IZOLACJE TECHNICZNE 6.

01 Kwiecie 2002

TEORIA IZOLACJI IZOLACJE TECHNICZNE

Poradnik techniczny - wzory, tabele, przykady oblicze ISO 9001: 2000

tworzymy przyszo izolacji

SPIS TRECI
Teoria izolacji - Izolacja techniczna ........................................................... Pewne pojcia, ktre naley pozna i zapamita W jaki sposb dobiera si waciw izolacj ....................................... Okrelanie gruboci izolacji ........................................................................ Obliczanie strat ciepa .......................................................................................... Obliczanie temperatury na powierzchni izolacji ................................................ Izolacja przeciwko skraplaniu si pary wodnej .................................................. Tablica do ekonomicznego obliczania izolacji ................................................... Izolacja przeciwko spadkowi temperatury .......................................................... Waciwoci fizyczne ......................................................................................... Wielkoci i jednostki ukadu SI ............................................................................. Energia .................................................................................................................. Moc ....................................................................................................................... Cinienie ................................................................................................................ Przeliczanie jednostek miar ukadu SI i jednostek angielskich .................................. Porwnanie skal temperatur Celsjusza i Fahrenheita .......................................... Przewodno cieplna produktw z weny mineralnej PAROC dla rnych temperatur ............................................................................................ Gsto, pojemno i przewodno cieplna suchego powietrza dla rnych temperatur ............................................................ Gsto i pojemno cieplna wody dla duych temperatur ................................... Gsto i przewodno cieplna wody dla rnych temperatur .............................. Gsto i przewodno cieplna lodu dla rnych temperatur ............................... Ciepo topnienia lodu .............................................................................................. Gsto i pojemno cieplna produktw spoywczych ......................................... Zewntrzny wspczynnik przenikania ciepa w przypadku dziaania wiatru ................................................................................. Staa promieniowania dla rnych materiaw ...................................................... Temperatura punktu rosy ts w zalenoci od temperatury i wilgotnoci wzgldnej powietrza ............................................................................. Rozszerzalno liniowa materiaw staych w zakresie temperatur od 0 do 1000C .................................................................... Przegld najwaniejszych waciwoci popularnych paliw stosowanych do ogrzewania ................................................................................... Krzywe absorpcji dla pyt z weny mineralnej PAROC .......................................... Tumienie dwiku w prostym kanale wentylacyjnym dla pyt z weny mineralnej PAROC ....................................................................... Wygicie pyt z weny mineralnej PAROC ........................................................... Wygicie mat z weny mineralnej PAROC ........................................................... 2 3 4 4 6 8 10 11 13 13 14 14 14 15 16 17 17 18 18 18 18 18 18 19 19 20 20 21 21 21 21

n TEORIA IZOLACJI - IZOLACJA TECHNICZNA

Teoria izolacji - izolacja techniczna

Zadaniem materiaw izolacyjnych mieszczcych si pod pojciem izolacji technicznej jest ograniczenie przepywu ciepa w niepodanym kierunku. Zakresem tym objte s zwykle przedmioty o temperaturze od 0 do 700OC. Ten szeroki zakres temperatur oznacza, e przewodno cieplna zmienia si stosunkowo czsto w zalenoci od produktw, co sprawia, e dobr waciwego produktu jest zadaniem szczeglnie wanym. Teoria izolacji traktuje najbardziej podstawowe i najwaniejsze dziay termodynamiki, ktrych znajomoci bdziecie potrzebowa aby wykona cz oblicze, na ktre mona natkn si w swej codziennej pracy. Teoria izolacji jest uzupenieniem pozostaych broszur i stanowi pomoc przy doborze waciwego produktu i wymiarowaniu izolacji we waciwy sposb.

Pewne pojcia, ktre warto pozna i zapamita

Dla wykonania oblicze izolacji technicznej we waciwy sposb naley zapozna si z pewnymi pojciami z dziedziny techniki izolacyjnej. Podajemy tu pojcia najbardziej podstawowe, aby nastpnie mona byo bezporednio przej do wskazwek obliczeniowych. Przewodno cieplna Przewodno cieplna jest to zdolno materiau do przewodzenia ciepa, to znaczy zdolno termoizolacyjna materiau. Im mniejsza jest warto l, tym lepsza zdolno izolacyjna materiau. Warto l wyraana jest w W/(m OK).
l

Opr cieplny Opr cieplny jest to opr jaki wyrb o okrelonej gruboci stawia przenikaniu ciepa. Opr cieplny zaley od wartoci lambda (l) i gruboci (d) zgodnie z wzorem: R = d/l Im wikszy jest opr cieplny, tym lepsza zdolno izolacyjna materiau. Opr cieplny wyraany jest w m2 OK/W.
l

Wspczynnik przenikania ciepa Wspczynnik przenikania ciepa jest miar przenikania ciepa midzy powierzchni i otaczajcym rodowiskiem. Zaley od materiau powierzchni, temperatury powierzchni oraz temperatury i ruchu otaczajcego rodowiska. Wspczynnik przenikania (przejmowania) ciepa, a, wyraany jest w W/(m2 OK).
l

Opr przenikania ciepa Jest odwrotnoci wspczynnika przenikania ciepa l. Opr przenikania ciepa wyraany jest w m2 OK/W.
l

n DOBR IZOLACJI

W jaki sposb dobiera si waciw izolacj

Jak ju wspomniano, gwnym zadaniem izolacji jest wytworzenie oporu cieplnego, czyli ograniczenie przepywu ciepa przez konstrukcj. Aby speni te wymagania moliwie jak najbardziej skutecznie, naley mie dostp do danych materiaowych produktu, ktry ma si zamiar zastosowa. Dlatego przed przystpieniem do waciwych prac obliczeniowych naley dokona wyboru odpowiedniego wyrobu izolacyjnego. Jeeli bdziesz wybiera spord naszych produktw, to dla wyboru decydujce znaczenie bd miay dwa czynniki. Pierwszy z nich to ksztat konstrukcji, w skad ktrej ma wchodzi produkt. Drugi to temperatura izolowanego przedmiotu. Posugujc si informacj o produktach mona dobra produkty o najkorzystniejszym ksztacie. Jednoczenie naley sprawdzi, czy temperatura przedmiotu izolowanego jest nisza czy rwna maksymalnej temperaturze uytkowania produktu izolacyjnego. Szczeglnie wany jest dobr produktu waciwego z uwagi na przewodno ciepln w aktualnej temperaturze orodka. Przewodno ciepln podaje si dla redniej temperatury panujcej w izolacji i moe si zmienia do znacznie w zalenoci od rodzaju produktu, przede wszystkim w wyszych temperaturach. Temperatur redni oblicza si w oparciu o temperatur orodka i temperatur na powierzchni izolacji zgodnie z rwnaniem (1). tm = (tj + te) : 2 .....................................................(1) gdzie: tm - temperatura rednia[OC] tj - temperatura orodka [OC] te - temperatura na powierzchni izolacji [OC] Jeeli znana jest temperatura rednia, mona okreli przewodno ciepln danego produktu. Mona tego dokona albo posugujc si rys. 1 albo w oparciu o dane zawarte w folderach.
n PRZYKAD 1

Zadanie: Pask powierzchni o temperaturze 200OC naley zaizolowa przy uyciu PAROC Pyty T80. Temperatura powietrza otaczajcego wynosi 20OC. Znale przewodno ciepln produktu izolujcego. Rozwizanie: Przyjmujemy, e temperatura na powierzchni zewntrznej izolacji jest wysza o 20OC od temperatury powietrza otaczajcego. Znane wartoci wstawiamy do rwnania (1). tm = (200 + 40):2 = 120 OC Z tabeli na stronie 17 odczytujemy: l120 = 0,048 W/(m
n PRZYKAD 2
l

C).

Zadanie: Przewd rurowy naley zaizolowa przy uyciu PAROC Otuliny E. Temperatura orodka wynosi 330OC a temperatura powietrza 20 OC. Znale przewodno ciepln produktu izolacyjnego. Rozwizanie: Przyjmujemy, e temperatura na powierzchni zewntrznej izolacji jest wysza o 30OC od temperatury powietrza otaczajcego. Znane wartoci wstawiamy do rwnania (1). tm = (330 + 50):2 = 190 OC Z wykresu na rys. 1 odczytujemy: l190 = 0,055 W/(m
l

C).

Rys. 1 - Teoretyczna przewodno cieplna weny skalnej

Uwaga: Przyjt temperatur na powierzchni izolacji sprawdzamy za pomoc oblicze przedstawionych w nastpnym rozdziale. Jeeli rnica midzy wartoci przyjt i wartoci pniej obliczon okae si zbyt dua, naley zacz od nowa, w zwizku z tym naley skorygowa rwnie pniejsze obliczenia.
3

n OKRELANIE GRUBOCI IZOLACJI

Okrelanie gruboci izolacji

Wybr metody oblicze przy okrelaniu gruboci izolacji zaley w caoci od wymaga stawianych izolacji. Od izolacji wymaga si aby: l ograniczaa straty ciepa, l zapewniaa okrelon temperatur na powierzchni, l zapobiegaa skraplaniu si pary wodnej, l ograniczaa spadek temperatury, l bya ekonomiczna. Poniej przedstawiamy sposb okrelania gruboci izolacji przy uwzgldnieniu wspomnianych wymaga.
Obliczanie strat ciepa
n PRZYKAD

Jeeli dwie powierzchnie o rnych temperaturach s przedzielone materiaem izolacyjnym, z cieplejszej powierzchni nastpi przepyw ciepa w kierunku powierzchni zimniejszej. Wielko przepywu ciepa w jednostce czasu zaley od skutecznoci materiau izolacyjnego, to znaczy od oporu stawianego przepywowi ciepa. Poniej podajemy oglne wzory do obliczania wielkoci strat ciepa. a. Powierzchnie paskie i lekko zakrzywione. Izolacja jednowarstwowa Q= ti - to .............. (2) 1+ d+ 1 ai l a y

Zadanie: Znale straty ciepa dla paskiej powierzchni izolowanej wewntrz budynku przy nastpujcych zaoeniach. Temperatura orodka: 250OC Temperatura otoczenia: 20 OC Rodzaj i grubo izolacji: PAROC WIRED MAT 80VM, 150 mm. Rozwizanie: Przyjmujemy temperatur na powierzchni rwn 30OC Z wzoru (1) obliczamy: tm = (ti + te) : 2 = (250 + 30) : 2 = 140OC Dla tej temperatury odczytujemy z wykresu l140 = 0,055 W/(m OC).
l

Teraz moemy obliczy: ay = 9,8 + 0,07 (te - to) = 9,8 + 0,07 (30 - 20) = 10,5
l l

Z wzoru (2) obliczamy: Q - straty ciepa [W/m2] ti - temperatura orodka [OC] tyt - temperatura na powierzchni izolacji [OC] to - temperatura powietrza otaczajcego [OC] ai - wspczynnik przenikania ciepa midzy orodkiem i powierzchni [W/(m2 OC)] d - grubo izolacji [m] l - przewodno cieplna izolacji [W/(m OC)] ay - wspczynnik przenikania ciepa midzy zewntrzn powierzchni izolacji i powietrzem otaczajcym [W/(m2 OC)] Uwagi: Warto czonu 1/a jest tak maa w porwnaniu z pozostaymi i czonami, e zwykle mona j pomin. Dla izolacji wewntrz budynkw, w ktrych powietrze otaczajce pozostaje w bezruchu, warto ay mona obliczy z wystarczajc do-kadnoci wedug nastpujcego wzoru: ay = 9,8 + 0,07 (tyt - to)..............................................(3) W przypadku izolacji na zewntrz budynkw warto ay jest silnie zalena od ruchw powietrza. W takich przypadkach wartoci ay naley odczytywa z tablicy na stronie 20.
l l l l

Q=

ti - t o 250 - 20 = = 82W/m2 1+ d+ 1 0,15 + 1 ai l a y 0,055 10,5

Odpowied: Straty ciepa wynosz 82 W/m2. b. Powierzchnie paskie i lekko zakrzywione. Izolacja wielowarstwowa

n OKRELANIE GRUBOCI IZOLACJI

Q=

ti - t o ...................................... (4) 1 + d1 + d2 + ... + 1 a i l1 l2 ay

c. Przewody rurowe. Izolacja jednowarstwowa

Q - straty ciepa [W/m2] ti - temperatura orodka [OC] t1,t2...itd. - temperatura na powierzchni poszczeglnych warstw izolacyjnych [OC] te - temperatura na powierzchni izolacji [OC] to - temperatura powietrza otaczajcego [OC] ai - wspczynnik przenikania ciepa midzy orodkiem i powierzchni [W/(m2 OC)] ay - wspczynnik przenikania ciepa midzy zewntrzn powierzchni izolacji i powietrzem otaczajcym [W/(m2 OC)] d1,d2 ...itd. - gruboci poszczeglnych warstw izolacji [m] l1,l2 ...itd. - przewodnoci cieplne poszczeglnych warstw izolacji [W/(m OC)] Uwagi: Warto czonu 1/a jest tak maa w porwnaniu z pozoi staymi czonami, e zwykle mona j pomin. Aby mona byo okreli przewodno ciepln dla kadej warstwy, naley zna redni temperatur w tej warstwie. redni temperatur w warstwie okrela si wedug wzoru (1) a przyjt warto temperatury sprawdzi wedug nastpujcych wzorw: ti - t1 = Q d1/l ; t1 - t2 = Q d2/l ; te - to = Q 1/a ; 1 2 y Dla izolacji wewntrz budynkw, w ktrych powietrze otaczajce pozostaje w bezruchu, warto ay mona obliczy z wystarczajc dokadnoci wedug nastpujcego wzoru: ay = 9,8 + 0,07 (te - to)....................................(3)
l l l l l l l

q=

p(ti - to) ....................................... (5) 1 + 1 ln Dy + 1 aiDi 2l Di ayDy

W przypadku izolacji na zewntrz budynkw warto ay jest silnie zalena od ruchw powietrza. W takich przypadkach wartoci ay naley odczytywa z tablicy na stronie 20.
n PRZYKAD

q = straty ciepa [W/m] ti = temperatura orodka [OC] te = temperatura na powierzchni izolacji [OC] to = temperatura powietrza otaczajcego [OC] ai = wspczynnik przenikania ciepa midzy orodkiem i ciank rury [W/(m2 OC)] l = przewodno cieplna izolacji [W/(m OC)] Dy = rednica zewntrzna izolacji [m] Di = rednica wewntrzna izolacji, t. j. rednica zewntrzna rury [m] ay = wspczynnik przenikania ciepa midzy izolacj (ewentualnie warstw powierzchniow) i powietrzem otaczajcym [W/(m2 OC)] Uwagi: Warto czonu 1/a Di jest tak maa w porwnaniu z pozoi staymi czonami, e zwykle mona j pomin. Dla izolacji wewntrz budynkw, w ktrych powietrze otaczajce pozostaje w bezruchu, warto ay mona obliczy z wystarczajc dokadnoci wedug nastpujcego wzoru: ay = 9,4 + 0,052 (te - to)............................(6) W przypadku izolacji na zewntrz budynkw warto ay jest silnie zalena od ruchw powietrza. W takich przypadkach wartoci ay naley odczytywa z tablicy na stronie 20.
l l l l l

Zadanie: Znale straty ciepa dla izolowanego przewodu rurowego wewntrz budynku przy nastpujcych zaoeniach: rednica przewodu rurowego: 219 mm Temperatura orodka: 200OC Temperatura otoczenia: 20OC Rodzaj i grubo izolacji: PAROC Otulina E, 120 mm.

Rozwizanie: Przyjmujemy temperatur na powierzchni rwn 30OC Z wzoru (1) obliczamy: tm = (ti + te):2 = (200 + 30):2 = 115OC Dla tej temperatury odczytujemy z wykresu l115 = 0,044 W/(m OC). Teraz z wzoru (6) moemy obliczy: ay = 9,4 + 0,052 (te - to) = 9,4 + 0,052 (30 - 20) = 9,92 Z wzoru (5) obliczamy:
l l l

q=

p(200 - 20) = 66,7 W/m 1 1 ln 0,453 + 2 0,044 0,219 9,92 0,453

l l

Odpowied: Straty ciepa wynosz 66,7 W/m.

n OKRELANIE GRUBOCI IZOLACJI n OBLICZANIE TEMPERATURY NA POWIERZCHNI IZOLACJI

d. Przewody rurowe. Izolacja wielowarstwowa

q=

p(ti - to) 1 + 1 ln D2 + 1 ln Dy + aiDi 2l1 D1 2l2 D2

... +

1 a yD y

........ (7)

D1,D2 ...itd. - rednice poszczeglnych warstw izolacji [m] l1,l2 ...itd. = przewodnoci cieplne poszczeglnych warstw izolacji [W/(m OC)] Uwagi: Warto czonu 1/a Di jest tak maa w porwnaniu i z pozostaymi czonami, e zwykle mona j pomin. Aby mona byo okreli przewodno ciepln dla kadej warstwy, naley zna redni temperatur w tej warstwie. redni temperatur w warstwie okrela si wedug wzoru (1) a przyjt warto temperatury sprawdzi wedug nastpujcych wzorw:
l l

q - straty ciepa [W/m] ti - temperatura orodka [ OC] to - temperatura powietrza otaczajcego [OC] te - temperatura na powierzchni izolacji [OC] ai - wspczynnik przenikania ciepa midzy orodkiem i ciank rury [W/(m2 OC)] ay - wspczynnik przenikania ciepa midzy izolacj (ewentualnie warstw powierzchniow) i powietrzem otaczajcym [W/(m2 OC)] Dy - rednica zewntrzna izolacji [m]
l l

ti - t1 =

q ln D2 p2l1 D1

tyt - to =

q plyDy

Dla izolacji wewntrz budynkw, w ktrych powietrze otaczajce pozostaje w bezruchu, warto ay mona obliczy z wystarczajc dokadnoci wedug nastpujcego wzoru: ay = 9,4 + 0,052 (te - to)............................(6) W przypadku izolacji na zewntrz budynkw warto ay jest silnie zalena od ruchw powietrza. W takich przypadkach wartoci ay naley odczytywa z tablicy na stronie 20 oryginau.
l

Obliczanie temperatury na powierzchni izolacji

Temperatura pomierzona na powierzchni izolacji nie daje bezporednio informacji na temat wielkoci strat ciepa. Temperatura ta jest zalena midzy innymi od rodzaju okadziny powierzchni i jej struktury. Dlatego dwie izolacje o tej samej gruboci i stratach ciepa ale z rnymi okadzinami powierzchniowymi bd miay rne temperatury na swoich powierzchniach. A wic izolacja osonita blach aluminiow bdzie miaa znacznie wysz temperatur na swej powierzchni ni ta sama izolacja osonita na przykad okadzin z tworzywa sztucznego. Projektowanie izolacji ze wzgldu na temperatur na jej powierzchni jest wic waciwe tylko w przypadku, gdy jest to wymaganie gwne. Naley zaznaczy, e odpowiednie temperatury powierzchniowe mona okreli znajc wspczynnik promieniowania. Jeeli pragnie si uzyska wiksz dokadno, naley dokona oblicze tak, jak opisano w dalszej czci poradnika.

a. Powierzchnie paskie i lekko zakrzywione Q te = to + l .............(8) y te - temperatura na powierzchni izolacji [OC] to - temperatura powietrza otaczajcego [OC] Q - straty ciepa wedug wzorw (2), (4) lub wedug tablicy [W/m2] ay - wspczynnik przenikania ciepa midzy powierzchni izolacji i powietrzem otaczajcym [W/(m2

C)]

ay = as + ak .....................................................(9) as = a C ......................................................(10) T T (100) (100) a=

e o 4 4

t e - to

........................................(11)

ak = 2,56(te - to)0,25 dla prdkoci wiatru v @ 0 m/s ak = 6,2 + 4,2v dla prdkoci wiatru v 5 m/s ak = 7,6 + (v)0,8 dla prdkoci wiatru v 5 m/s

......(12)

n OBLICZANIE TEMPERATURY NA POWIERZCHNI IZOLACJI

as - cz wspczynnika przenikania ciepa zalena od promieniowania [W/(m2 OC)] ak - cz wspczynnika przenikania ciepa zalena od konwekcji [W/(m2 OC)] a - wspczynnik temperaturowy C - wspczynnik promieniowania dla materiau okadziny powierzchniowej [W/(m2 K4)]. Patrz tablica na stronie 21 oryginau. v - prdko wiatru m/s Te - te + 273K To - to + 273K
l l l

Uwagi: Dla okrelenia temperatury na powierzchni izolacji naley najpierw okreli straty ciepa. Nastpnie w oparciu o wzory od (9) do(11) naley okreli zewntrzny wspczynnik przenikania ciepa ay (wspczynniki promieniowania dla rnych materiaw mona odczyta w tablicy na stronie 21 oryginau). Dopiero potem mona obliczy temperatur na powierzchni wedug wzoru (8). Jak jednak wida, temperatura na powierzchni wchodzi do oblicze ju wczeniej i dlatego naley poczyni stosowne zaoenie a nastpnie sprawdzi przyjt warto za pomoc wzoru (8).

n PRZYKAD 1 przyjcie tyt

Obliczenie 1
40OC 5,97 W/m2 OC
l l

Obliczenie 2
34OC 5,49 W/m2 OC
l l

Zadanie: Znale straty ciepa i warto temperatury dla paskiej powierzchni izolowanej przy nastpujcych zaoeniach. Temperatura orodka: 200OC Temperatura otoczenia: 20OC Rodzaj i grubo izolacji: PAROC Pyta T80, 100 mm. Okadzina powierzchniowa: Blacha aluminiowa, C = 0,5 W/ (m2 K4).
l

obliczenie ay tyt = tyt

nie

obliczona warto l obliczenie q obliczenie tyt

porwnanie: temperatura na powierzchni <1OC tak
STOP

0,047 W/m2 OC 0,047 W/m2 OC 78,4 W/m2 33,1 OC rnica: 6,9OC 77,9 W/m2 34,2 OC rnica: 0,2OC

Rozwizanie: Dla rozwizania zadania naley posugiwa si wzorami (1),(2),(8), (9),(10),(11),(12). Przyjmujemy temperatur na powierzchni w wysokoci 40OC. Obliczenia wykonuje si wedug nastpujcego schematu:
n PRZYKAD 2

Odpowied: Straty ciepa wynosz 77,9 W/m2, Temperatura na powierzchni 34OC. Uwagi: W przypadku bdnego zaoenia temperatury na powierzchni obowizuje generalna zasada, e obliczon temperatur na powierzchni przyjmuje si do nastpnego obliczenia itd. a rnica midzy wartoci przyjt i obliczon zapewni dostateczn dokadno. Zwykle 1OC. Obliczenia wykonuje si wedug nastpujcego schematu:
przyjcie tyt obliczenie ay tyt = tyt
nie

Obliczenie 1
50OC 5,50 W/m2 OC
l l

Obliczenie 2
40OC 5,06 W/m2 OC
l l

Zadanie: Znale straty ciepa dla izolowanego przewodu rurowego wewntrz budynku przy nastpujcych zaoeniach. rednica przewodu rurowego: 219 mm, Temperatura orodka: 330OC, Temperatura otoczenia: 20OC, Rodzaj i grubo izolacji: PAROC Otulina E, 120 mm. Okadzina powierzchniowa: blacha stalowa ocynkowana, C = 1,5 W/(m2 K4)
l

obliczona warto l obliczenie q obliczenie tyt

porwnanie: temperatura na powierzchni <1OC tak

0,055 W/m2 OC 0,055 W/m2 OC 138,9 W/m2 37,7 OC rnica: 12,3OC 138,2 W/m2 39,2 OC rnica: 0,8OC

Rozwizanie: Do rozwiazania zadania posugujemy si wzorami (1),(5),(9),(10), (11),(13) i (14). Przyjmujemy temperatur na powierzchni rwn 50OC.

STOP

Odpowied: Straty ciepa wynosz 138,2 W/m2, Temperatura na powierzchni 39OC. Uwagi: patrz przykad 1

b. Przewody rurowe q te = to + pDyay ......(13)

Dy = rednica zewntrzna izolacji [m] te = temperatura na powierzchni izolacji [OC] to = temperatura powietrza otaczajcego [OC] q = straty ciepa wedug wzoru (5) [W/m] ay = wspczynnik przenikania ciepa midzy powierzchni izolacji i powietrzem otaczajcym [W/(m2 OC)]
l

ay = as + ak .....................................................(9) as = a C (wedug poprzedniego obliczenia)...(10)

a=

( )( )
Te 100 To 100 t e - to

........................................(11)

0,25 ak = 1,314 te - to Dy dla prdkoci wiatru v @ 0 m/s

......(14)

ak = 4,16

(v) (Dy)0,2 dla prdkoci wiatru v > 0 m/s

0,8

as - cz wspczynnika przenikania ciepa zalena od promieniowania [W/(m2 OC)] ak - cz wspczynnika przenikania ciepa zalena od konwekcji [W/(m2 OC)] a - wspczynnik temperaturowy C - wspczynnik promieniowania dla materiau okadziny powierzchniowej [W/(m2 K4)]. Patrz tablica na stronie 21 oryginau. v - prdko wiatru [m/s] Te - te + 273K To - to + 273K
l l l

Uwagi: Dla okrelenia temperatury na powierzchni izolacji naley najpierw okreli straty ciepa. Nastpnie w oparciu o wzory od (9) do(11) naley okreli zewntrzny wspczynnik przenikania ciepa ay (wspczynniki promieniowania dla rnych materiaw mona odczyta w tablicy na stronie 21 oryginau). Dopiero potem mona obliczy temperatur na powierzchni wedug wzoru (13). Jak jednak wida, temperatura na powierzchni wchodzi do oblicze ju wczeniej i dlatego naley poczyni stosowne zaoenie a nastpnie sprawdzi przyjt warto za pomoc wzoru (13).

n IZOLACJA PRZECIWKO SKRAPLANIU SI PARY WODNEJ

Izolacja przeciwko skraplaniu si pary wodnej

Jest to szczeglny przypadek, ktry zosta omwiony w poprzednim fragmencie na temat obliczania temperatury na powierzchni. Skraplanie si pary wodnej na jakim przedmiocie ma miejsce wtedy, gdy temperatura na jego powierzchni jest nisza od punktu rosy powietrza otaczajcego. W przypadku wymiarowania izolacji jedynie z uwagi na niebezpieczestwo skraplania si pary wodnej mona ten problem rozwiza na dwa rne sposoby. Albo oblicza si temperatur na powierzchni wedug poprzedniego fragmentu i porwnuje z uproszczonym wykresem pary h-s (Molliera h-s). Albo te posugujc si danymi wyjciowymi korzysta si bezporednio z nomogramu. Oczywicie nomogram jest najszybszym sposobem, ale obliczenie bardziej szczegowe umoliwia lepsz kontrol nad aktualnymi parametrami i tym samym stanowi wymiarowanie bardziej dokadne.
n PRZYKAD 1

skraplanie si pary wodnej ma miejsce w temperaturze 16,5OC. Odpowied: Najnisza dopuszczalna temperatura na powierzchni izolacji wynosi 16,5OC. Uwaga: Teraz, kiedy ju znamy wymaganie na temat najniszej temperatury na powierzchni izolacji, moemy w oparciu o t warto kontynuowa obliczenie i zwymiarowa izolacj zgodnie z poprzednim rozdziaem Obliczanie temperatury na powierzchni.
n PRZYKAD 2

Zadanie: Zaizolowa zimn powierzchni przeciwko skraplaniu si pary wodnej. Temperatura powietrza otaczajcego wynosi 20OC a wilgotno wzgledna powietrza 80%. Znale moliwie najnisz temperatur na powierzchni izolacji. Z wykresu Molliera h-s dokonujemy odczytu, z ktrego dowiadujemy si, e metr szecienny powietrza zawiera okoo 14 gramw wody. Ta ilo wody odpowiada wilgotnoci wzgldnej powietrza 100%, co oznacza, e

Zadanie: Zaizolowa przeciwko skraplaniu si pary wodnej rur o rednicy zewntrznej 200 mm i temperaturze orodka -5OC. Temperatura powietrza otaczajcego wynosi 25OC, a wilgotno wzgldna powietrza 70%. Rozwizanie: W oparciu o dane wyjciowe moemy bezporednio skorzysta z nomogramu. Wymagana grubo izolacji wynosi okoo 30 mm.

Wykres Molliera dla powietrza forma uproszczona

Wykres podaje zaleno zawartoci wody w g/m3 powietrza od wilgotnoci wzgldnej powietrza i temperatury.
8

Nomogram do obliczania gruboci izolacji z uwagi na skraplanie si pary wodnej

Grubo izolacji (mm)

n EKONOMICZNA GRUBO IZOLACJI

Okrelanie gruboci izolacji

W wikszoci przypadkw celem izolacji jest oszczdno energii. Wtedy grubo izolacji jest wynikiem ekonomicznej oceny zapewniajcej najniszy koszt roczny. Przez zsumowanie kosztw inwestycji i kosztw energii dla rnych gruboci izolacji otrzymuje si koszt cakowity i tam, gdzie on jest najniszy znajdujemy ekonomiczn grubo izolacji. Roczny wzrost cen 2 energii [%] Wspczynnik przeliczeniowy 3 4 5 7 10 15

1,17 1,26 1,37 1,49 1,78 2,35 3,87

Wspczynnik przeliczeniowy dla ceny energii z uwagi na przewidywany wzrost ceny energii.
n PRZYKAD

rednica przewodu rurowego: 114 mm Temperatura orodka: +150OC Temperatura powietrza otaczajcego: +20OC Roczny czas eksploatacji: 6000 godzin/rok Ekonomiczny czas uytkowania: 20 lat Stopa procentowa: 10% Przykadowa cena energii: 22 z/kWh Przewidywany roczny wzrost ceny energii: 3% 1. Wspczynnik przeliczeniowy dla 3% - owego rocznego wzrostu ceny energii 1,26 aktualna cena energii = 1,26 22 = 28 z/kWh. 2. W tablicy znajdujemy cen energii 28 z/kWh i posuwajc si w prawo a do kolumny, w ktrej znajdujemy rnic temperatur 150 - 20 = 130 OC a nastpnie pionowo w d. 3. Ekonomiczna grubo izolacji znajduje si w kolumnie 35, na przeciciu ktrej z wierszem dla przewodu rurowego o rednicy 114 mm odczytujemy grubo izolacji 120 mm.
l l

W celu obliczenia ekonomicznej gruboci izolacji dla przewodu rurowego potrzebne s nastpujce dane eksploatacyjne: Temperatura orodka [OC] Temperatura powietrza otaczajcego [OC] Prdko wiatru [m/s] rednica przewodu rurowego [mm] Roczny czas eksploatacji [godzin/rok] Ekonomiczny czas uytkowania [rok] Cena energii [z/kWh] Roczny wzrost cen energii [%] Rodzaj izolacji Rodzaj okadziny powierzchniowej
Tablica do ekonomicznego obliczania izolacji

Dla zgrubnej oceny ekonomicznej gruboci izolacji mona posuy si niej zamieszczon tablic. Przed jej uyciem naley obliczy redni cen energii jaka bdzie obowizywa przez okres uytkowania izolacji. Obliczenia tego dokonuje si przy uyciu wspczynnika przeliczeniowego odczytywanego z tablicy. Aktualn cen energii mnoy si przez wspczynnik przeliczeniowy dla zaoonego rocznego wzrostu ceny energii. Przeliczenia ceny oleju opaowego [z/m3] na cen energii [z/kWh] mona dokona z wystarczajc dokadnoci posugujc si nastpujcym wzorem: B E= n

Warunki eksploatacji odbiegajce od standardowych Jeeli: - czas amortyzacji jest krtszy od 10 lat, l naley przesun si o jedn seri w d. - czas amortyzacji jest duszy od 30 lat, l naley przesun si o jedn seri w gr. - stopa procentowa jest nisza od 7%, l naley przesun si o jedn seri w gr. - stopa procentowa jest wysza od 15%, l naley przesun si o jedn seri w d. - roczny czas eksploatacji przekracza 6500 godzin/rok, l naley przesun si o jedn seri w gr. - roczny czas eksploatacji nie przekracza 4500 godzin/rok, l naley przesun si o jedn seri w d. - okadzina powierzchniowa wykonana jest z blachy stalowej lub aluminiowej, l naley przesun si o jedn seri w d.

gdzie: E - cena energii [z/kWh] B - cena oleju opaowego [z/m3] n - wspczynnik sprawnoci instalacji kotowej [%].
10

n IZOLACJA PRZECIWKO SPADKOWI TEMPERATURY

Tablica dla doboru ekonomicznej gruboci izolacji przewodw rurowych

z/kWh Rnica temperatury midzy nonikiem ciepa i powietrzem [OC]

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

40 35 30 25 20 10 10 5 5 5

41-70 36-60 31-50 26-40 21-35 11-25 11-20 6-15 6-15 6-15

71-130 61-110 51-80 41-60 36-50 26-40 21-30 16-25 16-25 16-25

131-180 111-160 81-120 61-100 51-80 41-60 31-50 26-40 26-35 26-35

181-260 161-230 121-180 101-160 81-130 61-100 51-80 41-70 36-60 36-60

261-310 231-270 181-220 161-190 131-162 101-130 81-110 71-90 61-80 61-70

311-370 271-330 221-280 191-240 161-210 131-170 111-140 91-120 81-100 71-90

371-431 331-390 281-350 241-310 211-270 171-220 141-180 121-160 101-140 91-130

431-500 391-460 351-420 311-380 271-340 221-280 181-230 161-200 141-170 131-150

rednica rury [mm]

Seria 30 31 32 33 34 35 36 37 38

20 21-50 51-100 101-200 201-350 351-550 551-850

20 20 30 40 50 60 80

20 30 40 50 60 80 100

30 40 50 60 80 100 120

40 50 60 80 100 120 150

50 60 80 100 120 150 180

60 80 100 120 150 180 210

80 100 120 150 180 210 240

100 120 150 180 210 240 280

150 180 210 240 280 320

Izolacja przeciwko spadkowi temperatury

Temperatura nonika ciepa przepywajcego przez przewd rurowy zmienia si ze wzgldu na przenoszenie ciepa przez cianki przewodw rurowych. To samo dotyczy nonika pozostajcego w bezruchu w przewodzie rurowym lub przechowywanego w zbiorniku jakiegokolwiek rodzaju. a. Przewody rurowe z przepywajcym nonikiem ciepa W przypadku wyposaenia przewodu rurowego w izolacj ograniczajca straty ciepa ograniczeniu ulegaj rwnie zmiany temperatury, poniewa zale one bezporednio od wielkoci strat ciepa. m - strumie masy, przepywajca ilo nonika ciepa [kg/s] di - rednica wewntrzna rury [m] v - prdko przepywu nonika ciepa [m/s] r - gsto nonika ciepa [kg/m3] ti1 - temperatura pocztkowa nonika ciepa [OC] ti2 - temperatura kocowa nonika ciepa [OC] q - straty ciepa wedug oblicze lub wedug tablicy [W/m] L - dugo przewodu rurowego [m] cp - pojemno cieplna nonika ciepa [J/(kg OC)] to - temperatura powietrza otaczajcego [OC] e - podstawa logarytmw naturalnych = 2,7183
l

m= ln

pdi2 4

v r ...............................................(15)
l l

ti1 - t0 L q = ........................................(16) ti2 - t0 mcp(ti1-t0)

l

Uwagi: Najpierw naley obliczy straty ciepa wedug wzoru (5) lub (7). Nastpnie naley obliczy strumie masy wedu wzoru (15). Na koniec naley obliczy spadek temperatury posugujc si wzorem (16).

11

n IZOLACJA PRZECIWKO SPADKOWI TEMPERATURY

n PRZYKAD 1

Zadanie: Znale spadek temperatury dla wody przepywajcej przez przewd rurowy dla podanych poniej warunkw. rednica wewntrzna przewodu rurowego: 95 mm Dugo przewodu rurowego: 2000 mm Rodzaj i grubo izolacji: PAROC Otulina AE, 80 mm Temperatura wody: 100OC Temperatura powietrza otaczajcego: 20OC Prdko przepywu: 5 [m/s] Rozwizanie: Do obliczenia strumienia masy naley korzysta z wzoru (15), a do obliczenia strat ciepa z wzoru (5). m = 35,44 kg/s q = 20 W/m Teraz korzystajc z wzoru (16) mona obliczy spadek temperatury. 100-20 2000 20 = = 0,0037 ln t i 2 - 2 0 35,44 4187(100-20)
l l

b. Zbiornik z nonikiem ciepa pozostajcym w bezruchu ln ti1 - t0 Q Y t = ......................................(17) ti2 - t0 Cp m(ti1-t0)

l l l

ti1 - temperatura pocztkowa nonika ciepa [OC] ti2 - temperatura kocowa nonika ciepa [OC] to - temperatura powietrza otaczajcego [OC] Q - straty ciepa [W/m2] Y - pole powierzchni paszcza zbiornika [m2] t - czas pozostawania w bezruchu [s] Cp - pojemno cieplna nonika ciepa [J/(kg OC)] m - masa nonika ciepa (kg) e - podstawa logarytmw naturalnych = 2,7183
l

100-20 = e 0,0037 ti2-20

ti2=99,7OC

Odpowied: Spadek temperatury wynosi okoo 0,3OC.

n PRZYKAD 2

Uwagi: Najpierw naley obliczy straty ciepa wedug wzoru (2). Nastepnie oblicza si mas nonika ciepa. Spadek temperatury mona obliczy z wzoru (17).

Zadanie: Lecy zbiornik walcowy o rednicy 2,1m i dugoci 6m jest napeniony gorc woda o temperaturze 75OC i zaizolowany PAROC Pyt T80 o gruboci 100 mm. Znale temperatur orodka po upywie 10 dni przy temperaturze otoczenia 20OC.

Rozwizanie: Straty ciepa obliczone wedug wzoru (2) wynios 25 W/m2. Po obliczeniu zawartoci zbiornika oraz pola powierzchni paszcza mona obliczy spadek temperatury wedu wzoru (17). ln 75 - 20 25 46,5 864000 = 0,21 = 4187 20781 55 ti2 - 20 75 - 20 ti2=64,6OC = e0,21 ti2 - 20
l l l l

Odpowied: Temperatura kocowa po dziesiciu dniach wyniesie 64,6OC.

12

n WACIWOCI FIZYCZNE

Wielkoci i jednostki ukadu SI

Wielko Nazwa Symbol Nazwa Jednostka Symbol Definicja

Kt paski Dugo, droga Pole powierzchni Objto Czas Prdko (szybko) Przyspieszenie ziemskie Masa Gsto Sia Ciar Staa spryny Moment siy Cinienie Naprenie mechaniczne Pd Popd Moment bezwadnoci masy Moment bezwadnoci powierzchni Moment pdu Wspczynnik sprystoci podunej Wspczynnik sprystoci poprzecznej (modu skrcania) Wspczynnik sprystoci (ciliwoci) objtociowej ciliwo Wspczynnik tarcia Energia (praca) Moc Wspczynnik sprawnoci Ilo ciepa Temperatura bezwzgldna Temperatura (powyej tem-peratury topnienia lodu) Wspczynnik rozszerzalnoci liniowej Pojemno cieplna (ciepo waciwe) Pojemno cieplna Entropia Przewodno cieplna Zdolno wnikania ciepa Zdolno przenikania ciepa

a l, s A V t v g m r F G k M P s, t p I J I L E G K k m W P h Q T(Q) J (t) a c C S l a k

radian metr metr kwadratowy metr szecienny sekunda metr na sekund metr na sekund do kwadratu kilogram kilogram na metr szecienny niuton niuton niuton na metr niutonometr niuton na metr kwadratowy niuton na metr kwadratowy kilogramometr na sekund niutonosekunda kilogram razy metr kwadratowy metr do potgi czwartej dulosekunda niuton na metr kwadratowy niuton na metr kwadratowy niuton na metr kwadratowy metr kwadratowy na niuton (warto bezwymiarowa) dul wat (warto bezwymiarowa) dul kelwin stopie Celsjusza na kelwin dul na kilogram i kelwin dul na kelwin dul na kelwin wat na metr razy kelwin wat na metr kwadratowy razy kelwin

rad m m2 m3 s m/s m/s2 kg kg/ m3 N N N/m Nm N/m2 N/m2 kgm/s Ns kgm2 m4 Js N/m2 N/m2 N/m2 m2/N J W J K O C K-1 J/(kg K) J/K J/K W/(m K) W/(m2 K)
l l

jednostka podstawowa

jednostka podstawowa

jednostka podstawowa 1N = 1 kg m/s2

l

1 Js = 1 kg m2/s
l

1 J = 1 Nm 1 W = 1 Nm/s

1 J = 1 Nm jednostka podstawowa

13

n JEDNOSTKI FIZYCZNE

ENERGIA Jednostk enegii w midzynarodowym ukadzie miar SI jest DUL [J] 1J = 1N m = 1W s

l l

kJ

kW l h

kcal

KM l h

kp l m

1J = 1kJ = 1kW h = 1 kcal = 1 PS h = 1 kp m =

l l l

1 1000 3 600 000 4 190 2 650 000 9,81

0,001 1 3 600 4,19 2 650 0,00981

2,78 10-7 2,78 10-4 1 0,00116 0,736 2,72 10-6

l l l

2,39 10-4 0,239 860 1 632 0,00234

l

3,77 10-7 3,77 10-4 1,36 0,00158 1 3,7 10-6

l l l

0,102 102 367 000 427 270 000 1

MOC Jednostk mocy w midzynarodowym ukadzie miar SI jest WAT [W] 1W 1J/s = 1N m/s
l l

kW

kcal/s

kcal/h

kp l m/s

KM

1W = 1kW = 1kcal/s = 1 kcal/h = 1 kp m/s = 1 PS =

l

1 1000 4 190 1,16 9,81 736

0,001 1 4,19 0,00116 0,00981 0,736

2,39 10-4 0,239 1 2,78 10-4 0,00234 0,176

l l

0,860 860 3 600 1 8,43 632

0,102 102 427 0,119 1 75

0,00136 1,36 5,69 0,00158 0,0133 1

CINIENIE Jednostk cinienia w midzynarodowym ukadzie miar SI jest PASCAL [Pa] 1Pa = 1N/m
2

1 Pa = N/m
2

1 bar = 0,1 M Pa

1 kp/m2 = 1 mm Ws

at = 1 kp/cm2

1 atm = 760 Torr

1 Torr = 1/760 atm

1Pa = 1N/m2 1 1bar = 0,1 M Pa 1kp/m2 = 1mm Ws 1 at = 1 kp/cm2 1 atm = 760 Torr 1 Torr = 1/760 atm

10-5

0,102

0,102 10-4
l

0,987 10-5
l

0,0075

105

10 200

1,02

0,987

750

9,81

9,81 10-5
l

10-4

0,968 10-4
l

0,0736

98 100

0,981

10 000

0,968

736

101 325

1,013

10 330

1,033

760

133

0,00133

13,6

0,00136

0,00132

14

n PRZELICZANIE JEDNOSTEK MIAR

DUGO

1 cal 1 stopa 1 cal2 1 stopa2 1 1 1 1 cal3 stopa3 UK gallon US gallon

= 25,4 mm = 0,3048 m = 645,16 mm2 = 0,0929 m2 = = = = 16387 mm3 0,0283 m3 4,546 litra 3,785 litra

POWIERZCHNIA

OBJTO

MASA

1 uncja 1 gr (grain) 1 lb 1 lbf 1 lbf 1 kp

= 28,35 g = 0,0648 g = 0,4536 kg = 0,4536 kp = 0,00445 kN = 0,00981 kN

lbf/in2 lbf/ft2 kp/m2 kPa=kN/m2 Torr=mm Hg

SIA

CINIENIE
1 lb/in2 1 lbf/ft2(psf) 1 kp/m2 1 kPa = 1 kN/m2 1 Torr = 1 mm Hg = = = = =

1 0,00694 0,00142 0,145 0,0193

144 1 0,2048 20,886 2,78

703 4,883 1 102 13,59

6,895 0,04788 0,00981 1 0,133

51,71 0,36 0,0736 7,52 1

GSTO ENERGIA

1 lb/ft3(pcf)

= 16,018 kg/m3
Btu kcal kJ kWh

1 Btu 1 kcal 1 kJ 1 kWh

= = = =

1 3,968 0,948 3412

Btu/ ft h OF

0,252 1 0,239 860

Btu in/ ft2 h OF

1,055 4,187 1 3600

kcal/ m h OK

0,00029 0,001163 0,000278 1

W/ m OK

PRZEWODNO CIEPLNA
1 Btu/ ft h F 1 Btu in/ ft2 h OF 1 kcal/ m h OK 1 W/ m OK
O

= = = =

1 0,0833 0,672 0,578

Btu/ in2 h OF

12 1 8,064 6,933
Btu/ ft2 h OF

1,488 0,124 1 0,860

kcal/ m2 h OK

1,73 0,144 1,163 1

W/ m2 OK

WSPCZYNNIK PRZENIKANIA CIEPA

1 Btu/ in2 h OF 1 Btu/ ft2 h OF 1 kcal/ m2 h OC 1 W/ m2 OC

= = = =

1 0,0694 0,00142 0,00122

144 1 0,2048 0,1761

703 4,882 1 0,860

818 5,678 1,163 1

STRUMIE CIEPLNY

1 Btu/ft h 1 Btu/ft h 1 kcal/m h 1 Btu/ft2 h 1 Btu/ft2 h 1 kcal/m2 h

= 0,8268 kcal/m h = 0,9615 W/m = 1,163 W/m = 2,712 kcal/m2 h = 3,155 W/m2 = 1,163 W/m2

15

n PORWNANIE SKAL TEMPERATUR

Porwnanie skal temperatur Celsjusza i Fahrenheita

Przeliczenie ze skali Celsjusza na Farenheita OF = 32 + 5/9 OC C 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115 120 125 130 135 140 145 150 155 160 165 170 175 180 185 190 195 200 205 210 215 220 F 32 41 50 59 68 77 86 93 104 113 122 131 140 149 158 167 176 182 194 203 212 221 230 239 248 257 266 275 284 293 302 311 320 329 338 347 356 365 374 383 392 401 410 419 428 C 225 230 235 240 245 250 255 260 265 270 275 280 285 290 295 300 305 310 315 320 325 330 335 340 345 350 355 360 365 370 375 380 385 390 395 400 405 410 415 420 425 430 435 440 445 F 437 446 455 464 473 482 491 500 509 518 527 536 545 554 563 572 581 590 599 608 617 626 635 644 653 662 671 680 689 698 707 716 725 734 743 752 761 770 779 788 797 806 815 824 833 C 450 455 460 465 470 475 480 485 490 495 500 505 510 515 520 525 530 535 540 545 550 555 560 565 570 575 580 585 590 595 600 605 610 615 620 625 630 635 640 645 650 655 660 665 670 F 842 851 860 869 878 887 896 905 914 923 932 941 950 959 968 977 986 995 1004 1013 1022 1031 1040 1049 1058 1067 1076 1085 1094 1103 1112 1121 1130 1139 1148 1157 1166 1175 1184 1193 1202 1211 1220 1229 1238 C 675 680 685 690 695 700 705 710 715 720 725 730 735 740 745 750 755 760 765 770 775 780 785 790 795 800 810 820 830 840 850 860 870 880 890 900 910 920 930 940 950 960 970 980 990 F 1247 1256 1265 1274 1283 1292 1301 1310 1319 1328 1337 1346 1355 1364 1373 1382 1391 1400 1409 1418 1427 1436 1445 1454 1463 1472 1490 1508 1526 1544 1562 1580 1598 1616 1634 1652 1670 1688 1706 1724 1742 1760 1778 1796 1814 F 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 170 180 190 200 210 220 230 240 250 260 270 280 290 300 310 320 330 340 350 360 370 380 390 400 410 420 430 440 Przeliczenie ze skali Farenheita na Celsjusza OC = 5/9 (OF - 32) C -18 -12 -7 -1 4 10 16 21 27 32 38 43 49 54 60 66 71 77 82 88 93 99 104 110 116 121 127 132 138 143 149 154 160 166 171 177 182 188 193 199 204 210 214 221 227 F 450 460 470 480 490 500 510 520 530 540 550 560 570 580 590 600 610 620 630 640 650 660 670 680 690 700 710 720 730 740 750 760 770 780 790 800 810 820 830 840 850 860 870 880 890 C 232 238 243 249 254 260 266 271 277 282 288 293 299 304 310 316 321 327 332 338 343 349 354 360 366 371 377 382 388 393 399 404 410 416 421 427 432 438 443 449 454 460 466 471 477 F 900 910 920 930 940 950 960 970 980 990 1000 1010 1020 1030 1040 1050 1060 1070 1080 1090 1100 1110 1120 1130 1140 1150 1160 1170 1180 1190 1200 1210 1220 1230 1240 1250 1260 1270 1280 1290 1300 1310 1320 1330 1340 C 482 488 493 499 504 510 516 521 527 532 538 543 549 554 560 566 571 577 582 588 593 599 604 610 616 621 627 632 638 643 649 654 660 666 671 677 682 688 693 699 704 710 716 721 727 F 1350 1360 1370 1380 1390 1400 1410 1420 1430 1440 1450 1460 1470 1480 1490 1500 1510 1520 1530 1540 1550 1560 1570 1580 1590 1600 1610 1620 1630 1640 1650 1660 1670 1680 1690 1700 1710 1720 1730 1740 1750 1760 1770 1780 1790 C 732 738 743 749 754 760 766 771 777 782 788 793 799 801 810 816 821 827 832 838 843 849 854 860 866 871 877 882 888 893 899 904 910 916 921 927 932 938 943 949 954 960 966 971 977

16

n TABELE PARAMETRW TECHNICZNYCH

Przewodno cieplna produktw z weny mineralnej PAROC dla rnych temperatur

produkty PAROC

wspczynnik wspczynnik przewodzenia ciepa przewodzenia ciepa O w 10 C w 40OC W/mk W/mk

PAROC Pyta T100 PAROC Pyta T80 PAROC Pyta IPL i IPL ALU PAROC Pyta IVL PAROC Pyta KAT PAROC Mata WIRED MAT 100 VM PAROC Mata WIRED MAT 100 VM ALU PAROC Mata WIRED MAT 80 VM PAROC Mata WIRED MAT 80 VM ALU PAROC Mata LW 60 PAROC Mata LW 80 PAROC Mata Lamella MAT LAM PAROC Mata ALUMATA PAROC Otulina AE i AE KOMBI PAROC Otulina E i E KOMBI

0,036 0,036 0,034 0,034 0,034 0,036 0,036 0,036 0,036 0,036 0,036 0,041 0,041 0,034 0,034
Pojemno cieplna [kJ/(kg K)]
l

0,038 0,038 0,037 0,037 0,037 0,038 0,038 0,038 0,038 0,038 0,038 0,045 0,045 0,036 0,036
Przewodno cieplna l [10-3 (W/m l K)]

Gsto, pojemno i przewodno cieplna dla suchego powietrza dla rnych temperatur

Temperatura [ C]
O

Gsto [kg/m ]
3

-180 -160 -140 -120 -100 -80 -60 -40 -20 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 250 300 350 400 450 500 600 700 800 900 1000

3,8515 3,1268 2,6391 2,2867 2,0186 1,8073 1,6364 1,4952 1,3765 1,2754 1,1881 1,1120 1,0452 0,9859 0,9329 0,8854 0,8425 0,8036 0,7681 0,7356 0,6653 0,6072 0,5585 0,5170 0,4813 0,4502 0,3986 0,3577 0,3243 0,2967 0,2734

1,071 1,036 1,021 1,014 1,011 1,009 1,007 1,006 1,006 1,006 1,007 1,008 1,009 1,010 1,012 1,014 1,017 1,020 1,023 1,026 1,035 1,046 1,057 1,069 1,081 1,093 1,116 1,137 1,155 1,171 1,185

9,00 10,90 12,70 14,60 16,40 18,16 19,83 21,45 23,01 24,54 26,03 27,49 28,94 30,38 31,81 33,23 34,66 36,07 37,49 38,91 42,43 45,91 49,31 52,57 55,64 58,48 63,50 67,80 71,30 74,30 76,80

n PRZYKAD dla 100 OC l = 0,03181 W/m K

l

17

n TABELE PARAMETRW TECHNICZNYCH

Gsto i pojemno cieplna wody dla rnych temperatur

Temperatura [OC]

Gsto [kg/m3]

Pojemno cieplna [kJ/kgK]

Temperatura [OC]

Gsto [kg/m3]

Pojemno cieplna [kJ/kgK]

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

999,9 1000,0 999,7 999,2 998,2 997,0 995,7 994,0 992,2 990,2 988,1
0

4,2281 4,2110 4,1984 4,1900 4,1846 4,1808 4,1787 4,1778 4,1778 4,1787 4,1804
20 40

55 60 65 70 75 80 85 90 95 100

985,7 983,2 980,6 977,8 974,9 971,8 968,7 965,3 961,9 958,4

4,1885 4,1850 4,1875 4,1904 4,1929 4,1959 4,1988 4,2017 4,2042 4,2080

Przewodno cieplna wody dla rnych temperatur Przewodno cieplna lodu dla rnych temperatur Ciepo topnienia lodu

Temperatura [OC]

60

80

100

l W/ mK
Temperatura [OC]

0,55
0

0,59
-20

0,62
-40

0,65
-60

0,68
-80

0,71
-100

l W/ mK

2,23

2,44

2,66

2,90

3,17

3,47

332 kJ/kg
Materia Gsto [g/cm3] Pojemno cieplna [kJ/kgK] [g/cm3] Materia Gsto Pojemno cieplna [kJ/kgK]

Gsto i pojemno cieplna produktw spoywczych

Jabka Banany Piwo Maso Jaja Ld Lody Zielony groszek Tuszcz Ryby Ryby, mroone Miso Miso, mroone Drb Drb, mroony Owoce i warzywa Zboe

0,3 1,02-1,04 0,95 1,09 0,90 0,93 1,00 0,90 1,00 0,3-0,8 0,5-0,8

3,85 3,35 3,75 2,50 3,20 2,15 3,30 3,35 2,50 3,45 1,80 3,10 1,60 3,35 1,75 3,80-3,85 2,10

Mid Ser Ziemniaki Margaryna, pynna Margaryna, zastygnita Mka Mleko Olej mietana Czekolada Smalec Wino Dziczyzna Dziczyzna, mroona Cukier Syrop Cebula

0,65-0,70 0,5-0,6 1,03 0,91 1,005 0,85 1,00 1,58-1,61 1,20 -

1,45 2,70 3,35 1,45 2,70 1,85 3,75 1,65 2,85 3,20 2,25 3,75 3,35 1,65 1,25 3,20 3,80

Zewntrzny wspczynnik przenikania ciepa w przypadku dziaania wiatru Przyjto as = 2,5 W/(m C)
2 O

rednica zewntrzna izolacji [mm] 1 5

as [ W/(m2
10

C) ]

Prdko wiatru [m/s] 15 25

50 75 100 150 200 300 400 500 Powierzchnia paska

10,1 9,5 9,1 8,6 8,2 7,8 7,5 7,3 12,9

29,9 27,8 26,4 24,5 23,3 21,7 20,6 19,8 29,7

50,3 46,6 44,1 40,8 38,7 35,9 34,0 32,7 50,5

68,6 63,4 60,0 55,6 52,6 48,7 46,1 44,2 68,8

102,0 94,2 89,1 82,3 77,9 72,0 68,1 65,3 102,0

18

n TABELE PARAMETRW TECHNICZNYCH

Staa promieniowania dla rnych materiaw

Materia Stan powierzchni Staa promieniowania [W/m2/k4] Materia Stan powierzchni Staa promieniowania [W/m2/k4]

Ciao doskonale czarne Metale Aluminium Aluminium Ow eliwo eliwo Blacha elazna Blacha elazna Blacha elazna Blacha elazna Blacha elazna Mied Mied Mosidz Mosidz Blacha stalowa Blacha stalowa

5,77

Blacha stalowa Metale malowane Lakier aluminiowy Lakier biay pigmentowany Lakier czarny poyskujcy Materiay rne upki azbestowe Drewno dbowe Papa dachowa Gips Szko Guma Marmur, jasnoszary Olej Pyta z tworzywa sztucznego, jasnoszara Papier Wena mineralna Cega

Warstwa tlenkowa byszczca

4,72

Polerowana Surowa Oksydowana na szaro wieo obrobiona Naskrek odlewu nieobrobiony Zardzewiaa Niklowana polerowana Ocynkowana szara Cynk aluminium wieo oszlifowana papierem ciernym Polerowana Walcowana wieo oszlifowana papierem ciernym Powierchnia walcowana surowa Zgorzelina walcowniana Warstwa tlenkowa szorstka

0,30 0,50 1,62 2,51 4,70 3,95 0,31 1,59 1,00 1,40 0,23 3,61 1,19 0,40 3,79 4,63

2,30 5,23 5,06

Szorstka Strugana (heblowana)

5,54 5,16 5,26 5,21 5,41 4,95 5,37 4,85 2,30 5,37 5,30 5,36

Gadka Mikka Polerowana

Szorstka

Temperatura punktu rosy ts w zalenoci od temperatury i wilgotnoci wzgldnej powietrza

Temperatura powietrza ti [OC] 30% 35% 40% Temperatura punktu rosy ts w OC przy wilgotnoci wzgldnej f i 45% 50% 55% 60% 65% 70% 75% 80% 85% 90% 95%

30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10

10,5 9,7 8,8 8,0 7,1 6,2 5,4 4,5 3,6 2,8 1,9 1,0 0,2 -0,6 -1,4 -2,2 -2,9 -3,7 -4,5 -5,2 -6,0

12,9 12,0 11,1 10,2 9,4 8,5 7,6 6,7 5,9 5,0 4,1 3,2 2,3 1,4 0,5 -0,3 -1,0 -1,9 -2,6 -3,4 -4,2

14,9 14,0 13,1 12,2 11,4 10,5 9,6 8,7 7,8 6,9 6,0 5,1 4,2 3,3 2,4 1,5 0,6 -0,1 -1,0 -1,8 -2,6

16,8 15,9 15,0 14,1 13,2 12,2 11,3 10,4 9,5 8,6 7,7 6,8 5,9 5,0 4,1 3,2 2,3 1,3 0,4 -0,4 -1,2

18,4 17,5 16,6 15,7 14,8 13,9 12,9 12,0 11,1 10,2 9,3 8,3 7,4 6,5 5,6 4,7 3,7 2,8 1,9 1,0 0,1

20,0 19,0 18,1 17,2 16,3 15,3 14,4 13,5 12,5 11,6 10,7 9,8 8,8 7,9 7,0 6,1 5,1 4,2 3,2 2,3 1,4

21,4 20,4 19,5 18,6 17,6 16,7 15,8 14,8 13,9 12,9 12,0 11,1 10,1 9,2 8,2 7,3 6,4 5,5 4,5 3,5 2,6

22,7 21,7 20,8 19,9 18,9 18,0 17,0 16,1 15,1 14,2 13,2 12,3 11,3 10,4 9,4 8,5 7,5 6,6 5,7 4,7 3,7

23,9 23,0 22,0 21,1 20,1 19,1 18,2 17,2 16,3 15,3 14,4 13,4 12,5 11,5 10,5 9,6 8,6 7,7 6,7 5,8 4,8

25,1 24,1 23,2 22,2 21,2 20,3 19,3 18,3 17,4 16,4 15,4 14,5 13,5 12,5 11,6 10,6 9,6 8,7 7,7 6,7 5,8

26,2 25,2 24,2 23,3 22,3 21,3 20,3 19,4 18,4 17,4 16,4 15,5 14,5 13,5 12,6 11,6 10,6 9,6 8,7 7,7 6,7

27,2 26,2 25,2 24,3 23,3 22,3 21,3 20,3 19,4 18,4 17,4 16,4 15,4 14,5 13,5 12,5 11,5 10,5 9,6 8,6 7,6

28,2 27,2 26,2 25,2 24,2 23,2 22,3 21,3 20,3 19,3 18,3 17,3 16,3 15,3 14,4 13,4 12,4 11,4 10,4 9,4 8,4

29,1 28,1 27,1 26,1 25,1 24,1 23,1 22,2 21,2 20,2 19,2 18,2 17,2 16,2 15,2 14,2 13,2 12,2 11,2 10,2 9,2

19

n TABELE PARAMETRW TECHNICZNYCH

Rozszerzalno liniowa materiaw staych w zakresie temperatur od 0 do 100OC

Materia Rozszerzalno liniowa [mm/m] Materia Rozszerzalno liniowa [mm/m]

Metale Aluminium Ow Brz Chrom Duraluminium elazo Stal, niestopowa Stal chromowa Stal niklowa 20Ni Stal niklowa 36Ni eliwo Zoto Konstantan Mied Mosidz Nikiel Platyna Srebro Cynk Cyna Materiay budowlane Piaskowiec wapnisty Wapie Klinkier Marmur Zaprawa wapienna Zaprawa cementowa Granit Szko Porcelana Pianobeton Beton zwyky

2,38 2,90 1,75 0,70 2,35 1,23 1,15 1,10 1,95 0,15 1,04 1,42 1,52 1,65 1,84 1,30 0,90 1,96 1,65 2,67

Tynk szlachetny Drewno dbowe Drewno wierkowe Materiay izolacyjne Korek ekspandowany Szko piankowe Pianka poliuretanowa ywica fenolowa spieniona Materiay ognioodporne Cega boksytowa Cega chromitowa Cega karborundowa Cega magnezjowa Cega magnezytowa Cega kwarcowo - szamotowa Cega szamotowa Cega silikatowa Materiay syntetyczne ywica epoksydowa zbrojona wknem szklanym 60% ywica poliestrowa zbrojona wknem szklanym 60% Polietylen Polistyren Polichlorek winylu Poliuretan Perlon Nylon Celuloid

0,46 - 0,90 0,76; 5,44 0,30; 5,80

7,80 0,85 7,00 3,90

0,52 - 0,65 0,73 - 0,91 0,44 - 0,54 1,39 - 1,45 1,37 - 1,45 0,50 - 0,63 0,55 - 0,63 0,49 1,27 - 1,54

1,00 2,00 15,00 - 23,00 6,00 - 8,00 7,00 - 8,00 12,00 6,00 - 12,00 7,00 - 10,00 10,00

0,78 0,70 0,23 - 0,48 0,2 - 2,0 0,73 - 0,89 0,85 - 1,35 0,80 - 1,18 0,35 - 0,81 0,30 1,08 1,20

Przegld najwaniejszych waciwoci popularnych paliw stosowanych do ogrzewania

Paliwo

Wilgotno [%]

Popi [%]

Zawarto skadnikw palnej [%]

Ciepo [kJ/kg]

Gsto [kg/m3]

lotnych w substancji spalania paliwa

Koks Antracyt Wgiel kamienny Wegiel drzewny Torf Drewno opaowe Olej opaowy

4 2 6 10 30 25 0

9 4 7 1 5 1 0

1 6 35 15 70 80 100

28.900 32.600 29.300 29.700 14.000 14.000 40.000

450 750 800 160 300 -

20

n KRZYWE ABSORPCJI

Krzywe absorpcji dla pyt z weny mineralnej PAROC

Szczelina powietrzna za pytami zwiksza absorpcj podstawow.

Tumienie dwiku w prostym kanale wentylacyjnym dla pyt z weny mineralnej PAROC
Zgodnie ze wzorem Sabina dla kanaw: P = obwd wewntrzny okadziny [m] F = wolne pole przekroju poprzecznego kanau [m2]
Grubo pyty z weny kamiennej PAROC

Wygicie pyt z weny mineralnej PAROC

Pyty stosowane do izolacji powierzchni wygitych lub zakrzywionych powinny mie moliwo ksztatowania wedug krzywizny izolowanej powierzchni bez wystpowania spka lub zama wyrobu. Ponisza tablica przedstawia najmniejsze promienie wygicia dla pyt z weny kamiennej o rnych grubociach.
Grubo [mm] T60 Pyty IPL PAL

Wygicie mat z weny mineralnej PAROC

Maty z weny kamiennej PAROC s podatne na ksztatowanie i daj si wygina nawet wok rur o maych promieniach krzywizny. Ponisza tablica przedstawia minimalne rednice rur, ktre mog by izolowane poszczeglnymi rodzajami mat. Jeeli wymagana jest wiksza grubo izolacji, to mona j wykona przy uyciu dwch lub trzech warstw.
Grubo izolacji [mm] mata lamelowa Maty mata na siatce mata ocieplajca

30 40 50 60 70 80 100 120 150

300 400 500 700 800 1 000 1 500 2 000 2 000

500 700 1 000 1 500 2 500 2 500 2 500

1 000 1 500 2 000 2 500 3 000 3 000 3 000

30 40 50 60 70 80 100

35 45 60 90 160 -

35 45 60 70 85 110 190

35 60 70 85 110 160

Najmniejszy promie wygicia [mm].

Minimalna rednica rury [mm] dla izolacji jednowarstwowej dla uzyskania nominalnej gruboci izolacji. Gdyby bya wymagana wiksza grubo izolacji, to mona j wykona przy uyciu dwch lub trzech warstw.

21

s NOTATKI

22

s NOTATKI

23

s NOTATKI

24

FIRMA PAROC posiada 50 letnie dowiadczenie w opracowywaniu, wytwarzaniu i dystrybucji produktw z weny mineralnej stosowanej w sektorze budowlanym i innych sektorach. Produkty podzielone s na trzy zasadnicze grupy: izolacje budowlane, izolacje techniczne, systemy paneli.

Izolacje budowlane Pyty z weny mineralnej, maty i wena granulowana zapewniaj doskona ochron przed wysokimi i niskimi temperaturami, ogniem oraz haasem. Produkty PAROC s energooszczdne, daj gwarancj bezpieczestwa i s przyjazne rodowisku naturalnemu.

Izolacje techniczne Otuliny, maty z siatk stalow, maty lamella, wena granulowana oraz pyty odporne na dziaanie wysokich temperatur stosowane s jako izolacja termiczna, zabezpieczenie przed po arem oraz haasem w ramach zastosowa typu HEVAC oraz OEM w zakadach przemysowych i na statkach.

Systemy pyt warstwowych Ognioodporne pyty warstwowe su do wykonywania wewntrznych i zewntrznych cian oraz sufitw. Skadaj si z rdzenia z weny mineralnej oraz poszycia zewntrznego z blachy. Stosowane s w budynkach przemysowych, handlowych i obiektach u ytecznoci publicznej.

PAROC POLSKA Sp. z o.o. ul. Gnienieska 4 62-240 Trzemeszno Tel. +52 568 21 90 Fax +52 315 45 79 www.paroc.pl BIURO DORADZTWA TECHNICZNEGO ul. Migdaowa 4 02-796 Warszawa Tel. +22 645 14 77 Fax +22 645 14 76
A M E M B E R O F PA R O C G R O U P