www.pdf.edu.

pl

facebook.com/redakcjaPDF

grudzie 2011 nr 5 (36) ISSN 18983480 egzemplarz bezpatny gazeta studencka Instytutu Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego

medialn

Przepis na zadym

PDF miesicznik studencki grudzie 2011

www.pdf.edu.pl

www.facebook.com/redakcjaPDF

PDF miesicznik studencki grudzie 2011

Temat z okadki
Tegoroczne obchody 11 listopada zapamitamy nie ze wzgldu na rekordow frekwencj Marszu Niepodlegoci, ale z uwagi na pokazywane mediach - utrzymane w sensacyjnej narracji - walki chuliganw z policj. Jaki by udzia mediw w eskalacji konfliktu i czy mona si dziwi, e - stajc si stron - dziennikarze stali si te obiektem agresji. Czy zapowiedziany na 13 grudnia kolejny Marsz Niepodlegoci bdzie spokojny? Wreszcie - czy zawd dziennikarza przesta by w zwizku z tym bezpieczny?
11 listopada stacje telewizyjne, tradycyjnie, marzyy o szybujcych w gr supkach ogldalnoci. Nie przypuszczay jednak, jak wysok cen bd musiay tym razem zapaci. - Nigdy nie spotkaam si z tym, eby agresja bya wymierzona w nas, dziennikarzy - ubolewaa w TVN24 reporterka Polsat News, Beata Lubecka. Zajci byli take dziennikarze prasowi, a maszyny drukarskie nie pracoway na takich obrotach od padziernikowych wyborw. A wystarczyo tak niewiele - kto podkrci dramaturgi, a pniej trzeba byo jedynie utrzymywa napicie i cieszy si z dobrze wykonanego zadania. Mechanizm znany w mediach nie od dzisiaj. Na ile polskie media s odpowiedzialne za eskalacj konfliktu pomidzy demonstrujcymi w wito Niepodlegoci? Czy w zwizku z niedawnymi wydarzeniami w Warszawie i w Poznaniu, mona faktycznie postawi tez, e dziennikarstwo stao si niebezpieczne?

Temat z okadki
lone skutki, w tym take zmian w postrzegania zawodu dziennikarza. - W latach 90., dziennikarze byli traktowani z du estym. Zaczo si to zmienia, gdy media si spolaryzoway i stay si stron w sporze. Pojawia si retoryka, w ktrej oskarano je o zaniechania, sprzyjanie konkretnym ugrupowaniom czy wrcz manipulacj spoeczestwem - komentuje Ewa Wanat. Z czasem media pozbyy si resztek szacunku ze strony spoeczestwa, a 11 listopada okazao si nawet, e mog by celem atakw. W kilku punktach Warszawy dochodzio do napaci na dziennikarzy, operatorw i fotoreporterw. Postronnemu obser watorowi udao si przedstawi atak jednego z chuliganw na stojcego z boku, nierzucajcego si w oczy fotoreportera. W okolicach Placu na Rozdrou grupa zadymiarzy podpalia wz transmisyjny TVN24, ucierpiay te wozy Polsat News, Polskiego Radia i Superstacji. Atak na dziennikarzy z TVN-u, mona tumaczy niechci kibicw wobec caego koncernu ITI i - traktowanej czsto jak jego papierowe przeduenie - Gazety Wyborczej. Chuligani z pewnoci wiedzieli, e wz naley do ITI, waciciela Legii Warszawa - sugeruje Radosaw Leniarski, dziennikarz sportowy Wyborczej. Cho temat w duym stopniu zosta rozdmuchany i wyolbrzymiony, nie da si ukry, e 11 listopada dziennikarze byli czsto nieproszonymi obserwatorami. Kilka dni pniej, w Poznaniu, doszo do brutalnego pobicia pracownika Polsatu. W zwizku z tym wydarzeniem, Stowarzyszenie Obrazu Telewizyjnego - skupiajce operatorw i realizatorw telewizyjnych gwnych stacji - poprosio o spotkanie z szefem MSW. Jego czonkowie przypomnieli take o innych incydentach: kopniciu kamerzystki podczas zamieszek w Bydgoszczy czy napaci na ekip Polsatu, relacjonujc w lipcu w Czstochowie pielgrzymk Rodziny Radia Maryja. Krzysztof Skowroski prezes Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, nie widzi zwizku pomidzy przywoywanymi wydarzeniami. - Zdarzenia z 11 listopada i te tydzie pniej z Poznania czy jedynie blisko czasowa. Na razie s to incydenty i wierz, e takimi pozostan. Pierwszemu zdarzeniu towarzyszy aspekt polityczny, natomiast drugie byo zwykym, chuligaskim wybrykiem - przekonuje Skowroski. Redaktor naczelna TOK FM ma na ten temat odmienne zdanie. - To nie byy incydenty. Skoro co stao si raz i drugi, to - jeli nic z tym nie zrobimy - przemoc bdzie eskalowa, a w kocu dojdzie do tragedii - uwaa Ewa Wanat. zi wysza kara ni za bjk na dyskotece, by moe zastanowi si dwa razy i do takiego ataku nie dojdzie wyjania. Nie wszyscy rozumiej jednak sens propozycji nowej regulacji. Seweryn Blumsztajn zachowaby ostrono. - Istniej ju odpowiednie rodki prawne. Nie wydaje mi si, by zaistniaa potrzeba tworzenia nowych rozporzdze, czy przepisw prawnych. Dziennikarze s chronieni prawem tak samo jak inni obywatele zaznacza redaktor. roskiego: - Trzeba przywrci sobie si ora, ktry spoglda z gry na wydarzenia, a nie - staje po ktrej ze stron. W mediach i dla dziennikarza, najwaniejsza jest potrzeba i ch zrozumienia drugiego czowieka - nie cel, by przedstawi go jako wroga - podkrela prezes SDP. miaa i pikna metafora, ale cudw nie bdzie. Spoeczestwo utosamia media ze zinstytucjonalizowan komrk systemu, ktry w kryzysie staje si gwnym winowajc wszystkich problemw. Czwarta wadza, podajc za uatrakcyjnieniem swoich przekazw, postawia na najatwiejsze rozwizanie zdramatyzowany opis polityki i wiata, czasem wrcz demagogiczny. Dziennikarze nie zorientowali si, e den skad redakcji. Cho pracownicy mediw take narzekaj na zmiany, jakie zaszy w ich zawodzie na przestrzeni dekady, nie potrafi znale rozwizania. - Dziennikarze bd biadoli, oskara politykw i wszystkich, tylko nie siebie. Nie zmieni sposobu relacjonowania na powany. Nie zaczn nagle tumaczy widzom zoonoci polityki nie ma wtpliwoci profesor Maciej Mrozowski. Kto miaby zatem zainicjowa zmiany?

Dziennikarz

- zawd niebezpieczny?
fot. Tomasz Gzell/PAP

Dziennikarze jak policjanci?

Straacy gasz podpalony wz transmisyjny TVN24. Zamieszki na placu na Rozdrou, gdzie z Placu Konstytucji dotar "Marsz Niepodlegoci". nia. Przeciwnicy narodowcw posdzali ich z kolei o antysemityzm, homofobi czy wspprac z neonazistowskimi bojwkami. czytelnictwo - przedstawiaj bardziej wyrazisty obraz zdarze. Mrozowski nie sdzi jednak, by media byy gwnym winowajc zamieszek, gdy nie s one w stanie same zorganizowa tego typu manifestacji. Musi istnie ku temu odpowiedni klimat i tutaj, rzeczywicie, media byy czynnikiem podsycajcym - podsumowuje profesor. W innym tonie wypowiada si Ewa Wanat, redaktor naczelna radia TOK FM. - Nie mam poczucia, e media w jakikolwiek sposb co sprowokoway. Nie mona usprawiedliwi tego, e kto podpala samochd, bije operatora kamery, kopie kamerzystk na stadionie albo grozi mierci dziennikarzowi. Nawet, jeli ten kto czuje si uraony czy le pokazany, to w cywilizowanym pastwie s odpowiednie mechanizmy i narzdzia - przekonuje. Take Seweryn Blumsztajn nie obwinia czwartej wadzy. I usprawiedliwia jej bierno przy podejmowaniu rodkw zaradczych. - Media nie s od takich rzeczy. Mog zajmowa stanowiska, ale s zobligowane gwnie do informowania o nadchodzcych wydarzeniach - uwaa naczelny Stoecznej. A cho zauwaa on i negatywne tendencje, to doszukuje si w nich gbszych przyczyn. - Zgadzam si z tym, e wystpuje zaostrzenie tonu gazety, pewna ideologizacja mediw. Wie si to jednak z coraz radykalniejszymi podziaami na scenie politycznej. Radykalizuje si ycie polityczne, jzyk debaty, i taka te jest prasa - ocenia Blumsztajn. W rodowisku dziennikarskim burz wywoa felieton Krzysztofa Kopotowskiego, w ktrym oskary on TVN i TVN24 o manipulacj w relacjonowaniu wydarze z warszawskiego Placu Konstytucji oraz przekonywa, e spalenie wozu transmisyjnego TVN24 jest niczym innym ni ludow, prymitywn odpowiedzi na wyrafinowane kamstwo. Cho niemal wszyscy odcili si usprawiedliwiania przemocy, wielu dziennikarzy, w szczeglnoci prawicowych, zwrcio uwag na niesprawiedliwe ocenianie Marszu Niepodlegociowego - jego demonizowanie i pokazywanie ludziom zafaszowanego obrazu rzeczywistoci. wiecie >>telewizyjne<<, atrakcyjne dla operatora i dziennikarza oraz, e gwat przyciga wzrok telewidza, a spokojna demonstracja ju nie. Cytujc REM: taka specyfika gatunku. Inac zej tumac z y zachowanie dziennikarzy Ewa Wanat. - Nie mona oczekiwa od jednego medium, eby widziao wiat w caoci i dostrzegao wszystkie jego szczegy. Po to istnieje pluralizm, eby odbiorca mia moliwo zapoznania si nie z fragmentem, a z pen treci. wiadomy odbiorca korzysta z wielu rde i dziki temu dostaje peny obraz wydarze - przekonuje. Suchej nitki na dziennikarzach nie pozostawi za to w rozmowie z TOK FM Wiesaw Godzic. Widziaem relacj ze strony prawicowej, ktra mwia, e wszystko jest w porzdku i marsz si porusza, a w tym samym czasie inn - mrowie ludzi, strzelajce petardy i tum raczej stojcy ni idcy. Informacj w mediach zastpia interpretacja - tumaczy Godzic. Profesor podkreli te, e z przekazw z 11 listopada nie dowiedzia si niczego, zaznaczajc jednoczenie, e to, jak wiedz otrzymywa, zaleao w duej mierze od stacji telewizyjnej, ktr oglda.

Media bez winy?

Zanim odpalono race

Informacje o moliwych zamieszkach pojawiy si w mediach na dugo przed 11 listopada. - Gazeta Wyborcza opublikowaa wiele reportay na temat tego, co dzieje si z polskim faszyzmem. Chcielimy pokaza, na co si zbiera - tumaczy swj punkt widzenia redaktor naczelny Gazety Stoecznej Seweryn Blumsztajn. Rzeczpospolita przestrzegaa z kolei, e szczeglny niepokj budzi planowany udzia w wydarzeniach towarzyszcych witu Niepodlegoci anarchistycznych grup niemieckich powizanych ideowo i organizacyjnie z bojwkami, ktre niedawno zamieniy pokojowe manifestacje w Rzymie w festiwal ulicznego bandytyzmu. W tle, organizatorzy manifestacji przecigali si we wzajemnych oskareniach, wyliczajc potknicia strony przeciwnej. Pomysodawcy Marszu Niepodlegoci zarzucali Kazimierze Szczuce, e nawouje do udziau w zbiegowisku, ktrego celem jest atakowanie uczestnikw legalnego zgromadze-

W demokracjach, czwarta wadza kontroluje trzy pozostae. Cho musi przede wszystkim sta na stray wolnoci sowa, to ciy na niej rwnie odpowiedzialno za utrzymanie niezbdnego adu. Dlatego - niezalenie od rodzaju waciciela - media nie s tratowane przez pastwo jak zwyczajne przedsibiorstwa. Czy w tej sytuacji media powinny przeciwstawi si agresji szerzcej si przed witem Niepodlegoci? A moe naley je wini nie za bierno, a raczej wiadome podjudzanie konfliktu? - Sprawa jest zoona. Znajdujemy si w takim momencie kulturowego rozwoju, gdzie poziom agresji w yciu publicznym jest faktycznie wysoki - odpowiada medioznawca prof. Maciej Mrozowski. Podaje on przynajmniej kilka przyczyn zaj z 11 listopada. Jego zdaniem, winna moe by sama demokracja, ktra we wspczesnym wydaniu premiuje zachowania agresywne. Podobnie jak kryzys, ktry wzmaga poczucie zagroenia. I wreszcie - media, ktre upowszechniaj kultur agresji, poniewa - walczc midzy sob o ogldalno, suchalno i

Wedug Press Club Polska, wydarzenia, do ktrych doszo w cigu ostatnich miesicy, wskazuj, e bycie dziennikarzem w Polsce jest coraz bardziej niebezpieczne. - Agresja skierowana w stron mediw nie jest spowodowana tym, e kto co le napisa czy powiedzia. Przycz yn atakw moe by zwyka przynaleno do wiata mediw i jego reprezentowanie - ocenia Marcin Lewicki, c zonek Rady Press Club Polska. Dlatego te, organizacja zwrcia si do prez yd en t a z prob o objcie zwikszon ochron prawn p r a cow ni kw mediw w czasie wykonywania przez nich swoich obowizkw. Nowe przepisy zakadayby traktowanie napaci na dziennikarzy na rwni z atakami na funkcjonariuszy publicznych. Jeli napa miaaby zwizek z dziaalnoci dziennikarsk, sprawca byby zagroony za naruszenie nietykalnoci osobistej kar od 3 lat wizienia w gr. W przypadku czynnej napaci, grozioby mu nawet do 10 lat. Marcin Lewicki zaznacza, e chodzi tutaj przede wszystkim o prewencj. - Liczymy na to, e jeli potencjalni atakujcy dowiedz si, e za podniesienie rki na dziennikarza wykonujcego swoj prac gro-

Lepiej ju byo?

Kwadratura koa

Czy rodowisko mediw jest zdolne do samokontroli? Obiektywizm i bezstronno dziennikarska ju dawno straciy na wartoci. Stronniczo

nie musi by zreszt dla dziennikarstwa zabjcza, dopki nie prowadzi do faszowania rzeczywistoci. Czy jednak nadinterpretacja, podporzdkowanie faktw wasnej ocenie jest ju wyskokiem w bok, przekroczeniem granicy? Wyglda na to, e po przejciu Rubikonu, nie ma ju odwrotu. Tabloidyzacja, wraz z postpujc informatyzacj, bezpowrotnie zmieniy charakter mediw. Chyba, e poszyby one za rad Krzysztofa Skow-

- stajc si stron w wykreowanym przez siebie, czarno-biaym wiecie - dla czci obywateli, ktrzy maj nieco odmienne pogldy, mog przeistoczy si w czarne charaktery z kreskwek. Paradoksalnie - to, co jest dzisiaj najciekawsze w mediach, niszczy je od rodka. Atrakcyjny sposb wyjaniania zjawisk wymagaby od dziennikarzy zrozumienia problemu, a na to czsto nie ma ju czasu. Poza tym, minimalizacja kosztw rozbia nie je-

Konsolidacja rodowiska dziennikarskiego, znalezienie kompromisu pomidzy medialnymi decydentami czy wykluczenie zachowa patologicznych, s dzisiaj mao prawdopodobne. Poza rnicami wiatopogldowymi, ogromne znaczenie odgrywaj po obu stronach take duma i ambicje. Kady atak na dziennikarza jest atakiem na nas wszystkich. I policzkiem wymierzonym demokratycznemu spoeczestwu, ktremu suymy informacj i opini. Kiedy jednak poza relacjonowaniem i komentowaniem wydarze bierzemy w nich czynny udzia, tracimy dziennikarski immunitet nie tylko my. Trac go niestety take ci nasi koledzy, ktrzy uczestnicz w wydarzeniach w roli bezstronnych obserwatorw - przestrzegao niedawno Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich, spotykajc si jednoczenie z ogromna krytyk czci rodowiska. - To owiadczenie byo obrzydliwe. Samo SDP zachowywao si wielokrotnie stronniczo i politycznie. Stowarzyszenie powinno broni dziennikarzy i sta po ich stronie. Tymczasem, wolao broni Marsz Niepodlegoci. atwiej byo SDP oskary dziennikarzy, anieli kiboli - przekonuje Seweryn Blumsztajn. Kontrargumentw drugiej strony mona by znale co najmniej tyle samo. Kto pierwszy rzuci zatem kamie? Jeeli nikt si jeszcze nie zdecydowa, warto to zrobi jak najszybciej. Na razie, Jarosaw Kaczyski zapowiedzia, zorganizowanie kolejnego marszu, tym razem w zwizku z 13 grudnia. Czytajc te sowa, bdzie ju wic mona dopisa do historii kolejny, oby nie tragiczny, akapit.
Agnieszka Plister, Alicja Skorupko

grafika i skad DTP: Karol Grzywaczewski / www.grafikadtp.com zdjcie na okadce: Maciek Gwka

Gazeta StUDeNCKa

korekta: Aneta Grabska druk: Presspublica Spka z o.o., nakad: 5 tys. egz. Oddano do druku 9 grudnia 2011 roku

Wydanie ukazao si dziki wsparciu Fundacji na rzecz Rozwoju Szkolnictwa Dziennikarskiego. ul. Nowy wiat 69 p. 307, 00-046 Warszawa wsppraca z serwisem foto:

Redakcja Fotograficzna Polskiej Agencji Prasowej poszukuje kandydatw na bezpatne praktyki w warszawskim biurze agencji.

REDAKCJA

redaktor naczelny: Pawe H. Olek redaktorzy: Tomasz Betka, Mirek Kamierczak, zesp redakcyjny: Katarzyna Bieniaszewska, Anita Cegliska, Piotr Czaplicki, Micha Dbrowski, Tomasz Dowbor, Maciek Gwka, Monika Kiepiel, Klaudia Lis, Marcin uniewski, Fila Padlewska, Karol Leon Pantelewicz, Ewelina Petryka, Agnieszka Plister, Weronika Perowska, Monika Pomijan, Agnieszka Prochowicz, Katarzyna Prokopowicz, Milena Rykowska, Karolina Sendal, Alicja Skorupko, Krystian Szczsny, Paulina Szymaniuk, Marta Wicek, Wioletta Witkowska

WYDAWCA:
Instytut Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego koordynator wydawcy: Grayna Oblas adres redakcji: PDF redakcja studencka Instytutu Dziennikarstwa UW ul. Nowy wiat 69, pok. 51, IV pitro, 00046 Warszawa, tel. 022 5520293, redakcja@redakcjapdf.pl Wicej tekstw na: www.pdf.edu.pl staa wsppraca:

Telewizyjne zamieszki

Nawet Rada Etyki Mediw, oceniajc sposb relacjonowania zamieszek w Warszawie, owiadczya, e odbiorcy otrzymali 11 listopada obraz jednostronny, koncentrujcy si na bijatykach, atakowaniu policji, rzucaniu kostk brukow, podpaleniach. Rada bya jednak zarazem ostrona w potpianiu dziennikarzy, tumaczc, e zajcia uliczne s na caym

www.facebook.com/redakcjaPDF

Kto sieje wiatr

Kandydaci bd mieli moliwo poznania sposobu funkcjonowania agencji fotograficznej oraz zdobycia dowiadczenia w pracy przy wyborze i archiwizowaniu zdj oraz wsppracy z wydawnictwami i fotoreporterami. Zapewniamy elastyczne godziny pracy, oczekujemy zaangaowania i entuzjazmu. Zgoszenia prosimy kierowa na adres rekrutacja.foto@pap.pl

Kade dziaanie niesie ze sob okre-

02

fot. Andrzej Stefan Grosbart

03

PDF miesicznik studencki grudzie 2011

www.pdf.edu.pl

Trendy

Na wieki wiekw Vogue

Jeeli moda jest dla ciebie religi, to jej bibli jest Vogue. Najwyszy Instytut Smaku - bo tak czasem okrela si to pismo - od ponad stu lat skutecznie zmienia spojrzenie na mod i ustala kanony pikna
Niech nie zmyli was francuska nazwa, staruszek Vogue jest rodowitym Amerykaninem i to w swojej ojczynie wici najwiksze tryumfy. Zaczyna, jako magazyn poradnikowy, w ktrym mona byo przeczyta np. o tym, jak zwikszy upraw ziemniakw. Dopiero wraz z rozwojem kina i domw mody, wielkie marki weszy na jego amy i zadomowiy si na dobre. W latach 20-tych pojawia si wersja brytyjska, ju wtedy uwaana za awangardow. Potem przyszed czas na francusk, od lat nazywan najbardziej chic. Z tygodnika, Vogue sta si miesicznikiem. Na jego amach pojawiali si najwiksi artyci, politycy i projektanci, m.in. Pablo Picasso, Coco Chanel, John Lennon z Yoko Ono, Hilary Clinton czy Sigmund Freud. Obecno w Vogue staa si przepustk do kariery. Jeeli fotograf pisma znajdzie modelk i zaproponuje jej sesj w tym magazynie, z pewnoci posypi si dla niej setki ofert. Gdy na pokazie modego projektanta w pierwszym rzdzie zasidzie ktra z redaktorek lub naczelnych, jego akcje poszybuj ostro w gr. Lacroix i tanie jeansy? Skandal! Na przestrzeni lat Vogue wzbudza wiele kontrowersji. Wielokrotnie obrywa za promowanie zbyt modych i wychudzonych modelek. Wylansowa niezdrowy, anorektyczny kanon pikna. Ale redakcja w ramach obrony, postanowia wesprze osoby w rozmiarze wikszym ni 34. Na zakupy w Nowym Jorku wysano dwie reporterki o rozmiarze 44. Miay incognito sprbowa kupi ubrania najdroszych marek. Nie do, e wyszy z pustymi torbami, to zostay le potraktowane przez obsug. Vogue oskarano take o snobizm. Stereotyp ten przeamaa sama naczelna amerykaskiego wydania, Anna Wintour. W 1988r. umiecia na okadce zdjcie dziewczyny ubranej w ekskluzywn bluzk od Lacroix i jeansy z supermarketu. Cho dzi takie poczenie jest norm, to wtedy czyn Wintour okrelano, jako skandal. Naczelna Vogue US nie jest jednak niewinitkiem. Mwi si, e jest despotk w spdnicy, przyjmuje drogie ubrania od kreatorw i doprowadza pracownikw na skraj zaamania nerwowego. Dba o swj magazyn i wizerunek tak bardzo, e zmusia sam Oprah Winfrey do zrzucenia 10 kilogramw, inaczej nie zaprosiaby jej na okadk. Akcja znanej ksiki i filmu Diabe ubiera si u Prady jest wzorowana na yciu redakcji Vogue, a pierwowzorem redaktor naczelnej zagranej przez Meryl Streep jest wanie Wintour. Niemniej kontrowersji budzi bya naczelna francuskiej edycji, Carine Roitfeld. To ona umiecia w magazynie modziutkie dziewczynki wystylizowane na lolity i transseksualn modelk. Jej balansujcy na granicy dobrego smaku styl okrelao si mianem porno chic. Mimo szedziesitki na karku i utraty posady naczelnej, Roitfeld nie zagodniaa. Nawet Versace na pochway musi zasuy Dlaczego, mimo tylu zarzutw, Vogue uwaa si za bibli mody? Bo trzyma fason. Jest obiektywny. Nawet jeli sama Donatella Versace stworzy sab kolekcj, to redaktorki Vogue jej to wypomn, mimo e projektantka si z nimi przyjani. Nie mona sobie kupi obecnoci w Vogue. Trzeba na to zasuy, albo wietn kolekcj, albo dorobkiem ar t yst ycznym cz y polit ycznym. Dziennikarki zarzekaj si, e nie przejmuj adnych prezentw od projektantw. Co wicej, czytanie Vogue to czysta przyjemno. Cho jest to raczej ogldanie, bo Vogue to gwnie zdjcia. Wydania maj zawsze kilkaset stron (numer z wrzenia 2007 r. liczy rekordowe 840 stron). Pierwsze kilkadziesit kartek to reklamy z top modelkami w najnowszych kolekcjach. Dalej pojawiaj si sesje modowe, czsto o spoecznopolitycznym zabarwieniu. Rok temu np. modelki wziy udzia w sesji dla Vogue Italia, nawizujcej do katastrofy ekologicznej w Zatoce Meksykaskiej. Oblano je rop i posypano pirami i wodorostami, by przypominay martwe ptaki. Vogue to take inteligentne artykuy, stronice od plotek wywiady i celne recenzje. Co roku wydawane s take katalogi z kolekcjami jesiezima i wiosna-lato, a take oddzielne z akcesoriami. Polakw na Vogue na razie nie sta Vogue doczeka si dwjki dzieci: wydania dla mczyzn (ukazuje si raz na p roku) i bardziej popularnego, Teen Vogue, gdzie pojawiaj si nieco tasze ubrania i kosmetyki. Mwi si, e ten miesicznik to najbyskotliwsza propozycja dla nastolatek na rynku. Wersja dorosa doczekaa si 18 edycji w rnych czciach wiata, od Australii, przez Japoni po Rosj, Brazyli czy nawet Portugali. Niestety, w Polsce na Vogue przyjdzie nam jeszcze sporo poczeka. Rynek pism luksusowych jest may, brakuje u nas sklepw najwikszych domw mody (kila butikw na Mokotowskiej i Nowym wiecie to jednak za mao). W Polsce istniej magazyny luksusowe, jak Twj Styl czy Elle, ktre w caoci zaspokajaj potrzeby czytelnikw. W przeciwiestwie do krajw, gdzie Vogue jest ju dostpny, u nas nie ma ani rynku wielkich marek ani reklam. W obecnej trudnej sytuacji ekonomicznej, aden magazyn na wiecie nie utrzyma si bez reklamodawcw - mwi Krystyna Kaszuba,

reklama

medioznawcza i bya naczelna Twojego Stylu. Informacje o tym, jakoby Vogue mia pojawi si w Polsce to tylko plotki. Na naszym rynku nie ma na razie dla niego miejsca, kryzys nie sprzyja wprowadzaniu nowych tytuw. dodaje. Fanom wielkiej mody pozostaj jedynie wersje zagraniczne (mona je kupi w salonach prasowych za ok. 40z) lub wydania internetowe. Mimo pewnej sztywnoci, Vogue poszed za duchem czasu i jest aktywny na Facebooku, Twitterze, ma take wasny Tumblr i aplikacje na iPad. I mimo ponad stu lat w metryce, nadal trzyma si doskonale i ksztatuje gusta na caym wiecie. Zosta now Ann Wintour Redakcja Teen Vogue nie jest samolubna i dzieli si wskazwkami, jak osign sukces na rynku modowym. W najnowszej ksice pt. Sukces wedug Teen Vogue: praktyczne porady tych, ktrzy rzdz wiatem mody. Najsynniejsi projektanci (m.in. Karl Lagerfeld i Stella McCartney) radz, jak wkroczy na modowy Olimp. Redaktorki Vogue i Teen Vogue ( A n n a W i n t o u r, A m y A s t l e y ) w przystpny sposb odkrywaj przed nami tajemnice dziennikarstwa modowego. Ikony fotografii (Mario Testino, Patrick Demarchelier) mwi, jak zrobi dobre zdjcie na okadk pisma. Wielu cennych wskazwek udzielaj wizayci, stylici i wzite modelki. Sporym walorem jest to, e znalazo si miejsce take dla tych, ktrych na co dzie nie wida, czyli asystentw, zastpcw redaktorw i praktykantw. Staystki zamieszczaj wasny plan zaj, by pokaza, co naley do ich obowizkw. Okazuje si, e nie tylko parz kaw, ale te na przykad przeprowadzaj castingi dla modelek. Zagldamy do toreb stylistw i fotogra-

fw, by zobaczy, bez czego nie obejd si podczas sesji. A s to np. kawaki folii (nawet po cukierkach), ktre mog sta si filtrami czy saszetki z glukoz, bez ktrych mona by zemdle w trakcie dugich godzin pracy. Poznajemy cay proces powstawania kolejnego numeru miesicznika, od burzy mzgw, po edycj zdj. Dowiemy si take, jak zapulsowa u naczelnego i jak przygotowa si na rozmow kwalifikacyjn w redakcji. Dobrym sposobem jest stworzenie wasnej ksigi inspiracji z wycinkami z prasy, zdjciami, cytatami czy skrawkami materiaw. Wydawca zamieci take adresy szk (polskich i zagranicznych), gdzie mona studiowa projektowanie, fotografi czy kostiumografi. Podano nie tylko dane kontaktowe, ale i to, gdzie czesne jest najnisze, kto oferuje najlepsze stae itp. Uwag przykuwa dynamiczna oprawa graficzna (stylizowana na wydanie Teen Vogue) i profesjonalne zdjcia. Okazuje si, Teen Vogue to nie redakcja z pieka rodem i znajdzie si tam miejsce dla kadego.
Anita Cegliska

04

PDF miesicznik studencki grudzie 2011

www.pdf.edu.pl

ycie studenta

ERASMUS bez tajemnic

Imprezy, znajomi, nowe dowiadczenia, setki ciekawych i piknych miejsc do odwiedzenia - to tylko niektre atrakcje, czekajce na studentw biorcych udzia w programie Erasmus. Trzeba jednak pamita, e z wyjazdem zwizane s take pewne formalnoci, przez ktre przyszy Erasmus musi przej
Zaatwiajc wyjazd, naley uzbroi si w cierpliwo. Na studentw zainteresowanych wymian czeka troch papierkowej pracy i mudne zmagania z paniami w dziekanacie. Pierwszym krokiem jest pobranie ze strony wydziau bd instytut wymaganych do wyjazdu dokumentw. To wany krok, bo wanie na t ym etapie student w ybiera uczelnie, do ktrych chciaby wyjecha. Najwaniejszym kryterium powinien by przede wszystkim jzyk wykadw i koszty utrzymania we wskazanym kraju. Po zoeniu wszystkich dokumentw do wydziaowego koordynatora pozostaje tylko czeka na decyzje o przyznaniu stypendium i zakwalifikowaniu na wyjazd. - Byam bardzo zadowolona kiedy dowiedziaam si e uda mi si wyjecha do Pragi - mwi Ania, studentka wydziau dziennikarstwa UW. Na pytanie co myli o formalnociach przed wyjazdem z umiechem odpowiada: - Byy troch mczce. To bieganie z dokumentami od pokoju do pokoju wymaga sporo czasu ale rozumiem e to konieczne eby spdzi p roku za granic. Stypendium to za mao Wyjazd to nie tylko przyjemnoci, to take wydatki. Skd wzi na to niezbdne pienidze? Na pewn pomoc studenci mog liczy ze strony uniwersytetu. Kady wyjedajcy na Erasmusa otrzymuje od uczelni stypendium. Jego wysoko waha si midzy 200 a 400 euro i zaley od kraju pobytu. Wyjedajcym do krajw starej unii przyznawane s wysze rodki, bo i ycie jest tam drosze. Jeli wyjazd trwa 5 miesicy student otrzyma pienidze na kady miesic pobytu. Czy te pienidze wystarcz jednak na utrzymanie si za granic? - Stypendium jest tylko po to, eby wyrwna koszty utrzymania za granic i nie wystarcza na ycie przez cay wyjazd. Trzeba si liczy z tym, e potrzebne bd wasne rodki. Nie jest jednak, a tak ciko. Jeli chodzi na przykad o wyywienie, uczelnie czsto oferuj tanie posiki w stowkach studenckich. W Pradze za obiad z dwch da pac okoo 2 euro - opowiada Ania. Buddy dobrym przewodnikiem Po zaatwieniu wszystkich formalnoci na uczelni macierz ystej i fot. sxc.hu

owimy...
...praktykantw, staystw, wsppracownikw

przyjmujcej pozostaje zaatwienie reszty wanych spraw. Najwaniejsze jest wczeniejsze zapewnienie sobie miejsca zamieszkania na czas wyjazdu. - Kada uczelnia oferuje Erasmusom pokoje w akademikach. Skorzystaam z tej oferty. Warunki moe nie s najlepsze ale wychodzi o wiele taniej ni wynajte mieszkanie gdzie na miecie. No i mona pozna wielu wspaniaych ludzi - mwi Ania. Drug wan spraw jest zaa-

reklama

twienie sobie w miar taniego transportu. Dla osb wyjedajcych na wymian do Berlina, Pragi, Bratysawy czy Wiednia najlepszym i najtaszym rodkiem transportu bdzie jeden z autobusw firmy Polski Bus, ktra oferuje przejazdy ju od zotwki. Wiele uczelni uczestniczcych w programie Erasmus posiada swoje midzynarodowe kluby studenckie, ktre przyjedajcym studentom oferuj opiek tak zwanych buddy. Na pytanie na czym ta pomoc polega Ania odpowiada: - Za pomoc maila skontaktowaam si ze swoim buddy czyli czeskim studentem, ktry mia mi pomc w pierwszych dniach wyjazdu. Umwiam si z nim, e odbierze mnie w Pradze tu po moim przyjedzie i pojedzie ze mn do akademika. Okaza si b ard zo miy i przy okazji udzieli mi wszystkich niezbdnych wskazwek, jak porusza si po miecie. Carmen za trzydzieci zotych Erasmus to nie tylko nauka i studenckie zabawy, to take wietna okazja do poznania kraju, w ktrym si studiuje. Uczelnie przyjmujce jak i ich

kluby studenckie organizuj dla Erasmusw setki imprez i wycieczek a take tanich wyj do teatrw i oper. - Co chwila jestemy informowani o nowych ofertach niedrogich wyjazdw i wycieczek po Czechach i krajach ssiednich. W ostatnim tygodniu zorganizowano np. trzy wycieczki do Wiednia, Budapesztu i Karlowych Warw. Ceny w przeliczeniu na zotwki z reguy nie przekraczaj 400z. Moe nie jest to bardzo mao, ale taniej z Polski bym nie wyjechaa - wyjania Ania. Dodatkow atrakcj s take bilety do teatrw czy oper take oferowane w ramach wyjazdu. Zapytana o takie wyjcia Ania odpowiada: - Ostatnio byam w przepiknej miejskiej operze w Pradze na Jeziorze abdzim. To byo co wspaniaego. Przy okazji kupiam take bilety na Carmen i La Boheme. Za kady bilet ze znik studenck zapaciam po 30z, co w Polsce jest cen niespotykan. Aby korzysta ze zniek oferowanych studentom we wszystkich uczelniach zagranicznych niezbdne jest posiadanie midzynarodowej karty studenckiej ISIC i legitymacji studenckiej. Obie rzeczy pomagaj wyrobi uczelnie przyjmujce. Chocia na Erasmusie nie brakuje take cikiej pracy, a sam wyjazd poprzedzony jest pewn iloci niezbdnych formalnoci to sam p roczny (lub roczny) pobyt za granic jest niezapomnian i pouczajca przygod. - Naprawd polecam Erasmusa wszystkim, ktrzy chc przey przygod, pozna wielu wspaniaych modych ludzi i czego nowego si nauczy - podsumowuje Ania. Wyjazd to take niepowtarzalna okazja do rozwijania swoich umiejtnoci jzykowych i zdobycia nowego dowiadczenia i wiedzy. Pozostaje tylko powiedzie Wyjedajmy!
Marcin uniewski

Redakcja czynna jest poniedziaek-pitek w godz. 12.00-19.00 Instytut Dziennikarstwa UW, Nowy wiat 69 p. 51 Kolegia redakcyjne odbywaj si w kady poniedziaek o godz. 18.00

06

PDF miesicznik studencki grudzie 2011

www.pdf.edu.pl

www.facebook.com/redakcjaPDF

PDF miesicznik studencki grudzie 2011

Fotografia

Fotografia

Fotografia zamknita w filmowej puszce

Mwi si, e eby sta si dobrym fotografem, trzeba y fotografi i uczyni z niej nieodczny element swojej rzeczywistoci. Dlatego te pasjonaci tej dziedziny sztuki nieustannie robi zdjcia, ogldaj setki obrazw i czytaj ksiki jej powicone. Wspaniaym, cho czsto pomijanym medium, z ktrego mona czerpa wiedz na ten temat s take filmy. Poniej subiektywna lista piciu najciekawszych filmw o fotografii i postaciach z ni zwizanych.
odpowiedzi na pytanie, na czym naprawd polega geniusz tej dziedziny sztuki. Fotografia przedstawiona jest, jako magiczne medium, dziki ktremu ludzie zmieniaj sposb postrzegania siebie i wiata. To take opowie o nieustannym dylemacie, czy zdjcie jest obiektywnym oddaniem rzeczywistoci czy prb manipulacji. Dzieo BBC zawiera ekskluzywne wywiady i spotkania z fotografami, takiej rangi, jak Nan Goldin, Jurgen Teller, czy Andreas Gursky. Nie sposb nie zgodzi si z krytycznymi gosami, e jest to produkcja przeznaczona dla mas, a wybr artystw i tematw bardzo subiektywny. Nie umniejsza to jednak poziomu artystycznego i przekazu serii, ktrej obejrzenie moe sta si inspiracj i zacht do robienia coraz lepszych zdj. Fotograf Wojenny War Photographer (2001, Szwajcaria) Dokument Christiana Frei to opowie o jednym z najbardziej znaRober Capa In love and war (2002, USA) Ju w 1938 roku Robert Capa zosta nazwany przez brytyjski magazyn Picture Post najwikszym fotografem wojennym na wiecie. Do dzi Capa pozostaje jedn z najwybitniejszych postaci reportau wojennego. Dokumentowa wszystkie najwaniejsze wiatowe konflikty od wojny domowej w Hiszpanii a do pocztkw wojny w Wietnamie. Stworzony przez Anne Makepeace dokument opowiada o yciu i pracy tej wyjtkowej postaci. Film skada si ze zdj Capy oraz wypowiedzi jego przyjaci i kolegw. Due wraenie robi fakt, i kada osoba opowiada o nim z niezwykym entuzjazmem i podziwem. Dziki wsppracy jego brata Cornella i dostpowi do archiwum agencji Magnum, widz poznaje peen przekrj prac mistrza, a take jego ycie prywatne. Sama Makepace powiedziaa, e trudno jest przedstawi pen biografi w cigu 90 minut. Jednak ogldajc In love and war trzeba przyzna, e w mistrzowski sposb udao jej si tego dokona. Annie Leibovitz: ycie w obiektywie Annie Leibovitz: Life Through A Lens (2006, Wielka Brytania / Rosja) Annie Leibovitz nie trzeba przedstawia nikomu. Artystka i ikona fotografii znana jest zarwno pasjonatom tej dziedziny sztuki, jak i zupe-

Nie tu i nie teraz

Michael Fried, wybitny amerykaski krytyk sztuki i wykadowca na Uniwersytecie Johna Hopkinsa w Baltimore, podczas krakowskiego Conrad Festival podzieli si z publicznoci zgromadzon w Muzeum Sztuki Wspczesnej MOCAK swoimi rozwaaniami na temat - jak je okrela - teatralnoci i zaabsorbowania w sztukach plastycznych i fotografii. Teatralno odnajduje w nurcie minimalizmu, a zaabsorbowanie w malarstwie osiemnastowiecznym, potem impresjonistycznym, a wspczenie w pracach niektrych fotografw. Nauczyciel Frieda, Clement Greenberg, w znanym eseju pt. Awangarda i kicz (1939) udowadnia, e sztuka awangardowa i wysoki modernizm przeciwstawiaj si kiczowi, jak nazywa prymitywizacj kultury w czasach konsumpcjonizmu. Dziea epoki wysokiego modernizmu cechuj si prostot i oszczdnoci. Wci jednak moemy powiedzie, e istnieje okrelona ich wymowa, waciwa interpretacja. Nastpujcy pniej minimalizm jest ju jednak cakowicie subiektywny - nie ma jednej, poprawnej interpretacji dziea, nie ma okrelonego klucza. Dziea nie mona zrozumie, mona mie co najwyej zwizane z nim wraenia. Minimalizm - powie Fried - dostarcza jedynie efektownych, pytkich dowiadcze (teatralno), nie oferujc widzowi waciwego przeycia estetycznego, a poniewa jest wyzuty z treci, nie inspiruje do poszukiwania i pozostawia widza w jego zwykym, nie-transcendentalym, wiecie. Sztuka powinna natomiast zabiera nas, wrcz wciga, w niedostpne na codzie obszary. Teatralno przeciwstawia Fried zaabsorbowaniu, ktre ma szans istnie dopty, dopki widz nie uzmysawia sobie aktu obserwacji, nie zastanawia si nad tym, e jest widzem. Jakie okolicznoci temu sprzyjaj? Postacie uwiecznione na obrazach bd fotografiach same musz sprawia wraenie takiego zaabsorbowania jakim wydarzeniem czy czynnoci, bymy nie podejrzewali ich nawet o to, e mogyby by wiadome naszej obecnoci. lady takich zabiegw odszuka Fried w malarstwie XVIII wieku, a potem w impresjonizmie. Na obrazie Chopiec ustawiajcy domek z kart Chardina widzimy osob cakowicie pochonit wykonywan czynnoci, niewiadom otoczenia, a przez to i bycia postrzegan. Podobnie mwi Fried w sztukach Diderota aktorzy staraj si gra tak, by publiczno miaa wraenie, e podglda zajte sob postacie (czy nie przywodzi to na myl programw reality show?). Kolejne przykady opisywanego przez siebie zjawiska znajduje badacz w Przysidze Horacjuszy Da-

Wane jest nie tyle odzwierciedlanie rzeczywistoci, co zapanowanie nad wiadomoci widza uwaa Michael Fried. Jak sztuka moe zabra widza w niedostpne na co dzie obszary?
videa, Barze w Folies-Bergre Maneta (kelnerka patrzy na nas, czy kogo stojcego obok?) czy Tratwie Meduzy Gricault (daleko, daleko w tle znajduje si ledwie widoczny, malutki stateczek, ktry skupia ca uwag wycieczonych rozbitkw, pozwalajc nam pozosta w cieniu). Renesans tego podejcia obserwuje Fried we wspczesnej fotografii (Why Photography Matters as Art as Never Before, 2008), wskazujc na twrcw realizujcych zdjcia wielkoformatowe. Szczeglnie skupia si na pracach kanadyjskiego fotografa, Jeffa Walla. Morning cleaning przedstawia mczyzn myjcego szyby w przestronnym pokoju owietlonym wschodzcym socem. Zdjcie sprawia wraenie spontanicznego, cho w rzeczywistoci zostao - jak wikszo dzie artysty - starannie zaplanowane. Wall, by w sposb doskonay zarejestrowa w obraz, potrzebowa kilku dni sprztacz musia wic uczestniczy w pracy fotografa. Na fotografii Men waiting widzimy mczyzn oczekujcych na otwarcie biura porednictwa pracy. Wygldaj zupenie zwyczajnie, a jednak zostali opaceni i rozstawieni w wybranych przez artyst miejscach. Prace Walla nie s szczere, maj jedynie wyglda na tyle wiarygodnie, by zawadn nasz uwag. Wida to jeszcze wyraniej na zdjciu Boy falling from a tree (Cho-

Geniusz zaklty w fotografii The Genius of Photography (2007, Wielka Brytania) Szecioodcinkowa produkcja BBC to pozycja obowizkowa dla kadego, kto cho troch interesuje si fotografi. To przegld najwaniejszych nazwisk wiatowej fotografii i jej kluczowych zagadnie. Od dagerotypii do fotografii cyfrowej, od portretw do fotoreportau. Nie jest to jednak wykad z historii, ale prba

nych fotoreporterw wojennych, Jamesie Nachtweyu. Reyser za pomoc miniaturowej kamery, przymocowanej do aparatu Nachtweya, pokazuje wiat widziany z perspektywy fotografa. Uzupenia cao wypowiedziami jego przyjaci i wsppracownikw. To niezwykle mocna historia, obrazujca niebezpieczestwo pracy fotografa wojennego oraz emocje, jakie mu towarzysz i decyduj o naciniciu migawki w odpowiednim momencie. Widzimy czowieka w peni oddanego temu, co robi i wierzcemu w to, e jego praca ma sens. Dziki osobie Nachtweya, ukazujcego w swoich dzieach okruciestwo i bezsens wojny, film zmusza nas te do smutnej refleksji na temat kondycji wspczesnego wiata. Helmut w oczach June Helmut by June (1994, Francja)

reklama

nym laikom. Autork dokumentu ycie w obiektywie jest siostra Leibovitz Barbara, dziki czemu obraz ma charakter bardzo intymny. Widz poznaje najwaniejsze wtki z ycia i pracy artystki. Przedstawione zostaj historie jej najwaniejszych zdj, jak np. portret nagiego Lenona wtulajcego si w Yoko Ono. Widz ma take moliwo poznania kulisw niezwykego zwizku Leibovitz i jej najwikszej muzy, pisarki Susan Sontag. Film nie ukazuje nieznanych wczeniej faktw czy kontrowersyjnych niuansw biografii artystki. To po prostu dobrze nakrcony dokument stanowicy ciekawy opis pracy i ycia jednej z najbardziej znanych fotografek na wiecie, a take portret ludzi stajcych przed jej obiektywem.
Weronika Perowska

"Chopiec ustawiajcy domek z kart" - Jean Chardin piec spadajcy z drzewa), ktre jest skrzyowaniem fotografii snapshotowej, migawkowej i pracowicie zbudowanego obrazu wielkoformatowego (Wall konstruuje scen z wielu osobnych kadrw). Prace Thomasa Strutha z Muzeum Pergamoskiego przypominaj zwyke zdjcia zwiedzajcych. Gdy si im jednak lepiej przyjrzymy, dostrzeemy, e mao kto na tych fotografiach podziwia zgromadzone w muzeum dziea - wikszo ludzi zajta jest rozmow. Nic dziwnego, poniewa wszyscy oni s znajomymi autora, wynajtymi do stworzenia odpowiednio zbalansowanej kompozycji. Przykady te ilustruj przekonanie Michaela Frieda, e w fotografii wane jest nie tyle odzwierciedlanie rzeczywistoci, co zapanowanie nad wiadomoci widza. Moe powinnimy zagra w t gr? W kocu to ona pozwala nam dowiadcza niecodziennego, by nie tu i nie teraz.
Karol Leon Pantelewicz

Skompaktowany bysk
Kady fotografujcy w swojej karierze napotyka moment, kiedy chce zrobi co wicej ze wiatem byskowym ni tylko strzela paskim flashem prosto w twarz modela. Jednak nie wszyscy maj wtedy moliwo praktykowania na profesjonalnym studyjnym sprzcie owietleniowym .
Z pomoc przychodzi nam technika nazwana przez kolegw z zachodu strobingiem. Caa sztuka polega na umiejtnym wykorzystaniu lamp reporterskich (lub innego prostego i taniego owietlenia) w celu uzyskania efektw porwnywalnych do tych, ktre uzyskuj uytkownicy topowych systemw Profoto czy Broncolora. Czsto jej opis rozwija si take jako sposb czenia bysku maych rde wiata z owietleniem zastanym. Jedn z najwaniejszych postaci wiata strobingu i jego gwnym propagatorem, jest twrca popularnego bloga Strobist.com, David Hobby. Strona ta ma na celu promowanie techniki owietlenia wykreowanego przez fotografa przy uyciu lampy zdjtej z aparatu. Pozycj pioniera strobingu potwierdza zaliczenie go przez Photo District News do grupy piciu najwaniejszych fotografw internetu. Przygod ze strobingiem najlepiej zacz od zakupu zewntrznej lampy naaparatowej. Nie musi by to topowy produkt za ok. 2 tys. zotych. Wystarczy tani no name lub uywany, nieco starszy model. Najwaniejsze, eby posiada regulacj mocy bysku, co okae si bardzo przydatne w naszej pracy. Nastpnym krokiem jest zdjcie jej z sanek, aby uzyska swobod w sterowaniu kierunkiem,

Helmut Newton to bez wtpienia jeden z najwybitniejszych fotografw XX wieku. Zasyn przede wszystkim ze swoich aktw i zdj mody. Ekstrawagancki sposb bycia, niezwyky yciorys oraz wybitne a zarazem szokujce zdjcia, sprawiy e Newton urasta niemal do miana legendy i niedocignionego wzoru zarwno amatorw, jak i bardziej zaawansowanych adeptw fotografii. Film Helmut by June przyblia nam posta artysty, ukazujc go nie tylko przy pracy ale i w sytuacjach prywatnych. Dokument zosta zrealizowany amatorska kamer przez on Newtona- June. Jest to swoisty pamitnik, czcy refleksje nad prac mistrza i portret maestwa fotografw. Moemy podejrze techniki pracy artysty, jego zachowanie na planie oraz dowiedzie si czym dla Newtona jest fotografia i dobrze wykonane zdjcie. June patrzy na ma z podziwem ale te z du doz humoru. Nie jest to z pewnoci obiektywne przedstawienie sylwetki artysty, jednak film warty jest polecenia, nie tylko fanom Newtona, ale wszystkim fotografujcym.

reklama

z ktrego bdzie padao wiato. eby j wyzwoli musimy zdecydowa si na jeden z trzech sposobw: elektryczny, optyczny lub radiowy. Pierwszy polega na uyciu kabla synchro. Plus? Maa cena, a po dooeniu niewielkiej sumy, moemy kupi wersj z opcj przenoszenia automatyki pomiaru bysku. Najwikszym ograniczeniem jest may zasig i problem z mogcym ogranicza komfort pracy kablem. Drugim sposobem jest wykorzystanie fotoceli (elementu reagujcego na

bysk innej lamy) lub podczerwieni (wyzwalanie i sterowanie lamp za pomoc fal wysyanych z innej lampy lub specjalnego sterownika). Gwn wad tego rozwizania jest fakt, e wszystkie nadajniki i odbiorniki musz widzie bysk lub siebie nawzajem. Powysze problemy rozwizuje trzecia opcja, polegajca na wyborze drogi radiowej, ktra posiada najwikszy zasig, wygod pracy, niezawodno i niestety najwysz cen. Jeeli wybierzemy lamp i sposb jej wyzwalania to nie pozostaje nic innego jak trening, trening i jeszcze raz trening. Kiedy opanujemy ju ten podstawowy zestaw, warto zdecydowa si na rozbudowanie go o kolejne lampy i modyfikatory wiata jak zmikczajce parasolki, skupiajce strumienice, kierunkujce plastry miodu czy w kocu zmieniajce barw wiata filtry elowe . Rozwijajc swoj wiedz o bysku naley pamita, e filozofi strobingu jest stworzenie owietlenia, ktre czy zalety moliwoci wykreowania wyszukanego wiata przy jednoczesnym zachowaniu maksymalnej mobilnoci i niewygrowanej ceny stworzenia caego zestawu. Dla tych, ktrzy chc wiedzie wicej: Strobist Lightning 101, Podstawy owietlenia Strobistowego; David Hobby darmowy e-book do znalezienia w internecie, Z pamitnika lampy byskowej; Joe McNally, Wydawnictwo Galaktyka, Okiem strobisty, Byskotliwy poradnik fotograficzny; Zeke Kamm, Wydawnictwo Galaktyka, Lampy byskowe w praktyce; Kirk Tuck, Wydawnictwo Galaktyka.
Krystian Szczsny

Dysponujc lampami i odpowiednim zaciciem nigdy nie bdziemy ograniczeni iloci wiata zastanego a jedynie nasz wyobrani. fot. Dorota Bigo & Krystian Szczsny

08

Brak Ci pewnoci siebie? Chcesz zrobi dobre wraenie na pracodawcy? Szkolenie Warsztaty NLP pomog. Sprawd na fsd.edu.pl

09

KULTURA

KULTURA

Lata 90. to w Polsce czas przemian ustrojowych, czas zamknity ju w podrcznikach od historii. Wydawa by si mogo, e jest to take czas bardziej naszych rodzicw, cio i wujkw, ni nasz - pokolenia dwudziestoparolatkw. Czy na pewno? Rewolucja balonowa to historia pewnego dziecistwa, rozgrywajcego si na polu przemian ustrojowych, wtopionego w przeobraajce si schematy. To take opowie dzisiejszej trzydziestolatki dokonaa w swoim yciu okrelonych, nie zawsze trafnych wyborw. Jest to prba rozliczenia z przeszoci, mitami minionej rzeczywistoci, ktrych weryfikacji dokonaa znana nam ju wspczesno. Monodram wystawiany na deskach Teatru Powszechnego to sentymentalna podr do minionych czasw, od ktrych dzieli nas granica zaledwie dwudziestu kilku lat. A jednak jest to podr egzotyczna, wielobarwna, odsaniajca absurdy tamtego czasu, odmienne gusta i modele ycia. Przedstawienie przyblia widzom lata 90., za pomoc kreacji bohaterki wietnie zagranej przez Katarzyn Mari Zielisk. Rysuje take portret pokolenia wychowanego na gruncie przeomowych zmian. Jest to portret malowany przez pen ekspresji gr, dla ktrej to stanowi stare zdjcia i projekcje wideo oraz gos z przeszoci, pobrzmiewajcy piosenkami Papa Dance. Wiktoria to posta niejednoznaczna. Nadal tkwi w niej talizmany i duchy przeszoci smak balonowej gumy Donald, bohaterowie Dynastii oraz wspomnienie wycieczki do raju penego supermarketw i coca coli, jak byy odwiedziny u wujka mieszkajcego w Norwegii. Wiktoria kryje

Wiktoria to take trzydziestolatka z nielubnym dzieckiem i zawodem miosnym na koncie. Podr, w jak nas zabiera to prba znalezienia odpowiedzi, w jakim miejscu znajdujemy si dzisiaj. Ile z nadziei i marze podsycanych przez rewolucj lat 90. udao si rzeczywicie zrealizowa, a ktre z nich zamieniy si w rozczarowania i pretensje? Rewolucja balonowa to przede wszystkim wietnie napisany monodram, stworzony specjalnie dla odtwrczyni roli Wiktorii przez zdobywczyni Gdyskiej Nagrody Dramaturgicznej Juli Holewisk, ktry na przemian bawi i wzrusza, ani na chwil nie pozwalajc na wyjcie poza ramy sentymentalnej podry w lata 90. Teatr Powszechny w Warszawie, re. Sawomir Batyra, premiera 27 listopada 2011 Scena 100
Karolina Sendal

fot. mat. promocyjne

Rewolucja o smaku Donalda

Rozczarowujca metoda
Jednym z najbardziej oczekiwanych wydarze tegorocznego festiwalu w Wenecji bya premiera Niebezpiecznej metody Davida Cronenberga. Atmosfer podgrzewaa informacja o tym, e najnowsze dzieo znanego z kontrowersji reysera bdzie filmem kostiumowym, osnutym wok najsynniejszego sporu midzy ojcami psychoanalizy Zygmuntem Freudem i Carlem Jungiem Niebezpieczna metoda zaczyna si mocno wyrywajca si sucym i wijca si w szale Sabina Spielrein (Keira Knightley) trafia do ekskluzywnej kliniki dla umysowo chorych pod opiek modego doktora Carla Junga (Michael Fassbender). Jung zaczyna kuracj nowej pacjentki, stosujc metod leczenia przez rozmow, ktrej podstawy stworzy jego autorytet i pionier w dziedzinie psychoanalizy Zygmunt Freud (Viggo Mortensen). Mody lekarz wierzy nie tylko w wyleczenie Sabiny, ale take moliwo rozwoju jej zainteresowa. Kobieta interesuje si medycyn, zaczyna pomaga Jungowi w jego eksperymentach i jest tylko kwesti czasu, kiedy ich wzajemna fascynacja wyjdzie poza gabinet lekarski. Jung zmaga si z rodzc si pokus yje w spokojnym maestwie z bogat kobiet i jest szczliwym ojcem stale powikszajcej si gromadki dzieci ale poda Sabin, ktra spenia si tylko w zwizku opartym na brutalnym poddastwie wobec lekarza. Jung prowadzi naukowe dyskusje z Freudem. Opowiada o pacjentce i prbuje przekona, e seksualno nie jest kluczem do zrozumienia psychiki czowieka. Jednoczenie pogra si w destrukcyjny romans. Problemem Niebezpiecznej metody jest jej przegadanie - Jung z pasj mwi Freudowi o tym, e psychoanaliza omija cae spektrum zjawisk psychicznych, paranormalnych czy religijnych, ale adna scena nie obrazuje jego sw. Nie czu w filmie Cronenbera atmosfery tajemnicy. Nawet jeli z pocztku jej obecno jest sygnalizowana, film zostaje z niej stopniowo odarty. Nawet ojcowie psychoanalizy rozszyfrowujcy swoje sny wypadaj zupenie zwyczajnie. Po pierwszych scenach z oszala Sabin napicie spada, a film niebezpiecznie zmierza w stron melodramatu. Nie pomaga sposb nakrcenia Niebezpiecznej metody, ktry jest do blu podrcznikowy. Widza czeka, zatem ponad ptorej godziny niczym nieurozmaiconych scen dialogowych, ktre byyby do przyjcia 60 lat temu, ale dzisiaj zwyczajnie nu. Reyser, ktry tak wiele miejsca w swojej twrczoci powici ciau, jego rzdzom, np. w Crashu: Niebezpiecznym podaniu, czy deformacjom w Musze, prawie zupenie nie uwypukli go w kontekcie opowiadanej historii. A przecie czasy wykrochmalonej elegancji i dewocji koca XIX wieku nadaj si idealnie do ukazania fasadowoci moralnoci. Jedynym momentem, w ktrym cielesno zostaje naprawd wydobyta zza parawanu poprawnoci jest wietna scena, w ktrej Sabina rani w policzek niczego niespodziewajcego si Junga. Kanadyjski reyser w swoich filmach niejednokrotnie porusza temat ludzkiej psychiki i wiadomoci. W eXistenZ bya to groba jej technicznego rozszerzania, w Nagim Lunchu niemono odrnienia prawdy od wytworu umysu. Niestety dyskusje Junga z Freudem, bdce pocztkowo ciekawym starciem mi-

w sobie dwie postacie, ktre odsania przed widzem podczas przedstawienia ma dziewczynk, bdc wiadkiem przemian, ktrych podoe polityczne byo dla niej jeszcze wtedy niezupenie zrozumiae. Przemiany te postrzegaa wic gwnie poprzez stopniow zmian mentalnoci swoich rodzicw wizerunku matki, ktra z kury domowej przeistacza si w bizneswoman rodem z kultowego serialu, z modn fryzur i zamiowaniem do marki Amway oraz ojca, ktry - ze swoj staromodn koszul w krat - nie do koca przystaje do napywajcych z Zachodu trendw.

dzy nowym a starym, idealizmem a pragmatyzmem, po pewnym czasie trac impet. Zupenie nie zaskocz znawcw tematu, a nawet nie wybiegaj znacznie poza obiegow wiedz. Aktorstwo Keiry Knightley w roli Sabiny, zwaszcza gdy jej bohaterka jest zupenie obkana, wydaje si lekko przeszarowane. Freud w wykonaniu Viggo Mortensena ze swoim sztucznym angielskim akcentem jest wrcz karykaturalny. Bezbdnie wypad za to Fassbender w roli Junga - jest nienagannie eleganckim, naiwnym idealist, stopniowo zmierzajcym w stron obudy i wyrachowania.

Niebezpieczna metoda Cronenberga zawodzi. Poza nielicznym momentami np. proroczym snem Junga dotyczcym nadchodzcych wojen wiatowych czy eksperymentem psychoanalitycznym, ktry przeprowadza na swojej onie, nie zaglda do gbin ludzkiej podwiadomoci. Dostajemy od Kanadyjczyka spokojny i przecitny biograficzny melodramat, a to zdecydowanie za mao jak na twrc tej klasy.
Krystian Buczek

Podrcznikw nie czyta si zwykle dla przyjemnoci. Istniej tylko, gdy zblia si egzamin lub kolokwium. Potem znikaj. Z ksik Wojciecha Kamierczaka Dziennikarstwo agencyjne w teorii i praktyce jest inaczej. Dobrze si z niej uczy, ale te wietnie si j czyta Pierwsza pozycja z serii skryptw wydawanych przez Instytutu Dziennikarstwa UW powicona zostaa tajnikom dziennikarstwa agencyjnego. Dziennikarstwo agencyjne jest z zaoenia skryptem, a wic jest to zwiza forma, kompilacja samych najwaniejszych wiadomoci, istotnych szczegw i wszystkiego tego, na co student pow inien z wrci uwag. Ale to co rni ksik Wojciecha Kamierczaka od tradycyjnych skryptw to atrakcyjno formy. Czyta si j bowiem z duym zainteresowaniem. Kady rozdzia oparzony jes t t y tu em i le adem, podrcznikowe informacje zilustrowane s przykadami wzitymi z y-

cia rnych agencji prasowych. Po kadym temacie w kilku punktach wymienione s najwaniejsze informacje rozdziau. Takie podsumowanie przyda si zwaszcza studentom powtarzajcym do egzaminu. Wiele daj te spisane dowiadczenia zawodowe autora, ktry jest wieloletnim wsppracownikiem Polskiej Agencji Prasowej. Jego subiektywne komentarze dodaj wiarygodnoci oraz rysuj czytelny obraz pracy dziennikarza agencyjnego. Najciekawszym fragmentem skryptu jest jego kocwka, gdzie o tajnikach pracy pisz sami dziennikarze. Krzysztof Strzpka, z dziau politycznego PA P, opow iada o swoich dowiadczeniach ze Smoleska, gdzie by zaraz po katastrofie prezydenckiego samolotu. Pisze np., e panowa tam wielki chaos, nikt nic nie wiedzia, nie byo adnej organizacji. Sami dziennikarze wsplnie prbowali dociera do kolejnych rde informacji. Na tym kon-

kretnym wydarzeniu mona si uczy, jak dziaa mechanizm agencji prasowej, jak zachowuj si dziennikarze i jak si pracuje w trudnych i nieprzewidywalnych warunkach. Dziennikarstwo agencyjne w teorii i praktyce powinno zainteresowa nie tylko studentw uczcych si warsztatu, ale rwnie tych, ktrzy dopiero wybieraj specjalizacj. Wojciech Kamierczak odpowiada na wiele pyta, ktre mog nurtowa niezdecydowanych. Nie rozwieje na pewno wszystkich wtpliwoci, ale da klarowny obraz tej formy dziennikarstwa, pozwalajc, aby czytelnik zobaczy j od kuchni. Wojciech Kamierczak Dziennikarstwo agencyjne w teorii i praktyce Seria: Wiedza i warsztat Warszawa 2011 Wydawnictwo Skorpion
Alicja Skorupko

Nie dla idiotw

Trzeci dzwonek. Cisza. Wybucha czerwie dekoracji. W jej ostrzu szyderczy taniec postaci, jakby wyrwanych ze snu. W epicentrum ruchu, wibracji i zdarze zmysowa Anastazja w zwiewnej, czarnej sukni. rdo nieszcz, przyczyna blu, obiekt podania i pogardy. Rozpita midzy chaosem duszy a harmoni ciaa. Midzy ironi a lkiem. Idiota Brala opowiada o Anastazji. A take o rozwarstwieniu czowieka, odwiecznej walce pomidzy chwalebnym rozumem, a wstydliw, prawie zwierzc zmysowoci. Grzegorz Bral, Twrca Teatru Pieni Koza, byy wsppracownik Gardzienic, to posta znana w krgach teatru alternatywnego, reprezentujcego podejcie antropologiczne, zorientowane na poszukiwanie korzeni teatru i ludzkoci, na ekspresj formy. Idiota Brala jest przeadowany form, przesycony skomplikowanym ruchem scenicznym, poprzetykany niejasnymi obrazami, z ktrych krzyczy do nas nago, pikno, cielesno i ogie. Przekonujco namalowane, zrcznie skomponowane i wieloznaczne. Ta wieloznaczno to problem dla widza, ktry nie zna powieci Dostojewskiego. Widz taki nie wie, czego si chwyci, ktre elementy s czci historii, a ktre fantasmagorycznym dopenieniem. Jego uwaga jest nieustannie rozpraszana, jak przed ekranem kina tylko tu obrazy niechtnie poddaj si opresji rozumu, wymykaj logice, odsyajc do emocji. Jeli kto chciaby pozna Idiot Dostojewskiego radz najpierw przeczyta ksik. Spektakl Brala to bardzo subiektywna i przetworzona wersja powieci i bez wtpienia nie dla idiotw Idiota reyseria: Grzegorz Bral Teatr Studio premiera: padziernik 2011
Wioletta Witkowska

si mciwym Kainem i celowo nie pomg bratu? Ciko ranny Jerzy zapada w piczk a Alfred serwuje bliskim inn wersj zdarze. Kamstwo szybko wychodzi na jaw a mczyzna musi przewartociowa swoje ycie, by mc spojrze w lustro i w oczy swoim najbliszym. Wymyk to zjawisko niezwykle rzadkie i cenne we wspczesnym, polskim kinie . Wielko tego filmu

tkwi w tym, e nie ma w nim pretensji do wielkoci. Greg Zgliski, reyser i wspscenarzysta Wymyku nie moralizuje, nie podsuwa jedynie susznych interpretacji i ocen a przede wszystkim nie prbuje powiedzie wszystkiego. Wida w filmie Zgliskiego refleksj nad przypadkowoci i kruchoci ludzkiego ycia. Scena, w ktrej bohaterowie prbuj dogoni rusza-

jcy z peronu tragiczny pocig, nasuwa wyrane skojarzenia z podobn scen z Przypadku Krzysztofa Kielowskiego. Skojarzenia te nie s bezzasadne Zgliski by jednym z ostatnich uczniw mistrza i inspiracje jego filmami s w Wymyku wyrane. Film Zgliskiego to unikajca sztampy przypowie cho jest uniwersalna i mogaby dzia si wsz-

fot. mat. promocyjne

Anatomia depeszy

Kino, ktre wymyka si schematom

Powiedz Fred, czego ty si boisz? pyta starszego brata Jerzy w jednej z pierwszych scen Wymyku. Ja si nie boj odpowiada spokojnie Fred. Za t pych bdzie musia zapaci wysok cen Alfred (Robert Wickiewicz) to ustatkowany poszukiwacz mocnych wrae, ktry nie przebiera w sowach i przedkada nad nie czyny. Jerzy (ukasz Simlat) to wyksztacony, spokojny modszy brat, ktry po latach przyjecha ze Stanw Zjednoczonych. Razem prowadz niewielk, dobrze prosperujc firm. To wanie rodzinny biznes staje si ogniwem sporu midzy brami. Alfred uwaa siebie za ojca sukcesu firmy i jest przeciwnikiem zmian. Jerzy dy jej modernizacji. Wie, e tylko to pozwoli przetrwa przedsibiorstwu. Jego plany zyskuj aprobat apodyktycznego, sparaliowanego ojca (Marian Dzidziel), do tej pory nastawionego nieufnie do wszelkich zmian. Konflikt znajduje tragiczny fina w pocigu. W przedziale, w ktrym siedz, grupa agresywnych wyrostkw napastuje mod dziewczyn. I tym razem role si odwracaj - to mski Alfred pragnie unikn konfrontacji, a - wydawaoby si sabszy - Jerzy staje w obronie kobiety. Zostaje brutalnie pobity i wyrzucony z jadcego pocigu. Dlaczego Alfred nie zareagowa? Stchrzy? A moe przez chwil sta dzie, zarysowane przez reysera to akcji jest niezwykle realistyczne. Zgliski nie pokaza, jak to maj w zwyczaju nasi filmowcy, nieistniejcej klasy redniej mieszkajcej w apartamentowcach z widokiem na Paac Kultury ani stereotypowej popegeerowskiej prowincji, ale realn klas redni z maych miasteczek. Wymyk to take aktorski popis Wickiewicza, ktry tym filmem udowadnia, e naley do absolutnej czowki. Jego gra jest oszczdna, ale jednoczenie niesamowicie sugestywna - wystarczy jedno zblienie jego napitej twarzy, by poczu targajce nim, skrywane emocje. Na uwag zasuguje take Gabriela Muskaa jako Wiola, ona Alfreda, nagrodzona za t rol na tegorocznym festiwalu w Gdyni. Jej stopniowe odkrywanie emocji i przemiana z ulegej wobec ma w niezalen kobiet s bardzo wiarygodne. Czym jest tytuowy wymyk? Dosownie wiczeniem gimnastycznym, ktre polega na obrocie wok drka i powrocie do stanu rwnowagi? A moe chwil, ktra na moment wymkna si z rk gwnego bohatera i zadecydowaa o jego dalszym yciu? Po seansie wyjdziemy z wieloma pytaniami, take dotyczcymi nas samych. W kocu kadego dnia, w kadej minucie kto ma swj wymyk.
Krystian Buczek

10 22

11

to fall

www.michaldabrowski.com