Professional Documents
Culture Documents
Na tym etapie nie martwilimy si tym, czy witowanie sabatu jest czci kultu. Mwic szczerze, bylimy pewni na 200%, e znajdziemy tak duo dowodw wskazujcych i to niedziela jest Dniem Paskim, e przytoczymy tym naszego syna. Mielimy do dyspozycji narzdzia, o jakich dawni badacze, a take nie tacy dawni, mogli sobie tylko pomarzy. Przy pomocy komputera bylimy w stanie przeszuka dokumenty historyczne, do ktrych nie miao dostpu 99,9% badaczy 200, 100, 50, 25, a nawet 10 lat temu. Nie tylko bylimy w stanie przeczyta te dokumenty lecz moglimy przeszukiwa je elektronicznie i znajdowa midzy nimi powizania. Mielimy dostp do dzie badawczych i historycznych, o ktrych wczeniej nie mielimy pojcia, e w ogle istniej. Dodatkowo i potencjalnie najwiksz zalet w stosunku do wczeniejszych badaczy byo to, e mielimy programy komputerowe do badania i studiowania Biblii. Pozwalaj one przeszukiwa tuziny rnych tumacze, bada poszczeglne sowa, porwnywa je dziki numeracji Stronga z oryginalnymi wyraeniami, przeszukiwa sowniki, porwnywa z innymi odnonikami biblijnymi, zamieszczonymi w konkordancjach. Bylimy pewni, e posiadajc te dostpne materiay, sprawa bdzie prosta... Oto, niektre wnioski, do jakich doszlimy w trakcie naszych docieka: Kto, co, kiedy, gdzie i jak zmieni sobotni sabat na niedziel? Wpierw, musimy powiedzie sobie, e nie ma problemu z tym, i w Starym Testamencie dniem do uwielbiania by Sabat, czyli sobota. 1 Moj. 2:2-3 I ukoczy Bg w sidmym dniu dzieo swoje, ktre uczyni, i odpocz dnia sidmego od wszelkiego dziea, ktre uczyni. I pobogosawi Bg dzie sidmy, i powici go, bo w nim odpocz od wszelkiego dziea swego, ktrego Bg dokona w stworzeniu. Po drugie, w caym Pimie nie ma bezporedniego nakazu takiej zamiany. Sowo niedziela w ogle nie wystpuje w Biblii. Natomiast wyraenie pierwszy dzie tygodnia rzeczywicie pojawia si w Biblii 8 razy, a okrelenie Dzie Paski tylko raz. W wyraeniu pierwszy dzie tygodnia bardzo czsto mona zauway, e sowo dzie pisane jest pismem pochyym. Oto cytat wyjaniajcy dlaczego niektre sowa pisane s pismem pochyym: W wersji Kings James Version uyto pisma pochyego do oznaczenia sw, ktre nie maj dokadnego odzwierciedlenia w oryginalnym tekcie, lecz zostay wprowadzone (dodane) przez tumaczy z rnych powodw, z reguy aby tekst by atwiej czytelny w jzyku angielskim. Oczywicie w jzyku greckim istnieje sowo okrelajce dzie, jak zatem wyglda oryginalny tekst? Mat. 28:1 A po sabacie, o wicie pierwszego dnia tygodnia, przysza Maria Magdalena i druga Maria, aby obejrze grb. Mar. 16:2 I bardzo rano, skoro wzeszo soce, pierwszego dnia tygodnia, przyszy do grobu.
Mar. 16:9 I powstawszy z martwych wczesnym rankiem, w pierwszy dzie tygodnia, ukaza si najpierw Marii Magdalenie, z ktrej wypdzi siedem demonw. uk. 24:1 A pierwszego dnia tygodnia, wczesnym rankiem, przyszy do grobu, niosc wonnoci, ktre przygotoway. Jan 20:1 A pierwszego dnia tygodnia, wczesnym rankiem, gdy jeszcze byo ciemno, przysza Maria Magdalena do grobu i ujrzaa kamie odwalony od grobu. Jan 20:19 A gdy nasta wieczr owego pierwszego dnia po sabacie i drzwi byy zamknite tam, gdzie uczniowie z bojani przed ydami byli zebrani, przyszed Jezus, stan porodku i rzek do nich: Pokj wam! Dz. Ap. 20:7 A pierwszego dnia po sabacie, gdy si zebralimy na amanie chleba, Pawe, ktry mia odjecha nazajutrz, przemawia do nich i przecign mow a do pnocy. 1 Kor. 16:2 Pierwszego dnia w tygodniu niech kady z was odkada u siebie i przechowuje to, co moe zaoszczdzi, eby skadki wnoszono nie dopiero wtedy, kiedy ja przyjd. Mona zauway, e pierwszych sze wersetw odnosi si do tego samego dnia Dnia Zmartwychwstania. Wersety z Dziejw Apostolskich i Listu do Koryntian maj miejsce jakie 35 lat pniej. Zatem mamy tylko trzy rne dni, do ktrych odnosz si okrelenia Pierwszy dzie tygodnia. Spjrzmy na te wersety z odpowiadajcymi im numerami Stronga: Mat. 28:1 pierwszego<G3391> dnia tygodnia<G4521> [mian sabbaton] Mar. 16:2 [tego]<G3588> pierwszego<G3391> dnia tygodnia<G4521> [mias sabbaton] Mar. 16:9 w pierwszy<G4413> dzie tygodnia<G4521> [prote sabbatou] uk. 24:1 A<G3588> pierwszego<G3391> dnia [tego]<G3588> tygodnia<G4521> [mia ton sabbaton]
Jan 20:1 A<G3588> pierwszego<G3391> dnia [tego]<G3588> tygodnia<G4521> [mia ton sabbaton] Jan 20:19 owego<G3588> pierwszego<G3391> dnia po<G3588> sabacie<G4521> [mia ton sabbaton] Dz. Ap. 20:7 A<G3588> pierwszego<G3391> dnia po<G3588> sabacie<G4521> [mia ton sabbaton] 1 Kor. 16:2 [A]<G2596> Pierwszego<G3391> dnia w tygodniu<G4521> [mian sabbatou] Spjrzmy na denicje Stronga sw uytych w tych wersetach: <G3588> rodzajnik okrelony ten, ta, to we wszystkich odmianach rodzaju mskiego, eskiego i nijakiego; forma nieistniejca w jzyku polskim; w jzyku angielskim the, czasem tumaczony jako ten, ta, tamto, tamten, itp. Pierwszego <G3391> mia, eska forma nieregularna od <G1520>; jedna lub pierwsza; take pewna, jaka tam. Pierwszy <G4413> protos, przymiotnik najwyszego stopnia zapoyczony od <G4253>; najbardziej wysunity z przodu (w czasie, miejscu, porzdku lub wanoci); take przed, pocztek, najlepszy, gwny, pierwszy (ze wszystkich), poprzedni. A <G2596> kata, partykua; Tygodnia <G4521> sabbaton, pochodzi z jzyka hebrajskiego <H7676>, Sabat (czy te Szabat) jako nasza sobota, albo te dzie tygodnia, w jakim wstrzymuje si od codziennej pracy (take jako wito lub sama instytucja); w rozszerzonym znaczeniu take okres czasu pomidzy dwoma Sabatami; dotyczy take liczby mnogiej we wszystkich powyszych zastosowaniach: sabat (dzie), tydzie. Praktycznie wikszo tumacze oddaje greckie wyraenia mian sabbaton, mia ton sabbaton, mias sabbaton i prote sabbatou jako pierwszy dzie tygodnia. Jednake adne z tych greckich wyrae nie moe by literalnie tak przetumaczone. Greckie sowo mia i wszystkie jego odmiany reprezentuj liczebnik gwny jeden. Greckie sowo protos jest liczb porzdkow jeden, czyli pierwszy. W Nowym Testamencie mia, mian, mias pojawia si 79 razy. W autoryzowanej wersji KJV tumaczone s 8 razy jako pierwszego, w tym siedem razy w wyraeniu pierwszego dnia tygodnia (wersety Mat. 28:1, Mar. 16:2, uk. 24:1, Jan 20:1, Jan 20:19, Dz. Ap. 20:7, 1 Kor. 16:2), oraz w Licie do Tytusa 3:10, gdzie lepszym tumaczeniem byoby raz. Waciwym oddaniem tumaczeniem wyraenia pierwszy dzie tygodnia na jzyk grecki byoby protes hemeras tes hebdomados. Interesujc rzecz jest, e greckie sowo okrelajce dzie nie pojawia si w adnym z wersetw Nowego Testamentu, gdzie tumaczenie brzmi pierwszego dnia tygodnia. Zajrzyjmy teraz do konkordancji KJV i zobaczmy jak greckie sowo sabbaton zostao przetumaczone na jzyk angielski. <G4521> sabbaton, cakowita liczba wystpie w KJV: 68 sabbath (pol. sabat), 59
Mat 12:1-2 (2), Mat 12:5 (2), Mat 12:8, Mat 12:10-12 (3), Mat 24:20, Mat 28:1, Mar 1:21, Mar 2:23- 24 (2), Mar 2:27-28 (3), Mar 3:2, Mar 3:4, Mar 6:2, Mar 16:1, Luk 4:16, Luk 4:31, Luk 6:1-2 (2), Luk 6:5-7 (3), Luk 13:9-10 (2), Luk 13:14-16 (4), Luk 14:1, Luk 14:3, Luk 14:5, Luk 23:54, Luk 23:56, Joh 5:9-10 (2), Joh 5:16, Joh 5:18, Joh 7:22-23 (3), Joh 9:14, Joh 9:16, Joh 19:31 (2), Act 1:12, Act 13:14, Act 13:27, Act 13:42, Act 13:44, Act 15:21, Act 16:13, Act 17:2, Act 18:4, Col 2:16 week (pol. tydzie lub jego odmiana), 9 Mar 16:1-2 (2), Mar 16:9, Luk 18:12, Joh 20:1 (2), Joh 20:19, Act 20:7, 1Co 16:2 No i co z tego?!?! No wic, jeli spojrzymy na WSZYSTKIE wersety odwoujce si do pierwszego dnia tygodnia, to zobaczymy, e sowo tumaczone tam jako dzie nie wystpuje w jzyku greckim. Zostao ono tam dodane dla wyjanienia. Przetumaczone tam sowo pierwszego z reguy tumaczone jest jako jeden. Sowo tydzie jest przejaskrawionym tumaczeniem sowa sabat (poza rozpatrywanymi przez nas wersetami wystpuje tylko jeszcze w uk. 18:12). Jeli spojrzymy na literalne tumaczenie tych wersetw, to brzmiaoby to mniej wicej tak: jednego z sabatw (mian sabbaton, mias sabbaton, oraz mia ton sabbaton) lub pierwszego sabatu (prote sabbatou). No to co z tego...? Tu kania si w pas rozumienie biblijnych wit i troch historii. Po wicie Paschy mamy wito Pierwocin (Pierwszych Owocw), a po wicie Pierwocin mamy wito Pidziesitnicy. To wito pojawia si 50 dni po Sabacie Pierwszych Owocw. 3 Moj. 23:15 Od nastpnego dnia po sabacie, kiedycie przynieli snop dla dokonania obrzdu potrzsania, odliczycie sobie penych siedem tygodni. Naleao odliczy siedem sabatw od wita Pierwocin lub Paschy. W konsekwencji stay si one znane, jako Pierwszy Sabat, Drugi Sabat, itd., a do sidmego, i wedug Juliana Morgensterna, byego dyrektora Uniwersytetu Hebrajskiego, ta praktyka bya stosowana w Galilei a do czasw Chrystusa. W czasach wspczesnych wci jest praktykowana przez niektre grupy z tamtych terenw. Dlatego w kalendarzu, tu po wicie Paschy wystpowaa data, zwana Pierwszym Sabatem. [Johnston M. Cheney, The Life of Christ in Stereo, str. 230] Czy s jakie fragmenty w Nowym Testamencie, ktre by to potwierdzay? Tak, s takie... uk. 6:1 W drugi szabat Jezus szed przez zboa, a jego uczniowie zrywali kosy i jedli, wykruszajc je rkami. Mowa tu o drugim tygodniowym sabacie, wystpujcym po pierwszym sabacie od Pierwszych Owocw, pomidzy Pasch a Pidziesitnic. Czego to dowodzi?
Wszystkie te wersety zawierajce sformuowanie pierwszy dzie tygodnia pojawiaj si w piedziesiciodniowym okresie pomidzy Pasch a Pidziesitnic. Dlatego nasze tumaczenia (angielskie i polskie) tego wyraenia nie oddaj rzeczywistego greckiego i spoecznego sensu. A w rzeczywistoci, to ignoruj one wanie to historyczne i kulturowe znaczenie Pierwszego Sabatu i odliczania dni do Pidziesitnicy. Powinno by teraz jasne, e nasz zbawiciel w rzeczywistoci wsta pod koniec sabatu, tu przed zachodem soca. Z dokadnoci co do minuty wypeni proroctwo trzech dni i trzech nocy bycia w grobie (Mat. 12:40). Aby wypeni to proroctwo musia On wsta tu przed zachodem soca, poniewa zosta On zoony w grobie te tu przed zachodem soca. Nie ma po prostu innego wyjcia. I dlatego, ku wielkiej doktrynalnej konsternacji, niedziela nie ma z niczym nic wsplnego.
a wszystko to si stanie. Jeli wic, kto by rozluni jedno z tych najmniejszych przykaza, i tak by naucza ludzi najmniejszym bdzie nazwany w Krlestwie Niebios; a ktokolwiek by czyni i naucza, ten bdzie nazwany wielkim w Krlestwie Niebios. Bo powiadam wam: Jeli wasza sprawiedliwo nie bdzie przewysza sprawiedliwoci uczonych w Pimie i faryzeuszw, adnym sposobem nie wejdziecie do Krlestwa Niebios. Kiedy Jezus powiedzia, e nie przyszed On, by usun lub zniszczy Prawo lub Prorokw, zacytowa On hebrajski idiom. Powtrzy On znane powiedzenie, atwo rozpoznawalne w biblijnych czasach. Jezus by oskarany o bdn interpretacj Tory (Boego prawa), a jednak On sam twierdzi, e naucza j waciwie i poprawnie. Tradycyjne pisma ydowskie wspominaj o tym idiomie: Nawet gdyby wszystkie narody ziemi zjednay si, aby wymaza z Prawa chociaby jedno sowo, to nie byyby w stanie tego zrobi, Leviticus Rabbah 19:2. Aby zrozumie ten werset, wszystko opiera si na na znaczeniu sw zniszczy, usun, rozluni i wypeni, dopeni, znajdujcych si w wersecie 17. Co Jezus mia na myli, mwic usun Prawo i wypeni Prawo ? Sowa zniszczy i wypeni s technicznymi okreleniami stosowanymi przez rabinw w dyskusjach. Jeli jaki mdrzec uwaa, e jego kolega le zinterpretowa jaki fragment Pisma, to mwi: Niszczysz (lub rozluniasz) Prawo! Nie trzeba chyba dodawa, e jego oponent w wikszoci przypadkw ostro oponowa. To, co dla jednego mdrca byo rozlunianiem Prawa, dla drugiego byo wypenianiem Prawa (waciw interpretacj Pisma). Napisa tak Bivin i Blizzard w ich ksice Understanding the Dicult Words of Jesus. A kilka wersetw dalej Jezus wypenia (waciwie interpretuje) Prawo. Mat. 5:21-24 Syszelicie, e powiedziano przodkom: Nie bdziesz zabija, a kto by zabi, bdzie podlega sdowi. Ja natomiast wam mwi, e kady, kto si gniewa na swego brata, bdzie podlega sdowi, a kto by powiedzia swemu bratu: Raka, bdzie podlega sanhedrynowi, a kto by powiedzia: Gupcze, bdzie zasugiwa na Gehenn ognia. Jeliby wic skada swj dar na otarzu i tam przypomniaoby ci si, e twj brat ma co przeciw tobie, zostaw tam swj dar przed otarzem, odejd i najpierw pojednaj si ze swoim bratem, a potem przyjd i z swj dar. Zauwacie, e Jezus skupia si na tym, co powiedziano, a nie napisano. Uczy On na nowo waciwej doktryny, a nie robi remanent w Boym Prawie. Jezus kontynuuje to dalej, poprawiajc doktryn faryzeuszw (Mat. 5:20), ktra naruszaa i uniewaniaa (niszczya) Boe Prawo Mar. 7:1-13; Mat. 23. Kilka wersetw dalej mamy nastpny przykad wypeniania (pleroo) Prawa: Mat. 5:27-28 Syszelicie, i powiedziano: Nie bdziesz cudzooy. A Ja wam powiadam, e kady kto patrzy na niewiast i poda jej, ju popeni z ni cudzostwo w sercu swoim.
Jeli interpretacj 5 rozdziau Mateusza (Prawo zostao wypenione) jest licencja do ignorowania prawa lub skoczenia z prawem, to ten fragment do tego nie pasuje. Mat. 24:19-21 W tych dniach za biada kobietom w ciy oraz karmicym. Mdlcie si przy tym, aby wasza ucieczka nie wypada zim albo w sabat. Nastanie bowiem wtedy wielki ucisk, jakiego nie byo od pocztku wiata a do teraz, i na pewno nie bdzie. Jeli Jezus wiedzia, e sabat zostanie zmieniony na niedziel, to czemu troszczy si, aby nasza ucieczka nie wypada w sabat? To nie ma sensu, jeli mia by zamieniony na niedziel. Przestrzeganie Sabatu (4 Przykazania) nie znajduje si w kategorii najmniejszego przykazania. A amanie ktregokolwiek z tych najmniejszych czyni nas najmniejszymi w krlestwie. Czy Pawe, albo inni apostoowie odnosili si do jakiego faktu, e Sabat by, jest lub zostanie zamieniony na niedziel? Rwnie nie. Ksiga Dziejw Apostolskich obejmuje okres czasu od wniebowzicia Jezusa, do okoo 61 roku n.e. Jest to do spory przedzia czasu, by zauway tak zamian sabatu na niedziel. Dz. Ap. 13:27 Mieszkacy Jerozolimy bowiem i ich przeoeni nie poznali go i przez skazanie go wypenili sowa prorokw, czytane w kady sabat. Dz. Ap. 13:42 A gdy opuszczali synagog, prosili ich, aby w nastpny sabat opowiedzieli im znowu o tych sprawach. Dz. Ap. 13:44 A w nastpny sabat zebrao si prawie cae miasto, aby sucha Sowa Boego. Dz. Ap. 15:21 Mojesz bowiem od dawien dawna ma po miastach takich, ktrzy go opowiadaj, gdy czyta si go w synagogach w kady sabat. Jeli chodzi o ciso, to Dzieje Apostolskie 84 razy wspominaj o naboestwach odbywajcych si w sabat (Dz. Ap. 13:14; Dz. Ap. 13:44; Dz. Ap. 16:13; Dz. Ap. 17:2; Dz. Ap. 18:4; Dz. Ap. 18:11). Jeli zatem Sabat zmieni si lub by zmieniony na niedziel, to czy nie byoby o tym wspomniane w tyche Dziejach? Spjrzmy teraz na proroctwa zwizane z wielkim uciskiem i tysicletnim panowaniem, i zobaczmy czy sabat jest tam wspominany. Jeli byby zamieniony na niedziel, to miaoby to oddwik w proroctwach.
Izaj. 66:22-23 Bo podobnie jak nowe niebiosa i nowa ziemia, ktre Ja stworz, bd istniay przed moim obliczem - orzeka Jahwe - tak istnie bdzie wasza potomno i wasze imi. Od nowiu do nowiu, od sabatu do sabatu przybywa bdzie wszelkie stworzenie, by bi pokony przede mn - mwi Jahwe. Eze. 44:24 (proroctwo o wityni w trakcie tysicletniego panowania) W sprawach spornych bd wystpowa jako sdziowie; bd sdzi wedug moich praw. We wszystkie moje wita bd przestrzega moich wskaza i moich przepisw i bd wici moje sabaty. Eze. 45:17 Na ksiciu spoczywa troska o skadanie caopale, oary z pokarmw, oary z pynw w dni witeczne, w nowie, w sabaty i we wszystkie dni uroczyste domu izraelskiego: On ma si troszczy o oary zagrzeszne i pokarmw, o caopalenia i oar pojednania, aby dokona przebagania za dom izraelski. Eze. 46:1-3 Tak mwi Wszechmocny Pan: Brama dziedzica wewntrznego zwrcona ku wschodowi bdzie zamknita przez sze dni roboczych. Ale w dniu sabatu bdzie otwarta, tak samo bdzie otwarta w dniu nowiu. Ksi bdzie wchodzi od zewntrz przez przysionek bramy i bdzie sta przy drzwiach bramy, podczas gdy kapani bd skada jego oar caopaln i przebagaln. Potem on odda pokon na progu bramy i wyjdzie, lecz brama pozostanie nie zamknita a do wieczora. I lud pospolity bdzie oddawa Panu w sabaty i nowie pokon u wejcia do tej bramy. Czy ma to w ogle sens, by przez pierwsze 4 tysice lat witowanie odbywao si w Sabat? Potem, przez nastpne 2 tysice lat zamienione byo na niedziel, a w tysicletnim krlestwie znowu na powrt w Sabat? Nie, nie ma. Bg jest stay i nie wprowadza zamieszania. Przed nami jeszcze jedna cz zawierajca mnstwo informacji. Moj modlitw jest abycie zobaczyli, e Sabat nie zosta zmieniony przez Jezusa, Pawa, ani adnego z apostow. Faktem jest, e dzie uwielbienia zosta zmieniony i w tej czci dowiemy si przez kogo.
Dz. Ap. 20:29-30 Ja wiem, e po odejciu moim wejd midzy was wilki drapiene, nie oszczdzajc trzody, nawet spomidzy was samych powstan mowie, mwicy rzeczy przewrotne, aby uczniw pocign za sob. aden z wczesnych historykw nie stwierdza, by chrzecijanie pierwszego wieku witowali niedziel. wiatowej sawy historycy take potwierdzaj, e Sabat by witowany zarwno przez ydw, jak i wierzcych z pogan a do okoo 120 roku. Kiedy przeladowanie wierzcych ydw i nawrconych wierzcych pogan stao si tak wielkie, wielu chrzecijan zdecydowao si na rozpoczcie witowania niedzieli, by unikn przeladowa i mierci. Jako wymwk, tumaczyli si, e tak celebruj zmartwychwstanie. W 312 roku podczas bitwy przy mocie Mulwijskim Konstantyn spojrza na soce i zobaczy wietlisty krzy, a pod nim napis Z tym zwyciysz. Wedug Euzebiusza, wczesnochrzecijaskiego historyka by to moment nawrcenia si Konstantyna na chrzecijastwo. W roku 313 Konstantyn i Licyniusz podpisali Edykt Mediolaski. Edykt ten nadawa tolerancj religijn w caym Imperium Rzymskim. W 316 roku Konstantyn prowadzi ju pierwsz bitw chrzecijask przeciwko chrzecijaskim Donatystom, odamowi, ktry stara si wierniej trwa przy Pimie. Konstantyn wygra, a ta grupa chrzecijan, ktra z nim bya, przetrwaa i staa si tym, co dzi kojarzymy z Kocioem Katolickim. W 321 roku Konstantyn zosta cesarzem w Rzymie i zacz dostrzega, e przewaga si przenosi si z pogaskich praktyk i tradycji ku kocioowi. Wyda pierwsze prawo nakazujce witowanie niedzieli. W czcigodnym dniu Soca niech urzdnicy i mieszkacy miast odpoczywaj, i niech wszystkie warsztaty bd zamknite. Kodeks Justyniana 3.12.2 A do tego czasu, nigdy nie byo prawa nakazujcego witowanie niedzieli. Prosz pamita, e jego rzekome nawrcenie nastpio w 312 roku. Jego konwersja bya raczej umotywowana politycznymi wzgldami, skoro wiele lat po swoim nawrceniu Konstantyn wybi monety, na ktrych widnia napis Sol Invictus oznaczajcy Niezwycionemu Socu z wybitym na nich obrazem boga soca Sol. Aby mie pen kontrol nad wschodnimi i zachodnimi powkami swego imperium, przenis sw stolic z Rzymu do Bizancjum, gdzie wybudowa nowe miasto. Nazwa je od swego imienia Konstantynopol i tam przenis swoj stolic, pozostawiajc Rzym pusty. W rezultacie czego wprowadzio si tam papiestwo, zasiado na tronie cesarskim i Koci przej pod siebie Rzym. Od Sokratesa dowiadujemy si tego, e w jego czasach publiczne naboestwa w konstantynopolskich kocioach odprawiane byy w obu dniach... Pogld, e chrzecijaski Dzie Paski lub niedziela jest niczym innym, jak chrzecijaskim sabatem celowo przeniesionym z sidmego dnia na pierwszy dzie tygodnia w rzeczywistoci nie odnajduje swojego odzwierciedlenia a do o wiele pniejszego okresu... Najwczeniejsz wzmiank o wiceniu niedzieli jako nakazu spoecznego jest konstytucja Konstantyna z 321 roku nakazujca, by wszyscy urzdnicy, mieszkacy miast i rzemielnicy odpoczywali w niedziel (venerabili die Solis), z wyjtkiem tych, ktrzy pracowali w polu... Encyklopedia Britanica, wydanie z 1899 r., vol. XXIII, str. 654
10
Zostao to pniej jeszcze wzmocnione na Soborze Laodycejskim. Chrzecijanie nie powinni judaizowa i leni si w sobot, w sabat, lecz powinni wzi si do roboty tego dnia; za to Dzie Paski (niedziel) powinni szczeglnie uszanowa i bdc chrzecijanami, jeli to moliwe, nie powinni pracowa tego dnia. Gdyby jednak zapano ich na judaizowaniu, bd oni odcici od Chrystusa. Kanon 29, Sobr Laodycejski, 364 rok.
11
Wielu chrzecijan zakada, e niedziela jest biblijnie ustanowionym dniem uwielbienia. Koci Katolicki sprzeciwia si temu, i mwi si o nim, e to on przenis chrzecijaskie uwielbienie z biblijnego sabatu na niedziel, oraz temu, e prbuje si argumentowa, i taka zmiana miaa miejsce w Biblii. Jest to zarazem nieuczciwe, jak i zaprzecza Katolickiemu autorytetowi. Jeli Protestantyzm chc opiera swoj nauk jedynie na Biblii, to powinien witowa w sobot. James Cardinal Gibbons, Romes Challange w Catholic Mirror, 2003.
12
sjasze i faszywi prorocy i czyni bd wielkie znaki i cuda, aby, o ile mona, zwie i wybranych. Jan 5:45-47 Nie mniemajcie, e ja was oskaram przed Ojcem; oskarajcym was jest Mojesz, w ktrym wy macie nadziej. Bo gdybycie wierzyli Mojeszowi, uwierzylibycie i mnie, gdy on o mnie napisa. Ale jeli nie wierzycie jego Pismom, jake uwierzycie moim sowom? 1 Jana 5:1-3 Kady, kto wierzy, i Jezus jest Chrystusem, z Boga si narodzi, a kady, kto miuje tego, ktry go zrodzi, miuje te tego, ktry si z niego narodzi. Po tym poznajemy, i dzieci Boe miujemy, jeeli Boga miujemy i przykazania jego speniamy. Na tym bowiem polega mio ku Bogu, e si przestrzega przykaza jego, a przykazania jego nie s uciliwe. Obj. 12:17 I zawrza smok gniewem na niewiast, i odszed, aby podj walk z reszt jej potomstwa, ktre strzee przykaza Boych i trwa przy wiadectwie o Jezusie. Obj. 22:12-16 A oto przyjd wkrtce, a moja zapata jest ze mn, aby odda kademu wedug jego uczynkw. Ja jestem Alfa i Omega, pocztek i koniec, pierwszy i ostatni. Bogosawieni, ktrzy wypeniaj jego przykazania, aby mieli prawo do drzewa ycia i aby weszli przez bramy do miasta. Na zewntrz za s psy, czarownicy, rozpustnicy, mordercy, bawochwalcy i kady, kto miuje i czyni kamstwo. Ja, Jezus, posaem mojego anioa, aby wam wiadczy o tym w kocioach. Ja jestem korzeniem i potomkiem Dawida, jasn gwiazd porann. Sprawa witowania w sabat czy w niedziel nie jest zwyczajn spraw preferencji. Dziki temu studium przekonaem si, e Sabat, sobotni sabat, jest dniem, ktry zosta ustanowiony przez Boga, aby by dniem odpoczynku i aby by dniem witym. Wierz take, e Bg, Jego Syn Jezus, Pawe, ani apostoowie Jezusa nie kazali pozby si sabatu. W wyniku tego moja rodzina przestaa traktowa niedziel jako dzie uwielbienia. Na dodatek wierz, e nauczanie we wspczesnych kocioach na temat niedzieli jest wynikiem zwiedzenia przez Koci Katolicki i zakorzenienia tradycji, sigajcymi stulecia wstecz. Nawet jeli co byo praktykowane przez stulecia, nie oznacza to wcale, e praktyka ta musi trwa i by kontynuowana. Staraem si czyni rzeczy, ktre s mie Bogu i akceptowane przez Niego. Gdy zdaem sobie spraw, e Sabat zosta ustanowiony przez Niego
13
i e nigdy si nie zmieni, to dlaczego miabym trwa w pogaskich praktykach Kocioa Katolickiego? Rzym. 6:1-2 C wic powiemy? Czy mamy pozostawa w grzechu, aby aska bya obtsza? W adnym razie! Jakim sposobem my, ktrzy umarlimy dla grzechu, mamy nadal w nim y? Jer. 16:19-21 Jahwe, Mocy Ty moja i Twierdzo! Moja Ucieczko w dzie udrki! Do Ciebie przyjd narody z kracw ziemi i stwierdz: - Fasz tylko przejli w dziedzictwie nasi ojcowie, nico, co si im na nic nie zdaa. Czy moe czowiek sam sobie tworzy bogw? Nie s wic oni bogami! Oto Ja zatem im to oka, tym razem dam im pozna moj rk i moj potg, a poznaj, e Imi moje to: Jahwe! Moesz si ze mn nie zgadza, gdy rzeczy te s wielce radykalne wzgldem tego, co zawsze robilimy. Lecz badajc te rzeczy, stao si wyrazicie jasne, e Bg nie zmieni swego uwicenia wobec Sabatu. Dojcie do takiego wniosku nie byo atwe i boli mnie wielce wiedzc, e sprawiam wam tym bl. Mimo e bardzo mi na was zaley, musz by jednak wierny Bogu, Jego Synowi i niezmieniajcemu si Boemu Sowu. Mal. 3:6-7 Zaiste Ja, Pan, nie zmieniam si, lecz i wy nie przestalicie by synami Jakuba. Od dni waszych ojcw odstpowalicie od moich przykaza i nie przestrzegalicie ich. Nawrcie si do mnie, wtedy i Ja zwrc si ku wam - mwi Pan Zastpw. Lecz wy pytacie: W czym mamy si nawrci? Heb. 13:8-9 Jezus Chrystus wczoraj i dzi, ten sam i na wieki. Nie dajcie si zwodzi przernym i obcym naukom; dobrze jest bowiem umacnia serce ask, a nie pokarmami; tym, ktrzy o nie zabiegali, nie przyniosy one poytku. Studiujc Pismo, by udowodni naszemu kaprynemu synowi, e si myli i nauczy go lekcji, odkrylimy ku naszemu zaskoczeniu, e nigdzie w caym Pimie Sabat nie zosta zmieniony. witowanie niedzieli jest jedn z kilku najdziwniejszych doktryn ustanowionych prawie 300 lat po zmartwychwstaniu. Jest to ludzka tradycja, nie ustanowiona przez Boga.
14
obowizkw? I chobycie przeczytali ca Bibli, od Ksigi Rodzaju po Objawienie, nie znajdziecie tam ani jednej linijki autoryzujcej uwicenie niedzieli. Pismo nakazuje religijne wicenie Sabatu, dnia, ktrego mymy nigdy nie uwicili. James Cardinal Gibbons, The Faith of Our Fathers (wydanie z 1917), str. 72-73 (16-ta edycja, str. 111; 88-a edycja, str. 89). Na przykad, nigdzie w caej Biblii nie znajdujemy, by Chrystus czy apostoowie nakazali, aby Sabat by zmieniony z soboty na niedziel. Mamy przykazanie, ktre Bg da Mojeszowi, aby czyni dzie Sabatu witym, czyli sidmy dzie tygodnia, to jest sobot. Dzi wikszo chrzecijan wituje niedziel, poniewa poza Bibli zostao nam to objawione przez [rzymskokatolicki] koci. artyku To Tell You the Truth w Catholic Virginian, 3 padziernika 1947, str.9.
15
Prawdopodobnie najodwaniejsz rzecz, najbardziej rewolucyjn zmian, jak koci kiedykolwiek uczyni, staa si w pierwszym wieku. wity dzie, Sabat, zosta zmieniony z soboty na niedziel. Wybrano Dzie Paski nie z jakiego bezporedniego nakazu w Pimie, lecz z kocielnego (katolickiego) poczucia posiadania wadzy... Ludzie, ktrzy myl, e tylko Pismo powinno by wycznym autorytetem, logicznie powinni zosta Adwentystami Dnia Sidmego i traktowa sobot wit. St. Catherine Church Sentinel, Algonac, Michigan, 21 maja, 1995. Pytanie: Jaki dzie to Sabat? Odpowied: Sobota jest dniem sabatu. P: Dlaczego witujemy w niedziel zamiast w sabat? O: witujemy niedziel zamiast soboty, poniewa Koci Katolicki na Soborze w Laodycei (364 rok n.e.) przenis namaszczenie z soboty na niedziel. Peter Geiermann, C.S.S.R., The Converts Catechism of Catholic Doctrine, str. 50, 3-ie wydanie, 1957. Czy zgodnie z Bibli i Dziesicioma Przykazaniami sobota jest sidmym dniem? Moja odpowied brzmi: tak. Czy niedziela jest pierwszym dniem tygodnia i czy Koci zmieni sidmy dzie, sobot, na pierwszy dzie, niedziel? Odpowiem: tak. Czy Chrystus zmieni ten dzie? Odpowiadam, e nie! Szczerze oddany, J. Card. Gibbons. James Cardinal Gibbons, Archbiskup Baltimore, Md. (1877-1921) (fragment listu). Pytanie: Jakie macie uzasadnienie na witowanie niedzieli, zamiast odwiecznego Sabatu, ktrym jest sobota? Odpowied: Mamy na to autorytet Kocioa Katolickiego oraz tradycj apostolsk. P: Czy Biblia gdziekolwiek nakazuje, by niedziela bya traktowana jak Sabat? O: Pismo nakazuje nam bymy suchali kocioa (w. Mat. 18:17; w. uk. 10:16) i trzymali si tradycji apostow (2 Tes. 2:15). Natomiast Pismo nic szczeglnego nie mwi o tej zmianie sabatu. w. Jan mwi o Dniu Paskim (Obj. 1:10), ale nie mwi nam, ktry dzie tygodnia to by, a jeszcze mniej mwi jaki dzie mia zastpi Sabat ustanowiony w Przykazaniach. w. ukasz wspomina o uczniach spotykajcych si razem na amanie chleba pierwszego dnia tygodnia (Dz. Ap. 20:7). A w. Pawe nakazuje (1 Kor. 16:2), by w pierwszym dniu tygodnia Koryntianie odkadali to, co przeznaczyli na pomoc wiernym w Judei; lecz ani jeden, ani drugi nie mwi nam, e odtd ten dzie tygodnia ma by dniem uwielbienia
16
i Chrzecijaskim Sabatem; w taki oto sposb, najlepszym autorytetem jaki mamy na ten wiekowy zwyczaj jest wiadectwo kocioa. I dlatego ci, ktrzy udaj, e s takimi zagorzaymi zwolennikami religijnego przestrzegania niedzieli, a jednoczenie nie zwaaj na pozostae wita ustanowione przez ten sam autorytet kocielny, tak naprawd swoim zachowaniem pokazuj, e postpuj bardziej z humoru, ni z religijnoci; gdy niedziela i pozostae zwyczaje stoj razem na tym samym fundamencie, a dokadnie na postanowieniu kocioa (rzymskokatolickiego). Catholic Christian Instructed, 17-te wydanie, str. 272-273.
17
nauczania Kocioa Katolickiego. Henry Gibson, Catechism Made Easy, #2, 9-te wydanie, vol. 1, str. 341-342. To Koci Katolicki by tym, ktry... przenis ten dzie odpoczynku na niedziel, na pamitk zmartwychwstania naszego Pana. Dlatego wicenie niedzieli przez Protestantw jest hodem skadanym przez nich autorytetowi kocioa (katolickiego). Monsignor Louis Segur, Plain Talk About the Protestantism of Today, p. 213. Niedziela jest naszym znakiem lub autorytetem... koci jest ponad Bibli i to przeniesienie wicenia Sabatu jest tego dowodem. Catholic Record of London, Ontario, 1 wrzenia, 1923. Oczywicie, e Koci Katolicki twierdzi, e zmiana (sobotniego Sabatu na niedziel) by jego dzieem... A to dzieo jest znakiem jego autorytetu kocielnego w sprawach religijnych. H.F. Thomas, kanclerz Cardinala Gibbonsa. Wiele razy oferowaem nagrod w postaci 1000$ kademu, kto potra udowodni mi jedynie z Biblii, e jestem zobowizany do wicenia niedzieli. Nie ma takiego prawa w Biblii. Jest to jedynie prawo witego Kocioa Katolickiego. Biblia mwi: Pamitaj o dniu Sabatu, aby go wici. Koci Katolicki mwi: Nie. Dziki mojej boskiej mocy uniewaniam dzie Sabatu i rozkazuj wam czci pierwszy dzie tygodnia. No i patrzmy! Cay cywilizowany wiat kania si w bogobojnym posuszestwie temu nakazowi witego Kocioa Katolickiego. ojciec T. Enright, C.S.S.R. z Redemptoral College, Kansas City, w wykadzie wygoszonym na Hartford, Kansas, 18 lutego, 1884, wydrukowanym w History of the Sabbath, str. 802. Protestanci... przyjmuj raczej niedziel ni sobot, jako dzie wsplnego uwielbiania, bo Koci Katolicki dokona tej zamiany... Jednake umys protestancki nie raczy zauway, e... witujc niedziel przyjmuj oni autorytet rzecznika tego kocioa, czyli Papiea. Our Sunday Visitor, 15 luty, 1950.
Wnioski i wyzwanie.
Koci (Rzymskokatolicki) zmieni obchodzenie Sabatu na niedziel dziki swemu boskiemu i nieomylnemu autorytetowi przekazanemu mu przez jego zaoyciela, Jezusa Chrystusa. Protestant twierdzcy, e jedynie Biblia jest jego jedynym przewodnikiem wiary nie ma uzasadnienia do witowania niedzieli. The Catholic Universe Bulletin, 14 sierpnia, 1942, str. 4.
18
Niedziela jest ustanowiona nie na Pimie lecz na tradycji i jest instytucj tylko i wycznie katolick. A poniewa nie ma adnego fragmentu na zamian dnia odpoczynku z ostatniego na pierwszy dzie tygodnia, to Protestanci powinni trzyma swj Sabat w sobot i zostawi Katolikw w cakowitym posiadaniu niedzieli. Catholic Record, 17 wrzenia, 1893. Odnonie zmiany z przestrzegania ydowskiego Sabatu na chrzecijask niedziel pragn zwrci wasz uwag na nastpujce fakty: 1. Protestanci, ktrzy traktuj Bibli jako jedyny wyznacznik ich wiary i religii, powinni wszelkim staraniem powrci do wicenia sabatu. Fakt, e tak nie robi, lecz robi przeciwnie i wic niedziel, omiesza ich w oczach kadego mylcego czowieka. 2. My, Katolicy nie traktujemy Biblii jako jedynego przewodnika wiary. Poza Bibli, mamy ywy koci, autorytet kocioa i one s dla nas przewodnikami. Mwimy, e ten Koci, utworzony przez Chrystusa ku nauczaniu i prowadzeniu czowieka przez ycie, ma prawo do zmiany ceremonialnego prawa Starego Testamentu i z tego wanie powodu akceptujemy jego zmian z sabatu na niedziel. Uczciwie si przyznajemy, tak, to Koci dokona tej zmiany, utworzy to prawo, tak jak i wiele innych praw, jak na przykad pitkowy post, celibat kapastwa, prawa dotyczce maestw mieszanych, prawa i obowizki katolickich maestw, oraz tysice innych praw... Zawsze to troch miesznie wyglda, patrzc jak kocioy protestanckie czy to z ambony, czy prawnie nakazuj wicenia niedzieli, o ktrej w Biblii nic nie ma. Peter R. Kraemer, Catholic Church Extension Magazine, USA (1975), Chicago, Illinois, Under the blessing of the Pope Pius XI. Mam zamiar zada bardzo proste a zarazem bardzo powane pytanie tym wszystkim, ktrzy powtarzaj Biblia i tylko Biblia, by udzielili mi na nie swojej najszczerszej odpowiedzi. Oto ono: Dlaczego nie traktujecie dnia Sabatu witym?... Przykazanie Wszechmocnego Boga stoi jasno napisane w Biblii tymi sowy: Pamitaj, aby wici dzie sabatu. Sze dni masz pracowa i wykonywa wszelkie twoje zajcia, lecz dzie sidmy jest sabatem na cze Jahwe, twego Boga. Nie wolno [wtedy] wykonywa adnego zajcia. (2 Moj. 20:8-10)... Prawdopodobnie odpowiesz mi, e czcisz Sabat, bo wstrzymujesz si od swoich wieckich zaj i pilnie chodzisz do kocioa, zmawiasz modlitwy, czytasz w domu Bibli w kad Niedziel twego ycia... Jednak niedziela nie jest dniem Sabatu. Niedziela to pierwszy dzie tygodnia; dzie Sabatu jest sidmym dniem tygodnia. Wszechmogcy Bg nie da czowiekowi przykazania, e ma wici jeden z siedmiu dni, lecz nazwa Swj wyjtkowy dzie i powiedzia wyranie: Bdziesz traktowa witym sidmy dzie tygodnia. Poda nawet powd, dla ktrego wybra ten dzie spord in-
19
nych powd, ktry dotyczy tylko i wycznie sidmego dnia tygodnia i nie mona go zastosowa do adnego innego dnia. Mwi: Jahwe bowiem przez sze dni stwarza niebo, ziemi, morze i wszystko, co one zawieraj, a dnia sidmego odpoczywa. Dlatego zesa Jahwe szczeglne bogosawiestwo na dzie sabatu i uwici go (2 Moj. 20:11; 1 Moj. 2:1-3). Wszechmogcy Bg rozkaza, aby wszyscy ludzie odpoczywali od pracy sidmego dnia, poniewa On take odpoczywa tego dnia: nie odpocz on w niedziel, lecz w sobot. W niedziel, ktra jest pierwszym dniem tygodnia On rozpocz dzieo stworzenia; a nie skoczy go. To byo w sobot, kiedy On Dopeniwszy w dniu szstym dziea, nad ktrym si trudzi, dnia sidmego odpoczywa Bg po wszystkim, czego dokona. Pobogosawi te Bg dzie sidmy i ustanowi go witym na pamitk swojego odpoczynku po caym trudzie stwarzania. (1 Moj. 2:2-3). Nic nie jest prostsze i atwiejsze do zrozumienia ni to wszystko; nikt tego nawet nie prbuje negowa. Wszyscy przyznaj, e dzie, jaki Wszechmocny Bg wyznaczy, aby by wity, to sobota, nie niedziela. Dlaczego zatem wicisz niedziel, a nie sobot? Powiesz mi, e sobota bya ydowskim Sabatem, natomiast chrzecijaski Sabat zosta zmieniony na niedziel. Zmieniony! Przez kogo? Kto mia autorytet do zmiany bezporedniego przykazania Wszechmocnego Boga? Gdy Bg powiedzia: Bdziesz wici sidmy dzie, to kto omieli si powiedzie: Nie, moesz pracowa i robi wszystko sidmego dnia; jednak zamiast niego bdziesz wici pierwszy dzie. ? To jest wanie najistotniejsze pytanie i nie wiem, jak na nie odpowiesz... Jeste Protestantem i wyznajesz, e podasz tylko i wycznie za Bibli. A jednak, w tak wanej sprawie, jak wicenie jednego jedynego dnia w tygodniu, postpujesz wbrew literze Biblii i stawiasz inny dzie w miejscu tego, ktry zosta w niej nakazany. Przykazanie mwice eby wici sidmy dzie jest jednym z Dziesiciu Przykaza; twierdzisz, e pozostae dziewi wci s wice. Kto da ci prawo do majstrowania przy czwartym? Jeli postpujesz wedug swoich wasnych zasad, jeli rzeczywicie idziesz tylko za Bibli, to powiniene by w stanie pokaza jaki fragment Nowego Testamentu, w ktrym czwarte przykazanie jest jasno i wyranie zmienione. fragmenty z Why Dont You Keep Holy the Sabbath Day?, strony 3-15 w The Clifton Tract, vol. 4, published by the Roman Catholic Church 1869. Argumenty... s mocno oparte na Boym Sowie i po ich dokadnym przestudiowaniu, nie daj innej moliwoci sumiennym Protestantom, jak tylko porzuci witowanie niedzieli i powrci do soboty, nakazanej przez ich nauczyciela Bibli, lub jeli nie chc porzuca tradycji Kocioa Katolickiego, ktry nakazuje wicenie niedzieli, co oni (Protestanci) zaakceptowali, wbrew bezporedniemu nauczaniu Biblii, to konsekwentnie niech przyjm ca jego (Kocioa Katolickiego) nauk i w niej trwaj. Logika i zdrowy sens wyma-
20
gaj przyjcia jednej albo drugiej alternatywy: albo Protestantyzmu i witowania soboty, albo Katolicyzmu i witowania niedzieli. Kompromis jest nie do przyjcia. James Cardinal Gibbons, w Catholic Mirror, 23 grudnia, 1893.
21