BEZPIECZNA EUROPA W LEPSZYM WIECIE

EUROPEJSKA STRATEGIA BEZPIECZESTWA

PL

Wstp
Europa nigdy dotd nie cieszya si w takim stopniu jak obecnie dobrobytem, bezpieczestwem i wolnoci. Przemoc z pierwszej poowy XX wieku ustpia miejsca okresowi pokoju i stabilnoci, bez precedensu w historii Europy. Najbardziej przyczynio si do tego utworzenie Unii Europejskiej. Dziki niemu zmieniy si stosunki midzy naszymi pastwami i zmienio si ycie naszych obywateli. Pastwa europejskie s zaangaowane w pokojowe rozwizywanie sporw i we wspprac za porednictwem wsplnych instytucji. W tym okresie, dziki stopniowemu upowszechnianiu si praworzdnoci i demokracji, autorytarne reimy przeksztacay si w bezpieczne, stabilne i dynamiczne demokracje. Kolejne rozszerzenia zamieniaj w rzeczywisto wizj zjednoczonego pokojowego kontynentu. Jednak adne pastwo nie moe samo rozwizywa dzisiejszych zoonych problemw. Stany Zjednoczone odegray kluczow rol w integracji europejskiej i budowie bezpieczestwa europejskiego, zwaszcza za porednictwem NATO. Po zakoczeniu zimnej wojny Stany Zjednoczone zachoway pozycj dominujc jako podmiot wojskowy. Jednak adne pastwo nie moe samo rozwizywa dzisiejszych zoonych problemw. Przed Europ wci stoj zagroenia i wyzwania dla bezpieczestwa. Wybuch konfliktu na Bakanach przypomnia, e wojna nie znika z naszego kontynentu. W ostatnim dziesicioleci aden region na wiecie nie pozosta wolny od konfliktu wojskowego. Wikszo tych konfliktw miaa charakter wewntrzny, a nie midzypastwowy, za najwicej ofiar pado wrd ludnoci cywilnej. Jako Unia 25 pastw o liczbie ludnoci wynoszcej ponad 450 mln, wytwarzajc jedn czwart wiatowego produktu narodowego brutto (PNB) i dysponujc szerokim zakresem instrumentw, Unia Europejska w sposb nieunikniony jest graczem globalnym. poza W ostatnim granicami dziesicioleciu siy europejskie zostay rozmieszczone Jako Unia 25 pastw o liczbie ludnoci wynoszcej ponad 450 mln, wytwarzajc jedn czwart wiatowego produktu narodowego brutto (PNB) i dysponujc szerokim zakresem instrumentw, Unia Europejska w sposb nieunikniony jest graczem globalnym powinna by gotowa do wspodpowiedzialnoci za bezpieczestwo wiatowe i budow lepszego wiata.

kontynentu, w miejscach tak odlegych jak Afganistan, Timor Wschodni czy DRK. Coraz dalej idca zbieno interesw europejskich i coraz wiksza solidarno wzajemna UE powoduje, e jestemy wiarygodniejszym i skuteczniejszym podmiotem. Europa powinna by gotowa do wspodpowiedzialnoci za bezpieczestwo wiatowe i budow lepszego wiata. 1

PL

I.

RODOWISKO BEZPIECZESTWA: GLOBALNE WYZWANIA I GWNE ZAGROENIA

Globalne wyzwania

Koniec zimnej wojny sprawi, e granice w wiecie s coraz bardziej otwarte, a wewntrzne i zewntrzne aspekty bezpieczestwa s nierozerwalnie zwizane. Przepyw handlu i inwestycji, rozwj techniki i upowszechnienie demokracji przyniosy wielu ludziom wolno i dobrobyt. Inni postrzegaj globalizacj jako przyczyn frustracji i niesprawiedliwoci. Wydarzenia te rozszerzyy rwnie moliwoci wywierania wpywu przez ugrupowania pozarzdowe na stosunki midzynarodowe. Zwikszyy one rwnie zaleno Europy od wzajemnie powizanej infrastruktury transportowej, energetycznej, informacyjnej i innej, a wic te jej podatno na zwizane z tym ryzyko. Od roku 1990 niemal cztery miliony osb zgino w wojnach, z czego 90% to ludno cywilna. Ponad 18 milionw ludzi na caym wiecie opucio swoje domy w wyniku konfliktu. 45 milionw ludzi umiera co roku z godu i niedoywienia AIDS staje si przyczyn rozpadu spoeczestw Bezpieczestwo jest niezbdnym warunkiem wstpnym rozwoju. W wielu krajach rozwijajcych si ubstwo i choroby powoduj niewymowne cierpienia i staj si rdem powanych zagroe dla bezpieczestwa. Prawie 3 miliardy ludzi poowa ludnoci wiata musi wyy za mniej ni 2 euro dziennie. 45 milionw umiera co roku z godu i niedoywienia. Obecnie AIDS jest jedn z najbardziej niszczcych pandemii w historii ludzkoci i staje si przyczyn rozpadu spoeczestw. Nowe choroby mog si szybko rozprzestrzenia i sta si zagroeniami globalnymi. Afryka Subsaharyjska jest obecnie ubosza ni dziesi lat temu. W wielu przypadkach niewydolno gospodarcza wie si z problemami politycznymi i konfliktami zbrojnymi. Bezpieczestwo jest niezbdnym warunkiem wstpnym rozwoju. Konflikty nie tylko przyczyniaj si do niszczenia infrastruktury, w tym infrastruktury spoecznej, ale rwnie zwikszaj przestpczo, wstrzymuj inwestycje i uniemoliwiaj prowadzenie normalnej dziaalnoci gospodarczej. Wiele pastw i wpada w bdne koo konfliktw, zagroe i ubstwa.

PL

Konkurowanie o zasoby naturalne w szczeglnoci o wod ktre nasili si w nastpnych dziesicioleciach z powodu globalnego ocieplenia, moe przyczyni si do dalszych zawirowa i ruchw migracyjnych w rnych regionach. Zaleno energetyczna budzi szczeglne obawy w Europie. Europa jest najwikszym wiatowym importerem ropy naftowej i gazu. Okoo 50% zuywanej energii pochodzi z importu. Warto ta wzronie do 70% w roku 2030. Wikszo importowanej energii pochodzi z Zatoki Perskiej, Rosji i Afryki Pnocnej. Gwne zagroenia Atak na wielk skal na ktrekolwiek pastwo czonkowskie jest obecnie mao prawdopodobny. Mimo to Europa staje przed nowymi zagroeniami bardziej rnorodnymi, mniej widocznymi i mniej przewidywalnymi. Terroryzm: terroryzm zagraa yciu; pociga za sob wielkie koszty; dy do podwaenia otwartoci i tolerancji w naszych spoecznociach i stanowi narastajce zagroenie strategiczne dla caej Europy. Ugrupowania terrorystyczne s coraz lepiej wyposaone, coraz cilej powizane sieciami elektronicznymi i coraz bardziej skonne do posugiwania si nieograniczon przemoc, aby ich dziaania przyniosy ofiary na masow skal. Ostatnia fala terroryzmu ma zakres wiatowy i jest powizana ze zbrojnym ekstremizmem religijnym. Jej przyczyny s zoone. Skada si na nie presja modernizacji, kryzysy kulturalne, spoeczne i polityczne oraz wyalienowanie modziey yjcej w obcych spoecznociach. Zjawisko to pojawia si rwnie w naszym spoeczestwie. Europa jest zarwno celem, jak i baz tak pojmowanego terroryzmu: pastwa europejskie stanowi cel i byy atakowane. Bazy logistyczne komrek Al Kaidy wykryto w Zjednoczonym Krlestwie, we Woszech, w Niemczech, w Hiszpanii i w Belgii. Konieczne s zharmonizowane dziaania na szczeblu europejskim. Rozprzestrzenianie broni masowego raenia jest potencjalnie najwikszym zagroeniem dla naszego bezpieczestwa. Reimy traktatw midzynarodowych i porozumienia o kontroli wywozu spowolniy rozprzestrzenianie BMR i systemw jej dostarczania. Obecnie wkraczamy jednak w niebezpieczny okres, ktry otwiera moliwo wycigu zbroje w dziedzinie BMR, Ostatnio BMR posuya si terrorystyczna sekta Aum w tokijskim metrze w 1995 roku, rozpylajc gaz sarin. 12 osb zgino a kilka tysicy zostao rannych. Dwa lata wczeniej sekta Aum wypucia na ulicy w Tokio zarodki wglika. 3

PL

zwaszcza na Bliskim Wschodzie. Postpy w naukach biologicznych mog zwikszy si oddziaywania broni biologicznej w nadchodzcych latach; atakw przy pomocy materiaw chemicznych i promieniotwrczych rwnie nie mona zlekceway. Rozpowszechnienie technologii rakietowej stanowi nastpny element niestabilnoci i moe w coraz wikszym stopniu naraa Europ na niebezpieczestwo.

Najgorszy scenariusz zakada, e w rce ugrupowa terrorystycznych dostanie si bro masowego raenia. W takim przypadku maa grupa mogaby wyrzdzi szkody na skal uprzednio dostpn wycznie dla pastw i armii. Konflikty regionalne: problemy, takie jak w Kaszmirze, regionie Wielkich Jezior Afrykaskich i na Pwyspie Koreaskim, wpywaj bezporednio i porednio na interesy Europy, tak jak konflikty bliej jej granic, przede wszystkim na Bliskim Wschodzie. Konflikty zbrojne lub zamroone toczce si rwnie niedaleko od naszych granic zagraaj stabilnoci regionalnej. Niszcz ycie ludzkie, infrastruktur spoeczn i fizyczn; zagraaj mniejszociom, podstawowym wolnociom i prawom czowieka. Konflikty mog prowadzi do ekstremizmu, terroryzmu i niewydolnoci pastwa; otwieraj moliwoci przed przestpczoci zorganizowan. Brak bezpieczestwa w danym regionie moe pobudzi popyt na BMR. Najpraktyczniejszym sposobem walki z czsto nieuchwytnymi nowymi zagroeniami jest niekiedy rozwizywanie zadawnionych konfliktw regionalnych. Niewydolno pastwa: Ze rzdy korupcja, naduycie wadzy, sabe instytucje i brak

odpowiedzialnoci oraz konflikty wewntrzne niszcz pastwa od rodka. W niektrych przypadkach spowodoway one zapa instytucji pastwowych. Somalia, Liberia i Afganistan pod rzdami talibw to najlepiej znane ostatnie przykady. Zapa pastwa moe by zwizana z oczywistymi zagroeniami, takimi jak przestpczo zorganizowana czy terroryzm. Niewydolno pastwa jest alarmujcym zjawiskiem, osabiajcym globalny ad; przyczynia si ona rwnie do niestabilnoci regionalnej.

Przestpczo zorganizowana: Europa jest jednym z gwnych celw dla przestpczoci zorganizowanej. To wewntrzne zagroenie naszego bezpieczestwa ma istotny wymiar zewntrzny: transgraniczny nielegalny handel narkotykami, kobietami, i broni oraz przemyt nielegalnych migrantw stanowi du cz dziaalnoci gangw przestpczych. Moe mie rwnie powizania z terroryzmem.

PL

Taka dziaalno przestpcza jest czsto zwizana ze sabymi lub niewydolnymi pastwami. Dochody z narkotykw wykorzystano do osabienia struktur pastwowych w kilku pastwach produkujcych narkotyki. Dochody z handlu kamieniami szlachetnymi, drewnem i broni lekk s rdem konfliktw w innych czciach wiata. przestpcze mog zdominowa pastwo. Wszystkie te dziaania podwaaj zarwno praworzdno, jak i porzdek spoeczny. W skrajnych przypadkach zorganizowane struktury 90% heroiny w Europie pochodzi z upraw makw Wikszo tego w Afganistanie gdzie z handlu narkotykami finansuje si prywatne armie.

narkotyku jest rozprowadzana za porednictwem bakaskich sieci przestpczych, ktrych ofiar pada rwnie ok. 200 000700 000 kobiet wykorzystywanych w handlu usugami seksualnymi na caym wiecie. Nowym wymiarem przestpczoci zorganizowanej, ktremu naley powici dalsz uwag, jest wzrost piractwa morskiego. Zestawienie tych rnych elementw obejmujcych terroryzm z zastosowaniem maksymalnej przemocy, dostpno broni masowego raenia, przestpczo zorganizowan, osabienie systemu pastwowego i prywatyzacj siy zbrojnej wskazuje, e musimy liczy si z ryzykiem konfrontacji z bardzo radykalnym zagroeniem.

PL

II.

CELE STRATEGICZNE

yjemy w wiecie lepszych perspektyw, ale kryje on rwnie wiksze zagroenia ni znane nam dotychczas. Przyszo bdzie zaleaa take od naszych dziaa. Musimy myle globalnie i dziaa lokalnie. Aby dba o wasne bezpieczestwo i propagowa swoje wartoci, UE ma trzy cele strategiczne: Przeciwdziaanie zagroeniom Unia Europejska aktywnie zwalcza kluczowe zagroenia. Po 11 wrzenia zareagowaa, stosujc rodki obejmujce przyjcie europejskiego nakazu aresztowania, kroki suce zwalczaniu finansowania terroryzmu oraz umow z USA w sprawie wzajemnej pomocy prawnej. UE nadal rozwija wspprac w tej dziedzinie i ulepsza swoje rodki obrony. Od wielu lat prowadzi polityk przeciwko proliferacji. Unia niedawno uzgodnia dalszy program dziaania, przewidujcy kroki wzmacniajce pozycj Midzynarodowej Agencji Energii Atomowej, rodki zwikszajce kontrol wywozu i zwalczajce nielegalne dostawy i zamwienia. UE jest zaangaowana w dojcie do powszechnego przestrzegania reimw traktatowych, jak rwnie we wzmocnienie traktatw i ich postanowie o weryfikacji. Unia Europejska i pastwa czonkowskie interwenioway, by uatwi rozwizanie konfliktw regionalnych i pomc niewydolnym pastwom znw stan na nogi, w tym na Bakanach, w Afganistanie i w DRK. Przywrcenie dobrych rzdw na Bakanach, sprzyjanie demokracji i umoliwienie tamtejszym wadzom zwalczania przestpczoci zorganizowanej to jeden z najskuteczniejszych sposobw walki z przestpczoci zorganizowan w UE. W erze globalizacji odlege zagroenia mog budzi taki sam niepokj, jak te blisze. Program jdrowy w Korei Pnocnej, zagroenie jdrowe na poudniu Azji i proliferacja na Bliskim Wschodzie wszystkie te dziaania dotycz take Europy. Terroryci i przestpcy mog obecnie dziaa na caym wiecie: ich akcje w Azji rodkowej i W erze globalizacji odlege zagroenia mog budzi taki sam niepokj, jak te blisze Pierwsza linia obrony czsto bdzie znajdowa si za granic. Nowe niebezpieczestwa s dynamiczne Na zapobieganie konfliktom i zagroeniom nigdy nie jest za wczenie.

PL

Poudniowo-Wschodniej mog stwarza zagroenie dla pastw europejskich lub ich obywateli. Rwnoczenie globalna komunikacja zwiksza w Europie wiadomo konfliktw regionalnych czy tragedii humanitarnych na caym wiecie. Nasza tradycyjna koncepcja samoobrony a po zakoczenie zimnej wojny opieraa si na grobie inwazji. Wraz z nowymi zagroeniami pierwsza linia obrony czsto bdzie znajdowa si za granic. Nowe niebezpieczestwa s dynamiczne. Ryzyko proliferacji ronie z czasem; pozostawione samym sobie, ugrupowania terrorystw bd coraz groniejsze. Niewydolno pastwa i przestpczo zorganizowana rozprzestrzeniaj si, jeli s lekcewaone co zaobserwowalimy w Afryce Zachodniej. Oznacza to, e musimy by gotowi na dziaania przed wystpieniem kryzysu. Na zapobieganie konfliktom i zagroeniom nigdy nie jest za wczenie. W przeciwiestwie do masowego, widocznego zagroenia w trakcie zimnej wojny, adne z nowych zagroe nie ma charakteru czysto wojskowego; adnego z nich nie mona te zwalczy posugujc si wycznie rodkami wojskowymi. Kade z nich wymaga poczenia instrumentw. Proliferacj mona ograniczy dziki kontroli wywozu, mona j te zwalcza wywierajc naciski polityczne, gospodarcze i inne, przy rwnoczesnej walce z jej podstawowymi przyczynami politycznymi. Pokonanie terroryzmu moe wymaga poczenia rodkw wywiadowczych, policyjnych, sdowniczych, wojskowych i innych. W pastwach niewydolnych instrumenty wojskowe mog by potrzebne do przywrcenia porzdku, a rodki humanitarne do zwalczenia bezporednich skutkw kryzysu. Konflikty regionalne wymagaj rozwiza politycznych, jednak zasoby wojskowe i skuteczna ochrona porzdku mog by przydatne w fazie wychodzenia z konfliktu. Instrumenty gospodarcze su odbudowie, a cywilne zarzdzanie kryzysowe pomaga przywrci rzdy cywilne. Unia Europejska jest wyjtkowo dobrze przygotowana do reagowania na takie wieloaspektowe sytuacje.

Budowanie bezpieczestwa w naszym ssiedztwie Nawet w erze globalizacji geografia wci odgrywa istotn rol. W naszym interesie ley to, aby kraje z nami graniczce byy dobrze rzdzone. Ssiedzi zaangaowani w konflikt zbrojny, sabe Rozszerzenie nie powinno tworzy nowych linii podziaw w Europie. Rozwizanie konfliktu arabskoizraelskiego jest dla Europy strategicznym priorytetem. pastwa, w ktrych kwitnie przestpczo zorganizowana, dysfunkcjonalne spoeczestwa lub lawinowy przyrost populacji przy europejskich granicach wszystko to stwarza Europie problemy.

PL

Integracja pastw przystpujcych zwiksza nasze bezpieczestwo, ale rwnie przyblia UE do niespokojnych regionw. Naszym zadaniem jest promowa stworzenie piercienia dobrze zarzdzanych krajw na wschd od Unii Europejskiej i wzdu wybrzey Morza rdziemnego, z ktrymi to krajami mog nas czy bliskie stosunki oparte na wsppracy. Znaczenie tych dziaa najlepiej wida na Bakanach. Dziki naszym wsplnym wysikom, wraz ze Stanami Zjednoczonymi, z Rosj, NATO i innymi partnerami midzynarodowymi, stabilno tego regionu nie jest ju zagroona wybuchem duego konfliktu. Wiarygodno naszej polityki zagranicznej zaley od utrwalenia naszych osigni w tym obszarze. Perspektywa przystpienia do Unii Europejskiej jest zarwno celem strategicznym, jak i bodcem do przeprowadzenia reform. Nie jest w naszym interesie, by rozszerzenie stworzyo nowe linie podziaw w Europie. Korzyci pynce ze wsppracy gospodarczej i politycznej trzeba poszerzy o naszych wschodnich ssiadw, dc przy tym do rozwizania panujcych tam problemw politycznych. Musimy mocniej i aktywniej zainteresowa si problemami Kaukazu Poudniowego, ktry w odpowiednim czasie rwnie stanie si regionem ssiadujcym. Rozwizanie konfliktu arabskoizraelskiego jest dla Europy strategicznym priorytetem. Bez tego maa jest szansa na rozwizanie innych problemw na Bliskim Wschodzie. Unia Europejska musi nadal by zaangaowana i gotowa na przeznaczenie rodkw na ten problem, pki nie zostanie on rozwizany. Koncepcja polegajca na ustanowieniu dwch pastw od dawna wspierana przez Europ obecnie jest szeroko akceptowana. Wprowadzenie jej w ycie bdzie wymaga wsplnych, opartych na wsppracy wysikw Unii Europejskiej, Stanw Zjednoczonych, Organizacji Narodw Zjednoczonych i Rosji oraz pastw w tym regionie, ale przede wszystkim samych Izraelczykw i Palestyczykw. Region Morza rdziemnego oglnie nadal przeywa powane problemy zwizane z zastojem gospodarczym, niepokojami spoecznymi i nierozwizanymi konfliktami. Interesy Unii Europejskiej wymagaj staego kontaktu z partnerami rdziemnomorskimi, przy pomocy skuteczniejszej wsppracy gospodarczej, obronnej i kulturalnej w ramach procesu barceloskiego. Naley rwnie rozway rozszerzenie kontaktw ze wiatem arabskim.

PL

PORZDEK MIDZYNARODOWY OPARTY NA EFEKTYWNYCH STOSUNKACH WIELOSTRONNYCH W wiecie globalnych zagroe, globalnych rynkw i globalnych mediw nasze bezpieczestwo i dobrobyt s coraz bardziej uzalenione od systemu opartego na efektywnych stosunkach wielostronnych. Nasz cel to rozwj silniejszej spoecznoci midzynarodowej, dobrze funkcjonujce instytucje midzynarodowe oraz oparty na prawie porzdek midzynarodowy. Jestemy zaangaowani w utrzymywanie w poszanowaniu i rozwj prawa midzynarodowego. Podstawowe ramy stosunkw Nasze bezpieczestwo i midzynarodowych okrela Karta Narodw dobrobyt s coraz bardziej uzalenione od systemu Zjednoczonych. Rada Bezpieczestwa opartego na efektywnych Organizacji Narodw Zjednoczonych jest stosunkach wielostronnych. odpowiedzialna przede wszystkim za Jestemy zaangaowani w utrzymywanie midzynarodowego pokoju i utrzymywanie w poszanowaniu i rozwj prawa bezpieczestwa. Jednym z priorytetw Unii midzynarodowego. Europejskiej jest wzmocnienie Organizacji Podstawowe ramy stosunkw Narodw Zjednoczonych przez dostarczenie midzynarodowych okrela Karta Narodw Zjednoczonych. instrumentw, ktre umoliwi jej wypenianie obowizkw oraz skuteczne dziaanie. Pragniemy, aby organizacje, systemy i traktaty midzynarodowe skutecznie przeciwstawiay si zagroeniom dla midzynarodowego pokoju i bezpieczestwa, a zatem, aby byy gotowe do dziaania, gdy ich zasady s amane. Kluczowe instytucje w systemie midzynarodowym, takie jak wiatowa Organizacja Handlu (WTO) i midzynarodowe instytucje finansowe, zwikszyy liczb swoich czonkw. Chiny przyczyy si do WTO, a Rosja negocjuje przystpienie. Naszym celem powinno by poszerzenie skadu tych organw, przy zachowaniu ich wysokich standardw. Jednym z podstawowych elementw systemu midzynarodowego s stosunki transatlantyckie. Nie ley to tylko w naszym interesie dwustronnym, ale wzmacnia rwnie ca spoeczno midzynarodow. NATO jest istotnym przejawem tych stosunkw. Organizacje regionalne rwnie wzmacniaj ad wiatowy. Dla Unii Europejskiej szczeglne znaczenie ma sia i skuteczno OBWE i Rady Europy. Inne organizacje regionalne, takie jak ASEAN, MERCOSUR i Unia Afrykaska, znacznie przyczyniaj si do poprawy utrzymania porzdku na wiecie.

PL

Warunkiem porzdku midzynarodowego opartego na okrelonych zasadach jest to, e prawo zmienia si w reakcji na rozwj sytuacji w takich dziedzinach, jak proliferacja, terroryzm czy globalne ocieplenie. W naszym interesie jest dalsze rozwijanie istniejcych instytucji, takich jak wiatowa Organizacja Handlu, oraz wspieranie nowych, takich jak Midzynarodowy Trybuna Karny. Nasze wasne dowiadczenia w Europie pokazuj, e bezpieczestwo mona zwikszy dziki budowie zaufania i reimom kontroli zbroje. Takie instrumenty mog rwnie istotnie przyczyni si do bezpieczestwa i stabilnoci w naszym bliszym i dalszym ssiedztwie. Jako spoecznoci midzynarodowej jest uzaleniona od jakoci rzdw, bdcych jej podstaw. Najlepsz gwarancj naszego bezpieczestwa jest wiat zoony z dobrze rzdzonych pastw demokratycznych. Rozpowszechnianie dobrych rzdw, popieranie reform spoecznych i politycznych, walka z korupcj i naduywaniem wadzy, ustanawianie pastwa prawa i ochrona praw czowieka s najlepszymi sposobami umacniania porzdku midzynarodowego. Polityki handlowe i rozwoju rwnie mog by silnymi narzdziami do propagowania reform. Jako najwiksze na wiecie rdo oficjalnej pomocy i najwikszy podmiot handlowy wiata, Unia Europejska i jej pastwa czonkowskie zajmuj dobr pozycj w deniu do tych celw. Przyczynianie si do lepszych rzdw za porednictwem programw pomocowych, warunkowoci i ukierunkowanych rodkw handlowych nadal jest istotn cech naszej polityki, ktr powinnimy bardziej wzmacnia. wiat postrzegany jako przynoszcy wszystkim sprawiedliwo i moliwoci bdzie bezpieczniejszy dla Unii Europejskiej i jej obywateli. Pewne kraje umiejscowiy si poza granicami spoecznoci midzynarodowej. Niektre d do izolacji; inne uporczywie naruszaj normy midzynarodowe. Podane jest, by pastwa takie ponownie przyczyy si do spoecznoci midzynarodowej, a UE powinna by dopomc im w tym zadaniu. Kraje, ktre nie chc si przyczy, powinny zrozumie, e musz za to zapaci okrelon cen, w tym w swoich stosunkach z Uni Europejsk.

PL

10

III. KONSEKWENCJE POLITYKI DLA EUROPY Unia Europejska dokonaa postpw na drodze do spjnej polityki zagranicznej i skutecznego zarzdzania kryzysowego. Dysponujemy instrumentami, ktre mog by skutecznie wykorzystywane, co udowodnilimy na Bakanach i w innych obszarach. Musimy by bardziej aktywni, dziaa spjniej i umiejtniej, aby nasz wkad by zgodny z naszymi moliwociami. I musimy wsppracowa z innymi. Musimy rozwin strategiczn kultur sprzyjajc wczesnej, szybkiej oraz, w koniecznych przypadkach, zdecydowanej interwencji Zwikszenie aktywnoci w deniu do naszych celw strategicznych. Ma to zastosowanie do caego zakresu bdcych w naszej dyspozycji instrumentw zarzdzania kryzysowego i zapobiegania konfliktom, w tym do dziaa politycznych, dyplomatycznych, wojskowych i cywilnych, handlowych i rozwojowych. polityki, by przeciwdziaa Konieczne s aktywne nowym dynamicznym

zagroeniom. Musimy rozwin strategiczn kultur sprzyjajc wczesnej, szybkiej oraz, w koniecznych przypadkach, zdecydowanej interwencji. Jako Unia liczca 25 czonkw, wydajcych ponad 160 miliardw euro na obron, powinnimy by zdolni do prowadzenia kilku operacji rwnoczenie. Moglibymy stworzy szczegln warto dodan, rozwijajc operacje obejmujce zdolnoci wojskowe i cywilne. UE powinna wspiera Organizacj Narodw Zjednoczonych w dziaaniach jakie podejmuje ona w reakcji na zagroenia midzynarodowego pokoju i bezpieczestwa. UE jest zaangaowana we wzmacnianie swojej wsppracy z ONZ, aby pomaga krajom wychodzcym z konfliktu, jak rwnie by zwikszy wsparcie dla ONZ w sytuacjach wymagajcych krtkoterminowego zarzdzania kryzysowego. Musimy umie dziaa na czas, by zapobiec upadkowi krajw wok nas, po wykryciu oznak proliferacji i przed powstaniem kryzysu humanitarnego. Prewencyjne zaangaowanie si moe pomc w unikniciu powaniejszych problemw w przyszoci. Znaczenie polityczne Unii Europejskiej wzronie gdy podejmie si ona powaniejszych obowizkw i bdzie aktywniej dziaa.

PL

11

Zwikszenie zdolnoci. Europa o wikszych zdolnociach znajduje si w naszym zasigu, chocia zrealizowanie naszego penego potencjau wymaga czasu. Obecne dziaania zwaszcza powoanie agencji obrony wskazuj nam dobry kierunek. Aby przeksztaci nasze wojsko w bardziej elastyczne, mobilne siy i aby umoliwi im sprostanie nowych zagroeniom, konieczne s wiksze zasoby na obron i efektywniejsze posugiwanie si nimi. Systematyczne wykorzystanie zebranych i wsplnych zasobw zmniejszyoby powielanie dziaa, koszty i w rednim okresie zwikszyoby zdolnoci. W przypadku niemal kadej duej interwencji po skutecznej akcji wojskowej nastpowa cywilny chaos. Potrzebujemy wikszego potencjau, aby zmobilizowa wszystkie konieczne zasoby cywilne w sytuacjach kryzysowych i pokryzysowych. Wikszy potencja dyplomatyczny: potrzebujemy systemu czcego zasoby pastw czonkowskich z zasobami instytucji UE. Rozwizywanie problemw bardziej odlegych geograficznie i polityczne wymaga lepszego zrozumienia i komunikacji. Wsplne oceny zagroe s najlepsz podstaw wsplnych dziaa. Wymaga to lepszej wymiany informacji wywiadowczych midzy pastwami czonkowskimi i partnerami. Wraz ze zwikszeniem potencjau w rnych dziedzinach powinnimy myle o szerszym zakresie misji. Mona byoby wczy w to wsplne operacje rozbrojeniowe, wsparcie dla pastw trzecich w walce z terroryzmem oraz reformie sektora bezpieczestwa. Reforma ta stanowiaby cz szerszego procesu budowy instytucji. Stae porozumienia UENATO, zwaszcza Berlin Plus, wzmacniaj zdolno operacyjn UE i zapewniaj ramy partnerstwa strategicznego midzy obiema organizacjami w dziedzinie zarzdzania kryzysowego. Odzwierciedla to nasz wspln wol sprostania wyzwaniom w nowym stuleciu.

PL

12

Zwikszenie spjnoci. Gwn cech wsplnej polityki zagranicznej i bezpieczestwa oraz europejskiej polityki bezpieczestwa i obrony jest to, e dziaajc wsplnie jestemy silniejsi. W ostatnich latach stworzylimy kilka rnorodnych instrumentw kady z nich posiada swoj wasn struktur i uzasadnienie. Obecnie wyzwaniem jest poczenie rozmaitych instrumentw i zdolnoci: europejskich programw pomocowych i Europejskiego Funduszu Rozwoju, wojskowych i cywilnych zdolnoci pastw czonkowskich oraz innych instrumentw. Wszystkie one mog mie wpyw na bezpieczestwo nasze i pastw trzecich. Bezpieczestwo jest podstawowym warunkiem rozwoju. Wysiki dyplomatyczne, rozwj, handel i polityki w zakresie ochrony rodowiska powinny by prowadzone zgodnie z tym samym programem. W sytuacji kryzysowej nie mona niczym zastpi jednoci dowodzenia. Lepsze skoordynowanie dziaa zewntrznych z politykami wymiaru sprawiedliwoci i spraw wewntrznych ma kluczowe znaczenie w zwalczaniu terroryzmu i przestpczoci zorganizowanej. Konieczna jest wiksza spjno, nie tylko midzy instrumentami UE, ale rwnie w zakresie zewntrznych dziaa poszczeglnych pastw czonkowskich. Spjne polityki potrzebne s rwnie na szczeblu regionalnym, zwaszcza w trakcie zaegnywania konfliktu. Zachodniej. Wsppraca z partnerami Sami moemy rozwiza niewiele problemw. Zagroenia opisane powyej czsto stoj przed nami i wszystkimi naszymi najbliszymi partnerami. Wsppraca midzynarodowa jest koniecznoci. Musimy dy do osignicia naszych celw w drodze wsppracy wielostronnej na forach organizacji midzynarodowych oraz przez partnerstwa z kluczowymi podmiotami. Stosunki transatlantyckie maj kapitalne znaczenie. Dziaajc wsplnie, Unia Europejska i Stany Zjednoczone mog by potn si dziaajc dla dobra wiata. Naszym celem powinno by skuteczne i zrwnowaone partnerstwo z USA. Jest to dla UE dodatkowy powd do dalszej rozbudowy zdolnoci i zwikszania spjnoci. Dziaajc wsplnie, Unia Europejska i Stany Zjednoczone mog by potn si dziaajc dla dobra wiata. Problemy rzadko rozstrzygane s przez jedno pastwo, czy te bez wsparcia regionalnego, czego w rny sposb dowiadczono zarwno na Bakanach, jak i w Afryce

PL

13

Nadal powinnimy dziaa na rzecz bliszych stosunkw z Rosj, co jest kluczowym czynnikiem naszego bezpieczestwa i dobrobytu. Poszanowanie wsplnych wartoci zwikszy postpy na drodze do partnerstwa strategicznego. Nasza historia, geografia i zwizki kulturowe cz nas z caym wiatem: naszymi ssiadami na Bliskim Wschodzie, naszymi partnerami w Afryce, Ameryce aciskiej i Azji. Te stosunki s istotn podstaw dalszych dziaa. Powinnimy w szczeglnoci rozwin partnerstwa strategiczne z Japoni, Chinami, Kanad i Indiami, jak rwnie z wszystkimi podmiotami, ktre wsplnie z nami wyznaj te same cele i wartoci oraz s przygotowane do dziaa je wspierajcych.

Wniosek Obecny wiat peen jest nowych niebezpieczestw, ale rwnie nowych moliwoci. Unia Europejska ma moliwo przyczynienia si w istotny sposb do zmniejszania zagroe, jak i wykorzystywania moliwoci. Aktywna i zdolna do dziaania Unia Europejska oddziaywaaby na skal globaln. Dziki temu przyczyniaby si do wypracowania skutecznego systemu wielostronnego, prowadzcego do sprawiedliwszego, bezpieczniejszego i bardziej zjednoczonego wiata.

PL

14