Professional Documents
Culture Documents
Joanna Pilak
Przez pojcie mass media rozumie si tzw. rodki masowego przekazu, inaczej publikatory, czyli rodki suce do komunikowania spoecznego : prasa, telewizja, internet, radio, ksiki, filmy, postery, bannery etc. W dobie cigego i nieustajcego procesu postpu technologicznego media cyfrowe stay si gwnym rdem przekazu informacji spoecznej. To mass media, nazywane czsto Czwart Wadz , maj najistotniejszy wpyw na ksztat naszych opinii, sdw, na nasze wybory, decyzje czy ich brak, co nazywamy ksztatowaniem opinii publicznej. To media czsto s rdem propagandy, manipulacji czy sporw. W obecnych czasach ciko mwi o obiektywizmie mediw. Media czsto s traktowane jako symbol demokracji, wolnoci sowa, opinii. Mwi si o mediach jako stranikach demokracji. Na ile ten termin jest obecnie aktualny? Na ile media s obiektywne? W jakim stopniu mona im zaufa , i, co najwaniejsze jaki wpyw maj na ksztat opinii publicznej? Mwic o tzw . czwartej wadzy , warto przywoa sowa XIX wiecznego historyka i filozofa Thomas Carlyle, ktry powoa si na Burke a , ktry mwi : trzem stanom w
parlamencie towarzyszy jeszcze jeden stan, ktry ma wicej wadzy ni trzy pierwsze
mediach/dziennikarzach.
1
mowa
tu
wanie
Kontynuuje:
...to
nie
figura
retoryczna, czy dowcipne powiedzonko, to jest dosowny fakt...- Druk, ktry nieodcznie wywodzi si z pisania, jest , jak
1
czsto
mwi,
rwnowanikiem
demokracji:
wynalazkowi
pisania, nieodczna jest demokracja. Ktokolwiek kto moe mwi - mwic teraz do caego narodu, staje si moc, oddziaem rzdu, z procesie rang , jaki stanowienia ma tytu lub wszystkich aspektach wadzy. Nie niezbywaln wag w prawa we znaczenia, jak masz konierzyk.
Liczy si to, e posiadasz jzyk, ktrego inni bd sucha, to, i nic wicej jest warunkiem 2- warunkiem posiadania czwartej
wadzy. Przez te sowa rozumiem, e wedug Carlylea oprcz trzech stanw spoecznych : kapastwa, arystokracji i posplstwa istnieje czwarty stan dziennikarstwo. Wspomniaam take, o mediach jako rdle propagandy. O tzw. modelu propagandy3 rozprawia Chomsky, biorc za przykad media amerykaskie. Wedug jego modelu , co myl jest jedn z najtrafniejszych rozpraw na temat mediw obecnych, media s bardzo zakorzenione w systemie rynkowym. Stay si one nastawionymi na zysk biznesami, bdcymi w rkach najbogatszych, ktrzy z kolei s zasilani finansowo przez ogoszeniodawcw, rwnie nastawionymi na zysk podmiotami. Podmioty te naciskajc na media <gwnie poprzez aspekt finansowy> czyni je zalenymi i kompletnie nieobiektywnymi, w tym, jakie informacje dostarczaj spoeczestwu. Mwi si, e media s w poowie wasnoci korporacji, a w poowie innych organizacji poza medialnych.
2 3
T. Carlyle : On Heroes and Hero Worship, London 2002 N. Chomsky: Manufacturing Consent: the Political Economy of the Mass Media, NY 1988
Na ile jest to faktem, na tyle w adnym wypadku nie mona mwi o wolnych mediach i o ich braku wpywu na opini publiczn. Za przykad niech posuy butelka Coca Coli. Co roku przed kadymi witami Boego Narodzenia , ciarwka z Coca Col pdzi przez niegi i kontynenty , eby kady mg mie do niej dostp. Coca Cola Company jako najlepiej rozpoznawalnych jeden z najwikszych producentw napojw, posiadajcych prawdopodobnie jedn z reklam i produktw na caym wiecie manipuluje i reguluje nasz opini. Dla wielu, brak ciarwki Coca Coli w TV przed witami to adne wita. Kolejnym przejawem nieobiektywnego charakteru mediw moe by tzw. mcdonaldyzacja spoeczestwa , ktra jest jednym z przejaww globalizacji. Proces mcdonaldyzacji szybkiej obsugi , rodzimych to proces upowszechniania, dziaania, a take samych w sobie barw dla Stanw Zjednoczonych Ameryki. To take cay szereg zachowa , powiedziaabym nawet kultura McDonalds czyli szybkie, ujednolicone, pozorne ycie. To narzucany sposb spdzania wolnego czasu, rodzaju posiku W McDonalds spotkajmy si fraza znana kademu . Pomimo wielu dyskusji na temat szkodliwoci fastfoodw i negatywnego wpywu na nasze zdrowie reklama McDonalds, a co za tym idzie logo - jest jedn z najbardziej rozpoznawanych grafik na wiecie. Media, poprzez reklam, przyczyniaj si do tego , e ksztatuj nasz , dosownie, smak.
Mass
media
to
ju
swego
rodzaju
rzeczywisto
rzeczywistoci. Mwic o rzeczywistoci , zastanawia fakt na ile ta rzeczywisto jest faktem a na ile iluzj. Na ile prawdziw by nie by symulacj. Jean Baudrilliard, w swoim Symulakry i symulacja4 , swoim wg mnie najwikszym dziele po Ameryce mwi o pogoni za rzeczywistoci. Rzeczywistoci, ktra tak naprawd ni nie jest - jest ona wytworem mediw, wiata wirtualnego, elektronicznego. Rzeczywistoci, ktra powinna by jasnoci i stworzylimy tosamoci. Dc do absolutnej pewnoci, wiat skrajnie niepewny; chcc, by wszystko
mona byo zobaczy, stworzylimy model wiata, ktry nie odsya do niczego poza samym modelem. Przeraajca jest trafno z jak Baudrilliard okrela nasz rzeczywisto , ktra jest ju hiperrzeczywistoci wytworem mediw, ktre kreuj nas samych. Mwic o kreowaniu rzeczywistoci, o manipulacji opini publiczn nie mona nie wspomnie o zamachach na World Trade Center, o wojnie w Iraku, o kryzysie ekonomicznym czy o rozgrywkach politycznych. Interwencja armii USA w Iraku, poparta gosem narodu , a kierowana przez Prezydenta Busha, uzyskaa aprobat spoeczn tylko i wycznie dziki mediom, prasie, ktre stworzyy obraz rzeczywistoci w Iraku, ktry znacznie odbiega od tego jak byo naprawd. Kontrowersje budzi te atak na WTC. Pojawiy si gosy, e atak by wymysem mediw, e ataku nie byo, e by to sabota rzdu
4
amerykaskiego.
Idealnie
pasuje
to
do
teorii
symulakrw element hiperrzeczywistoci , ktry zakrad si do wiata realnego. Sprawa Osamy bin Ladena istnia naprawd , czy istnia jako wytwr mediw? Posta rzeczywista czy bohater opinii publicznej? Kryzys ekonomiczny - baka, spekulacji ktra w kocu pka efekt bankierw, maklerw giedowych. Moim zdaniem
jest to jeden z najdoskonalszych przykadw, na to jak atwo mona wprowadzi panik na rynku giedowym czy wrd obywateli. Jak atwo mona zmanipulowa i , tak naprawd zawadn naszym umysem. Media ktre tak naprawd wolne nie s, wykreoway kryzys, tym samym przekonujc nas do tego , e to, czego najbardziej si obawiamy, jest jedynym wyjciem. Nowy Porzdek wiata, cz teorii spiskowej dziejw, coraz bardziej realny scenariusz. Mieszane uczucia zaczyna wzbudza osoba Baracka Obamy. Z jednej strony posta idealna, nie skaona wiatem polityki, taki obraz kreuj media, taki obraz kreuje sam Prezydent w swojej autobiografii. Z drugiej strony, zastanawia , na ile ten hiperidealny obraz jest prawdziwy? Czy jest on produktem elity Wall Street? Czy jest o produktem mediw? Media do perfekcji opanoway zdolno odwracania naszej uwagi od spraw istotnych. Stacje telewizyjne , nie ma znaczenia, czy publiczne, czy prywatne , stay si elementem rozgrywek partyjnych, czy to w Polsce czy na wiecie.
Posu si przykadem Silvio Berlusconiego, byego prezydenta Woch, multimilionera, waciciela najwikszych stacji telewizyjnych i dziennikw prasowych. Zmanipulowa opini publiczn, przedstawia obraz siebie samego wygodny dla niego i bezpieczny dla kraju. Sondae. Nastpny przykad , doskonale pokazujcy subiektywny obraz mediw. sonda polityczny, pokazujcy drastycznym Pastwa. spadku Niewiele zaufania osb Na ile obiektywny moe by rosnce notowania partii dla Premiera wiadomych czy jak Gowy media
manipuluj ich wyborem. Nie jest zgodne z etyk pytanie o upodobania partyjne obywatela , dajc mu do wyboru np. 2 lub trzy partie. W tym momencie z gry jestemy zmanipulowani i z gry wybr jest przesdzony. Dodatkowo media wiedz jakich ludzi pyta i o co. Powstaje sonda wygodny dla mediw , bezpieczny dla wadz, tak naprawd nie majcy znaczenia dla zwykych obywateli. Podsumowujc, pewne jest, e media s nieodcznie zwizane z opini publiczn. Mog powiedzie, e media s wrcz uzalenione od opinii publicznej i odwrotnie. To wadza jak maj media, ich wpyw na ludzkie ycie, moliwo regulowania nastrojw spoecznych wydaje si by t najwyszym, najwaniejszym czynnikiem kreujcym obecne spoeczestwa. Pytanie , czy najbezpieczniejszym i na ile prawdziwym.
Bibliografia: 1. T. Goban-Klass: Media i komunikowanie masowe.Krakw 2001 2. Skuteczne dziennikarstwo. Warszawa 2002 3. M.G. Roskin, R. L. Cord, J. A. Medeiros, W. S. Jones: Wprowadzenie do nauk politycznych. Pozna 2001 4. M. Mrozowski: Midzy manipulacj a poznaniem, czowiek w wiecie mass mediw. Warszawa 1991 5. Gra w sondae. Polityka 18/2005, s. 14 6. L. Stomma: Gupie sondae. Polityka 23/2004 7. B.Obama: Dreams from My Father: A Story of Race and Inheritance . Broadway 2004 8. B. Obama : The Audacity of Hope. NY 2008. 9. J. Baudrillard : Simulacra and Simulation (The Body, In Theory: Histories of Cultural Materialism) . University of Michigan Press 1995 10. T. Carlyle : On Heroes and Hero Worship, London 2002 11. N. Chomsky: Manufacturing Consent: the Political Economy of the Mass Media, NY 1988