Cancer Screening Programmes

CERVICAL SCREENING

POLISH POLSKI

BADANIA SZYJKI MACICY Fakty

Na czym polega badanie szyjki macicy?

Badanie szyjki macicy nie suy wykrywaniu raka szyjki. Jest to badanie sprawdzajce stan zdrowia szyjki, to jest dolnej czci macicy. W przypadku wielu kobiet wynik wskae, e wszystko jest w porzdku. Ale u jednej na 20 kobiet badanie wskazuje na zmiany w komrkach. Zmiany takie mog mie wiele przyczyn. Wikszo takich zmian nie prowadzi do raka szyjki macicy.

Dlaczego powinnam przej badania szyjki macicy?

Czsto mona zapobiec rakowi szyjki macicy. Objawy wskazujce, e moe do niego doj, mona wykry wczenie i w ten sposb powstrzyma jego rozwj zanim kobieta na niego zachoruje. Co roku w Anglii okoo 900 kobiet umiera na raka szyjki macicy. Ale wiele z nich nie poddawao si regularnym badaniom. Niestawianie si na badania szyjki macicy jest jednym z najwaniejszych czynnikw ryzyka wpywajcych na rozwijanie si tego typu raka. Naukowcy z instytucji badawczej Cancer Research UK oceniaj, e badania szyjki macicy mog uratowa rocznie w Anglii do 4500 kobiet.

Czy wszystkie kobiety powinny poddawa si badaniom?

Oferujemy takie badania wszystkim kobietom w wieku od 25 do 64 lat, ale na raka szyjki macicy czciej zapadaj kobiety, ktre: pal; odbyy pierwszy stosunek seksualny w modym wieku; miay kilku partnerw seksualnych, albo partnera, ktry z kolei mia kilka partnerek; lub bior leki immunosupresyjne (na przykad po transplantacji). Badaniom stanu zdrowia szyjki macicy powinny poddawa si rwnie kobiety, ktre ju przeszy menopauz. Popro Twojego lekarza o rad jeli: wycito Ci macic; skoczya 65 lat; nigdy nie miaa stosunku seksualnego z mczyzn; lub nie jeste pewna, czy to badanie jest Ci jeszcze potrzebne.

1 of 5

Cancer Screening Programmes Na czym polega Program Bada Szyjki Macicy NHS?
Program zapewnia, e wszystkie kobiety w wieku od 25 do 64 lat automatycznie otrzymaj zaproszenie na badania. Twoje imi i nazwisko uzyskamy z listy pacjentw Twojego lekarza. Dlatego wane jest, by Twj lekarz zawsze posiada Twoje aktualne dane, cznie z adresem. Po pierwszym badaniu szyjki macicy otrzymasz kolejne zaproszenia: w przypadku kobiet w wieku od 25 do 49 lat co trzy lata, a potem, w wieku od 50 do 64 lat, co 5 lat.

Kto przeprowadzi badania?

Lekarz lub pielgniarka. Jeli wolisz, by badanie wykonaa kobieta, albo pragniesz, by kto Ci towarzyszy, naley poprosi o to umawiajc si na badanie.

Czy musz si rozebra?

Poprosimy, by rozebraa si od pasa w d ale jeli masz na sobie spdnic, jej zdjcie nie bdzie konieczne.

Na czym polega badanie?

Lekarz lub pielgniarka poprosz, by pooya si na ku. Nastpnie do pochwy wprowadz delikatnie may instrument, wziernik. Instrument ten utrzymuje pochw w otwartej pozycji. Nastpnie przetr powierzchni szyjki ma szpatuk, przypominajc szczoteczk, w celu pobrania kilku komrek. Komrki te zostan umieszczone na szkieku laboratoryjnym lub w maym pojemniku z pynem. W laboratorium komrki te poddane zostan analizie mikroskopowej. Cae badanie trwa zaledwie kilka minut.

Czy badanie jest bolesne?

By moe bdzie nieprzyjemne lub odczujesz bl postaraj si zrelaksowa biorc wolne, gbokie oddechy. Bl jest wikszy, jeli jeste napita. Gdyby rzeczywicie bolao, natychmiast powiedz o tym lekarzowi czy pielgniarce: by moe bd mogli go zmniejszy.

Co powinnam zrobi przed badaniem?

Nie mona przeprowadzi badania w czasie okresu. Upewnij si zatem, e termin badania przypada przed lub po miesiczce. Najlepszy moment to rodek cyklu.

Czy przed badaniem mona odby stosunek seksualny?

Jeli stosujesz spermicydy, diafragm lub rodek nawilajcy, nie naley ich uywa na 24 godziny przed badaniem, bo zawarte w nich rodki chemiczne mog wpyn na wynik badania. 2 of 5

Cancer Screening Programmes Kiedy otrzymam wyniki badania?

Po badaniu lekarz lub pielgniarka poinformuje jak, gdzie i mniej wicej kiedy dostaniesz wyniki. Przed wyjciem z przychodni lub kliniki upewnij si, czy dostaa te informacje.

Czy mona polega na wynikach bada?

Wczesne wykrycie i leczenie moe niedopuci do rozwoju okoo 75% typw raka ale, podobnie jak inne badania, nie jest to metoda doskonaa. Moe na przykad nie wykry wczesnych zmian w komrkach, ktre z czasem mog spowodowa raka. Zwyrodniae komrki w Twojej prbce mog nie zosta rozpoznane z nastpujcych powodw: czasem trudno je odrni od normalnych komrek; w prbce moe znajdowa si tylko kilka atypowych komrek; lub osoba analizujca prbk moe nie zauway nieprawidowoci (co czasem si zdarza, niezalenie od dowiadczenia analityka). Przecitnie jedno badanie na 20 trzeba powtrzy z nastpujcych powodw: masz infekcj, ktr trzeba wyleczy przed pozyskaniem odpowiedniej jakoci prbki; komrki szyjki w prbce s zamaskowane krwi lub luzem; w prbce znalazo si za mao komrek z szyjki by moliwa bya dokadna ocena; Twoja prbka nie zostaa odpowiednio przygotowana; lub prbka zostaa uszkodzona. Jeli masz do czynienia z nietypowymi objawami, takimi jak krwawienie po stosunku lub midzy okresami, powinna pj do Twojego lekarza.

Co oznacza ponowne wezwanie?

Bardzo rzadko oznacza to, e masz raka. Moe to po prostu oznacza, e Twoja prbka bya nieczytelna, i e potrzebne jest kolejne badanie. Tak sytuacj okrelamy sowami unsatisfactory result, to jest wynik niezadowalajcy. Z drugiej strony Twj wynik moe oznacza, e w komrkach szyjki odnaleziono jakie niewielkie zmiany. Wykrycie takich zmian (zwanych dyskaryosis) oznacza sytuacj, ktr nazywamy abnormal result, to jest wynik nieprawidowy. To nie jest rak. Ale zdarza si i tak, e po kolejnej analizie takiego nieprawidowego wyniku odkryty zostanie rak. Dodatkowe informacje co do znaczenia terminu wynik nieprawidowy znajdziesz w broszurze o naszym programie bada przeciwrakowych, zatytyowanej What your abnormal result means (Co oznaczaj sowa nieprawidowy wynik).

3 of 5

Cancer Screening Programmes Czy mona co zrobi po wykryciu nieprawidowoci?

Tak. Twj lekarz lub pielgniarka wyjani, co naley zrobi. Mog zaprosi Ci na ponowne badania szyjki macicy, bo czasem atypowe komrki samoistnie powracaj do stanu normalnego. Moliwe jest rwnie, e zostaniesz wezwana do szpitala, na bardziej szczegowe badania, zwane colposcopy (wziernikowanie pochwy). Dodatkowe informacje o wziernikowaniu pochwy znajdziesz w naszej broszurze o programie bada przeciwrakowych, zatytyowanej The colposcopy examination (Wziernikowanie pochwy). Gdyby zasza potrzeba leczenia - jest to prosty zabieg, zwykle wykonywany w ambulatorium. Oznacza to, e nie ma potrzeby zatrzymania pacjenta na noc.

Czy badania szyjki macicy mog niedopuci do raka?

Regularne badania szyjki to najlepszy sposb wczesnego wykrywania zmian w szyjce. Wczesna diagnoza i leczenie moe zapobiec rozwiniciu si raka w 75% przypadkw.

Co dzieje si z moj prbk po analizie?

Laboratorium, ktre analizowao Twoj prbk, zachowa j przez conajmniej 10 lat. Dziki temu moe j porwna z wczeniejszymi. Chodzi tu o to, by pacjentka leczona bya w odpowiedni sposb. Laboratorium moe rwnie przejrze akta wszystkich pacjentw, w tym i Twoje. W ten sposb realizujemy nasz cel, ktrym jest oferowanie pacjentom wysokiej jakoci usug i podnoszenie kwalifikacji naszego specjalistycznego personelu. Oznacza to, e personel zatrudniony w innych czciach suby zdrowia bdzie mia dostp do Twoich akt. Gdyby przegld wykaza, e naleao zaopiekowa si Tob inaczej, skontaktujemy si z Tob. Jeli sobie tego yczysz, przedstawimy Ci dodatkowe informacje o przegldzie Twojego przypadku. Dodatkowe informacje o rodzajach przechowywanych przez nas akt uzyska mona od NHS Direct pod numerem 0845 4647.

Podsumowanie
Aby uatwi Ci podjcie decyzji czy stawi si na badania szyjki macicy, przedstawiamy poniej najwaniejsze argumenty za przeprowadzeniem takiego badania i ewentualne zastrzeenia. Badania szyjki macicy zmniejsza ryzyko zachorowania na raka. Dziki tym badaniom rak szyjki jest obecnie rzadk chorob w tym kraju. Od lat 1980-tych liczba zachorowa na raka szyjki macicy spada o poow, w duej mierze dziki temu, e wikszo kobiet regularnie poddaje si badaniom. W jednym badaniu na 20 komrki s niedostatecznie widzialne pod mikroskopem. Wwczas badanie trzeba powtrzy. 4 of 5

Cancer Screening Programmes

Badanie moe wykaza niewielkie zmiany w komrkach szyjki macicy, ktre samoczynnie znikn. Kobiety, ktre nie stawiy si na badania, nie byyby wiadome tych zmian. Nie wiadomo jeszcze, ktre z takich zmian przerodzi sie mog w raka, a ktre nie. Wiele kobiet niepokoi si wykryciem takich niewielkich zmian. Badania szyjki macicy nie wykrywaj wszystkich nieprawidowoci. Regularne badania szyjki macicy mog zapobiec powstaniu okoo 75% przypadkw raka szyjki ale nie wszystkich. Dla niektrych kobiet badanie jest nieprzyjemne. Opracowania naukowe dowodz, e w Anglii badania szyjki macicy zapobiegaj 4500 tysicom zgonw rocznie.

Dodatkowe informacje i wsparcie

Jeli masz jakiekolwiek pytania co do tej usugi, moesz: zapyta Twojego lekarza; porozumie si z miejscowa klinik; odwiedzi nasze strony internetowe powicone badaniom, pod adresem www.cancerscreening.nhs.uk; lub odwiedzi NHS Direct pod adresem www.nhsdirect.nhs.uk Wydao Ministerstwo Zdrowia (Department of Health) wraz z Programem Bada na Raka (NHS Cancer Screening Programmes). Korzystalimy z porad i wsparcia Cancer Research UK Primary Care Education Research Group.

Prawa autorskie nale do Korony, 2006 r. Broszur przygotowao COI dla Ministerstwa Zdrowia Wersja zaktualizowana w 2006 r. Niniejszy tekst mona powiela nieodpatnie do uytku osobistego lub w ramach jednej instytucji bez koniecznoci wystpowania o zezwolenie. Jeli yczysz sobie dodatkowych egzemplarzy tej broszury, porozum si z: DH Publications Orderline Tel:08701 555 455 Fax:01623 724 524 E-mail: dh@prolog.uk.com i podaj numer 272855/Cervical Screening. Na yczenie broszur 272855/Cervical Screening moemy udostpni w wersjach dla niewidzcych, audio i duym drukiem. Wersje w innych jzykach znale mona pod adresem: www.cancerscreening.nhs.uk/cervical/publications/in-04.html

5 of 5