+

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY DLA STUDENTW

Wydziau Nauki o Zdrowiu Kierunek Dietetyka STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA
Rok akademicki 2011/2012

Przewodnik dla III roku studiw pierwszego stopnia obowizuje jedynie w roku akademickim 2011/12. W roku akademickim 2012/13 plan zaj na III roku ulegnie zmianie.

Warszawa 2011

WADZE WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO Rektor prof. dr hab. Marek Krawczyk /tel. 022-572-01-01 / Prorektor ds. Dydaktyczno-Wychowawczych prof. dr hab. Marek Kulus /tel.022- 572-01-06 / Prorektor ds. Nauki i Wsppracy z Zagranic prof. dr hab. Sawomir Majewski /tel. 022-572-01-06 / Prorektor ds. Klinicznych, Inwestycji i Wsppracy z Regionem dr hab. Sawomir Nazarewski /tel. 022-502 13 24/ Prorektor ds. Kadr prof. nadzw. dr hab. Anna Kamiska /tel. 022-572-01-06 / WYDZIA NAUKI O ZDROWIU KIERUNEK DIETETYKA ul. wirki i Wigury 61 02-091 Warszawa Dziekan Wydziau Nauki o Zdrowiu prof. nadzw. dr hab. Zdzisaw Wjcik Prodziekan kierunku Dietetyka prof. dr hab. Robert Sotwiski

Kierownik Dziekanatu Wydziau Nauki o Zdrowiu: mgr Grayna Halicka / tel.022-572-05-20/ Osoba zajmujca si sprawami studentw kierunek Dietetyka: mgr Katarzyna Odalska /tel. 022-572-05-73/

Katedry i Zakady prowadzce zajcia dla studentw Kierunku Dietetyka

1. ZAKAD YWIENIA CZOWIEKA ul. Erazma Cioka 27 01-445 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Zdzisaw Wjcik Tel. 022-836-09-71 2. ZAKAD PODSTAW PIELGNIARSTWA ul. Erazma Cioka 27 01-445 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Andrzej Krupienicz 3. ZAKAD PIELGNIARSTWA SPOECZNEGO ul. Erazma Cioka 27 01-445 Warszawa Kierownik: dr hab. Jacek Imiela Tel. 022-877-35-97 w. 10 4. ZAKAD PROFILAKTYKI ZAGROE RODOWISKOWYCH i ALERGOLOGII ul. Banacha 1a

02-097 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Bolesaw Samoliski Tel. 022-599-20-39 5. ZAKAD DYDAKTYKI I EFEKTW KSZTACENIA ul. Oczki 4 02-007 Warszawa Kierownik: dr Henryk Rebandel Tel. 022-622-96-78 6. ZAKAD BIOFIZYKI I FIZJOLOGII CZOWIEKA ul. Chaubiskiego 5 02-004 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Jacek Przybylski Tel.022- 628-78-46 7. ZAKAD DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ ul. Banacha 1 02-097 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Dagna Bobilewicz Tel. 022-599-24-05 8. KATEDRA I ZAKAD FARMAKOLOGII DOWIADCZALNEJ I KLINICZNEJ ul. Krakowskie Przedmiecie 26/28 00-325 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Andrzej Czonkowski Tel.022- 826-21-16 9. STUDIUM WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I SPORTU ul. Trojdena 2 02-109 Warszawa Kierownik: mgr Jerzy Chrzanowski Tel. 022-822-64-09 do 10 w. 22 10. STUDIUM JZYKW OBCYCH ul. wirki i Wigury 61 02-091 Warszawa Kierownik: mgr Joanna Ciecierska Tel.022- 572-06-03, fax. 572-06-63 11. ZAKAD ZDROWIA PUBLICZNEGO ul. Banacha 1 02-097 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. J. lusarczyk Tel. 022-599-29-01; 599-21-80 12. ZAKAD INFORMATYKI MEDYCZNEJ I TELEMEDYCYNY ul. Banacha 1 02-097 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Robert Rudowski Tel. 022-658-29-97 13. ZAKAD PSYCHOLOGII MEDYCZNEJ ul. Trojdena 2 02-109 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Krzysztof Owczarek Tel. 022-822-64-09 wew. 106 14. KLINIKA DIABETOLOGII, PATOLOGII NOWORODKA I WAD WRODZONYCH ul. Dziadowska 1/3 01-184 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Hanna Szajewska Tel.022- 452-33-09 15. ZAKAD ANATOMII PRAWIDOWEJ ul. Chaubiskiego 5 02-004 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Bogdan Ciszek Tel. 022-628-10-41 16. ZAKAD BIOCHEMII OGLNEJ I YWNOCI ul. Cioka 27

01- 445 Warszawa tel. (0-22) 836 09 71 w. 11 Kierownik: dr hab. n. med. Katarzyna Koziak 17. KATEDRA I ZAKAD MIKROBIOLOGII LEKARSKIEJ ul. Chaubiskiego 5 02-004 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Grayna Mynarczyk Tel. 022-628-27-39 18. ZAKAD BIOLOGII MEDYCZNEJ ul. Nowogrodzka 73 02 018 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Lidia Chomicz Tel. 022-625-24-68 19. KLINIKA CHIRURGII OGLNEJ I YWIENIA KLINICZNEGO ul. Czerniakowska 231 00-416 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Marek Pertkiewicz Tel.022- 622-76-18; 584-13-20 20. ZAKAD IMMUNOLOGII I YWIENIA ul. Pawiskiego 3 02-106 Warszawa Tel. 022-57 20 247 Fax 022-57 20 246 Kierownik: Prof. dr hab. med. Robert Sotwiski 21. ZAKAD NAUCZANIA ANESTEZJOLOGII I INTENSYWNEJ TERAPII Szpital Kliniczny Dziecitka Jezus Centrum Leczenia Obrae ul. Lindleya 4 02-005 Warszawa tel.: (0-22) 502 17 73 Kierownik: dr Dariusz Kosson 22. ZAKAD PROFILAKTYKI ONKOLOGICZNEJ
Ul. Wooska 137 02-507 Warszawa Kierownik: doc. dr hab. Andrzej Deptaa

23. BIBLIOTEKA GWNA ul. Oczki 1 02-007 Warszawa Tel. 022-621-14-34; 621-95-45

INFORMACJE OGLNE
Warszawski Uniwersytet Medyczny Wydzia Nauki o Zdrowiu oferuje 3-letnie studia pierwszego stopnia (licencjackie) na kierunku Dietetyka. Przyjcie na studia odbywa si w oparciu o postpowanie kwalifikacyjne. Celem studiw jest nabycie wiedzy i umiejtnoci w zakresie dietetyki i ywienia klinicznego z podkreleniem nastawienia profilaktycznego i umacniajcego zdrowie. Ukoczenie studiw daje tytu licencjata w zakresie dietetyki. Absolwenci posiadaj podstawow wiedz z zakresu ywienia czowieka zdrowego i chorego oraz technologii przygotowywania potraw. Po ukoczeniu 3 letnich studiw pierwszego stopnia s przygotowani do: planowania racjonalnego ywienia dla rnych grup ludnoci; planowania i przygotowywania potraw wchodzcych w skad poszczeglnych diet zgodnie z obowizujc klasyfikacj; oceny stanu odywienia, sposobu ywienia, rozpoznania niedoywienia; zapobiegania chorobom ywieniowo zalenym; oceny wzajemnego wpywu farmakoterapii i ywienia; kontrolowania jakoci produktw ywnociowych i warunkw ich przechowywania oraz produkcji potraw zgodnie z zasadami Analizy Zagroe i Krytycznych Punktw Kontroli (Hazard Analyzes Critical Control Points - HACCP); oceny wpywu choroby na stan odywienia, wpywu ywienia na wyniki leczenia chorb; organizowania ywienia indywidualnego, zbiorowego i leczniczego dostosowanego do wieku i stanu zdrowia pacjentw; prowadzenia edukacji ywieniowej;

Zgodnie z posiadan wiedz i umiejtnociami uzyskanymi podczas studiw absolwenci s przygotowani do pracy w: publicznych i niepublicznych zakadach opieki zdrowotnej; zakadach ywienia zbiorowego i zakadach dostarczajcych poywienie do szpitali i innych placwek zbiorowego ywienia (catering); placwkach owiatowych; organizacjach konsumenckich; placwkach sportowych i innych (w zalenoci od rodzaju dodatkowych kwalifikacji);

Absolwent winien zna jzyk obcy na poziomie biegoci B2 Europejskiego Systemu Opisu Ksztacenia Jzykowego Rady Europy oraz posiada umiejtno posugiwania si jzykiem specjalistycznym z zakresu medycyny. Absolwent studiw powinien posiada predyspozycje psychofizyczne do pracy z ludmi zdrowymi i chorymi, a poniewa wykonuje zawd medyczny jego przygotowanie oglne i zawodowe powinno spenia wymagania obowizujce w ochronie zdrowia. Warunkiem otrzymania dyplomu ukoczenia studiw pierwszego stopnia jest zaliczenie i zdanie egzaminw ze wszystkich przedmiotw przewidzianych w programie studiw.

I ROK
ANATOMIA CZOWIEKA (I rok studiw pierwszego stopnia)

ZAKAD ANATOMII PRAWIDOWEJ CENTRUM BIOSTRUKTURY Warszawa, ul. Chaubiskiego 5, tel.628-10-41, bezp. tel. fax 629-52-83 e-mail : anatomy@ib.amwaw.edu.pl Kierownik Zakadu: prof. dr med. Bogdan Ciszek Odpowiedzialny za nauczanie przedmiotu: dr n med. Rafa Zdun WYKADY: 26 SEMINARIA: WICZENIA: 30 FORMA ZALICZENIA: egzamin PUNKTY ECTS: 3

Forma zaliczenia przedmiotu Zaliczenie wicze w formie kolokwium z caego materiau wiczeniowego jest jednoczenie warunkiem dopuszczenia do egzaminu. Egzamin testowy obejmuje tematy wicze i wykadw. REGULAMIN ZAJ STUDENCKICH: 1. Warunkiem zaliczenia semestru, i dopuszczenia do egzaminu z Anatomii jest czynny udzia w wykadach i wiczeniach oraz uzyskanie zaliczenia z kadego tematu wicze oraz kolokwiw. UWAGA ! - na kadym wiczeniu obowizuje znajomo materiau ze wszystkich poprzednio odbytych wicze. 2. Materia podzielony jest na 2 cykle tematyczne : Osteologia, ukad: nerwowy, krenia, oddychania, przestrze zaotrzewnowa, koczyny Ukad pokarmowy, ukad narzdw pciowych, gruczoy wydzielania wewntrznego Cykl tematyczny koczy si kolokwium testowym. Ewentualny drugi termin poprawkowy moe mie miejsce na kolejnym wiczeniu (test). Pozytywn ocen student uzyskuje po otrzymaniu 50%+1 prawidowych odpowiedzi. Termin trzeci (w przypadku nie zaliczenia dwch poprzednich terminw) moe mie miejsce przed sesj egzaminacyjn pod koniec semestru po zakoczeniu kursu anatomii. (Zdaje si go przed dwuosobow komisj bez udziau asystenta prowadzcego). 3. Dopuszczalna jest usprawiedliwiona nieobecno na nie wicej ni dwch wiczeniach z kadego cyklu tematycznego. Wiksza liczba nieobecnoci uniemoliwia przystpienie do kolokwium. Osoby te zdaj kolokwium w trybie komisyjnym. 4. Usprawiedliwiona nieobecno na kolokwium pozwala na przesunicie terminu zaliczenia na najblisze wiczenia po ustaniu powodu nieobecnoci. Kolokwium takie zdaje si u kierownika Zakadu, lub adiunkta. 5. Egzamin z Anatomii odbywa si w sesji zimowej. Jest to egzamin testowy. Aby uzyska ocen pozytywn naley odpowiedzie prawidowo na 50% +1 odpowied. 6. Termin poprawkowy jest wyznaczony w sesji poprawkowej. Jest to egzamin ustny. 7. wiczenia odbywaj si na terenie Zakadu Anatomii Prawidowej. Wprowadzanie osb postronnych oraz wykonywanie zdj lub filmw jest niedozwolone. 8. We wszystkich pomieszczeniach Zakadu obowizuje bezwzgldne przestrzeganie zasad higieny (czysto!!) oraz zasad BHP. 9. Przypomina si, e na terenie Zakadu i caego gmachu obowizuje zakaz palenia tytoniu. 10. Aby w peni wykorzysta czas wicze student obowizany jest przychodzi na zajcia przygotowany teoretycznie z aktualnego materiau.

WYKADY: (ZINTEGROWANY PROGRAM WYKADW ANATOMIA i HISTOLOGIA) 1. Wstpne wiadomoci z anatomii. Oglna budowa ciaa ludzkiego. paszczyzny. Komrka. Tkanka nabonkowa. 2. Oglna budowa koci i szkieletu. Tkanka czna. Tkanka nerwowa. 3. Anatomia orodkowego ukadu nerwowego. 4. Anatomia ukadu krenia. Krew, ukad krenia.

Osie

5. Anatomia drg oddechowych i puc. Ukad oddechowy, tkanka chrzstna. 6. Oglny plan budowy koczyn. Tkanka kostna. Tkanka miniowa. 7. Anatomia przestrzeni zaotrzewnowej i ukadu moczowego. 8. Ukad trawienny. 9. Bodowa oglna ukada pokarmowego. Topografia jamy brzusznej. Jama otrzewnej. 10. Anatomia brzucha. Budowa odka, jelita cienkiego i grubego. Unaczynienie i unerwienie narzdw jamy brzusznej. Wtroba i ukad wrotny. 11. Anatomia ukadu gruczow dokrewnych. Ukad pciowy eski i mski. 12. Gruczoy wewntrzwydzielnicze. 13. Ukad pciowy. Skra, narzdy zmysw. 14. Embriologia. WICZENIA: 1. Anatomia koci i ich pocze. Oglna budowa koci i szkieletu. Budowa stawu. Anatomia orodkowego ukadu nerwowego. Mzgowie, rdze krgowy. uk odruchowy. Drogi nerwowe. Kora mzgowa i orodki podkorowe. Narzdy zmysw. 2. Budowa serca. Ukad ttniczy, ylny, limfatyczny. Krenie due i mae. Krenie podowe. 3. Jama nosowa. Krta. Anatomia opucnej, puc. Drzewo oskrzelowe. Wymiana gazowa. 4. Oglny plan budowy koczyn, Grupy mini. Ukad krenia i nerwy obwodowe. 5. Anatomia przestrzeni zaotrzewnowej i ukadu moczowego. Nerki. Moczowody. Pcherz moczowy. KOLOKWIUM I 6. Jama brzuszna Jama otrzewnej. Ukad narzdw w jamie brzusznej. Rozwj otrzewnej. Zaburzenia rozwojowe. Przepukliny. 7. Budowa odka, jelita cienkiego i grubego. 8. Unaczynienie i unerwienie narzdw jamy brzusznej. Wtroba i ukad wrotny. Ukad pciowy eski i mski. 9. Ukad gruczow dokrewnych. Powoka wsplna. KOLOKWIUM II 10. Zaliczenia poprawkowe.
LITERATURA: Aleksandrowicz R., May atlas anatomiczny, Wyd. PZWL, Warszawa, 2002 Marciniak T., Anatomia Prawidowa Czowieka, RU ZSP AM, Wrocaw, 1991 3. Krechowiecki A., Czerwiski F., Zarys Anatomii Czowieka, Wyd. PZWL, 1987 4. Gob B., Anatomia Czynnociowa Orodkowego Ukadu Nerwowego, Wyd. PZWL, 1990 5. Kiss, Atlas Anatomii, Wyd. PZWL, T 1-3, Warszawa, 1984 6. Mc. Minn, Kolorowy Atlas Anatomii Czowieka, Vydavatelstvo Slovart- Solis, Bratislava, 1994

CHEMIA YWNOCI (I rok studia pierwszego stopnia)

ZAKAD YWIENIA CZOWIEKA Ul. E. Cioka 27 01-445 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Zdzisaw Wjcik Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: dr J. Rutkowska WYKADY: 36 SEMINARIA: 15 WICZENIA: Ksztacenie bez nauczyciela akadem: FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 2

WYKADY: 1. Woda w ywnoci. Fizykochemiczne waciwoci wody. Formy wody wystpujce w ywnoci. Pojecie aktywnoci wody. Aktywno wody a trwao ywnoci. 2. Rwnowagi kwasowo-zasadowe. Pojcie pH i PKa. Zmiany pH w trakcie psucia si ywnoci. Znaczenie buforowania kwasw sabych dla trwaoci ywnoci.

Wglowodany w ywnoci. Budowa i przeksztacenia. Struktura wglowodanw. Wystpowanie w ywnoci. Chiralno wglowodanw. Reakcje wglowodanw prostych. Chemiczne i fizyczne przemiany wglowodanw w trakcie obrbki kulinarnej. 4. Lipidy. Pojcie ekstrakt eterowy lipidy, tuszcz. Podzia lipidw. Nomenklatura. Klasy lipidw w tuszczach naturalnych i w margarynach. Przemiany n- 3 i n- 6 w organizmie. Powstawanie i znaczenie sprzonych dienw kwasu linolowego. 5. Lipidy. Reakcje chemiczne acylogliceroli i kwasw tuszczowych: estryfikacji, alkoholizy, acydolizy, przeestryfikowania i uwodorniania. Zaliczenie I z przedmiotu (zagadnienia wykadowe i seminaryjne od 1 do 4). 6. Biaka. Charakterystyka biaek gwnych surowcw ywnociowych: biaka mleka, biaka jaja, biaka nasion zb. 7. Barwniki w ywnoci. Budowa chemiczna, wystpowanie i stabilno barwnikw wystpujcych w ywnoci gwnie chlorofili, karotenoidw, flawonoidw, betalain i barwnikw hemowych. 8. Reakcje Maillarda zachodzce w ywnoci. Mechanizm reakcji Maillarda. Znaczenie reakcji Maillarda w ksztatowaniu aromatu i barwy ywnoci. 9. Reakcje karmelizacji zachodzce z ywnoci. Proces ciemnienia enzymatycznego. Karmelizacja cukrw: przykady wystepowania w ywnoci, przebieg procesu karmelizacji, produkty karmelizacji i zastosowanie, toksyczno 4 metyloimidiazolu. 10. Zaliczenie II z przedmiotu (zagadnienia od 5 do 9).

3.

SEMINARIA: 1. Woda w ywnoci. Wymagania dla wody jako czynnika produkcyjnego w przemyle spoywczym. Wskaniki: fizyczne, chemiczne i bakteriologiczne jakoci wody. Dezynfekcja wody na potrzeby przemysu spoywczego. 1. Waciwoci funkcjonalne wglowodanw. Smak. Aromaty pochodzenia sacharydowego. Barwniki pochodzenia sacharydowego. Rola sacharydw w teksturowaniu ywnoci. Bonnik pokarmowy: znaczenie dla organizmu i zdrowia ludzkiego, artykuy bogate w bonnik. 2. Lipidy procesy zachodzce w tuszczach spoywczych podczas obrbki technologicznej lub ich przechowywania. Procesy oksydacji lipidw i etapy, procesy hydrolizy i polimeryzacji lipidw. Podstawowe wyrniki jakoci tuszczw: liczba nadtlenkowa, liczba anizydynowa, wskanik oksydacji tuszczu Toto, liczba kwasowa, liczba jodowa, zawarto substancji nie ulegajcych zmydleniu, wykrywanie aldehydw i ketonw, dialdehyd malonowy (MDA) jako produkt oksydacji wielonienasyconych kwasw tuszczowych. Toksyczne oddziaywanie MDA w organizmie ludzkim. Wolne rodniki w organizmie ROS (Reactive Oxygen Substances). 3. Lipidy powstawanie kwasw tuszczowych o konfiguracji trans w procesie produkcji produktw tuszczw oraz w organizmie przeuwaczy: rnice w strukturze i wpywie na zdrowie czowieka. Rola kwasu wakcenowego i CLA. 4. Biaka przemiany biaek w czasie przechowywania i przetwarzania ywnoci: zmiany zachodzce skutkiem ogrzewania, utlenianie i dziaanie promieniowania, reakcje biaek w rodowisku zasadowym. 5. Rola niebiakowych zwizkw azotowych w ksztatowaniu smaku i zapachu wystpowanie i waciwoci wolnych aminokwasw w rnych produktach ywnociowych. Zmiany wolnych aminokwasw i peptydw w czasie przechowywania i przetwarzania ywnoci. Wystpowanie wolnych amin w ywnoci i ich wpyw na jako ywnoci. Powstawanie toksycznych N nitrozoamin i heterocyklicznych amin aromatycznych. 6. Przemiany barwnikw w owocach i warzywach w czasie procesu przetwrczego. Naturalne barwniki ywnoci. Zmiany zachodzce w chlorofilach, karotenoidach i polifenolach w czasie procesu przetwrczego. Proces ciemnienia enzymatycznego i sposoby ograniczania tego procesu w surowcu owocowo warzywnym. Barwniki izoprenoidowe, porfirytowe, flawooidowe, betalainowe, chinoidowe i inne: ryboflawina, kurkuma, karmele melanoidy. 7. Substancje zapachowe w ywnoci wraenie zapachu. Zapach a budowa chemiczna. Prg zapachu. Lotne substancje zapachowe: naturalne substancje zapachowe, lotne substancje warzyw i grzybw, substancje zapachowe powstajce wskutek ogrzewania ywnoci, lotne substancje zapachowe powstajce wskutek fermentacji. 8. Reakcje Maillarda zachodzce w ywnoci reakcje Maillarda (RM): mechanizm, etapy, przykady korzystne i niekorzystne, czynniki sprzyjajce i niesprzyjajce RM. Znaczenie RM w produkcji ywnoci. Biologiczne efekty RM: wpyw na warto odywcz ywnoci, toksykologiczne waciwoci produktw RM. Metody oznaczania RM w ywnoci.
LITERATURA: 1. Gertig H., ywno a zdrowie, Wyd. PZWL, 1996

2. 3.

Sikorski Z.E. (red.), Chemia ywnoci, WNT, 2002 Gertig H., Duda G., ywno a zdrowie i prawo, WNT, 2004

BIOCHEMIA OGLNA I YWNOCI ( I rok stopnia pierwszego stopnia)

ZAKAD BIOCHEMII OGLNEJ I YWNOCI ul. Cioka 27 01- 445 Warszawa tel. (0-22) 836 09 71 w. 11 Kierownik: dr hab.n. med. Katarzyna Koziak WYKADY: 45 SEMINARIA: 30 WICZENIA: 40 KSZTACENIE BEZ NAUCZ.: 20 FORMA ZALICZENIA: egzamin PUNKTY ECTS: 5

ZASADY I FORMY OCENY WYNIKW: Zaliczenie zaj, udokumentowane wpisem w indeksie, odbywa si pod koniec semestru i stanowi warunek dopuszczenia do egzaminu pisemnego, ktry odbywa si w sesji zimowej. Warunkiem zaliczenia s: obecno na seminariach i wiczeniach, zaliczenie kolokwiw. WYKADY: 1. Przegld budowy i funkcji biaek - od enzymw do prionw. 2. Charakterystyka kwasw nukleinowych i mechanizmy przekazywania informacji genetycznej. 3. Enzymy: biaka przemieniajce energi i materi. 4. Utlenianie komrkowe. 5. Trawienie cukrw, biaek i tuszczw. Mechanizmy wchaniania produktw trawienia. 6. Oglna charakterystyka wglowodanw i gwne drogi przemian metabolicznych glukozy u czowieka. cz. 1 7. Oglna charakterystyka wglowodanw i gwne drogi przemian metabolicznych glukozy u czowieka. cz. 2 8. Metabolizm lipidw cz.1 9. Metabolizm lipidw cz.2 10. Gospodarka azotowa. 11. Przemiany aminokwasw. 12. Biochemia krwi wybrane zagadnienia. 13. Biochemiczna ocena moczu. 14. Witaminy. 15. Regulacja i integracja metabolizmu na poziomie komrki, tkanki, organizmu. SEMINARIA: 1. Biaka Funkcje czsteczek biakowych. Aminokwasy. Klasyfikacja biaek. Struktura biaek (I, II, III, IV rzdowa). Hemoglobina i mioglobina. Kolagen. Insulina. Biosynteza biaka i biaka histonowe (wprowadzenie). Oczyszczanie i elektroforeza biaek. 2. Kwasy nukleinowe Genetyczne podoe zaburze metabolizmu. 3. Enzymy i oddychanie komrkowe

Wprowadzenie- enzymy jako katalizatory. Klasyfikacja enzymw. Izoenzymy. Termodynamika i kinetyka reakcji enzymatycznych (staa Michaelisa - Menten). Inhibicja i regulacja reakcji enzymatycznych (np. aktywacja proteolityczna). Koenzymy. acuch oddechowy-mitochondria. Dekarboksylacja oksydacyjna pirogronianu. Cykl Krebsa. 4.Wglowodany Cukrzyca i zesp metaboliczny. Rola diety i wysiku fizycznego w zapobieganiu i leczeniu w/w chorb (czyli w jaki sposb dieta i wysiek fizyczny wpywaj na metabolizm wglowodanw). Indeks glikemiczny. Dlaczego kochamy sodycze (wpyw glukozy na metabolizm mzgu). 5. Lipidy Biosynteza kwasw tuszczowych: znaczenie biomedyczne lipogenezy, wpyw stanu odywienia na szybko lipogenezy. Aspekty kliniczne ketogenezy i niedoboru egzogennych kwasw tuszczowych. 6. Krew Analiza krwi. Skadniki krwi i ich funkcje: surowica, krwinki biae, krwinki czerwone, pytki krwi. Krew jako gwny rodek transportu tlenu i dwutlenku wgla, skadnikw odywczych, enzymw i hormonw. Limfa. Choroby krwi. 7. Mocz Biochemiczna ocena moczu: klirens kreatyniny, wydalanie jonw, gospodarka wglowodanowa, diureza cukrzycowa, mikroalbuminuria, ketonuria, biakomocz, wskaniki metabolizmu koci i wtroby. WICZENIA: 1. Biaka Oznaczanie stenia biaka: reakcja biuretowa. Elektroforeza biaek. Rozpuszczalno albumin i globulin. Denaturacja i koagulacja biaka. 2. Kwasy nukleinowe Izolacja DNA genomowego z leukocytw krwi obwodowej. Elektroforeza DNA w elu agarozowym. Replikacja genw in vitro - metoda reakcji acuchowej polimerazy DNA (PCR). Analiza struktury wybranych genw pod wzgldem wykrywania ich mutacji. Trawienie fragmentu genu enzymem restrykcyjnym. 3. Enzymy Oznaczanie aktywnoci aminotransferazy asparaginianowej i aminotransferazy alaninowej. Wykrywanie aktywnoci oksydaz. Katalazy krwi, peroksydaza chrzanowa, peroksydaza ziemniaka. Wpyw pH i temperatury na aktywno amylazy. 4. Wglowodany Oznaczanie stenia glukozy we krwi. Wykrywanie, hydroliza i waciwoci redukujce skrobi. Wykrywanie amylazy trzustkowej. Wpyw warunkw fizyko-chemicznych na przebieg reakcji redukujcych. 5. Lipidy Oznaczanie stenia cholesterolu we krwi. Zmydlanie tuszczw. 6. Skadniki krwi Wykrywanie skadnikw morfotycznych i biochemicznych krwi. 7. Skadniki moczu Wykrywanie zwizkw zawartych w moczu testami paskowymi. Wykrywanie biaka w moczu metod Extona. Oznaczanie stenia kreatyniny w moczu.
LITERATURA: 1. Berg J., Stryjer L., Tymoczko J., Biochemia, Wyd. PWN, Warszawa 2007 2. Murrey R., Granner D., Mayes P., Rodwell V. Biochemia Harpera, Wyd. PZWL 2005 3. Hames D., Hooper N. Biochemia. Krtkie wykady, Wyd. PWN 2006 4. Kyszejko-Stefanowicz L. (red) wiczenia z biochemii, Wyd. PWN 2005

MIKROBIOLOGIA OGLNA I YWNOCI (I rok studia pierwszego stopnia)

KATEDRA I ZAKAD MIKROBIOLOGII LEKARSKIEJ Ul. Chaubiskiego 5 02 004 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. med. Grayna Mynarczyk Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: dr n. med. Hanna Pituch. WYKADY: 18 FORMA ZALICZENIA: egzamin

10

SEMINARIA: 15 WICZENIA: 30 Ksztacenie bez nauczyciela akadem: 20

PUNKTY ECTS: 5

WYKADY:
1. 2. 3.

Udzia mikroorganizmw w zakaeniach u ludzi. Podstawy morfologii, fizjologii drobnoustrojw. Czynniki zjadliwoci. Elementy genetyki bakterii. Antybiotyki i antybiotykoterapia. Oporno bakterii na antybiotyki i inne czynniki przeciwbakteryjne. Genetyczne podstawy opornoci. Antybiotyki a ywno pochodzenia zwierzcego. 4. ywno i woda w szerzeniu si zakae bakteryjnych. 5. ywno i woda w szerzeniu si zakae wirusowych. Priony. 6. Miejsce drobnoustrojw w przyrodzie. Naturalna mikroflora ludzi. Nosicielstwo chorobotwrczych bakterii. Zakaenia oportunistyczne. Zakaenia u pacjentw z obnion odpornoci. 7. Odporno przeciwzakana. Profilaktyka zakae bakteryjnych i wirusowych. 8. Drogi szerzenia si zakae w populacji. Podstawowe pojcia z epidemiologii. Definicja probiotykw i prebiotykw. Zastosowanie probiotykw i prebiotykw w profilaktyce i leczeniu schorze przewodu pokarmowego. 9. Patogeny alarmowe w epidemiologii zakae i kolonizacji przewodu pokarmowego. Kontrola zakae szpitalnych w aspekcie ywienia pacjenta. 10. Zadania mikrobiologii ywnoci. Sposoby konserwacji ywnoci. Udzia bakterii w produkcji ywnoci.

SEMINARIA:
1.

2. 3. 4. 5.

Pozytywne i negatywne skutki dziaalnoci grzybw: drody, grzybw drodopodobnych i grzybw pleniowych. Zastosowanie drody i grzybw pleniowych w produkcji ywnoci i uywek. Zakaenia grzybicze i zatrucia wywoane przez toksyny grzybicze. Podstawowe zasady diagnostyki zakae grzybiczych. Wykrywanie grzybw i ich toksyn w ywnoci. Bakteryjne zakaenia ukadu pokarmowego. Diagnostyka zakae i zatru pokarmowych wywoywanych przez bakterie. Wirusowe zakaenia ukadu pokarmowego. Problemy zwizane z gryp pochodzenia zwierzcego. Metody oznaczania lekowraliwoci drobnoustrojw i wykrywania mechanizmw opornoci na leki. Moliwoci terapii zakae przewodu pokarmowego. Charakterystyka rnych grup drobnoustrojw wanych w technologii ywnoci i ywienia. Ocena mikrobiologiczna procesw produkcyjnych i gotowej ywnoci.

6. Metody badania produktw ywnociowych pod ktem zanieczyszcze drobnoustrojami patogennymi w ramach urzdowej kontroli ywnoci zgodnie z obowizujcymi normami PN-ISO.

WICZENIA:

1. Zasady BHP. Podstawowe metody stosowane w bakteriologii. Podoa i warunki hodowlane. Metody mikroskopowe. Morfologia bakterii. 2. Tok badania bakteriologicznego. Klasyczne metody stosowane w diagnostyce bakteriologicznej. Oznaczanie cech biochemicznych bakterii i ich lekowraliwoci. 3. Sterylizacja i dezynfekcja. Kontrola aparatw i procesu sterylizacji. 4. Postpowanie diagnostyczne. Pobieranie i przesyanie prbek materiau klinicznego do bada bakteriologicznych. Badania w kierunku nosicielstwa. 5. Chorobotwrczo, metody wykrywania i identyfikacji prtkw, riketsji, chlamydii i mikoplazm. 6. Kolokwium I (w. 1 - 5). 7. Najwaniejsze wirusy chorobotwrcze dla ludzi. Podstawowe metody stosowane w diagnostyce wirusologicznej (hodowla wirusw, podstawowe metody wykrywania wirusw w materiale diagnostycznym oraz w hodowli). 8. Zastosowanie metod serologicznych w diagnostyce bakteriologicznej, wirusologicznej i mikologicznej. Molekularne metody stosowane w diagnostyce mikrobiologicznej.

11

9. Metody pomiaru liczby drobnoustrojw. Zasady badania czystoci mikrobiologicznej wody i powietrza. Normy czystoci mikrobiologicznej wody i powietrza. 10. Metody pobierania i przesyania prbek ywnoci do bada mikrobiologicznych. Metody badania rnych grup produktw ywnociowych pod ktem drobnoustrojw powodujcych psucie si ywnoci (mleko, miso i jego przetwory, ryby, konserwy, przetwory pochodzenia rolinnego). Normy ilociowe i jakociowe zawartoci drobnoustrojw w ywnosci. 11. Kolokwium II (w. 7 - 10).

TEMATY DO SAMOKSZTACENIA (bez nauczyciela akademickiego). 1. Najwaniejsze Gram-dodatnie drobnoustroje chorobotwrcze dla czowieka. Ziarenkowce z
rodzaju Staphylococcus, Streptococcus, Enterococcus, laseczki z rodzaju Bacillus, Clostridium, paeczki z rodzaju Corynebacterium, Listeria, Erysipelothrix, Mycobacterium (prtki), Bifidobacterium, Lactobacillus, Actinomyces (wg listy podanej na wiczeniach). Chorobotwrczo, mechanizmy oraz drogi szerzenia si zakae wywoanych przez wymienione drobnoustroje Gram-dodatnie. Najwaniejsze Gram-ujemne drobnoustroje chorobotwrcze dla czowieka. Paeczki z rodzaju Escherichia, Salmonella, Shigella, Klebsiella, Serratia, Proteus, Pseudomonas, Yersinia, Haemophilus, Bordetella, Legionella, Vibrio, Campylobacter, Helicobacter, Plesiomonas, Aeromonas, paeczki beztlenowe Bacteroides, Porphyromonas, Prevotella, ziarenkowce Neisseria, Branhamella (wg listy podanej na wiczeniach). Chorobotwrczo, mechanizmy oraz drogi szerzenia si zakae wywoanych przez wymienione drobnoustroje Gram-ujemne. Najwaniejsze krtki chorobotwrcze dla czowieka. Rodzaj Treponema (Treponema pallidum), Borrelia (Borrelia burgdorferi), Leptospira (Leptospira interrogans). Chorobotwrczo, mechanizmy oraz drogi szerzenia si zakae wywoanych przez wymienione krtki. Njawaniejsze wirusy chorobotwrcze dla czowieka. Wirusy powodujce choroby wieku dziecicego, wirusy powodujce zapalenia wtroby, wirusy powodujce schorzenia ukadu oddechowego, wirusy powodujce zakaenia wrodzone i okooporodowe. Wirus HIV. Epidemiologia zakae wirusowych.

2.

3.
4.

LITERATURA: 1. 2. 3. 4. 5. Virella G. (red.): Mikrobiologia i choroby zakane. Collier L., Oxford J.: Wirusologia. Mikrobiologia. Podrcznik dla pielgniarek, poonych i ratownikw medycznych. Pod redakcj P. B. Heczko. Wyd. Lekarskie PZWL Szewczyk E. (red.): Diagnostyka bakteriologiczna. Libudzisz Z, Kowal K., akowska Z.: Mikrobiologia techniczna ( Tom 1 i 2).

FIZJOLOGIA CZOWIEKA (I rok studia pierwszego stopnia)

ZAKAD BIOFIZYKI I FIZJOLOGII CZOWIEKA ul. Chaubiskiego 5 02-004 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Jacek Przybylski Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: mgr in. Piotr Mrwka WYKADY: 30 SEMINARIA: 30 WICZENIA: Ksztacenie bez nauczyciela akadem: 20 FORMA ZALICZENIA: egzamin PUNKTY ECTS: 5

WYKADY:

12

1. Pojcie homeostazy. Fizjologia komrki. Mechanizmy transportu przez bon komrkow. 2. Podstawy elektrofizjologii komrkowej. Mechanizm powstawania potencjau bonowego spoczynkowego i czynnociowego. Pojcie tkanek pobudliwych. Porwnanie sprzenia elektromechanicznego w miniu poprzecznie prkowanym, sercowym i gadkim. 3. Przemiana materii. Metabolizm. Pomiary przemiany materii. Bilans energetyczny organizmu. 4. Podstawowe metody badawcze i diagnostyczne stosowane w fizjologii i medycynie. 5. Fizjologia wtroby. Krenie kwasw ciowych. Detoksykacyjna rola wtroby. 6. Fizjologia ukadu odpornociowego. Odporno swoista i nieswoista. 7. Motoryka, czynno sekrecyjna, procesy transportu w przewodzie pokarmowym. Aktywno skurczowa jelita cienkiego i grubego. Regulacja aktywnoci motorycznej jelit. Wpyw ukadu autonomicznego. Bariera luzwkowa odka. Regulacja wydzielania soku odkowego. Trawienie i wchanianie na poszczeglnych pitrach przewodu pokarmowego. Procesy transportu jelitowego i ich regulacja. 8. Budowa i fizjologia nerek. Mechanizmy powstawania, zagszczania i rozcieczania moczu. Rola nerek w regulacji cinienia ttniczego i rwnowagi wodno-elektrolitowej. Ukad renina-angiotensyna i jego tkankowe odpowiedniki. 9. Cykl hemodynamiczny serca. Regulacja siy i czstoci skurczw serca. Regulacja przepywu krwi w wybranych oyskach naczyniowych. Rola rdbonka w regulacji przepywu. 10. Podstawy endokrynologii. O podwzgrze-przysadka-nadnercze. Wpyw glikokortykoidw na regulacje metabolizmu wglowodanw. Wpyw hormonw tarczycy na przemian materii. 11. Budowa ukadu oddechowego. Podstawy regulacji oddychania i wymiany gazowej w pucach. Interakcja pomidzy chemoreceptorami ttniczymi a strefami chemowraliwymi pnia mzgu. 12. Fizjologia blu. 13. Fizjologia ukadu rozrodczego i rozrodu. 14. Fizjologia orodkowego ukadu nerwowego. Czynno bioelektryczna mzgu. Podstawy EEG. Czuwanie i sen. Orodkowe mechanizmy godu i sytoci. 15. Termoregulacja ze szczeglnym uwzgldnieniem termoregulacji w aspekcie metabolicznym. SEMINARIA: 1. Skad liny, jej rola fizjologiczna. Neuroregulacja wydzielania liny. 2. Fizjologia komrki. Cykl komrkowy. Proliferacja, rnicowanie, starzenie si komrek. Apoptoza. 3. Rola osi podwzgrze-przysadka-nadnercza w regulacji metabolizmu. Hormonalna regulacja stenia glukozy we krwi. Endokrynna i egzokrynna czynno trzustki. Mechanizmy uwalniania insuliny, insulina jako czynnik wzrostu. 4. Metaboliczne nastpstwa bezczynnoci ruchowej. Metabolizm tkanki kostnej. Gospodarka wapniowo-fosforanowa. 5. Rwnowaga kwasowo-zasadowa, gwne bufory pynw ustrojowych. Gospodarka wodno-elektrolitowa. 6. Fizjologia tkanki tuszczowej. Pojcie katabolizmu i anabolizmu. Hormonalna regulacja metabolizmu tkanki tuszczowej. Otyo. 7. Podstawy neuroregulacji krenia/cinienia krwi. Pomiar cinienia ttniczego. Prba ortostatyczna, prba Valsalvy. 8. Fizjologia mini szkieletowych. Sia mini szkieletowych. Pomiary siy mini szkieletowych. 9. Adaptacja ukadu krenia do wysiku fizycznego. Koszt energetyczny pracy miniowej. Pojcie wydolnoci. 10. Fizjologia narzdw zmysw.

13

11. Odruchy 12. Fizjologia krwi i szpiku. Wpyw czynnikw pokarmowych na procesy krwiotworzenia. Rola witamin i elaza. 13. Trawienie i wchaniani poszczeglnych skadnikw pokarmowych. 14. Patofizjologia i mechanizmy obronne przewodu pokarmowego: biegunka, wymioty, niedrono jelit, alergie pokarmowe. 15. Zaliczenie

Ksztacenie bez nauczyciela akademickiego: Szczegowe opracowanie fizjologii przewodu pokarmowego: Budowa ukadu pokarmowego. Motoryka, czynno sekrecyjna, procesy transportu w przewodzie pokarmowym. Aktywno skurczowa przeyku, odka, jelita cienkiego i grubego. Regulacja aktywnoci motorycznej jelit. Wpyw ukadu autonomicznego. Bariera luzwkowa odka. Regulacja wydzielania soku odkowego i soku jelitowego. Trawienie i wchanianie na poszczeglnych pitrach przewodu pokarmowego. Procesy transportu jelitowego i ich regulacja. Formowanie i wydalanie kau. Patofizjologia ukadu pokarmowego. Pozyskiwanie, wchanianie i rola poszczeglnych skadnikw pokarmowych. LITERATUR: 1. 2. 3. 4. Tafil-Klawe M. Wykady z fizjologii czowieka Grski J. Fizjologia czowieka Konturek Fizjologia czowieka Sienkiewicz-atka E. et al. Materiay do wicze z fizjologii czowieka - skrypt

PODSTAWY PATOFIZJOLOGII KLINICZNEJ (I rok studia pierwszego stopnia)

KATEDRA I ZAKAD PATOLOGII OGLNEJ I DOWIADCZALNEJ Ul. Krakowskie przedmiecie 26/28, 00-927 Warszawa, Tel. 22 82645 85, 22 826 81 41 Kierownik: prof. dr hab. n. med. Sawomir Maliski Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: dr n. med. Anna Witanowska Godziny przyj w sprawach studenckich: 12:00-14:00 WYKADY: 20 SEMINARIA: 10 WICZENIA: Ksztacenie bez nauczyciela akadem: Regulamin zaj studenckich: 1. Zaliczenie seminariw w formie kolokwium z caego materiau seminaryjnego. 2. Warunkiem zaliczenia semestru jest obecno na wykadach, czynny udzia w seminariach oraz uzyskanie zaliczenia z seminariuw. 3. Obecno na wszystkich seminariach jest obowizkowa. Usprawiedliwion nieobecno na seminarium naley odrobi po konsultacji z osob prowadzc zajcia. Do kolokwium mona przystapi majc zaliczone wszystkie seminaria. FORMA ZALICZENIA: egzamin PUNKTY ECTS: 6

14

4. Forma kocowa zaliczenia przedmiotu - egzamin. Program nauczania: Celem nauczania patofizjologii jest poznanie zmian czynnociowych w chorobie, zmian prowadzcych do choroby i wynikajcych z choroby. Patofizjologia rni si w istotny sposb od fizjologii, ktrej przedmiotem jest czynno prawidowa organizmu. Rni si od anatomii patologicznej, ktra rozpatruje aspekt morfologiczny zmian chorobowych. Rni si take od chemii fizjologicznej, ktra rozpatruje przemiany biochemiczne zdrowego organizmu. Patofizjologia jest gramatyk nauk lekarskich, jest dziedzin podstawow, ktra integruje nauki fizjologiczne z naukami klinicznymi i przygotowuje studenta do zrozumienia wiedzy przekazywanej w cigu kolejnych lat studiw. Wykady: 1. Podstawowe pojcia zdrowie choroba; klasyfikacja chorb, objawy, przebieg, rokowanie, zejcie; czynniki chorobotwrcze i mechanizm ich dziaania; etiologia i patogeneza. 2. Wpyw czynnikw rodowiskowych na ustrj. 3. Patomechanizm powstawania obrzkw i odleyn. Zwyrodnienie. 4. Zaburzenia czucia i bl. 5. Zaburzenia przemiany materii. 6. Zaburzenia termoregulacji hipertermia, hipotermia, gorczka i jej znaczenie. 7. Choroba nowotworowa. Powstawanie nowotworw czynniki zewntrzpochodne i wewntrzpochodne. Patogeneza choroby nowotworowej. 8. Patomechanizm reakcji zapalnej. 9. Starzenie si ustroju. 10. Rwnowaga kwasowo zasadowa. Seminaria: 1. Awitaminozy. 2. Wstrzs. 3. Odczynowo ustroju stopnie i zaburzenia; alergia; odporno swoista i nieswoista; AIDS nabyta utrata odpornoci. 4. Cukrzyca. 5. Ukad pokarmowy.

YWIENIE CZOWIEKA (I rok studia pierwszego stopnia)

ZAKAD YWIENIA CZOWIEKA Ul. Erazma Cioka 27 01 445 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Zdzisaw Wjcik Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: dr in. Beata Siska WYKADY: 75 SEMINARIA: 30 WICZENIA: 30 Ksztacenie bez nauczyciela akadem: 20 FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 6

15

WYKADY 1. Rys historyczny rozwoju pogldw na ywienie. Rozwj nauki o ywieniu w Polsce. Tabele skadu i wartoci odywczej produktw i potraw jako rdo informacji. 2. Biaka rda, warto odywcza biaek zwierzcych i rolinnych, rola w organizmie, zapotrzebowanie. Trawienie i wchanianie. Aminokwasy ograniczajce. 3. Wglowodany rda, charakterystyka, rola w organizmie, zapotrzebowanie. Trawienie i wchanianie. Bonnik pokarmowy. 4.Tuszcze rda, charakterystyka tuszczw zwierzcych i rolinnych, rola w organizmie, zapotrzebowanie. Trawienie i wchanianie. Asortyment tuszczw spoywczych. 5. Skadniki mineralne i ich rola w ywieniu czowieka makroelementy.

SEMINARIA 1. Tabele skadu i wartoci odywczej produktw i potraw zastosowanie praktyczne w pracy dietetyka.

2. Biako jako skadnik poywienia, jego warto odywcza z uwzgldnieniem uzupeniania si aminokwasw. 3. Charakterystyka wartoci odywczej ronych tuszczw spoywczych. Przegld i charakterystyka asortymentu margaryn (na podstawie analizy opakowa).

6. Skadniki mineralne i ich rola w ywieniu czowieka mikroelementy 7. Witaminy rozpuszczalne w wodzie i ich rola w ywieniu czowieka.

4. Ocena i rola produktw spoywczych ze wzgldu na zawarto bonnika pokarmowego. Wyliczanie zawartoci bonnika w jadospisie. Modyfikacje jadospisu w zalenoci od zalecanej iloci bonnika pokarmowego. 5. Zawarto wybranych skadnikw mineralnych w produktach spoywczych 6. Kolokwium czstkowe.

8. Witaminy rozpuszczalne w tuszczach i ich rola w ywieniu czowieka. 9. Wzbogacanie ywnoci. 10. Rwnowaga kwasowo-zasadowa. Rola wody w organizmie czowieka. Wody mineralne i rdlane zastosowanie w ywieniu. 11. Warto energetyczna produktw spoywczych. Rwnowaniki energetyczne. Podzia produktw w zalenoci od ich wartoci energetycznej. 12. Wpyw procesw technologicznych na warto odywcz produktw i potraw.

7. Zawarto wybranych witamin w produktach spoywczych 8. Rwnowaga kwasowo- zasadowa. Badanie wybranych produktw spoywczych pod ktem wpywu na rwnowag kwasowo-zasadow.

9. Gospodarka wodno-elektrolitowa. Badanie iloci spoytej wody na przykadzie wasnego jadospisu. 10. Zaliczenie kocowe

LITERATURA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. a. b. c. Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka. ywienie zdrowego i chorego czowieka, PZWL, Warszawa 2007 Gawcki J., Hryniewiecki L. i in., ywienie czowieka. Podstawy nauki o ywieniu, PWN, Warszawa 1998 Gawcki J., Biaka w ywnoci i ywieniu, Wyd. Instytut DANONE, Warszawa 1998 Gawcki J., Prawda o tuszczach, Wyd. Instytut DANONE, Warszawa 1998 Hasik J., Hryniewiecki L., Dietetyka, Wyd. PZWL, Warszawa 1999 Kunachowicz H., Nadolna I., Warto odywcza wybranych produktw spoywczych i typowych potraw, PZWL, Warszawa 2001 Kunachowicz H., Zasady ywienia czowieka, WSiP, Warszawa 2000 Marcinkowski J i in., Podstawy higieny, VOLUMED, Wrocaw 1997 Sekua W., Wyywienie w Polsce na tle innych krajw, I, Warszawa 1997 Szczygowa H., Szczepaska A., Album porcji produktw i potraw, I, Warszawa 1991 Szewczyski J., Skrodzka Z., Higiena ywienia, PZWL, Warszawa 1994 widerski F. i in., ywno wygodna i ywno funkcjonalna, WNT, Warszawa 1999 Wachnik Z., Weker H., ywienie dzieci w przedszkolach, WSiP, Warszawa 1988

CZASOPISMA: (dostpne w Zakadzie ywienia Czowieka) ywienie czowieka i metabolizm kwartalnik, Warszawa, I Biuletyn Polskiego Towarzystwa Dietetyki kwartalnik, Warszawa Krakw Medycyna metaboliczna kwartalnik, PZWL, Warszawa

16

TECHNOLOGIA, YWNOCI I POTRAW, TOWAROZNAWSTWO (I rok, studia pierwszego stopnia)

ZAKAD YWIENIA CZOWIEKA Ul. Erazma Cioka 27 01 445 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Zdzisaw Wjcik Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: dr in. Beata Siska WYKADY: 45 SEMINARIA: 15 WICZENIA: 60 Ksztacenie bez nauczyciela akadem: 20 REGULAMIN ZAJ STUDENCKICH 1. W pracowni technologicznej student zobowizany jest zorganizowa prac i stanowisko pracy w sposb zabezpieczajcy przed zagroeniami wypadkowymi oraz oddziaywaniem czynnikw szkodliwych dla zdrowia. Podstawowym obowizkiem kadego studenta jest przestrzeganie przepisw i zasad bezpieczestwa i higieny pracy, a w szczeglnoci jest zobowizany: zna przepisy i zasady bezpieczestwa i higieny pracy, wykonywa prac w sposb zgodny z przepisami i zasadami bezpieczestwa i higieny pracy, stosowa si do wydawanych w tym zakresie polece i wskazwek asystenta prowadzcego zajcia, dba o naleyty stan urzdze, narzdzi i sprztu oraz o porzdek i ad na stanowisku pracy, uywa odzie ochronn (biay fartuch, nakrycie gowy, biae obuwie), niezwocznie zawiadomi osob prowadzc zajcia o zauwaonym zniszczeniu sprztu lub jego braku. Student zobowizany jest odbywa wiczenia zgodnie z grafikiem oraz ze swoj grup dziekask. O ewentualnej zmianie grupy wiczenia decyduje prowadzcy wiczenia. Zaliczenie z pracowni technologicznej otrzymuje student na podstawie pozytywnego zaliczenia wejciwek i zada praktycznych oraz obecnoci na zajciach. Zajcia oceniane s w sposb punktowy: wejciwka merytoryczne sprawdzenie wiadomoci studenta maksymalnie 7 pkt., wejciwek nie poprawia si, wykonanie zadania wiczeniowego maksymalnie 3 pkt. Wszystkie wiczenia s obowizkowe: nieobecno nieusprawiedliwiona o jej ewentualnym zaliczeniu decyduje osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu na wniosek studenta, zaopiniowany przez prowadzcego wiczenia, nieobecno usprawiedliwiona musi by odnotowana w Studenckiej Ksieczce Zdrowia, a wiczenia opuszczone musz by odrobione, po wczeniejszym ustaleniu z prowadzcym wiczenia. usprawiedliwiona nieobecno na egzaminie kocowym pozwala przesun termin egzaminu na najblisz sesj po ustaleniu powodu nieobecnoci. W czasie sesji studenci zdaj caociowy egzamin testowy (zakres wicze i wykadw) po wczeniejszym pozytywnym zaliczeniu wicze. 1. Wiadomoci wstpne dotyczce technologii potraw i towaroznawstwa produktw spoywczych. 2. Warzywa i owoce w technologii potraw. Ziemniaki odmiany, warto odywcza i zastosowanie w ywieniu czowieka. FORMA ZALICZENIA: egzamin PUNKTY ECTS: 5

2. 3. 4.

5.

6.

WYKADY:

17

3. Nasiona rolin strczkowych - rodzaje, warto odywcza i obrbka technologiczna. 4. Tuszcze spoywcze rodzaje, ocena towaroznawcza i ywieniowa tuszczw spoywczych. Zmiany fizykochemiczne zachodzce w tuszczach spoywczych podczas przechowywania i procesw cieplnych. 5. Grzyby podzia, warto odywcza, zastosowanie w technologii potraw i ywieniu czowieka. Uywki, przyprawy rola w technologii potraw i wpyw na zdrowie czowieka. 6. Jaja - rodzaje, warto odywcza, obrbka technologiczna i zastosowanie w technologii potraw. Mleko i przetwory mleczne rodzaje, warto odywcza, wykorzystanie w ywieniu czowieka. 7. Zboa, mki, kasze, makarony, pieczywo rodzaje, warto odywcza, wykorzystanie w ywieniu czowieka, waciwoci zagszczajce skrobi w produkcji potraw. 8. Miso zwierzt rzenych rodzaje, warto odywcza, zastosowanie w produkcji potraw, wodochonno oraz zdolno zatrzymywania wody przez miso w czasie obrbki cieplnej. Charakterystyka mis smaonych, duszonych, gotowanych, grillowanych i pieczonych. 9. Dziczyzna warto odywcza, zastosowanie w kuchni polskiej. 10. Technologia ciast o strukturze gbczastej, kruchej, biszkoptowej sposoby sporzdzania, warto odywcza i zastosowanie w dietetyce. 11. Procesy technologiczne stosowane w gastronomii, w tym metody utrwalania i zasady przechowywania ywnoci. 12. Higiena w produkcji ywnoci (materiay przeznaczone do kontaktu z ywnoci, opakowania, aspekty higieniczne dotyczce maszyn i sprztu pomocniczego, transportu wewntrznego). 13. Zakady gastronomiczne dziaalno usugowa, podzia zakadw gastronomicznych. Zakres usug gastronomicznych w hotelach. Systemy obsugi w zakadach gastronomicznych. 14. Wybrane zagadnienia z obsugi konsumenta. Zasady serwowania da. Organizacja przyj bankietw. Wyposaenie do obsugi konsumenta. 15. Analiza sensoryczna w technologii gastronomicznej. Rachunkowo zarzdcza.

WICZENIA:
1. Podstawy projektowania technologicznego zakadw gastronomicznych. 2. Wybrane zagadnienia z organizacji obsugi konsumenta. 3. Podstawowe techniki sporzdzania potraw. 4. Wpyw obrbki technologicznej warzyw i owocw na zmiany jakociowoilociowe gotowanych potraw. 5. Ocena przydatnoci odmianowej na przykadzie ziemniaka. Zastosowanie ziemniakw w technologii potraw. 6. Zastosowanie pieczarek i przypraw w technologii potraw. 7. Wykorzystanie nasion rolin strczkowych w technologii potraw. 8. Strukturotwrcza rola jaj w technologii potraw. 9. Technologia potraw z mleka i produktw mlecznych. Ocena jakociowa mk, kasz i makaronw. Sporzdzanie potraw na bazie mk, kasz i makaronw. Wypiek pieczywa pszennego, pszenno-ytniego, ytniego ocena sensoryczna i warto odywcza. Technologia sporzdzania ciast drodowych rnymi metodami oraz ciast francuskich, parzonych i kruchych. Technologia ciast biszkoptowych, biszkoptowo-tuszczowych, piernikw i sernikw. Technologia sporzdzania deserw zimnych i gorcych. Technologia potraw z misa zwierzt rzenych, drobiu i ryb.

10. 11. 12. 13. 14. 15.

SEMINARIA:
1. 2. 3. 4. Struktura przestrzenna i funkcjonalna zakadw gastronomicznych. Dziay zakadw gastronomicznych. Charakterystyka towaroznawcza i ywieniowa tuszczw spoywczych olejw, tuszczw zwierzcych i masa. Charakterystyka towaroznawcza i ywieniowa przetworw owocowych, warzywnych oraz koncentratw spoywczych. Charakterystyka towaroznawcza i ywieniowa sokw owocowych i warzywnych, napojw owocowych i wd mineralnych.

18

5.

Zaliczenie przedmiotu.

LITERATURA: 1. widerski F. (red.), Towaroznawstwo ywnoci przetworzonej, Wyd. SGGW, 2003 2. widerski F. (red.), ywno wygodna i ywno funkcjonalna, WNT, Warszawa, 2003 3. Koziorowska B.: Projektowanie technologiczne zakadw gastronomicznych, Wyd. SGGW, Warszawa 1998 4. Kunachowicz H., Nadolna I., Tabele wartoci odywczej produktw spoywczych, I, Warszawa 1998 5. Surowce spoywcze, red. U. wietlikowska, Wyd. SGGW, Warszawa 1995 6. Technologia gastronomiczna cz. 1, 2, 3, red. U. Arens-Azeveolo, Wyd. Rea, Warszawa 1998 7. Towaroznawstwo ywnoci przetworzonej, red. F. widerski, Wyd. SGGW, Warszawa 1999 8. Wieczorek-Chemiska Z.: Nowoczesna dietetyczna ksika kucharska, PZWL, Warszawa 2000 9. Zalewski S.: Podstawy technologii gastronomicznej, WNT, Warszawa 1999

PSYCHOLOGIA OGLNA (I rok studia pierwszego stopnia)

ZAKAD PSYCHOLOGII MEDYCZNEJ ul. Trojdena 2 02 109 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Krzysztof Owczarek Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: mgr Stanisaw Wojtowicz WYKADY: 30 SEMINARIA: 20 WICZENIA: Ksztacenie bez nauczyciela akadem: FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 2

WYKADY: 1. Psychologiczne konsekwencje zjawiska stresu. 2. Inteligencja i metody jej pomiaru. 3. Wybrane aspekty temperamentu i rnic indywidualnych w radzeniu sobie z chorob. 4. Ocena stanu emocjonalnego i jakoci ycia kobiet w ciy. 5. Psychologia uczenia si. 6. Problemy niepenosprawnoci i wystpowania przewlekych chorb. 7. Psychologiczne problemy zwizane z hospitalizacj. 8. Zespoy dysocjacyjne w praktyce. 9. Neurohormonalne podstawy otyoci. 10. Psychologiczne konsekwencje majce zwizek z odywianiem. 11. Psychologiczne skutki leczenia otyoci olbrzymiej. 12. Alkoholizm i inne naogi. 13. Zjawisko wypalenia zawodowego. 14. Jako ycia pacjentw chorujcych przewlekle. 15. Psychologiczne aspekty w ciy. SEMINARIA: 1. Dlaczego warto wykorzystywa dorobek psychologii w naukach medycznych. 2. Wsplne obszary zainteresowa psychologii i medycyny. 3. Psychospoeczne czynniki ryzyka chorb somatycznych. 4. Psychologiczne problemy zwizane z chorobami somatycznymi I. 5. Psychologiczne problemy zwizane z chorobami somatycznymi II. 6. Psychologiczne funkcje jedzenia. 7. Zaburzenia odywiania anoreksja, bulimia, otyo aspekty psychologiczne. 8. Relacja pacjent personel medyczny: wiczenia. 9. Co robi, by skuteczniej przekonywa? Troch wicej o zwizkach psychika-ciao: bl, placebo, psychoneuroimmunologia. Choroba terminalna: film.

10. 11.

19

12. 13. 14. 15.

Komunikacja werbalna i niewerbalna. Komunikacja: wiczenia. Komunikacja: wiczenia. Kolokwium zaliczeniowe.

LITERATURA: Owczarek K.: Psychologia dla pielgniarstwa. Oficyna Wydawnicza Akademii Medycznej, Warszawa 2007 2. Owczarek K.: Jako ycia u osb z padaczk, Oficyna Wydawnicza WUM, Warszawa 2008 3. Ogiska-Bulik N.: Psychologia nadmiernego jedzenia, Wyd. Uniwersytet dzki 4. Golec A., Podstawy psychologii blu, Nowa Klinika, 2000, 9, 933-938 5. Jablow M.: Na bakier z jedzeniem. Anoreksja, bulimia, otyo. Przewodnik dla rodzicw. 6. Rosenhan D.L., Seligman M.E.P., Psychopatologia, 2000, Tom II, 52-102 7. Scheridan Ch., Radmacher S.A., Psychologia Zdrowia, Instytut Psychologii Zdrowia, Warszawa, 1998 8. Sk H. (red.), Wypalenie zawodowe. Przyczyny, mechanizmy, zapobieganie, Wyd. Naukowe PWN., 2000 9. Strelau J. (red.), Psychologia. Podrcznik akademicki. Historia i teorie psychologiczne, Udzia psychologii w rozwizywaniu problemw zdrowia somatycznego, Gdaskie Wyd. Psychologiczne, Gdask, 2000 Rosenhan D. L., Seligman M. E. P., (red.), Psychopatologia, Volpicelli, 1994 Wrzeniewski K., Skuza B. (red.), Wybrane zagadnienia medycyny psychosomatycznej i psychologii chorego somatycznie, Skrypt dla studentw medycyny, Akademia Medyczna w Warszawie 1.

10.

11.

SOCJOLOGIA (I rok studia pierwszego stopnia)

ZAKAD PIELGNIARSTWA SPOECZNEGO Ul. Erazma Cioka 27 01 445 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Irena Wroska Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: mgr Teresa Paszek. WYKADY: 30 SEMINARIA: 20 WICZENIA: FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 2

REGULAMIN ZAJ: 1. Obecno na zajciach obowizkowa. 2. Na kade zajcia studenci zgaszaj si przygotowani. WYKADY: 1. Socjologia jako dyscyplina naukowa. 2. Socjologia a medycyna i dietetyka. 3. Wybrane metody i techniki zbierania danych o sytuacji spoecznej jednostki, grupy, rodziny. 4. Rodzina. Cykle, funkcje i przemiany w rodzinie. 5. Patologie spoeczne i ich uwarunkowania. 6. Dewiacja i kontrola spoeczna. 7. Wpyw kultury na ycie spoeczne. 8. Styl ycia w aspekcie kulturowym i spoecznym. 9. mier jako zjawisko spoeczne. 10. Wprowadzenie do zagadnie socjologii zdrowia i choroby. 11. Proces socjalizacji, osobowo spoeczna i postawy. 12. Problem bezrobocia w Polsce. 13. Charakterystyka zbiorowoci spoecznych. 14. Wprowadzenie do zagadnie socjologii ywienia. SEMINARIA: 1. Charakterystyka grup spoecznych.

20

2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Komunikacja w grupie. Spoeczno-kulturowy kontekst zdrowia i choroby. Problem bezdomnoci i ubstwa w Polsce. Role spoeczno zawodowe dietetyka. Spoeczno kulturowe uwarunkowania ywienia czowieka. Budowa kwestionariusza ankiety. Postawy studentw wobec umierania i mierci.

LITERATURA:

1.
2. 3. 4. 5. 6. 7.

8.

Adamczyk Tobiasz B., Wybrane elementy socjologii zdrowia i choroby, CMUJ, Krakw 1995. Goodman N., Wstp do socjologii, Wyd. Zysk S Ka, Pozna 1994. Kantowicz E., Wsparcie spoeczne w rnych ukadach ludzkiego ycia, Wyd. Olsztyn 1997. Kawczyska Butrym Z., Rodzinny kontekst zdrowia i choroby, Wyd. CEM, Warszawa 1995. Majchrowska A., Wybrane elementy do socjologii, Lublin 2003. Ogryzko Wiewirkowska M., Socjologia medycyny, UMCS, Lublin 1989. Sztompka P., Socjologia, Znak, 2003. Encyklopedia socjologii. Oficyna Naukowa, Warszawa 1998.

ETYKA (I rok studia pierwszego stopnia)

ZAKAD PIELGNIARSTWA SPOECZNEGO ul. Erazma Cioka 27 01-445 Warszawa Kierownik: dr hab. Jacek Imiela Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: mgr Anna Idzik WYKADY: 30 SEMINARIA: 30 WICZENIA: Ksztacenie bez nauczyciela akadem: WYKADY: FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 3

1.

2. 3.

4.

5.

6.

Pojcie filozofii czowieka i jej przedmiot. Zapoznanie z programem nauczania. Sposobem zaliczenia przedmiotu. Podstawowe pojcia filozoficzne: filozofia, ontologia, filozofia czowieka. Przedmiot rozwaa filozofii. Cel filozofii czowieka. Problemy filozofii czowieka. Etapy filozofii czowieka: zjawiskowy i metafizyczny. Koncepcje filozofii czowieka. Koncepcje, ktre maj szczeglne znaczenie w zawodach medycznych. Koncepcje: kosmiczno ewolucyjna, psychologiczno personalistyczna, egzystencjalistyczna, personalistyczna. Podstawowe zaoenia epistemologii. Pojcie epistemologii. Zagadnienia zwizane z rozwojem osobowociowym czowieka. Antropologia jako rdo refleksji nad czowiekiem. Egzystencjalizm byt czowieka i rzeczy. Przedmiot i podmiot etyki. Wyjanienie etymologii sowa etyka. Podzia etyki: normatywna, opisowo - wyjaniajca. Przedmiot rozwaa etyki normatywnej. Elementy skadowe moralnoci: moralno, norma moralna, morale, etos, godno osobista, sumienie, wzorce, oceny, sankcje. Podstawowe twierdzenia etyki niezalenej. Podstawowe twierdzenia etyki chrzecijaskiej. Etyka zawodowa: podzia etyki na ogln, szczegow i zawodow. Funkcje etyki zawodowej dotyczce grupy zawodowej dietetykw i ich wsppracy z podopiecznym. Zasady etyki zawodowej: autonomii, nieszkodzenia, czynienia dobra, sprawiedliwoci, bezinteresownoci, poufnoci, prawdomwnoci, odpowiedzialnoci. Wartoci, normy i oceny moralne. Okrelenie wartoci, normy, oceny moralnej. Podzia wartoci: moralne, poza moralne, osobiste, kulturowe, zawodowe. Sposoby poszukiwania wartoci zawodowych. Modele systemu postaw wobec wartoci. ycie najwysza warto czowieka. Wspczesne dylematy etyczne. Etyczne aspekty: transplantacji narzdw, eutanazji, aborcji, klonowania. Wybr postpowania w podejmowaniu decyzji etycznych. Aborcja i eutanazja w wietle zagadnie historycznych, prawnych, medycznych i etyczno deontologicznych. Medyczno etyczno prawne aspekty pracy dietetyka. Filozoficzne podstawy dietetyki: wegetarianizm jogi, taoizm, filozofia europejska. Spoeczne podstawy dietetyki: choroby

21

cywilizacyjne wyzwaniem dla dietetykw, wpyw mediw na ksztatowanie wiedzy z zakresu ywienia. Odpowiedzialno etyczno zawodowa. Odpowiedzialno: zawodowa, subowa, cywilna, karna za wykroczenia. SEMINARIA: 1. Okrelanie wasnej filozofii yciowej praktyczne rozwaania. Natura, istota czowieka i sposb istnienia. Pytania o istot, genez sens i cel ycia. Wolno czowieka i jego ograniczenia. Etap fenomenologiczny i ontyczny filozofii czowieka. Filozoficzne pogldy na temat czowieka i spoeczestwa. Medytacje i wywiad z samym sob. Praktyczne rozwaania filozofii czowieka: uwarunkowania pozycji w wiecie, relacje z innymi ludmi, znajomo samego siebie. 3. Charakterystyka gwnych kierunkw filozoficznych i rnicowanie ich. Stanowisko wobec czowieka w gwnych kierunkach filozoficznych. Sofistyka, cynizm, stoicyzm, platonizm, ewolucjonizm, marksizm, egzystencjalizm, feminizm, wspczesna etyka humanistyczna. Znaczenie myli filozoficznych w rozwaaniach na temat mierci. 4. Charakterystyka wybranych myli filozoficznej wschodu (Indii, Chin, Tybetu, Japonii). 5. Cierpienie w aspekcie filozoficznym i moralnym. Istota cierpienia. Cierpienie jako skadnik ycia. Cierpienie jako konieczno rozwoju. Metody radzenia sobie z cierpieniem. Rola i waga cierpienia w rozwoju osobowoci czowieka. Cierpienie jako metafizyczny element egzystencji czowieka. 6. Wspczesne dylematy etyczne moje za i przeciw. Model podejmowania decyzji w rnych warunkach kulturowych i etycznych w praktyce zawodowej dietetyka. Problematyka zagadnie etycznych: przerwanie leczenia nieuleczalnie chorego, leczenie dzieci niepenosprawnych i osb opnionych w rozwoju umysowym, zapodnienie in vitro, zastpcze macierzystwo, eutanazja, aborcja, zabjstwo, samobjstwo, kara mierci, klonowanie, antykoncepcja, pobieranie i przeszczep narzdw. 7. Modele systemu wartoci. Wartoci uatwiajce wspdziaanie z innymi ludmi. Wartoci uatwiajce osignicie peni czowieczestwa. Wartoci uatwiajce wczanie si we wszechwiat. Wartoci wane w zawodzie dietetyka. 8. Rola dietetyka we wspczesnym wiecie. Miejsca pracy dietetyka. Podstawowe zadania dietetyka. Ocena prac semestralnych. 2.
LITERATURA: 1. 2. Ajdukiewicz K., Zagadnienia i kierunki filozofii, Czytelnik, Warszawa 1983 Barnard Ch., Godne ycie godna mier, CIS, Warszawa 1996

3.

Beauchamp T. (red.), Zasady etyki medycznej, K i W, Warszawa 1996 4. Fry S.T., Etyka w praktyce pielgniarskiej, OVO, Warszawa 1997 5. Gauszka M., Szewczyk K., Umiera bez lku, wstp do bioetyki kulturowej, PWN, Warszaw d 1996 6. Gillon R., Etyka lekarska problemy filozoficzne, PZWL, Warszawa 1994 7. Karta pracownikw suby zdrowia. Papieska Rada ds. Duszpasterstwa Suby Zdrowia. Watykan 1995 8. Pawlicki J., Zarys etyki, Wyd. UJ, Krakw 1992 9. Podrez E., W krgu dobra i za, Wyd. Medium, Warszawa 1994 Tatarkiewicz W., Historia filozofii, Tom I, II, III. PWN, Warszawa 1988 10. Wroska I., Rola spoeczno-zawodowa pielgniarki, CEM, Warszawa 1997 11. Wroska I., Wybrane zagadnienia z etyki pielgniarstwa, CMDSzM, Warszawa 1991

PEDAGOGIKA (I rok studia pierwszego stopnia)

ZAKAD PIELGNIARSTWA SPOECZNEGO Ul. Erazma Cioka 27 01 445 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Irena Wroska

22

Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: mgr Zofia Sienkiewicz WYKADY: 30 SEMINARIA: 20 WICZENIA: Ksztacenie bez nauczyciela akadem: FORMA ZALICZENIA: egzamin PUNKTY ECTS: 3

WYKADY: 1. Pedagogika jako nauka o wychowaniu. Przedmiot i zadania pedagogiki. Dziay pedagogiki. Pedagogika w systemie nauk spoecznych i humanistycznych. 2. Wychowanie jako zjawisko spoeczne. Istota wychowania, jego wartoci i granice. Wybrane koncepcje wychowania. Konflikty wewntrzne zwizane z istnieniem rnego typu wartoci. 3. Wychowanie jako jeden z czynnikw rozwoju jednostki. Warunki i wyznaczniki rozwoju, rola aktywnoci wasnej, jednostki, rodowiska. Osobowo jako podmiot i przedmiot dziaa wychowawczych. 4. Pedagogiczna analiza sytuacji wychowawczych: sytuacyjnej, charakter reagowania wychowawczego. Strategie wychowawcze ksztatujca, poszukujca, otwarta. Metody oddziaywania wychowawczego. 5. Proces nauczania uczenia si. Formy organizacyjne nauczania. 6. Konstruowanie programw edukacyjnych. 7. Samoksztacenie jako metoda uczenia si. rda samoksztacenia. Techniki pracy umysowej. Ksztatowanie i przeksztacanie rodowiska wychowawczego: diagnozowanie potrzeb i moliwoci jednostki, grupy spoecznej, rodowiska jako podstawa dziaa pedagogicznych. Zasady pracy ze rodowiskami wychowawczymi zasada pomocniczoci, solidarnoci, aktywnoci jednostki. 8. Pedagog wobec typowych zagroe ludzkiej egzystencji: niedostosowania spoecznego, subkultur, narkomanii, lekomanii, toksykomanii, ubstwa, choroby. 9. Edukacja zdrowotna i wychowanie zdrowotne dzieci, modziey i dorosych. Od owiaty zdrowotnej do edukacji zdrowotnej. Cele i obszary tematyczne edukacji zdrowotnej. 10. Modele edukacji zdrowotnej. Klasyfikacja modeli edukacji zdrowotnej ze wzgldu na rodzaj podejcia zastosowanego do rozwizywania problemw zdrowotnych. Edukacja zdrowotna zorientowana na zdrowie, czynniki ryzyka, chorob. 11. Dietetyk i jego rola w tworzeniu systemu wsparcia spoecznego. Instytucjonalne formy wspierania jednostki i grupy w zdrowiu i chorobie. SEMINARIA: 1. Systemy wartoci. Konflikty zwizane z istnieniem rnego typu wartoci. Osobisty system wartoci a wartoci zbiorowe. Konflikty, procesy konformizmu. Zdrowie jako uniwersalna warto. 2. Diagnozowanie sytuacji zdrowotnej osoby, grupy lub okrelonego rodowiska. Wybr problemu priorytetowego, projektowanie interwencji w celu rozwizania problemu, ewaluacja podjtych dziaa. /Analiza narodowego Programu Zdrowia, metoda przypadkw, itp./ 3. Tradycje a wzory ywieniowe. Jak jest, jak powinno by? Dlaczego nie jest tak, jak powinno by? Metaplan w pracy dietetyka. 4. Planowanie dziaa edukacyjnych z zakresy edukacji ywieniowej. 5. Dobr treci ksztacenia do celw ksztacenia. Specyfika pracy z dorosymi oraz osobami w podeszym wieku. 6. Metody ksztacenia i wychowania. Aktywizujce metody ksztacenia w edukacji zdrowotnej. 7. Prezentacje dziaa edukacyjnych kierowanych do okrelonego odbiorcy z zakresu edukacji ywieniowej.
LITERATURA: 1. Banasiak J., Reagowanie wychowawcze w wielowymiarowej pedagogice dziaania. Wydawnictwo UW, Warszawa 1996 2. Ciechaniewicz W. (red.), Pedagogika. PZWL, Warszawa 2000 3. Charoska E., Zarys wybranych problemw edukacji zdrowotnej. CEM, Warszawa 1997 4. Kantowicz E., Wsparcie spoeczne w rnych ukadach ludzkiego ycia. Olsztyn 1997 5. Konarzewski K., O wychowaniu w szkole. PWN, Warszawa 1999 Kruszewski K. (red.), Sztuka nauczania. Czynnoci nauczania. PWN, Warszawa 1995 Kruszewski K., Sztuka nauczania t. I. PWN, Warszawa 1992 Kupisiewicz Cz., Podstawy dydaktyki oglnej. Wydawnictwo ak, Warszawa 2000

6. 7. 8.

23

9. 10. 11. 12. 13.

Lewowicki T., Przemiany owiaty. Wydawnictwo ak, Warszawa 1994 Pilch T., Lepalczyk J., Pedagogika spoeczna. Wydawnictwo ak, Warszawa 1995 Szlosek F., Wstp do dydaktyki przedmiotw zawodowych. WSiP, Radom 1995 Urban B., Zaburzenia w wychowaniu i przestpczo modziey, Krakw 2000 Wasyluk J., Podrcznik dydaktyki medycznej. CMKP, Warszawa 1998

EKOLOGIA I OCHRONA RODOWISKA (I rok studia pierwszego stopnia)

ZAKAD BADA RODOWISKA ul. Banacha 1 02 097 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Jzef Sawicki WYKADY: 26 SEMINARIA: 10 WICZENIA: Ksztacenie bez nauczyciela akadem: WYKADY: 1. Wpyw czynnikw fizycznych rodowiska zamieszkania i pracy na zdrowie: a/ mikroklimat b/ zapylenie c/ haas d/ promieniowanie 2. Wpyw zanieczyszcze chemicznych rodowiska zamieszkania i pracy na zdrowie czowieka: a/ drogi wchaniania substancji toksycznych przez organizm b/ skutki dziaania na organizm c/ rodzaj dziaania d/ najwysze dopuszczalne stenia 3. Podstawy epidemiologii: wykrywanie rodowiskowych czynnikw ryzyka wpywajcych na zdrowie populacji ludzkich. 4. Ochrona powietrza, gleby i wody przed zanieczyszczeniami: a/ rda zanieczyszcze powietrza, gleby i wody b/ zanieczyszczenia fizykochemiczne i biologiczne (metody badania) c/ prawodawstwo 5. Zanieczyszczenie rodowiska substancjami pochodzenia naturalnego oraz zwizkami antropogenicznymi: a/ Zagroenia rodowiskowe spowodowane lekami stosowanymi w medycynie i weterynarii b/ Zagroenia rodowiskowe spowodowane rodkami ochrony rolin c/ Toksyny naturalne w rodowisku: toksyny sinicowe, eutrofizacja d/ Toksyny naturalne w rodowisku i ywnoci: mykotoksyny 6. Metody ograniczania emisji i usuwania zanieczyszcze rodowiskowych. 7. Ochrona rodowiska w Polsce. 8. Zanieczyszczenia globalne rodowiska zwizane z dziaalnoci czowieka. 9. Higiena rodowiska pracy. 10. Higiena rodowiska zamieszkania. 11. rodowiskowe czynniki ryzyka chorb nowotworowych. SEMINARIA: 1. Zastosowanie podstawowych technik epidemiologicznych w celu wykrycia i oceny zagroe rodowiskowych; sposoby obliczania ryzyka wzgldnego i przypisanego dla tych zagroe. 2. Zaprojektowanie badania epidemiologicznego oceniajcego wpyw zanieczyszczenia rodowiskowego na konkretne jednostki chorobowe. 3. Metody pomiaru czynnikw fizycznych rodowiska zamieszkania i pracy. FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 2

24

4. Ocena wpywu czynnikw fizycznych rodowiska zamieszkania i pracy na organizm czowieka na podstawie danych dowiadczalnych.

PODSTAWY ZDROWIA PUBLICZNEGO (I rok studia pierwszego stopnia)

ZAKAD ZDROWIA PUBLICZNEGO Ul. Banacha 1a, blok F 02-097 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. J. lusarczyk Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: mgr Robert Soniewski WYKADY: 30 SEMINARIA: 15 WICZENIA: Ksztacenie bez nauczyciela akadem: FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 2

WYKADY: 1. Zdrowie publiczne: cele, zadania, przedmiot nauczania, dyscyplina naukowa. 2. Podstawowe pojcia zdrowia publicznego (zdrowie, zdrowie publiczne, zachowania zdrowotne, warunki zdrowotne, problemy zdrowotne, profilaktyka, choroba, czynniki zagroenia, styl ycia). Zdrowie jako dobro indywidualne i dobro spoeczne konsekwencje dla polityki zdrowotnej. 3. Czynniki determinujce zdrowie: genetyczne, rodowiskowe, zachowania zdrowotne. 4. Aktualne problemy zdrowotne ludnoci w poszczeglnych regionach wiata ze szczeglnym uwzgldnieniem Europy i Polski. Uwarunkowania zdrowia i choroby. 5. Wspczesne strategie ochrony zdrowia i programy zdrowotne majce na celu zabezpieczenia zdrowia publicznego (lokalne, narodowe, europejskie, wiatowe). 6. Organizacja ochrony zdrowia, kierunki zmian w Polsce i na wiecie. Gwne problemy systemw, metody ich rozwizywania. 7. Programy profilaktyczne w zdrowiu publicznym. 8. System ochrony zdrowia analizy potrzeb zdrowotnych populacji. 9. Dziaania na rzecz ochrony zdrowia ogu ludnoci. 10. rda informacji o potrzebach zdrowotnych. SEMINARIA: 1. Podstawowe pojcia zdrowia publicznego (zdrowie, zdrowie publiczne, zachowania zdrowotne, warunki zdrowotne, problemy zdrowotne, profilaktyka, choroba, czynniki zagroenia, styl ycia). 2. Zdrowie jako dobro indywidualne i dobro spoeczne konsekwencje dla polityki zdrowotnej. 3. Analiza problemw zdrowotnych wystpowanie, dystrybucja, przyczyny. Uwarunkowania zdrowia i choroby. 4. Problemy zdrowotne i metody ich zaspokajania. 5. Systemy ochrony zdrowia.
LITERATURA:

1.

Czupryna A., Podzioch S., Ry A., Wodarczyk C., Zdrowie Publiczne, Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne VESALIUS, Krakw 2000 2. Karski J.B. (praca zbiorowa), Promocja zdrowia, Wydawnictwo SANMEDIA Warszawa 1994 3. Karski J.B. (praca zbiorowa), Promocja zdrowia. Problemy zdrowotne i sposoby ich rozwizywania, Centrum Organizacji i Ekonomiki Ochrony Zdrowia, Warszawa 1999 4. Kulik T.B., Latalski M. (praca zbiorowa), Zdrowie publiczne podrcznik dla studentw i absolwentw Wydziaw Pielgniarstwa i Nauk o Zdrowiu Akademii Medycznych, Wydawnictwo CZELEJ, Lublin 2002 5. Leowski J., Miejsce zdrowia publicznego w systemie ochrony zdrowia wykad zamieszczony w materiaach Krajowej Konferencji Naukowej w Warszawie w 2002 r. pod hasem: Wyzwania i zagroenia zdrowotne w wietle procesu integracji Centrum Systemw Informacyjnych Ochrony Zdrowia str.21 6. Goryski P., Wojtyniak B., Sytuacja zdrowotna ludnoci Polski, Pastwowy Zakad Higieny, Warszawa 2002

25

PODSTAWY DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ (I rok studia pierwszego stopnia)

ZAKAD IMMUNOLOGII I YWIENIA ul. Pawiskiego 3

02-106 Warszawa Tel. 022-57 20 247 Fax 022-57 20 246

Kierownik Zakadu: prof. dr hab. Robert Sotwiski Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: mgr in. Sylwia Kdziora, mgr farm. Aleksandra Dbrowska WYKADY: 16 SEMINARIA: WICZENIA: 10 Ksztacenie bez nauczyciela akadem: FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 2

WYKADY: 1. Znaczenie bada laboratoryjnych w diagnostyce wybranych jednostek chorobowych i ocenie stanu odywienia (2godz) 2. Podstawowe parametry krwi i moczu wartoci referencyjne, interpretacja (4godz) 3. Zaburzenia odpornoci i ich diagnostyka w wybranych jednostkach chorobowych (niedobory odpornoci, rodzaje nadwraliwoci i choroby autoimmunizacyjne) (4godz) 4. Markery nowotworowe (2godz) 5. Diagnostyka laboratoryjna zakae wirusowych (HIV, wirusa grypa) (2godz) 6. Zastosowanie diagnostyki molekularnej w medycynie (2godz) WICZENIA: 1. Metody oznaczania biaek (np. cytometria przepywowa, western-blotting) 2. Oznaczanie wybranych mediatorw reakcji zapalnych (ELISA) 3. Nowoczesna diagnostyka molekularna zaburze genetycznych i wykrywania materiau genetycznego (PCR i jego odmiany) Forma zaliczenia test zamknity, 20 pyta LITERATURA: 1. Tomaszewski Jeremiasz J., Diagnostyka laboratoryjna Podrcznik dla studentw medycyny, 2001, wyd III 2. Dembiska-Kie A., Naskalski J.W., Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Podrcznik dla studentw medycyny, , 2009, wyd III

PODSTAWY PIELGNIARSTWA (I rok studia pierwszego stopnia)

ZAKAD PODSTAW PIELGNIARSTWA ul. E. Cioka 27 01-445 Warszawa Kierownik Zakadu: prof. dr hab. Andrzej Krupienicz

Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: mgr. Monika Strzyewska

26

WYKADY: 10 SEMINARIA: 10 WICZENIA: 20 Ksztacenie bez nauczyciela akadem: -

FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 2

CELE I ZADANIA DYDAKTYCZNO WYCHOWAWCZE: Celem realizacji przedmiotu jest poznanie przez studentw teoretycznych podstaw pielgniarstwa, dziaa pielgniarskich w zakresie umacniania i potgowania zdrowia czowieka, sposobu realizacji opieki w zaburzeniach w funkcjonowaniu poszczeglnych ukadw i narzdw, poznanie zasad obowizujcych przy wykonywaniu poszczeglnych zabiegw, ksztatowanie okrelonych umiejtnoci wykonywania zabiegw diagnostycznych i leczniczych. WYKADY:

1. Wprowadzenie do pielgniarstwa. Podstawowe pojcia zwizane z istot zawodu:pielgniarstwo, pielgnowanie, pielgniarka. Funkcje zawodowe pielgniarki 2 godziny 2. Komunikacja z pacjentem. Relacja terapeutyczna pielgniarka pacjent. Pozyskiwanie zaufania podopiecznego. Fazy w relacji pielgniarka pacjent. Bdy w komunikowaniu terapeutycznym 2 godziny 3. Wprowadzenie do aseptyki i antyseptyki. Rola personelu medycznego w zapobieganiu szerzenia si zakae wewntrzszpitalnych - 2 godziny Dziaania w zakresie wykonywania podstawowych pomiarw funkcji yciowych sucych ocenie stanu pacjenta (ttno, cinienie, temperatura, oddech) - 2 godziny 4. Wsppraca zespou interdyscyplinarnego w zakresie leczenie pacjentw 2 godziny

SEMINARIA:

1. Potrzeby yciowe czowieka zdrowego i chorego i ich zaspokajanie. Potrzeba oddychania, odywiania, utrzymania staego poziomu pynw, wydalania, czystoci, ruchu, wypoczynku i wygody, termoregulacji, poczucia bezpieczestwa, uczuciowe, kontaktw spoecznych odpowiedzialnoci za siebie, potrzeby moralne, intelektualne, poszanowania godnoci osobistej 2 godziny 2. Metody gromadzenia danych o podopiecznym (obserwacja, wywiad, analiza dokumentacji, pomiar). Proces pielgnowania, jako okrelona metoda pracy pielgniarki z pojedynczym czowiekiem, rodzin, grup osb 2 godziny 3. Ocena stanu zdrowia pacjenta. Pielgnowanie pacjentw ze schorzeniami poszczeglnych ukadw 2 godziny

27

4. Komunikacja z podopiecznym. Relacja terapeutyczna pielgniarka pacjent - 2 godziny 5. Stosowanie lekw rnymi drogami. Objawy niepodane 2 godziny

WICZENIA:

1. Rodzaje mycia rk i dezynfekcja rk. Zasady aseptyki i antyseptyki 2 godziny 2. Bandaowanie koczyn grnych i dolnych 3 godziny a) Wprowadzenie do bandaowania. b) Cele bandaowania. c) Zasady bandaowania. d) Rodzaje obwojw. e) Opatrunki na koczynie grnej i dolnej - technika nakadania podstawowych obwojw. 3. Pomiary podstawowych parametrw yciowych 3 godziny a) Pomiar cinienia ttniczego krwi b) Ttna

c) Oddechu
d) Temperatury 4. Pobieranie krwi do badania (krew ylna i kapilarna) 3 godziny a) b) Sposoby oznaczania stenia glukozy we krwi Pomiar stenia glukozy we krwi glukometrem

5. Leczenie farmakologiczne cukrzycy leczenie insulin 3 godziny a) Zasady obowizujce przy podawaniu insuliny b) Obliczanie dawek insuliny c) Obsuga pena 6. Dziaania pielgniarskie w zakresie dbania o higien osobist i otoczenie pacjenta 3 godziny

28

a) Wprowadzenie pacjenta do ka, pomoc we wstawaniu z ka b) Zmiana pozycji choremu lecemu c) Dobr waciwej pozycji do karmienia w zalenoci od stanu pacjenta 7. Dziaania pielgniarskie w zakresie potrzeby karmienia i dostarczania pynw 3 godziny a) Karmienie dziecka, osoby dorosej, osoby starszej b) Sposoby karmienia podopiecznego - karmienie doustne - karmienie doodkowe i dojelitowe (karmienie przez zgbnik i gastrostomi) - technika zaoenia sondy do odka - ywienie pozajelitowe

FORMA ZALICZENIA: zaliczenie w formie pisemnej lub ustnej

LITERATURA: Literatura podstawowa 1. Ciechaniewicz W.(red): Pielgniarstwo wiczenia. PZWL, Warszawa 2006. 2. lusarska B., Zarzycka D., Zahradniczek K.: Podstawy pielgniarstwa. Podrcznik dla studentw i absolwentw kierunkw pielgniarstwo i poonictwo, T. I. Zaoenia teoretyczne, T. II. Wybrane dziaania pielgniarskie. Czelej, Lublin 2004 Literatura uzupeniajca 1. Ciechaniewicz W., Grochans E., o E., "Wstrzyknicia rdskrne, podskrne, dominiowe i doylne" , PZWL, Warszawa 2006 2. Chrzszczewska A., " Bandaowanie", PZWL, Warszawa 1996 3. Huber A., Karasek-Kreutzinger B., Jobin-Howald U., Kompendium pielgniarstwa, PZWL, Warszawa 1995 4. Heczko P., Wjkowska- Mach Jadwiga , "Zakaenia szpitalne" , PZWL, Warszawa 2009 5. Kzka M., , Paszewska- ywko L., "Procedury pielgniarskie", PZWL, Warszawa 2009 6. Zahradniczek K (red.) Pielgniarstwo. Podrcznik dla studiw medycznych. PZWL, Warszawa 2004

TECHNOLOGIA INFORMACYJNA (I rok studia pierwszego stopnia)

29

ZAKAD INFORMATYKI MEDYCZNEJ I TELEMEDYCYNY Kierownik Zakadu prof. dr hab. in. Robert Rudowski 00 00 Godziny przyj: pon., czw. - godz.10 - 12 SP CSK AM, Blok E II pitro 02-097 Warszawa, ul. Banacha 1A, tel/fax. (022) 658-29-97 e-mail: infosek@amwaw.edu.pl http://www.amwaw.edu.pl/zinf Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: mgr in. Maria Karliska WYKADY: -6 SEMINARIA: WICZENIA: 24 Ksztacenie bez nauczyciela akadem: FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 2

Cel nauczania: Celem zaj z technologii informacyjnej jest: a) rozwinicie umiejtnoci informatycznych w zakresie sprawnego posugiwania si narzdziami i metodami informatyki w spoeczestwie informacyjnym b) opracowywanie dokumentw o rozbudowanej strukturze z wykorzystaniem informacji pochodzcych z rnych rde c) komunikowanie si poprzez sie Organizacja nauczania: Wykady i wiczenia odbywaj si w semestrze zimowym. wiczenia prowadzone s raz w tygodniu. Rozpoczynaj si krtkim wprowadzeniem do tematu, po ktrym nastpuje cz praktyczna polegajca na samodzielnej pracy z komputerem. Forma zaliczenia przedmiotu: Zaliczenie na podstawie kolokwium przeprowadzonego na ostatnich zajciach obejmujcego materia wykadw (teoria) i wicze (praktyka). WYKADY: 1. Wprowadzenie. Pojcia podstawowe: dane, informacja, wiedza. Lingwistyka medyczna system klasyfikacji i kodowania, nomenklatura, tezaurus. Omwienie systemw ICD-9, ICD10, ICPC, SNOMED i NANDA w kontekcie ich przydatnoci dla elektronicznej historii choroby (EPR). 2. Bazodanowe systemy informatyczne. Poszukiwanie, przetwarzanie i przechowywanie informacji. Co to jest system bazodanowy? Podstawowe pojcia pole, rekord, kwerenda. System zarzdzania baz danych i jego funkcje. Przykady - Krajowy Rejestr Nowotworw. Systemy wspomagania decyzji. Systemy ekspertowe i protokoy. Metodologia budowy protokou. Zalety stosowania systemw ekspertowych i protokow. Zastosowanie systemw wspomagania decyzji jako opieka zdrowotna oparta na faktach (Evidence Based Health Care). 3. Internet w dietetyce i medycynie. Historia Internetu. Podstawowe usugi: poczta elektroniczna, WWW, telnet, ftp, listy dyskusyjne. Zasoby dla dietetykw w Polsce i na wiecie. Wyszukiwanie informacji w dziedzinie dietetyki (instytucje, bazy, usugi). Bazy bibliograficzne: Medline, Core Biomedical Collection, CancerLit. Telemedycyna i e-zdrowie. Systemy telemedyczne. WICZENIA: 1. Internet zasoby dotyczce dietetyki, stosowania diet w rnych jednostkach chorobowych, dietoprofilaktyki schorze cywilizacyjnych 2. Opracowanie prezentacji multimedialnej na podstawie wyszukanych w sieci materiaw. 3. Podstawowe i zaawansowane techniki obliczeniowe w arkuszu kalkulacyjnym. 4. Podstawy oblicze statystycznych (wykorzystanie funkcji statystycznych i narzdzia Analiza danych w Excelu). 5. Praca z programem do obsugi gabinetu lekarskiego (baza pacjentw, elektroniczna historia choroby). 6. Podstawowe zasady projektowania relacyjnych baz danych (Access). 7. Access - budowa bazy danych studentw. Eksport danych do arkusza kalkulacyjnego. 8. Przykadowe aplikacje dla dietetykw (kalkulatory w sieci Internet, CalOfCalc kalkulator

30

9. 10. 11. 12.

dla dietetyka program dostpny w Zakadzie, inne typu edukacyjnego). Opracowanie algorytmu klinicznego z zakresu pierwszej pomocy w postaci graficznej. Baza bibliograficzna Medline przeszukiwanie, zapis i przesyanie informacji. Aplikacje internetowe. Tworzenie wasnej strony WWW. Publikacja strony WWW. Zaliczenie.

Koo naukowe: Przy Zakadzie istnieje Studenckie Koo Naukowe Informatyki dziaajce w kilku grupach problemowych.
Pimiennictwo obowizkowe: Podrcznik: Informatyka medyczna. Red. Robert Rudowski. PWN, Warszawa 2003 Pimiennictwo zalecane: Biocybernetyka i inynieria biomedyczna 2000. Red. Maciej Nacz. Tom 7. Systemy komputerowe i teleinformatyczne w subie zdrowia. Akademicka Oficyna Wydawnicza Exit. Warszawa 2002. Handbook of Medical Informatics. J.H. van Bemmel, M.A. Musen. Springer 1997 Algorytmy w intensywnej opiece medycznej. R. F. Armstrong i inni. Alfa Medica Press 1993. Pisma: Chip, PC Kurier, Internet

JZYK OBCY (I, II, III rok studia pierwszego stopnia)

STUDIUM JZYKW OBCYCH ul. wirki i Wigury 61 02 091 Warszawa Kierownik: mgr Joanna Ciecierska Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: mgr Barbara Rogowska WYKADY: SEMINARIA: WICZENIA: 60 FORMA ZALICZENIA: zaliczenie/egzamin na III roku PUNKTY ECTS: 2 UWAGA ! Podstaw zaliczenia kadego semestru stanowi systematyczny, aktywny udzia w zajciach, pozytywne oceny ze sprawdzianw czstkowych i pisemnego sprawdzianu kocowego oraz ustna prezentacja lektury o tematyce specjalistycznej. WICZENIA: 1. Studia medyczne i system opieki zdrowotnej. 2. Typy szpitali, oddziaw i specjalizacji medycznych. 3. Obowizki dietetyka w wybranym miejscu pracy np. szpital, sanatorium, przedszkole. 4. Podstawowa terminologia anatomiczna: budowa, pooenie narzdw i ich ukadw. 5. Wybrane procesy fizjologiczne: mechanizm i przebieg. 6. Dietetyka w medycynie klinicznej: wybrane jednostki chorobowe, np. choroby przemiany materii, otyo, nadcinienie, anoreksja, bulimia i inne. 7. Normy ywienia czowieka chorego diety, ywienie enteralne i parenteralne. 8. ywienie czowieka zdrowego, profilaktyka chorb. 9. Skadniki poywienia i ich znaczenie dla organizmu, zapotrzebowanie i rda. Procesy przemiany materii i energii u czowieka. Skadniki odywcze (biaka, tuszcze, wglowodany, woda, witaminy itp.) Gospodarka wodno-elektrolitowa organizmu i rwnowaga kwasowo-zasadowa. ywno wzbogacana i modyfikowana genetycznie. Ukadanie jadospisw i sporzdzanie posikw. Rozmowa z pacjentem na temat jego diety i sposobu odywiania si.

10. 11. 12. 13. 14. 15.

31

LITERATURA: JZYK ANGIELSKI

1. 2.

Ciecierska J., Jenike B., Tudruj K., English in Medicine. Podrcznik dla studentw Akademii Medycznej, Wyd. PZWL, 1998 Ciecierska J., Jenike B., Tudruj K., English for Medical Purposes. Self-Assessment Tests, Wyd. PZWL, 1999 3. Patoka Z.M., Basic English for Medicine, Twigger S.A., 1992 4. Pohl A., Test Your Professional English. Medical, Penguin English, 2002 JZYK FRANCUSKI 1. Jakimczyk B., Materiay do nauki jzyka francuskiego, AM Gdask, 1999 2. Rullier B., Lhygiene alimentaire, Natham, 2000 3. Anselme B., Le corps humain, Nathan, 2002 www.doctissimo.fr JZYK NIEMIECKI

4. 1. 3. 4. 5. 6.

Kasper H., Wild M., Ernhrungsmedizin und Ditetik, Urban&Fischer Verlag, Mnchen, 2000 2. Weiss-Wilk I., Drebenstedt M., Jzyk niemiecki dla studentw medycyny, Collegium Medicum UJ, Krakw, 1997 Seib U., Arbeitsbuch Ernhrung und Ditetik fr Pflege- und Gesundheitsfachberufe, Urban&Fischer Verlag, Mnchen, 1999 www.meine-gesundheit.de www.netdoktor.de

www.g-netz.de Zajcia prowadzone s w systemie autorskim, z wykorzystaniem podrcznikw oraz materiaw wasnych opracowanych na podstawie artykuw z czasopism specjalistycznych i biecej prasy oraz rde internetowych.

WYCHOWANIE FIZYCZNE (I studia pierwszego stopnia)

STUDIUM WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I SPORTU ul. wirki i Wigury 81a 02 109 Warszawa Kierownik: mgr Jerzy Chrzanowski Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: dr Halina Tomaszewska WYKADY: SEMINARIA: WICZENIA: 60 FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 0

REGULAMIN ZAJ STUDENCKICH: 1. Podstawowym kryterium oceny studenta jest frekwencja na zajciach, zaliczenie sprawdzianu oraz udzia w imprezach masowych organizowanych przez uczelni. 2. Zwolnienia z wicze wychowania fizycznego ze wzgldu na stan zdrowia udzielane przez lekarzy specjalistw. 3. Kady student zobowizany jest do przestrzegania regulaminu obiektu, w ktrym odbywaj si wiczenia z wychowania fizycznego. WICZENIA: Program zaj obejmuje wiczenia oglnorozwojowe, elementy techniki i taktyki zespoowych gier sportowych. Przewiduje si organizacj obozw szkoleniowych (w okresie ferii) w zakresie nauki i doskonalenia jazdy na nartach, pywania i zespoowych gier sportowych.

32

Treci i poziom obcie fizycznych w czasie zaj s zrnicowane w zalenoci od stanu zdrowia, sprawnoci i zainteresowa studentw. Szczegowy harmonogram zaj znajduje si na tablicy ogosze Wydziau Nauki o Zdrowiu i w lokalu Studium WFiS.

II ROK
YWIENIE KLINICZNE (II rok studia pierwszego stopnia)

ZAKAD YWIENIA CZOWIEKA ul. E. Cioka 27 01-445 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Zdzisaw Wjcik Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: prof. dr hab. Bruno Szczygie ZAKAD MEDYCYNY ZAPOBIEGAWCZEJ I HIGIENY IMS ul.Oczki 3 02 007 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. n. med. L. Kosiewicz - Latoszek

WYKADY: 54 SEMINARIA: 36 WICZENIA: 60 Ksztacenie bez nauczyciela akadem: 30

FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 8

WYKADY: Blok 1. Niedoywienie zwizane z chorobami 1. prof. Bruno Szczygie (17.10.2011) Ocena stanu odywienia u osb dorosych. Badania przesiewowe: BAPEN, BMI, SGA, NRS 2002. Pogbiona ocena stanu odywienia: badania antropometryczne, biochemiczne, immunologiczne, kliniczne. Niedoywienie w otyoci. 2. dr Magdalena Milewska (24.10.2011)

33

Ocena stanu odywienia u osb w wieku podeszym. Czynniki warunkujce stan odywienia. Caociowa ocena geriatryczna. Metody stanu odywienia osb starszych. Sarkopenia, dynapenia, kacheksja, niedoywienie biakowo-kaloryczne, otyo sarkopeniczna. Zmiany w skadzie ciaa. niedobory witamin i skadnikw mineralnych a ryzyko chorb. 3. dr Aneta Czerwonogrodzka-Senczyna (7.11.2011) Ocena stanu odywienia u dzieci: wywiad oglny, sposb ywienia i styl ycia, parametry auksologiczne i ocena ich prawidowoci, biologiczne ukady odniesienia, ocena wskanikw biochemicznych. 4. prof. Bruno Szczygie (14.11.2011) Niedoywienie zwizane z chorob: wystpowanie, przyczyny, rodzaje, nastpstwa. ywienie kliniczne: definicja, cele, metody (ywienie dojelitowe, pozajelitowe, wspomaganie ywieniowe) 5. prof. Bruno Szczygie (21.11.2011) Zapotrzebowanie na skadniki odywcze u osb pozostajcych na leczeniu ywieniowym. Obliczenie zapotrzebowania na biako, energi i wod. Bilans energetyczny, biakowy. Bilans pynw. Blok 2. ywienie w chorobach ukadu pokarmowego 6. mgr Iwona Boniecka (28.11.2011) Najczstsze choroby jamy ustnej: przyczyny, objawy, nastpstwa. ywienie w chorobach jamy ustnej: prchnica zbw, choroby przyzbia i bony luzowej jamy ustnej. ywienie w chorobach przeyku: refluks odkowo- przeykowy. ywienie w chorobach odka i dwunastnicy: zapalenie bony luzowej odka, choroba wrzodowa, zaburzenia oprniania odka, refluks dwunastniczoodkowy. 7. mgr Iwona Boniecka (5.12.2011) ywienia w chorobach jelit: choroba Leniowskiego-Crohna, wrzodziejce zapalenie jelita grubego. Zesp jelita nadwraliwego. Zaparcia. Biegunki. 8. Dr Magdalena Milewska (12.12.2011) Wtroba: budowa, funkcje, metody oceny czynnoci wtroby. ywienie w przewlekych chorobach wtroby: marsko wtroby, stuszczenie wtroby. Postpowanie ywieniowe w niewydolnoci wtroby z lub bez encefalopatii. Wpyw stanu odywienia na przebieg przewlekych chorb wtroby i wystpowanie powika. 9. dr Magdalena Milewska (2.01.2012) Drogi ciowe: anatomia, funkcje. ywienie w kamicy ciowej. ywienie chorych z taczk. Cele leczenia dietetycznego chorych z kamic ciow. ywienie chorych przed i po wyciciu pcherzyka ciowego. ywienie w mukowiscydozie. Blok 3. ywienie w chorobach nerek, ukadu nerwowego i po urazach. 10.dr Anna Jeznach- Steinhagen (9.01.2012) Nerki: budowa, funkcje, metody oceny niewydolnoci nerek. ywienie w chorobach nerek: ostra i przewleka niewydolno nerek, zesp nerczycowy, zapalenie kbuszkowe nerek, okres dializoterapii, nefropatia cukrzycowa. ywienie w okresie dializoterapii. ywienie w kamicach nerkowych. ywienie w skazie moczanowej. 11.prof. Bruno Szczygie (16.01.2012) ywienie w wybranych chorobach neurologicznych: padaczka, udar mzgu, choroba Parkinsona, choroba Alzheimera. Metabolizm po urazie. ywienie chorych po urazach wielonarzdowych, czaszkowo-mzgowych. Wstrzs. wiczenia- liczba godzin: 45 (15x3h) wiczenia (godziny):

34

Poniedziaek (sala 11)-grupa 1a: 14.15-16.30 2a: 16.45-19.15 Czwartek (sala 43)- grupa 4a: 9-11.15 4b: 11.30-13.45 2a: 14.45-17.00 Pitek (sala 43)- grupa 1b: 10.45-13.00 grupa 3a: 13.15-15.30 grupa 3b: 15.30-17.45

Ocena stanu odywienia u dorosych. Metodologia pomiaru wysokoci i masy ciaa. idealna masa ciaa. Wskanik masy ciaa (BMI). Wskanik taliabiodra (WHR). Pomiar obwodu ramienia i mini ramienia. Oznaczanie zasobw biaka somatycznego mini szkieletowych. Metodologia pomiaru fadu skrno-tuszczowego nad miniem trjgowym ramienia. Oznaczanie zasobw tkanki tuszczowej. Dynamometria rczna. Znaczenie metod antropometrycznych w ocenie stanu odywienia (17,20,21-10.2011) dr Beata Siska; mgr Leszek Wronka 2. Ocena stanu odywienia u osb w wieku podeszym. Praktyczne wykorzystanie metod oceny stanu odywienia osb starszych. Przypadki kliniczne. (24,27,28-10.2011) dr Magdalena Milewska 3. Ocena stanu odywienia u dzieci. Ocena prawidowoci wykonanych pomiarw antropometrycznych, wskanikw wagowo-wzrostowych i dystrybucji tkanki tuszczowej z zastosowaniem poznanych metod i biologicznych ukadw odniesienia (3,4-11.2011) dr Aneta Czerwonogrodzka-Senczyna; dr Anna Majcher
1.

4. System dietetyczny i jego znaczenie. Nomenklatura diet i jej uzasadnienie.

Klasyfikacja diet i ich charakterystyka. Zasady planowania diet leczniczych. (7,10-11,2011) dr Anna Ukleja 5. Charakterystyka diety atwo strawnej. Zadania i modyfikacje diety. Lista produktw dozwolonych i przeciwwskazanych. Propozycje potraw na poszczeglne posiki. Uwagi technologiczne. Planowanie jadospisw diety atwo strawnej.(14,17,18,-11.2011) dr Anna Ukleja 6. Charakterystyka i zastosowanie diety bogatoresztkowej. Zastosowanie diety w leczeniu zapar nawykowych. Postpowanie dietetyczne w zaparciach atonicznych i spastyczne oraz zaburzeniach czynnociowych jelit. Produkty i potrawy dozwolone i przeciwwskazane. Sporzdzanie jadospisw piciodniowych dla chorych w zalenoci od typu zaparcia. (21,24,2511.2011) dr Anna Ukleja 7. Charakterystyka i zastosowanie diety atwo strawnej ograniczajcej wydzielanie soku odkowego. Patogeneza choroby wrzodowej odka i dwunastnicy. Produkty i potrawy dozwolone i przeciwwskazane Postpowanie dietetyczne w okresie nawrotu i w okresie remisji. Sporzdzenie trzydniowego jadospisu. (28,1,2-12.2011) dr Anna Ukleja 8. Charakterystyka i zastosowanie diety atwo strawnej z ograniczeniem tuszczw. Sposb modyfikacji diety dla indywidualnych potrzeb pacjenta. Postpowanie dietetyczne w chorobach wtroby, kamicy ciowej, przewlekym i ostrym zapaleniu pcherzyka ciowego. Produkty i potrawy dozwolone i przeciwwskazane. Sporzdzanie trzydniowego jadospisu z wyliczeniem wartoci odywczej i energetycznej. dr Magdalena Milewska (5,8,9-12.2011)

35

9. Zastosowanie diety atwo strawnej z ograniczeniem tuszczw w ostrym i przewlekym zapaleniu trzustki oraz wrzodziejcym zapaleniu jelita grubego. Sporzdzanie trzydniowego jadospisu .(12,15,16-12.2011) dr Anna Ukleja 10.Charakterystyka i zastosowanie diety niskobiakowej. Przedstawienie istoty chorb przebiegajcych z niewydolnoci nerek i wtroby. Charakterystyka szczegowa diety. Zasady leczenia dietetycznego w/w jednostkach chorobowych.(2,6-01.2012) dr Anna Jeznach-Steinhagen 11.Charakterystyka i zastosowanie diet o zmiennej konsystencji. Omwienie diety: papkowatej, pynnej, pynnej wzmocnionej, diety do ywienia przez zgbnik. (9,11,12-01.2012) dr Anna Ukleja 12.Charakterystyka szczegowa diety z ograniczeniem atwo przyswajalnych wglowodanw. Diagnostyka. Hiperglikemia i hipoglikemia poposikowa. Zalecenia dietetyczne. Przedstawienie zawartoci wglowodanw w wybranych produktach spoywczych. Indeks glikemiczny.(16,19,2001.2012) dr Anna Ukleja 13.ywienie dietetyczne w niedokrwistoci. Charakterystyka szczegowa diety w niedokrwistoci niedobarwliwej i nadbarwliwej. (13,16,17-02.2012) dr Anna Ukleja 14.Charakterystyka i zastosowanie diety bogatobiakowej. Zastosowanie diety w leczeniu chorych wyniszczonych, po rozlegych oparzeniach i w stanach gorczkowych. Charakterystyka szczegowa diety (warto odywcza, energetyczna, , rne warianty zawartoci biaka, tuszczw, wglowodanw).(20,23,24-02.2012) mgr Leszek Wronka 15.Dna moczanowa. Przyczyny, rodzaje, czynniki ryzyka, objawy kliniczne. Choroby wspistniejce. Zasady postpowania i ywienia w dnie moczanowej.(27,1,2-03.2012) mgr Ewa Ehmke vel Emczyska .

Zasady zaliczenia wicze z przedmiotu ywienie Kliniczne (semestr zimowy)

wiczenia z ywienia Klinicznego zostan zaliczone na podstawie:

1. Zaliczenia przygotowanych materiaw edukacyjnych dla pacjentw zadawanych w cigu semestru 2. Obecnoci na zajciach 3. Uzyskania pozytywnego wyniku zaliczenia przedmiotu z kadego bloku (1,2,3)

36

Ustalenia szczegowe 1.W razie nie zaliczenia wicze, studenci zobowizani s do napisania testu poprawkowego. Zaliczenie poprawkowe odbywa si w 2 terminach (drugi komisyjny) 2. Wszystkie wiczenia s obowizkowe (nieobecno usprawiedliwiona musi by odnotowana tylko w ksieczce studenckiej) 3. Zmiana grupy wiczeniowej moe nastpi tylko w uzasadnionych przypadkach po wczeniejszym zgoszeniu prowadzcemu wiczenia
Seminaria (godziny): roda (sala 11) grupa 4: 15.30-17.45 Czwartek (sala 107) grupa 3: 9.45-12.00 grupa 2: 12.15-14.30 grupa 1: 14.45-17.00 Wykadowca prof. B. Szczygie Grupa 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 Data 23.11.10 24.11.10 24.11.10 24.11.10 30.11.10 1.12.11 1.12.11 1.12.11 7.12.11 8.12.11 8.12.11 8.12.11 14.12.11 15.12.11 15.12.11 15.12.11 4.01.12 5.01.12 5.01.12 5.01.12 11.01.12 12.01.12 12.01.12 12.01.12 Zakres Wykadw 1,4,5

dr M. Milewska

dr A. Czerwonogrodzk a-senczyna mgr I. Boniecka

6,7

dr A. Jeznach

10

dr M. Milewska

8,9

37

prof. B. Szczygie

4 3 2 1

18.01.12 19.01.12 19.01.12 19.01.12

11

Ksztacenie bez nauczyciela akademickiego

Tematy do opracowania przez studentw

1. Niedoywienie zwizane z chorob: wystpowanie, przyczyny, nastpstwa. 2. Niedoywienie rozpoznanie. Ryzyko niedoywienia. 3. Niedoywienie rodzaje interwencji ywieniowej. 4. Postpowanie dietetyczne w chorobach odka i dwunastnicy. Przygotowanie materiaw edukacyjnych dla pacjenta. 5. Przewleke choroby wtroby- zaburzenia czynnoci i ich wpyw na stan odywienia. Opracowanie zalece dietetycznych. 6. Przyczyny niedoywienia w chorobach zapalnych jelit, w zalenoci od fazy i nasilenia choroby. 7. Rola nerek w ustroju. ywienie w chorobach nerek. 8. Zapotrzebowanie na energi i makroskadniki odywcze . Podstawowa i cakowita przemiana materii. Czynniki wpywajce na zapotrzebowanie. Sposoby obliczenia zapotrzebowania 9. Sposb ywienia a zmiany w zakresie jamy ustnej 10. Zaburzenia gospodarki wglowodanowej- rola diety
LITERATURA: 1. Gawcki J., Mosso Pietraszewska, Kompendium wiedzy o ywnoci, ywieniu i zdrowiu, PWN, Warszawa 2004 2. Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka. ywienie zdrowego i chorego czowieka, PZWL, Warszawa 2007 3. Hasik J., Gawcki J., ywienie czowieka zdrowego i chorego, cz. 2, PWN, Warszawa 2000 4. Kunachowicz H., Nadolna I., Warto odywcza wybranych produktw spoywczych i typowych potraw, PZWL, Warszawa 2001 5. Noczyska A., Wiadomoci o cukrzycy typu pierwszego, VOLUMED, Warszawa 1998 6. Normy ywienia i wyywienia, Cz. I i II, red. A. Szczygie, I, Warszawa 1994 7. Szczygie B., Socha J. (red.), ywienie pozajelitowe i dojelitowe w chirurgii, PZWL, Warszawa 1994. 8. Dzieniszewski J., Szponar L., Szczygie B., Socha J. (red.), Podstawy naukowe ywienia w szpitalach. Instytut ywnoci i ywienia, Warszawa 2001. 9. Szczygie B., Leczenie ywieniowe w chorobach ukadu trawiennego. W: Gastroenterologia i hepatologia kliniczna, Red. ST. Konturek, Wyd. Lek. PZWL, warszawa 2001, Wyd. IV, str. 51 10. ysiak-Szydowska W., ywienie kliniczne, Wyd. Via Medica, Gdask 11. Szczygie B., Socha J. (red.), ywienie pozajelitowe i dojelitowe w chirurgii, PZWL, Warszawa 1994. 12. Dzieniszewski J., Szponar L., Szczygie B., Socha J. (red.), Podstawy naukowe ywienia w szpitalach. Instytut ywnoci i ywienia, Warszawa 2001.

38

13.

Mamcarz A (red.): Zesp metaboliczny, ME, Warszawa 2008

YWIENIE CZOWIEKA (II rok studia pierwszego stopnia)

ZAKAD YWIENIA CZOWIEKA ul. Erazma Cioka 27 01-445 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Zdzisaw Wjcik Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: dr in. B. Siska WYKADY: 20 SEMINARIA: 30 WICZENIA: Ksztacenie bez nauczyciela akadem: 30 FORMA ZALICZENIA: egzamin PUNKTY ECTS: 6

WYKADY Odbywaj si w poniedziaek godz. 10.0011.45, w Zakadzie ywienia Czowieka, ul. E. Cioka 27, sala 6) ywno ekologiczna i regionalna.

ywno modyfikowana genetycznie. Znakowanie opakowania produktw spoywczych. Modele znakowania ywnoci (GDA, profile ywieniowe). ywno funkcjonalna i jej znaczenie w ywieniu czowieka. Rola ywienia w chorobach niedoborowych. Suplementy diety.

SEMINARIA Odbywaj si w poniedziaek godz. 14.10-16.25, roda godz. 8.00-10.15, 12.45-15.00, 15.00-17.15, w Zakadzie ywienia Czowieka, ul. E. Cioka 27 Powtrzenie wiadomoci dotyczcych ywienia czowieka zdrowego: normy ywienia, zalecenia ywieniowe, makro- i mikroskadniki diety. (Zaliczenie 30 pkt) Zasady prawidowego ywienia dzieci i modziey. Ocena wartoci odywczej da z barw szybkiej obsugi na przykadzie McDonaldsa. Zasady prawidowego ywienia osb w wieku podeszym. Suplementy witaminowo-mineralne a warto odywcza przykadowych diet. Znakowanie opakowa ywno wzbogacona.

Ocena przykadowych diet alternatywnych cz. 1 Ocena przykadowych diet alternatywnych. Cz. 2 ywno regionalna.

KSZTACENIE BEZ NAUCZYCIELA (30 godz.): Recenzja jednej z niej wymienionych ksiek. Recenzj naley przedstawi w formie pisemnej i ustnej (prezentacja na zajciach). Zaliczeniem tej pracy bdzie:
39

 przestawienie w formie prezentacji oceny ywieniowo-zdrowotnej diety, zaprezentowanie produktw i potraw dozwolonych i przeciwwskazanych, przykadowego jadospisu, zaprezentowanie szczeglnie wanych i ciekawych spostrzee autora diety wraz z subiektywn ocen. Prezentacje zostan przedstawione na seminarium nr 8 i 9. napisanie merytorycznej recenzji ksiki charakteryzujcej wybran diet. Recenzja to omwienie sprawozdawcze lub krytyczne ksiki. Prac naley odda w dniu prezentacji ustnej. Recenzja powinna: o Zawiera opis przedmiotu recenzji (tytu, autor, itp.). o Ukazywa problem jaki porusza. o Dotrze do sedna omawianego przez ni przedmiotu. Podda go analizie, interpretacji, porwna do innych. o Wyraa osobisty stosunek recenzenta do omawianego przedmiotu. o By subiektywna. o Zawiera uzasadnion konkretnymi argumentami ocen. W recenzjach pojawia si specjalistyczne sownictwo z dziedziny, ktrej recenzja dotyczy, a take okrelona wiedza. Schemat recenzji: wstp, rozwinicie (przedstawiamy sam przedmiot recenzji, jego tematyk, problematyk itp.). Mona omwi tylko wybrane, najistotniejsze aspekty ksiki. Unika streszczania. Po oglnym zarysie mona odwoa si do tego, co szczeglnie przykuo uwag recenzenta. Najlepiej napisa o tym wprost, np. Moj szczegln uwag..., Interesujce jest jak... (ta cz powinna by najobszerniejsza), zakoczenie (ju w trakcie pisania moemy wartociowa/ocenia, ale mona take wyodrbni osobny fragment, w ktrym opisujemy: co stanowi zalety, a co wady. Naley podzieli si swoimi wraeniami, oceni. Jednak ocena powinna by odpowiednio uzasadniona, a nie oparta tylko na subiektywnych doznaniach.). Zadanie mona wykona w zespoach 2-3 osobowych. Propozycje ksiek: 1. David Zinczenko, Dieta abs, Wyd. Mada 2. Fedon Alexander Lindberg, Dieta greckiego doktora, Wyd. Rebis 3. Sandra Cabot, Dieta Ksztatujca sylwetk, Wyd. Mada 4. David Heber, Dieta Los Angeles. Sylwetka doskonaa, Wyd. Rebis 5. Jan Kwaniewski, Dieta optymalna, Wyd. WGP 6. Liz Vaccariello, Cyntia Sass, Dieta paskiego brzucha, Wyd. Otwarte 7. Micheal F. Roizen, John La Puma, Dieta RealAge, Wyd. KDC 8. Arthur Agatston, Dieta South Beach, Wyd. Rebis 9. Roger Corder, Dieta winna, Wyd. Bellona

40

Robert C. Atkins, Doktora Atkinsa kolejna nowa rewolucyjna dieta, Wyd. Amber 11. Peter J. DAdamo, Catherine Whitney, Jedz zgodnie ze swoj grup krwi, Wyd. Mada 12. Gillian McKeith, Jeste tym, co jesz?, Wyd. Rebis 13. Michel Montignac, Je, aby schudn, Wyd. Artvitae 14. Margot Hellmiss, Kuracje sokami. Zdrowie i szczupa sylwetka, Wyd. PZWL 15. Helen Foster, atwa dieta IG, Wyd. Zysk i S-ka 16. Pierre Dukan, Nie potrafi schudn, Wyd. Otwarte 17. Marek Bardadyn, Odchudzanie weekendowe, Wyd. Rebis 18. Ann Louise Gittleman, Plan wypykiwania tuszczu, Wyd. Liber 19. Judith S. Beck, Dieta dr Beck. Mylenie wyszczuplajce, Wyd. WAB 20. Mireille Guiliano, Francuski nie tyj, Wyd. Albatros 21. Ann Louise Gittleman, Jedz tuszcze i chudnij, Wyd. Mada
10. Zaliczenie przedmiotu: uzyskanie minimum 60% moliwych do zdobycia punktw. Maksymalnie dwie nieobecnoci na zajciach.

DIETETYKA PEDIATRYCZNA (II rok studia pierwszego stopnia)

KLINIKA PEDIATRII ul. Dziadowska 1 01 184 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Hanna Szajewska ZAKAD YWIENIA CZOWIEKA ul. Erazma Cioka 27 01-445 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Zdzisaw Wjcik WYKADY: 60 SEMINARIA: 60 WICZENIA: Ksztacenie bez nauczyciela akadem: 30 FORMA ZALICZENIA: egzamin PUNKTY ECTS: 9

WYKADY: 1. Ocena stanu odywienia (siatki centylowe, pomiary antropometryczne, badania laboratoryjne, stan odywienia u dziecka hospitalizowanego). 2. Karmienie naturalne (wytyczne WHO, AAP, polskie). 3. Karmienie sztuczne. Mleko modyfikowane. Zasady wprowadzania produktw uzupeniajcych.

41

4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25.

Modyfikacje mleka modyfikowanego (dugoacuchowe, wielonienasycone kwasy tuszczowe, nukleotydy, probiotyki, prebiotyki). Produkty mlekozastpcze (hydrolizaty biaka, preparaty sojowe). ywienie dzieci w wieku 1-3 lata oraz przedszkolnym. ywienie noworodkw urodzonych przedwczenie i z ma urodzeniow mas ciaa. Probiotyki w pediatrii. Prebiotyki i synbiotyki w pediatrii. Dieta wegetariaska (zalecenia ADA). ywienie enteralne (i parenteralne) . Ostra i przewleka biegunka zasady ywienia. Mukowiscydoza. Choroby neurologiczne, wady wrodzone. Cukrzyca, zaburzenia gospodarki wglowodanowej. Nadwraliwo pokarmowa. Zapobieganie alergii. Nadwaga i otyo. Zaburzenia jedzenia (jadowstrt psychiczny, bulimia). Nieswoiste zapalenie jelit. Zesp krtkiego jelita. Postpowanie dietetyczne w zaburzeniach przemiany aminokwasw i wglowodanw. Choroby wtroby. Zesp ywieniowy w szpitalu (stanowisko ESPGHAN). Ocena wiarygodnoci publikacji medycznych dotyczcych ywienia (w tym wytycznych). Zasady planowania bada naukowych dotyczcych ywienia.

SEMINARIA: osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: dr hab. Halina Weker (Zakad ywienia Czowieka ) 1. Karmienie naturalne skad pokarmu kobiecego. 2. Model ywienia niemowlt karmionych piersi. 3. Schemat ywienia niemowlt nie karmionych piersi 4. Preparaty do pocztkowego ywienia niemowlt wymagania odnonie skadu i wartoci odywczej dotyczcej mleka pocztkowego. 5. Preparaty do dalszego ywienia niemowlt wymagania odnonie skadu i wartoci odywczej dotyczcej mleka nastpnego. 6. ywno uzupeniajca w ywieniu niemowlt produkty bezmleczne zboowe, warzywne i warzywno misne oraz owocowe. 7. Skad i receptury potraw i posikw dla niemowlt w odniesieniu do zalece ywieniowych (schemat sztucznego ywienia niemowlt). 8. Modele ywienia modszych dzieci w odniesieniu do zalece ywieniowych. 9. Modele ywienia dzieci w wieku przedszkolnym w odniesieniu do zalece ywieniowych. 10. Alternatywne sposoby ywienia dzieci i modziey dieta wegetariaska. 11. Alternatywne sposoby ywienia dzieci i modziey inne diety niekonwencjonalne. 12. ywienie niemowlt i dzieci w placwkach ochrony zdrowia oglne zasady organizacji i funkcjonowania blokw ywieniowych. 13. Prawidowe ywienie niemowlt i dzieci warunkiem zdrowia podsumowanie i omwienie prac przygotowywanych w ramach zaj seminaryjnych. 14. Zaliczenie semestru. 15. Diety stosowane w pediatrii wiadomoci wstpne. 16. Diety stosowane w pediatrii. 17. Diety zbilansowane stosowane w ywieniu dziecka zdrowego. 18. Diety stosowane w ywieniu dzieci chorych. 19. Diety stosowane w ywieniu dzieci chorych alergia pokarmowa. 20. Diety stosowane w ywieniu dzieci chorych alergia pokarmowa. 21. Diety eliminacyjne bezlaktozowe, bez sacharozy, bez maltozy i izomaltozy, inne. 22. ywienie dzieci z chorobami ukadu pokarmowego. 23. Diety w wybranych chorobach metabolicznych fenyloketonuria. 24. Diety w wybranych chorobach metabolicznych mukowiscydoza. 25. Diety w wybranych chorobach metabolicznych cukrzyca. 26. ywienie w chorobach onkologicznych.

27. 28. 29.

Postpowanie ywieniowe u dzieci z nadwag i otyoci w wieku 1 6 lat. Dieta ubogoenergetyczna u dzieci i modziey z nadwag i otyoci. Kolokwium zaliczeniowe test

LITERATURA: 1. Bokowa K., Sito A., (red.), Opieka zdrowotna nad rodzin, Wyd. PZWL, Warszawa 2003 2. Socha J., (red.), ywienie dziecka zdrowego i chorego, Wyd. PZWL, Warszawa 1998

42

3. 4.
5. 6.

Standardy medyczne miesicznik dla pediatrw; Internet: www.standardy.pl Internet: www.nutrition.org Socha J. (red), ywienie dzieci zdrowych i chorych, Wyd. Lek. PZWL 1998 Szajewska H, Albrecht P, Jak ywi niemowlta i mae dzieci?, Wyd. PZWL

YWIENIE KOBIET CIARNYCH I KARMICYCH (II rok studia pierwszego stopnia)

ZAKAD YWIENIA CZOWIEKA ul. Erazma Cioka 27 01-445 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Zdzisaw Wjcik Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: dr Aneta Czerwonogrodzka WYKADY: 10 SEMINARIA: 4 WICZENIA: Ksztacenie bez nauczyciela akadem: FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 2

Zasady zaliczenia przedmiotu: Dopuszczalna jest 1 usprawiedliwiona nieobecno na wiczeniach. Zaliczenie odbywa si na podstawie kolokwium osobno dla wykadw i wicze. Ocena jest sum punktw z obydwu zaliczonych kolokwiw. Kolokwium zalicza 55% moliwych do zdobycia punktw. Progi ocenowe przedstawiaj si nastpujco: 55 65% - 3 (dostateczny); 66 75% - 3+ (do dobry); 76 85% - 4 (dobry); 86 95% - 4+ (ponad dobry); > 95% - 5 (bardzo dobry). Seminaria maj form praktyczn ukadanie jadospisw. Student koniecznie powinien by zaopatrzony w tabele skadu i wartoci odywczej ywnoci oraz kalkulator. Na zakoczenie seminarium, student oddaje sprawozdanie. Osoba, ktra nie odda wszystkich sprawozda z wicze nie zostaje dopuszczona do kolokwium zaliczeniowego. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza si 7 dniowy okres oddawania sprawozda.

WYKADY: Fizjologia ciy. Oglne zasady racjonalnego ywienia kobiety ciarnej. ywienie w dolegliwociach typowych dla ciy Prawidowe ywienie kobiety w ciy w zalenoci od jej stanu odywienia. Przystosowanie metaboliczne i wykorzystanie skadnikw pokarmowych w okresie laktacji. Zasady racjonalnego ywienia kobiety karmicej. 5. Zaliczenie 1. 2. 3. 4.
LITERATURA: 1. Brown J.E.: Odywianie w ciy. MADA, 2002 2. Kunachowicz H., Nadolna I., Przygoda B., Iwanow K.: Tabele skadu i wartoci odywczej ywno ci. PZWL, 2005 3. Muller S.D.: Tabele kalorii dla diabetykw. Klub Dla Ciebie, 2005 4. Szostak Wgierek D., Cichocka A.: ywienie kobiet w ciy. PZWL, 2005 5. ywienie czowieka zdrowego i chorego pod red. Hasik J. i Gawcki J., PWN, 2000 6. Wilcock F.: Ksika kucharska dla kobiet w ciy, MUZA, 2003 7. Praca zbiorowa: Dieta przyszej matki, REBIS, Pozna 2004

43

FIZJOLOGIA WYSIKU, YWIENIE W SPORCIE (II rok studia pierwszego stopnia)

ZAKAD YWIENIA CZOWIEKA Ul. E. Cioka 27 01-445 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Zdzisaw Wjcik Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: dr Danuta Kcik-Niedwiecka WYKADY: 20 SEMINARIA: 10 WICZENIA: Ksztacenie bez nauczyciela akadem: WYKADY: Fizjologiczna klasyfikacja wysikw fizycznych. Wydolno organizmu i tolerancja wysikowa. Zmczenie i wypoczynek jako konsekwencja obcienia wysikowego. Zmiany adaptacyjne pod wpywem treningu: wytrzymaociowego, siowego, szybkociowego. 2. Fizjologiczne podstawy ywienia sportowcw. Zapotrzebowanie energetyczne w sporcie, bilans energetyczny. 3. Zawarto i funkcje podstawowych skadnikw pokarmowych w diecie sportowca. Zapotrzebowanie na biako w sporcie. 4. Wglowodany jako gwny skadnik energetyczny w ywieniu sportowcw. Zasoby wglowodanw w komrkach miniowych i moliwoci ich zwikszania poprzez trening i ywienie. 5. Tuszcze w ywieniu sportowcw. Uzasadnienie koniecznoci ograniczania ich iloci w ywieniu sportowcw. 6. Skadniki mineralne w diecie sportowcw. Ich znaczenie w gospodarce wodno-elektrolitowej i zachowaniu rwnowagi kwasowo - zasadowej. 7. Zapotrzebowanie na witaminy w sporcie. 8. Specyfika ywienia w rnych dyscyplinach sportowych zalenie od okresw treningowych i podczas zawodw. 9. Normy ywienia dla sportowcw. Kryteria ich ustalania zalenie od grupy, dla ktrej s przeznaczone. 10. Wspomaganie w sporcie - dozwolone i zabronione (doping). 1. SEMINARIA: 1. Przedstawienie planu seminariw. Omwienie tematyki i rozdzia tematw referatw. Sposb ich przygotowania i przedstawiania. Zasady doboru obcie treningowych. Wysiek fizyczny a wiek czowieka. Fizjologiczne podstawy rozgrzewki. Zmiany przystosowawcze w ukadzie ruchu. Trening fizyczny proces adaptacji fizjologicznej. Trening wytrzymaociowy. Trening o charakterze siowym. Fizjologiczne podstawy obcie treningowych i zasad prowadzenia treningu. Podstawowe zaoenia ywienia w sporcie wyczynowym ludzi dorosych, dzieci i modziey. 2. Regulowanie masy ciaa w sporcie. Niebezpieczestwa znacznego obniania wartoci energetycznej poywienia. Specyfika sportu kobiecego. 3. Napoje w sporcie. 4. Stres oksydacyjny w sporcie. 5. Uywki i odywki w sporcie. Czynniki przypieszajce odnow biologiczn.
LITERATURA: 1. Bczyk S., Szczniak ., Wybrane problemy ywienia w wysikach fizycznych. Wyd. AWF Pozna , Pozna 1991. 2. Celejowa I., Teoria i praktyka ywienia sportowcw. Wyd. AWF w Gdasku -Oliwie. Gdask 1983. 3. Celejowa I., ywienie w treningu i w walce sportowej. Wyd. COS, Warszawa 2001. 4. Sowiska-Lisowska M., Sobiech K., Dieta sportowcw. Wyd. AWF Wrocaw, Wrocaw 2000. 5. Tomaszewski W.(red) Odywki i preparaty wspomagajce w sporcie. Poradnik dla amatora i profesjonalisty, Agencja Wydawnicza Medsport Press, Warszawa 2001

FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 2

44

7.

8.
9.

Zajc A., Wakiewicz Z., Dietetyczno-treningowe wspomaganie zdrowia i sprawnoci fizycznej, Wydawnictwo AWF Katowice,2001 Ziemlaski ., Niedwiecka-Kcikowa D., Zalecenia ywieniowe i zdrowotne dla sportowcw. Wyd. COS, Warszawa, 1997. Celejowa I., Kluczowe problemy w ywieniu sportowcw. ywienie czowieka i metabolizm, 2003, t. 30, nr 1/2. 6. Jeszka J., Energia [w:] ywienie H., czowieka. Cz. i I. Podstawy napoje dla nauki o ywieniu, PWN, Warszawa 2000.

10.

Kolanowski W., J drzejczyk ywienie a Zdrowie, 1999, nr 4.

ywno

sportowcw.

ywno ,

ZASADY I ORGANIZACJA YWIENIA ZBIOROWEGO I YWIENIA W SZPITALACH (II rok studia pierwszego stopnia)
ZAKAD YWIENIA CZOWIEKA Ul. E. Cioka 27 01-445 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Zdzisaw Wjcik Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: dr Ewa Michota-Katulska WYKADY: 20 SEMINARIA: 10 WICZENIA: Ksztacenie bez nauczyciela akadem: FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 2

Forma zaliczenia: zaliczenie testowe pisemne. Warunkiem testowego. Celem nauczania jest nabycie przez studenta umiejtnoci - posugiwania si zaleceniami ywieniowymi i normami stosowanymi w zakadach ywienia zbiorowego, opisania organizacji ywienia w szpitalu, z uwzgldnieniem rnych typw dystrybucji posikw oraz okrelenia ogniw acucha ywieniowego w szpitalu. W wyniku nauczania student powinien potrafi przedstawi podstawowe elementy zasad i organizacji ywienia w wybranych zakadach ywienia zbiorowego. Wykady 1. Organizacja ywienia w szpitalu. ywienie jako element leczenia chorych. acuch ywieniowy. Badania przesiewowe stanu odywienia i monitorowanie odywiania si chorych w szpitalu. 2. ywienie w zapobieganiu niedoywieniu szpitalnemu. Edukacja ywieniowa w szpitalu. Rola dietetyka. 3. Propozycje zalece ywienia i norm ywienia dla placwek ywienia zbiorowego zamknitego. 4. ywienie w szpitalach pediatrycznych. 5. Zasady i organizacja ywienia w obkach i przedszkolach zaliczenia jest obecno na wszystkich seminariach, systematyczne przygotowywanie prac na zajcia seminaryjne, uzyskanie 60% punktw z egzaminu

45

6. Organizacja zdrowie.

ywienia

szkoach:

stowki,

sklepiki

szkolne

zasady

funkcjonowania, rola w ksztatowaniu nawykw ywieniowych. Szkoa promujca 7. Organizacja ywienia w zakadach gastronomicznych typu otwartego. Schematy organizacyjne dotyczce personelu. Organizacja bankietw. Zasady funkcjonowania cateringu, systemy produkcji. 8. Planowanie ywienia rnych grup turystycznych. Rola gastronomii w obsudze ruchu turystycznego. i ywienie pracy w turystw w aktywnych, wymagania turystw zagranicznych. Miejsce i rola ywienia dietetycznego w turystyce. 9. Bezpieczestwo zakaeniom pokarmowe. 10. Zaliczenie Seminaria 1. ywienie w szpitalach dla osb dorosych. Zasady i organizacja ywienia na rnych oddziaach. 2. Opracowanie organizacji i planu ywienia na 10 dni dla dzieci w przedszkolu. Kalkulacja kosztw. 3. Rodzaje posikw w usugach gastronomicznych. Opracowanie przykadowego menu bankietowego oraz organizacji bankietu (organizacja personelu, formy serwowania potraw, kalkulacja kosztw). 4. Opracowanie planu ywienia i organizacji ywienia na 14 dni dla grupy turystw aktywnych (np. modzieowy obz sportowy). 5. Zarzdzanie kosztami w cyklu gastronomicznym. Ocena kosztw ywienia w szpitalach. Literatura Hasik J., Gawcki J. (red.), ywienie czowieka zdrowego i chorego, t.2, PWN Warszawa 2008 Turlejska H., Pelzner U. Szponar L., Konecka-Matyjek E., Zasady racjonalnego ywienia zalecane racje pokarmowe dla wybranych grup ludnoci w zakadach ywienia zbiorowego, wyd. Gdask 2006 Jackiewicz B. ywienie dzieci w przedszkolu, Gdask 2007 Jarosz M. Buhak-Jachymczyk B.(red.) Normy ywienia czowieka PZWL, Warszawa 2008 Czarniecka-Skubina E. Obsuga konsumenta w gastronomii i cateringu SGGW 2008 Turlejska H., Pelzner U., Konecka-Matyjek E. Kuchnia serwuje system HACCP. I, Warszawa 2004 Dzieniszewski J., Szponar L., Szczygie B., Socha J. Podstawy naukowe ywienia w szpitalach. I, Warszawa 2001 Czasopismo: Dietetyka 2009-2011 higiena brany gastronomicznej. Zapobieganie zakaenia pokarmowym ywieniu zbiorowym. Najczstsze

46

KLINICZNY ZARYS CHORB (II rok studia pierwszego stopnia)

ZAKAD YWIENIA CZOWIEKA ul. Erazma Cioka 27 01-445 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Zdzisaw Wjcik Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: prof. dr hab. Z. Wjcik

Wykady 3 godziny dydaktyczne

ZAKAD YWIENIA CZOWIEKA 19 wykadw Oddzia Chorb Wewntrznych i Gastroenterologii - prof. M. Jarosz 6 wykadw 1. Choroby grnego odcinka przewodu pokarmowego choroby jamy ustnej, garda i przeyku, choroba refluksowa, choroba wrzodowa. 2. Choroby jelit zesp jelita nadwraliwego, choroba trzewna, alergie pokarmowe, biegunka ostra i przewleka, wrzodziejce zapalenie jelita grubego, choroba Leniowskiego-Crohna. 3. Choroby wtroby i drg ciowych- kamica ciowa, ostre i przewleke zapalenie wtroby, marsko wtroby. 4. Choroby trzustki ostre zapalenie trzustki, przewleke zapalenie trzustki oraz choroby nerek kamica nerkowa, przewleka niewydolno nerek 5. Choroby ukadu krenia choroba niedokrwienna serca, nadcinienie ttnicze, przewleka niewydolno serca . 6. Choroby metaboliczne z wyczeniem cukrzycy zaburzenia lipidowe, otyo, porfiria, zesp metaboliczny, dna moczanowa Kliniki Chorb Wewntrznych, Endokrynologii i Diabetologii prof. E. Franek 3 wykady 1. Epidemiologia, leczenie i powikania cukrzycy . Cz. I 2. Epidemiologia, leczenie i powikania cukrzycy . Cz. II 3. Choroby gruczow wydzielania wewntrznego: tarczyca, przytarczyce, nadnercza, przysadka i cz wewntrzwydzielnicza trzustki. Kliniki Chirurgii Oglnej, Onkologicznej i Torakochirurgii prof. K. Panik 2 wykady 1. Chirurgiczne metody leczenia skrajnej otyoci. Cz. I 2. Chirurgiczne metody leczenia skrajnej otyoci. Cz. II ZAKAD PROFILAKTYKI ONKOLOGICZNEJ 2 wykady 1. Podstawy onkologii. Epidemiologia nowotworw zoliwych. Zachorowalno na nowotwory ukadu pokarmowego w Polsce. Wczesne objawy choroby nowotworowej. 2. Diagnostyka nowotworw ukadu pokarmowego. Rak przeyku, odka, jelita grubego, pcherzyka ciowego i trzustki. Leczenie chirurgiczne. Leczenie skojarzone (podstawy radio- i chemioterapii). ZAKAD PROFILAKTYKI AGROE RODOWISKOWYCH I ALERGOLOGII 2 wykady

47

1. Alergie pokarmowe przyczyny wzrostu alergii na pokarmy, czynniki modelujce odpowied immunologiczn, wpyw nowoczesnej technologii ywienia, epidemiologia czsto wystpowania nadwraliwoci pokarmowej. Klasyfikacja niepodanych reakcji wg EAACI (alergia IgE zalena, alergia IgE niezalena typ II, III, IV, definicja podstawowych poj. 2. Niepodane reakcje na pokarmy (nadwraliwo na pokarmy) alergia pokarmowa, nietolerancja pokarmowa, pseudoalergia pokarmowa, antygeny, alergeny, epitopy ZAKAD BIOLOGII MEDYCZNEJ 3 wykady 1. Etiopatogeneza i epidemiologia chorb zakanych. Rozpoznanie chorb zakanych. Podstawy leczenia chorb zakanych z uwzgldnieniem postpowania dietetycznego. Choroby zakane szerzce si drog pokarmow. Dur brzuszny, dury rzekome. Zesp czerwonkowy. Zakane zatrucia pokarmowe: zakaenie paeczk Salmonella, zakaenie Campylobacter. 2. Zakaenie paeczk okrnicy. Zakaenie drobnoustrojami rodzaju Bacteroides. Zakaenie paeczkami rodzaju Klebsiella. Jersyniozy. Bruceloza. Tularemia. Zatrucie jadem kiebasianym. Charakterystyka bakterii bdcych najczstsz przyczyn zatru i zakae pokarmowych. Grzybicze zakaenia przewodu pokarmowego. ZAKAD IMMUNOLOGII I YWIENIA 3 wykady 1. Podstawowe definicje i pojcia. Znaczenie ukadu limfatycznego, gwnego ukadu zgodnoci tkankowej, ukadu dopeniacza w zapaleniu i zakaeniu u chorych niedoywionych. Wybrane elementy odpornoci wrodzonej, nabytej, odpowiedzi typu humoralnego i komrkowego, etapy odpowiedzi immunologicznej, przeciwciaa, receptory, antygeny, krenie komrek odpornociowych. 2. Mediatory reakcji odpornociowych, cytokiny, chemokiny, wybrane biaka szlakw sygnaowych (mechanizmy dziaania). Ukad odpornociowy zwizany z bonami luzowymi MALT, GALT. 3. Podstawowe jednostki chorobowe zwizane z niedoborami odpornoci (wrodzone i nabyte) Zesp nabytego niedoboru odpornoci (AIDS) jako przykad zaburze odpornoci. Odpowied immunologiczna w zakaeniu HIV (mechanizmy komrkowej odpowiedzi immunologicznej). KATEDRA I KLINIKA PSYCHIATRYCZNA 2 wykady 1. Wpyw zaburze psychicznych na stan odywienia. Cz.I 2. Wpyw zaburze psychicznych na stan odywienia. Cz.II Zakad ywienia Czowieka prof. Z. Wjcik 8 wykadw 1. Leczenie chirurgiczne chorb przeyku. 2. Leczenie chirurgiczne chorb odka i dwunastnicy. 3. Leczenie chirurgiczne chorb drg ciowych i trzustki. 4. Leczenie chirurgiczne chorb jelita cienkiego i grubego. 5. Leczenie chirurgiczne przepuklin brzusznych. 6. Leczenie chirurgiczne chorb y i ttnic. 7. Wideochirurgia 8. Powikania leczenia chirurgicznego. Prof. dr hab. Zdzisaw Wjcik SEMINARIA: I seminarium: 1. Leczenie chirurgiczne chorb przeyku wpyw na stan odywienia. 2. Leczenie chirurgiczne chorb odka i dwunastnicy wpyw na stan odywienia. II seminarium: 1. Leczenie chirurgiczne chorb drg ciowych i trzustki wpyw na stan odywienia.

48

III seminarium: 1. Leczenie chirurgiczne jelita cienkiego i grubego wpyw na stan odywienia. IV seminarium: 1. Leczenie chirurgiczne przepuklin brzusznych- wpyw na stan odywienia. V seminarium: 1. Leczenie chirurgiczne chorb y i ttnic. VI seminarium: 1. Wideochirurgia. 2. Powikania leczenia chirurgicznego wpyw na stan odywienia.
LITERATURA: 1. Pczek L. (red)., Choroby wewntrzne. Podrcznik dla studentw pielgniarstwa PZWL 2004 2. Daniluk J., Zarys chorb wewntrznych dla studentw pielgniarstwa, Czelej 2005 3. Muszyski J., Nage stany w gastroenterologii, Oficyna Wydawnicza AM w Warszawie 2006, skrypt 4. Fibak J., Chirurgia, podrcznik dla studentw medycyny wyd. 2, PZWL 2001 5. Karnafel W. (red.), Choroby cywilizacyjne. Wybrane aspekty chorb wewntrznych, skryp, Oficyna Wydawnicza AM Warszawa 2007

EDUKACJA YWIENIOWA (II rok studia pierwszego stopnia)

ZAKAD YWIENIA CZOWIEKA ul. Erazma Cioka 27 01-445 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Zdzisaw Wjcik Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: dr Agnieszka Jarosz WYKADY: 20 SEMINARIA: 25 WICZENIA: Ksztacenie bez nauczyciela akadem: FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 3

WYKADY: 1. Edukacja ywieniowa definicje, cele, rodzaje. 2. Podstawowe dokumenty dotyczce polityki zdrowotnej i promocji zdrowia w aspekcie edukacji i poradnictwa ywieniowego. 3. Organizacje i instytucje zajmujce si edukacj ywieniow na wiecie i w Polsce. 4. Organizacja poradnictwa ywieniowego w Polsce i na wiecie. 5. Rola dietetyka, lekarza, pielgniarki i lidera spoecznoci lokalnej w programach edukacyjnych. 6. Materiay wykorzystywane do edukacji ywieniowej znaczenie piramidy ywieniowej, znaczenie oficjalnych zalece ywieniowych, materiay innowacyjne komputer, internet. 7. Midzynarodowe programy edukacyjne prowadzone w miejscu zamieszkania i w miejscu pracy. 8. Midzynarodowe programy edukacyjne prowadzone w szkole i w zakadach suby zdrowia 9. Polskie programy edukacyjne. 10. Czynniki decydujce o sukcesie i porakach. SEMINARIA: 1. Czynniki wpywajce na zachowania ywieniowe. 2. rda wiedzy o problemach zdrowotnych zwizanych z ywieniem. 3. Podstawowe czynniki decydujce o sukcesie w procesie komunikacji z pacjentem. 4. Formy i etapy procesu dokonywania zmian. 5. Podstawowe formy edukacji ywieniowej.

49

6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.

Edukacja ywieniowa dzieci i modziey cele i metody. Edukacja ywieniowa kobiet w ciy i karmicych cele i metody. Edukacja ywieniowa osb w podeszym wieku cele i metody. Edukacja ywieniowa osb z chorobami przewlekymi cele i metody. Metodyka programw edukacji ywieniowej. Edukacja ywieniowa osb chorych na nowotwory. Polskie programy edukacyjne. Edukacja ywieniowa indywidualna i grupowa w szpitalu. Rola mediw w edukacji ywieniowej. Przygotowanie programw edukacji ywieniowej w wybranych chorobach.

WICZENIA: 1. Cele krtko- i dugoterminowe edukacji i poradnictwa ywieniowego 2. Wstp do przygotowania projektu wasnego programu edukacji ywieniowej. 3. Przygotowanie projektw programw edukacji ywieniowej praca w podgrupach. 4. Prezentacja projektw programw edukacji ywieniowej i dyskusja nad projektami. 5. Pisemne zaliczenie przedmiotu.
LITERATURA: 1. Charoska E., Zarys problemw edukacji zdrowotnej. Centrum Edukacji Medycznej. Warszawa 1997 2. Czupryna A., Podzioch S., Ry A., Wodarczyk W.C., Zdrowie publiczne. Uniwersyteckie Wydaw. Med. VESALIUS, Krakw 2002 3. Gromadzka Ostrowska J., Wodarek D., Toeplitz Z., Edukacja prozdrowotna, Wydaw. SGGW, Warszawa 2003 4. Jeewska Zychowicz M., Zachowania ywieniowe konsumentw a proces edukacji ywieniowej, Wydaw. SGGW, Warszawa 1996 5. Jeewska Zychowicz M, Zachowania ywieniowe i ich uwarunkowania. Wydaw. SGGW, Warszawa 2004 6. Karski J. (red), Promocja zdrowia. Wydaw. IGNIS, Warszawa 1999 7. Narojek L., Niektre aspekty uwarunkowa zachowa ywieniowych. Wydaw. I. Warszawa 1993 8. Maachowska A., Ciok J. - Rola lekarza podstawowej opieki zdrowotnej w promocji zdrowia na przykadzie poradnictwa ywieniowego. Promocja Zdrowia 1998;15:40-53 9. Ciok J., Kamiska M., Dzieniszewski J. - Przegld metod prowadzenia edukacji ywieniowej wrd pacjentw szpitalnych. Pol. Merk. Lek., 1999;7:236-241. 10. Ciok J., Kamiska M. Prba oceny skutecznoci edukacji ywieniowej pacjentw szpitalnych w prewencji wtrnej chorb ukadu krenia w Podstawy Naukowe ywienia w Szpitalach red. J. Dzieniszewski, L. Szponar, B. Szczygie, J. Socha. Warszawa I 2001, Prace I 100 str. 608-618. CZASOPISMA: (rocz. 2002 2007) dostpne z Bibliotece Zakadu ywienia Czowieka ywienie Czowieka i Metabolizm, ywno, ywienie a zdrowie, Promocja zdrowia. Nauki spoeczne i medyczne, Roczniki PZH, Nowiny lekarskie.

FARMAKOLOGIA I FARMAKOTERAPIA YWIENIOWA. INTERAKCJE LEKW Z YWNOCI (II rok studia pierwszego stopnia)
KATEDRA I ZAKAD FARMAKOLOGII DOWIADCZALNEJ I KLINICZNEJ ul. Krakowskie Przedmiecia 26/28 00 -325 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Andrzej Czonkowski Osoby odpowiedzialne za nauczanie przedmiotu: prof. dr hab. med. Boena Tarchalska-Kryska, dr med. Ewa Bakowiec-Iskra, dr n. med. Kamilla Blecharz-Klin WYKADY: 15 SEMINARIA: 30 WICZENIA: Ksztacenie bez nauczyciela akadem: FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 3

50

WYKADY: Farmakologia oglna. Definicja leku. Metody badania lekw. Ocena skutecznoci w kontrolowanych badaniach klinicznych i dopuszczenie do obrotu. Leki na recept i w sprzeday odrcznej. Przyczyny niepowodze farmakoterapii; wiadome wykonywanie polece, polipragmazja, interakcje, dziaania niepodane, rola diety, rodki ostronoci, przeciwwskazania. Farmakoekonomika jako element oceny leku. Informacje o leku: monografie, ulotki. Mechanizmy dziaania lekw. Podstawowe przyczyny odmiennoci w oddziaywaniu lekw w wieku podeszym i u maych dzieci. Stosowanie lekw w ciy i w czasie karmienia piersi. Bezpieczestwo stosowania lekw u dzieci. Immunofarmakologia. Farmakokinetyka lekw immunotropowych. Wskazania do stosowania lekw immunosupresyjnych. Leki pobudzajce odczyny immunologiczne. Leki orodkowego ukadu nerwowego. Leczenie zaburze snu. Mechanizm przeciwpsychotycznego dziaania neuroleptykw, ich zastosowanie w leczeniu psychiatrycznym i poza psychiatrycznym. Leki stosowane w depresji. Sen jako zjawisko fizjologiczne. Leczenie bezsennoci niefarmakologiczne i farmakologiczne. Leki nasenne. Rola fizjologiczna melatoniny i jej zastosowanie. Farmakoterapia odczynw alergicznych. Mechanizmy dziaania lekw stosowanych w leczeniu odczynw alergicznych. Leki przeciwhistaminowe, glikokortykosteroidy. Postpowanie w nagych odczynach alergicznych. Alergia pokarmowa. Zesp metaboliczny. Leczenie zaburze lipidowych i otyoci. Wskazania do leczenia otyoci. Leczenie farmakologiczne otyoci jako uzupenienie innych metod leczenia. Podstawowe typy zaburze lipidowych. Profil wpywu na frakcje lipidowe poszczeglnych grup lekw hipolipemizujcych. Krytyczna ocena preparatw pochodzenia rolinnego w zaburzeniach lipidowych. Oleje rybie jako element diety wspomagajcy leczenie hiperlipidemii. Polekowe zaburzenia lipidowe. SEMINARIA: Leki i rodki dezynfekujce. Leki stosowane do odkaania. Podstawowe leki stosowane miejscowo. Leki przewodu pokarmowego. Leki rozkurczowe. Witaminy. Farmakoterapia choroby wrzodowej. Leki przeczyszczajce. Aprobowane wskazania do ich stosowania i konsekwencje naduywania. Zaparcie polekowe. Leki stosowane w chorobach wtroby i trzustki. Biegunki: postpowanie w biegunce zapalnej i niezapalnej. Wskazania do lekw zapierajcych. Leki przeciwwymiotne. Wchanianie lekw. Interakcje z pokarmem. Mechanizmy wchaniania lekw. Czynniki modyfikujce wchanianie lekw. Stosowanie lekw zalenie od posikw. Modyfikowanie diety zalenie od stosowanego leczenia farmakologicznego. Hormony dziaanie i rola w organizmie. rodki antykoncepcyjne. Farmakodynamika hormonw i lekw dziaajcych na czynno gruczow wydzielania wewntrznego. Leki stosowane w nadczynnoci gruczou tarczowego. Leki przeciwcukrzycowe. Gestageny stosowane jako rodki antykoncepcyjne. Leki pochodzenia naturalnego. Leki rolinne. Zagroenia zwizane ze stosowaniem preparatw rolinnych. Wycigi z tkanek zwierzcych i ich krytyczna ocena. Podstawowe wskazania do stosowania preparatw zawierajcych witaminy i mikroelementy. Rola diety jako podstawowego rda uzupeniania ich niedoborw. Leki prowadzce do zaburze elektrolitowych. Jak y z HIV-podnoszenie jakoci ycia i zdrowia wrd osb zakaonych. Profilaktyka, diagnostyka i przebieg zakaenia HIV. Leki przeciwwirusowe stosowane w AIDS (inhibitory odwrotnej transkryptazy, inhibitory HIV-proteazy, inhibitory fuzji i wejcia wirusa do komrki) i leczenie chorb wskanikowych. Ostre zatrucia. Narkotyki uzalenienie i przedawkowanie.

51

Elementy toksykologii. Podstawy postpowania w zatruciach. Zagroenia zwizane z diet zawierajc surowce zanieczyszczone rodkami stosowanymi w ich produkcji w tym antybiotyki, pestycydy, azotyny. Mykotoksyny w surowcach rolinnych i ich znaczenie toksykologiczne. Zatrucie grzybami i rolinami. Farmakoterapia blu. Bl jako mechanizm obronny. Farmakoterapia blu. Narkotyczne i nienarkotyczne leki przeciwblowe. Dziaanie niepodane lekw przeciwblowych dostpnych bez recepty. Uzalenienia. Zaleno nikotynowa i jej leczenie. Interakcje z alkoholem, mechanizmy interakcji. Konsekwencje zdrowotne palenia tytoniu. Farmakologiczne metody leczenia zalenoci nikotynowej. Miejsca interakcji z alkoholem i ich skutki niepodane. Polipragmazja. Moliwoci leczenia choroby alkoholowej. Chemioterapia i dysbakterioza. Podstawowe konsekwencje stosowania lekw przeciwbakteryjnych. Rozwj opornoci i inne dziaania niepodane, zwaszcza zwizane z zaburzeniami fizjologicznej flory jelitowej.
LITERATURA: 1. Materiay dydaktyczne dla Wydziau nauk o Zdrowiu. Specjalno dietetyka. 2. Zeszyt 1, Wydawnictwo AM w Warszawie, pod red. prof. dr hab. med. Boeny Tarchalskiej-Kry skiej 3. Rejter Cynke G., /red./, Farmakologia. Podrcznik dla studentw i absolwentw wydziaw pielgniarstwa i nauk o zdrowiu Akademii Medycznej, Wyd. Czelej, Lublin 2002

GENETYKA (II studia pierwszego stopnia)

ZAKAD BIOLOGII MEDYCZNEJ ul. Nowogrodzka 73 02 018 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Lidia Chomicz Odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: prof. dr hab. Lidia Chomicz WYKADY: 15 SEMINARIA: WICZENIA: 15 Ksztacenie bez nauczyciela akadem: FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 2

WYKADY: 1. Cykl komrkowy, kariokineza mitotyczna i mejotyczna, cytokineza, rola w gametogenezie. 2. Morfofizjologia chromatyny i chromosomu. 3. Prawidowy kariotyp czowieka- wskazania do oznaczania. 4. DNA budowa, autoreplikacja. Budowa i funkcja genu. Biosynteza biaka. 5. Geny a cechy; wspzalenoci midzy genami podstawowe pojcia, m innymi allele, geny sprzone, wielokrotne; dominacja, recesywno, kodominacja. 6. Rodzaje zmiennoci dziedzicznej i niedziedzicznej. 7. rodowiskowe uwarunkowania cech i chorb czowieka. 8. Mutacje, czynniki mutagenne fizyczne i chemiczne . 9. Zaburzenia przemiany lipidw, aminokwasw, wglowodanw - bloki metaboliczne. 10. Pierwotna i wtrna profilaktyka chorb uwarunkowanych genetycznie. 11. Poradnictwo genetyczne, analiza rodowodw. 12. Analiza kariotypw - badania cytogenetyczne, wskazania do diagnostyki prenatalnej. 13. Techniki biologii molekularnej analiza DNA, PCR; 14. Zastosowania metod genetycznych: okrelanie pokrewiestwa, ustalanie ojcostwa, w medycynie sdowej, w diagnostyce chorb genetycznie uwarunkowanych. 15. Nutrigenomika - zalenoci midzy diet a genomem. 16. Wybrane zagadnienia z biotechnologii ywno modyfikowana genetycznie.

52

WICZENIA: Prawidowoci dziedziczenia - dziedziczenie jakociowych oraz ilociowych cech czowieka. Dziedziczenie grup krwi ABO, MN, czynnika Rh. Ukad zgodnoci tkankowej. Choroba hemolityczna noworodkw - mechanizm konfliktu serologicznego midzy matk a podem. Genopatie. Zaburzenia i choroby czowieka uwarunkowane autosomalnie monogenowo dominujco i recesywnie: hipercholesterolemia rodzinna, choroba Huntingtona, achondroplazja, mukowiscydoza, niedokrwisto sierpowatokrwinkowa, migrena, hypertermia zoliwa. Bloki metaboliczne fenyloketonuria, galaktozemia - mechanizm, znaczenie diety eliminacyjnej. Zesp nieprawidowego wchaniania nietolerancja glutenu (celiakia). Choroby uwarunkowane wieloczynnikowo: rozszczep wargi i podniebienia, reumatoidalne zapalenie staww. Rola diety w czasie ciy w zapobieganiu wadom wrodzonym cewy nerwowej - przykad interakcji. Geny ywienie. Znaczenie metody blinit dla oceny dziedzicznego i rodowiskowego uwarunkowania cech i chorb. Dziedziczenie sprzone z pci - cechy prawidowe oraz zaburzenia i patologie: daltonizm, hemofilia, krzywica oporna na dziaanie witaminy D (hipofosfatemia), dystrofia miniowa Duchennea, upoledzenie umysowe fraX. Dziedziczenie zwizane z pci. Aberacje mutacje chromosomowe: a) liczbowe - aneuploidie autosomalne (zesp Downa, zesp Edwardsa, zesp Patau), aneuploidie heterochromosomw (zesp Turnera, zesp Klinefeltera); b) strukturalne (zesp cri du chat, zesp Wolfa-Hirschhorna, zesp Downa z translokacj). Badania cytogenetyczne - wskazania, zapisywanie i ocena wynikw analizy kariotypu. Zwizek midzy podoem molekularnym a ywieniem; indywidualny wzr genetyczny ywieniowym kluczem do zdrowia; jadospis genetyczny.
LITERATURA: 1. 2. Connor M., Ferguson Smith M., Podstawy genetyki medycznej, Wyd. PZWL 1998 Badania molekularne i cytogenetyczne w medycynie pod. red. J.Bala, PWN, 1998r. Podstawy genetyki czowieka -kompendium dla studentw- L. Chomicz, L. Szablewski, Dz.Wyd.AM w W-wie, 2006.

3.

H. Rebandel,

PARAZYTOLOGIA (II rok studia pierwszego stopnia)

ZAKAD BIOLOGII MEDYCZNEJ WNOZ ul. Nowogrodzka 73 02 018 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Lidia Chomicz Odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: prof. dr hab. Lidia Chomicz WYKADY: 15 SEMINARIA: WICZENIA: 15 Ksztacenie bez nauczyciela akadem: FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 2

Zblokowane zajcia odbywaj si w salach Z-du Biologii Medycznej, ul. Nowogrodzka 73, zgodnie z grafikiem przedstawionym na tablicach ogoszeniowych Z-du, dostpnym w Dziekanacie WNoZ. Termin i forma zakoczenia zaj 4 semestr, sesja letnia, zaliczenie test (pierwszy termin). Regulamin zaj studenckich Przedstawiony w ramach instrukcji, ktr studenci otrzymuj na pierwszych zajciach bloku. WYKADY: 1. Pasoytnictwo jako antagonistyczna forma relacji midzy organizmami podstawowe pojcia. 2. Mechanizmy inwazji i dyspersji pasoytw, ywiciele poredni i ostateczni, wektory chorb pasoytniczych.

53

3.

Czynniki sprzyjajce zaraaniu si czowieka pasoytami i szerzeniu si pasoytniczych chorb wpyw wieku, pci, nawykw i tradycji ywieniowych, kondycji zdrowotnej, szczeglnych diet, stanu immunologicznego organizmu, wspwystpowania innych infekcji czy inwazji.

Wpyw cech ogniwa pasoytniczego. Biologiczne i morfofizjologiczne waciwoci stadiw inwazyjnych i dyspersyjnych pasoytw: cyst pierwotniakw, jaj i larw helmintw oraz stawonogw, sprzyjajce kolonizacji organizmu czowieka przez pasoyty. 5. rodowiskowe uwarunkowania inwazji oraz chorb pasoytniczych. 6. Najwaniejsze rda zaraania si czowieka pasoytami, ze szczeglnym uwzgldnieniem ywnoci nieprzetworzonej warzyw, owocw, ywnoci przetworzonej, produktw pochodzenia zwierzcego. 7. Najczstsze drogi wnikania pasoytw do ludzkiego organizmu- w tym inwazje przez jam ustn do ukadu pokarmowego i innych tkanek, organw i ukadw ludzkiego organizmu. 8. Podstawowe dziaania zapobiegajce zaraaniu si czowieka pasoytami dziaania blokujce zamknicie cyklu rozwojowego pasoyta. 9. Wpyw zwyczajw kulturowych na czsto zaraania si pasoytami. 10. Rola diety jako wanego czynnika sprzyjajcego/zapobiegajcego kolonizacji ludzkiego organizmu przez pasoyty ze szczeglnym uwzgldnieniem zoonoz 4. WICZENIA: Wybrane pierwotniaki pasoytnicze ukadu pokarmowego oraz ukadu moczopciowego czowieka: Entamoeba histolytica/dispar, Giardia intestinalis,Entamoeba gingivalis, Trichomonas tenax, Trichomonas hominis, Trichomonas vaginalis. Gatunki oportunistyczne i amfizoiczne: Toxoplasma gondii, Cryptosporidium sp., Pneumocystis carinii oraz Acanthamoeba, Negleria i Balamuthia sp., ze szczeglnym uwzgldnieniem zarae drog pokarmow. Pierwotniaki wywoujce malarie: Plasmodium vivax, P.falciparum leiszmaniozy Leishmania tropica, L.donovani, oraz trypanosomozy (Trypanosoma gambiense, T.cruzi). Przywry bytujce w ukadzie pokarmowym i wtrobie: Fasciola hepatica, Fasciolopsis buskii oraz przywry krwi, powodujce schistozomozy: Schistosoma haematobium, S. mansoni, S. japonicum. Tasiemce- pasoyty jelitowe czowieka: Diphyllobothrium latum, Taenia saginata, T. solium, Hymenolepis nana. Zoonozy powodowane przez formy larwalne tasiemcw, osiedlajce si w wtrobie i innych narzdach: T.solium, Echinococcus granulosus, E. multilocularis. Pasoytnicze nicienie bytujce u czowieka: Ascaris lumbricoides, Trichuris trichiura, Enterobius vermicularis, Ancylostoma duodenale, Trichinella spiralis, Onchocerca volvulus, Loa loa, Wuchereria bancrofti, Toxocara canis, Toxocara cati. Zanieczyszczenia wody, gleby, powietrza, owocw i warzyw, misa i jego przetworw, innej ywnoci stadiami inwazyjnymi i dyspersyjnymi pierwotniakw i helmintw. Zagroenie odzwierzcymi inwazjami helmintw drog pokarmow. Stawonogi pasoyty i wektory chorb. Owady: Pediculus humanus, Pthirus pubis, Ctenocephalides canis, Cimex lectularius, Culex pipiens, Anopheles sp., Simulium sp.,Glossina sp.,Triatoma infestans. Pajczaki roztocze pasoytnicze i alergogenne: Ixodes ricinus, Argas reflexus, Sarcoptes scabiei. Skutki zanieczyszczania przez stawonogi ywnoci stadiami inwazyjnymi dla czowieka - ich udzia w transmisji gronych inwazji i infekcji - najwaniejsze dziaania zapobiegawcze.
LITERATURA:

1.

Chomicz L. i in., Podstawy biologii i parazytologii medycznej oraz wybrane zagadnienia z diagnostyki i profilaktyki zakae pasoytniczych czowieka kompendium wiedzy Dz. Wyd. AM w Warszawie 2006. 2. Peters W., Pasvol G., Tropical Medicine and Parasitology, Mosty 2002 3. Pawowski Z., Stefaniak J., Parazytologia kliniczna w ujciu wielodyscyplinarnym, Warszawa 2004

PRAWO I EKONOMIKA W OCHRONIE ZDROWIA

54

(II rok studia pierwszego stopnia)

Przedmiot prowadzony przez dwie Jednostki ZAKAD YWIENIA CZOWIEKA ul. Erazma Cioka 27 01-445 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Zdzisaw Wjcik Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: dr n. med. Lucjan Szponar WYKADY: 14 SEMINARIA: 16 WICZENIA: Ksztacenie bez nauczyciela akadem: FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 2

WYKADY: Zakres i zadania ochrony zdrowia ,a w tym opieki zdrowotnej nad ludnoci Kraju w wietle Konstytucji RP oraz Ustawy o zakadach opieki zdrowotnej z 1991r z pozn. zm. Zasady opieki profilaktycznej nad dziemi i modzie w wietle obowizujcych w Kraju regulacji prawnych. Podstawowe zagadnienia ochrony zdrowia ludnoci Kraju w wietle Narodowego Planu Zdrowia. Zadania i cele Narodowego Programu Zdrowia w latach 2007-2015 Zadania zdrowia publicznego w Unii Europejskiej w latach 2003-2008 w wietle regulacji prawnych. SEMINARIA: Zmniejszenie zachorowalnoci i przedwczesnej umieralnoci z powodu chorb naczyniowo-sercowych, w tym udarw mzgu. Zmniejszenie zachorowalnoci i przedwczesnej umieralnoci z powodu nowotworw zoliwych. 2. Zmniejszenie czstoci urazw powstaych w wyniku wypadkw i ograniczenie ich skutkw. Zapobieganie zaburzeniom psychicznym przez dziaania prewencyjno promocyjne 3. Zmniejszenie przedwczesnej zachorowalnoci i ograniczenie negatywnych skutkw przewlekych schorze ukadu kostno-stawowego. Zmniejszenie zachorowalnoci i przedwczesnej umieralnoci z powodu chorb ukadu pokarmowego 4. Zwikszenie skutecznoci zapobiegania chorobom zakanym i zakaeniom. Zmniejszenie rnic spoecznych i terytorialnych w stanie zdrowia populacji.
LITERATURA: Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakadach opieki zdrowotnej DZ.U.07.14.89 Rozporzdzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziemi i modzie Dz. U. z 2004 r. Nr 282 poz. 2814 z p. zm. Rozporzdzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 marca 2003 r. w sprawie rodzajw bada lekarskich i laboratoryjnych, ktrym podlegaj kobiety w ciy i noworodki oraz osoby naraone na zakaenie przez kontakt z osobami zakaonymi, chorymi lub materiaem zakaonym Dz. U. z 2003 r. Nr 61 poz. 550 Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o subie medycyny pracy Dz. U. z 2004 r. Nr 125 poz Ustawa z dnia 26 padziernika 1982 r. o wychowaniu w trzewoci i przeciwdziaaniu alkoholizmowi Dz. U. z 2007 r. Nr 70 poz. 473 i Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziaaniu narkomanii Dz. U. z 2005 r. Nr 1'79 poz.1485 z p no zm. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed nastpstwami uywania tytoniu i wyrobw tytoniowych Dz. U. z 1996 r. Nr 10 poz. 55 z pno zm.

ZAKAD ZDROWIA PUBLICZNEGO Ul. Banacha 1a 02 - 097 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. J. lusarczyk Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: dr Boena Adamczyk-Kloczkowska, mgr Grayna Dykowska WYKADY: 14 FORMA ZALICZENIA: zaliczenie

55

SEMINARIA: 16 WICZENIA: Ksztacenie bez nauczyciela akadem: -

PUNKTY ECTS: 2

Cel ksztacenia: Oglnym celem ksztacenia jest uzyskanie przez studentw wiedzy teoretycznej i praktycznej odnonie rnych zagadnie i problemw ekonomiczno-finansowych i spoecznych dotyczcych sektora ochrony zdrowia, zarwno w skali makro (systemu ochrony zdrowia) jak i mikro (zoz lub inny usugodawca). Dotyczy to bdzie przede wszystkim uwarunkowa funkcjonowania systemu ochrony zdrowia oraz problemw tego systemu przede wszystkim w Polsce, lecz zasygnalizowane zostan take pewne zagadnienia i problemy wystpujce w sektorach ochrony zdrowia w krajach Unii Europejskiej. Omwione zostan specyficzne cechy systemu ochrony zdrowia w naszym kraju jako cao oraz jego skadowe. Studenci powinni posi umiejtno szeroko pojtej oceny przyczynowo-skutkowej danych rozwiza w ochronie zdrowia tak w aspekcie ekonomicznym jak spoecznym. Powinni take posi umiejtno analizy i syntezy odnonie wyej wymienionych zagadnie. WYKADY: System ochrony zdrowia w przekroju podmiotowym, cele systemw ochrony zdrowia, poda i popyt na wiadczenia zdrowotne, rola rynku w ochronie zdrowia, rda finansowania ochrony zdrowia. Gwne systemy finansowania ochrony zdrowia: ich cele, zasady i cechy charakterystyczne, definicja, rozwj. Reforma systemu ochrony zdrowia w Polsce z dniem 1.01.1999 r.; przyczyny, cele, zaoenia reformy, zmiany podmiotowe w systemie oraz zmiany odnonie rde i mechanizmw finansowania. Sytuacja finansowa i funkcjonowanie systemu ochrony zdrowia w Polsce w okresie 1.01.1999 31.03.2003 r. Reforma systemu ochrony zdrowia w Polsce z dniem 1.04.2003 r.; przyczyny, cele, zaoenia reformy, zmiany podmiotowe w systemie oraz zmiany odnonie rde i mechanizmw finansowania. Sytuacja finansowa szpitali do 31.12.1998 r. oraz po 1.01.1999 r. i jej wpyw na funkcjonowanie lecznictwa zamknitego. Zaduenie szpitali i prby jego restrukturyzacji Rynek lekw w Polsce, jego rozwj i cechy; polityka lekowa pastwa; lista lekw refundowanych i jej wpyw na koszty lekw; publiczne i prywatne wydatki na leki w Polsce. Mechanizmy finansowania wiadcze zdrowotnych i ich rola w systemie finansowania ochrony zdrowia w Polsce. Komercyjne ubezpieczenia zdrowotne (KUZ): ich charakterystyka, zalety i wady systemw ochrony zdrowia opartych na KUZ, rola KUZ w Polsce. Koszyk wiadcze zdrowotnych jako prba ograniczania wzrostu kosztw opieki zdrowotnej. Cele tworzenia koszyka i jego funkcje. Wpyw koszyka wiadcze zdrowotnych na funkcjonowanie publicznego systemu ochrony zdrowia. Rozwj koncepcji koszyka wiadcze zdrowotnych. Gwne kryteria i procedury wczania i wykluczania elementw z koszyka stosowane w wybranych krajach. Koszyk wiadcze zdrowotnych w Polsce zmiany instytucjonalne i kompetencyjne w systemie ochrony zdrowia w zwizku z rozpoczciem prac nad koszykiem utworzenie Agencji Oceny Technologii Medycznych. Koszyk wiadcze a rozwj komercyjnych ubezpiecze zdrowotnych w Polsce. SEMINARIA: Rynek wolny czy kontrolowany. Popyt (Prawo Romera) i poda w ochronie zdrowia. Asymetria informacji. Podstawowe informacje organizacji i funkcjonowania wiadczeniodawcw. Pacjent w ekonomice zdrowia. Aspekty etyczne i prawne. Usuga jako dobro indywidualne pacjenta. Rwno, sprawiedliwo i dostpno do usug medycznych. Hazard moralny po stronie wiadczeniodawcw i wiadczeniobiorcw. Model Grossmana (kapita spoeczny). Globalne obcienie chorobami. Podstawowe pojcia.. Zastosowanie DALY oraz pomiaru obcienia chorobami. YLL, YLD, - wzory i terminologia. Tablice trwania ycia dla kobiet i mczyzn. Finanse w jednostce ochrony zdrowia . Rachunkowo zarzdcza. Rodzajowe ujcie kosztw szpitala. Procedury medyczne. Alokacja kosztw. Rachunek kosztw w opiece zdrowotnej. Ukady kosztw wg. rodzaju, miejsca ich powstawania oraz nonikw kosztw. Kalkulacja kosztw. Dokumentacja medyczna jako koszt jednostki. Podstawy prawne. Zasady prowadzenia. Rola dokumentacji w jakoci danych i przeoenie tych informacji na koszty. Biznes plan .Analiza SWOT. Omwienie misji, charakteru firmy, opisu, lokalizacji, profilu dziaalnoci, zada celw oraz aspektw finansowych biznes planu. Opracowanie statutu i regulaminu jednostki. Podstawy prawne. Opieka ostra i dugoterminowa wg. Kryteriw OECD i Eurostatu a statystyka polska ujcie organizacyjno, prawno ekonomiczne. Zasoby ludzkie ochronie zdrowia w liczeniu kosztw wymogi OECD i UE.

56

Gospodarka lekiem refundacja i przepisy w tym zakresie. Receptariusz szpitalny a komitet ds. gospodarki lekiem w szpitalu. Narodowe Rachunki Zdrowia. Funkcje, zadania i znaczenie w UE. Porwnanie wymogw UE do Polskich. Omwienie dotychczasowego SHA (Narodowego Rachunku Zdrowia). Nakady i wydatki na ochron zdrowia ( wg. ukadu Narodowych Rachunkw Zdrowia)
LITERATURA: 1. Adamczyk-Kloczkowska B., M. Wojna. Skrypt Wybrane zagadnienia z ekonomiki ochrony zdrowia. Wybrane zagadnienia z finansowania w ochronie zdrowia. Akademia Medyczna w Warszawie, 2007 r. Red. M.D. Gowacka. Zarzdzanie zakadem opieki zdrowotnej. Termedia, Pozna 2004 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Gajek F., Nowy rachunek kosztw w opiece zdrowotnej, Wydawnictwo Key Text, 1999 Getzen, T., Ekonomika zdrowia. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa Red. M.D. Gowacka. Zarzdzanie zakadem opieki zdrowotnej. Termedia, Pozna 2004 Kulis. I; Kulis M,; Stylo W., Rachunek kosztw w zakadach opieki zdrowotnej, Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne Vesalius Krakw 1999 Leowski, Polityka zdrowotna a zdrowie publiczne .Ochrona zdrowia w gospodarce rynkowej, Ce DeWu Warszawa 2004 Murray, CH.J.L. oraz Lopez D.A., Globalne obcienie chorobami, Centrum Systemw Informacyjnych Ochrony Zdrowia. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne Vesalius Krakw 2000 Oboj K.,Strategia o organizacji, Polskie Wydawnictwa Ekonomiczne Warszawa 2001 Spawiski J., Receptariusz szpitalny, GalxoWellcome 1998

10. Stiglitz., Ekonomia sektoru publicznego, PWN, Warszawa 2004 11. Wodarczyk C., Polityka zdrowotna w spoeczestwie demokratycznym, Vesalius, Krakw 1996 12. C. Wodarczyk, ST. Podzioch., Systemy zdrowotne. Zarys problematyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielloskiego, Krakw 2001 13. Opieka zdrowotna w Polsce po reformie Raporty CASE. Centrum Analiz Spoeczno-Ekonomicznych, Warszawa 2002

ORGANIZACJA PRACY (II rok studia pierwszego stopnia)

ZAKAD YWIENIA CZOWIEKA ul. Erazma Cioka 27 01-445 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Zdzisaw Wjcik Osoba odpowiedzialny za nauczanie przedmiotu: dr Ewa Michota-Katulska WYKADY: 20 SEMINARIA: 10 WICZENIA: Ksztacenie bez nauczyciela akadem: 20 FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 2

Forma zaliczenia: zaliczenie pisemne testowe. Warunkiem zaliczenia jest obecno na wszystkich seminariach, przygotowanie projektu na zajciach seminaryjnych, uzyskanie 60% punktw z zaliczenia testowego.

Celem nauczania jest nabycie przez studenta umiejtnoci - oceny i klasyfikacji zagroe wystpujcych podczas procesu produkcji ywnoci oraz wdroenia systemu HACCP na wybranych przykadach. Ponadto uzyskanie przez studenta wiedzy w zakresie higieny ywnoci i organizacji pracy w zakadach ywienia zbiorowego typu otwartego i zamknitego.

57

Wykady 1. Podstawy organizowania pracy. Organizacja stanowiska pracy zgodnie z wymogami ergonomii 2. Higiena. Higiena ywnoci. 3. Zagroenia ywnoci. Jako zdrowotna ywnoci. 4. Systemy zapewnienia jakoci: GHP, GMP, GLP. Systemy zapewnienia jakoci: HACCP, QACP. 5. Systemy zapewnienia jakoci: RASFF, nowoczesne metody mikrobiologiczne w zapewnieniu kontroli higieny ywnoci. 6. Prawo ywnociowe dotyczce higieny ywnoci: wiatowe, unijne i polskie. 7. Kontrola higieniczno-sanitarna zakadw ywnociowych: zewntrzna i wewntrzna. 8. Warunki sanitarno-higieniczne produkcji potraw. 9. Wymagania sanitarne dotyczce pomieszcze zwizanych z produkcj ywnoci i ywieniem zbiorowym. Wyposaenie. Utrzymywanie czystoci. Higiena personelu w zakresie higieny ywnoci. 10. Prawna ochrona pracy. Zasady BHP i ppo. Aktualny stan i problemy zwizane z utrzymaniem higieny w zakadach ywienia zbiorowego w Polsce. Seminaria Etapy wprowadzania systemu HACCP na przykadzie wybranych produktw spoywczych:

1. Wiadomoci

wstpne,

opisanie

produktw,

sporzdzanie

schematu

technologicznego, 2. Analiza zagroe i oszacowanie ryzyka, ustalenie Krytycznych Punktw Kontroli 3. Opracowanie systemu monitorowania i dziaa korygujcych, weryfikacja systemu. 4. Obrona projektw systemu HACCP na przykadzie wybranych produktw spoywczych. 5. Zaliczenie
Literatura Turlejska H. Pelzner U. Konecka-Matyjek E., Kuchnia serwuje system HACCP. Poradnik wdraania zasad GHP/GMP i systemu HACCP w zakadach ywienia zbiorowego i firmach cateringowych, I, Warszawa 2004 Kooyn-Krajewska D.(red.), Higiena produkcji ywnoci, Wyd. SGGW, Warszawa 2003 Andrejko D., Andrejko M. Zanieczyszczenia ywnoci. Wyd. Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, 2009

58

Witrowa-Rajchert B., Marzec A. Jako i bezpieczestwo ywnoci. Wyd. SGGW, Warszawa 2008 Gertig H., Duda G., ywno a zdrowie i prawo, PZWL, Warszawa 2004 Dzwolak W. GMP/GHP w produkcji bezpiecznej ywnoci. BD Long, Olsztyn 2005 Zadendrowski M.R. i wsp. Praktyczne wdraanie systemu HACCP zbiorowego. ODDK, Gdask 2004 w zakadach ywienia

59

III rok
YWIENIE KLINICZNE (III rok studia pierwszego stopnia)
Klinika Chirurgii Oglnej i ywienia Klinicznego Ul. Czerniakowska 231 00-416 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Marek Pertkiewicz Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: prof. dr hab. Bruno Szczygie WYKADY: 21 godz. SEMINARIA: 9 godz. WICZENIA: 15 godz. Ksztacenie bez nauczyciela akademickiego: 20 godz. FORMA ZALICZENIA:
egzamin pisemny prowadzi Zakad ywienia Czowieka

PUNKTY ECTS: 5

WYKADY: (7 wykadw po 3 godziny), Zakad ywienia Czowieka, ul. E. Cioka 27, godz. 9:45-12:00, sala nr 6 1. Dr Micha awiski (30.09.2011) Niedoywienie szpitalne: przyczyny, nastpstwa, rozpoznawanie, zapobieganie. Nastpstwa zdrowotne i ekonomiczne. Zesp leczenia ywieniowego. Rola dietetyka.

2.

Zesp krtkiego jelita: przyczyny, nastpstwa, postpowanie lecznicze, ywienie pozajelitowe i dojelitowe. Leczenie ywieniowe w domu. Leczenie ywieniowe ciko chorych przebywajcych w oddziaach intensywnej terapii. Leczenie pacjentw z posocznic.

Dr Joanna Kaczanowska (7.10.2011)

3.

ywienie dojelitowe: wskazania, przeciwwskazania, powikania, dostp, wybr diety.

Mgr Krystyna Majewska (14.10.2011)

4.

Mgr Krystyna Majewska

Monitorowanie leczenia ywieniowego: monitorowanie kliniczne, biochemiczne (laboratoryjne). Zesp ponownego odywiania (refeeding syndrome)

(21.10.2011)

5.

ywienie w okresie okoooperacyjnym. Wskazania. Wybr metody ywienia. Poda skadnikw odywczych. Czas trwania ywienia: przed operacj i po operacji.

Dr Joanna Kaczanowska (28.10.2011)

6.

Leczenie ywieniowe w ostrej fazie choroby Leniowskiego-_Crohna i wrzodziejcego zapalenia jelita grubego. Leczenie ywieniowe chorych na nowotwory zoliwe ukadu pokarmowego. Postpowanie przed i po operacji.

Dr Agnieszka Biaas (4.11.2011)

7.

Leczenie ywieniowe w cikim ostrym zapaleniu trzustki. Leczenie ywieniowe kobiet w ciy Seminaria (3 seminaria po 3 godziny), Zakad ywienia Czowieka, ul. E. Cioka 27

Dr Joanna Kaczanowska (18.11.2011)

Grupa 3 2 1 3 2 1 3 2

Data/godzina/sala 10.10.2011 (10:30- 12:45) s. 107 10.10.2011 (13:00-15:15) s.44 10.10.2011 (15:30- 17:45) s.44 17.10.2011 (10:30- 12:45) s. 107 17.10.2011 (13:00-15:15) s.44 17.10.2011 (15:30- 17:45) s.44 24.10.2011 (10:30- 12:45) s.107 24.10.2011 (13:00-15:15) s.44

Zakres wykadu 1, 2 dr Joanna Kaczanowska 1, 2 dr Joanna Kaczanowska 1, 2 dr Joanna Kaczanowska 3, 4 mgr Krystyna Majewska 3, 4 mgr Krystyna Majewska 3, 4 mgr Krystyna Majewska 5, 6, 7 dr Joanna Kaczanowska 5, 6, 7 dr Joanna Kaczanowska

60

1 24.10.2011 (15:30- 17:45) s.44 wiczenia (5 wicze po 3 godziny) Grupa 1a 1b 2a 2b 3a 3b

5, 6, 7 dr Joanna Kaczanowska

Klinika Chirurgii Oglnej i ywienia Klinicznego, ul. Czerniakowska 231

Data 8.11, 15.11, 22.11, 29.11, 6.11. 2011 9.11, 16.11, 23.11, 30.11, 7.11. 2011 7.11, 14.11, 21.11, 28.11, 5.12. 2011

Godzina 8:00-10:15 10:30-12:45 8:00-10:15 10:30-12:45 8:00-10:15 10:30-12:45

1. Ocena stanu odywienia chorych leczonych w Klinice. Badania antropometryczne, interpretacja bada biochemicznych. Wywiad badania kliniczne. Wypenienie formularzy SGA, NRS 2002, MUST, MNA. Obliczanie zapotrzebowania na energie i skadniki odzywcze chorych leczonych w klinice. 2. ywienie dojelitowe w praktyce: zgbniki, podstawy wyboru zgbnika, zakadanie zgbnika, kontrola pooenia koca zgbnika, kontrola zalegania w odku. Opieka nad zgbnikiem, utrzymanie dronoci i pooenia zgbnika. Kryteria wyboru metody ywienia i diety. 3. ywienie pozajelitowe w praktyce- linia ylna i jej elementy. Mieszanina odywcza-skadniki, proporcje. Planowanie i monitorowanie ywienia pozajelitowego. Podczenie i odczenie wlewu. Zamykanie cewnika na okres przerwy w ywieniu. Nadzr nad pacjentem ywionym pozajelitowo. 4. 5. Bilans pynw Powtrzenie: ywienie dojelitowe w praktyce: zgbniki, podstawy wyboru zgbnika, zakadanie zgbnika, kontrola pooenia koca zgbnika, kontrola zalegania w odku. Opieka nad zgbnikiem, utrzymanie dronoci i pooenia zgbnika. Kryteria wyboru metody ywienia i diety. ywienie pozajelitowe w praktyce- linia ylna i jej elementy. Mieszanina odywcza-skadniki, proporcje. Planowanie i monitorowanie ywienia pozajelitowego. Podczenie i odczenie wlewu. Zamykanie cewnika na okres przerwy w ywieniu. Nadzr nad pacjentem ywionym pozajelitowo 1) Rola dietetyka w zespole ywieniowym w szpitalu. 2) Zaburzenia poykania jako problem kliniczny- przyczyny, nastpstwa, moliwe postpowanie ywieniowe. 3) Nadczynno i niedoczynno tarczycy a leczenie ywieniowe. 4) Metody kontroli glikemii w czasie leczenia ywieniowego. 5) Interakcje lekw z dietami przemysowymi. 6) Wyniszczenie sercowe Kacheksja sercowa. 7) Zaburzenie wodno-elektrolitowe a leczenie ywieniowe.
Literatura zalecana: 1. Sobotka L. (red.): Podstawy ywienia klinicznego. PZWL, Warszawa 2007 2. ysiak-Szydowska W.: ywienie kliniczne. Wybrane zagadnienia, Via Medica, Gdask 2000

3. Ciszewska-Jdrasik M., Pertkiewicz M.: Mieszaniny do ywienia pozajelitowego. Standardy postpowania i zalecenia dla farmaceutw. PZWL, Warszawa 2004

61

4.

Pertkiewicz M., Korta T (red.).: Standardy ywienia pozajelitowego i ywienia dojelitowego. PZWL, Warszawa 2005 5. Poniewierka E (red.): ywienie w chorobach przewodu pokarmowego i zaburzeniach metabolicznych. Cornetis, Wrocaw 2010

PROFILAKTYKA I LECZENIE CHORB DIETOZALENYCH (III rok studia pierwszego stopnia)

ZAKAD YWIENIA CZOWIEKA Ul. Erazma Cioka 27 01 445 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Zdzisaw Wjcik Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: dr Anna Ukleja WYKADY: 30 SEMINARIA: 30 WICZENIA: Ksztacenie bez nauczyciela akadem: 30 1. FORMA ZALICZENIA: egzamin PUNKTY ECTS: 5

Choroby dietozalene : definicja, epidemiologia, przyczyny, wspczesne zagroenia, koszty leczenia, dugo ycia. 2. Rola diety w zapobieganiu i leczeniu chorb ukadu pokarmowego (refluks odkowoprzeykowy, biegunki, zaparcia, zesp jelita nadwraliwego). 3. Nadwaga i otyo cz.1- epidemiologia, wystpowanie. ywienie i aktywno fizyczna w profilaktyce i leczeniu. Programy profilaktyczne stosowane w walce z otyoci u osb dorosych. 4. Nadwaga i otyo cz. 2 Wskazania do farmakoterapii i leczenia operacyjnego. 5. Choroby ukadu krenia-epidemiologia, czynniki ryzyka, rozpoznanie, leczenie zaburze lipidowych, leczenie dietetyczne. Profilaktyka chorb ukadu sercowo-naczyniowego. 6. Nowy podzia wglowodanw. Indeks i adunek glikemiczny. Wykorzystanie tych wskanikw w planowaniu diety chorych na cukrzyc typu 2 i w zapobieganiu cukrzycy. Zastosowanie indeksu glikemicznego w profilaktyce i dietoterapii otyoci i chorb sercowo naczyniowych. Cukrzyca typu 2. Wystpowanie, przyczyny, czynniki sprzyjajce. Choroby towarzyszce cukrzycy. Rozpoznanie. Leczenie dietetyczne, aktywno fizyczna. Jak zapobiega cukrzycy typu 2. 7. Witaminy i skadniki mineralne oraz bonnik pokarmowy w prewencji chorb dieto zalenych. 8. Postpowanie dietetyczne w nadwraliwociach pokarmowych. Patogeneza, alergeny pokarmowe, objawy i powikania, diagnostyka, leczenie. 9. Osteoporoza epidemiologia, czynniki ryzyka, profilaktyka, leczenie dietetyczne, powikania. 10. Rola diety w zapobieganiu i leczeniu nowotworw. SEMINARIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Zakres Zakres Zakres Zakres Zakres Zakres Zakres Zakres Zakres Zakres wykadu wykadu wykadu wykadu wykadu wykadu wykadu wykadu wykadu wykadu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Literatura:

62

1. Szendzielorz Honisz K., Szymborska- Kajanek A., Wrbel M.: Diabetologia. Praktyczny poradnik. Termedia Wydawnictwa Medyczne, Pozna 2006 2. Podstawy dietetyki. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2006 3. Jarosz M (red).: Praktyczny podrcznik dietetyki. Wydawca I, Warszawa 2010 4. Jarosz M (red).: Otyo, ywienie, Aktywno fizyczna, Zdrowie Polakw. Wydawca I, Warszawa 2006 5. Bawa S., Gajewska D., Kozowska L i wsp.: Dietoprofilaktyka1. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2009. 6. Ukleja A., Kunachowicz H., Szczygie B.: Zastosowanie indeksu glikemicznego w profilaktyce i leczeniu otyoci. Wydawnictwo WUM 2012

HIGIENA, TOKSYKOLOGIA I BEZPIECZENSTWO YWNOCI (III rok studia pierwszego stopnia)

KATEDRA I ZAKAD BROMATOLOGII ul. Banacha 1 02 097 Warszawa Kierownik: dr hab. Andrzej Tokarz Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: Katedra i Zakad Toksykologii ul. Banacha 1 02 097 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Mirosaw Szutowski WYKADY: 11 + 4 SEMINARIA: 10 WICZENIA: 20 Ksztacenie bez nauczyciela akadem: 20 FORMA ZALICZENIA: egzamin PUNKTY ECTS: 5

WYKADY: 1. Podstawowe pojcia i definicje. 2. Losy substancji obcych w organizmie. 3. Wpyw rnych czynnikw na powstawanie i przebieg zatrucia. 4. Substancje antyodywcze w ywnoci - wystpowanie i wpyw na organizm w aspekcie korzyci i wad w procesie ywienia. 5. Substancje celowo dodane do ywnoci. 6. Substancje zanieczyszczajce ywno podczas produkcji, przetwarzania i przechowywania. 7. Substancje przechodzce z naczy i opakowa. SEMINARIA: 1. Metodologia bada toksykologicznych. Naturalne substancje toksyczne w ywnoci. 2. Rodzaje substancji chemicznych stosowanych jak dodatki do ywnoci ze wzgldw technologicznych. 3. Szkodliwe zwizki chemiczne wystpujce w ywnoci. 4. Opakowania ywnoci i ich rola w zabezpieczeniu dobrej jakoci ywnoci. 5. Biologiczne skaenie ywnoci. WICZENIA: Ocena Zanieczyszcze ywnoci pozostaociami substancji chemicznych Zanieczyszczenie rodkami ochrony rolin. Obecno nitrozoamin w rodkach ywnoci. Oznaczenie azotanw i azotynw w ywnoci. Ocena zanieczyszcze biologicznych ywnoci: zatrucie grzybami, problematyka aflatoksyn, oznaczenie pozostaoci antybiotykw betalaktamowych w ywnoci. KOLOKWIUM

63

ANALIZA I OCENA JAKOCI YWNOCI (III rok studia pierwszego stopnia)

KATEDRA I ZAKAD BROMATOLOGII ul. Banacha 1 02 097 Warszawa Kierownik: dr hab. Andrzej Tokarz Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: Katedra i Zakad Chemii Nieorganicznej i Analitycznej ul. Banacha 1 02 097 Warszawa Kierownik: prof. dr hab. Wacaw Koodziejski WYKADY: 10 SEMINARIA: 10 WICZENIA: 25 Ksztacenie bez nauczyciela akadem: 20 FORMA ZALICZENIA: egzamin PUNKTY ECTS: 5

WYKADY: 1. Podstawy metodyczne oceny jakoci ywnoci. Charakterystyka metod stosowanych w analizie ywnoci. Metodyka pobierania prbek ywnoci do bada. Zasady przygotowania rednich prbek laboratoryjnych z rnych produktw ywnoci. 2. Etapy wstpne w analizie ywnoci. 3. Metody analityczne wykorzystywane w analizie ywnoci. 4. Badania organoleptyczne, analiza sensoryczna w ocenie jakoci ywnoci. 5. Matematyczne metody opracowania i interpretacji wynikw. Walidacja metod. SEMINARIA: 1. Zasady stosowane w analizie ywnoci w zakresie przygotowania prbek do bada ilociowych i jakociowych. 2. Podstawowe metody stosowane w analityce ywnoci: metody instrumentalne polarymetria spektrofotometria chromatografia gazowa i cieczowa metody miareczkowe metody jakociowe - testy 3. Omwienie oceny wiarygodnoci wynikw - walidacja metod. 4. Analiza sensoryczna. WICZENIA: Tematyka zaj Badanie wartoci odywczej wybranego rodka spoywczego. Oznaczanie ilociowe zawartoci: -biaka met. Kjeldahla -tuszczu met.Gerbera - wglowodanw - laktozy met. polarymetryczn Oznaczanie wybranych witamin w rodkach spoywczych : Witamina C met. Schafferta i Kingsleya Test jzykowy wysycenia organizmu witamina C Oznaczanie -karotenu met. kolumnow Oznaczanie wybranych skadnikw mineralnych: Wap, Fosfor, elazo met. ASA oraz spektrofotometryczne Ocena jakoci zdrowotnej tuszczw. Wpyw procesw kulinarnych i przechowywania na jako zdrowotn tuszczw. Parametry oceny jakoci zdrowotnej tuszczw:

64

liczba nadtlenkowa (Lee) prba Kreisa Analiza skadu kwasw tuszczowych w wybranych produktach - met. chromatograficzna KOLOKWIUM
LITERATURA: 1. Kocjan R.: Chemia analityczna, PZWL, 2002 2. Krauze S.: Podrcznik Laboratoryjny analityka ywnociowego, PZWL 1962 3. Oldzka R.: Analiza bromatologiczna-jako zdrowotna ywnoci, AM Warszawa 2004

PODSTAWY REHABILITACJI RUCHOWEJ (III rok studia pierwszego stopnia)

ZAKAD REHABILITACJI ul. Banacha 1a 02 097 Warszawa Kierownik: dr n. med. Witold Rongies WYKADY: SEMINARIA: 5 WICZENIA: 10 Ksztacenie bez nauczyciela akadem: FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 2

SEMINARIA: 1. Podstawy rehabilitacji (definicja, podzia, podstawy fizjologiczne, stan aktywnoci fizycznej ludnoci w Polsce dane statystyczne). 2. Zasady treningu fizycznego (leczniczego). 3. Wpyw wysiku fizycznego na poszczeglne ukady organizmu ludzkiego. Wpyw hipokinezji na funkcjonowanie organizmu ludzkiego. 4. Znaczenie aktywnoci fizycznej w profilaktyce i leczeniu wybranych jednostek chorobowych. 5. Rola aktywnoci fizycznej w leczeniu otyoci. WICZENIA: 1. Zasady prowadzenia wicze leczniczych z osobami otyymi krzywa natenia obcie treningowych, rodzaj wysiku fizycznego, zasady bezpieczestwa. 2. Metody oceny sprawnoci fizycznej test Coopera, indeks sprawnoci fizycznej K. Zuchowy, test TKKF oceny sprawnoci fizycznej dorosych, test minimalnej siy miniowej Krausa Webera). 3. Testy wysikowe stosowane do oceny wydolnoci fizycznej (bezporedni pomiar maksymalnego zuycia tlenu, PWC 170, PWC 150, PWC 130 oznaczenie progu mleczanowego, prba Martineta, prba Harwardzka, prba Astranda). 4. Aqua aerobic. 5. Aerobic. 6. wiczenia oglno usprawniajce. 7. wiczenia oglno kondycyjne. 8. wiczenia z elementami Pilaste. 9. Treningi: stacyjny, marszowy, gibkoci, szybkoci. 10. Gry i zabawy rekreacyjne. 11. Metody ksztatowania siy.

KWALIFIKOWANA PIERWSZA POMOC (III rok studia pierwszego stopnia)

65

ZAKAD NAUCZANIA ANESTEZJOLOGII I INTENSYWNEJ TERAPII Szpital Kliniczny Dziecitka Jezus Centrum Leczenia Obrae ul. Lindleya 4 02-005 Warszawa tel.: (0-22) 502 17 73 Kierownik: dr Dariusz Kosson Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: dr Janusz Zikowski WYKADY: 30 SEMINARIA: WICZENIA: 15 Ksztacenie bez nauczyciela akadem: WYKADY: 1. 2. 3. FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 3

Pierwsza pomoc w urazach. Stany naglce w chorobach wewntrznych. Nowe zalecenia reanimacyjne.

WICZENIA: Pierwsza pomoc w urazach. 1. wiczenia reanimacyjne na fantomach.

METODOLOGIA BADA NAUKOWYCH (III rok studia pierwszego stopnia)

ZAKAD DYDAKTYKI I EFEKTW KSZTACENIA ul. Oczki 4 02 007 Warszawa Kierownik: dr Henryk Rebandel Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: dr Henryk Rebandel WYKADY: 12 SEMINARIA: 18 WICZENIA: Ksztacenie bez nauczyciela akadem: FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 2

WYKADY I SEMINARIA: 1. Praca licencjacka. Przepisy i zasady postpowania, ukad i konstrukcja pracy, przygotowanie i opracowanie dokumentacji wynikw, prawa autorskie i zasady cytowa. 2. Przygotowanie i wykonanie prezentacji. Rodzaje prezentacji, zasady przygotowania i wygaszania oraz najczciej popeniane bdy. 3. Badanie zjawisk przyrodniczych. Obserwacja i eksperyment, eksperyment kliniczny i eksperyment na czowieku, oglne zasady dokonywania pomiarw, powtarzalno i odtwarzalno wynikw bada, przygotowanie planu i protokou eksperymentu, oglne zasady zbierania danych. 4. Badania populacyjne. Typy danych i metody ich pozyskiwania, ukad zbieranego materiau, podstawy statystycznej analizy danych. 5. Narzdzia informatyczne. Podstawowe pojcia dotyczce gromadzenia, przechowywania, przetwarzania i przesyania informacji z wykorzystaniem komputera osobistego, sposoby wykorzystania Internetu w zbieraniu informacji naukowych, bazy danych i bazy medyczne.
LITERATURA: 1. Dusza J., Gortat G., Leniewski A., Podstawy miernictwa, Oficyna PW 2. Gondko R., Zgirski A., Adamska M., Biostatyka w zadaniach, Wydawnictwo Uniwersytetu dzkiego 3. omnicki A., Wprowadzenie do statystyki dla przyrodnikw, PWN 4. Szewczyk K., Etyka i deontologia lekarska, Krakw 5. Komitet Etyki Nauce, Dobre obyczaje w nauce, PAN Warszawa

66

SEMINARIA LICENCJACKIE (III rok studia pierwszego stopnia)

Zajcia odbywaj si w Zakadzie ywienia Czowieka, ul. E. Cioka 27 WYKADY: 5 SEMINARIA: 40 WICZENIA: Ksztacenie bez nauczyciela akadem: FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 3

Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: dr Beata Siska Wymiar godzin: 45 godz. w tym: 5 godz. wykadw, 40 godz. seminariw REGULAMIN ZAJ STUDENCKICH: 1. Warunkiem zaliczenia semestru jest czynny udzia w wykadach i seminariach oraz uzyskanie zaliczenia z seminarium na podstawie dwch wystpie: 1 prezentacja tematu, celu i zakresu, materiau i metodyki bada; 2 prezentacja uzyskanych wynikw i wnioskw z badania wasnego przeprowadzonego w ramach pracy licencjackiej. W przypadku pracy monograficznej drugie wystpienie dotyczy bdzie prezentacji przegldu literatury oraz podsumowania pracy. 2. Dopuszczalna jest nieobecno (usprawiedliwiona i nieusprawiedliwiona) na nie wicej ni 2 seminariach w semestrze. WYKADY: 1. Metodologia bada naukowych. Metodologia bada ywieniowych. 2. Praca licencjacka. Dobr tematu. Ukad pracy. Stawiane wymagania redakcyjne.

Dr B. Siska Dr B. Siska

SEMINARIA: Semestr zimowy 1. Etyka w badaniach naukowych. 2. Etapy pracy badawczych. Cytowanie pimiennictwa. 3 i 4. Kwestionariusz ankiety. Budowa narzdzia badawczego. 5 i 6. Tabele, wykresy rodzaje i ich zastosowanie, tytuy. Opis wynikw, analiza danych. 7. Kodowanie ankiety. Tworzenie bazy danych (Excel). 8. Formuowanie wnioskw. Streszczenie pracy. 9. Przygotowanie pracy licencjackiej do prezentacji. 10 i Ocena ukadu prac monograficznych, pogldowych, przegldowych i 11. badawczych. 12. Najczstsze bdy w pracach licencjackich. Semestr letni 1- 3 4-7 8 Prezentacja tematw, celu i zakresu pracy, materiaw i metod prac. Prezentacja wynikw i wnioskw z bada wasnych. Podsumowanie metodologii pisania i prezentowania prac licencjackich.

LITERATURA: 1. Apanowicz J. Metodologia nauk, Toru 2003 2. Bazarnik J. Badania marketingowe, Warszawa Krakw 1992 3. Dutkiewicz W. Podstawy metodologii bada Kielce 2001 4. Gutkowska K., Ozimek I. Badania marketingowe na rynku ywnoci, Warszawa 2002 5. Hajduk Z. Oglna metodologia nauk, Lublin 2007 6. Juszczyk S. Metodologia bada empirycznych w naukach spoecznych, Katowice 2001

67

7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.

obocki M. Wprowadzenie do metodologii bada pedagogicznych, Krakw 2007 Maison D. Badania marketingowe od teorii do praktyki, Gdask 2007 Maszke A. Metodologiczne podstawy bada pedagogicznych, Rzeszw 2004 Nowak S. Metodologia bada spoecznych, Warszawa 2007 Oppenheim A. Kwestionariusze, wywiady, pomiary postaw, Pozna 2004 Pilch T., Bauman T. Zasady bada pedagogicznych, Warszawa 2001 Sztabiski P. Ankieterzy i ich respondenci, Warszawa Sztabiski F. Ankieta pocztowa i wywiad kwestionariuszowy, Warszawa 1997 Zendrowski R. Praca magisterska, licencjacka, Warszawa

ZAJCIA FAKULTATYWNE (III rok studia pierwszego stopnia)

Zajcia odbywaj si w Zakadzie ywienia Czowieka , ul. Cioka 27. Zajcia odbywaj si w poniedziaki od godziny 17.00

PROGRAM ZAJ WYWIESZONY JEST NA TABLICY OGOSZE W ZAKADZIE YWIENIA CZOWIEKA

WICZENIA Z DIETETYKI KLINICZNEJ I TECHNOLOGII POTRAW (III rok studia pierwszego stopnia)
WYKADY: SEMINARIA: WICZENIA: 455 Ksztacenie bez nauczyciela akadem: REGULAMIN WICZE 1. 2. 3. Student zgasza si na placwk szkoleniow z aktualnymi badaniami lekarskimi: RTG puc, nosicielstwo. Student zgasza si na wiczenia wedug ustalonego grafiku ze swoj grup dziekask. Zmiana grupy moe nastpi tylko w uzasadnionych przypadkach po wczeniejszym zgoszeniu do koordynatora praktyk. Dzienny dyur w placwce trwa 6-7 godzin, rano lub popoudniu. W czasie trwania dyuru student zobowizany jest do przebywania na terenie placwki. Obecno na praktykach jest obowizkowa. Nieobecno na wiczeniach musi by usprawiedliwiona i udokumentowana w Studenckiej Ksieczce Zdrowia. Opuszczone i usprawiedliwione wiczenia musz by odrobione w terminie ustalonym przez koordynatora praktyk. Nieusprawiedliwiona nieobecno na wiczeniach rwnowana jest z nie uzyskaniem zaliczenia z danej placwki, o ewentualnym zaliczeniu decyduje Dziekan na wniosek studenta zaopiniowany prze Kierownika Zakadu ywienia Czowieka. W czasie trwania dyuru student ma prawo do 30 minutowej przerwy na posiek. Na wiczeniach studenta obowizuje odpowiednie umundurowanie zalene od placwki szkoleniowej. Student powinien zna i przestrzega regulamin bhp i ppo. obowizujcy w danej placwce. wiczenia zostan zaliczona na podstawie uzyskania pozytywnej opinii zdobytych umiejtnoci w czasie wicze oraz obecnoci. FORMA ZALICZENIA: zaliczenie PUNKTY ECTS: 13

4.

5. 6. 7. 8.

wiczenia odbywaj si w nastpujcych placwkach:

Poradnia Chorb Metabolicznych Instytutu ywienia i ywnoci ul. Powsiska 61/63 70 godzin

68

Centralny Szpital Kliniczny ul. Banacha 1a: o Klinika Kardiologii 70 godzin o Katedra i Klinika Endokrynologii 35 godzin o Katedra i Klinika Chorb Wewntrznych, Nadcinienia Ttniczego i Angiologii 35 godzin o Katedra i Klinika Neurochirurgii 35 godzin - Samodzielny Publiczny Szpital Dziecicy ul. Marszakowska 24 70 godzin II Katedra Poonictwa i ginekologii ul. Karowa 2 35 godzin - Domy Opieki Spoecznej: ul. Elekcyjna 6 35 godzin - Wojewdzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna, ul. elazna 69 35 godzin Szpital Brdnowski Klinika Gastroenterologii 35 godzin PROGRAM WICZE Z DIETETYKI KLINICZNEJ Poradnia Chorb Metabolicznych Instytutu ywnoci i ywienia ul. Powsiska 61/63 1. 2. 3. 4. 5. Przeprowadzenie wywiadu ywieniowego u chorych zgaszajcych si do Poradni Chorb Metabolicznych. Przeprowadzenie podstawowych bada antropometrycznych (masa ciaa, wzrost, BMI) w celu zakwalifikowania pacjenta do jednej z trzech grup: prawidowo odywiony, niedoywiony, otyo w celu zaplanowania postpowania dietetycznego. Przeprowadzenie wywiadu chorobowego i zapoznanie si z podstawow dokumentacj dotyczc rozpoznania dotychczasowego leczenia i przebiegu choroby. Cel: opracowanie diety dostosowanej do zaburze metabolicznych wywoanych chorob. Zaplanowanie tygodniowej diety z wyliczeniem wartoci odywczej i energetycznej dla wskazanej jednostki chorobowej. Przeprowadzenie edukacji ywieniowej wrd pacjentw zgaszajcych si do Poradni.

LITERATURA: 1. Gawcki J., Mosso Pietraszewska, Kompendium wiedzy o ywnoci, ywieniu i zdrowiu, PWN, Warszawa 2004 2. Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka. ywienie zdrowego i chorego czowieka, PZWL, Warszawa 2007 3. Hasik J., Gawcki J., ywienie czowieka zdrowego i chorego, cz. 2, PWN, Warszawa 2000

Domy Opieki Spoecznej: ul. Elekcyjna 6 Podczas wicze studenci zapoznaj si z pensjonariuszami Domu Opieki Spoecznej, poznaj ich zwyczaje ywieniowe, stan zdrowia i stopie zdolnoci do samoobsugi. W trakcie wicze studenci: Prowadz dokumentacj dziau ywienia. Realizuj zalecenia lekarskie dotyczce ywienia. Planuj zakupy ywnoci niezbdnej do realizacji zalece dietetycznych. Dziel i porcjuj potrawy. Pobieraj, opisuj i zabezpieczaj prbki poywienia zgodnie z obowizujcymi przepisami. Karmi pensjonariuszy niezdolnych do samodzielnego przyjmowania posikw oraz prowadz podstawow rehabilitacj. 7. Przeprowadzaj wywiad ywieniowy i dokonuj oceny stanu odywienia oraz sposobu odywiania si pensjonariuszy zagroonych niedoywieniem. 8. Obliczaj zapotrzebowanie biakowo-energetyczne i oceniaj stopie jego pokrycia stosowan dotychczas diet. 9. Prowadz edukacj ywieniow indywidualn i grupow. W porozumieniu z pracownikami dziau ywienia ustalaj dzienne i tygodniowe jadospisy dostosowane do wspczesnych zalece ywieniowych i moliwoci finansowych Domu Opieki. Ustalaj wskazania do wspomagania ywieniowego z wykorzystaniem dostpnych diet przemysowych. 1. 2. 3. 4. 5. 6.
LITERATURA: 1. 2. 3. 4. 5. Chodorowski Z., Wybrane problemy medycyny geriatrycznej, Wyd. VM Group, Gda ska 2005 Charzewski J. (red.), Problemy starzenia, Wyd. AWF, Warszawa 2001 Szatur Jaworska B., Bdowski P., Dzigielewska M., Podstawy gerontologii spoecznej, Wyd. ASPRA JR, Warszawa 2006 uszczyska A., Zmiana zachowa zdrowotnych, Wyd. GWP, Gdask 2004 Kuchciska M. (red.), Zdrowie czowieka i jego edukacja gerontologiczna, Wyd. Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2004

10. 11.

69

Centralny Szpital Kliniczny ul Banacha 1a Program wicze: 1. Pomoc przy wydawaniu niadania. Rodzaje diet w szpitalu. Rozdzielanie i porcjowanie potraw. Karmienie i pojenie pacjentw wymagajcych szczeglnej opieki. Prowadzenie dobowego bilansu pynw wybranych pacjentw. Zajcia przy ku chorego: zbieranie wywiadu (przedmiotowy, podmiotowy, ywieniowy), ocena stanu odywienia, badania antropometryczne, badania dodatkowe biochemiczne (zapoznanie si z dokumentacj pacjenta), analiza dotychczasowej diety pacjenta, diety specjalne, opracowanie zalece dietetycznych dla konkretnego pacjenta, edukacja ywieniowa. Pomoc przy wydawaniu obiadu. Seminaria wprowadzajce. Specyfika pracy na oddziale szpitalnym. Podstawowe problemy wystpujce w wywiadach tych chorych. Zbieranie wywiadw klinicznych i ywieniowych. Metody oceny stanu odywienia. Badania antropometryczne. Analiza bada biochemicznych normy, przydatno dla dietetyka. Zapotrzebowanie na energi i podstawowe skadniki odywcze. Obliczanie zapotrzebowania biakowo-energetycznego u konkretnych pacjentw. Bilans pynw zapotrzebowanie dobowe. Ocena zapotrzebowania, monitorowanie bilansu pynw, nawadnianie pacjenta odwodnionego, objawy przewodnienia, leczenie pynami w chorobach nerek, postpowanie pynowe u pacjentw cukrzyc. ywienie w rnych jednostkach chorobowych. Dieta cukrzycowa zaoenia diety. Prezentacja pacjentw raport obejmujcy wywiady, ocen stanu odywienia, analiza diety, przedstawienie zalece dietetycznych dla konkretnego chorego. Hemodializoterapia i dializa otrzewnowa podstawowe zalecenia dietetyczne. Cele, zaoenia i realizacja zalece dietetycznych dla pacjentw otyych. Zesp metaboliczny. Edukacja ywieniowa pacjentw w szpitalu. Rola dietetyka. Analiza materiaw dot. prawidowego ywienia. Prezentacja pacjentw raport obejmujcy wywiady, ocen stanu odywienia, analiza diety, przedstawienie zalece dietetycznych dla konkretnego chorego.

2.

3.

4.

5. 6.

7.

8. 9. 10. 11. 12. 13.

LITERATURA: 1. Pczek L. (red)., Choroby wewntrzne. Podrcznik dla studentw pielgniarstwa PZWL 2004 2. Daniluk J., Zarys chorb wewntrznych dla studentw pielgniarstwa, Czelej 2005 3. Muszyski J., Nage stany w gastroenterologii, Oficyna Wydawnicza AM w Warszawie 2006, skrypt 4. Fibak J., Chirurgia, podrcznik dla studentw medycyny wyd. 2, PZWL 2001 5. Karnafel W. (red.), Choroby cywilizacyjne. Wybrane aspekty chorb wewntrznych, skrypt, Oficyna Wydawnicza AM Warszawa 2007

Samodzielny Publiczny Dziecicy Szpital Kliniczny ul. Marszakowska 24 Program wicze: 1. Planowanie zapotrzebowania ywnociowego w oddziale. 2. Przygotowanie, rozdzielanie i wydawanie posikw. 3. Karmienie dzieci. 4. Dokonywanie oceny stanu odywienia pacjentw. 5. Przeprowadzanie wywiadw ywieniowych i okrelanie zapotrzebowania na poszczeglne skadniki odywcze. 6. Opracowywanie zalece dietetycznych i diet. 7. Prowadzenie edukacji ywieniowej pacjentw i ich rodzicw. 8. Dobieranie mieszanek mlecznych. 9. Rozdzielanie mieszanek mlecznych dla niemowlt. 10. Zapoznanie si z zasadami cateringu.
LITERATURA: 1. 2. 3. 4. 5. Szajewska H., Albrecht P.: Jak ywi niemowlta i mae dzieci, PZWL, Warszawa 2005 Socha J.(red): ywienie dzieci zdrowych i chorych, PZWL, Warszawa 2000 Hillis A., Stone P.: Od piersi do talerza, czyli jak karmi mae dziecka, Rebis, 2005 Hanas R.: Cukrzyca typu 1 u dzieci, modziey i dorosych, Dia Pol, Warszawa 2003 Noczyska A.: Wiadomoci o cukrzycy typu pierwszego, Volumed, Wrocaw 2004

70

6.

Publikacje dotyczce otyoci u dzieci: Medycyna Wieku Rozwojowego 1, X, 2006, IMiD, Warszawa 2006

Wojewdzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna, ul. elazna 69

Rola i zadania Pastwowej Inspekcji Sanitarnej. Ustawodawstwo ywnociowe w Polsce i UE (praktyczne zastosowanie w pracy PIS). Sposb prowadzenia postpowania w celu wyegzekwowania poprawy w obiekcie. Sankcje karne stosowane przez organy Pastwowej Inspekcji Sanitarnej. 3. Procedury kontroli obiektw ywnoci i ywienia oraz ocena obiektu na podstawie arkusza oceny stanu sanitarnego. 4. Nadzr nad suplementami diety, owiadczenia ywieniowe i zdrowotne. 5. Urzdowa kontrola ywnoci pobieranie prbek w ramach uk i monitoringu. 6. Ocena zbadanych prbek. 7. Znakowanie ywnoci (w tym znakowanie wartoci odywcz). 8. Ocena sposobu ywienia w obiektach ywienia zbiorowego zamknitego. 9. Ocena dekadowa jadospisw oraz realizowanych racji pokarmowych. Specyfika ywienia zbiorowego (zajcia praktyczne). 10. System wczesnego ostrzegania o produktach niebezpiecznych RASFF. 11. Nadzr nad materiaami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z ywnoci oraz nad kosmetykami ( w tym RAPEX). 1. 2.

PROGRAM PRAKTYK WAKAKCYJNYCH (I i II rok)

Praktyka jest prowadzona na podstawie skierowania wydanego przez Wydzia Nauki o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Wskazane jest odbywanie praktyki wakacyjnej w miejscu zamieszkania studenta; w przypadku braku moliwoci odbywania praktyki w miejscu zamieszkania student przed rozpoczciem praktyki powinien uzyska zgod Dziekana Wydziau Nauki o Zdrowiu na jej odbywanie poza miejscem zamieszkania.

CEL PRAKTYK: Celem praktyki wakacyjnej jest: poznanie rodowiska szpitalnego, zapoznanie si z przepisami bhp, regulaminem szpitala i regulaminem obowizujcym w oddziale szpitalnym, zrozumienie rnych zachowa czowieka w rodowisku szpitalnym i psychologicznych uwarunkowa kontaktu z pacjentem, zapoznanie si z zasadami i realizacj ywienia zbiorowego w szpitalu.

Praktyka odbywa si w oddziale wskazanym przez kierownictwo szpitala pod bezporednim nadzorem pielgniarki i dietetyczki.

ZAKRES PRAKTYK: udzia w przygotowaniu warunkw do spoywania posikw w oddziale szpitalnym dla chorego, udzia w porcjowaniu i rozdzielaniu posikw, pomoc w ywieniu pacjentw ciko chorych wymagajcych karmienia przez drug osob, ocena stanu odywienia i rejestracja sposobu ywienia wskazanych chorych (co najmniej 3 chorych), przeprowadzanie wywiadu ywieniowego wskazanych chorych (co najmniej 3 chorych), pobieranie, opisywanie i zabezpieczanie prbek pokarmowych, szerzenie owiaty ywieniowej wrd pacjentw, propagowanie racjonalnego ywienia wrd podopiecznych osb odwiedzajcych chorych, udzielanie porad dietetycznych pacjentom wypisywanym ze szpitala,

71

przestrzeganie przepisw higieniczno-sanitarnych w oddziale szpitalnym z uwzgldnieniem kuchenek oddziaowych i jadalni dla chorych chodzcych.

72