Optyka interferencja, dyfrakcja - zastosowanie

Warstwy antyodblaskowe interferencja destruktywna wizek odbitych od cienkiej warstwy - Niepodane odbicia od szka mona wyeliminowa (dla wybranych dugoci fali), pokrywajc szko cienk przezroczyst warstw fluorku magnezu o odpowiednio dobranej gruboci

Filtr interferencyjny - rodzaj filtru optycznego sucy do wyodrbniania podanego przedziau widmowego ze wiata biaego; dziaa na zasadzie interferencji wielokrotnej promieni wietlnych. Skada si z trzech warstw: dwch zewntrznych przepuszczajcych wiato i cienkiej warstwy rodkowej o gruboci rwnej poowie dugoci fali, ktra odbija wszystkie dugoci fali z wyjtkiem jednej.

Optyka interferencja, dyfrakcja - zastosowanie

Soczewka Fresnela

Optyka interferencja, dyfrakcja - zastosowanie

Interferometry np. interferometr Michelsona Morleya:
zwierciado

bardzo precyzyjny pomiar odlegoci

zwierciado

rdo wiata
zwierciado pprzepuszczalne

detektor

Telefonia komrkowa trzeciej generacji (UMTS) AKUSTYKA Aktywne tumienie haasu (ATH) do urzdzenia bdcego rdem haasu buduje si ukad generujcy fale dwikowe w przeciwfazie - w wyniku interferencji moe nastpi cakowite wyciszenie.

Optyka interferencja, dyfrakcja - zastosowanie

spektroskopia spektroskopy siatkowe
pomiar dugoci fali wiata wysyanego przez rdo Z

Zerowy, pierwszy, drugi i czwarty rzd widma emisyjnego wodoru w zakresie widzialnym.

Optyka interferencja, dyfrakcja - zastosowanie

dyfraktografia rentgenowska

Optyka polaryzacja
fala elektromagnetyczna:

fala spolaryzowana liniowo Drgajcy wektor E tworzy z kierunkiem ruchu fali paszczyzn zwan paszczyzn drga.

Optyka polaryzacja
rdem wiata widzialnego s atomy (czsteczki). Emituj one wiato niezalenie od siebie. W konsekwencji wiato rozchodzce si w danym kierunku skada si z niezalenych cigw fal, ktrych paszczyzny drga zorientowane s przypadkowo wok kierunku ruchu fali

Takie wiato chocia jest fal poprzeczn jest niespolaryzowane.

a) _ b) _

a)fala spolaryzowana liniowo

b)fala niespolaryzowana

Optyka polaryzacja
Pytki polaryzujce

Pytka przepuszcza tylko te fale, dla ktrych kierunki drga wektora elektrycznego s rwnolege do kierunku polaryzacji, a pochania te fale, w ktrych s one prostopade.

Ey = Ecos skadowa przepuszczana Ez = Esin skadowa pochaniana

Optyka polaryzacja

- kt pomidzy kierunkami polaryzacji obu pytek.

I = Imcos2

prawo Malusa

Optyka polaryzacja
Polaryzacja przez odbicie
+ = 90 z prawa zaamania

n1 sin = n 2 sin
n1 sin = n 2 sin(90o ) = n 2 cos

tg =

n2 =n n1
prawo Brewstera

Optyka polaryzacja
ciaa optycznie izotropowe - wspczynnik zaamania nie zaley od kierunku rozchodzenia si wiata ani od jego polaryzacji ciaa optycznie anizotropowe - wasnoci optyczne (wspczynnik zaamania) i nie tylko zale od kierunku rozchodzenia si wiata i od jego polaryzacji

podwjne zaamanie
kryszta CaCO 3 e

Spolaryzowana liniowo wizka wiata - promie nadzwyczajny nie speniajcy prawa zaamania
o

niespolaryzowana wizka wiata

wizka padajca

Spolaryzowana liniowo wizka wiata - promie zwyczajny speniajcy prawo zaamania (tak jak dla orodka izotropowego)

Kierunki polaryzacji promienia zwyczajnego i nadzwyczajnego s wzajemnie prostopade

Optyka polaryzacja
promie o przechodzi przez kryszta z jednakow prdkoci we wszystkich kierunkach tzn. ma jeden wspczynnik zaamania n0 tak jak izotropowe ciao stae. promie e ma prdko w krysztale zalen od kierunku tzn. prdko zmienia si od v0 do ve a wspczynnik zaamania od no do ne. Dla kalcytu ne = 1.658, no = 1.486. ne i n0 - gwne wspczynniki zaamania krysztau Dichroizm - wasno, polegajc na tym, e jedna ze skadowych polaryzacji jest pochaniana silniej ni druga. Na tej zasadzie opiera si dziaanie szeroko stosowanych polaroidw.
wiato niespolaryzowane

Zjawisko fotoelektryczne
Ia

Ia > Ib
Ib Vstop + V

Zaleno prdu fotoelektrycznego od przyoonego napicia (rnicy potencjaw V).

Aparatura uywana do badania zjawiska fotoelektrycznego. Padajca wizka wiata owietla elektrod T, uwalniajc z niej elektrony, ktre nastpnie zbierane s przez kolektor K. Elektrony poruszaj si w obwodzie w kierunku przeciwnym do kierunku przepywu prdu zaznaczonego strzak. Baterie i opornik suwakowy su do wytworzenia i zmiany rnicy potencjaw pomidzy elektrod T a kolektorem K

Zaleno potencjau hamujcego Vstop od czstoci wiata padajcego na elektrod wykonan z sodu

Zjawisko fotoelektryczne
Ia

Ia > Ib
Ib

a b

Gdy V jest dostatecznie due, wtedy prd fotoelektryczny osiga maksymaln warto (prd nasycenia) - wszystkie elektrony wybijane z elektrody T docieraj do kolektora K.
V

Vstop

Jeeli zmienimy znak napicia V, to prd spada do zera dopiero po przyoeniu napicia o odpowiedniej wartoci; dla V = 0 istnieje niezerowy prd - elektrony emitowane z elektrody T maj pewn energi kinetyczn . Przy dostatecznie duym napiciu (Vstop) zwanym napiciem hamowania prd zanika - przy napiciu Vstop nawet najszybsze elektrony zostaj zahamowane.

E k max = eVstop
Krzywe a i b na wykresie zalenoci prdu fotoelektrycznego od przyoonego napicia rni si nateniem padajcego wiata (Ia > Ib). - Ekmax nie zaley od natenia wiata. Ze zmian natenia wiata zmienia si tylko prd nasycenia, - wizka wiata wikszym nateniu wybija wicej elektronw (ale nie szybszych). Istnieje pewna warto progowa czstotliwoci, poniej ktrej zjawisko fotoelektryczne nie wystpuje.

Zjawisko fotoelektryczne
Ia

Ia > Ib
Ib

a b

Zjawisko fotoelektryczne ma cechy, ktrych nie mona wyjani na gruncie klasycznej falowej teorii wiata: 1. wiksze natenie wiata oznacza wiksze pole elektryczne E (I ~ E2). Poniewa sia dziaajca na elektron wynosi eE wic gdy ronie natenie wiata to powinna rosn ta sia, a w konsekwencji energia kinetyczna elektronw. Tymczasem Ekmax nie zaley od natenia wiata. 2. Zgodnie z teori falow zjawisko fotoelektryczne powinno wystpowa dla kadej czstotliwoci wiata pod warunkiem dostatecznego natenia. Jednak dla kadego materiau istnieje progowa czstotliwo 0, poniej ktrej nie obserwujemy zjawiska fotoelektrycznego bez wzgldu na to, jak silne jest owietlenie. 3. Poniewa energia w fali jest rozoona w caej przestrzeni to elektron absorbuje tylko niewielk cz energii z wizki (bo jest bardzo may). Mona wic spodziewa si opnienia pomidzy pocztkiem owietlania, a chwil uwolnienia elektronu (elektron musi mie czas na zgromadzenie dostatecznej energii). Jednak nigdy nie stwierdzono adnego mierzalnego opnienia czasowego.

Vstop

Zjawisko fotoelektryczne
A.Einstein:
Ia

Ia > Ib
Ib

a b

nowe zaoenie: Energia wizki wietlnej rozchodzi si w przestrzeni w postaci skoczonych porcji (kwantw) energii zwanych fotonami. Energia pojedynczego fotonu:

Vstop

E = h

h= 6,6249110-34 Js staa Plancka

wiato rozchodzi si w przestrzeni nie jak fala ale jak czstka.

h = W + E k max
Jeden foton dostarcza energii h, ktra w czci (W) zostaje zuyta na wyrwanie elektronu z materiau (jego przejcie przez powierzchni), a ewentualny nadmiar energii (h W) elektron otrzymuje w postaci energii kinetycznej Ekmax, przy czym cz z niej moe by stracona w zderzeniach wewntrznych (przed opuszczeniem materiau).

Zjawisko fotoelektryczne
Ia

A.Einstein:
a Trzy cechy fotoefektu nie dajce si wyjani za pomoc klasycznej teorii falowej:
V

Ia > Ib
Ib

b
Vstop +

1. Podwajajc natenie wiata podwajamy liczb fotonw a nie zmieniamy ich energii. Ulega wic podwojeniu fotoprd a nie Ekmax, ktra nie zaley tym samym od natenia. 2. Jeeli mamy tak czstotliwo, e h0 = W to wtedy Ekmax = 0. Nie ma nadmiaru energii. Wielko W nazywamy prac wyjcia dla danej substancji. Jeeli < 0 to fotony niezalenie od ich liczby (natenia wiata) nie maj dosy energii do wywoania fotoemisji. 3. Dostarczana jest energia w postaci skupionej (kwant, porcja) a nie rozoonej (fala).

Efekt Comptona

Schemat aparatury Comptona. Wizka promieniowania rentgenowskiego o dugoci fali = 71.1 pm pada na grafitow tarcz T. Rozproszone promieniowanie rentgenowskie jest obserwowane pod rnymi ktami wzgldem wizki padajcej. Natenie wizki rozproszonej oraz jej dugo fali mierzone s przez detektor

Wyniki dowiadczenia Comptona dla czterech wartoci kta rozpraszania . Przesunicie comptonowskie zwiksza si wraz ze wzrostem kta rozpraszania

Efekt Comptona
promieniowanie rozproszone o zmienionej dugoci fali - zderzenie fotonu ze swobodnym elektronem

r pf , E f

zasada zachowania pdu:

r r r p f = p 'f + p ' e

zasada zachowania energii:

r p e = 0, E 0 e
Foton promieniowania X o dugoci fali oddziauje z nieruchomym elektronem.

E f + E 0 e = E 'f + E 'e

= =
wzr Comptona

h (1 cos ) m 0c

r p 'f , E 'f

h = 2.426 10 14 m m 0c

komptonowska dugo fali

si po zderzeniu z prdkoci v pod ktem

promieniowanie rozproszone o niezmienionej dugoci fali - zderzenie fotonu z elektronem Foton zostaje rozproszony pod ktem a jego silnie zwizanym z atomem brak wymiany pdu i dugo fali si zwikszya. Elektron porusza energii

r p 'e , E 'e

Dualizm korpuskularno - falowy

promieniowanie elektromagnetyczne
fala
interferencja dyfrakcja polaryzacja dugo fali - liczba falowa k = 2/ czstotliwo - czsto koowa - = 2 prdko c =

czstka - foton
zjawisko fotoelektryczne efekt Comptona

masa m0 = 0 energia E = h = h pd p = E = p c

h = hk

h=

h 2