You are on page 1of 12

nr 226 (2348) ŚRODA, 19 listopada 2008

partner cyklu Metody Wspierania Samorządów

Tygodnik Prawa
Administracyjnego
S A M O R Z Ą D U R Z Ą D P A Ń S T W O
D
SPIS TREŚCI
Przewodnik
WAŻNE ZMIANY, WAŻNE TERMINY
Większe wsparcie dla niepełnosprawnych
Decyzje potwierdzające prawo Kontrola w jednostkach
KOMENTARZ
Nowe wymogi mogą być trudne do spełnienia
samorządu terytorialnego
GENERALNY INSPEKTOR OCHRONY DANYCH Działalność jednostek samorządu terytorialnego poddawana jest różnorodnym
kontrolom. Przeprowadzać mogą je nie tylko wewnętrzne komisje, radni
OSOBOWYCH WYJAŚNIA czy też sami mieszkańcy oceniający lokalne władze w wyborach i referendach.
Udostępnienie danych osobowych z protokołu strona D2 Uprawnienia kontrolne w stosunku do gmin, powiatów i samorządów województw
posiadają również wojewodowie, regionalne izby obrachunkowe oraz Najwyższa
BEZPIECZEŃSTWO Izba Kontroli. Rada gminy kontroluje działalność wójta, gminnych jednostek
Ochrona przeciwpożarowa w gminie i powiecie
organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych gminy. W tym celu powołuje komisję
rewizyjną. W skład komisji rewizyjnej wchodzą radni, w tym przedstawiciele
Finansowanie straży wszystkich klubów, z wyjątkiem radnych pełniących funkcje przewodniczącego bądź
Jakie są kompetencje straży gminnych w przypadku wiceprzewodniczących rady. Z kolei wewnętrzne procedury kontrolne oznaczają
takie zaprogramowanie przez kierownictwo pracy urzędu, aby postępowanie
zakłócenia spokoju strona D3 urzędników samorządowych było zgodne przede wszystkim z obowiązującymi
przepisami prawa. strony D5–D8
FINANSE PUBLICZNE
Trzeba właściwe oszacować ryzyko w planach audytu
Jak zmienią się międzynarodowe standardy audytu
wewnętrznego strona D4

INWESTYCJE
Kredyt z Europejskiego Banku Inwestycyjnego
dla samorządów strona D9

SAMORZĄD TERYTORIALNY
Zasady reprezentacji gmin w spółkach kapitałowych
Nowe prawo
Jak reprezentowana jest gmina w sprawach
publicznoprawnych i cywilnoprawnych strona D10 Gmina zdecyduje, czy przejąć budynki
ZAMÓWIENIA PUBLICZNE
N
ie będzie już możliwe przekazanie jednostkom miała swobodę decyzji, czy przejąć określone budynki.
samorządowym bez ich zgody budynków Opisywana nowelizacja jest konsekwencją wyroku Try-
Zamiany ilościowe i jakościowe w umowie strona D11 w złym stanie technicznym i z zadłużonymi lo- bunału Konstytucyjnego jeszcze z 28 listopada 2006 r.
kalami. Na takie przekazanie musi wyrazić zgodę za- (sygn. akt P 31/05), w którym uznano, że nie można
równo gmina, jak i podmiot, który chce się pozbyć narzucać gminom nabycia mienia, które inny podmiot
ORZECZNICTWO określonych budynków. uznał za zbędny. W swoim wyroku Trybunał orzekł, że
Rada gminy nie może wskazać konkretnego wysypiska Od 12 listopada 2008 r. obowiązuje ustawa z 5 wrze- art. 5 ust. 1 ustawy z 12 października 1994 r. o zasa-
śnia 2008 r. o zmianie ustawy o zasadach przekazywa- dach przekazywania zakładowych budynków mieszkal-
Nie wolno zatwierdzać opłat dla innych gmin nia zakładowych budynków mieszkalnych przez przed- nych przez przedsiębiorstwa państwowe w zakresie,
siębiorstwa państwowe (Dz.U. nr 192, poz. 1182). No- w jakim na podstawie art. 40a ust. 10 ustawy z 28 wrze-
Dodatek przysługuje za sprawowanie każdej z funkcji welizacja ta uchyla niekorzystny dla gmin art. 5. Prze- śnia 1991 r. o lasach stosuje się do roszczenia o zawar-
pis ten wprowadzał przymus nabycia przez gminy cie umowy przekazania nieodpłatnie gminie lokalu
strona D12 własności nieruchomości, często wbrew ich woli. Zmia- łącznie z gruntami i przynależnościami niezbędnymi
ny w ustawie mają bardzo duże znaczenie dla wszyst- do korzystania z lokalu, jest niezgodny z konstytucją.
kich gmin, na terenie których znajdują się grunty za- Zdaniem Trybunału kwestionowana regulacja stawiała
budowane, np. zakładowymi budynkami mieszkalny- gminę w trudnej sytuacji. Musiała ona bowiem przejąć
mi, których stan techniczny jest zły. Konieczność prze- nieruchomość wbrew własnym interesom, nawet gdy-
Za tydzień jęcia ich przez gminy wiązała się z poniesieniem by wiązało się to ze stratami. Ustawa o zasadach prze-
znacznych wydatków obciążających budżety samorzą- kazywania budynków nie zawiera żadnych standar-
dowe. Często w budynkach, o których mowa, było wie- dów, którym miałaby odpowiadać umowa przekazania
Certyfikaty le lokali obciążonych niezapłaconymi czynszami czy nieruchomości. W ten sposób dochodziło do narusze-
opłatami za media. Uchylenie art. 5 ustawy o zasadach nia podmiotowości gmin w sferze prywatnoprawnej,
energetyczne przekazywania zakładowych budynków mieszkalnych ich swobody w dziedzinie dokonywania czynności
w budynkach należących przez przedsiębiorstwa państwowe powoduje, że prze- prawnych i dysponowania mieniem. Narzucanie gmi-
kazywanie nieruchomości gminom będzie odbywało nom nabycia mienia, które inny podmiot uznał za zbęd-
do samorządu terytorialnego się na zasadach ogólnych, czyli wymagać będzie zawar- ne, wiązało się z koniecznością poniesienia dużych na-
cia umowy w formie aktu notarialnego. Gmina będzie kładów przez samorządy.■ KW
T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O nr 226
163

D 2
WAŻNE ZMIANY, WAŻNE TERMINY
komentarze – opinie
KOMENTARZ DO USTAWY

Większe wsparcie Nowe wymogi mogą być trudne do spełnienia


dla niepełnosprawnych Finansowanie zadań obligatoryjnych samorządu nia cięć budżetowych bez ich oceny
terytorialnego, których odzwierciedleniem są wydatki i stopniowo dochodzić do równowagi
Możliwe będzie przekazywanie przez PFRON w budżecie bieżącym.
bieżące, powinno następować ze stabilnych źródeł,
większych środków finansowych samorządom Druga istotna zmiana, której sprostać
stale zasilających budżet. Zasadą przyjętą w nowej
wojewódzkim i powiatowym z przeznaczeniem będzie musiało jeszcze więcej samorzą-
ustawie o finansach publicznych ma być występowanie
na aktywność zawodową osób dów, to odmienne określenie limitów za-
nadwyżki operacyjnej.
niepełnosprawnych. dłużenia. Dotąd obowiązywały dwa limi-
ty: zadłużenie nie wyższe niż 60 proc. do-
Dzięki rozporządzeniu zmieniającemu rozporzą- Projekt ustawy o finansach publicznych wprowadza istot- chodów ogółem oraz spłata zadłużenia
dzenie w sprawie algorytmu środków Państwowego ne zmiany w zakresie zarządzania finansami jednostek sa- i jego obsługa (koszty odsetek) nie wyż-
Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych sa- morządu terytorialnego. Wprowadzono w nim faktyczny sze niż 15 proc. dochodów ogółem.
morządom wojewódzkim i powiatowym, które zostało rozdział budżetu samorządowego na część bieżącą i mająt- Wskaźniki te były powszechnie krytyko-
przyjęte przez rząd 12 listopada tego roku, zwiększą kową, gdyż sam podział istnieje w obecnie obowiązujących wane – między innymi przez samorządy,
się kwoty przeznaczone na osobę niepełnosprawną za- przepisach (art. 165a). Różnica polega na tym, że zapropo- o konieczności zmiany mówiła także
trudnioną w zakładzie aktywności zawodowej. Na do- nowano rozwiązanie, zgodnie z którym organ stanowiący agencja ratingowa Fitch, gdyż wartość in-
finansowanie rocznego pobytu niepełnosprawnego nie może uchwalić budżetu, w którym planowane wydatki formacyjna tych wskaźników była nie-
więcej pieniędzy otrzymają również warsztaty terapii bieżące są wyższe niż planowane dochody bieżące powięk- wielka, a charakter normy prawnej spra-
zajęciowej. szone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki. wiał, że samorządy o dobrej kondycji nie
Dotychczasowy poziom dofinansowywania oblicza- Także wykonanie budżetu nie może doprowadzić do tego, mogły zaciągać długu, który byłyby w sta- MARCIN BĘDZIESZAK
ny był na podstawie wskaźników z roku 2002. Odnoto- że wspomniana różnica będzie ujemna. Zakłada się zatem – nie spłacić, i odwrotnie. Kierunek zmian Katedra Finansów
wany w 2007 roku wzrost cen towarów i usług o 10,3 co jest całkowicie uzasadnione – że finansowanie zadań ob- jest zatem odpowiedni. Projekt zakłada Uniwersytetu
proc. pogorszył znacznie sytuację warsztatów terapii ligatoryjnych, których odzwierciedleniem są wydatki bieżą- indywidualny wskaźnik zadłużenia opar- Szczecińskiego
zajęciowej i zakładów aktywności zawodowej. ce (konsumpcyjne, a nie inwestycyjne), powinno następo- ty na nadwyżce operacyjnej (uproszcze-
W znowelizowanym rozporządzeniu przyjęto, że wać ze stabilnych źródeł, stale zasilających budżet. Zasadą niu: planowana spłata zadłużenia i odsetek nie może być wyż-
od 2009 roku PFRON będzie przekazywał kwotę ma być zatem występowanie nadwyżki operacyjnej. Może sza niż wykonana nadwyżka powiększona o dochody ze sprze-
14 796 zł z przeznaczeniem na dofinansowanie się jednak okazać, że część jednostek samorządowych nie daży majątku). Taka konstrukcja powinna spełnić swoje zada-
kosztów pobytu uczestnika warsztatu terapii zaję- jest na takie rozwiązanie przygotowana. Dane Ministerstwa nie, czyli dostosowanie poziomu i obsługi zadłużenia do
ciowej. Natomiast na dofinansowanie rocznych Finansów wskazują, że niespełna 100 samorządów nie mo- możliwości samorządów, ale wymagać będzie aktywnego za-
kosztów zatrudnienia pracownika niepełnospraw- głoby uchwalić i wykonać swoich budżetów, gdyby zapis ten rządzania finansami i planowania długoterminowego. Jedno-
nego w zakładzie aktywności zawodowej będzie funkcjonował już w roku 2007, ale jeszcze w roku 2006 było cześnie jednak poziom spłaty i obsługi zadłużenia planowany
przeznaczone 18,5 tys. zł. ich ponad dwa razy więcej. Należałoby się zatem zastano- na podstawie dotychczasowych uregulowań może być zbyt
Wynikiem dostosowania przepisów znowelizowane- wić, jakie działania podjąć w stosunku do tych samorządów. wysoki, biorąc pod uwagę indywidualny wskaźnik. Liczba jed-
go rozporządzenia do zmian w ustawie o rehabilitacji Są bowiem takie jednostki, w których deficyt operacyjny to nostek samorządowych, które teoretycznie nie będą mogły
zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepeł- kwota kilkudziesięciu tysięcy złotych, ale są także takie, uchwalić budżetu, będzie większa niż liczba samorządów
nosprawnych jest zmiana dotycząca możliwości zali- w których deficyt operacyjny to kwota kilku milionów zło- z deficytem operacyjnym, np. o jednostki, które obecnie mają
czenia do osób tam zatrudnionych również niepełno- tych (w kilku gminach i powiatach do 10 proc. dochodów nadwyżkę operacyjną, a jeszcze niedawno miały deficyt lub
sprawnych z umiarkowanym stopniem niepełnospraw- ogółem). W drugim przypadku rezygnacja z określonych wy- niewielką nadwyżkę. W efekcie zatem gminy, które będą
ności.■ datków będzie trudna, szczególnie, że mają one charakter chciały zaciągać dług w celu finansowania inwestycji, mogą
bieżący. Dobrym rozwiązaniem byłoby wprowadzenie okre- zmniejszyć zakres stosowania nadanego im władztwa podat-
su przejściowego, w którym samorządy ze znacznym deficy- kowego (obniżania obciążeń podatkowych z tytułu podatków
tem operacyjnym mogłyby finansować wydatki bieżące do- i opłat lokalnych) lub będą musiały przeprowadzić racjonali-
Decyzje potwierdzające chodami majątkowymi. Pozwoliłoby to uniknąć dokonywa- zację wydatków bieżących.■ (ŁZ)

prawo
Prawo do rekompensaty za mienie
pozostawione m.in. na przedwojennych Kresach GENERALNY INSPEKTOR OCHRONY DANYCH OSOBOWYCH WYJAŚNIA
Wschodnich, obecnie poza granicami Polski,
potwierdzają w decyzji administracyjnej
właściwi wojewodowie. Udostępnienie danych osobowych z protokołu
Od 20 listopada tego roku obowiązuje ustawa Urzędy będące w posiadaniu należy szukać w przepisach ustawy nieniem tych funkcji (art. 5 ust. 2
z 3 października 2008 r. o zmianie ustawy o realizacji informacji są zobowiązane do oceny, z 6 września 2001 r. o dostępie do infor- ustawy).
prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieru- czy informacja taka stanowi macji publicznej (Dz.U. z 2001 r. nr 112, W związku z powyższym urząd, któ-
chomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej informację publiczną i w związku poz. 1198 ze zm.). ry jest w posiadaniu tych informacji,
Polskiej (Dz.U. nr 197, poz. 1223). z tym podlega udostępnieniu, Zgodnie z ustawą o dostępie do in- powinien ocenić, czy może żądane in-
Prawo do rekompensaty za mienie pozostawione formacji publicznej każda informacja formacje udostępnić. Odmowa udo-
m.in. na przedwojennych Kresach Wschodnich, obec-
czy też informacja nie jest informacją o sprawach publicznych stanowi infor- stępnienia następuje w drodze decyzji,
nie poza granicami Polski, potwierdza – w decyzji ad- publiczną, bo podlega ograniczeniu mację publiczną w rozumieniu tej wydawanej na podstawie kodeksu po-
ministracyjnej – wojewoda. Jest to albo wojewoda wła- np. ze względu na prywatność osoby ustawy i podlega udostępnieniu na za- stępowania administracyjnego.
ściwy ze względu na miejsce zamieszkania wniosko- fizycznej. sadach i w trybie w niej określonych. Wnioskodawca może wystąpić do
dawcy będącego właścicielem takich nieruchomości, Jej przepisy stanowią, że podmioty bę- podmiotu o ponowne rozpatrzenie
albo wojewoda właściwy ze względu na ostatnie miej- PROBLEM: Czy przepisy ustawy dące w posiadaniu informacji są zobo- sprawy. Podmiotowi, któremu odmó-
sce zamieszkania właściciela, jeśli wniosek składali o ochronie danych osobowych regulują wiązane do oceny, czy żądana infor- wiono prawa dostępu do informacji
spadkobiercy. W jeszcze innym przypadku do wydania kwestie związane z utajnieniem proto- macja stanowi informację publiczną publicznej ze względu na wyłączenie
przedmiotowej decyzji może być wojewoda właściwy kołów pokontrolnych zawierających i w związku z tym podlega udostęp- jej jawności z powołaniem się na
ze względu na miejsce zamieszkania jednego z wnio- nazwiska osób lub nazwy firm, które nieniu, czy też informacja nie jest in- ochronę danych osobowych, prawo
skodawców wskazanego przez pozostałych (o ile wykonują prace zlecone na rzecz np. formacją publiczną, bo podlega ogra- do prywatności oraz tajemnicę inną
współwłaściciele nieruchomości mieszkają lub miesz- urzędu? niczeniu ze względu na prywatność niż państwowa, służbowa, skarbowa
kali w różnych województwach). Kiedy natomiast nie osoby fizycznej lub tajemnice przed- lub statystyczna, przysługuje prawo
można określić właściwości zgodnie z tymi kryteriami, GIODO INFORMUJE: Ustawa o ochronie siębiorcy. Ograniczenie to nie dotyczy wniesienia powództwa do sądu po-
właściwy jest wojewoda ze względu na miejsce złoże- danych osobowych nie reguluje przed- informacji o osobach pełniących funk- wszechnego o udostępnienie takiej
nia wniosku.■ M.K. stawionego zagadnienia, a odpowiedzi cje publiczne, mających związek z peł- informacji.■ RL

Tygodnik Prawa
Administracyjnego Masz ciekawy temat? Coś cię nurtuje?
Redaktor prowadzący: Marek Kobylański, tel. (022) 530 40 62,
marek.kobylanski@infor.pl
Sekretarz redakcji: Jerzy Majkut, tel. (022) 530 40 20,
jerzy.majkut@infor.pl
www.gazetaprawna.pl, gp@inforbiznes.pl
Podyskutuj na forum dla urzędników
INFOR Biznes SPÓŁKA Z O.O. 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72,
tel. (022) 530 40 35, (022) 530 40 40, fax (022) 530 40 39
Biuro Reklamy: tel. (022) 530 44 61, (022) 530 40 26 29, fax (022) 530 40 25
www.administracja.infor.pl/forum
Druk: AGORA SA Drukarnia, ul. Daniszewska 27, 03-230 Warszawa
nr 226 T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O

bezpieczeństwo
KOMPETENCJE JEDNOSTEK SAMORZĄDU TER YTORIALNEGO DOTACJE I EK WIWALENTY
D 3

Ochrona przeciwpożarowa Finansowanie straży


w gminie i powiecie Członek ochotniczej straży pożarnej, który uczestniczył
w działaniu ratowniczym lub szkoleniu pożarniczym
lentu ustala rada gminy
w drodze uchwały. Wyso-
kość ekwiwalentu, o któ-
■ ochotniczej straży pożarnej organizowanym przez Państwową Straż Pożarną lub rym mowa, nie może prze-
Organizację i szczegółowe zasady funkcjonowania gminę, otrzymuje ekwiwalent pieniężny. Wysokość
gminnej zawodowej straży pożarnej określą organy pozostającej poza struktu- kraczać 1/175 przeciętne-
rami związku ochotniczych ekwiwalentu ustala rada gminy w drodze uchwały. go wynagrodzenia, ogło-
gminy, w porozumieniu i pod nadzorem komendanta straży pożarnych, szonego przez prezesa
wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej ■ organów wykonawczych tową zawodową straż pożar- Głównego Urzędu Staty-
ZBIGNIEW KORNAT
właściwego ze względu na teren działania straży gmin i powiatów, instytu- ną, koszty ich wyposażenia stycznego w Monitorze Pol-
gp@infor.pl
gminnej. cji, organizacji, osób praw- pokrywają odpowiednio- skim na podstawie art. 20
nych i fizycznych, które Koszty funkcjonowania gmina i powiat. pkt 2 ustawy z 17 grudnia
ZBIGNIEW KORNAT w tym również gminnej i po- utworzyły jednostki ochro- jednostek ochrony przeciw- Gmina ponosi koszty wy- 1998 r. o emeryturach
gp@infor.pl wiatowej zawodowej straży ny przeciwpożarowej. pożarowej pokrywane są z: posażenia, utrzymania, wy- i rentach z Funduszu Ubez-
pożarnej, może być pracow- Informacji, o których mo- budżetu państwa, budżetów szkolenia i zapewnienia go- pieczeń Społecznych (Dz.U.
Wójt (burmistrz, prezydent nik, który ma kwalifikacje wa, wojewoda może doma- jednostek samorządu tery- towości bojowej ochotniczej z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze
miasta) koordynuje funkcjo- wymagane do wykonywania gać się również od starosty. torialnego, dochodów insty- straży pożarnej. zm.) przed dniem ustalenia
nowanie krajowego systemu zawodu strażaka, technika tucji ubezpieczeniowych Jednostki samorządu te- ekwiwalentu, za każdą go-
ratowniczo-gaśniczego na ob- pożarnictwa, inżyniera po- Zadania powiatu (10 proc. sumy wpływów rytorialnego mogą przeka- dzinę udziału w działaniu
szarze gminy w zakresie usta- żarnictwa albo uzyskał uzna- Do zadań własnych powia- uzyskanych z tytułu obo- zywać ochotniczym strażom ratowniczym lub szkoleniu
lonym przez wojewodę. Zada- nie kwalifikacji do wykony- tu w zakresie ochrony prze- wiązkowego ubezpieczenia pożarnym środki pieniężne pożarniczym. Ekwiwalent
nie to może być wykonywane wania tych zawodów. Kwali- ciwpożarowej należy: od ognia) oraz środków w formie dotacji. jest wypłacany z budżetu
przy pomocy komendanta fikacje wymagane do wyko- ■ prowadzenie analiz i opra- własnych podmiotów, które Inne koszty funkcjonowa- gminy. Przeciętne wyna-
gminnego ochrony przeciw- nywania zawodu strażaka cowywanie prognoz doty- uzyskały zgodę ministra nia ochotniczych straży po- grodzenie w III kwartale
pożarowej, jeżeli komendant obejmują posiadanie wy- czących pożarów, klęsk ży- spraw wewnętrznych i ad- żarnych i ich związków, 2008 r., od którego zależy
taki został zatrudniony przez kształcenia ogólnego, co naj- wiołowych oraz innych ministracji na utworzenie związane z ochroną przeciw- wysokość ekwiwalentu,
wójta (burmistrza, prezyden- mniej średniego, oraz odby- miejscowych zagrożeń, jednostki ochrony przeciw- pożarową, pokrywane są wyniosło 2968,55 zł (ko-
ta miasta) albo przy pomocy cie szkolenia podstawowego ■ prowadzenie analizy sił pożarowej. Budżet państwa z budżetu państwa, o ile na munikat prezesa GUS z 12
komendanta gminnego związ- albo szkolenia podstawowe- i środków krajowego syste- uczestniczy w kosztach podstawie odrębnych prze- listopada 2008 r.). Koszty
ku ochotniczych straży pożar- go i uzupełniającego. mu ratowniczo-gaśniczego funkcjonowania m.in. gmin- pisów zostaną przekazane wyposażenia, utrzymania,
nych. Strażacy jednostek ochro- na obszarze powiatu, nych i powiatowych jedno- gminom jako zadania zleco- wyszkolenia i zapewnienia
Gminne zawodowe straże ny przeciwpożarowej powin- ■ budowanie systemu koor- stek ochrony przeciwpoża- ne. Wysokość tych kosztów gotowości bojowej jednostek
pożarne oraz powiatowe ni posiadać zdolność fizycz- dynacji działań jednostek rowej, działających w ra- określana jest corocznie ochrony przeciwpożarowej
(miejskie) zawodowe straże ną i psychiczną do pracy ochrony przeciwpożarowej mach krajowego systemu przez ministra spraw we- ponoszą podmioty tworzące
pożarne tworzy się jako jed- w tych jednostkach. Oceny wchodzących w skład kra- ratowniczo-gaśniczego. wnętrznych i administracji te jednostki. Koszty, o któ-
nostki umundurowane i wy- zdolności fizycznej i psy- jowego systemu ratowni- i przekazywana ochotni- rych mowa, w przypadku
posażone w specjalistyczny chicznej strażaka do pracy czo-gaśniczego oraz służb, Obowiązki gmin czym strażom pożarnym lub ochotniczej straży pożarnej
sprzęt, przeznaczone do dokonuje lekarz służby me- inspekcji, straży oraz in- Wójt (burmistrz, prezy- ich związkom. ponosi gmina. Gmina ma
walki z pożarami, klęskami dycyny pracy. nych podmiotów biorących dent miasta) może zatrud- również obowiązek m.in.
żywiołowymi lub innymi udział w działaniach ra- nić komendanta gminnego Ekwiwalent dla strażaków bezpłatnego umundurowa-
miejscowymi zagrożeniami. Uprawnienia wojewodów towniczych na obszarze ochrony przeciwpożarowej. Członek ochotniczej nia członków ochotniczej
W takich jednostkach Wojewoda może żądać in- powiatu, Na stanowisku komendanta straży pożarnej, który straży pożarnej oraz ubez-
ochrony przeciwpożarowej formacji związanych z wyko- ■ organizowanie systemu gminnego ochrony przeciw- uczestniczył w działaniu pieczenia w instytucji u-
zatrudnieni są pracownicy nywaniem zadań w zakresie łączności, alarmowania pożarowej może być także za- ratowniczym lub szkoleniu bezpieczeniowej członków
(strażacy) podlegający szcze- ochrony przeciwpożarowej i współdziałania między trudniony komendant gmin- pożarniczym organizowa- ochotniczej straży pożarnej
gólnym obowiązkom wyni- na terenie danego wojewódz- podmiotami uczestniczą- ny związku ochotniczych nym przez Państwową i młodzieżowej drużyny po-
kającym z charakteru pracy twa od: cymi w działaniach ratow- straży pożarnych. Straż Pożarną lub gminę, żarniczej; ubezpieczenie mo-
oraz posiadający odpowied- ■ związku ochotniczych niczych na obszarze po- Koszty wyposażenia, u- otrzymuje ekwiwalent pie- że być imienne lub zbiorowe
nie kwalifikacje i warunki straży pożarnych, wiatu.■ trzymania, wyszkolenia i za- niężny. Wysokość ekwiwa- niezmienne.■
psychofizyczne. pewnienia gotowości bojowej
jednostek ochrony przeciwpo-
Kwalifikacje strażaków PODSTAWA PRAWNA żarowej ponoszą podmioty PODSTAWA PRAWNA
Strażakiem jednostki o- ■ Art. 15, 16a, 18, 21 i 21b ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o ochro- tworzące te jednostki. Jeśli ■ Art. 28, 29,30, 32, 33 ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie
chrony przeciwpożarowej, nie przeciwpożarowej (Dz.U. z 2002 r. nr 147, poz. 1229 ze zm.). chodzi np. o gminną i powia- przeciwpożarowej (Dz.U. z 2002 r. nr 147, poz. 1229 ze zm.).

E K S P E R T W Y J A Ś N I A

Jakie są kompetencje straży gminnych w przypadku zakłócania spokoju


Jak obecnie obowiązujące przepisy regu- deksu karnego (Dz.U. z 1997 r. nr 88, rządzenia wynika zatem podstawa nie się wspomnianych na wstępie wąt-
lują uprawnienia straży miejskiej w przy- poz. 553 ze zm.). prawna do interweniowania przez straż- pliwości interpretacyjnych co do za-
padku zakłócenia porządku? Na jakiej Zakłócenie spokoju lub spoczynku ników gminnych w sprawach wykroczeń kresu kompetencji strażników gmin-
podstawie dopuszczalna jest interwencja nocnego jest wykroczeniem uregulowa- polegających na zakłócaniu spokoju lub nych. Warto, by przy okazji planowa-
strażników gminnych? nym w art. 51 kodeksu wykroczeń spoczynku nocnego, aczkolwiek można nej przez Ministerstwo Spraw We-
(Dz.U. z 2007 r. nr 109, poz. 756 ze odnieść wrażenie, iż wyposażając ich wnętrznych i Administracji nowelizacji
Do zadań straży należy w szczegól- zm.). Z kolei zgodnie z art. 17 par. 1 ko- w ową kompetencję, nie wzięto w tym ustawy o strażach gminnych wzięto
ności ochrona spokoju i porządku deksu postępowania w sprawach o wy- miejscu pod uwagę przepisu art. 11 pod uwagę, że podstawowe kompeten-
w miejscach publicznych. W praktyce kroczenia (Dz.U. z 2008 r. nr 143, poz. pkt 1 ustawy o strażach gminnych sta- cje organów administracji publicznej
spotkać się można z sytuacjami kwe- 848), strażom gminnym (miejskim) nowiącym o ochronie spokoju i porząd- winny być formułowane w sposób da-
stionowania kompetencji strażników uprawnienia oskarżyciela publicznego ku tylko w miejscu publicznym. Wpraw- jący jak najmniej powodów do poda-
gminnych do zajmowania się sprawami przysługują tylko wówczas, gdy w za- dzie wyliczenie zadań straży gminnej wania w wątpliwość istnienia kompe-
związanymi z ochroną spokoju i po- kresie swego działania ujawniły wykro- ma w tym przepisie charakter otwarty, tencji do podejmowanych przez nie
rządku w miejscach niestanowiących czenie i wystąpiły z wnioskiem o ukara- niemniej jednak nie sposób zauważyć, działań.■
przestrzeni publicznej, czyli na prywat- nie. Tu można by zadać pytanie, czy że w omawianym zakresie zostało ono
nych posesjach. Przykładowo problem straż gminna może, w przypadku wska- sformułowane nieco inaczej niż w usta- PODSTAWA PRAWNA
może pojawić się wtedy, gdy dochodzi zanego wyżej wykroczenia, skutecznie wie z 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U.
do zakłócania spokoju lub spoczynku wystąpić do sądu z wnioskiem o ukara- z 2007 r. nr 43, poz. 277 ze zm.), do któ- ■ Art. 11 pkt 1 ustawy z 29 sierpnia
nocnego sąsiadom na osiedlu domków nie sprawcy, czy też leży to tylko w kom- rej podstawowych zadań należy ochro- 1997 r. o strażach gminnych (Dz.U. z 1997 r.
jednorodzinnych. Ewentualna inter- petencjach policji. na bezpieczeństwa i porządku publicz- nr 123, poz. 779 ze zm.).
wencja strażnika gminnego, działają- W rozporządzeniu ministra spraw nego, w tym zapewnienie spokoju ■ Art. 51 kodeksu wykroczeń (Dz.U. z 2007 r.
cego bez stosownego prawnego umo- wewnętrznych i administracji z 17 listo- w miejscach publicznych. Spokój nr 109, poz. 756 ze zm.).
cowania, mogłaby spowodować możli- pada 2003 r. (Dz.U. nr 208, poz. 2026 ze w miejscach publicznych został tu zatem ■ Art. 17 par. 1 kodeksu postępowania
wość skutecznego zarzucenia mu prze- zm.) strażnicy straży gminnych otrzy- wymieniony tylko jako jedna ze sfer w sprawach o wykroczenia (Dz.U. z 2008 r.
MACIEJ NAPIERAŁA
kroczenia swoich uprawnień oraz prawnik, mali możliwość nakładania grzywien ochrony, m.in. porządku publicznego. nr 143, poz. 848).
działania na szkodę interesu publicz- Urząd Miasta w drodze mandatu karnego za wymie- Odmienność sformułowania użyte- ■ Roporządzenie ministra spraw we-
nego lub prywatnego, czyli przestęp- Poznań nione w tym akcie wykroczenia, w tym go w art. 11 pkt 1 ustawy o strażach wnętrznych i administracji z 17 listopada
stwa określonego w art. 231 par. 1 ko- z art. 51 kodeksu wykroczeń. Z rozpo- gminnych może powodować pojawia- 2003 r. (Dz.U. nr 208, poz. 2026 ze zm.).
T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O nr 226

D 4
DZIAŁALNOŚĆ JEDNOSTEK SAMORZĄDOWYCH
finanse publiczne
Trzeba właściwie oszacować ryzyko w planach audytu
Kwestia identyfikowania ryzyka przez audytorów – Audytorzy wewnętrzni – Audytorzy rzadko kiedy
wewnętrznych jednostek sektora finansów publicznych zajmują się nie tylko oceną zajmują się ewidencją księ- Audyt zarządzania
ryzyka w skali całej organi- gową i płatnościami na
jest szczególnie istotna przy tworzeniu planów audytu zacji, ale również podczas rzecz dostawców, przyjmu- W ramach audytu systemu zarządzania ryzykiem na poziomie orga-
na kolejny rok. Przygotowując ten dokument, audytor planowania konkretnych jąc, że ryzyko nieprawidło- nizacji audytorzy dokonują analizy przyjętej przez kierownictwo:
powinien w szczególności wziąć pod uwagę istotne zadań audytowych – twier- wości jest tam stosunkowo ■ organizacji systemu zarządzania ryzykiem,
ryzyka wpływające na realizację celów i zadań dzi nasza rozmówczyni. Do- niewielkie – przyznaje nasza
jednostki, w której prowadzony jest audyt wewnętrzny. daje, że zanim powstanie rozmówczyni. Wyjaśnia ■ metodologii identyfikacji i oceny ryzyk,
program zadania, audyto- również, że w szczególnych ■ metodologii oceny skuteczności zarządzania ryzykiem oraz me-
rzy muszą zgromadzić przypadkach może się jed- todologii raportowania.
AGNIESZKA POKOJSKA Agnieszka Bryl podkreśla i przeanalizować podstawo- nak okazać, że właśnie
agnieszka.pokojska@infor.pl również, że audytorzy we- we informacje dotyczące ba- w tych dwóch fazach znaj-
wnętrzni powinni uzyskać danej działalności. Wstęp- dziemy przesłanki do Druga grupa pytań doty- też pojawić się pytania
System zarządzania ryzy- informacje wystarczające do na ocena ryzyka pozwoli zi- stwierdzenia ryzyka niepra- czy samej koncepcji zarzą- z praktyki – np. na podstawie
kiem powinien umożliwiać tego, by zapewnić kierow- dentyfikować istotne obsza- widłowości lub nieefektyw- dzania ryzykiem. przedstawionego scenariu-
identyfikację, ocenę i kon- nictwo, że kluczowe cele za- ry, na których powinien ności procesu zakupowego. – Jest to, co prawda, do- sza trzeba określić, jakie
trolę potencjalnych zda- rządzania ryzykiem są reali- skupić się audyt. Na przykład analizując roz- mena kierownictwa organi- czynniki świadczą o podwyż-
rzeń, które mogą stanowić zowane. Te kluczowe cele to Skąd wziąć informacje po- liczenia z dostawcą możemy zacji, ale audytorzy muszą szonym ryzyku w badanym
zagrożenie dla realizacji ce- przede wszystkim znajo- trzebne do takiej oceny? ustalić, że kwoty faktycz- takie koncepcje znać i rozu- obszarze lub które z wymie-
lów organizacji. Doktor mość krytycznych ryzyk dla – Przede wszystkim z roz- nych płatności są większe, mieć, by być w stanie ocenić, nionych działań są najbar-
Agnieszka Bryl, menedżer organizacji oraz zmniejsze- mów z osobami zaangażo- niż wynika to z weryfikowa- czy rozwiązania stosowane dziej ryzykowne.
w dziale doradztwa bizne- nie ryzyka do akceptowalne- wanymi w badaną działal- nej dokumentacji przetargo- w ich organizacji są odpo- Ekspert wyjaśnia, że w tej
sowego Ernst & Young, wy- go poziomu. W razie wykry- ność, z różnych sprawozdań wej, gdyż zawierane były wiednie – uważa nasza roz- trzeciej grupie część pytań
jaśnia, że pojęcie ryzyka po- cia słabości lub braków i analiz przygotowanych aneksy bądź kupowane do- mówczyni. Pytania mogą do- może dotyczyć konkretnych
tocznie kojarzy się z wystę- w systemie zarządzania ry- przez lub dla kierownictwa datkowe usługi, nie zawsze tyczyć na przykład modelu rodzajów ryzyka. Najczęściej
powaniem negatywnych zykiem, audytorzy powinni oraz z obserwacji na miejscu w sposób zapewniający COSO-ERM, czyli – Zarzą- chodzi o zapewnienie konty-
konsekwencji działań lub zalecić uzupełnienie proce- – wyjaśnia Katarzyna Wło- zgodność z przepisami pra- dzanie ryzykiem korporacyj- nuacji działania, ochronę
zaniechań. Należy mieć jed- dur lub podjęcie innych od- darska. Audytorzy muszą wa zamówień publicznych. nym – zintegrowana koncep- danych osobowych, bezpie-
nak świadomość, że ryzyko powiednich działań. rozumieć, jak działa ta część cja ramowa: Jakie są cele czeństwo informacji oraz
to także potencjalne utraty organizacji, którą zamierza- Ryzyko na egzaminie ERM? Co składa się na środo- oszustwa. Ten ostatni temat
korzyści i niewykorzystanie Etapy analizy ją zbadać. Muszą poznać lu- Angelika Rokicka-Bu- wisko kontroli? Jakie są ele- pojawia się na dwóch pierw-
szans. Jest mierzone za po- Z kolei Katarzyna Włodar- dzi i procedury, a szczegól- czek, wykładowca w Ernst menty tego modelu? Z czego szych częściach egzaminu
mocą dwóch parametrów: ska, menedżer i wykładowca nie zawarte w nich mechani- & Young Academy of Busi- wynikają ograniczenia syste- CIA: Na części pierwszej py-
następstw (wpływu) i praw- w Ernst & Young Academy of zmy kontrolne. Dzięki temu ness, twierdzi, że zagadnie- mu zarządzania ryzykiem? tania dotyczą rozpoznawa-
dopodobieństwa. Zarządza- Business, zwraca uwagę, że możliwe będzie określenie, nia związane z ryzykiem są Trzecia grupa pytań – we- nia symptomów oszustwa,
nie ryzykiem jest jednym jeśli audytorzy angażują się jakie błędy, słabości lub nie- bardzo popularne na pierw- dług Angeliki Rokickiej-Bu- czyli właśnie umiejętności
z kluczowych obowiązków bezpośrednio w proces za- prawidłowości mogą się po- szej części egzaminu CIA. czek – dotyczy oszacowania oszacowania ryzyka niepra-
kierownictwa. rządzania ryzykiem, istnieje jawić oraz jakie są istotne. Moglibyśmy wyodrębnić ryzyka przy planowaniu kon- widłowości. Na części drugiej
Ekspert wyjaśnia również, niebezpieczeństwo utraty Ważne, by nie badać ogólnie trzy grupy pytań. Pierwsza kretnych zadań audytowych. sprawdzana jest znajomość
że podstawowym zadaniem przez nich niezależności. Nie całego wyznaczonego ob- to pytania o rolę i obowiązki Mogą to być pytania z teorii zasad badania oszustw
audytorów wewnętrznych będą wówczas mogli oceniać szaru, ale zająć się tymi czę- audytu w procesie zarzą- ryzyka: jak jest definiowane i związanej z tym sprawoz-
jest monitorowanie skutecz- skuteczności takiego proce- ściami, gdzie ryzyko jest naj- dzania ryzykiem. Na przy- i jak się je mierzy? Ale mogą dawczości.■
ności systemu zarządzania su. Działania, których audy- większe. kład: Jakie czynności ogra-
ryzykiem. W praktyce obej- torzy nie powinni podejmo- W tym kontekście warto niczałyby niezależność au- PODSTAWA PRAWNA
muje to dwa rodzaje działań: wać, to ustalanie tzw. apety- przeanalizować proces za- dytora wewnętrznego, któ-
■ analizę sposobu zaprojek- tu na ryzyko, podejmowanie kupów. Można w nim wyod- ry uczestniczył we wpro- ■ Art. 48–63 ustawy z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych
towania oraz skuteczności decyzji, reakcji oraz wdraża- rębnić następujące fazy: wadzaniu procesu zarzą- (Dz.U. nr 249, poz. 2104 ze zm.).
systemu zarządzania ryzy- nie odpowiednich procedur zgłoszenie zapotrzebowa- dzania ryzykiem? Gdzie na-
kiem na poziomie organi- w odpowiedzi na ryzyko. nia, zamówienie, dostawa, leży udokumentować ocze- WIĘCEJ NA TEN TEMAT
zacji (audyt procesu zarzą- Wszystkie wymienione dzia- ewidencja i płatność. Naj- kiwania komitetu audytu
dzania), łania należą do obowiązków większe ryzyko jest najczę- odnośnie do roli audytu w Tygodnik Prawa Administracyjnego
■ analizę sposobu zaprojek- kierownictwa organizacji. ściej związane z zamówie- procesie zarządzania ryzy- Planowanie zakresu zadań audytowych w jednostkach samorządowych
towania oraz skuteczności Audytorzy powinni jedynie niem, na tym etapie doko- kiem? Jakie procedury mo- GP nr 207/2008
zarządzania specyficzny- oceniać system zarządzania nuje się bowiem wyboru że stosować audytor, jeśli je-
mi ryzykami (audyt proce- ryzykiem i zalecać ewentual- dostawców, np. w trybie za- go zadaniem jest ocena ade- Jak sporządzić plan audytu na 2009 r. GP nr 202/2008
sów organizacji). ne usprawnienia. mówień publicznych. kwatności tego procesu?

E K S P E R T W Y J A Ś N I A

Jak zmienią się międzynarodowe standardy audytu wewnętrznego


Jaki wpływ na działalność audytu dzono nowy standard działania, który Podkreślono również znaczenie od- szego zrozumienia wymogów w nim
wewnętrznego m.in. w jednostkach nakłada obowiązek oceny zagrożeń powiedniego programu zapewnienia określonych.
sektora finansów publicznych będą miały wystąpienia oszustwa i sposobu zarzą- jakości audytu wewnętrznego, który Zmiany w standardach zaczną obo-
zmiany w Międzynarodowych dzania ryzykiem oszustwa. W nowej powinien umożliwić ocenę zgodności wiązywać od 1 stycznia 2009 r. Dlate-
Standardach Profesjonalnej Praktyki wersji standardów określono również, z Międzynarodowymi Ramowymi Za- go też przed tym terminem audytorzy
Audytu Wewnętrznego wydane przez że należyta staranność wymaga od au- sadami Praktyki Zawodowej oraz oce- wewnętrzni powinni zweryfikować,
Instytut Audytorów Wewnętrznych? dytora wewnętrznego, aby w planach nić również skuteczność i efektywność czy dotychczasowe zasady działania
strategicznych czy podczas planowania działalności audytu wewnętrznego, audytu wewnętrznego będą zgodne
W nowej wersji Standardów więk- poszczególnych zadań audytowych a także zidentyfikować możliwości po- z nową wersją standardów. Warto
szość zaleceń co do odpowiedzialności, uwzględniał prawdopodobieństwo wy- prawy. również, aby wyniki takiej oceny
roli i zadań audytu wewnętrznego w or- stąpienia oszustw w organizacji (obok W odniesieniu do wymogów dotyczą- i płynące z niej wnioski zostały
ganizacji określono bezwarunkowo, prawdopodobieństwa wystąpienia cych programu zapewnienia jakości przedstawione przedstawicielom kie-
z zastosowaniem wyrażenia – audyt we- istotnych błędów czy niezgodności wprowadzono ponadto obligatoryjny rownictwa.
wnętrzny musi. Zastąpiło ono w tych z przepisami). wymóg prowadzenia ocen zarówno we- Działania te powinny doprowadzić
przypadkach dotychczasowe sformuło- Aby jednak spełnić ten wymóg, au- wnętrznych (w ramach bieżącego moni- nie tylko do zapewnienia formalnej
wanie – audyt wewnętrzny powinien. dytorzy wewnętrzni muszą (a nie tak toringu i okresowych przeglądów), jak zgodności z nową wersją standardów.
Wyrażenie – powinien – zostało jednak jak dotychczas powinni) mieć odpo- i zewnętrznych (prowadzonych przynaj- Przede wszystkim powinny stworzyć
utrzymane w wybranych standardach wiednią wiedzę pozwalającą oszaco- mniej raz na pięć lat przez wykwalifiko- szansę, by profesjonalny audyt we-
opisujących sytuacje, w których profe- wać ryzyko oszustwa oraz sposób za- wany zespół lub osobę spoza organiza- wnętrzny służył faktycznemu polepsze-
sjonalna ocena audytora może dać pod- PIOTR HANS rządzania tym ryzykiem w organizacji. cji). Wyniki ocen muszą być przekazy- niu możliwości realizacji strategicznych
starszy konsultant,
stawy do odstąpienia od zaleceń w nich Nadal jednak nie oczekuje się od audy- wane kierownictwu. celów organizacji, poprzez identyfiko-
certyfikowany
zawartych. audytor wewnętrzny, torów wewnętrznych posiadania wie- Nowa wersja standardów zawiera wanie usprawnień działań operacyj-
Kolejną kwestią są szczegółowe re- Grant Thornton dzy specjalistycznej dotyczącej wykry- ponadto dodatkowe interpretacje do nych oraz ograniczenie ekspozycji na
gulacje w odniesieniu do kwestii Frąckowiak wania i prowadzenia dochodzeń standardów odnoszących się do pro- ryzyko, w tym w szczególności ryzyko
oszustw. Przede wszystkim wprowa- w sprawie oszustw. gramu zapewniania jakości w celu lep- oszustw.■ AP
T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O nr 226

Przewodnik
Kontrola w jednostkach
samorządu terytorialnego
Działalność jednostek samorządu terytorialnego poddawana jest różnorodnym kontrolom. Przeprowadzać mogą
je nie tylko wewnętrzne komisje, radni czy też sami mieszkańcy oceniający lokalne władze w wyborach i referendach.
Uprawnienia kontrolne w stosunku do gmin, powiatów i samorządów województw posiadają również wojewodowie,
regionalne izby obrachunkowe oraz Najwyższa Izba Kontroli.

ŁUKASZ SOBIECH miejscowego przyjmuje rada gminy w formie uchwały.


lukasz.sobiech@infor.pl W przypadku niecierpiącym zwłoki przepisy porządkowe 4 ETAPY POSTĘPOWANIA NADZORCZEGO
może wydać wójt w formie zarządzenia. Zarządzenie takie
Uchwały i akty do wojewody. Wójt, starosta, marszałek

Z
łożony proces decyzyjny, konieczność właściwego wy- podlega zatwierdzeniu na najbliższej sesji rady gminy. Tra-
datkowania środków publicznych oraz właściwy roz- ci ono moc w razie odmowy zatwierdzenia bądź nieprzed- 1 województwa zobowiązani są do przedłożenia wojewodzie
wój gminy, powiatu i województwa wymagają od sa- stawienia do zatwierdzenia na najbliższej sesji rady. W ra- uchwał odpowiednio rady gminy, rady powiatu, sejmiku woje-
morządowców racjonalnego podejścia do wykonywanych zie nieprzedstawienia do zatwierdzenia lub odmowy za- wództwa w ciągu siedmiu dni od dnia ich podjęcia. Akty ustana-
obowiązków. Samorządy powinny wykonywać powierzone twierdzenia zarządzenia rada gminy określa termin utraty wiające przepisy porządkowe przekazuje w ciągu dwóch dni od
im obowiązki zgodnie z ustalonymi procedurami. Aby zada- jego mocy obowiązującej. Wójt przesyła przepisy porząd- ich ustanowienia. Na tych samych zasadach wójt, starosta
nia publiczne były wykonywane najlepiej, przewidziano kowe do wiadomości wójtom sąsiednich gmin i staroście przedkłada regionalnej izbie obrachunkowej uchwałę budżeto-
różnorakie tryby kontroli w jednostkach samorządu teryto- powiatu, w którym leży gmina, następnego dnia po ich wą, uchwałę w sprawie absolutorium oraz inne uchwały objęte
rialnego. ustanowieniu. zakresem nadzoru izby.
Po pierwsze zgodność z prawem Obowiązki wójta, burmistrza i prezydenta
Zgodnie z przepisami ustawy o samorządzie gminy nad- Wójt musi przedłożyć wojewodzie uchwały rady gminy Orzeczenie o nieważności. Uchwała lub zarządzenie or-
zór nad działalnością gminną sprawowany jest na podsta- w ciągu siedmiu dni od dnia ich podjęcia. Z kolej akty ustana-
2 ganu gminy oraz uchwały organu powiatu i samorządu
wie kryterium zgodności z prawem. Z kolei organami nad- wiające przepisy porządkowe wójt przekazuje w ciągu dwóch województwa sprzeczne z prawem są nieważne. O nieważności
zoru są prezes Rady Ministrów i wojewoda, a w zakresie dni od ich ustanowienia. Na takich samych zasadach wójt uchwały lub zarządzenia w całości lub w części orzeka organ
spraw finansowych – regionalna izba obrachunkowa. Orga- przedkłada regionalnej izbie obrachunkowej uchwałę budże- nadzoru w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia doręczenia
ny nadzoru mogą wkraczać w działalność gminną tylko tową, uchwałę w sprawie absolutorium oraz inne uchwały ra- mu uchwały lub zarządzenia. Organ nadzoru, wszczynając po-
w przypadkach określonych ustawami. Gdy już do tego doj- dy gminy i zarządzenia wójta objęte zakresem nadzoru regio- stępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności uchwały lub za-
dzie, mają one prawo do żądania informacji i danych, doty- nalnej izby obrachunkowej. rządzenia albo w toku tego postępowania, może wstrzymać ich
czących organizacji i funkcjonowania gminy, niezbędnych wykonanie.
do wykonywania przysługujących im uprawnień nadzor- Ważność uchwał
czych. Jeżeli prawo uzależnia ważność rozstrzygnięcia or- Uchwała lub zarządzenie organu gminy sprzeczne z pra-
ganu gminy od jego zatwierdzenia, uzgodnienia lub zaopi- wem są nieważne. O nieważności uchwały lub zarządzenia Wstrzymanie wykonania. Stwierdzenie przez organ nadzoru
niowania przez inny organ, zajęcie stanowiska przez ten or- w całości lub w części orzeka organ nadzoru w terminie nie
3 nieważności uchwały lub zarządzenia wstrzymuje ich wyko-
gan powinno nastąpić nie później niż w ciągu 14 dni od dnia dłuższym niż 30 dni od dnia doręczenia mu uchwały lub za- nanie z mocy prawa w zakresie objętym stwierdzeniem nieważno-
doręczenia tego rozstrzygnięcia lub jego projektu. Termin, rządzenia. Po upływie tego terminu organ nadzoru nie mo- ści, z dniem doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego.
o którym mowa, wynosi 30 dni, jeżeli zatwierdzenie, że we własnym zakresie stwierdzić nieważności uchwały
uzgodnienie lub zaopiniowanie wymagane jest od organu lub zarządzenia organu gminy. W tym przypadku organ Rozprawy przed sądem administracyjnym. W przypadku
stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego. Jeżeli nadzoru może zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu 4 złożenia przez organ gminy, powiatu lub organ samorządu
określony organ nie zajmie stanowiska w sprawie, rozstrzy- administracyjnego. W taki przypadku sąd ma możliwość województwa skargi na rozstrzygnięcie nadzorcze, sąd administra-
gnięcie uważa się za przyjęte w brzmieniu przedłożonym wydania postanowienia o wstrzymaniu wykonania uchwały
cyjny wyznacza rozprawę nie później niż w ciągu 30 dni od dnia
przez gminę. Analogiczne przepisy znajdują się również lub zarządzenia wojewody. W trybie nadzoru organ, wsz-
w ustawie o samorządzie powiatowym i wojewódzkim. czynając postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważno- wpłynięcia skargi do sądu.
Pojęciem nadzór objęto władcze kompetencje wobec or- ści uchwały lub zarządzenia albo w toku tego postępowa-
ganów gminy. Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym, nia, może wstrzymać ich wykonanie. Rozwiązanie takie nie
ów nadzór to ingerencja w działalność gminną. Nadzór wo- ma zastosowania w przypadku uchwały lub zarządzenia Konsekwencje dla organów gminy
jewody dotyczy w głównej mierze działalności prawotwór- o zaskarżeniu rozstrzygnięcia nadzorczego do sądu admini- W razie powtarzającego się naruszenia przez radę
czej organów stanowiących gmin. Działalność nadzorcza stracyjnego. Rozstrzygnięcie nadzorcze powinno zawierać gminy konstytucji lub ustaw, Sejm, na wniosek prezesa
wojewody w tym zakresie ma charakter wyłącznie korygu- uzasadnienie faktyczne i prawne oraz pouczenie o dopusz- Rady Ministrów, może w drodze uchwały rozwiązać ra-
jący, bowiem badaniu poddawane są akty uchwalone, które czalności wniesienia skargi do sądu administracyjnego. dę gminy. W przypadku rozwiązania rady gminy prezes
w razie niezgodności z prawem wojewoda unieważnia. Tak- W przypadku nieistotnego naruszenia prawa organ nadzoru Rady Ministrów, na wniosek ministra spraw wewnętrz-
że do czynności o charakterze korygującym należy wyda- nie stwierdza nieważności uchwały lub zarządzenia, ogra- nych i administracji, wyznacza osobę, która do czasu
wanie zarządzeń zastępczych w sytuacji konieczności niczając się do wskazania, iż uchwałę lub zarządzenie wy- wyboru rady gminy pełni jej funkcję. Jeżeli powtarzają-
stwierdzenia wygaśnięcia mandatu wobec braku skutecz- dano z naruszeniem prawa. Stwierdzenie przez organ nad- cego się naruszenia konstytucji lub ustaw dopuszcza się
nych działań organów gminy w tym względzie oraz instan- zoru nieważności uchwały lub zarządzenia organu gminy wójt, to wojewoda wzywa wójta do zaprzestania naru-
cyjna i nadzwyczajna kontrola decyzji administracyjnych. wstrzymuje ich wykonanie z mocy prawa w zakresie obję- szeń, a jeżeli wezwanie to nie odnosi skutku, występuje
Do czynności o charakterze prewencyjno-korygującym na- tym stwierdzeniem nieważności, z dniem doręczenia roz- z wnioskiem do premiera o odwołanie wójta. W przy-
leży wnioskowanie wojewody do prezesa Rady Ministrów strzygnięcia nadzorczego. padku odwołania wójta prezes Rady Ministrów, na wnio-
o odwołanie wójta w przypadkach powtarzającego się naru- W przypadku złożenia przez organ gminy skargi na roz- sek ministra wewnętrznych i administracji, wyznacza
szania prawa i braku reakcji pomimo wezwań do zaprzesta- strzygnięcie nadzorcze, sąd administracyjny wyznacza roz- osobę, która do czasu wyboru wójta pełni jego funkcję.
nia niezgodnych z prawem działań. prawę nie później niż w ciągu 30 dni od dnia wpłynięcia skar- Ponadto w razie braku nadziei na szybką poprawę
gi do sądu. i przedłużającego się braku skuteczności w wykonywa-
Przesłanie uchwały do wojewody niu zadań publicznych przez organy gminy premier, na
Gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa Upływ terminu wniosek ministra spraw wewnętrznych i administracji,
miejscowego obowiązujących na jej obszarze. Organy gmi- Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym, nie można może zawiesić organy gminy i ustanowić zarząd komisa-
ny mogą wydawać akty prawa miejscowego m.in. w zakre- stwierdzić nieważności uchwały lub zarządzenia organu gmi- ryczny na okres do dwóch lat. Sytuacja taka nie może
sie wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocni- ny po upływie jednego roku od dnia ich podjęcia, chyba że trwać dłużej jednak niż do wyboru rady oraz wójta na
czych, organizacji urzędów i instytucji gminnych, zasad za- uchybiono obowiązkowi przedłożenia w terminie uchwały lub kolejną kadencję. Należy pamiętać, że ustanowienie za-
rządu mieniem gminy oraz zasad i trybu korzystania zarządzenia organowi nadzoru. rządu komisarycznego może nastąpić po uprzednim
z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. Jeżeli nie stwierdzono nieważności uchwały lub zarządze- przedstawieniu zarzutów organom gminy i wezwaniu
Rada gminy może wydawać przepisy porządkowe, jeżeli nia z powodu upływu terminu, o którym mowa, a istnieją ich do niezwłocznego przedłożenia programu poprawy
jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli przesłanki stwierdzenia nieważności, sąd administracyjny sytuacji gminy. W przypadku, gdy sytuacja nie ulegnie
oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa orzeka o ich niezgodności z prawem. Uchwała lub zarządze- zmianie, prezes Rady Ministrów powołuje komisarza na
publicznego. Przepisy porządkowe, o których mowa, mogą nie tracą moc prawną z dniem orzeczenia o ich niezgodności wniosek wojewody, zgłoszony za pośrednictwem mini-
przewidywać za ich naruszanie karę grzywny. Akty prawa z prawem. stra spraw wewnętrznych. Komisarz rządowy przejmuje
T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O nr 226

D Definicja pojęć
6 przewodnik
nostki kontrolowanej, a w przypadku kontroli samorządowych izby. Podstawą zgłoszenia zastrzeżenia może być tylko za-
rzut naruszenia prawa poprzez błędną jego wykładnię lub
jednostek organizacyjnych, w tym samorządowych osób praw-
nych, i innych podmiotów, w zakresie wykorzystywania przez niewłaściwe zastosowanie.
Kontrola – jest to czynność polegająca na sprawdzeniu działania nie dotacji przyznawanych z budżetów jednostek samorządu Informację o stwierdzonych nieprawidłowościach w zakre-
stanu faktycznego i porównaniu ze stanem wymaganym (wyznaczo- terytorialnego również właściwy organ wykonawczy jednostki sie danych dotyczących naliczania subwencji i rozliczeń dota-
nym) w normach prawnych, technicznych, ekonomicznych, regula- samorządu terytorialnego. Powiadomienia o terminie kontro- cji celowych prezes izby przekazuje organom dokonującym po-
minach i instrukcjach sposobu postępowania (procedurach kon- li kompleksowej dokonuje się nie później niż na siedem dni działu tych środków.
troli) oraz sformułowaniu wniosków i zaleceń pokontrolnych mają- przed jej rozpoczęciem. Kierownik jednostki kontrolowanej
cych na celu zlikwidowanie nieprawidłowości, a także usprawnienie jest obowiązany zapewnić warunki niezbędne do sprawnego Działalność nadzorcza
prac kontrolowanej jednostki. przeprowadzenia kontroli. W związku z wykonywaną kontro- Regionalna izba obrachunkowa, która prowadzi postępo-
lą inspektorzy mają prawo: wanie nadzorcze w sprawie uznania uchwały budżetowej or-
Zalecenie pokontrolne – jest to polecenie podjęcia działania ■ żądania niezbędnych informacji dotyczących działalności ganu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego za
zmierzającego do usunięcia nieprawidłowości, niezgodności z nor- kontrolowanych jednostek, w szczególności ich gospodarki nieważną w całości lub w części, wskazuje nieprawidłowości
mami prawnymi, regulaminami lub instrukcjami. finansowej z zakresu realizacji budżetu oraz gospodarki fi- oraz sposób i termin ich usunięcia. W przypadku stwierdze-
Wniosek pokontrolny – jest to propozycja wprowadzenia zmiany nansowej, nia nieważności uchwały budżetowej w całości lub w części
w kontrolowanej jednostce, mająca na celu usprawnienie lub po- ■ wstępu na teren i do pomieszczeń jednostek kontrolowa- budżet lub jego część dotknięte nieważnością ustala kole-
prawę organizacji pracy. nych, gium izby. Do zadań izby w stosunku do jednostek samorzą-
■ wglądu w dokumentację związaną z dysponowaniem środ- du terytorialnego należy m.in: wydawanie, na wniosek or-
kami pieniężnymi, łącznie z kontrolą stanu kasy, ganu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego,
■ wglądu w dokumentację związaną z gospodarką środkami opinii o możliwości spłaty kredytu, pożyczki lub wykupu pa-
wykonywanie zadań i kompetencji organów gminy rzeczowymi, pierów wartościowych, opiniowanie możliwości sfinansowa-
z dniem powołania. ■ wglądu w dokumentację związaną z gospodarką finansową nia deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego
kontrolowanej jednostki, oraz prognozy kształtowania się długu jednostki samorządu
Nadzór regionalnej izby obrachunkowej ■ zabezpieczania dokumentów i innych dowodów, terytorialnego, wydawanie opinii o wnioskach komisji rewi-
Izby obrachunkowe sprawują nadzór nad działalnością jed- ■ wglądu w indywidualną dokumentację podatkową podmio- zyjnych organów stanowiących jednostek samorządu teryto-
nostek samorządu terytorialnego w zakresie spraw finanso- tów ponoszących ciężary publiczne na rzecz jednostek sa- rialnego w sprawie absolutorium oraz opinii w sprawie
wych określonych oraz dokonują kontroli gospodarki finanso- morządu terytorialnego, uchwały rady gminy o nieudzieleniu wójtowi absolutorium
wej i zamówień publicznych: m.in. jednostek samorządu tery- ■ dostępu do danych osobowych dotyczących kwalifikacji oraz rozpatrywanie spraw dotyczących powiadomień przez
torialnego, związków międzygminnych, stowarzyszeń gmin i uposażenia pracowników samorządowych, skarbnika (głównego księgowego budżetu jednostki samo-
oraz stowarzyszeń gmin i powiatów, związków powiatów, sto- ■ sporządzania lub zlecania sporządzenia niezbędnych do rządu terytorialnego) o przypadkach dokonania kontrasy-
warzyszeń powiatów, samorządowych jednostek organizacyj- kontroli odpisów oraz wyciągów z dokumentów. gnaty na pisemne polecenie zwierzchnika, zgodnie z odręb-
nych, w tym samorządowych osób prawnych, i innych podmio- Natomiast pracownicy jednostki kontrolowanej obowiąza- nymi ustawami.
tów, w zakresie wykorzystywania przez nie dotacji przyzna- ni są do udzielenia inspektorowi wyjaśnień ustnych lub pi-
wanych z budżetów jednostek samorządu terytorialnego. semnych w sprawach dotyczących przedmiotu kontroli w za- Kontrola komisji rewizyjnej
W zakresie działalności nadzorczej właściwość rzeczowa re- kresie wynikającym z powierzonych im czynności służbo- Rada gminy kontroluje działalność wójta, gminnych jed-
gionalnych izb obrachunkowych obejmuje uchwały i zarządze- wych. Z przeprowadzonej kontroli sporządza się protokół, nostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych gmi-
nia podejmowane przez organy jednostek samorządu teryto- który podpisują inspektor i kierownik kontrolowanej jednost- ny. W tym celu powołuje komisję rewizyjną. W skład komi-
rialnego w sprawach: ki oraz skarbnik (główny księgowy) lub ich zastępcy. Kierow- sji rewizyjnej wchodzą radni, w tym przedstawiciele
■ procedury uchwalania budżetu i jego zmian, nik jednostki kontrolowanej lub jego zastępca może odmówić wszystkich klubów, z wyjątkiem radnych pełniących funk-
■ budżetu i jego zmian, podpisania protokołu, składając w ciągu trzech dni od daty cje przewodniczącego bądź wiceprzewodniczących rady.
■ zaciągania zobowiązań wpływających na wysokość długu jego otrzymania pisemne wyjaśnienie co do przyczyn tej od- Do szczególnych kompetencji komisji rewizyjnej należy opi-
publicznego jednostki samorządu terytorialnego oraz udzie- mowy. Uprawnienie takie przysługuje również skarbnikowi niowanie wykonania budżetu gminy. Komisja występuje
lania pożyczek, (głównemu księgowemu) lub jego zastępcy. Odmowę podpi- również z wnioskiem do rady gminy w sprawie udzielenia
■ zasad i zakresu przyznawania dotacji z budżetu jednostki sania protokołu i złożenie wyjaśnień inspektor odnotowuje lub nieudzielenia absolutorium wójtowi. Wniosek w spra-
samorządu terytorialnego, w protokole. Fakt ten nie stanowi przeszkody do podpisania wie absolutorium podlega zaopiniowaniu przez regionalną
■ podatków i opłat lokalnych, do których mają zastosowanie protokołu przez inspektora i realizacji ustaleń kontroli. Na izbę obrachunkową. Komisja rewizyjna wykonuje również
przepisy ustawy – Ordynacja podatkowa, podstawie wyników kontroli izba kieruje do kontrolowanej inne zadania zlecone przez radę w zakresie kontroli. Zasa-
■ absolutorium. jednostki wystąpienie pokontrolne, wskazując źródła i przy- dy i tryb działania komisji rewizyjnej określa statut gminy.
Z kolei kontrola gospodarki finansowej jednostek samorzą- czyny nieprawidłowości, ich rozmiary, osoby odpowiedzialne Warto jednak pamiętać, że kontrola sprawowana przez ko-
du terytorialnego w zakresie zadań administracji rządowej, oraz wnioski zmierzające do ich usunięcia i usprawnienia ba- misję rewizyjną, może być realizowana przez radnych, któ-
wykonywanych przez te jednostki na podstawie ustaw lub za- danej działalności. Wystąpienie pokontrolne przekazuje się rzy są do tego merytorycznie nieprzygotowani. Na uwagę
wieranych porozumień dokonywana jest także z uwzględnie- kontrolowanej jednostce nie później niż w terminie 60 dni zasługuje również fakt, że ze zgromadzonych akt kontroli
niem kryterium celowości, rzetelności i gospodarności. Regio- od dnia podpisania protokołu kontroli. Kontrolowana jed- można wyciągnąć niekoniecznie prawidłowe wnioski i zale-
nalne izby obrachunkowe przeprowadzają co najmniej raz na nostka jest obowiązana w terminie 30 dni od dnia doręczenia cenia pokontrolne.
cztery lata kompleksową kontrolę gospodarki finansowej jed- wystąpienia zawiadomić izbę o wykonaniu wniosków lub Komisja rewizyjna może kontrolować działalność gmin-
nostek samorządu terytorialnego. o przyczynach ich niewykonania. Do wniosków zawartych nych jednostek organizacyjnych tylko z upoważnienia rady
w wystąpieniu pokontrolnym przysługuje prawo zgłoszenia gminy, zawartego w rocznym planie kontroli uchwalonym
Przebieg kontroli zastrzeżenia do kolegium izby. Zastrzeżenie składa właściwy przez radę, ponieważ kompetencja ta jest wyraźnie przypi-
O zakresie i terminie rozpoczęcia kontroli prezes izby lub organ jednostki kontrolowanej w terminie 14 dni od otrzy- sana radzie gminy w art. 18a ust. 1 ustawy o samorządzie
osoba przez niego upoważniona powiadamia kierownika jed- mania wystąpienia pokontrolnego za pośrednictwem prezesa gminnym. Bez dodatkowego upoważnienia – zgodnie z art.
18a ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym – komisja rewi-
zyjna opiniuje tylko wykonanie budżetu gminy i występuje
z wnioskiem do rady gminy w sprawie udzielania lub nie-
E K S P E R T W Y J A Ś N I A udzielenia absolutorium wójtowi. Jeżeli chodzi o kontrolę
gospodarki finansowej w danej gminnej jednostce organiza-
cyjnej, praktyka pokazuje, że komisja rewizyjna będzie naj-
Kiedy NIK przeprowadza kontrolę w samorządach lepiej działać przez powołanie z własnego grona, np. trzy-
osobowego zespołu kontrolnego, na czele którego powinien
Czego może dotyczyć kontrola Najwyższej Izby Wystąpienie pokontrolne zawiera oceny kon- stać przewodniczący zespołu. Zespół kontrolny powinien
Kontroli w samorządzie terytorialnym? Jakie Izba ma trolowanej działalności, wynikające z ustaleń przeprowadzić kontrolę pod względem legalności, celowo-
uprawnienia w przypadku, gdy w trakcie kontroli opisanych w protokole kontroli, a w razie stwier- ści, gospodarności i rzetelności.
okaże się, że złamano prawo? Co się dzieje dzenia nieprawidłowości – także uwagi i wnioski Na kilka dni, np. siedem, przed rozpoczęciem kontroli na-
w przypadku, gdy kontrolowana jednostka nie w sprawie ich usunięcia. W przypadku gdy kie- leży powiadomić kierownika gminnej jednostki organizacyj-
zgadza się z wynikami kontroli? rownik jednostki kontrolowanej nie zgadza się nej o kontroli. Statuty nadają członkom zespołu kontrolują-
z wynikami kontroli przedstawionymi w protoko-
Działalność samorządów oceniana jest przez Naj- le, może on, przed podpisaniem protokołu kon-
wyższą Izbę Kontroli pod względem trzech kryteriów: troli, zgłosić umotywowane zastrzeżenia co do
legalności, gospodarności i rzetelności. Przepisy nie ustaleń zawartych w protokole. Prawo zgłoszenia reklama
nakładają na Izbę obowiązku przeprowadzania ta- umotywowanych zastrzeżeń przysługuje kierow-
kich kontroli. Najwyższa Izba Kontroli nie ma bo- nikowi jednostki kontrolowanej również do wy-
wiem zastępować organów sprawujących nadzór nad stąpienia pokontrolnego w sprawie zawartych
działalnością samorządu. Jako naczelny organ kon- w nim ocen, uwag i wniosków (art. 61 ustawy
troli państwowej ma natomiast zagwarantowaną o NIK). W wyniku postępowania odwoławczego
możliwość oceny działalności całego systemu admini- możliwa jest zmiana stanu faktycznego opisane-
stracji i gospodarowania wszelkimi środkami publicz- go w protokole kontroli, jak również zmiana ocen
nymi. Rokrocznie NIK przeprowadza kontrole doty- uwag i wniosków zawartych w wystąpieniu po-
czące powiązań budżetu jednostek samorządu teryto- kontrolnym.■ ŁS
rialnego z budżetem państwa. Ponadto do najczęściej
przeprowadzanych kontroli należą: realizacja projek- PODSTAWA PRAWNA
tów finansowanych z budżetu Unii Europejskiej, wy-
korzystanie dotacji celowych z budżetu państwa, ■ Art. 203 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej
przyznawanie i rozliczanie dotacji udzielanych jed- Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. nr 78,
nostkom spoza sektora finansów publicznych, gospo- poz. 483 ze zm.).
BŁAŻEJ TORAŃSKI ■ Art. 2 ust. 2, art. 5 ust. 2, art. 61 ustawy
darowanie zasobem nieruchomości jednostek samo- Najwyższa Izba
rządu terytorialnego oraz poziom i struktura zadłuże- Kontroli z 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli
nia jednostek samorządu terytorialnego. (Dz.U. z 2007 r. nr 231, poz. 1701).
nr 226 T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O

przewodnik
Czynności podejmowane podczas kontroli,
wszystkim z obowiązującymi przepisami prawa. Przede
D 7
■ ustalanie przyczyn i skutków stwierdzonych nieprawidłowo-
wszystkim należy pamiętać, że w każdym urzędzie wszelkie sci, jak również osób za nie odpowiedzialnych oraz wskazy-
aby odniosła ona efekt regulaminy i instrukcje wprowadza się w drodze zarządzenia wanie sposobów i środków umożliwiających usunięcie
wójta. Niemniej jednak procedurę kontroli ustala również rada stwierdzonych nieprawidłowości i uchybień,
■ porównanie stanu faktycznego ze stanem określonym w nor- gminy w drodze uchwały(np. procedury kontroli stosowane ■ analizowanie stopnia wykonania zaleceń pokontrolnych,
mach prawnych, technicznych, regulaminach i instrukcjach po- przez komisję rewizyjną). Zgodnie z powszechnie przyjętą przeprowadzanie ponownej kontroli oraz wykorzystywanie
praktyką stosowaną przez jednostki samorządu terytorialnego materiałów pokontrolnych do doskonalenia działalności jed-
stępowania,
przepisy dotyczące procedury kontrolnej można zamieścić nostek kontrolowanych,
■ ustalenie nieprawidłowości, bezpośrednio w treści zarządzenia lub w jego załączniku. ■ analizowanie i przedstawianie wójtowi informacji o stopniu
■ ustalenie przyczyn nieprawidłowości (obiektywnych – niezależ- W rzeczywistości załączników jest najczęściej kilka. Podstawo- wykorzystania przez komórki organizacyjne urzędu oraz
nych od działania jednostki kontrolowanej, subiektywnych – za- we funkcje kontroli to: sprawdzanie i ocenianie prawidłowości jednostki organizacyjne gminy materiałów pokontrolnych
leżnych od jej działania), pracy oraz wydawanie zaleceń i wniosków pokontrolnych. innych podmiotów uprawnionych do kontroli.
Kontrola wewnętrzna obejmuje przede wszystkim czynno- System kontroli w urzędzie obejmuje przede wszystkim
■ sformułowanie wniosków i zaleceń zmierzających do likwidacji ści polegające na sprawdzeniu kierunków działania, doboru kontrolę wewnętrzną urzędu i następczą w jednostkach orga-
nieprawidłowości, usprawnienia działalności, osiągnięcia lep- środków i wykonanie zadań przez komórki organizacyjne nizacyjnych gminy. Kontrolę wewnętrzną wykonują przede
szych efektów, urzędu oraz jednostki organizacyjne danej gminy. Celem kon- wszystkim: kierownicy referatów(wydziałów) w stosunku do
■ omówienie wyników kontroli z kierownikiem kontrolowanej jed- troli jest w szczególności: pracowników w zakresie określonym w przydzielonym zakre-
nostki lub komórki organizacyjnej. ■ zbieranie i przedstawienie wójtowi bieżącej, obiektywnej in- sie czynności, pracownicy zatrudnieni na stanowisku pracy ds.
formacji niezbędnej do podnoszenia jakości pracy i działal- kontroli wewnętrznej, pełnomocnicy do spraw ochrony infor-
ności urzędu oraz jednostek organizacyjnych gminy, macji niejawnych bądź doraźne zespoły powoływane przez
cego prawa do: wstępu do pomieszczeń jednostki kontrolo- ■ badanie zgodności działania z obowiązującymi przepisami wójta(burmistrza, prezydenta miasta). Czynności kontrolne
wanej, wglądu w dokumenty, wzywania pracowników jed- prawa oraz ocena procesów gospodarczych i innych rodza- wykonują równie zgodnie z właściwym podziałem zadań
nostki kontrolowanej do złożenia wyjaśnień, sporządzania jów działalności służących zaspokajaniu potrzeb mieszkań- i kompetencji wójt, jego zastępcy, sekretarz i skarbnik.
zestawień, odpisów i kopii dokumentów jednostki kontrolo- ców gminy, Kontrola wewnętrzna prowadzona jest w urzędzie jako:
wanej. Po przeprowadzeniu kontroli w terminie siedmiu dni ■ ujawnianie niesprawnej organizacji pracy, niegospodarno- ■ kontrola wstępna, która ma na celu zapobieganie niepo-
zespół powinien sporządzić w czterech egzemplarzach pro- sci, marnotrawstwa mienia, rządanym lub nielegalnym działaniom,
tokół kontroli. Protokół ten następnie w oryginale przekazy-
wany jest przewodniczącemu rady za pośrednictwem prze-
wodniczącego komisji rewizyjnej, zaś kopia pozostaje w do-
kumentacji komisji rewizyjnej. Kolejne kopie protokołu ko- reklama
misja rewizyjna powinna przekazać wójtowi i kierownikowi
gminnej jednostki organizacyjnej. Kierownik jednostki kon-
trolowanej zapoznaje się z protokołem, co potwierdza się na
protokole stosowną adnotacją z podpisem kierownika. Kie-
rownik, do którego zostało skierowane wystąpienie pokon-
trolne, jest zobowiązany w terminie 30 dni od dnia otrzyma-
nia wystąpienia zawiadomić komisję rewizyjną o sposobie
realizacji wniosków i zaleceń. Komisja rewizyjna przedsta-
wia radzie gminy sprawozdanie z wyników kontroli i wyko-
nania zaleceń. W związku ze szczególnym charakterem ko-
misji rewizyjnej, jej tryb działania oraz zespołów kontrol-
nych może określać regulamin komisji rewizyjnej danej rady
gminy, który jest załącznikiem do statutu gminy. Dopusz-
czalne jest uregulowanie w regulaminie komisji rewizyjnej
problemów organizacyjnych i biurowych wpływających na
sprawne funkcjonowanie tej komisji. Pogląd ten został zaak-
ceptowany przez doktrynę i orzecznictwo. Należy jednak
zwrócić uwagę, że regulamin komisji rewizyjnej danej rady
gminy nie może regulować jeszcze raz tego, co uregulowane
jest w ustawie.

Kontrola wewnętrzna
Wewnętrzne procedury kontrolne oznaczają takie zapro-
gramowanie przez kierownictwo pracy urzędu, aby postępo-
wanie urzędników samorządowych było zgodne przede

reklama
T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O nr 226

D 8
■ kontrola bieżąca, polegająca na badaniu czynności i operacji
przewodnik
■ problemowe – obejmujące ocenę realizacji wybranego za-
Orzecznictwo
w toku ich wykonywania, gadnienia lub grupy zadań,
■ kontrola następcza, obejmująca badanie stanu faktyczne- ■ doraźne – obejmujące ocenę całokształtu lub wycinka
go i dokumentów odzwierciedlających czynności już wy- działalności kontrolowanych jednostek w przypadku Kompetencje wojewody
konane. stwierdzenia zaniedbań, uzasadniających natychmiasto- Z regulacji przepisu art. 86 ustawy o samorządzie gminnym wyni-
W razie ujawnienia, w toku wykonywania kontroli wstęp- wą ingerencję, ka, że wojewoda jest organem nadzoru we wszystkich sprawach,
nej, nieprawidłowości, kontrolujący zwraca bezzwłocznie źle ■ sprawdzające – obejmujące ocenę stopnia realizacji zaleceń które nie należą do kompetencji prezesa Rady Ministrów ani do re-
sporządzone dokumenty z wnioskiem o dokonanie zmian lub i wniosków wydanych w wyniku przeprowadzonych uprzed- gionalnej izby obrachunkowej. Domniemanie kompetencji woje-
uzupełnienie bądź odmawia podpisu dokumentów nierzetel- nio kontroli. wody powoduje, że pojęcie spraw finansowych, o których mowa
nie sporządzonych, nieprawidłowych lub dotyczących działań Właściwy urzędnik ds. kontroli wewnętrznej w przypadku w art. 171, ust. 2 Konstytucji RP oraz w art. 86 ustawy o samorzą-
sprzecznych z przepisami. kontroli zewnętrznej współpracuje z przedstawicielami orga- dzie gminnym, nie można interpretować rozszerzająco. W innym
W przypadku ujawnienia nadużycia lub innych nieprawi- nów kontroli zewnętrznej w zakresie zapewnienia warunków przypadku każde zadanie z zakresu kompetencji samorządu gmin-
dłowości kontrolujący powinien niezwłocznie zawiadomić i środków niezbędnych do sprawnego przeprowadzenia kon- nego, którego realizacja rodzić będzie skutki finansowe, należało-
bezpośredniego przełożonego oraz zabezpieczyć dokumenty troli w urzędzie, prowadzi ewidencje i dokumentacje z kontro-
by zaliczyć do spraw finansowych. Z tego względu ustawodawca
i przedmioty stanowiące dowód w sprawie. li, koordynuje udzielanie wyjaśnień oraz przygotowywanie
Z kolei kontrolę następczą w jednostkach organizacyjnych przez pracowników projektów odpowiedzi na wnioski i zalece- konstruuje katalog spraw należących do właściwości rzeczowej re-
gminy sprawują referaty (wydziały) i stanowiska pracy wyko- nia pokontrolne oraz nadzoruje realizacje zaleceń i wniosków gionalnej izby obrachunkowej, określając przedmiot tych uchwał
nujące zadania w zakresie nadzoru nad jednostkami organiza- pokontrolnych. Odpowiedzi na wnioski i zalecenia pokontrol- i zarządzeń podejmowanych przez organy jednostek samorządu
cyjnymi gminy bądź pozostałe podmioty uprawnione do prze- ne udziela wójt. terytorialnego, których legalność nadzorują Regionalne Izby Obra-
prowadzania kontroli wewnętrznej. Należy podkreślić, że nad- chunkowe – wyrok WSA w Białymstoku z 16 czerwca 2005 r.,
zór nad działalnością kontrolną sprawuje wójt. Inaczej w spółkach kapitałowych sygn. II SA/Bk 476/05.
Działalność kontrolna poza doraźnymi i nadzwyczajnymi Jak już o była o tym mowa, rada gminy kontroluje działal-
potrzebami wykonywana jest na podstawie ogólnego rocznego ność wójta, gminnych jednostek organizacyjnych oraz jed- Wybór komisji rewizyjnej
planu kontroli. Czynności kontrolne należy udokumentować nostek pomocniczych gminy i w tym celu powołuje komisję Uchwała o wyborze komisji rewizyjnej nie może być dowolna. Winna
w postaci protokołu pokontrolnego. Protokół winien być spo- rewizyjną. Inaczej sytuacja wygląda, gdy w gminie funkcjo- brać się pod uwagę skład liczebny komisji ustalony w statucie
rządzony w ciągu siedmiu dni od dnia zakończenia kontroli. nuje gmina osoba prawna. Zgodnie z orzecznictwem Sądu zgodnym z ustawą oraz uwzględniać obowiązek wejścia do komisji
W przypadku braku uchybień można odstąpić od sporzą- Najwyższego, gminą osobą prawną jest tylko spółka osobo- przedstawicieli wszystkich klubów z zachowaniem trybu i zasad
dzenia protokołu i ograniczyć się do sporządzenia notatki służ- wa, w której gmina posiada 100 proc. udziałów (akcji). Taką ustalonych w statucie – wyrok WSA w Białymstoku z 23 sierpnia
bowej. Jeżeli w wyniku kontroli zostały stwierdzone uchybie- spółką może być tylko spółka akcyjna albo spółka z o.o. To 2007 r., sygn. akt SA/Bk 461/07.
nia w działalności kontrolowanej jednostki, należy sporządzić z kolei oznacza, że spółki te są odrębnym od gminy podmio-
zalecenia pokontrolne. tami prawa.
Jeżeli w protokole występują uwagi, wnioski bądź zalecenia Dalsze konsekwencje istnienia gminnej spółki przewidu- Polecenia wydawane przez komisję
pokontrolne, oprócz osoby kontrolującej i kierownika jednost- je kodeks spółek handlowych, zgodnie z którym z chwilą Komisja rewizyjna rady gminy nie jest upoważniona do wydawania
ki kontrolowanej protokół przedkłada się do podpisu wójtowi wpisu do rejestru gminne spółki stają się podmiotami praw pracownikowi samorządowemu poleceń dotyczących jego pracy
lub osobie przez niego upoważnionej. Protokół traktowany jest i obowiązków jako osoby prawne. Z kolei wspólnicy spółek (art. 16 ustawy z 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządo-
w tym przypadku jako wystąpienie pokontrolne. Kopie proto- kapitałowych są właścicielami udziałów lub akcji spółek wych – Dz.U. nr 21, poz. 124 ze zm.) – wyrok Sądu Najwyższego
kołu wydaje się wszystkim zainteresowanym wymienionym i nie ponoszą odpowiedzialności za ich zobowiązania. Ko- – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w zakończeniu protokołu. Fakt odbioru powinni oni potwier- deks spółek handlowych (Dz.U. z 2000 r. nr 94, poz. 1037 z 7 grudnia 2000 r., I PKN 136/2000.
dzić poprzez złożenie podpisu. ze zm.) reguluje również kwestię kontroli, wskazując także
Kierownik jednostki kontrolowanej może odmówić podpi- organy uprawnione do jej wykonania. Zgodnie z przepisami Skład komisji rewizyjnej
sania protokołu, składając pisemne wyjaśnienie przyczyn od- każdemu wspólnikowi przysługuje prawo kontroli. W tym Okoliczność, że klub radnych ponownie zgłosił do komisji rewizyj-
mowy. Odmowa podpisania protokołu przez kierownika jed- celu wspólnik lub wspólnik z upoważnioną przez siebie oso- nej kandydata odrzuconego przez radę, a rada nie zmieniła sta-
nostki kontrolowanej nie stanowi przeszkody do podpisania bą może w każdym czasie przeglądać księgi i dokumenty nowiska w jego ocenie, nie uzasadnia powołania komisji w skła-
protokołu przez osoby kontrolujące i nie wstrzymuje toku dal- spółki, sporządzać bilans dla swego użytku lub żądać wyja- dzie mniejszym o jednego członka, wobec jednoznacznej treści
szych czynności kontrolnych. Informację o odmowie podpisa- śnień od zarządu. Dodatkowo postanowienia kodeksu prze- art. 18a ust. 2 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym
nia i jej przyczynach zamieszcza się w protokole. Kierownik widuje fakultatywną co do zasady (obligatoryjna, gdy
(Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.) – wyrok Wojewódzkie-
kontrolowanej jednostki (lub komórki organizacyjnej urzędu) w spółkach, w których kapitał zakładowy przewyższa kwo-
zobowiązany jest niezwłocznie, nie później jednak niż w termi- tę 500 tys. zł, a wspólników jest więcej niż dwudziestu pię- go Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 23 sierpnia
nie 30 dni, wykonać zalecenia pokontrolne, jak również pi- ciu) kontrolę instytucjonalną wykonywaną przez radę nad- 2007 r., II SA/Bk 461/2007.
semnie powiadomić wójta o podjętych działaniach. W infor- zorczą lub komisję rewizyjną (albo i oba te organy).
macji odnieść się należy także do sformułowanych uwag W przypadku spółki akcyjnej funkcję kontrolną pełni rada
i wniosków pokontrolnych mających usprawnić funkcjonowa- nadzorcza. PODSTAWA PRAWNA
nie jednostki (komórki organizacyjnej). Powołane przepisy dotyczące kontroli w spółkach kapita-
łowych są zatem przepisami szczególnymi w stosunku do ■ Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym
Organy kontroli zewnętrznej postanowień zawartych w ustawie o samorządzie gmin- (Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.).
W urzędzie oraz w gminnych jednostkach organizacyjnych nym. Oznacza to, że komisja rewizyjna nie może prowadzić ■ Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym
mogą być przeprowadzane kontrole przez uprawnione do tego bezpośredniej kontroli w gminnych spółkach kapitałowych. (Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1592 ze zm.).
organy kontroli zewnętrznej. Kontrole te prowadzone są Może natomiast wykonywać w stosunku do wymienionych ■ Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa
w urzędzie i gminnych jednostkach organizacyjnych jako: podmiotów kontrolę pośrednią, polegającą na badaniu ak- (Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1590 ze zm.).
■ kompleksowe – obejmujące ocenę realizacji całokształtu za- tywności wójta, wykonującego w nich prawa i obowiązki ■ Ustawa z 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obra-
dań kontrolowanych jednostek, wspólnika.■ chunkowych (Dz.U. z 2001 r. nr 55, poz. 577 ze zm.).

E K S P E R T W Y J A Ś N I A

Jak przeprowadzić kontrolę wykonywania obowiązków przez urzędników


Jak wójt (burmistrz, prezydent miasta) ferat wydziału organizacyjnego. Pomoc- troli. Zespół tworzą doświadczeni pra- Pełny system kontroli dotyczy zarów-
może przeprowadzić kontrolę ny jest tu wdrożony przed kilkoma laty cownicy w większości z praktyką no urzędu, jednostek mu podległych
wykonywania obowiązków przez system elektronicznego obiegu doku- w pracy w bankowości. Zespół audytu oraz podmiotów finansowanych z bu-
pracowników urzędu? Czego może mentów Docman. Każde pismo, będące i kontroli monitoruje kontrole funkcjo- dżetu miasta. Ogółem w 2007 roku
dotyczyć kontrola, kiedy się ją zarządza, podstawą wszczęcia procesu admini- nalne prowadzone w poszczególnych przeprowadzono 234 kontrole.
jakie są zasady jej przeprowadzania? stracyjnego, jest wprowadzane do sys- komórkach urzędu. Prowadzi także za- Wyniki kontroli są przedstawiane
Czy z przeprowadzonej kontroli mogą temu. Odnotowywane jest do kogo kon- dania audytowe zgodnie z własnym kontrolowanemu, może on wnieść swo-
wynikać negatywne konsekwencje kretnie trafiło, kto i w jakim terminie planem i zgodnie ze wskazaniami pre- je uwagi. Po ich uwzględnieniu wyniki
dla pracowników urzędu? Czy można się przedstawił opinie, kto i kiedy przygo- zydenta miasta. W 2007 roku zrealizo- kierowane są do prezydenta miasta.
odwołać od wyników kontroli? tował projekt decyzji, kto, kiedy i na ja- wano m.in. zadania dotyczące: admi- Prezydent na ich podstawie formułuje
kiej podstawie ją zatwierdził. System nistrowania lokalami mieszkalnymi zalecenia dotyczące usunięcia nieprawi-
Kontrola wykonywania obowiązków identyfikuje błędy, takie jak zwłoka i skuteczności ściągania czynszów dłowości. Jeżeli kontrola wykryła naru-
przez pracowników jednostki samorzą- w rozpoznaniu sprawy czy brak uzgod- przez komunalny zakład gospodarki szenie dyscypliny finansowej, powiada-
dowej jest niezbędnym elementem do- nienia lub zaopiniowania. Pozwala eg- mieszkaniami TBS; procedur wydatko- miany jest o tym rzecznik dyscypliny fi-
brego zarządzania. W przypadku urzę- zekwować indywidualną odpowiedzial- wania środków z funduszu rehabilitacji nansów publicznych i to on decyduje
du miasta Częstochowa zasady kontroli ność za popełnione błędy. osób niepełnosprawnych; przyznawa- o wszczęciu postępowania wynikające-
wynikają z przyjętych procedur zgod- Stały charakter ma także nadzór pro- nia dodatków mieszkaniowych; wydat- go z ustawy o finansach publicznych.
nych z normami jakości ISO 9001–2001, wadzony przez wydział budżetu, analiz ków na oświatę. W efekcie pracy zespo- W przypadku gdy kontrola ujawni nie-
potwierdzanych certyfikatem. Obowią- i kontroli nad prawidłowością wykony- łu audytu i kontroli przyjęto w 2007 prawidłowości dotyczące spraw organi-
zek prowadzenia kontroli funkcjonalnej wania budżetu. Wydatki kontrolowane roku 34 rekomendacje działań uspraw- zacyjnych, odpowiedzialny za to urzęd-
podległego zespołu – co najmniej osiem są pod kątem zgodności z harmonogra- niających. Bardzo istotne znaczenie nik może ponieść odpowiedzialność na
razy rocznie – spoczywa na każdym mem i przyznanym limitem, a także pod miało wprowadzenie po rekomendacji zasadach określonych przepisami prawa
z kierowników komórki organizacyjnej względem celowości, oszczędności i za- zespołu nowej procedury ewidencjono- pracy. Prowadzona jest co roku ocena
urzędu. sady uzyskiwania najlepszych efektów wania majątku urzędu. Wyniki audytu pracowników urzędu; jednym z najważ-
JAROSŁAW KAPSA
Całość urzędu pod względem prze- Urząd Miejski przy danych nakładach. nad wydatkami oświatowymi stały się niejszych elementów jej jest prawidło-
strzegania norm prawnych i prawidło- w Częstochowie Jako wyodrębniona komórka funk- podstawą zmian w kierunkach polityki wość w wypełnianiu zadań zgodnie
wości procedur kontroluje specjalny re- cjonuje również zespół audytu i kon- oświatowej. z przyjętymi procedurami.■ ŁS
nr 226 T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O

inwestycje...
FINANSOWANIE PROJEKTÓW UNIJNYCH Lista oddziałów BGK, w których można
D 9
składać wnioski o kredyty ze środków EBI
Kredyt z Europejskiego Banku I Oddział w Warszawie
Al. Jerozolimskie 7, 00-955 Warszawa, tel. 0 22 522 93 33,

Inwestycyjnego dla samorządów e-mail:warszawa1@bgk.com.pl


II Oddział w Warszawie
ul. Zamoyskiego 53, 03-801 Warszawa, tel. 0 22 522 94 71,
e-mail:warszawa2@bgk.com.pl
Na realizację projektów komunalnych w sektorach: Kredyty oprocentowane Realizacja grantu polega III Oddział w Warszawie
infrastruktury, ochrony środowiska, zdrowia są według zmiennej stawki na obniżeniu kwoty kredy- ul. Warecka 11a, 00-034 Warszawa, tel. 0 22 596 58 30
EBI + marża BGK. Wyso- tu przypadającego do spła- e-mail:warszawa3@bgk.com.pl
czy edukacji jednostki samorządu terytorialnego,
kość marży uzależniona jest ty o kwotę przyznanego Oddział w Białymstoku
gminy mogą uzyskać kredyt ze środków ul. Legionowa 28, 15-281 Białystok, tel. 0 85 748 52 52,
od oceny ryzyka kredytowe- grantu.
Europejskiego Banku Inwestycyjnego. O kredyt go kredytobiorcy. Od 15 Środki z tego instrumen- e-mail: bialystok@bgk.com.pl
taki można ubiegać się w Oddziałach Banku września do 14 grudnia tu skierowane są na wspar- Oddział w Gdańsku
Gospodarstwa Krajowego. 2008 r. stawka EBI wynosi cie przygranicznych gmin, ul. Kowalska 10, 80-846 Gdańsk, tel. 0 58 320 58 50,
6,383 proc. Istnieje możli- podejmujących realizację e-mail: gdansk@bgk.com.pl
Bank Gospodarstwa Kra- ■ zdrowia (np. moderniza- wość negocjacji warunków małych projektów o kosz- Oddział w Gdyni
jowego występuje na rynku cja, rozwój i wyposażenie kredytowych. cie inwestycji od 40 tys. do ul. 10 Lutego 33, 81-364 Gdynia, tel. 0 58 621 90 21,
bankowym jako partner placówek medycznych, 5 mln euro. e-mail: gdynia@bgk.com.pl
Oddział w Katowicach
i dystrybutor środków z linii programy socjalne, wete- Wniosek o kredyt Współfinansowaniem mo-
ul. Podchorążych 1, 40-043 Katowice, tel. 0 32 602 94 00,
Europejskiego Banku Inwe- rynaryjne usługi laborato- Kredyty ze środków EBI gą być objęte projekty doty-
e-mail: katowice@bgk.com.pl
stycyjnego (EBI). Środki z li- ryjne), udzielane są przez oddziały czące infrastruktury środo-
Oddział w Katowicach – Filia w Bielsku-Białej
nii kredytowej EBI przezna- ■ rozwoju gospodarki opar- BGK (ramka obok). Na pod- wiska, transportu, zdrowia
ul. Sixta 19, 43-300 Bielsko-Biała, tel. 0 33 813 81 08
czone są na wspieranie reali- tej na wiedzy (np. rozwój stawie złożonych przez i edukacji. Inwestycje muszą
fax 0 33 813 81 09, e-mail: bielskobiala@bgk.com.pl
zacji inwestycji infrastruktu- nowych technologii infor- wnioskodawcę dokumen- być zakończone do 30 listo- Oddział w Kielcach
ralnych z zakresu rozwoju macyjnych). tów (tj. opinie banków pro- pada 2010 r. ul. Zagórska 20, 25-359 Kielce, tel. 0 41 360 12 00,
regionalnego. Kredyty udzielane są na wadzących rachunki i/lub Maksymalna kwota kre- e-mail: kielce@bgk.com.pl
Szczególnie istotną prze- okres do 15 lat, z możliwą udzielających kredytów, za- dytu EBI nie może przekro- Oddział w Krakowie
słanką wprowadzenia tego karencją w spłacie kapitału świadczenia z ZUS, US, sto- czyć 2,5 mln euro. ul. Batorego 14, 31-135 Kraków, tel. 0 12 631 95 60
instrumentu do oferty BGK do pięciu lat. Minimalny sowne uchwały, opinie RIO, Minimalny okres kredyto- e-mail: krakow@bgk.com.pl
było dążenie do ułatwienia okres kredytowania realizo- dokumentacje dotyczące kre- wania określony jest na czte- Oddział w Tarnowie
beneficjentom pomocy unij- wanej inwestycji to czte- dytowanego przedsięwzię- ry lata, maksymalny na 15 ul. Mickiewicza 2, 33-100 Tarnów, tel. 0 14 631 33 31
nej – w szczególności jed- ry lata. cia itp.) Bank dokonuje oce- lat, z możliwością karencji e-mail: tarnow@bgk.com.pl
nostkom samorządu teryto- ny zdolności kredytowej w spłacie kapitału do pięciu Oddział w Lublinie
rialnego – prawidłowej ab- Wysokość kredytu wnioskodawcy, zabezpie- lat. ul. Dolna 3-go Maja 3, 20-079 Lublin, tel. 0 81 528 61 00
sorpcji środków pomoco- Kredyty z linii EBI udzie- czeń spłaty kredytu i oceny e-mail: lublin@bgk.com.pl
wych poprzez kredytowanie lane są na sfinansowanie przedsięwzięcia. Pozytywna Zalety linii EBI Oddział w Łodzi
wkładu własnego w inwesty- projektów inwestycyjnych, decyzja kredytowa pozwala Kredyty z linii EBI ofero- ul. Łąkowa 29, 90-554 Łódź, tel. 0 42 634 57 50
cjach, realizowanych z udzia- których koszt mieści się na podpisanie umowy kre- wane przez BGK są pro- e-mail: lodz@bgk.com.pl
łem środków Unii Europej- w granicach od 40 tys. euro dytowej i uruchomienie fi- duktem atrakcyjnym i sto- Oddział w Olsztynie
skiej. Współfinansowaniem do 25 mln euro. nansowania. sunkowo łatwo dostępnym ul. Seweryna Pieniężnego 19, 10-003 Olsztyn, tel. 0 89 523 05 00
ze środków EBI mogą być ob- Udział kredytu z linii EBI dla potencjalnych kredyto- e-mail: olsztyn@bgk.com.pl
jęte także projekty, realizo- może wynosić do 50 proc. Granty KE biorców. Są elementem Oddział w Opolu
wane bez udziału środków kosztów przedsięwzięcia in- Szczególnie atrakcyjna uzupełniającym przy mon- ul. Żeromskiego 1, 45-053 Opole, tel. 0 77 423 47 11
unijnych, ale ujęte w strategii westycyjnego. W przypad- jest oferta kredytów z linii tażu finansowym projek- e-mail: opole@bgk.com.pl
rozwoju regionalnego. ku projektów finansowa- EBI oferowanych przez tów objętych dotacją ze Oddział w Pile
nych równolegle z funduszy BGK dla gmin i powiatów środków unijnych. Uzupeł- ul. dr F. Witaszka 2a, 64-920 Piła, tel. 0 67 210 74 00,
Przeznaczenie kredytu europejskich łączna suma z trzech województw z za- niają także wkład własny e-mail: pila@bgk.com.pl
Kredyty udzielane są na środków pochodzących z chodniej Polski, tj. woje- przy projektach wynikają- Oddział w Poznaniu
finansowanie projektów ko- tego źródła oraz z kredytu wództwa zachodniopomor- cych ze strategii rozwoju ul. Świętego Marcina 58/64, 61-807 Poznań, tel. 0 61 885 31 00
munalnych w sektorach: EBI nie może przekroczyć skiego, lubuskiego i dolno- regionalnego, które nie są e-mail: poznan@bgk.com.pl
■ infrastruktury (np. inwe- 90 proc. kosztów inwesty- śląskiego. Uprawnione jed- objęte finansowaniem unij- Oddział w Rzeszowie
stycje drogowe, rozwój cji. Maksymalna kwota kre- nostki samorządu tery- nym. ul. Szpitalna 1, 35-065 Rzeszów, tel. 0 17 867 05 40,
stref przemysłowych, in- dytu EBI wynosi 12,5 mln torialnego z tych woje- Jego zaletami jest stosun- e-mail: rzeszow@bgk.com.pl
frastruktura turystyczna, euro. Kredyty udzielane są wództw mają możliwość kowo krótki okres rozpatry- Oddział w Szczecinie
obiekty sportowe i rekre- w polskich złotych. Kredyty skorzystania z kredytu EBI wania wniosku kredytowe- ul. Śląska 32a, 70-433 Szczecin, tel. 0 91 434 47 11,
acyjne), z linii EBI udzielane są z z grantem Komisji Europej- go, szeroki zakres przedmio- e-mail: szczecin@bgk.com.pl
■ ochrony środowiska (np. zachowaniem przepisów u- skiej (KE) w ramach Instru- tu finansowania, możliwość Oddział w Toruniu
poprawa dostaw i dystry- stawy – Prawo zamówień mentu Infrastruktury Ko- refinansowania poniesio- ul. Chełmińska 28, 87-100 Toruń, tel. 0 56 612 01 50
bucji wody pitnej, gospo- publicznych. Kredytowa- munalnej (Municipal Infra- nych wydatków, długi okres e-mail: torun@bgk.com.pl
darka ściekami, oczyszcza- ne przedsięwzięcia muszą structure Facility), tzw. finansowania realizowanej Oddział we Wrocławiu
nie i rekultywacja gruntów spełniać przepisy z zakresu grant MIF. Grant ten to bez- inwestycji, karencja w spła- ul. Malarska 26, 50-111 Wrocław, tel. 0 71 388 42 00,
opuszczonych, zarządza- ochrony środowiska. zwrotna pomoc Komisji Eu- cie kapitału, atrakcyjna wy- e-mail: wroclaw@bgk.com.pl
nie odpadami, odnowa ropejskiej udzielana kredy- sokość oprocentowania i Oddział we Wrocławiu – Filia w Kaliszu
miast, zachowanie dzie- Koszty kredytu tobiorcom do wysokości 10 proste zabezpieczenie do- pl. Bogusławskiego 2, 62-800 Kalisz, tel. 0 62 765 71 00
dzictwa kulturowego), Od 1 lipca 2008 r. Bank proc. kwoty udzielonego stosowane do możliwości e-mail: kalisz@bgk.com.pl
■ edukacji (np. modernizacja Gospodarstwa Krajowego kredytu ze środków EBI. kredytobiorcy.■ Oddział we Wrocławiu – Filia w Legnicy
budynków edukacyjnych – nie pobiera od jednostek sa- ul. Szkolna 9, 59-220 Legnica, tel. 0 76 852 31 64
od przedszkoli do uniwer- morządu terytorialnego pro- e-mail: legnica@bgk.com.pl
sytetów, zakup sprzętu edu- wizji z tytułu udzielonych WIĘCEJ NA TEN TEMAT Oddział w Zielonej Górze
kacyjnego, programy szko- dla nich kredytów ze środ- Szczegółowe informacje dostępne są także na stronach ul. Kupiecka 32 c, 65-058 Zielona Góra, tel. 0 68 328 06 40
lenia nauczycieli, szkolenia ków Europejskiego Banku internetowych banku – www.bgk.com.pl e-mail: zielonagora@bgk.com.pl
zawodowe), Inwestycyjnego.

reklama

Kredyty ze środków Europejskiego Banku Inwestycyjnego


dla Samorządów

Kredyty BGK z linii EBI wsparciem w realizacji inwestycji komunalnych

BGK Linia: 0 801 66 76 55 www.bgk.com.pl


Koszt jak za połączenie lokalne
T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O nr 226

D 10 samorząd terytorialny
ORGANY ADMINISTRACJI I ICH UPRAWNIENIA

Zasady reprezentacji gmin w spółkach kapitałowych


W spółkach kapitałowych z udziałem jednostek rządu, o ile statut wojewódz- ma charakter bezwzględnie
samorządu terytorialnego obligatoryjnie działa rada twa nie stanowi inaczej. Sta- obowiązujący i nie można od PRZYKŁAD WNIESIENIE WKŁADU DO SPÓŁKI
nadzorcza. Kompetencja do powołania członków tut w samorządowej spółce niego odstąpić na podstawie
akcyjnej oraz umowa w samo- statutu lub umowy spółki. Regionalna izba obrachunkowa podjęła uchwałę w sprawie wska-
zarządu w spółkach z udziałem jednostek samorządu zania nieprawidłowości w uchwale rady gminy i miasta w sprawie
rządowej spółce z o.o. określa W innych kwestiach dotyczą-
terytorialnego nie może zostać przekazana innemu sposób reprezentacji danej cych zarządów w samorzą- wprowadzenia zmian budżetu gminy. W uchwale tej zaplanowano
organowi, np. zgromadzeniu wspólników. spółki. Jeżeli w tej kwestii nie dowych spółkach kapitało- podwyższenie udziałów pieniężnych w gminnym zarządzie mienia
ma żadnych postanowień, za- wych zastosowanie mają po- komunalnego sp. z o.o. Takie zaplanowanie wydatków zostało przez
ANNA NASTUŁA w przypadku województwa stosowanie mają odpowied- zostałe przepisy kodeksu RIO uznane za niewłaściwe. W uzasadnieniu planowanych wydat-
gp@infor.pl możliwość tworzenia i przy- nio przepisy kodeksu spółek spółek handlowych w spół- ków rada gminy i miasta wskazała realizację zadania własnego
stępowania do spółek z o.o. handlowych. kach kapitałowych. W spół- gminy – utrzymanie gminnych obiektów poprzez administrowanie
Jednostki samorządu tery- oraz spółek akcyjnych poza kach kapitałowych z udzia- i przeprowadzanie remontów gminnych lokali mieszkalnych wcho-
torialnego mogą prowadzić sferą użyteczności publicznej Rada nadzorcza łem jednostek samorządu
dzących w skład małych i dużych wspólnot mieszkaniowych, któ-
działalność gospodarczą w ograniczona jest do sytuacji, W spółkach kapitałowych terytorialnego zarząd prowa-
rych zarządcą jest jednoosobowa spółka gminy. Tymczasem, jak
formie zakładu budżetowego w których działalność spółek z udziałem jednostek samo- dzi sprawy spółki i reprezen-
lub spółek praw handlowe- polega na wykonywaniu rządu terytorialnego obligato- tuje ją. Każdy członek zarzą- ustalono, przedmiotowa spółka prowadziła działalność gospodar-
go. Artykuł 9 ustawy o go- czynności promocyjnych, ryjnie działa rada nadzorcza, du jest uprawniony do repre- czą wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności publicz-
spodarce komunalnej prze- edukacyjnych i wydawni- bez względu na wysokość ka- zentowania spółki w zakresie nej. I tak na przedmiot działalności spółki składają się m.in. obsłu-
widuje możliwość tworzenia czych służących rozwojowi pitału zakładowego danej dotyczącym wszystkich czyn- ga nieruchomości na własny rachunek, zarządzanie nieruchomo-
przez jednostki samorządu województwa. Jednostki sa- spółki oraz bez względu na ności sądowych i pozasądo- ściami na zlecenie, kupno i sprzedaż nieruchomości na własny ra-
terytorialnego spółek z ogra- morządu terytorialnego mo- liczbę jej wspólników. Utwo- wych spółki, jeśli nie ma chunek, produkcja konstrukcji metalowych oraz dystrybucja energii
niczoną odpowiedzialnością, gą tworzyć spółki kapitałowe rzenie rady nadzorczej jest wa- w tym zakresie żadnych in- elektrycznej. Zdaniem kolegium RIO samo wniesienie udziałów do
a także spółek akcyjnych, samodzielnie lub z udziałem runkiem koniecznym utwo- nych postanowień zawartych spółki nie jest tożsame z realizacją zadania własnego gminy
czyli spółek kapitałowych, innych podmiotów. Uchwałę rzenia spółki. O ile w przypad- w statucie lub umowie spół- – na podstawie uchwały Regionalnej Izby Obrachunkowej
a także przystępowanie do o utworzeniu lub przystąpie- ku samorządowych spółek ak- ki. Prawa do reprezentowa- we Wrocławiu z 6 września 2006 r.78/06.
tych spółek w charakterze niu przez jednostkę samorzą- cyjnych obowiązek powoła- nia zarządu przez jego człon-
wspólnika (udziałowca bądź du terytorialnego do spółki nia rady nadzorczej wynika ków nie można ograniczyć ze
akcjonariusza). Spółki kapi- kapitałowej podejmuje jej or- z przepisów kodeksu spółek skutkiem prawnym wobec zarządu. Powołanie prokuren- tacji w zakresie reprezentacji
tałowe założone przez jed- gan stanowiący. handlowych, jako że rada nad- osób trzecich. ta wymaga zgody wszystkich spółki, w zarządzie wielooso-
nostki samorządu terytorial- zorcza jest w każdej spółce ak- członków zarządu, natomiast bowym do składania oświad-
nego są jednoosobowymi Gmina i powiat cyjnej organem obligatoryj- Zarząd spółki odwołać prokurenta może czeń w imieniu spółki wyma-
spółkami danej jednostki sa- Przy sporządzeniu statutu nym, o tyle w przypadku sa- W samorządowych spół- każdy członek zarządu. Gdy gane jest współdziałanie
morządowej, jako że ich wy- w przypadku spółki akcyjnej, morządowych spółek z o.o. kach z o.o. zarząd może być dochodzi do zawarcia umowy dwóch członków zarządu al-
łącznym udziałowcem jest jak również przy zawieraniu jest to powinność szczególna jedno lub wieloosobowy, czas przez samorządową spółkę bo jednego członka zarządu
taka jednostka. Gdy jednost- umowy lub sporządzaniu ak- w stosunku do przepisów ko- trwania jego kadencja zależy z o.o., której stroną jest za- łącznie z prokurentem. Do-
ka samorządu terytorialnego tu założycielskiego, w przy- deksowych. Kadencja członka wyłącznie od postanowień rząd, spółkę reprezentuje rada puszczalne jest ustanowienie
przystępuje do istniejącej już padku sp. z.o.o, gminę jedno- rady nadzorczej w spółkach umowy spółki. Do zarządu nadzorcza lub pełnomocnik prokury jednoosobowej lub
spółki kapitałowej, staje się osobowo reprezentuje wójt z większościowym udziałem mogą być powołane osoby powołany przez zgromadze- łącznej. Dla powołania pro-
jednym z jej udziałowców (burmistrz, prezydent) lub je- jednostek samorządu teryto- spośród wspólników lub spo- nie wspólników. Podobny spo- kurenta wymagana jest zgo-
(akcjonariuszy). go zastępca samodzielnie lub rialnego trwa trzy lata. za ich grona. W momencie sób reprezentacji ma miejsce da wszystkich członków
z upoważnioną przez wójta Rada nadzorcza powołuje gdy umowa spółki nie zawiera w przypadku sporu między zarządu. Odwołać prokurę
Zakres działalności (burmistrza, prezydenta)oso- i odwołuje członków zarządu postanowień w zakresie spo- komunalną spółką z o.o. może każdy członek zarządu
Spółki kapitałowe mogą bą. Pełnomocnictwo musi być spółek z udziałem jednostek sobu reprezentacji, oświad- a członkiem zarządu. samodzielnie. Zarząd w umo-
być tworzone przez każ- udzielone w formie aktu nota- samorządu terytorialnego. czenia w imieniu spółki składa W samorządowych spół- wie między spółką a człon-
dą jednostkę samorządową rialnego, gdyż zarówno statut Jest to istotna zmiana w sto- łącznie dwóch członków za- kach akcyjnych zarząd skła- kiem zarządu oraz w sporze
niezależnie od szczebla (gmi- spółki akcyjnej, jak i akt zało- sunku do przepisów zawar- rządu albo jeden członek za- da się z jednego lub większej z nim reprezentuje rada nad-
na, powiat, województwo). życielski, umowa sp. z o.o. tych w kodeksie spółek han- rządu łącznie z prokurentem. liczby członków. Jeżeli statut zorcza albo pełnomocnik po-
Przedmiot ich działania może wymagają tej formy. Powiat dlowych. Kompetencja do Do skutecznego przyjęcia spółki nie zawiera postano- wołany uchwałą walnego
dotyczyć zarówno sfery uży- przy dokonywaniu czynności powołania członków zarządu oświadczenia składanego wień odnośnie do reprezen- zgromadzenia.■
teczności publicznej, jak i wy- założycielskich reprezento- w spółkach z udziałem jed- spółce oraz doręczenia pisma
kraczać poza tę sferę. Wyjątek wany jest przez dwóch człon- nostek samorządu terytorial- wystarczy działanie jednego PODSTAWA PRAWNA
stanowią spółki kapitałowe ków zarządu lub jednego nego nie może zostać przeka- członka zarządu lub proku-
tworzone przez powiaty, jako członka zarządu z osobą upo- zana innemu organowi, np. renta. Spółkę mogą reprezen- ■ Ustawa z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej
że te mogą prowadzić działal- ważnioną, natomiast woje- zgromadzeniu wspólników. tować prokurenci jednooso- (Dz.U. z 1997 r. nr 9, poz. 43 ze zm.).
ność jedynie w sferze użytecz- wództwo reprezentuje mar- Przepis art. 10a pkt 6 ustawy bowo lub łącznie z drugim ■ Ustawa z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych
ności publicznej. Natomiast szałek wraz z członkiem za- o gospodarce komunalnej prokurentem lub członkiem (Dz.U. nr 94, poz. 1037 ze zm.).

E K S P E R T W Y J A Ś N I A

Jak reprezentowana jest gmina w sprawach publicznoprawnych i cywilnoprawnych


Jak wyznaczać przedstawicieli gującej wójtowi reprezentacji. W tej sy- W każdej chwili zarząd gminy może wie o samorządzie gminnym model po-
do reprezentowania gminy tuacji należy przyjąć, że chodzi o repre- udzielić wójtowi lub burmistrzowi upo- działu obowiązków w zakresie gospoda-
w zgromadzeniu wspólników lub zentację gminy zarówno w sferze pu- ważnienia do składania jednoosobowo rowania mieniem komunalnym między
akcjonariuszy, a także we władzach spółki blicznoprawnej, jak i cywilnoprawnej, a oświadczeń woli związanych z prowa- radą a zarządem opiera się na zasadzie,
prawa handlowego, w których gmina w obrębie tej ostatniej uznać, iż prawo dzeniem bieżącej działalności gminy. że faktyczne gospodarowanie tym mie-
ma udziały lub akcje? Kto i w jakiej to rozciąga się na czynności sądowe Zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy o gospo- niem spoczywa w gestii zarządu gminy.
formie powinien wyznaczać i pozasądowe. darce komunalnej wynika, że w jedno- Rada gminy podejmuje natomiast uchwa-
reprezentanta mienia komunalnego? Artykuł 30 ust. 2 pkt 3 ustawy o samo- osobowych spółkach samorządu teryto- ły zawierające wytyczne dla podległych
rządzie gminnym w sposób generalny rialnego funkcję zgromadzenia wspólni- jej organów wykonawczych i innych jed-
Wójt kieruje bieżącymi sprawami określa, że gospodarowanie mieniem ko- ków (walnego zgromadzenia) pełnią nostek organizacyjnych, w tym także
gminy oraz reprezentuje ją na zewnątrz. munalnym należy do zarządu gminy. zarządy tych jednostek samorządu tery- uchwały zalecające określony sposób go-
Nie można na podstawie tak nieprecy- Artykuł 18 ust. 2 tej samej ustawy wyli- torialnego. Organem właściwym do wy- spodarowania mieniem gminy. Decydują-
zyjnego terminu ustalić w sposób jedno- cza wśród licznych kompetencji rady znaczania przedstawicieli gminy w spół- ce znaczenie w kwestii wyznaczania do
znaczny pojęcia – sprawy bieżące, gdyż gminy m.in podejmowanie uchwał kach z jej udziałem jest zarząd gminy. władz spółek przedstawicieli gmin, w tym
termin ten nie został zdefiniowany ani w sprawie tworzenia i przystępowania W jednoosobowej spółce gminy, funkcję radnych jako reprezentantów mienia ko-
w ustawie o samorządzie gminnym, ani do spółek, określania zasad wnoszenia, zgromadzenia wspólników (walnego munalnego, będą miały szczegółowe po-
w pozostałych ustawach samorządo- cofania i zbywania udziałów i akcji, które zgromadzenia) pełni zarząd gminy, a za- stanowienia statutu lub umowy (aktu za-
wych. Można jedynie sformułować to czynności w praktyce realizował bę- tem jemu przysługuje kompetencja usta- łożycielskiego) danej spółki oraz regula-
ogólne kryteria takich spraw, a w szcze- dzie zarząd. Artykuł 46 ust. 1 ustawy nowienia władz spółki. Tym bardziej cje kodeksu handlowego.■
gólności: rutynowy charakter, duża czę- o samorządzie gminnym wymaga, aby kompetencja ta musi przysługiwać zarzą-
stotliwość występowania, niewielkie oświadczenie woli gminy w zakresie za- dowi wówczas, gdy gmina jest tylko jed- PODSTAWA PRAWNA
znaczenie, wymóg niezwłocznego rządu mieniem składali dwaj członkowie nym z wielu udziałowców, akcjonariuszy.
i szybkiego załatwienia, brak zastrzeże- ALEKSANDRA zarządu lub jeden członek zarządu i oso- W tym przypadku zarząd gminy wyzna- ■ Art. 18, 30 i 31 ustawy z 8 marca 1990 r.
MARSZAŁEK o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r.
nia sprawy do kompetencji innych orga- radca prawny ba upoważniona przez zarząd (pełno- cza przedstawicieli, podejmując stosow-
nów. Nie określono też zakresu przysłu- mocnik), o ile statut nie stanowi inaczej. ną uchwałę. Należy podkreślić, iż w usta- nr 142, poz. 1591 ze zm.).
nr 226 T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O

zamówienia publiczne
PROCEDUR Y PRZETARGOWE
D 11

Zmiany ilościowe i jakościowe w umowie


Zawarcie w umowie zapisów odnośnie do możliwości niającej modyfikację na zmia- narażania się na ujemne
dokonania przez zamawiającego zmian w asortymencie nę dotychczasowych zapisów konsekwencje wynikające ze Przykładowy zapis umowny
umownych (np. wzrost cen su- zmiany przedmiotu umowy,
do górnej sumy zobowiązania ma na celu naprawienie ale także może zrezygnować 1. Zamawiającemu przysługuje uprawnienie do dokonywania
rowców).
pewnych niedociągnięć na etapie formułowania Możliwość dokonania mo- z poszczególnych pozycji zmian ilościowych przedmiotu zamówienia do wysokości ceny
zapisów specyfikacji istotnych warunków zamówienia. dyfikacji będzie musiała zo- ofertowych, jeżeli okażą się sprzedaży określonej w par. . . . . . . . . . . jak również do zmniej-
stać w każdym przypadku dla niego zbędne. Najważ- szenia nabywanego przedmiotu sprzedaży.
DARIUSZ JAGIEŁŁO jest wykopanie niewybuchu, analizowana przez pryzmat niejsze w powyższym zapisie
którego wydobycie może art. 144 ust. 1 p.z.p. przy za- jest sformułowanie – do wy- 2. Zamawiający zobowiązuje się zapłacić Wykonawcy za przed-
gp@infor.pl
w sposób oczywisty przesą- łożeniu umieszczenia sto- sokości kwoty brutto wyni- miot sprzedaży, o którym mowa w . . . . . . . . . . niniejszej umo-
Zamawiający muszą pa- dzić o wydłużeniu terminu sownych zapisów w s.i.w.z., kającej ze złożonej oferty – wy cenę sprzedaży do wysokości kwoty brutto . . . . . . . . . . wy-
miętać o tym, że ich obowiąz- wykonania zamówienia. jak też ogłoszeniu o zamó- dlatego że dokonując powyż- nikającą z oferty Wykonawcy stanowiącej załącznik nr . . . . . . .
ki nie kończą się z chwilą pod- wieniu. Pamiętać należy, że szego zapisu, zamawiający do umowy.
pisania umowy. Zapewnienie Zamówienie uzupełniające modyfikacją objęte mogą zo- ma możliwość do swobodne-
prawidłowej realizacji umowy Niemniej zmieniając umo- stać zmiany ilościowe i jako- go dokonywania zmian ilo-
w prawie zamówień publicz- wę, nigdy nie można rozsze- ściowe w umowie, gdyż ściowych i jakościowych pod korekt, które mogą być nie- że umieszczony został taki za-
nych leży zarówno po stronie rzyć jej zakresu przedmioto- zmiany takie nie naruszają warunkiem nieprzekrocze- znaczne, lecz i tak obie stro- pis w umowie. Gdyby jednak
zamawiającego, np. jednostki wego. Jeżeli w trakcie realiza- ani głównego terminu reali- nia kwoty ofertowej wyko- ny działają zgodnie z przepi- taki zapis się nie znalazł, nie
samorządu terytorialnego, cji zamówienia okaże się, że zacji umowy, ani też nie mo- nawcy oraz pod warunkiem sami prawa zamówień pu- byłoby możliwości zmiany
jak i wykonawcy realizujące- dla wykonania zamówienia gą wpłynąć ostatecznie na występowania wskazanego blicznych. bez narażania się na zarzut
go dostawę. Ze sprawną reali- konieczne są większe ilości kształt zrealizowanego za- produktu w szczegółowym Zawarcie w umowie zapi- rozszerzenia przedmiotu za-
zacją zamówienia wiążą się asortymentu niż zakładany mówienia (są też korzystnie opisie przedmiotu zamówie- sów odnośnie do możliwości mówienia.■
też określone prawa przysłu- na etapie przygotowywania dla zamawiającego), ale win- nia. Nie można dokonać dokonania przez zamawiają-
gujące wykonawcom, np. wy- dokumentacji przetargowej, ny ku temu znaleźć się sto- zmiany, nawet mieszczącej cego zmian w asortymencie ■ DARIUSZ JAGIEŁŁO
stąpienie do zamawiającego możliwe jest udzielenie temu sowne zapisy w zawartej się w granicach górnej sumy do górnej sumy zobowiązania Kancelaria Adwokacka
o wystawienie listu referen- samemu wykonawcy zamó- z wykonawcą umowie. zobowiązania, na asorty- ma na celu naprawienie pew- Adwokat Dorota Załuska
cyjnego potwierdzającego na- wienia uzupełniającego, mo- ment niebędący w ogóle nych niedociągnięć na etapie
leżyte wykonanie przewidzia- gącego zostać zrealizowanym Zmiany ilościowe przewidywany do zamówie- formułowania zapisów specy-
nych specyfikacją istotnych w trybie zamówienia z wolnej Zamawiający na etapie nia w konkretenej procedu- fikacji istotnych warunków PODSTAWA PRAWNA
warunków zamówienia do- ręki. Oczywiście sytuacja taka przygotowywania postępo- rze. W związku z tym wyko- zamówienia. Zawsze będzie
staw, usług czy robót budow- może wystąpić wyłącznie na wania przetargowego mają nawca ma zagwarantowaną możliwa zamiana ilości wska- ■ Art. 144 ustawy z 29 stycz-
lanych. zasadach określonych w pra- obowiązek przygotować je kwotę zamówienia, przy za- zanej w jednej pozycji na kon- nia 2004 r. – Prawo zamówień
wie zamówień publicznych, rzetelnie oraz dokonać łożeniu, że zamawiający mo- kretną ilość wynikającą z dru- publicznych (Dz.U. z 2007 r.
Dopuszczalne zmiany m.in. wcześniejsze przewi- obiektywnego szacowania że dokonać pewnych tylko giej pozycji, przy założeniu, nr 223, poz. 1655 ze zm.).
Umowę zawartą po prze- dzenie jej w specyfikacji istot- jego wartości według po-
prowadzeniu postępowania nych warunków zamówienia trzeb jednostki zamawiają-
przetargowego można zmie- oraz udzielenie głównego za- cej. Zatem w każdym przy- reklama
nić jedynie zgodnie art. 144 mówienia w trybie przetargu padku powinny być brane
ust. 1 Prawa zamówień pu- nieograniczonego. pod uwagę:
blicznych. Zmianą mogą zo- Zmiana umowy musi za- ■ globalna wartość umowy;
stać zatem objęte wszelkie po- wsze zostać dokonana w for- ■ wartość poszczególnych
stanowienia umowy przy za- mie pisemnej pod rygorem zadań;
łożeniu, że zamawiający prze-
widział taką możliwość w:
■ specyfikacji istotnych wa-
nieważności. Dokonanie za-
mówienia (zakupu) bez za-
stosowania prawa zamówień
■ przewidywane ilości za-
mawianego asortymentu
do wykonania poszczegól- ~–œ–—Ž’
†’êš„X‘ˆ
runków zamówienia lub publicznych stanowić będzie nych zadań.
■ ogłoszeniu o zamówieniu. naruszenie prawa i naraże- Zgodnie z art. 29 ust.
Istotne jest również, że za- nie kierownika zamawiające- 1 prawa zamówień publicz-
mawiający pomimo wskaza- go na zarzut naruszenia dys- nych, przedmiot zamówienia
nia takiej możliwości ma obo-
wiązek również zakreślić wa-
runki takiej zmiany (tzn. w ja-
cypliny finansów publicz-
nych. Dyscypliną finansów
publicznych objęte będą
powinien być opisany w spo-
sób jednoznaczny i wyczer-
pujący, za pomocą dostatecz-
‡„ꄇŒ‘Œ–—•„†Œ
kim zakresie je dopuszcza). wszelkie naruszenia zasad nie dokładnych i zrozumia-
Nowelizacja prawa zamó- uczciwej konkurencji tylko łych określeń, uwzględniając
wień publicznych odstąpiła w zakresie odnoszącym się wszystkie wymagania i oko-
od przepisów dotyczących ko- do opisu przedmiotu zamó- liczności mogące mieć wpływ
rzyści przewidzianych dla za- wienia oraz określenia wa- na sporządzenie oferty.
mawiających, a mówi jedynie runków udziału w postępo- Treść oferty, na podstawie
o obowiązku wskazania na waniu. Wszelkie inne zła- której dokonano wyboru wy-
etapie formułowania s.i.w.z. manie zasady uczciwej konawcy, jest jedynie płasz-
oraz w ogłoszeniu o zamó- konkurencji jest oczywiście czyzną odniesienia wprowa-
wieniu takiej możliwości. naruszeniem przepisów, jed- dzonych zmian. Należy pa-
Zamawiający nie jest nak nie podlega penalizacji miętać, iż nie można zreali-
w stanie przewidzieć każde- w zakresie dyscypliny finan- zować więcej zadań niż
go wydarzenia, a pewne sy- sów publicznych na podsta- przewidziane zostało to
tuacje mogą w sposób oczy- wie (art. 7 p.z.p.). w umowie opartej na złożo-
wisty zablokować realizację nej przez wykonawcę ofercie.
całego zamówienia. Na przy- Modyfikacja umowy Nie może być miejsca na sy-
kład budując budynek czy Modyfikowanie umowy po- tuację, w której jedno zada-
blok na terenach, na których winno następować z uwzględ- nie zostanie wykonane
„Iš
toczyły się walki w trakcie nieniem wpływu, jaki ma wy- w większej ilości, niż zostało
wojny światowej, możliwe stąpienie okoliczności uzasad- zaplanowane. Umowa bę- …ˆ“ „—‘8
dzie zawsze nieważna w czę- “•ˆˆ‘—„†A
Warunki zamówienia ści wykraczającej ponad
określenie przedmiotu zamó- ª¾¢¢ê§¦¡ê£¡ê¡¡

Jednocześnie na etapie przygotowywania dokumentacji przetargo- wienia zawarte w specyfika-


wej warto wprowadzić do specyfikacji istotnych warunków zamó- cji istotnych warunków za-
mówienia.
wienia w pozycji opisującej warunki zamówienia nad zapis, że:
Dopuszczalne są nato-
Zamawiający zastrzega sobie możliwość dokonywania zmian ilo- miast pewne zapisy umowne
ściowych zamawianych produktów w zakresie poszczególnych po-
zycji przedmiotu zmówienia (tzn. Zamawiający będzie uprawniony
pozwalające na skorygowa- pumvyêsl
Œ‘‰’•ˆ›­“
do zamawiania niektórych produktów w ilościach większych, aniże-
li będzie to wynikało z przedmiotu umowy, a niektórych produktów
nie ilości zamówienia w ra-
mach posiadanych środków
finansowych.
hktpupz{yhjqh
w ilościach mniejszych, aniżeli określone w umowie) przy zachowa- Dokonując odpowiednie-
niu ogólnej wartości zamówienia (ceny) zastrzeżonej dla wykonaw- go zapisu w umowie, zama-
cy w umowie, która zostanie zawarta w wyniku rozstrzygnięcia ni- wiający ma możliwość nie
niejszego postępowania. tylko zmian w dostawie po-
szczególnych pozycji, bez
T Y G O D N I K P R A W A A D M I N I S T R A C Y J N E G O nr 226

D 12
W O J E W Ó D Z K I S Ą D A D M I N I S T R A C Y J N Y o regulaminie czystości
orzecznictwo
Rada gminy nie może wskazać konkretnego wysypiska
TEZA: Nie ma podstaw do za- scowości. Później rada gminy szenia prawa, a potem wnio- spraw, które ustawodawca po- organem wykonawczym gmi- o odpadach, w tym zasadą
mieszczenia przez radę gmi- podjęła uchwałę w przedmio- sła skargę do sądu. zwolił ująć radzie gminy w re- ny. Rada gminy jest organem bliskości. Jeśli zatem jedno ze
ny w regulaminie utrzyma- cie regulaminu utrzymania gulaminie czystości i porząd- stanowiącym i co do zasady to składowisk oferuje warunki –
nia porządku i czystości zapi- czystości i porządku na terenie Z UZASADNIENIA: Wojewódz- ku, ma charakter zamknięty. ona jest właściwa w sprawach z punktu widzenia ochrony
sów obligatoryjnie wskazują- gminy. Zgodnie z załączni- ki Sąd Administracyjny W ocenie sądu w delegacji stanowienia aktów prawa środowiska – wyraźnie lepsze
cych, że odpady komunalne kiem do niej odpady komunal- w Olsztynie przyznał jej rację. ustawowej nie ma uprawnie- miejscowego. Zarządzenie od pozostałych, to właściwy
odbierane od właścicieli nie- ne odbierane od właścicieli Jak zauważył sąd, regulamin nia dla rady gminy do za- wójta jest aktem poprzedzają- organ wskazując w zezwole-
ruchomości przez podmio- nieruchomości miały podlegać jest aktem prawa miejscowe- mieszczenia w regulaminie za- cym wydanie odpowiednich niu na jedno składowisko
ty uprawnione podlegają unieszkodliwianiu na składo- go stanowionym na podsta- pisów obligatoryjnie wskazu- zezwoleń. Jest rodzajem ofer- nie narusza ani przepisów
unieszkodliwieniu na kon- wisku odpadów komunal- wie upoważnienia ustawowe- jących, że odpady komunalne ty skierowanej do przedsię- o utrzymaniu czystości i po-
kretnym składowisku. Jed- nych. W związku z tym spółka go. Regulamin czystości i po- podlegają unieszkodliwieniu biorców a nie wszystkich rządku w gminach, ani usta-
nak już w zezwoleniu można zwróciła się do wójta o zmianę rządku nie może wykraczać na konkretnym składowisku. członków wspólnoty. wy o odpadach. Co więcej, or-
wskazać jedno wysypisko. miejsca odzysku i unieszkodli- poza materie przewidziane Ponadto sąd przypomniał, Jednocześnie sąd zwrócił gan administracji jest do ta-
wiania odpadów. Wójt odmó- w art. 4 ust. 2 ustawy o utrzy- że w ustawie o utrzymaniu uwagę, że zezwolenie na od- kiego działania zobowiązany,
STAN FAKTYCZNY: Wójt gminy wił zmiany i poinformował, że maniu czystości i porządku czystości i porządku w gmi- bieranie odpadów komunal- musi bowiem uwzględniać
udzielił spółce zezwolenia na zezwolenie jest prawomocne. w gminie. Przepis ten stanowi nach ustawodawca wprost nych od właścicieli nierucho- najlepszą dostępną technikę
wywóz odpadów komunal- Takie a nie inne wskazane bowiem delegację ustawową określa, co jest aktem prawa mości powinno określać miej- lub technologię i wskazywać
nych stałych i płynnych z tere- w zezwoleniu składowisko od- dla wydania aktu prawa niż- miejscowego – regulamin sca odzysku lub unieszkodli- miejsca położone najbliżej.■
nu gminy. Zezwolenie zobo- padów wynika z wojewódzkie- szej rangi, ściśle określając za- utrzymania czystości i porząd- wiania tych odpadów. Zwrot Wyrok WSA w Olsztynie II
wiązywało spółkę do wywoże- go planu gospodarki odpada- kres spraw, które mogą być ku (art. 4 ust. 1). Nie określa – określać miejsca – trzeba in- SA/Ol 417/08, niepubliko -
nia śmieci na wysypisko mi. Spółka wezwała więc ra- przedmiotem unormowania tak natomiast aktu wydawa- terpretować zgodnie z zasa- wany
komunalne w określonej miej- dę gminy do usunięcia naru- uchwały rady gminy. Katalog nego przez wójta, będącego dami wynikającymi z prawa ALEKSANDRA TARKA

W O J E W Ó D Z K I S Ą D A D M I N I S T R A C Y J N Y o zaopatrzeniu w wodę

Nie wolno zatwierdzać opłat dla innych gmin


TEZA: Ustawa wodociągowa Uchwałę zakwestionowała Z UZASADNIENIA: Woje- mniał, że dostarczanie wody na terenie gminy, ustawo- i posiada tytuł prawny do
nie reguluje stosunków mię- gmina, którą zaliczono do wódzki Sąd Administracyjny i odprowadzanie ścieków od- dawca powierzył tym orga- korzystania z obiektu, do
dzy odbiorcami wody a przed- drugiej grupy. Skarżąca za- w Gliwicach uwzględnił skar- bywa się na podstawie pisem- nom kompetencje do zatwier- którego ma być dostarczana
siębiorstwami wodociągowo- rzuciła, że ustalenie ceny za gę gminy, dla której ustalono nej umowy o zaopatrzenie dzania taryf (zestawienie woda i z którego będą od-
-kanalizacyjnymi w różnych dostarczaną dla jej mieszkań- wyższe stawki opłat za wodę. w wodę i odprowadzanie ogłoszonych publicznie cen prowadzane ścieki. W oce-
gminach. Nie daje więc pod- ców wodę w wysokości wyż- Sąd zauważył, że zbiorowe ścieków zawartej między i stawek opłat za zbiorowe za- nie WSA ustawa określa re-
staw do tego, aby rada gminy szej niż dla mieszkańców gmi- zaopatrzenie w wodę i zbio- przedsiębiorcą wodociągo- opatrzenie w wodę i zbiorowe lacje pomiędzy przedsię-
zatwierdzała opłaty za wodę ny, której rada podjęła uchwa- rowe odprowadzanie ścieków wo-kanalizacyjnym a odbior- odprowadzanie ścieków oraz biorstwem wodociągowo-k-
dostarczane innym gminom. łę, było sprzeczne z umową jest zadaniem własnym gmi- cą usług. warunki ich stosowania) sto- analizacyjnym działającym
o dostarczanie wody. Gminy ny (art. 3 ust. 1 ustawy wodo- Zbiorowe zaopatrzenie sowanych przez te przedsię- na terenie gminy a odbior-
STAN FAKTYCZNY: Rada gmi- ustaliły bowiem między sobą, ciągowej). Gmina wykonuje w wodę i zbiorowe odprowa- biorstwa. Przepisy stanowią- cami usług w tej gminie.
ny podjęła uchwałę w sprawie że opłata za dostarczenie wo- to zadanie w sposób określo- dzanie ścieków na podstawie ce o trybie zatwierdzania ta- Ustawa wodociągowa za-
zatwierdzenia taryf na zbio- dy będzie jednakowa dla ny w tej ustawie na włas- ustawy wodociągowej należy ryf przez radę gminy mają tem nie reguluje stosunków
rowe zaopatrzenie w wodę mieszkańców obu gmin. nym obszarze, w stosunkach do zadań własnych gminy. chronić interes odbiorców między odbiorcami wody
i zbiorowe odprowadzanie Gmina, której uchwałę za- z mieszkańcami i innymi Z zadaniem tym ściśle wiąże usług świadczonych przez a przedsiębiorstwami wo-
ścieków. W załączniku do kwestionowano, wskazywała podmiotami z terenu gminy. się sprawa ustalania cen za przedsiębiorstwo wodociągo- dociągowo-kanalizacyjnymi
uchwały stwierdzono, że gmi- zaś, że ustawa o zbiorowym za- Wykonywanie tego zadania wodę i odprowadzanie ście- wo-kanalizacyjne na terenie w różnych gminach. Nie da-
na dostarcza wodę dla swoich opatrzeniu w wodę i zbioro- na podstawie ustawy wodo- ków w formie taryf w trybie gminy. Ochrona ta ma zapo- je więc podstaw do tego,
mieszkańców i mieszkańców wym odprowadzaniu ścieków ciągowej w odniesieniu do in- określonym tą ustawą. Jak biec nadmiernemu i nieuza- aby rada gminy na mocy te-
innej gminy. Jednocześnie ogranicza rolę rady gminy je- nych gmin jest możliwe w ra- wyjaśnił sąd, aby umożliwić sadnionemu wzrostowi cen go przepisu zatwierdzała
ustalono dwie grupy odbior- dynie do weryfikacji i zatwier- zie wspólnego wykonywania organom gminy realną kon- za usługi świadczone przez te opłaty za wodę dostarczane
ców usług w zakresie zbioro- dzenia taryf. Nie jest natomiast zadania przez gminy w for- trolę wysokości stosowanych przedsiębiorstwa. innym gminom.■
wego zaopatrzenia w wodę, uprawniona do samodzielnego mie związku międzygminne- cen i opłat za usługi świadczo- Odbiorcą usług jest oso- W y r o k W S A z 30 paź -
dla których rozróżniono ceny kształtowania treści taryfy po- go lub porozumienia mię- ne przez przedsiębiorstwa ba, której nieruchomość zo- dziernika 2008 r., II SA/Gl
netto za 1 m sześc. wody. przez wprowadzanie korekt. dzygminnego. Sąd przypo- wodociągowo-kanalizacyjne stała przyłączona do sieci 683/08, niepublikowany

W O J E W O D A W I E L K O P O L S K I o wynagrodzeniach w szkołach

Dodatek przysługuje za sprawowanie każdej z funkcji


TEZA: Nie może być tak, że nego dla stanowisk: dyrekto- o samorządzie gminnym oraz stawek dodatków, oraz szcze- oraz wynagrodzenia za pracę wierzono stanowiska i spra-
w przypadku zbiegu kilku ra szkoły podstawowej i gim- przepisy rozporządzenia mi- gółowe warunki przyznawa- w dniu wolnym od pracy wują funkcje określone
uprawnień do uzyskania do- nazjum, wicedyrektora, oraz nistra edukacji narodowej nia tych dodatków, szczegóło- (Dz.U. z 2005 r. nr 22 poz. w tym przepisie rozporzą-
datku funkcyjnego z tytułu funkcji: opiekuna stażu, wy- i sportu z 31 stycznia 2005 r. we warunki obliczania i 181 ze zm.) do uzyskania do- dzenia.
zajmowania stanowiska chowawcy klasy, doradcy me- w sprawie minimalnych sta- wypłacania wynagrodzenia datku funkcyjnego uprawnie- Przepis par. 5 rozporzą-
i sprawowania przez nauczy- todycznego i nauczyciela kon- wek wynagrodzenia zasadni- za godziny ponadwymiarowe ni są nauczyciele, którym np. dzenia stanowi, że dodatek
ciela funkcji przysługuje tyl- sultanta. Natomiast w par. czego nauczycieli, ogólnych i godziny doraźnych za- powierzono: funkcyjny przysługuje na-
ko jeden wyższy dodatek 7 ust. 5 załącznika do przed- warunków przyznawania do- stępstw oraz wysokość i wa- ■ stanowisko dyrektora lub uczycielowi za zajmowanie
funkcyjny. miotowej uchwały postano- datków do wynagrodzenia runki wypłacania składników wicedyrektora przedszko- stanowiska i sprawowanie
wiono, że w razie zbiegu tytu- zasadniczego oraz wynagro- wynagrodzenia. la, szkoły, każdej z tych funkcji oddziel-
STAN FAKTYCZNY: Wojewo- łów do dwóch lub więcej do- dzenia za pracę w dniu wol- Dodatki, o których mowa ■ sprawowanie funkcji: wy- nie i niezależnie od siebie.
da wielkopolski orzekł o nie- datków nauczycielowi pełnią- nym od pracy (Dz.U. nr 22, w art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy chowawcy klasy, doradcy Nie przewidziano bowiem
ważność par. 7 ust. 5 załącz- cemu funkcje kierownicze poz. 181). Karta Nauczyciela, to dodat- metodycznego lub nauczy- takiej sytuacji, w której
nika do uchwały rady gminy przysługuje tylko jeden wyż- Zgodnie z art. 30 ust. ki: za wysługę lat, motywa- ciela konsultanta, opieku- w przypadku zbiegu kilku
w sprawie przyjęcia regula- szy dodatek funkcyjny. 6 ustawy Karta Nauczyciela cyjny, funkcyjny oraz za wa- na stażu. uprawnień do uzyskania do-
minu wynagradzania i przy- organ prowadzący szkołę bę- runki pracy. Wojewoda wielkopolski datku funkcyjnego z tytułu
znawania dodatków nauczy- Z UZASADNIENIA: Jako pod- dący jednostką samorządu te- Stosownie do par. 5 rozpo- uznał, że uregulowanie z par. zajmowania stanowiska
cielom zatrudnionym w gim- stawę prawną uchwały powo- rytorialnego, uwzględniając rządzenia ministra edukacji 7 ust. 5 załącznika do przed- i sprawowania przez nauczy-
nazjach, szkołach podstawo- łano przepisy art. 30 ust. 6, przewidywaną strukturę za- narodowej i sportu z 31 stycz- miotowej uchwały jest nie- ciela funkcji, przysługuje tyl-
wych i oddziałach przed- art. 54 ust.3 i ust. 7 ustawy trudnienia, określa corocznie nia 2005 r. w sprawie mini- zgodne z cytowanym wyżej ko jeden wyższy dodatek
szkolnych. z 26 stycznia 1982 r. Karta dla nauczycieli poszczegól- malnych stawek wynagro- przepisem z par. 5 powołane- funkcyjny.■
Rada gminy w par. 7 ust. Nauczyciela (Dz.U. z 2006 r. nych stopni awansu zawodo- dzenia zasadniczego nauczy- go rozporządzenia, który sta- Rozstrzygnięcie nadzor -
2 załącznika do przedmioto- nr 97, poz. 674 ze zm.) wego, w drodze regulaminu cieli, ogólnych warunków nowi, że do uzyskania dodat- cze wojewody wielkopolskie-
wej uchwały określiła wyso- w związku z art. 18 ust. 2 pkt obowiązującego od 1 stycznia przyznawania dodatków do ku funkcyjnego uprawnieni go NK.Pi.I.2.0911-109/08
kość stawek dodatku funkcyj- 15 ustawy z 8 marca 1990 r. do 31 grudnia m.in. wysokość wynagrodzenia zasadniczego są nauczyciele, którym po- ZBIGNIEW KORNAT

You might also like