Kwartalnik Zespou Szk Ponadgimnazjalnych nr 6 dodatek do listopadowego numeru

Drodzy czytelnicy!

Zbliaj si wita Boego Narodzenia i kolejny rok 2012. To szczeglny czas, ktry przeznaczamy na refleksj, pojednanie si z Bogiem. Otwieramy si na drugiego czowieka, by w nim odkry Narodzonego Chrystusa. Korzystajc z okazji przygotowalimy dla Was, szanowni czytelnicy, specjalny dodatek, a w nim artykuy, ktre naley potraktowa jako zacht do przeycia tych wit i pozostaych dni 2012 roku w mioci i nadziei. Niech ta mio i nadzieja, ktre mamy sobie nawzajem okazywa, wypywa z Boej Stajenki, od Narodzonego Chrystusa.

Tradycje Boonarodzeniowe Boe Narodzenie obok Wielkanocy jest najuroczyciej obchodzonym witem. Jest to wito rodzinne, przewanie spdzane w gronie najbliszych ludzi - siga tradycjami dawnych czasw. Zachoway sie nawet lady obrzdw z czasw sowiaskich. Do wieczerzy wigilijnej zasiadano z zapadniciem zmroku, z chwil ukazania sie pierwszej gwiazdy pilnie wypatrywanej przez dzieci. Zaczynano od dzielenia sie opatkiem poczonym ze skadaniem sobie ycze. Pikny ten zwyczaj zachowa sie w Polsce do czasw obecnych. Dla dzieci jest to chyba najpikniejszy wieczr w roku, w ktrym atmosfera bani urzeczywistnia sie na par godzin, gdy pod piknie ubran choink, w wietle kolorowych wiateek znajduj prezenty, o ktrych marzyy. Niektre obyczaje, charakterystyczne dla polskiego Boego Narodzenia: Na wsi stawiano kiedy czsto niewymcone snopy zboa w czerech ktach izby, w ktrej odbywaa si wigilijna wieczerza. Wierzono rwnie, e o pnocy zwierzta rozmawiaj ludzkim jzykiem, lecz podsuchanie takiej rozmowy nie przynosio szczcia. Powszechnym obyczajem jest kadzenie siana pod obrus, ktrym nakrywa si st wigilijny. DZIELNIE SI OPATKIEM Najwaniejszym i najbardziej wzruszajcym momentem byo i jest dzielenie si powiconym opatkiem. Staropolskie opatki byy rnokolorowe i bardzo ozdobne. Dzi opatki s biae i ozdobnie wytaczane. Nazwa "opatek" pochodzi od aciskiego sowa "oblatum", czyli dar ofiarny. Dawniej czowiek skada ofiary nieznanym siom - wodzie, piorunom, wiatrom, trzsieniom ziemi, by ustrzec si od tego wszystkiego, co mogo mu zagraa. Praktyka pieczenia chleba przanego, niekwaszonego, takiego,

jakiego uywa Pan Jezus przy Ostatniej Wieczerzy, pochodzia z czasw biblijnych, od Mojesza i zachowaa si w Kociele do dzi, cho obecnie ten chleb ma inny wygld, jest bielszy, cieszy i delikatniejszy. Opatki, jakie my dzi znamy, pierwsi zaczli wypieka zakonnicy z klasztoru benedyktyskiego we Francji. Stamtd zwyczaj ten rozpowszechni si na ca Europ i wraz z chrzecijastwem przyby take do Polski. Opatek uywany by jednak wycznie do Mszy witej, do konsekracji komunikantw dla wiernych. Dopiero od XV wieku sta si bardziej popularny, kiedy nastpi jego masowy wypiek. By przeksk do wina, rodkiem do piecztowania listw, smarowany miodem by przysmakiem dla dzieci. Piknym staropolskim zwyczajem jest zapraszanie na Wigili ludzi samotnych tak, aby w ten wieczr nikt nie by opuszczony i smutny. KOLDA Nierozcznym elementem wit Boego Narodzenia jest kolda. Nazwa kolda pojawia si dawno temu. Wywodzi si ona od sowa "calendae", tak bowiem Rzymianie nazywali pocztek kadego miesica. Owe kalendy, szczeglnie styczniowe, czyli noworoczne, obchodzili bardzo radonie, bawili si, piewali, skadali sobie yczenia i obdarowywali prezentami. Koci katolicki znis stary, pogaski zwyczaj obchodzenia kalend, zachowaa si jednak tradycja piewania pobonych pieni, sawicych narodziny Chrystusa, odwiedzania si w domach, kupowania witecznych podarunkw. W ten sposb do jzyka naszych dziadkw weszo aciskie sowo "calendae", czyli kolda. Z biegiem czasu kold zwano nie tylko pie na Boe Narodzenie, ale take zwyczaj chodzenia po domach z yczeniami witeczno noworocznymi, czy odwiedzanie przez kapana parafian w ich domach. Trudno dzi ustali dokadnie czas, kiedy pierwsze koldy pojawiy si w Polsce. Prawdopodobnie mogo to by ju w XIII wieku, kiedy to przybyli do nas ojcowie franciszkanie. Wzorem zaoyciela swego Zakonu, w. Franciszka z Asyu, ktry pierwszy urzdzi bek wyobraajcy Boe Narodzenie, propagowali kult Dziecitka Jezus. Oni to zaczli urzdza po kocioach szopki, oni te pierwsi organizowali jaseka - ruchome przedstawienia scen Boego Narodzenia. Przy takich widowiskach na pewno piewano te i stosowne pieni, jednak z tego czasu nie zachowaa si ani jedna kolda. Najdawniejsze koldy, ktre znamy, pochodz z wieku XV, a najpopularniejsza z nich to kolda "Anio pasterzom mwi". Koldy nigdy nie poszy w zapomnienie, bo piewali je z ochot wszyscy, modzi i starzy, przekazywano je z pokolenia na pokolenie, potem je drukowano. Zbiory

takich kold i pastoraek zwano "kantyczkami". Kolejne wieki przyniosy nowe koldy, a najwikszy ich rozkwit datuje si na wiek XVII i XVIII. Wwczas powstay znane do dzi koldy, jak: "Wrd nocnej ciszy", "Bg si rodzi" i inne. JASEKA Pierwsze jaseka urzdzi dawno temu, w roku 1223, wielki mionik Dziecitka Jezus wity Franciszek z Asyu, w skalnej grocie w Greccio. Ojcowie i bracia z Zakonu zwyczaj ten ponieli na cay wiat, w tym take do Polski, gdzie ju pod koniec XIII wieku pojawiy si figury przedstawiajce ca scen Boego Narodzenia. Nadszed jednak czas, gdy ludziom znudzio si coroczne ogldanie drewnianych czy kamiennych figur. Pomysowi bracia zakonni zaczli wic wystawia najpierw ruchome figury, pniej za kukiekowe i wanie takie widowiska zaczy gromadzi wielkie tumy ludzi. Niestety reakcja ludzi na te przedstawienia nie bya godna miejsca, w jakim je wystawiano - kocioa i dlatego jaseka z nich usunito. Zaczto je wystawia w rnych miejscach (wikszych domach, placach, ulicach). Jaseka zawsze rozpoczynaj si scen zbudzenia pasterzy przez aniow. Zawsze jest te w nich scena na dworze okrutnego krla Heroda, jest mier krca wok jego tronu, ktra kos cina mu gow, jest niesforny diabe namawiajcy go do zabicia dzieci w Betlejem. Jest oczywicie wita Rodzina przy bku maego Jezusa, s pasterze i Trzej Krlowie przychodzcy z darami. Nazwa jaseka pochodzi od sowa "jasa", czyli b bydlcy w stajni. Od tego "obu" powsta bek, a od "jasa" - jaseka, w ktrych gwnym elementem jest bek z maym Dziecitkiem.

CHOINKA Na wigili Boego Narodzenia niemal kada polska rodzina umieszcza w swoim mieszkaniu i dekoruje choink. Jest to jedna z najmodszych tradycji wigilijnych. Drzewko to miao chroni dom i jego mieszkacw od zych mocy. Choinka w obecnej formie przyja sie w Polsce dopiero w XVIII w. i zwyczaj ten przenis si z Niemiec. Opisuje to m.in. Zygmunt Gloger w Encyklopedii Staropolskiej: Za czasw pruskich, tj. w latach 1795-

1806, przyjto od Niemcw zwyczaj w Wigili Boego Narodzenia ubierania dla dzieci sosenki lub jodeki orzechami, cukierkami, jabuszkami i mnstwem wieczek woskowych. Koci by pocztkowo niechtny temu zwyczajowi, lecz szybko nada choince chrzecijask symbolik "biblijnego drzewa wiadomoci dobra i za", pod ktrym rozpocza si historia ludzkoci. Choink wnosi si do domu w dniu, w ktrym wspominamy pierwszych ludzi - Adama i Ew. Na choince nie moe zabrakn jabek, bo wanie te owoce byy na owym biblijnym drzewie, a ponadto jabko symbolizuje zdrowie. Wrd iglastych gazek wij si acuchy, lekkie, somkowe i bibukowe, s pamitk po wu -kusicielu. Gwiazda na szczycie drzewka symbolizuje gwiazd betlejemsk, ktra wioda Trzech Krli do Dziecitka Jezus. wieczki na gazkach to jak okruchy ognia, ktry dawniej pon w izbie przez ca noc wigilijn, aby przychodzce na ten czas dusze przodkw mogy sie ogrza. Choinki ubierano take w piernikowe figurki ludzi i zwierzt, lukrowane kolorowo, posypane makiem. Szczeglnie okazale prezentowaa si posta w. Mikoaja. Tak ustrojona choinka staa w domu do Trzech Krli. W wielu rejonach Polski zwyczaj ubierania choinki zadomowi sie dopiero na pocztku XX wieku. Obecnie dziki technice wystrj choinek znacznie odbiega od dawnych prostych ozdb i palcych si wieczek.

PREZENTY Wigilijny zwyczaj obdarowywania sie prezentami pocztek swj bierze jeszcze z rzymskich Saturnaliw. W pniejszych wiekach przez Koci zosta nazwany Gwiazdk, gdy prezenty wrczano, gdy na niebie zauwaono pierwsz gwiazd. Ow gwiazd utosamiano z Gwiazd Betlejemsk. Poniewa t czci wieczoru wigilijnego najbardziej zainteresowane byy dzieci, nic zatem dziwnego, e to one z niecierpliwoci wypatryway pierwszej gwiazdki na niebie. W.MIKOAJ Uwielbiaj go wszyscy - doroli i dzieci, bogaci i biedni, mieszkacy duych miast i maych miasteczek. wity Mikoaj odwiedza nas 6 grudnia lub w wieczr wigilijny.

Wie gosi, i urodzi si na przeomie wiekw III i IV w Turcji. Kry o nim wiele legend. Niegdy by patronem eglarzy i wdrownych kupcw (urodzi si w rodzinie bogatych kupcw). Chroni ich od niebezpieczestw podry i zapewnia powodzenie w handlu. Patronowa te wielkim przedwitecznym jarmarkom. Urodzeni 6 grudnia chopcy dostawali imi - Mikoaj. Niektre miasta uczyniy go swoim patronem: Nowy Jork, Amsterdam. Za opiekuna obrali go rwnie uczeni, pasterze, bankierzy, a nawet winiowie. wity Mikoaj ukoczy seminarium duchowne i przez wiele lat by biskupem Miry, portowego miasteczka w Azji Mniejszej. By czowiekiem wielkiego serca, pomaga biednym i potrzebujcym. Rozda cay swj majtek ubogim. Prawdopodobnie czyni te cuda. Obecnie wity Mikoaj przynosi co roku prezenty 90 milionom dzieci na caym wiecie. Zostawia je pod poduszk, w skarpetach, bucikach czy pod choink. W Polsce czekamy na niego 6 grudnia oraz w wigili Boego Narodzenia. Ubrany jest w czerwony paszcz, a na plecach dwiga ogromny wr z prezentami. Jeszcze nie tak dawno do polskich dzieci przychodzi w asycie anioa i diaba. Anio rozdawa grzecznym maluchom sodycze, a niegrzecznym diabe wrcza rzgi. W Stanach Zjednoczonych wity Mikoaj - Santa Claus ma dug bia brod, czerwony akiet, czerwone spodnie i duy wr z prezentami. Wchodzi do domw przez komin. Dzieci dostaj prezenty w pierwszy dzie wit Boego Narodzenia.

Natalia awnik kl. II c

Wspomnienie wigilijne
Kto by powiedzia, e s wita i po witach, lecz dla mnie do tej pory wita to magiczny czas. Wtedy czuje si rado, bo jest to czas mioci i przebaczania. Ja jednak opowiem o jednej z najpikniejszych Wigilii z mojego dziecistwa. Czemu bya a tak wyjtkowa? Wyjtkowa, poniewa wtedy po raz ostatni zebraa si caa rodzina, a 14 osb, na dodatek na wsi u dziadkw, gdzie zawsze wita Boego Narodzenia byy takie wyjtkowe. Oczywicie ju wczesnym rankiem wszyscy zaczynalimy przygotowania do wieczerzy i mio byo patrze jak kady z domownikw radonie si krzta. Moja mama, babcia i ciocie zajmoway si przygotowaniami potraw i ciast. Pikne zapach czu byo w caym domu. A mj tato i wujkowie te pomagali, przewanie w sprztaniu domu i rozoeniu ogromnego stou. Natomiast ja wraz z kuzynkami, kuzynem, siostr i bratem zawsze uwielbialimy sucha opowiada naszego kochanego dziadka dotyczcych jego dziecistwa, jak to kiedy by maym dzieckiem, i jak cieszy si z jednego nawet cukierka. Piknie rwnie opowiada nam opowieci wigilijne. Wci mona byo tego sucha. Gdy dziadek opowiada, za oknem pada nieg. Ja jako jego najukochasza wnuczka zajmowaam miejsce na jego kolanach, tulc si do niego i caujc w policzek. Potem bya oczywicie zamiana, bo kady przecie z wnukw chcia posiedzie na kolanach dziadka. Po opowiadaniach dziadka wszyscy wsplnie ubieralimy choink. Piknie pachniao wtedy wierkiem. Ozdoby na choink wykonalimy sami. Nasza kochana babcia przynosia nam peno cukierkw i pierniczkw na choink i oczywicie poowa z nich ldowaa w naszych brzuszkach. Ta reszta te dugo nie wisiaa, bo kady z nas mia ju wypatrzone wczeniej, gdzie by tu cign cukierka czy pierniczka. Strasznie mi si podobao, kiedy podczas ubierania choinki, piewalimy sobie koldy. Darlimy si na cay gos i nikt nie przejmowa si faszowaniem, bo przecie dla nas wtedy liczya si rado ze piewania. Potem dziadek zabiera nas do stajni i pokazywa krwki i cielaczki. Mwi, e one przemwi w nocy ludzkim gosem, ale wtedy bylimy przejci, wierzc we wszystko, co dziadek nam powie. Pamitam take, e w dniu Wigilii kochany dziadziu robi nam frajd, zwija dywan w pokoju, gdzie miaa odby si wieczerza i przynosi ze stodoy duo siana, rozrzuca je po pododze. Wtedy dopiero mielimy zabaw i jak byo przepiknie w caym pokoju, widok nie do opisania, no i na dodatek cudnie pachniao choink i sianem. Najbardziej jednak po skoczonej wieczerzy, jak to dzieci. wyczekiwalimy witego Mikoaja i mimo e wiedzielimy, e tym Mikoajem jest nasz kochany dziadek, to udawalimy, e to prawdziwy Mikoaj. Do tej pory pamitam, co

dostaam wtedy pod choink, a bya to przepikna lalka i peno sodyczy. Nie mog oczywicie pomin w tej opowieci take babci, ktra robia najlepsze pod socem pierogi, uszka, pieka cudowne makowce i serniki, a wieczorem opowiadaa nam pikne bajki. Ach ile bym daa, eby cofn si w czasie i przey t wigili jeszcze raz. Teraz jestem dorosa i wiem, e tamta Wigilia si nie powtrzy, ale pozostay po tamtym dniu wspomnienia, ktre pamita bd przez cae swoje ycie i na pewno opowiem o tym wyjtkowym dniu swoim dzieciom. Moi dziadkowie ju nie yj, a ja powracam cigle do tych wspomnie, mylc o nich w kad Wigili. Teraz dziadkowie yj w moim serduszku i mej pamici, a ja zawsze bardzo ich bd kocha.

Korzystajc z okazji pragn drogim czytelnikom gazetki zoy najserdeczniejsze yczenia. W tym piknym czasie witecznym, Jezus przychodzi, by wiat z grzechu oswobodzi. Zamieszka w naszych sercach chce, wic mieszkanie przygotujmy Mu swe. W sercu, w ktrym tak wiele sprzecznoci, i bywa te, e mao prawdziwej Mioci. Jezus wanie do takiego serca przyj pragnie,

bo Jemu zaley na Tobie i na mnie. Serca, ktre moe pacze i szlocha, do serca, ktre chce by kochane i chce kocha. Bo tak naprawd tylko On moe je zaspokoi i wszelki bl serca ukoi. Przychodzi w t jedn jedyn noc na wiecie Do Ciebie, do mnie i pyta: Czy chcecie? Chce nam sw Mio ofiarowa, bymy umieli swe uczucia ku Niemu kierowa. Wiar rwnie nam przynosi i o otwarcie serca prosi, By nasze ycie na wierze si opierao i ju za ycia nie umierao. Nadziej w sercach rozpali pragnie, bymy nie wtpili, ale yciem si cieszyli. Bo chocia czasem jest ciko i le, to zawsze jest Kto, kto kocha Ci. Niech wic tej wyjtkowej Nocy, maleki Jezus do Was przyjdzie i Wasze serce przeniknie. Niech rozproszy wszelkie mroki i ciemnoci, swym wiatem wiary, nadziei, mioci. Niech Was swym ciepem obdarzy i niech Wam nic zego w Nowym Roku si nie przydarzy. Niech da Wam pokj serca, mimo wtpliwoci i pyta bez liku, bo Jego wola w pokoju przychodzi, a nie w krzyku. Bogosawiestwa Boej Dzieciny.

Justyna Szurek kl. II c

Lista witecznych przepisw

Barszcz wigilijny

Sporzdzi smak: do 1 1/4 l wody wrzuci pokrajane jarzyny: 3 redniej wielkoci marchewki, 2 pietruszki, 1/4 selera, 1 pieczon cebul, 5 dag suszonych grzybw, 2 listki bobkowe, 4 ziarnka ziela angielskiego, 2-3 ziarnka pieprzu. Osobno pokraja w talarki 4 buraki, zala w osobnym garnuszku 1/2 l wody z dodatkiem 1 yki octu i gotowa co najmniej 1/2 godziny. Gdy smak i barszcz z burakw jest ju ugotowany, wszystko przecedzi, zla razem, rozetrze zbek czosnku z sol, doda do wywaru, poczy z kwasem buraczanym, doprawi cukrem. Grzyby z wywaru uy do uszek. KWAS BURACZANY: 2-3 due buraki obra, pokroi w talarki, uoy w soju lub glinianym garnku, zala ok. 1 l przegotowanej, letniej wody. Na wierzchu pooy kawaek razowego chleba (najlepiej pitk), obwiza ciereczk i pozostawi w ciepym pomieszczeniu na 5 - 8 dni. Gdy barszcz sfermentuje, zla do butelki lub soika, dobrze zamkn, przechowywa w chodnym miejscu. Uszka z grzybami: ciasto: 1 szklanka mki, 1 jajo, troch wody, sl; nadzienie: 10 dag suszonych grzybw, 1 cebula, 1 jajo, sl, pieprz, yka tartej buki. Jeeli nie uywamy

grzybw z barszczu lub jest ich za mao to grzyby starannie opuka, ugotowa, odcedzi, przepuci przez maszynk (wywar mona zuy do zupy lub sosu). Cebul pokroi w drobn kostk i podsmay na tuszczu na zoty kolor, doda grzyby, ostudzi. Nastpnie wbi do grzybw jajko i dobrze wymiesza, doprawi sol i pieprzem. W duym garnku nastawi wod do gotowania uszek. Mk przesia, wymiesza z jajkiem, sol i wod, wyrobi niezbyt twarde ciasto. Rozwakowa, pokroi w kwadraty (ok.4 x 4 cm), nakada nadzienie. Zlepia trjkty, a nastpnie dwa rogi ze sob. Gotowa we wrzcej, osolonej wodzie. Po wyjciu ukada na pmisku i polewa masem, aby si nie posklejay.

Bigos

Skadniki: maa wiea kapusta, do kilograma kapusty kwaszonej, wdliny i kiebasy witeczne, gar suszonych grzybw, kilka ziaren jaowca, listek laurowy, szklanka czerwonego wina, kilka caych ziaren pieprzu, sl, mielony pieprz, papryka w proszku, ewentualnie koncentrat pomidorowy. Sposb wykonania: wie kapust po usuniciu brzydkich lici i gba, kroimy w paski i wrzucamy do duego garnka. Kwaszon kapust, jeli jest mocno kwana, odciskamy z wody i te wkadamy do garnka. Zalewamy wod, tak eby przykrya kapust, dorzucamy suszone, poamane na mniejsze kawaki grzyby, przykrywamy i gotujemy. Moemy ju da listek laurowy, ziarenka pieprzu i nawet troch kostki instant rosoowej. Pierwszego dnia to, co robimy, wcale nie bdzie podobne do bigosu. Potem taki pprodukt wynosimy na balkon. Drugiego dnia znowu gotujemy na maym gazie, ale dodajemy pokrojone na mniejsze kawaki miso, podwdzane wdliny i podlewamy cao winem. Oczywicie solimy i pieprzymy. Niech si dusi. Trzeciego dnia dorzucamy ziarna jaowca. Nasz bigos powinien zacz adnie pachnie i ciemnie. Dodajemy wtedy dwie yki koncentratu pomidorowego

Kluski z makiem

Kluski z makiem, porcja dla 6 osb; czas przygotowania: 90 minut. Skadniki: 30 dag makaronu krajanka lub azanki, 30 dag maku, p szklanki miodu, 2 szklanki bakalii (rodzynki, migday, figi, orzechy, daktyle), cukier waniliowy, 2 yki masa, 1,5 l mleka. Wykonanie: zala mak wrzcym mlekiem i gotowa pod przykryciem na maym ogniu a bdzie mona go rozetrze w palcach. Potem odcedzi i zmieli dwa razy. Posieka opukane i osuszone bakalie. Wymiesza mak z bakaliami, miodem i cukrem waniliowym. Ugotowa azanki zgodnie z przepisem na opakowaniu lub przygotowa samodzielnie. Wymiesza gorcy makaron z masem i z makiem. Jak zrobi makaron w domu? Z 30 dag mki, jajka, szczypty soli i letniej wody zagniatamy niezbyt twarde ciasto. Z kawakw ciasta wakujemy do cienkie placki. Odkadamy je na serwetce posypanej mk, eby lekko podeschy. Kroimy w paski, a potem na mae kwadraciki. Rozkadamy je na wysypanej mk serwecie. Kluski z makiem w dekoracyjnej salaterce mona podawa na ciepo, na zakoczenie Wigilii. Zamiast makaronu, mona do maku doda kruche ciasteczka. Bdzie to wtedy mak z amacami.

Powodzenia i oczywicie smacznego.

Justyna Szurek kl. II c

Ryba po grecku
Skadniki: kilka filetw ryby mroonej (w zalenoci od iloci osb) 4 rednie marchewki 2 rednie pietruszki may seler 4 cebule wikszy soiczek koncentratu pomidorowego 1 li laurowy kilka ziaren pieprzu sl 2 ziarenka ziela angielskiego olej do smaenia 1/2 szklanki wody cukier.

Warzywa obieramy, myjemy i cieramy na duych oczkach. Cebul kroimy w p talarki. Rozgrzewamy 3 yki oliwy, podsmaamy starte warzywa (marchew, pietruszk, seler). Lekko solimy i po kilku minutach przykrywamy patelni. W tym czasie na drugiej patelni rozgrzewamy oliw i smaymy zamroon jeszcze ryb- lekko solimy. Usmaone kawaki odkadamy na talerz, by ocieky z nadmiaru tuszczu. Zagldamy do warzyw - podlewamy 1/4 szklanki wody i dalej dusimy. Po usmaeniu filetw, smaymy cebulk na lekko zoty kolor. Przekadamy do garnka cebul oraz warzywa z patelni. Dodajemy listek, pieprz w ziarenkach i ziele angielskie, podlewamy znw 1/4 wody, dodajemy koncentrat i odrobin cukru. Dusimy na wolnym ogniu, mieszajc od czasu do czasu. Doprawiamy sol do smaku i jeli jest zbyt cise, podlewamy troszk wod. Gdy warzywa bd mikkie, ukadamy w pmisku na zmian: warzywa, ryba. Na wierzchu powinny by warzywa. Potraw odstawiamy do wystygnicia. Dekorujemy duymi gazkami natki. Najlepiej smakuje po dwch dniach. Smacznego!

Natalia awnik kl. II c

Kruche pierniczki Ciasto dobrze si formuje, nie ronie zbytnio podczas pieczenia. Wycite formy nie odksztacaj si podczas pieczenia. Pierniczki s kruche. Nadaj si do jedzenia ju zaraz po upieczeniu. Mona je rwnie przechowa w zamknitych puszkach bardzo dugo, nawet do 4 miesicy. Ciasto jest ciemne dziki sporej iloci kakao. Super nadaj si jako dekoracja na choink. Mona zrobi dodatkowo witrae z landrynek. Skadniki: Ciasto:

1kg mki pszennej 300g masa (lub margaryny) 250g cukru 250g pynnego miodu 1 opakowanie przyprawy korzennej do piernika (3,5 4 yeczki) 2 yeczki cynamonu 4 yki kakao 1 yeczka proszku do pieczenia 2 yeczki sody oczyszczonej 3 tka 4- 5 yek sodkiej, pynnej mietany.

Lukier:

1 biako 1- 1 szklanki cukru pudru.

Dodatkowo:

landrynki do zrobienia witray posypka cukrowa.

Sposb przygotowania: 1. Maso, cukier, mid, przypraw korzenn, cynamon i kakao podgrzewa stopniowo, cigle mieszajc, a wszystkie skadniki si pocz. Pozostawi do ostygnicia. 2. Sod oczyszczon rozpuci w 2 ykach wody. Wmiesza do masy miodowej. Kolejno doda tka i wymiesza. 3. Mk wymiesza z proszkiem do pieczenia. Poczy z mas miodow i zagnie ciasto. Na kocu doda 4 lub 5 yek mietany tak, aby powstao jednolite ciasto. 4. Ciasto mona rozwakowa od razu. (Mona rwnie ciasto wstawi do lodwki i rozwakowa pniej). Rozwakowa na posypanym mk blacie, nie za cienko, na ok. 5- 7mm. 5. Z ciasta wykrawa foremkami, dowolne formy. 6. Chcc zrobi witrae, naley wyci pierniczki z otworami w rodku. Do rodka naoy rozkruszonej landrynki. (Landrynki przeoy do woreczka do mroenia i rozkruszy wakiem). 7. Jeli pierniczki maj by zawieszone na choince, naley przed pieczeniem zrobi otworki wykaaczk. 8. Piec w nagrzanym piekarniku max. 10 min. w temperaturze 180C. Pozostawi do ostygnicia. 9. Przygotowa lukier. Biako zmiksowa najpierw z 1 szklank cukru pudru. Kolejno miksujc doda tyle cukru pudru, aby masa bya do gsta i si nie rozlewaa. (Ilo cukru pudru zaley od wielkoci biaka. U mnie wyszo niecae 1 szklanki.) 10. Pierniczki polukrowa i ewentualnie posypa posypk cukrow. 11. Przechowywa najlepiej w szczelnych metalowych puszkach. Smacznego! Uwaga: Jeli pierniczki bd pieczone za dugo i ciemniej, bd wtedy gorzkie. Z podanego przepisu wychodzi 9 blach pierniczkw. Czas przygotowania: Czas pieczenia jednej blachy: okoo 60 min. okoo 10 min.

Natalia awnik kl. II c

witeczne wspomnienia z dziecistwa

Moje wspomnienia dotyczce wit Boego Narodzenia s bardzo mie. Pamitam, kiedy miaam 10 lat, zawsze na wigili wszyscy zbierali si w domu babci. Mimo tego, e byo ciasno i toczno to nic wtedy nie mogo popsu tak wspaniaej atmosfery. Na rodku sta ogromny st przykryty biaym obrusem, a na nim duo smacznych potraw. W tle byo sycha dwik kold. O godzinie 18 wszyscy zebrani w domu babci dzielilimy si opatkiem, a nastpnie zasiadalimy do kolacji. Pniej wszyscy wychodzili z pokoju do kuchni tylko po ty, eby rodzice mogli woy prezenty po choink. Babcia zawsze mwia: Kochani, wszyscy wychodzimy do kuchni, eby Mikoaj mg wej przez komin i zostawi dla nas wszystkich prezenty. Przez jaki czas wierzyam w to, e Mikoaj naprawd istnieje. Dopiero pniej dowiedziaam si, e prawdziwym Mikoajem by biskup, a nie przebrany pan. Dzi ju nie ma takich wit, nikt si z nikim nie spotyka, kady siedzi w swoim domu. W okresie przedwitecznym zawsze wspominam te wspaniae wita z rodzicami i rodzestwem. I bardzo za nimi tskni.

Ewelina Bogusz kl. II c

A gdzie ta magia?
wita Boego Narodzenia s najwaniejszym witem Polakw. wita te zaczynaj si 24 grudnia. Dla uczniw szk jest to nadzieja na odetchnicie od obowizkw szkolnych a do nowego roku. Coraz czciej wita kojarz si modym ludziom niestety z lab i wolnoci. S to przecie dwa tygodnie odpoczynku od szkoy! Gdzie zatem ten klimat wit, jaki czuo si, gdy byo si maym dzieckiem? Gdzie rado z ubierania choinki, czy pomagania mamie w dekorowaniu stou? Znikno to wraz z naszym dorastaniem. Mylami mona cofn si do wieku przedszkolnego. W przedszkolu ju miesic przed witami mwiono o obchodach wiat, tradycjach, kulturze, piewano koldy. Teraz w szkole redniej takich rzeczy si nie robi. Nie piewa si kold, nie wspomina o tradycjach. Jedyne to wigilia w przeddzie ferii witecznych. To dzie wolny od zaj lekcyjnych. Grupy klasowe gromadz si w przydzielonych salach, by zajada si barszczem z proszku i uszkami z biedronki. Najpierw jednak sztucznie umiechaj si do siebie, bo dziel si opatkiem. W klasie nie czu tej magii, ale to zrozumiae. Nikt z klasy nie zy si z drug osob tak, aby nazwa to prawdziw wigili. Jest to tylko motyw spdzenia wsplnie tego wita i wczucie si w prawdziw wigili, ktr spdzi si z rodzin. Nie wyobraam sobie wit Boego Narodzenia bez niegu za oknem. Jest to co piknego! Wyj na dwr, ulepi bawana. Czu ju na wejciu, e zbliaj si tak wane wita dla wszystkich. Niestety teraz tego nie czu. Pogoda jest szara, ponura. Jak mwi: adna jesie tej zimy. Czas pokae czy i w tym roku, jak w latach ubiegych, bdziemy mieli biae wita. W poranny, pikny dzie wigilijny zawsze ubiera si choink. Na ten moment za w dziecistwie czekao si z utsknieniem! A teraz? Teraz tylko, eby staa. eby mona byo pooy prezenty. Nie pchamy si ju do jej ubierania. Zazwyczaj robi to rodzice, a my im po prostu pomagamy. Ale na pewno do dzi, co niektrzy z was, czytelnikw uwielbiacie na choince wiesza cukierki. Zawsze mona jakiego podje, cho mama zawsze krzyczy, e pierwszego cukierka mona zje dopiero po kolacji wigilijnej. Od samego ranka mona usysze w domu brzk talerzy. Mama potrafi wsta bardzo wczenie, by przygotowa witeczne jedzenie. Co roku nasze mamusie krc si po kuchni

krzyczc: nie chod mi tu, nie przeszkadzaj, ja tu robi. My jednak, jak bylimy mali, cigle tam chodzilimy, bo chcielimy pomc mamie. Gdy ju wszystko jest przygotowane. Choinka stoi na waciwym miejscu, a na stole potrawy i pojawi si pierwsza upragniona gwiazdka, siadamy do stou! Wszystkich potraw trzeba sprbowa, taka jest tradycja. Nie na kadym stole moe si pojawi te 12 potraw, ze wzgldw materialnych. To na szczcie tylko may problem. Liczy si obecno osb. Na stole zawsze jest miejsce dla strudzonego wdrowca, ktry i tak nigdy nie przychodzi. Po przepysznej kolacji nadchodzi ten wymarzony moment. Tak, przychodzi Mikoaj! Zawsze czekaam na niego z niecierpliwoci! Mama wysyaa mnie do innego pokoju, bym patrzya w okno, czy akurat nie przyjecha. Potem wnosia prezenty do pokoju i woaa: Mikoaj przyszed. Biegiem do pokoju, by otworzy prezenty! Teraz wikszo z was nie wierzy w w. Mikoaja, wie e to rodzice kupuj prezenty. Ale w wita, akurat w te wita trzeba wierzy w witego Mikoaja, wita wtedy bd magiczne! Wszyscy starsi, ktrzy si nie najedz zbytnio, id na pasterk do kocioa. Jest to pora dla modych ludzi, by si wyrwa z domu i opowiedzie o witach, ktre si spdzio. Niekiedy modym ludziom wpada gupi pomys do gowy i zamiast dotrze do kocioa, id napi si alkoholu. Ich sprawa, co robi, ale niszcz wito tego wieczoru. Wydaje mi si, e coraz mniej czujemy te wita. Nie s obchodzone jak wczeniej, hucznie, z radoci i oczekiwaniem. S dla nas tylko przyzwyczajeniem. Nie traktujemy ich powanie i z szacunkiem. Nie jestemy jeszcze przecie tak bardzo doroli, eby przesta si cieszy z takich maych rzeczy, jak choinka czy prezenty od witego Mikoaja. Przestamy traktowa je jak inne wita, jak wolne od zaj szkolnych i rozrywk! S to wita magiczne. Nios za sob magi, ktrej nie da si opisa. Wsplna kolacja, spotkanie z rodzin, przyjacimi, witowanie narodzin Jezusa. Widok za oknem niegu w blasku grudniowego ksiyca. Bezcenne! Przestamy udawa dorosych. Zamiemy si w te wita w dzieci i cieszmy si z kadego maego drobiazgu!

Marzena Redosz kl. II c

OKRES WIT BOEGO NARODZENIA

W przeszoci wita Boego Narodzenia byy witem wycznie katolickim, ktre miao swe podoe u zarania dziejw chrzecijastwa, kiedy to zapowiadano przyjcie Mesjasza na wiat po raz pierwszy . Z biegiem czasu oraz zmianami ideologicznymi zachodzcymi w kadym pokoleniu, od momentu prehistorii a do dzisiaj, stay si tradycj, ktr zaczli pielgnowa ju nie tylko ludzie wierzcy. Zmieni si zasadniczy wity charakter celebracji wit Boego Narodzenia. Obchodzenie tego wita znacznie wyszo poza sfer sacrum. Z czym kojarzy nam si czas wit Boego Narodzenia ? W zalenoci od wyznania, miejsca zamieszkania i tradycji kulturowych, odpowiedzi na to pytanie s bardzo rne. Dla wszystkich chrzecijan wita Boego Narodzenia t oczekiwanie na ponowne przyjcie Pana. Jest to te dla nich czas refleksji i zadumy nad yciem. Uroczysto Narodzenia Paskiego przypada na dzie 25 grudnia. Wtedy po odbytej Mszy witej podjtych na czas adwentu wyrzecze. nastpuje uroczysty koniec postu, ascezy, Jest to czas, kiedy zauwaa si wzrost popenianych

samobjstw. Komentujc to zjawisko, jako katolicy moemy stwierdzi, i niewtpliwie szatan chce zmci spokj dusz przed przyjciem Pana. Jednak z racjonalnego punktu widzenia w Polsce i wszystkich krajach, w ktrych pogoda jest wietrzna, deszczowa, w miesicach, w ktrych prawie nie ma soca, odnotowuje si epidemi coraz wikszej liczby ludzi cierpicych na depresj. Klimat i miesice jesienno-zimowe maj charakter depresjogenny na ludzi yjcych na tym terenie, co potwierdzaj liczne badania przeprowadzane na Europejczykach mieszkajcych w pastwach skandynawskich i pastwach Europy Poudniowej. Udowodniono, i soce ma zdecydowany wpyw na ycie ludzi, motywuje do dziaania, pobudza w nich optymizm oraz poprawia samopoczucie i zdrowie psychiczne, za jego brak ma odwrotne konsekwencje. Niektrym przerwa witeczna kojarzy si wycznie z choink, jej przystrajaniem, prezentami lub spotkaniem w gronie rodzinnym. Wyglda to tak w przypadku ateistw oraz wyznawcw innej wiary, praktykujcych tradycje kulturowe swych przodkw wycznie w postaci obrzdu i tradycji w charakterze wieckim. Katolicy, ateici oraz innowiercy yjcy w pastwach o zimnym klimacie nie wyobraaj sobie okresu witecznego bez niegu. Wszystkie wymienione grupy rwnie entuzjastycznie podchodz do zwolnienia z obowizkw na czas wit Boego Narodzenia. Uczniowie nie maj w tym czasie lekcji, studenci wykadw, nauczyciele akademiccy zwolnieni s z pracy, a sdy na ten wanie czas zawieszaj sw dziaalno. Dla jednych jest to czas piknej beztroski, dla innych wielkich przygotowa duchowych i ludzkich. S te i tacy, ktrzy w tym czasie

prnie rozwijaj biznes, gdy od wielu lat w spoeczestwach rozwinitych pod wzgldem gospodarczym nieodcznym elementem Boego Narodzenia s prezenty, a co za tym idzie tzw. sza zakupowy. Jak wiat potrafi nas wci zaskakiwa absurdami? wita Boego Narodzenia - Czas krzewienia mioci, czas zbirek charytatywnych, czas akcji dobroczynnych. -Czas zysku / wyzysku, czas bogacenia si kosztem innych, czas podwyek cen w sklepach. -Czas narodzin w wierze, dosowny czas narodzin, czas narodzin Pana Miosiernego. -Czas samobjstw, czas przestpstw, rabunkw opustoszaych domw, ktrych mieszkacy wyjechali do rodziny na wita. -Czas wzrusze i czas radoci. Ile jest ludzi na ziemi, tyle rnych interpretacji tego wyjtkowego czasu. Jedno jest pewne, wiat zaskakiwa, zaskakuje i bdzie zaskakiwa nas swymi skrajnie rnymi koncepcjami. Wane jest, aby zna histori i sens celebracji wit Boego Narodzenia, Boego Sowa. Wiedza ubogaca nas w niepowtarzalny sposb. Moliwe jest, i osoba niewierzca przeczytawszy po raz kolejny ten sam fragment Pisma witego, przy wigilijnym stole dozna magii wit i si nawrci yczenia Boonarodzeniowe skupiaj si wok osoby Jezusa Chrystusa, Jego miosierdzia oraz nadziei wicej si z Jego Osob . Niewierzcy skupiaj yczenia, o ile praktykuj skadanie ycze, wok powszechnie uznawanych wartoci, takich jak mio, dobro i pikno. Nie tramy nadziei na pomylno i sukcesywno naszych dziaa. Zawierzmy nasze troski Narodzonemu. Jeli nie jestemy w stanie tego dokona, przeczytajmy Opowie wigilijn Dickensa i natchnieni prawdziwoci tej bajki, sprbujmy uwierzy w Magi wit. Zamiast szuka cudu w rozmowie ze zwierztami, uczymy cud, kierujc serdeczne pozdrowienie w stron bezdomnego. Sprawmy, by ta Wigilia bya czym wicej ni pozornym przeamaniem opatka i konsumpcj posikw zakoczon prezentami. Uczymy te wita Wigili ycia.

Kamila Algawam kl. III e

Redakcja: N. awnik, E. Bogusz, M. Redosz, K. Algawam, J. Szurek. Opiekun: p. Monika Kowalczyk