Zacznik

TABELA NORM OCENY PROCENTOWEJ TRWAEGO

USZCZERBKU NA ZDROWIU WSKUTEK
NIESZCZLIWEGO WYPADKU

Rekomendacja

POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY UBEZPIECZENIOWEJ

Warszawa 2006

A. USZKODZENIA GOWY
Procent uszczerbku na zdrowiu

1. Uszkodzenie powok czaszki (bez uszkodze kostnych):

a) Znaczne, rozlege (powyej 5 cm dugoci) szpecce, cigajce blizny w zalenoci od
rozmiaru, widocznoci, tkliwoci blizn itp. ................................................................... 1-10
Utrata skry owosionej oskalpowanie (w zalenoci od obszaru):
b) poniej 25% powierzchni skry owosionej ................................................................. 1-10
c) od 25% do 75 % powierzchni skry owosionej.......................................................... 11-20
d) powyej 75% powierzchni skry owosionej .............................................................. 21-30
UWAGA:

W przypadku skutecznej replantacji skalpu lub uzupenienia ubytku skry owosionej

przeszczepem skry oraz odtworzenia wasnego owosienia naley ocenia wg punktu 1 a.
2. Uszkodzenie koci sklepienia i podstawy czaszki w zalenoci od rozlegoci:
a) szczeliny zama...........................................................................................................1-5
b) wgobienia, fragmentacja............................................................................................ 1-10
3. Ubytki w kociach sklepienia czaszki o cznej powierzchni - w zalenoci od
rozmiarw:
a) poniej 10 cm ....................................................................................................... 1-10
b) od 10 do 50 cm ................................................................................................... 11-15
c) powyej 50 .......................................................................................................... 16-25

UWAGA:

Jeeli powstay ubytek koci zosta uzupeniony operacj plastyczn z dobrym efektem, odsetek
trwaego uszczerbku na zdrowiu, oceniony wg powyszej zasady, naley zmniejszy o poow.
Jeeli przy uszkodzeniach i ubytkach koci czaszki (poz. 2 i 3) wystpuj jednoczenie uszkodzenia
powok czaszki (poz. 1), naley osobno ocenia stopie uszczerbku za uszkodzenia lub ubytki
koci wg poz. 2 lub 3 i osobno za uszkodzenia powok czaszki wg poz.1.
4. Utrwalone, utrzymujce si mimo prawidowego leczenia, powikania
towarzyszce uszkodzeniom wymienionym w poz. 1, 2, 3 w postaci:
nawracajcego, mimo leczenia operacyjnego, pynotoku usznego lub nosowego,
przewlekego zapalenia koci, ropowicy podczepcowej leczonej operacyjnie
ocenia si dodatkowo w zalenoci od rodzaju i stopnia powika:............... 1-15
5. Poraenia i niedowady pochodzenia mzgowego:
a) poraenie poowicze, poraenie koczyn dolnych uniemoliwiajce samodzielne stanie i
chodzenie 0- 1 wg skali Lovettea............................................................................... 100
b) gboki niedowad poowiczy lub obu koczyn dolnych znacznie utrudniajcy sprawno
koczyn 2 lub 2/3 wg skali Lovettea...................................................................... 60-80
c) redniego stopnia niedowad poowiczy lub niedowad obu koczyn dolnych 3 lub 3/4 wg
skali Lovettea ......................................................................................................... 40-60
d) nieznacznego stopnia (niewielki, dyskretny) niedowad poowiczy lub obu koczyn dolnych 4
lub 4/5 wg skali Lovettea, dyskretny deficyt siy przy obecnoci zaburze napicia
miniowego, niedostatecznoci precyzji ruchw itp.................................................... 5 - 40
e) poraenie koczyny grnej 0- 1 wg skali Lovettea z niedowadem koczyny dolnej 3-4 wg
skali Lovettea:
prawej .................................................................................................................... 70-90
lewej....................................................................................................................... 60-80

f)

niedowad koczyny grnej 3- 4 wg skali Lovettea z poraeniem koczyny dolnej 0- 1 wg

skali Lovettea:
prawej.................................................................................................................. 70-90
lewej ..................................................................................................................... 60-80
g) monoparezy pochodzenia orodkowego dotyczce koczyny grnej 0 - 1 wg skali Lovettea:
prawa ................................................................................................................. 50-60
lewa .....................................................................................................................40-50
h) monoparezy pochodzenia orodkowego dotyczce koczyny grnej 2 -2/3 wg skali
Lovettea:
prawa ................................................................................................................... 30-50
lewa...............................................................................................................................20-40
i) monoparezy pochodzenia orodkowego dotyczce koczyny grnej 3- 4 wg skali Lovettea:
prawa ................................................................................................................... 10- 30
- lewa ....................................................................................................................... 5-20
j) monoparezy pochodzenia orodkowego dotyczce koczyny dolnej 0-1 wg skali Lovettea:
......................................................................................................................................40-50
k) monoparezy pochodzenia orodkowego dotyczce koczyny dolnej 2-2/3 wg skali Lovettea:
.................................................................................................................................... 25-40
l) monoparezy pochodzenia orodkowego dotyczce koczyny dolnej 3- 3/4 wg skali Lovettea
................................................................................................................................... 15-25
) monoparezy pochodzenia orodkowego dotyczce koczyny dolnej 4- 4/5 wg skali Lovettea
...................................................................................................................................... 5-15
UWAGA:

W przypadku wspistnienia zaburze mowy pochodzenia orodkowego ocenia dodatkowo wg

punktu 11, uwzgldniajc, e cakowity uszczerbek na zdrowiu z tytuu uszkodzenia mzgu nie
moe przekroczy 100%.
W przypadku wspistnienia deficytu ruchowego z innymi objawami organicznego uszkodzenia
mzgu naley ocenia wg punktu 9.
W przypadku rnicy w nasileniu niedowadu pomidzy koczynami dolnymi, naley ocenia wg
punktu 5 g oddzielnie dla kadej koczyny.

SKALA LOVETTEA
0 - brak czynnego skurczu minia - brak siy miniowej,
1 - lad czynnego skurczu minia 5 % prawidowej siy miniowej,
2 - wyrany skurcz minia i zdolno wykonania ruchu przy pomocy i odcieniu odcinka
ruchomego 20 % prawidowej siy miniowej,
3 - zdolno do wykonywania ruchu czynnego samodzielnego z pokonaniem cikoci danego
odcinka 50 % prawidowej siy miniowej,
4 - zdolno do wykonania czynnego ruchu z pewnym oporem 80% prawidowej siy
miniowej
5 - prawidowa sia, tj. zdolno wykonywania czynnego ruchu z penym oporem 100 %
prawidowej siy miniowej
6. Zespoy pozapiramidowe:
a) utrwalony zesp pozapiramidowy znacznie utrudniajcy sprawno ustroju i wymagajcy
opieki osb trzecich.................................................................................................... 100
b) zesp pozapiramidowy utrudniajcy sprawno ustroju z zaburzeniami mowy, itp.
.............................................................................................................................. 40-80
c) zaznaczony zesp pozapiramidowy............................................................................ 5-30
7. Zaburzenia rwnowagi i zaburzenia sprawnoci ruchowej (ataksja , dysmetria)
pochodzenia centralnego, zespoy mdkowe:
a) uniemoliwiajce chodzenie i samodzielne funkcjonowanie............................................. 100
b) utrudniajce w duym stopniu chodzenie i sprawno ruchow.................................... 50-80
c) utrudniajce w miernym stopniu chodzenie i sprawno ruchow............................... 10-40
d) utrudniajce w niewielkim stopniu chodzenie i sprawno ruchow, dyskretne upoledzenie
zbornoci i precyzji ruchw........................................................................................ 1-10
3

8.
a)
b)
c)
d)

Padaczka jako izolowane nastpstwo uszkodzenia mzgu:

padaczka z bardzo czstymi napadami -3 napady w tygodniu i wicej ......................... 30-40
padaczka z napadami - powyej 2 na miesic........................................................... 20-30
padaczka z napadami - 2 i mniej na miesic.............................................................. 10-20
padaczka z napadami o rnej morfologii - bez utrat przytomnoci.............................. 1-10

UWAGA:
Podstaw rozpoznania padaczki s: powtarzajce si napady padaczkowe, typowe zmiany EEG,
dokumentacja ambulatoryjna wzgldnie szpitalna potwierdzajce rozpoznanie, ustalone
rozpoznanie przez lekarza leczcego(podejrzenie padaczki nie jest wystarczajce do uznania
uszczerbku z tego tytuu).
W przypadku wspistnienia padaczki z innymi objawami organicznego uszkodzenia mzgu naley
ocenia wg punktu 9.
9. Zaburzenia neurologiczne i psychiczne spowodowane organicznym uszkodzeniem
mzgu (encefalopatie) w zalenoci od stopnia zaburze neurologicznych i
psychicznych:
a) cikie zaburzenia psychiczne i neurologiczne uniemoliwiajce samodzieln egzystencj
.......................................................................................................................... 80-100
b) encefalopatia ze znacznymi zmianami charakterologicznymi i/lub duym deficytem
neurologicznym ...................................................................................................... 50-80
c) encefalopatia ze zmianami charakterologicznymi i/lub deficytem neurologicznym o rednim
nasileniu................................................................................................................. 25-50
d) encefalopatia z niewielkimi zmianami charakterologicznymi i/lub niewielkim deficytem
neurologicznym........................................................................................................ 10-25
UWAGA:

Rozpoznanie encefalopatii powinno by potwierdzone wystpowaniem deficytu w stanie

neurologicznym i psychicznym, udokumentowane badaniem neurologicznym, psychiatrycznym,
psychologicznym (testami psychologicznymi, np. tzw. triady psychoorganicznej i in. ) oraz
zmianami w obrazie EEG, TK(CT) lub RM(NMR).
10. Zaburzenia adaptacyjne, nerwice, tzw. zespoy cerebrasteniczne i inne utrwalone
skargi subiektywne powstae w nastpstwie urazw czaszkowo-mzgowych:
a) utrwalone skargi subiektywne zwizane z urazem gowy w zalenoci od stopnia zaburze
(ble gowy, zawroty gowy, zaburzenia pamici i koncentracji, zaburzenia snu, draliwo,
nadpobudliwo utrzymujce si powyej 6 miesicy od urazu........................................ 1-5
b) zesp stresu pourazowego, utrwalone nerwice zwizane z urazem czaszkowo-mzgowym lub
cikim uszkodzeniem ciaa - w zalenoci od stopnia zaburze, wymagajce staego leczenia
psychiatrycznego...................................................................................................... 5-20
11. Zaburzenia mowy:
a) afazja cakowita (sensoryczna lub sensoryczno-motoryczna) z agrafi i aleksj................. 100
b) afazja cakowita motoryczna............................................................................................60
c) afazja w znacznym stopniu utrudniajca porozumiewanie si ..................................... 40-60
d) afazja w umiarkowanym i niewielkim stopniu utrudniajca porozumiewanie si..............20-40
e) afazja nieznacznego stopnia, afazja amnestyczna, dyskretne zaburzenia mowy, dysfazja.......
................................................................................................................................10-20
12. Zespoy podwzgrzowe i inne utrwalone zaburzenia wewntrzwydzielnicze z
potwierdzonym pochodzeniem orodkowym (moczwka prosta, cukrzyca,
nadczynno tarczycy itp.):
a) znacznie upoledzajce czynno ustroju................................................................... 35-60
b) nieznacznie upoledzajce czynno ustroju............................................................... 20-30

13. Uszkodzenie czciowe lub cakowite nerww ruchowych gaki ocznej ( nerwy:
okoruchowy, bloczkowy, odwodzcy):
a) z objawami dwojenia obrazu, opadania powieki i zaburzeniami akomodacji.................. 20-35
b) z objawami dwojenia obrazu i opadania powieki........................................................ 10-20
c) z objawami dwojenia obrazu bez opadania powieki....................................................... 5-10
d) zaburzenia akomodacji lub inne zaburzenia czynnoci mini wewntrznych oka..............1-10
14. Uszkodzenie czciowe lub cakowite nerwu trjdzielnego w zalenoci od stopnia
uszkodzenia:
a) czuciowe (w tym neuralgia pourazowa ) ...................................................................... 1-10
b) ruchowe ................................................................................................................... 1-10
c) czuciowo ruchowe.................................................................................................. 3-20
15. Uszkodzenie nerwu twarzowego:
a) obwodowe cakowite z niedomykaniem powieki............................................................. 20
b) obwodowe czciowe w zalenoci od nasilenia dolegliwoci.......................................... 3-19
c) izolowane uszkodzenie centralne................................................................................. 2-10
UWAGA:

Wspistnienie uszkodzenia nerwu twarzowego z pkniciem koci skalistej ocenia wg poz. 48.
Uszkodzenie centralne nerwu twarzowego wspistniejce z innymi objawami wiadczcymi o
uszkodzeniu mzgu ocenia wg punktu 5 lub 9.
16. Utrwalone uszkodzenie czciowe lub cakowite nerww jzykowo-gardowego i
bdnego w zalenoci od stopnia zaburze mowy, poykania, oddechu, krenia i
przewodu pokarmowego:
a) niewielkiego stopnia.................................................................................................. 5-10
b) redniego stopnia..................................................................................................... 10-25
c) duego stopnia........................................................................................................ 25-50
17. Uszkodzenie czciowe lub cakowite nerwu dodatkowego w zalenoci od
stopnia uszkodzenia................................................................................................... 3-15
18. Uszkodzenie czciowe lub cakowite nerwu podjzykowego w zalenoci
od stopnia uszkodzenia............................................................................................ 5-20
UWAGA:

Jeeli uszkodzeniom nerww czaszkowych towarzysz inne uszkodzenia mzgu naley ocenia wg
punktu 9.

B. USZKODZENIA TWARZY

19. Uszkodzenia powok twarzy (blizny i ubytki):

a) oszpecenia (widoczne, szpecce blizny, powyej 2 cm dugoci, lub powyej 1,5 cm
powierzchni) bez zaburze funkcji w zalenoci od rozmiarw blizn i ubytkw w
powokach twarzy..................................................................................................... 1-10
b) oszpecenia z miernymi zaburzeniami funkcji w zalenoci od rozmiarw blizn i ubytkw w
powokach twarzy oraz stopnia zaburze funkcji po optymalnej korekcji....................... 5-25
c) oszpecenia poczone z duymi zaburzeniami funkcji (sumujc ocen za oszpecenie z ocen
poszczeglnych zaburze funkcji - przyjmowania pokarmw, zaburze oddychania, mowy,

zaburzenia funkcji powiek itp.) - w zalenoci od rozmiarw blizn i ubytkw w powokach

twarzy oraz stopnia zaburze funkcji po optymalnej korekcji........................................25-60
d) blizny po oparzeniach powyej stopnia IIA za 1%TBSA (cakowitej powierzchni ciaa).........5
20. Uszkodzenia nosa (w tym zamania koci nosa, przegrody nosa, uszkodzenia czci
chrzstnej, ubytki czci mikkich):
a) widoczne, szpecce znieksztacenie nosa, utrzymujce si po korekcji, bez zaburze
oddychania i powonienia w zalenoci od rozlegoci uszkodzenia................................. 1-5
b) uszkodzenie struktury chrzstno-kostnej nosa z zaburzeniami oddychania utrzymujcymi si
po korekcji - w zalenoci od rozlegoci uszkodzenia i stopnia zaburze oddychania....... 5-15
c) uszkodzenie struktury chrzstno-kostnej nosa z zaburzeniami oddychania i powonienia,
utrzymujce si po korekcji w zalenoci od stopnia zaburze w oddychaniu i powonieniu
............................................................................................................................... 10-20
d) zaburzenia lub utrata powonienia w nastpstwie uszkodzenia przedniego dou czaszki..... 2-5
e) utrata znacznej czci nosa lub utrata cakowita (cznie z komi nosa).......................20-30
UWAGA:

Jeeli znieksztaceniu nosa towarzysz blizny nosa ocenia cznie wg punktu 20.
Jeeli uszkodzenie nosa wchodzi w zesp uszkodze objtych punktem 19, naley stosowa
ocen wg punktu 19.
21. Utrata zbw:
a) stae siekacze i ky za kady zb:
I.
utrata czciowa korony (poniej korony)..................................................0,5
II.
utrata cakowita korony z zachowaniem korzenia ( co najmniej korony)......... 1
III.
cakowita utrata zba wraz z korzeniem............................................................2
b) pozostae zby za kady zb:
I.
utrata korony (co najmniej korony)...........................................................0,5
II.
cakowita utrata zba wraz z korzeniem............................................................1

22. Zamania koci oczodou, koci szczkowych, koci jarzmowej, w zalenoci od zrostu
w przemieszczeniu, utrwalonych znieksztace, asymetrii zgryzu, upoledzenia ucia,
zaburze czucia:
a) nieznacznego
stopnia............................................................................................................. 1-5
b) znacznego
stopnia................................................................................................................ 6-10
UWAGA

W przypadku urazu oczodou z dwojeniem obrazu bez zaburze ostroci wzroku, naley ocenia
dodatkowo wg punktu 27b, w przypadku zaburze ostroci wzroku wedug tabeli 27 a.
W przypadku pojawienia si duych deficytw neurologicznych dotyczcych unerwienia twarzy
orzeka dodatkowo z punktu waciwego dla danego nerwu.
Jeeli uszkodzeniom koci twarzoczaszki towarzyszy oszpecenie ocenia jedynie wg punktu 19.
W przypadku zamania uchwy z innymi komi twarzoczaszki, nastpstwa uszkodze uchwy
ocenia oddzielnie od zamania pozostaych koci twarzoczaszki - dodatkowo z punktu 24.
23. Utrata szczki lub uchwy cznie z oszpeceniem i utrat zbw w zalenoci od
wielkoci ubytkw, oszpecenia i powika:
a) czciowa ............................................................................................................... 10-35
b) cakowita ............................................................................................................... 4050
24. Zamania uchwy wygojone z przemieszczeniem odamw:
a) bez zaburze czynnoci stawu uchwowo-skroniowego - w zalenoci od stopnia
znieksztacenia i rozwarcia szczk.........................................................................................1-5

b) z zaburzeniami czynnoci stawu uchwowo-skroniowego - w zalenoci od stopnia zaburze

ucia i rozwarcia szczk.....................................................................................................6-10
25. Ubytek podniebienia
a) z zaburzeniami mowy i poykania w zalenoci od stopnia zaburze......................... 10-25
b) z duymi zaburzeniami mowy i poykania w zalenoci od stopnia zaburze.............. 26-40
26. Ubytki i urazy jzyka - w zalenoci od wielkoci ubytkw, znieksztace, zaburze
mowy, trudnoci w poykaniu:
a) Ubytki jzyka, w zalenoci od wielkoci uszkodze ubytki niewielkiego stopnia bez
istotnych zaburze mowy.............................................................................................. 1-3
b) ubytki jzyka - ubytki i znieksztacenia redniego stopnia upoledzajce odywianie i mow w
stopniu nieznacznie utrudniajcym porozumiewanie si, w zalenoci od stopnia............ 4-15
c) due ubytki jzyka i znaczne znieksztacenia, upoledzajce odywianie i mow w stopniu
umiarkowanie i znacznie utrudniajcym porozumiewanie si, w zalenoci od stopnia...16-40
d) cakowita utrata jzyka................................................................................................. 50

C. USZKODZENIA NARZDU WZROKU

27. Obnienie ostroci wzroku bd utrata jednego lub obu oczu:
a) przy obnieniu ostroci wzroku lub utracie wzroku jednego lub obu oczu, trway uszczerbek
ocenia si wg poniszej tabeli:
Tabela 27a
Ostro
1,0
0,9
0,8
0,7
0,6
0,5
0,4
0,3
0,2
0,1
wzroku oka (10/10 (9/10 (8/10 (7/10 (6/10 (5/10 (4/10 (3/10 (2/10 (1/10
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
prawego
Ostro
Procent trwaego uszczerbku
wzroku oka
lewego
1,0
0
2,5
5
7,5
10
15
20
25
30
(10/10)
12,5
0,9
2,5
5
7,5
10
15
20
25
30
35
(9/10)
12,5
0,8
5
7,5
10
15
20
25
30
35
40
(8/10)
12,5
0,7
7,5
10
15
20
25
30
35
40
45
(7/10)
12,5
0,6
10
15
20
25
30
35
40
45
50
(6/10)
12,5
0,5
12,5
15
20
25
30
35
40
45
50
55
(5/10)
0,4
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
(4/10)
0,3
20
25
30
35
40
45
50
55
60
65
(3/10)
0,2
25
30
35
40
45
50
55
60
65
70
(2/10)
0,1
30
35
40
45
50
55
60
65
70
80
(1/10)
0
35
40
45
50
55
60
65
70
80
90

35
40
45
50
55
60
65
70
80
90
100
7

b) utrwalone dwojenie obrazu bez zaburze ostroci wzroku............................................. 1-10

c) utrata wzroku jednego oka z jednoczesnym wyuszczeniem gaki ocznej......................... 40
UWAGA:

Ostro wzroku zawsze okrela si po optymalnej korekcji szkami, zarwno przy zmtnieniu
rogwki lub soczewki, jak i przy wspistnieniu uszkodzenia siatkwki lub nerwu wzrokowego.
Warto uszczerbku w punkcie 27 c obejmuje oszpecenie zwizane z wyuszczeniem gaki ocznej.
28. Poraenie nastawnoci (akomodacji) przy braku zaburze ostroci wzroku po korekcji:
a) jednego oka................................................................................................................ 15
b) obu oczu .................................................................................................................. 30
29. Uszkodzenie gaki ocznej wskutek urazw tpych:
a) z zaburzeniami ostroci wzroku .................................................................... wg tabeli 27a
b) bez zaburze ostroci wzroku, z widocznym defektem kosmetycznym lub deformacj w
obrbie gaki ocznej w zalenoci od stopnia............................................................... 1-5
30. Uszkodzenie gaki ocznej- wskutek urazw drcych:
a) z zaburzeniami ostroci wzroku ................................................................... wg tabeli 27 a
b) bez zaburze ostroci wzroku, z widocznym defektem kosmetycznym lub deformacj w
obrbie gaki ocznej w zalenoci od stopnia ............................................................... 1-5
31. Uszkodzenie gaki ocznej wskutek urazw chemicznych, termicznych,
spowodowanych promieniowaniem elektromagnetycznym oraz energi elektryczn:
a) w zalenoci od zaburze ostroci wzroku .................................................... wg tabeli 27a
b) bez zaburze ostroci wzroku, z widocznym defektem kosmetycznym lub deformacj w
obrbie gaki ocznej w zalenoci od stopnia................................................................. 1-5
32. Koncentryczne zwenie pola widzenia ocenia wg poniszej tabeli 32:
Tabela 32
Zwenie do
60
50
40
30
20
10
poniej 10

Przy
nienaruszonym
drugim oku
0
1- 5%
5- 10%
10 - 15%
15 - 20%
20 - 25%
25 - 35%

W obu oczach
0
10 -15%
15- 25%
25- 50%
50 - 80%
80 - 90%
90 - 95%

Przy
lepocie
drugiego oka
20 -35%
35- 45%
45 -55%
55-70%
70 -85%
85- 95%
95-100%

33. Poowicze i inne niedowidzenia:

a) dwuskroniowe.............................................................................................................. 60
b) dwunosowe ................................................................................................................. 30
c) jednoimienne................................................................................................................ 30
d) inne ubytki pola widzenia (jednooczne)..................................................................... 1-15
34. Bezsoczewkowo pourazowa bez wspistnienia zaburze ostroci wzroku po
optymalnej korekcji:
a) w jednym oku............................................................................................................. 15
b) w obu oczach............................................................................................................. 30
UWAGA:

W przypadku gdy wspistniej nie dajce si skorygowa zaburzenia ostroci wzroku ocenia si
dodatkowo wg tabeli 27a z ograniczeniem do 35 % dla jednego oka i 100 % za oba oczy.
8

35. Pseudosoczewkowo pourazowa (usunicie soczewki wskutek urazu z

wszczepieniem sztucznej soczewki wewntrzgakowej) przy wspistnieniu nie
poddajcych si korekcji zaburze ostroci wzroku :
a) w jednym oku ............................................................ wg tabeli 27a w granicach 15-35
b) w obu oczach ......................................................... wg tabeli 27a w granicach 30 100
36. Zaburzenia w dronoci przewodw zowych (zawienie), po korekcji operacyjnej w
zalenoci od stopnia i natenia objaww:
a) w jednym oku .......................................................................................................... 5- 10
b) w obu oczach ...........................................................................................................10-15
37. Odwarstwienie siatkwki jednego oka - pourazowe ocenia wg tabeli 27a i 32 i/lub
punktu 33d, nie mniej ni..................................................................................................3

UWAGA:
Odwarstwienie siatkwki jednego oka, tylko jeli wystpuje po urazie oka lub gowy(odejmujc
inwalidztwo istniejce przed urazem). Odwarstwienia siatkwki bez potwierdzonego urazu oka lub
gowy, po wysiku, dwigniciu, pochyleniu, skoku itp. nie s uznawane za pourazowe.
38. Jaskra - wtrna pourazowa, po potwierdzonym urazie oka lub gowy - ocena wg tabeli ostroci
wzroku 27a oraz tabeli koncentrycznego zwenia pola widzenia 32, z zastrzeeniem, e oglny
procent trwaego uszczerbku na zdrowiu nie moe wynosi wicej ni 35% za jedno oko i 100%
za oba oczy, nie mniej ni.......................................................................................................3
39. Wytrzeszcz ttnicy - w zalenoci od stopnia.................................................... 35-100
40. Zama pourazowa - ocenia wg tabeli ostroci wzroku (poz. 27a), po zakoczonym
leczeniu i optymalnej korekcji.
41. Przewleke zapalenie spojwek w zwizku z urazem oka:
a) niewielkie zmiany......................................................................................................... 1-5
b) due zmiany, blizny rogwki i spojwki, zrosty powiek.................................................. 6-10
UWAGA:

Suma orzeczonego uszczerbku na zdrowiu z tytuu uszkodze poszczeglnych struktur oka nie
moe przekroczy wartoci uszczerbku przewidzianej za cakowit utrat wzroku w jednym oku
(35 %) lub w obu oczach (100 %).
Jeeli uraz powiek lub tkanek oczodou wchodzi w skad uszkodze innych czci twarzy ocenia
wedug punktu 19 lub 22 uzupeniajc ocen o punkt 27a

D. USZKODZENIA NARZDU SUCHU

42. Upoledzenie ostroci suchu,
a) Przy upoledzeniu ostroci suchu, trway uszczerbek ocenia si wg niej podanej tabeli:
Tabela 42a
Obliczanie procentowego uszczerbku na zdrowiu z tytuu utraty suchu wg Rosera
(mod.)
Ucho
0 - 25 dB
26 - 40 dB
41 - 70 dB
Pow. 70 dB
prawe
Ucho lewe
0 - 25 dB
0
5%
10%
20%
26 - 40 dB
41 - 70 dB
pow. 70 dB

5%
10%
20%

15%
20%
30%

20%
30%
40%

30%
40%
50%

UWAGA:

Oblicza si oddzielnie redni dla ucha prawego i lewego biorc pod uwag czstotliwoci dla
500, 1000 i 2000 Hz. Jeeli rnica pomidzy wartociami dla 500 Hz i 2000 HZ jest wiksza ni
40 dB, ubytek suchu wylicza si jako redni z czterech progw : 500, 1000, 2000 i 4000 Hz.
Jeeli rnica pomidzy wartociami dla 500 Hz i 2000 Hz jest wiksza ni 40 dB, ale prg
syszalnoci dla 4000 Hz jest lepszy ni dla 2000 Hz, ubytek suchu wylicza si jako redni z
trzech progw 500, 1000, 4000 Hz
b) pourazowe szumy uszne - w zalenoci od stopnia nasilenia......................................... 1-5
UWAGA:

Jeeli szum uszny towarzyszy deficytowi suchu naley ocenia wycznie wedug tabeli 42a,
natomiast jeeli towarzyszy zaburzeniom rwnowagi to ocenia wg punktu 48.
43. Urazy maowiny usznej:
a) znieksztacenie maowiny (blizny, oparzenia i odmroenia) lub utrata czci maowiny w zalenoci od stopnia uszkodze........................................................................ 1-10
b) cakowita utrata jednej maowiny............................................................................. 15
c) cakowita utrata obu maowin ................................................................................. 25
44. Zwenie lub zaronicie zewntrznego przewodu suchowego - jednostronne lub
obustronne z osabieniem lub przytpieniem suchu:................ ocenia wg tabeli 42a
45. Przewleke ropne zapalenie ucha rodkowego, w zwizku z urazem:
a) jednostronne..............................................................................................................
5
b) obustronne.................................................................................................................... 10
46. Przewleke ropne zapalenie ucha rodkowego pourazowe, powikane perlakiem,
prchnic koci lub polipem ucha - w zalenoci od stopnia powika:
a) jednostronne............................................................................................................ 5-15
b) obustronne .......................................................................................................... 10-20
47. Uszkodzenie ucha rodkowego, bony bbenkowej, kosteczek suchowych, koci
skroniowej:.......................................................................................... Ocenia wg tabeli 42a

48. Uszkodzenie ucha wewntrznego:

a) z uszkodzeniem czci suchowej ................................................. Ocenia wg tabeli 42a
b) z uszkodzeniem czci statycznej (zawroty gowy, nudnoci, niewielkie zaburzenia rwnowagi)
............................................................................................................................... 1-20
c) z uszkodzeniem czci statycznej (zawroty gowy, zaburzenia rwnowagi utrudniajce
poruszanie si, nudnoci, wymioty) .......................................................................... 20-50
d) z uszkodzeniem czci suchowej i statycznej - w zalenoci od stopnia uszkodzenia:
..........................ocena wg tabeli 42a, zwikszajc stopie inwalidztwa, wg p. 48b lub 48c
49. Uszkodzenie nerwu twarzowego cznie z pkniciem koci skalistej:
a) jednostronne - w zalenoci od stopnia uszkodzenia......................................................5-25
b) dwustronne..............................................................................................................10-60

E. USZKODZENIA SZYI, KRTANI, TCHAWICY I PRZEYKU

50. Uszkodzenie garda z upoledzeniem funkcji............................................................. 5-10
51. Uszkodzenie lub zwenie krtani, uszkodzenie nerww krtaniowych, pozwalajce na
obchodzenie si bez rurki tchawiczej - w zalenoci od stopnia uszkodzenia:
a) niewielka okresowa duszno, chrypka........................................................................ 5-10
b) wist krtaniowy, duszno przy umiarkowanych wysikach, zachystywanie si, w zalenoci
od nasilenia objaww............................................................................................................11-30
10

52. Uszkodzenie krtani, powodujce konieczno staego noszenia rurki tchawiczej:

a) z zaburzeniami gosu - w zalenoci od stopnia........................................................ 30-59
b) z bezgosem................................................................................................................. 60
53. Uszkodzenie tchawicy ze zweniem jej wiata - w zalenoci od stopnia jej
zwenia:
a) bez niewydolnoci oddechowej.................................................................................. 1-10
b) duszno w trakcie wysiku fizycznego ..................................................................... 10-20
c) duszno w trakcie chodzenia po poziomym odcinku drogi wymagajca okresowego
zatrzymania si w celu nabrania powietrza................................................................ 20-40
d) due zwenie, utrzymujce si po korekcji, potwierdzone badaniem bronchoskopowym z
dusznoci spoczynkow ....................................................................................... 40-60
54. Uszkodzenie przeyku :
a) z trwaym zweniem, bez zaburze w odywianiu........................................................ 1-5
b) z czciowymi trudnociami w odywianiu - w zalenoci od stopnia upoledzenia stanu
odywiania, nie wymagajce zabiegw rekonstrukcyjnych........................................... 6-20
c) ze znacznymi zaburzeniami dronoci, trudnociami w odywianiu, wymagajce zabiegw
rekonstrukcyjnych, w zalenoci od stopnia upoledzenia stanu odywiania................. 21-50
d) powikania po uszkodzeniu przeyku i zabiegach rekonstrukcyjnych, zwenia w zespoleniach,
stae przetoki, itp. ocena wg poz. 54c, zwikszajc stopie uszczerbku, w zalenoci od
stopnia powika o ................................................................................................. 10-30
55. Uszkodzenie tkanek mikkich skry, mini - w zalenoci od blizn, ruchomoci szyi,
ustawienia gowy:
a) blizny skrne, rozlege (powyej 5 cm dugoci), widoczne, szpecce, bez ograniczenia
ruchomoci szyi, w zalenoci od rozmiaru, widocznoci, tkliwoci blizn........................... 1-5
b) zmiany z trwaym ograniczeniem ruchomoci szyi maego i redniego stopnia do 50%
zakresu ruchomoci................................................................................................... 6-14
c) zmiany ze znacznym ograniczeniem ruchomoci szyi powyej 50% zakresu ruchomoci, z
niesymetrycznym ustawieniem gowy....................................................................... 15-30
d) blizny po oparzeniach powyej stopnia IIA za 1%TBSA (cakowitej powierzchni ciaa)........2
UWAGA:

Uszkodzenie tkanek mikkich z jednoczesnym uszkodzeniem krgosupa szyjnego - ocenia wg

punktu 89.

F. USZKODZENIA KLATKI PIERSIOWEJ I ICH NASTPSTWA

56. Urazy czci mikkich klatki piersiowej, grzbietu - w zalenoci od stopnia
znieksztacenia, rozlegoci blizn, ubytkw mini i stopnia upoledzenia oddychania:
a) widoczne znieksztacenia, ubytki i blizny skrne, rozlege (powyej 5 cm dugoci), widoczne,
szpecce, nie ograniczajce ruchomoci klatki piersiowej................................................ 1-5
b) mierne ograniczenie ruchomoci klatki piersiowej- blizny, ubytki miniowe z niewielkim
zmniejszeniem wydolnoci oddechowej ....................................................................... 5-10
c) redniego stopnia ograniczenie ruchomoci klatki piersiowej- blizny, ubytki miniowe ze
rednim zmniejszeniem wydolnoci oddechowej......................................................... 10-25
d) znacznego stopnia ograniczenie ruchomoci klatki piersiowej, rozlege cigajce blizny, due
ubytki miniowe ze znacznym zmniejszeniem wydolnoci oddechowej...................... 25-40
e) blizny po oparzeniach powyej stopnia IIA za 3%TBSA (cakowitej powierzchni ciaa).........1
UWAGA:

Stopnie upoledzenia wydolnoci oddechowej zawarte s w uwadze po punkcie 62.

57. Uszkodzenie lub utrata sutka u kobiet ( u mczyzn orzekanie wg p.56):
a) blizny lub czciowa utrata brodawki w zalenoci od rozlegoci blizn............................. 1-5
b) znaczna lub cakowita utrata brodawki do 50 roku ycia.......................................... 10-15
11

c) znaczna lub cakowita utrata brodawki po 50 roku ycia............................................ 5-10

d) czciowe uszkodzenie sutka lub jego czciowa utrata w zalenoci od wielkoci ubytku do
50 roku ycia........................................................................................................... 5-15
e) czciowe uszkodzenie sutka lub jego czciowa utrata w zalenoci od wielkoci ubytku po
50 roku ycia............................................................................................................ 1-10
f) cakowita utrata sutka do 50 roku ycia................................................................. 15-20
g) cakowita utrata sutka po 50 roku ycia................................................................. 10-15
h) utrata sutka z czci minia piersiowego - ocenia wg powyszych punktw dodajc, w
zalenoci od stopnia deformacji , dysfunkcji klatki piersiowej i koczyny grnej ........... 1-10
UWAGA:

Stopie uszczerbku na zdrowiu po cakowitej utracie sutka ocenia rwnie wg przewidywanej

utraty funkcji.
58. Zamania ( co najmniej 2-ch) eber:
a) z obecnoci znieksztace i bez zmniejszenia wydolnoci oddechowej............................. 1-5
b) z miernym ograniczeniem ruchomoci klatki piersiowej - z niewielkiego stopnia zmniejszeniem
wydolnoci oddechowej............................................................................................. 5-10
c) ze redniego stopnia ograniczeniem ruchomoci klatki piersiowej - ze redniego stopnia
zmniejszeniem wydolnoci oddechowej......................................................................10-25
d) ze znacznego stopnia ograniczeniem ruchomoci klatki piersiowej, ze znacznym
zmniejszeniem wydolnoci oddechowej ................................................................... 25-40
UWAGA:

Stopnie upoledzenia wydolnoci oddechowej zawarte s w uwadze po punkcie 62.

59. Zamanie mostka:

a) bez znieksztace, z potwierdzonym przewlekym zespoem blowym .............................. 1-3
b) ze zrostem w przemieszczeniu, w zalenoci od stopnia znieksztace i dolegliwoci....... 3-10
60. Zamania eber lub mostka powikane przewlekym zapaleniem koci, obecnoci cia
obcych (z wyjtkiem cia obcych zwizanych z zastosowaniem technik operacyjnych),
przetokami - ocenia si wg poz. 58-59, zwikszajc stopie uszczerbku - w zalenoci od
stopnia powika i upoledzenia funkcji o:....................................................................... 1-15
61. Uszkodzenie puc i opucnej (zrosty opucnowe, uszkodzenie tkanki pucnej, ubytki
tkanki pucnej, ciaa obce itp.):
a) uszkodzenie puc i opucnej bez cech niewydolnoci oddechowej .................................. 1-5
b) z objawami niewydolnoci oddechowej niewielkiego stopnia......................................... 5-10
c) z objawami niewydolnoci oddechowej redniego stopnia.......................................... 10-25
d) z niewydolnoci oddechow znacznego stopnia....................................................... 25-40
62. Uszkodzenie tkanki pucnej powikane przetokami oskrzelowymi, ropniem puc
ocenia wg p.61, zwikszajc stopie uszczerbku - w zalenoci od stopnia powika
o:........................................................................................................................................10-20

UWAGA:
Przy ocenie wg punktw 56, 58, 60-62 poza badaniem rentgenowskim, uszkodzenia tkanki pucnej
i stopnie niewydolnoci oddechowej musz by potwierdzone badaniem spirometrycznym i/ lub
badaniem gazometrycznym. W przypadku gdy nastpstwa obrae klatki piersiowej s oceniane z
kilku punktw tabeli, a niewydolno oddechowa towarzyszy tym nastpstwom, trway
uszczerbek na zdrowiu wynikajcy ze stopnia niewydolnoci oddechowej ustala si wycznie w
oparciu o jeden z tych punktw (oprcz p.60 i 62).
STOPNIE UPOLEDZENIA WYDOLNOCI ODDECHOWEJ:
- niewielkiego stopnia zmniejszenie wydolnoci oddechowej - VC 70 80%, FEV1 70 -80 %,
FEV1%VC 70-80% - w odniesieniu do wartoci nalenych,
12

redniego stopnia zmniejszenie wydolnoci oddechowej - VC 50 70%, FEV1 50 70 %,

FEV1%VC 50 - 70 % - w odniesieniu do wartoci nalenych,
znaczne zmniejszenie wydolnoci oddechowej VC poniej 50%, FEV1 poniej 50%,
FEV1%VC poniej 50 % - w odniesieniu do wartoci nalenych.

63. Uszkodzenie serca lub osierdzia:

a) wymagajce leczenia operacyjnego, z wydolnym ukadem krenia, EF powyej 55 %,
powyej 10 MET, bez zaburze kurczliwoci...................................................................... 5
b) I klasa NYHA , EF 50 - 55%, powyej 10 MET, niewielkie zaburzenia kurczliwoci.......... 5-15
c) II klasa NYHA, EF 45% -55% 7-10 MET, umiarkowane zaburzenia kurczliwoci......... 15-25
d) III klasa NYHA, EF 35% 45 %, 5-7 MET, nasilone zaburzenia kurczliwoci................. 25-55
e) IV klasa NYHA, EF <35 %, poniej 5 MET, znaczne zaburzenia kurczliwoci.............. 55-90

UWAGA:

Stopie wydolnoci ukadu krenia musi by oceniony na podstawie badania klinicznego,

bada obrazowych serca i/ lub badania EKG wysikowego. Przy zaliczaniu nastpstw do
poszczeglnych podpunktw, musz by spenione co najmniej dwa kryteria.

KLASYFIKACJA NYHA - KLASYFIKACJA NOWOJORSKIEGO TOWARZYSTWA

KARDIOLOGICZNEGO WYRNIA NASTPUJCE STANY CZYNNOCIOWE SERCA:
Choroba serca bez ograniczenia fizycznej aktywnoci. Podstawowa aktywno fizyczna nie
powoduje zmczenia, dusznoci, koatania serca i blw wiecowych.
Choroba serca powodujca niewielkie ograniczenia aktywnoci fizycznej. Dobre samopoczucie
Klasa II. w spoczynku. Podstawowa aktywno powoduje zmczenie, duszno, koatanie serca, ble
wiecowe.
Choroba serca powodujca ograniczenie aktywnoci fizycznej. Dobre samopoczucie w
Klasa
spoczynku. Mniejsza ni podstawowa aktywno fizyczna powoduje zmczenie, duszno,
III.
koatanie serca, ble wiecowe.
Choroba serca, ktra przy jakiejkolwiek aktywnoci fizycznej wywouje dyskomfort. Objawy
Klasa IV. niewydolnoci serca lub niewydolnoci wiecowej mog wystpowa nawet w spoczynku.
Jeli zostanie podjta jakakolwiek aktywno fizyczna, wzrasta dyskomfort.

Klasa I.

DEFINICJA EF FRAKCJA WYRZUTOWA LEWEJ KOMORY:

Frakcja wyrzutowa lewej komory - ilo krwi wypywajca z lewej komory do ukadu krenia
podczas skurczu serca. Frakcja wyrzutowa jest zwykle wyraana w procentach, jako stosunek
objtoci krwi wypywajcej w czasie skurczu z lewej komory do cakowitej objtoci lewej komory.
Frakcja wyrzutowa okrela zdolno serca do skurczu i jest wykadnikiem wydolnoci serca.
DEFINICJA RWNOWANIKA METABOLICZNEGO MET, STOSOWANEGO PRZY OCENIE
PRBY WYSIKOWEJ:
MET-y (MET - rwnowanik metaboliczny jest jednostk spoczynkowego poboru tlenu , ok. 3,5 ml
tlenu na kilogram masy ciaa na minut) uzyskuje si, dzielc objto tlenu (w ml/min) przez iloczyn:
masy ciaa (w kg) x 3,5. Liczb 3,5 przyjmuje si jako warto odpowiadajc zuyciu tlenu w
spoczynku i wyraa w mililitrach tlenu na kilogram masy ciaa na minut.
64. Uszkodzenia przepony rozerwanie przepony, przepukliny przeponowe - w zalenoci
od stopnia zaburze funkcji przewodu pokarmowego, oddychania i krenia:
a) bez zaburze funkcji po leczeniu operacyjnym ............................................................... 1-5
13

b) zaburzenia niewielkiego stopnia.................................................................................. 5-10

c) zaburzenia redniego stopnia................................................................................... 10-20
d) zaburzenia duego stopnia........................................................................................ 20-40

F. USZKODZENIA BRZUCHA I ICH NASTPSTWA

65. Uszkodzenia powok jamy brzusznej (przepukliny urazowe, przetoki, blizny itp.),
okolicy ldwiowej i krzyowej - w zalenoci od charakteru blizn, ubytkw,
umiejscowienia i rozmiarw uszkodzenia:
a) widoczne znieksztacenia, ubytki i blizny skrne, rozlege (powyej 5 cm dugoci), widoczne,
szpecce..................................................................................................................... 1-5
b) uszkodzenia powok i ubytki miniowe, przepukliny pourazowe utrzymujce si po
korekcji.................................................................................................................... 5-15
c) blizny po oparzeniach powyej stopnia IIA za 3%TBSA (cakowitej powierzchni ciaa).........1

UWAGA:.

Za przepukliny urazowe uwaa si wycznie przepukliny spowodowane pourazowym

uszkodzeniem powok brzusznych (np. po rozerwaniu mini powok brzusznych). Przepukliny
pachwinowe, ppkowe itp., oraz wszystkie, ktre uwidoczniy si po wysiku, dwigniciu - nie
s uznawane za pourazowe.
66. Uszkodzenia odka, jelit, sieci, krezki jelita:
a) Wymagajce leczenia operacyjnego, bez zaburze funkcji przewodu pokarmowego......... 1-5
b) z niewielkiego stopnia zaburzeniami funkcji i dostatecznym stanem odywiania............. 5-10
c) z zaburzeniami trawienia i niedostatecznym stanem odywiania w zalenoci od stopnia
zaburze i stanu odywiania...................................................................................... 5-40
d) z zaburzeniami trawienia i niedostatecznym stanem odywiania -odywianie jedynie
pozajelitowe................................................................................................................ 50
67. Trwae przetoki jelitowe, kaowe i odbyt sztuczny - w zalenoci od moliwoci
zaopatrzenia sprztem stomijnym i miejscowych powika przetoki:
a) jelita cienkiego....................................................................................................... 30-80
b) jelita grubego......................................................................................................... 20-60
68. Uszkodzenie duych naczy krwiononych jamy brzusznej i miednicy nie powodujce
upoledzenia funkcji innych narzdw w zalenoci od rozlegoci uszkodzenia
naczy: ......................................................................................................................... 1-10
69. Uszkodzenie odbytu, zwieracza odbytu:
a) blizny, zwenia, niewielkie dolegliwoci......................................................................... 1-5
b) powodujce stae, cakowite nietrzymanie kau i gazw................................................... 60
70. Uszkodzenia odbytnicy:
a) penocienne uszkodzenie niewielkie dolegliwoci, bez zaburze funkcji....................... 1-5
b) wypadanie bony luzowej.......................................................................................... 5-10
c) wypadanie odbytnicy w zalenoci od stopnia wypadania, utrzymujce si po leczeniu
operacyjnym........................................................................................................... 10-30
71. Uszkodzenia ledziony:
a) leczone zachowawczo (krwiak, pknicie narzdu potwierdzone badaniem obrazowym) ... 2
b) leczone operacyjnie z zachowaniem narzdu....................................................................5
c) utrata u osb powyej 18 roku ycia............................................................................. 15
d) utrata u osb poniej 18 roku....................................................................................... 20

14

72. Uszkodzenie wtroby i przewodw ciowych, pcherzyka ciowego lub trzustki - w

zalenoci od powika i zaburze funkcji:
a) bez zaburze funkcjonalnych, pourazowa utrata pcherzyka ciowego......................... 1-5
b) zaburzenia czynnoci wtroby w stopniu A wg Childa- Pugha , zaburzenia czynnoci
zewntrzwydzielniczej trzustki niewielkiego stopnia lub utrata czci narzdu................. 5-15
c) zaburzenia czynnoci wtroby w stopniu B wg Childa- Pugha , zaburzenia czynnoci zewntrzi wewntrzwydzielniczej trzustki redniego stopnia lub utrata znacznej czci narzdu...15-40
d) zaburzenia czynnoci wtroby w stopniu C wg Childa- Pugha, cikie zaburzenia czynnoci
zewntrz - i wewntrzwydzielniczej trzustki................................................................40-60

UWAGA:

Przetok trzustkow ocenia wg iloci wydzielanej treci, stopnia wydolnoci

zewntrzwydzielniczej oraz zmian wtrnych powok jamy brzusznej wg punktu 72 b-d.
Przetok ciow ocenia wg iloci wydzielanej treci oraz zmian wtrnych powok brzusznych wg
punktu 72 b-d.
Zwenia drg ciowych orzeka wg czstoci nawrotw zapale drg ciowych oraz zmian
wtrnych w wtrobie wg punktu 72 b-d.

KLASYFIKACJA CHILDA PUGHA- w odniesieniu do wartoci nalenych

Parametr

Liczba punktw
1

>3,5

2,8-3,5

<2,8

Bilirubina (umol/l) w sur. <25

25-40

>40

Czas
protrombinowy <4
(sek. ponad norm)

4-6

>6

Wodobrzusze

Brak

niewielkie

nasilone

Nasilenie encefalopatii

Brak

I - II

IIIIV

Albumina (g/dl) w sur.

GRUPA A 5-6 pkt, GRUPA B 7-9 pkt, GRUPA C 10-15 pkt

G. USZKODZENIA NARZDW MOCZOWO-PCIOWYCH

73. Uszkodzenie jednej nerki lub obu nerek powodujce upoledzenie ich funkcji w
zalenoci od stopnia upoledzenia funkcji ............................................................. 10-25
74. Utrata jednej nerki przy drugiej zdrowej i prawidowo dziaajcej:............................ 30
75. Utrata jednej nerki i upoledzenie funkcjonowania drugiej nerki - w zalenoci od
stopnia upoledzenia funkcji pozostaej nerki:........................................................ 35-75

15

76. Uszkodzenie moczowodu, powodujce zwenie jego wiata:

a) nie powodujce zaburze funkcji .................................................................................. 1-5
b) z zaburzeniem funkcji ukadu moczowego.................................................................... 5-20
77. Uszkodzenie pcherza - w zalenoci od stopnia zmniejszenia jego pojemnoci,
zaburze w oddawaniu moczu, przewlekych stanw zapalnych:
a) Wymagajce leczenia operacyjnego, bez zaburze funkcji................................................ 5
b) niewielkiego i redniego stopnia zaburzenia funkcji..................................................... 5-15
c) znacznego stopnia zaburzenia funkcji........................................................................ 15-30
78. Przetoki grnych drg moczowych, pcherza moczowego i cewki moczowej,
utrzymujce si po leczeniu zabiegowym:
a) upoledzajce jako ycia (w zalenoci od moliwoci i sposobu zaopatrzenia przetoki i
innych zaburze wtrnych) w stopniu rednim.......................................................... 10-25
b) upoledzajce jako ycia (w zalenoci od moliwoci i sposobu zaopatrzenia przetoki i
innych zaburze wtrnych) w stopniu znacznym......................................................... 25-50
79. Zwenia cewki moczowej:
a) powodujce trudnoci w oddawaniu moczu............................................................... 5-15
b) z nietrzymaniem moczu lub zaleganiem moczu.......................................................... 15-40
c) z nietrzymaniem lub zaleganiem moczu z powikaniami...............................................40-60
UWAGA:

Stopie zaburze w oddawaniu moczu powinien by potwierdzony badaniami urodynamicznymi.

80. Utrata prcia:.................................................................................................................. 40
81. Uszkodzenie lub czciowa utrata prcia - w zalenoci od stopnia uszkodzenia i
zaburzenia funkcji:....................................................................................................... 5-30
82. Uszkodzenie lub utrata jednego jdra, jajnika oraz pozostaych struktur ukadu
rozrodczego (nie ujtych w pozostaych punktach tabeli) w zalenoci od stopnia
uszkodzenia i upoledzenia funkcji:
a) w wieku do 50 roku ycia............................................................................................ 5-20
b) w wieku po 50 roku ycia............................................................................................ 1-10
83. Utrata obu jder lub obu jajnikw:
a) w wieku do 50 roku ycia................................................................................................ 40
b) w wieku po 50 roku ycia................................................................................................ 20
84. Pourazowy wodniak jdra:
a) wyleczony operacyjnie..................................................................................................... 2
b) w zalenoci od nasilenia zmian utrzymujcych si po leczeniu operacyjnym................... 3-10
85. Utrata macicy:
a) w wieku do 50 lat......................................................................................................... 40
b) w wieku powyej 50 lat................................................................................................ 15
86. Pourazowe uszkodzenie krocza, worka mosznowego, sromu, pochwy, poladkw:
a) Rozlege blizny, ubytki, deformacje.............................................................................. 1-5
b) wypadanie pochwy, utrzymujce si po leczeniu zabiegowym..................................... 5-10
c) wypadanie pochwy i macicy, utrzymujce si leczeniu zabiegowym,................................. 30

16

H. OSTRE ZATRUCIA, NAGE DZIAANIA CZYNNIKW CHEMICZNYCH,

FIZYCZNYCH I BIOLOGICZNYCH

(orzeczenie stopnia inwalidztwa moe nastpi nie wczeniej ni po 6-ciu miesicach)

87. Nage zatrucia gazami oraz substancjami i produktami chemicznymi uznane za

nieszczliwy wypadek:
a) ze stwierdzon utrat przytomnoci, obserwacj szpitaln lecz bez trwaych wtrnych
powika .................................................................................................................... 1-5
b) powodujce trwae upoledzenie funkcji narzdw lub ukadw w stopniu niewielkim i
rednim.................................................................................................................... 5-15
c) powodujce trwae upoledzenie funkcji narzdw lub ukadw w stopniu znacznym
ocenia wedug pozycji odpowiednich dla danego narzdu lub ukadu.
d) uszkodzenie ukadu krwiotwrczego........................................................................ 15-25
88. Inne nastpstwa zatru oraz oglne nastpstwa dziaania czynnikw chemicznych,
fizycznych i biologicznych (poraenia prdem, poraenia piorunem, nastpstwa
uksze) - w zalenoci od stopnia uszkodzenia:
a) ze stwierdzon utrat przytomnoci, obserwacj szpitaln lecz bez trwaych wtrnych
powika ..................................................................................................................... 1-5
b) powodujce trwae upoledzenie funkcji narzdw lub ukadw w stopniu niewielkim i rednim
................................................................................................................................ 5-15
c) powodujce trwae upoledzenie funkcji narzdw lub ukadw w stopniu znacznym ocenia
wedug pozycji odpowiednich dla danego narzdu lub ukadu.

UWAGA:
Jeli potwierdzono, e do zatrucia doszo w wyniku nieszczliwego wypadku ocena uszkodzenia
narzdw i ukadw: oddechowego, krwiotwrczego, krenia, przewodu pokarmowego,
nerwowego, ukadu ruchu, nastpuje wg odpowiednich punktw niniejszej tabeli. Uszkodzenie
wzroku i suchu ocenia wg odpowiednich tabel 27a,32,42.
Miejscowe nastpstwa dziaania czynnikw chemicznych, fizycznych i biologicznych ocenia
wedug punktw odpowiednich dla danej okolicy ciaa.

I. USZKODZENIA KRGOSUPA, RDZENIA KRGOWEGO I ICH

NASTPSTWA
89. Uszkodzenie krgosupa w odcinku szyjnym:
a) z ograniczeniem ruchomoci do 25%.........................................................................1-6
b) z ograniczeniem ruchomoci 26% - 50%....................................................................7-14
c) z ograniczeniem ruchomoci 51% - 75%..................................................................15-20
d) z ograniczeniem ruchomoci ponad 75%.................................................................21-29
e) zesztywnienie w pozycji zblionej do fizjologicznej........................................................30
f) zesztywnienie w niekorzystnym ustawieniu gowy..........................................................45
g) obnienie wysokoci trzonu o co najmniej 10%, ocena wg p. 89 a-f, dodajc, w zalenoci
od stopnia znieksztacenia.......................................................................................................2-10
h) niestabilnoci (na podstawie czynnociowych zdj rtg: przemieszczenie ssiednich trzonw
nie mniej ni 3,5 mm lub rotacja o kt wikszy ni 11 ocenia si wg poz. 89 a-g, zwikszajc stopie
inwalidztwa o...............................................................................................................................8
i) Uszkodzenia krgosupa powikane zapaleniem krgw, obecnoci ciaa obcego itp. ocenia
si wg p. 89a-h zwikszajc stopie inwalidztwa o..........................................................................5
17

UWAGA: Przy wystpowaniu objaww korzeniowych dodatkowa ocena wg poz. 94. Jeeli jedyn
przyczyn ograniczenia ruchomoci krgosupa szyjnego jest zesp blowy korzeniowy orzeka
wycznie wedug pozycji 94. czny stopie pourazowego inwalidztwa krgosupa szyjnego nie moe
przekroczy 45%.
Zakresy ruchomoci : zgicie 50, prostowanie 60, rotacja po 80, pochylanie na boki po 45.

90. Uszkodzenia krgosupa w odcinku piersiowym (Th1-Th10)

a) z ograniczeniem ruchomoci do 50%...................................................................................1-9
b) z ograniczeniem ruchomoci powyej 50%........................................................................10-19
c) zesztywnienie w pozycji fizjologicznej......................................................................................20
d) zesztywnienie w ustawieniu niekorzystnym.......................................................................25 30
e) obnienie wysokoci trzonu co najmniej 10%, ocenia si wg poz. 90 a-d, zwikszajc stopie
inwalidztwa, w zalenoci od stopnia znieksztacenia o................................................................1-5
f) niestabilnoci (na podstawie czynnociowych zdj rtg: przemieszczenie ssiednich trzonw
krgw o wicej ni 5 mm lub rotacja o kt wikszy ni 11) ocenia si wg poz. 90 a-e zwikszajc
stopie inwalidztwa o ...................................................................................................................7
g) uszkodzenia krgosupa powikane zapaleniem krgw, obecnoci ciaa obcego itp. ocenia si
wg p. 90a-f zwikszajc stopie inwalidztwa o................................................................................5

UWAGA: Przy wystpowaniu objaww korzeniowych dodatkowa ocena wg poz. 94. Jeeli jedyn
przyczyn ograniczenia ruchomoci krgosupa jest zesp blowy korzeniowy orzeka wycznie
wedug pozycji 94. czny stopie pourazowego inwalidztwa krgosupa piersiowego nie moe
przekroczy 30%.
Zakresy ruchomoci : zgicie 60, rotacja po 30, test Schobera 10-11cm ( od C7 do S1) z tego
odcinek piersiowy 2-3 cm.

91. Uszkodzenia krgosupa w odcinku piersiowo-ldwiowym (Th11-L5)

a) z ograniczeniem ruchomoci do 25%.................................................................................1-6
b) z ograniczeniem ruchomoci 26% - 50%..........................................................................7-14
c) z ograniczeniem ruchomoci powyej 50%......................................................................15-29
d) zesztywnienie w pozycji zblionej do fizjologicznej............................................................... 30
e) zesztywnienie w niekorzystnym ustawieniu tuowia.............................................................. 40
f) obnienie wysokoci trzonu co najmniej o 10%, ocenia si wg poz. 91 a-e, zwikszajc stopie
inwalidztwa, w zalenoci od stopnia znieksztacenia, o..............................................................3-12
g) niestabilnoci (na podstawie czynnociowych zdj rtg: przemieszczenie ssiednich trzonw
krgw o wicej ni 5 mm lub rotacja o kt wikszy ni 15)-ocenia si wg poz. 91 a-f zwikszajc
stopie inwalidztwa o....................................................................................................................9
h) uszkodzenia krgosupa powikane zapaleniem krgw, obecnoci ciaa obcego itp. ocenia si
wg p. 91a-g zwikszajc stopie inwalidztwa o...............................................................................5

UWAGA:
Przy wystpowaniu objaww korzeniowych dodatkowa ocena wg poz. 94. Jeeli jedyn przyczyn
ograniczenia ruchomoci krgosupa jest zesp blowy korzeniowy orzeka wycznie wedug
pozycji 94. czny stopie pourazowego inwalidztwa krgosupa ldwiowego nie moe
przekroczy 40%.
Krgozmyk rzekomy (zwyrodnieniowy) i prawdziwy (na tle krgoszczeliny) nie jest traktowany
jako nastpstwo nieszczliwego wypadku.

ZAKRESY RUCHOMOCI: zgicie 60, wyprost 25, pochylanie na boki po 25, test Schobera 10-11cm
(od C7 do S1) z tego odcinek ldwiowy 7-8 cm.

92. Izolowane zamanie wyrostkw poprzecznych, kolczystych, ocistych - w zalenoci

od ograniczenia ruchomoci krgosupa, ocenia si wg p.p. 89-91.
93. Uszkodzenie rdzenia krgowego:
a) poraenie koczyn grnych i /lub dolnych 0-1 w skali Lovettea, gboki niedowad
czterokoczynowy 2 w skali Lovettea , zesp Brown-Sequarda, bdcy nastpstwem
poowiczego uszkodzenia rdzenia w odcinku szyjnym z poraeniem koczyn 0-1 w skali
Lovettea..................................................................................................................... 100
18

b) gboki niedowad koczyn grnych lub dolnych - 2 w skali Lovettea, niedowad

czterokoczynowy 3 w skali Lovettea, zesp Brown-Sequarda, bdcy nastpstwem
poowiczego uszkodzenia rdzenia w odcinku szyjnym z niedowadem koczyn 2 w skali
Lovettea ................................................................................................................ 60-90
c) redniego stopnia niedowad koczyn grnych lub dolnych - 3 w skali Lovettea, zesp
Brown-Sequarda, bdcy nastpstwem poowiczego uszkodzenia rdzenia w odcinku szyjnym z
niedowadem koczyn 3 w skali Lovettea, lub poowicze uszkodzenie rdzenia w odcinku
piersiowym- z niedowadem koczyny dolnej 0-2 w skali Lovettea.......................... 30 60
d) niewielki niedowad koczyn grnych i/lub dolnych- 4 w skali Lovettea, zesp BrownSequarda, bdcy nastpstwem poowiczego uszkodzenia rdzenia w odcinku szyjnym z
niedowadem koczyn 4 w skali Lovettea lub poowicze uszkodzenie rdzenia w odcinku
piersiowym - z niedowadem koczyny dolnej 3-4 w skali Lovettea............................ 5-30
e) zaburzenia czucia, zespoy blowe bez niedowadw zalenoci od stopnia zaburze........5-15
f) zaburzenia ze strony zwieraczy i narzdw pciowych bez niedowadw, zesp stoka
kocowego, w zalenoci od stopnia zaburze...............................................................5-30
94. Urazowe zespoy korzeniowe (blowe, ruchowe, czuciowe lub mieszane) - w
zalenoci od stopnia:
a) szyjne blowe............................................................................................................. 2-4
b) szyjne bez niedowadw - bl, zaburzenia czucia, osabienie lub brak odruchw............. 5-15
c) szyjne z obecnoci niedowadw - w zalenoci od stopnia niedowadu i zanikw
miniowych ( co najmniej 2 cm)................................................................................ 5-30
d) piersiowe.................................................................................................................. 2-10
e) ldwiowo- krzyowe blowe........................................................................................ 2-4
f) ldwiowo-krzyowe bez niedowadw - bl, zaburzenia czucia, osabienie lub brak odruchw
................................................................................................................................. 5-15
g) ldwiowo krzyowe z obecnoci niedowadw - w zalenoci od stopnia niedowadu i
zanikw miniowych (co najmniej 2 cm)..................................................................... 5-30
h) guziczne.................................................................................................................... 2-5
UWAGA:

Zaburzenia stwierdzane w punkcie 94 a-h musz mie potwierdzenie w obiektywnej

dokumentacji medycznej z diagnostyki i leczenia nastpstw zdarzenia.

J. USZKODZENIA MIEDNICY
95. Utrwalone rozejcie spojenia onowego i/lub zwichnicie stawu krzyowobiodrowego - w zalenoci od stopnia przemieszczenia i zaburze chodu:
a) utrwalone rozejcie spojenia onowego, bez dolegliwoci ze strony staww krzyowobiodrowych, bez zaburze chodu................................................................................. 1-4
b) utrwalone rozejcie spojenia onowego z dolegliwociami ze strony staww krzyowobiodrowych, z zaburzeniami chodu........................................................................... 5-15
c) utrwalone zwichnicie stawu krzyowo- biodrowego niewielkiego stopnia nie wymagajce
leczenia operacyjnego, w zalenoci od stopnia zaburze chodu..................................... 2-9
d) utrwalone zwichnicie stawu krzyowo- biodrowego znacznego stopnia, leczone operacyjnie,
w zalenoci od stopnia zaburze chodu....................................................................10-30
UWAGA:

Jeeli rozejciu spojenia onowego towarzyszy zamanie koci miednicy ocenia wedug punktu 96
lub 98
96. Zamanie miednicy z przerwaniem obrczy biodrowej, jedno- lub wielomiejscowe - w
zalenoci od znieksztacenia i upoledzenia chodu:
a) w odcinku przednim jednostronne (ko onowa , ko onowa i kulszowa)................... 1-10
b) w odcinku przednim obustronnie............................................................................. 5-15
c) w odcinku przednim i tylnym (typ Malgaignea)....................................................... 10-30
d) w odcinku przednim i tylnym obustronnie................................................................. 20-40

19

UWAGA:

Zamania stabilne koci miednicy, zamania awulsyjne ocenia wedug punktu 98.
97. Zamanie panewki stawu biodrowego, z centralnym, lub bez centralnego zwichnicia
stawu - w zalenoci od upoledzenia funkcji stawu .................................ocenia wg p.143.
UWAGA:

Uraz stawu biodrowego wygojony sztucznym stawem ocenia wg punktu 145.

98. Izolowane zamania koci miednicy i koci krzyowej bez przerwania obrczy
koczyny dolnej:
a) jednomiejscowe zamanie koci miednicy (np. zamanie jednej gazi koci onowej lub
kulszowej), koci krzyowej bez istotnego znieksztacenia i z niewielkimi zaburzeniami
funkcji........................................................................................................................ 1-3
b) jednomiejscowe zamanie koci miednicy (np. zamanie jednej gazi koci onowej lub
kulszowej), koci krzyowej ze znieksztaceniem i zaburzeniami funkcji........................ 4-8
c) mnogie zamania koci miednicy i /lub koci krzyowej - bez istotnego znieksztacenia i z
niewielkimi zaburzeniami funkcji.................................................................................... 2-7
d) mnogie zamania koci miednicy i/ lub koci krzyowej ze znieksztaceniem i z zaburzeniami
funkcji....................................................................................................................... 5-15
UWAGA:

Towarzyszce zamaniom uszkodzenia narzdw miednicy i objawy neurologiczne ocenia si

dodatkowo wg pozycji dotyczcych odpowiednich uszkodze narzdw miednicy lub uszkodze
neurologicznych.

K.USZKODZENIA KOCZYNY GRNEJ

Prawa (dominujca)

Lewa

OPATKA
99. Zamanie opatki:
a) wygojone zamanie opatki z nieznacznym przemieszczeniem i niewielkimi zaburzeniami
funkcji koczyny .............................................................................................. 1-5 1-3
b) wygojone zamanie opatki z wyranym przemieszczeniem i niewielkim upoledzeniem funkcji
koczyny z ograniczeniem ruchomoci do 30%............................................... 6-12 4-9
c) wygojone zamanie opatki z wyranym przemieszczeniem i rednim upoledzeniem funkcji
koczyny z ograniczeniem ruchomoci w zakresie 31-50%.......................... 13-20 10-15
d) wygojone zamanie opatki z wyranym przemieszczeniem i znacznym upoledzeniem funkcji
koczyny z ograniczeniem ruchomoci powyej 50%................................ 21- 40 16-30
UWAGA:

Normy pozycji 99 uwzgldniaj rwnie ewentualne powikania neurologiczne.

OBOJCZYK
100. Stan po wadliwym wygojeniu zamania obojczyka w zalenoci od stopnia
znieksztacenia i ograniczenia ruchomoci:
a) niewielkiego stopnia deformacja z ograniczeniem ruchomoci stawu ramienno-opatkowego do
20%.............................................................................................................................1-8
1-6
b) deformacja z wyranym ograniczeniem ruchomoci stawu ramienno-opatkowego powyej
20%.........................................................................................................................9-20 7-15

20

101. Staw rzekomy obojczyka - w zalenoci od znieksztace, przemieszcze,

upoledzenia funkcji koczyny:
a) zmiany wtrne z ograniczeniem ruchomoci w stawie ramienno-opatkowym do 20%..10-14 8-12
b) zmiany wtrne z ograniczeniem ruchomoci w stawie ramienno-opatkowym powyej 20%.............
...............................................................................................................................15-25 13-20
UWAGA:

W przypadku zamania obojczyka powikanego stawem rzekomym orzeka wycznie z punktu 101
102. Zwichnicie, podwichnicie stawu obojczykowo-barkowego lub obojczykowomostkowego - w zalenoci od ograniczenia ruchw, stopnia znieksztacenia i
upoledzenia funkcji:
a) brak lub niewielka deformacja i ograniczenie ruchomoci do 10% (I)............... 1-5
b) wyrana deformacja i ograniczenie ruchomoci do 20% (II, II/III)................ 6-10
c) wyrana deformacja i ograniczenie ruchomoci powyej 20% (II/III, III)..... 11-25

1-3
4-8
9-20

UWAGA:

W przypadku, gdy deficyt funkcji koczyny grnej wynika z nakadania si skutkw zamania
obojczyka oraz uszkodze neurologicznych, deficyt funkcji koczyny ocenia jedynie wg pozycji
181. W przypadku nie nakadania si deficytw ocenia dodatkowo wedug pozycji 181.
103. Uszkodzenia obojczyka powikane przewlekym zapaleniem koci - ocenia si wg
poz. 100-102 - zwikszajc stopie trwaego uszczerbku o:............................................... 5

BARK STAW RAMIENNO-OPATKOWY

104. Uszkodzenia stawu opatkowo-ramiennego (zwichnicia, zamania - gowy, nasady
bliszej koci ramiennej, skrcenia) oraz uszkodzenia pozostaych struktur barku - w
zalenoci od ubytkw tkanek, ograniczenia ruchw, zanikw mini, przemieszcze i
znieksztace zamanej gowy koci ramiennej itp.:
a) niewielkie zmiany z ograniczeniem ruchomoci do 30%.................................. 1-11
1-7
b) rednie zmiany z ograniczeniem ruchomoci w zakresie 31%-50%............... 12-19
8-14
c) znaczne zmiany z ograniczeniem ruchomoci powyej 50%......................... 20-35 15-30
105. Zastarzae nieodprowadzalne zwichnicie stawu opatkowo -ramiennego w
zalenoci od zakresu ruchw i ustawienia koczyny: ............................. 20-35 15-30
106. Nawykowe zwichnicie stawu ramienno-opatkowego potwierdzone dokumentacj
lekarsk i radiologiczn:
a) po leczeniu operacyjnym w zalenoci od ograniczenia ruchomoci ................. 5- 25
5-20
b) nie leczone operacyjnie ....................................................................................25
20
UWAGA:

Kolejnych epizodw nawykowego zwichnicia nie naley traktowa jako kolejnego nieszczliwego
wypadku lecz jako skutek ostatniego urazowego zwichnicia stawu opatkowo-ramiennego. Przy
orzekaniu wedug punktu 107 naley zebra szczegowy wywiad w kierunku przebytych wczeniej
urazowych zwichni w stawie oraz zapozna si z dodatkow dokumentacj medyczn w celu
ustalenia daty ostatniego zwichnicia urazowego oraz daty pierwszego zwichnicia nawykowego.
107. Staw wiotki, cepowy w nastpstwie pourazowych ubytkw koci - w zalenoci od
zaburze funkcji:....................................................................................... 25-40
20-35
UWAGA:

Staw wiotki z powodu porae - ocenia si wg norm neurologicznych.

21

108. Zesztywnienie stawu barkowego (cakowity brak ruchomoci w stawie

ramienno-opatkowym):
a) w ustawieniu czynnociowo korzystnym - w zalenoci od ustawienia i funkcji
............................................................................................................... 20-35
b) w ustawieniu czynnociowo niekorzystnym................................................. 40

15-30
35

109. Bliznowaty przykurcz stawu barkowego - w zalenoci od zaburze czynnoci

stawu: orzeka wedug punktu 104 lub 108.
110. Uszkodzenie barku powikane przewlekym zapaleniem koci, przetokami itp. ocenia si wg poz. 104-109, zwikszajc stopie uszczerbku o:..................................5
UWAGA:

W przypadku, gdy deficyt funkcji koczyny grnej wynika z nakadania si skutkw uszkodze
barku oraz uszkodze neurologicznych, deficyt funkcji koczyny ocenia jedynie wg pozycji 181.
W przypadku nie nakadania si deficytw ocenia dodatkowo wedug pozycji 181.
111.

Utrata koczyny w stawie ramienno-opatkowym:.................................... 70

112.

Utrata koczyny wraz z opatk: ...............................................................

65

75

70

ZAKRESY RUCHOMOCI STAW RAMIENNO-OPATKOWEGO

- zgicie 0 - 180, wyprost 0 - 60, odwodzenie 0 - 90, unoszenie 90 - 180 (niekiedy
odwodzenie i unoszenie okrelane jest jednym terminem - odwodzenie i wtedy zakres ruchu
wynosi 0 - 180), przywodzenie 0 - 50, rotacja zewntrzna 0 - 70, rotacja wewntrzna 0 100 (pozycja funkcjonalna, swobodna - 20 - 40 zgicia, 20 - 50 odwiedzenia i 30 - 50 rotacji
wewntrznej)

RAMI
Prawe

Lewe

113. Zamanie trzonu koci ramiennej - w zalenoci od przemieszcze, ogranicze ruchu

w stawie opatkowo-ramiennym i okciowym:
a) upoledzenie funkcji koczyny z ograniczeniem ruchomoci w stawie ramienno-opatkowym
lub okciowym do 30%.................................................................................. 2-15 2-10
b) upoledzenie funkcji koczyny z ograniczeniem ruchomoci w stawie ramienno-opatkowym
lub okciowym powyej 30%........................................................................16-30 11-25
c) zamania powikane przewlekym zapaleniem koci, brakiem zrostu, stawem rzekomym itp.
ocenia si wg poz. 113 a lub b, zwikszajc stopie inwalidztwa w zalenoci od zaburze
funkcji o................................................................................................................... 5-15
114. Uszkodzenia mini, uszkodzenia cigien i ich przyczepw - w zalenoci od zmian
wtrnych i upoledzenia funkcji:
a) zmiany niewielkie ........................................................................................... 1-5
1-4
b) zmiany rednie ............................................................................................. 6-12
5-9
c) zmiany due ............................................................................................ 13-20 10-15
UWAGA:

Wedug tej pozycji orzeka jedynie uszkodzenia bez zama koci. W przypadku wspistnienia
zama koci orzeka wedug punktu 113.
115. Utrata koczyny w obrbie ramienia:
a) z zachowaniem tylko 1/3 bliszej koci ramiennej.............................................
b) przy duszych kikutach .................................................................................

70
65

65
60

116. Trwae przepukliny miniowe ramienia.......................................... ocenia wg.p.114a.

22

STAW OKCIOWY

Prawy

Lewy

117. Zamania w obrbie okcia (nasada dalsza koci ramiennej, nasada blisza koci
promieniowej i okciowej) - w zalenoci od zaburze osi, ograniczenia ruchw w stawie
okciowym oraz innych zmian wtrnych:
a) niewielkie zmiany z ograniczeniem ruchomoci do 20%....................................... 1-5 1-4
b) rednie zmiany z ograniczeniem ruchomoci w zakresie 21-50%........................ 6-15 5-10
c) due zmiany z ograniczeniem ruchomoci powyej 50%................................. 16-30 11-25
118. Zesztywnienie stawu okciowego:
a) w zgiciu zblionym do kta prostego i z zachowanymi ruchami obrotowymi
przedramienia.............................................................................................. 25
20
b) w zgiciu zblionym do kta prostego i w zalenoci od ograniczenia zakresu ruchw
obrotowych przedramienia...................................................................... 26-30
21-25
c) w ustawieniu wyprostnym lub zblionym (do 20)............................................ 45
40
d) w innych niekorzystnych ustawieniach - w zalenoci od przydatnoci czynnociowej
koczyny .............................................................................................. 30-45
25-40
119. Uszkodzenia okcia - zwichnicia, skrcenia, uszkodzenia tkanek mikkich - w
zalenoci od ograniczenia ruchw, zanikw mini, przemieszcze, znieksztace oraz
innych zmian wtrnych:
a) niewielkie zmiany z ograniczeniem ruchomoci do 20%......................................... 1-5 1-4
b) rednie zmiany z ograniczeniem ruchomoci w zakresie 21-50%.......................... 6-15 5-10
c) due zmiany z ograniczeniem ruchomoci powyej 50%................................... 16-30 11-25
UWAGA:

Wedug tej pozycji orzeka jedynie uszkodzenia bez zama koci. W przypadku wspistnienia
zama koci orzeka wedug punktu 117.
120. Cepowy staw okciowy, utrwalony mimo leczenia - w zalenoci od stopnia
wiotkoci i stanu mini: .................................................................................. 15-30

10-25

121. Uszkodzenia stawu okciowego powikane przewlekym stanem zapalnym,

przetokami itp. ocenia si wedug pozycji 117-120, zwikszajc stopie staego lub
dugotrwaego uszczerbku na zdrowiu o :..............................................................................5
UWAGA:

Funkcjonalny peny wyprost stawu okciowego 0 , pene zgicie 140, supinacja i pronacja 080.
(pozycja funkcjonalna 80 zgicia)

PRZEDRAMI

Prawe

Lewe

122. Zamania w obrbie dalszych nasad jednej lub obu koci przedramienia, powodujce
ograniczenia ruchomoci nadgarstka i znieksztacenia - w zalenoci od stopnia zaburze
funkcji:
23

a) niewielkie zmiany z ograniczeniem ruchomoci do 30%..............................................1-6

b) rednie zmiany z ograniczeniem ruchomoci w zakresie 31-60%...............................7-15
c) due zmiany z ograniczeniem ruchomoci powyej 60%..........................................16-25
d) usztywnienie przegubu doni w pooeniu korzystnym (wyprost i pronacja)................15-20
e) usztywnienie przegubu doni w pooeniu niekorzystnym........................................20-30

1-5
6-10
11-20
10-15
15-25

123. Zamania trzonw jednej lub obu koci przedramienia - w zalenoci od

znieksztace i zaburze czynnociowych:
a) niewielkie zmiany........................................................................................... 1-6
b) rednie zmiany........................................................................................... 7-15
c) due zmiany, zmiany wtrne i inne ........................................................... 16-30

1-5
6-10
11-25

124. Izolowane uszkodzenie czci mikkich przedramienia, skry, mini, cigien, naczy - w zalenoci od rozmiarw, uszkodzenia i upoledzenia funkcji, zmian wtrnych
(troficzne, kreniowe, blizny i inne):
a) niewielkie zmiany............................................................................................ 1-5
1-4
b) rednie zmiany ......................................................................................... 6-10
5-8
c) znaczne zmiany....................................................................................... 11-20 9-15
UWAGA:

Wedug tej pozycji orzeka jedynie uszkodzenia bez zama koci. W przypadku wspistnienia
zama koci orzeka wedug punktw 122, 123, 125, 126.
125. Staw rzekomy koci okciowej lub promieniowej - w zalenoci od znieksztace,
ubytkw koci, upoledzenia funkcji i innych zmian wtrnych:
a) redniego stopnia.................................................................................... 10-20 10-15
b) duego stopnia......................................................................................... 21-35 16-30
UWAGA:

W przypadku zamania jednej koci przedramienia powikanej stawem rzekomym orzeka

wycznie z punktu 125.
126. Brak zrostu, staw rzekomy obu koci przedramienia - w zalenoci od
znieksztace, ubytkw koci, upoledzenia funkcji, zmian wtrnych:
a) redniego stopnia...................................................................................... 10-25
b) duego stopnia.......................................................................................... 26-40

10-20
21-35

UWAGA:

W przypadku zamania obu koci przedramienia powikanych stawem rzekomym orzeka

wycznie z punktu 126.
127. Uszkodzenie przedramienia powikane przewlekym zapaleniem koci, przetokami,
ubytkiem tkanki kostnej - ocenia si wg poz. 122-126, zwikszajc stopie trwaego
uszczerbku o:.....................................................................................................................5
128. Utrata koczyny w obrbie przedramienia - w zalenoci od charakteru kikuta i
jego przydatnoci do oprotezowania: ....................................................... 55-60 50-55
129.

Utrata przedramienia w okolicy nadgarstka: ............................................ 55

50

ZAKRESY RUCHOMOCI PRZEDRAMIENIA :

- nawracanie 0 - 80, odwracanie 0 - 80 (pozycja funkcjonalna, swobodna - 20 nawrcenia)

24

NADGARSTEK

Prawy

Lewy

130. Uszkodzenia nadgarstka: skrcenia, zwichnicia , zamania - w zalenoci od blizn,

ubytkw, znieksztace, niestabilnoci, upoledzenia funkcji, zmian troficznych i innych
zmian wtrnych:
a) niewielkie zmiany z ograniczeniem ruchomoci do 30% .............................................1-6
1-5
b) rednie zmiany z ograniczeniem ruchomoci w zakresie 31-60%............................... 7-15 6-10
c) due zmiany z ograniczeniem ruchomoci powyej 60% .........................................16-25 11-20
131. Cakowite zesztywnienie w obrbie nadgarstka:
a) w ustawieniu czynnociowo korzystnym - w zalenoci od stopnia upoledzenia funkcji rki i
palcw.................................................................................................................. 15-20 10-15
b) w ustawieniu czynnociowo niekorzystnym - w zalenoci od stopnia upoledzenia funkcji rki i
palcw.................................................................................................................. 20-30 15-25
132. Uszkodzenie nadgarstka powikane trwaymi zmianami troficznymi, przewlekym
ropnym zapaleniem koci nadgarstka, przetokami - ocenia si wg poz. 130-131, zwikszajc stopie trwaego uszczerbku o: ...................................................................................... 5
133. Utrata rki na poziomie nadgarstka:............................................................ 55

50

ZAKRESY RUCHOMOCI NADGARSTKA:

zgicie doniowe 60 ( czynne), 80 (bierne), zgicie grzbietowe 60 ( czynne), 80 (bierne),
odchylenie promieniowe 20, odchylenie okciowe 30,(pozycja funkcjonalna od 10 zgicia
doniowego do 10 zgicia grzbietowego i od 0 do 10 odchylenia okciowego).

RDRCZE

Prawe

Lewe

134. . Uszkodzenie rdrcza: koci, czci mikkich - w zalenoci od ubytkw, znieksztace oraz
upoledzenia funkcji rki, palcw i innych zmian wtrnych:
a) I ko rdrcza( w zalenoci od funkcji kciuka):
I. z ograniczeniem ruchomoci kciuka do 30%.......................................................1-6 1-5
II. z ograniczeniem ruchomoci w zakresie 31-60%.............................................7-12 6-9
III. z ograniczeniem ruchomoci powyej 60%................................................13-20 10-15
b) II ko rdrcza ( w zalenoci od ruchomoci palca wskazujcego):
I. z ograniczeniem ruchomoci do 30%.................................................................1-5 1-3
II. z ograniczeniem ruchomoci w zakresie 31-60%...............................................6-9 4-6
III. z ograniczeniem powyej 60%...................................................................10-15 7-10
c) III ko rdrcza ( w zalenoci od ruchomoci palca III i innych zmian wtrnych):
I. z ograniczeniem ruchomoci w zakresie 20-50%.....................................................1-2 1
II. z ograniczeniem ruchomoci powyej 50%.........................................................3-5 2-4
d) IV,V ko rdrcza ( w zalenoci od ruchomoci odpowiednich palcw i innych zmian wtrnych)
ocena osobna dla kadej koci rdrcza:
I. z ograniczeniem ruchomoci w zakresie 20-50%....................................................1-2 1
II. z ograniczeniem ruchomoci powyej 50%...........................................................3-4 2

25

KCIUK

Prawy

Lewy

135. Utrata w zakresie kciuka w zalenoci od rozmiaru ubytku, jakoci kikuta,

znieksztace, ograniczenia ruchomoci palca oraz upoledzenia funkcji rki i innych
zmian wtrnych:
a) czciowa lub cakowita utrata opuszki..........................................................................1-4 1-2
b) czciowa lub cakowita utrata paliczka paznokciowego w zalenoci od zmian
wtrnych........................................................................................................................5-10 3-6
c) utrata paliczka paznokciowego i paliczka podstawnego (do 2/3 dugoci paliczka podstawnego) - w
zalenoci od zmian wtrnych....................................................................................11-15 7-10
d) utrata paliczka paznokciowego i paliczka podstawnego poniej 2/3 dugoci lub utrata obu paliczkw
bez koci rdrcza..................................................................................................16-20 11-15
e) utrata obu paliczkw z koci rdrcza ...............................................................20-25 15-20
136. Inne uszkodzenia kciuka (zamania, zwichnicia, uszkodzenia tkanek mikkich) w
zalenoci od upoledzenia ruchomoci kciuka oraz funkcji rki i zmian wtrnych:
a) niewielkie zmiany z ograniczeniem ruchomoci do 25%.............................................1-5
1-3
b) rednie zmiany z ograniczeniem ruchomoci w zakresie 26-50%................................6-10
4-8
c) znaczne zmiany z ograniczeniem ruchomoci w zakresie 51-75%.............................11-15 9-12
d) bardzo due zmiany z ograniczeniem ruchomoci powyej 75%..............................16-20 13-15
e) rozlege zmiany palca i rki, graniczce z funkcjonaln utrat palca wraz z pierwsz koci
rdrcza................................................................................................................ 20-25 15-20

UWAGA: Przy ocenie stopnia zaburze czynnoci kciuka bierze si pod uwag przede wszystkim
zdolno odwodzenia, przeciwstawiania i chwytu.

ZAKRESY RUCHOMOCI KCIUKA:

- staw rdrczno-paliczkowy 0-60 (pozycja funkcjonalna 20 zgicia)
- staw midzypaliczkowy 0-80 (pozycja funkcjonalna 20 zgicia)
- odwodzenie 0-50
- przywodzenie maksymalna odlego midzy kres zgiciow stawu midzypaliczkowego
kciuka, a kres zgiciow stawu rdrczno-paliczkowego palca V peny zakres ruchu
0 cm, brak ruchu 8 cm
- opozycja (przeciwstawianie) - maksymalna odlego midzy kres zgiciow stawu
midzypaliczkowego kciuka, a kres zgiciow staww rdrczno-paliczkowych na
wysokoci III stawu rdrczno-paliczkowego peny zakres ruchu 8 cm, brak ruchu 0
cm
PALEC WSKAZUJCY

Prawy

Lewy

137. Utrata w obrbie wskaziciela - w zalenoci od znieksztace, jakoci kikuta,

ograniczenia ruchw wskaziciela, upoledzenia funkcji rki:
a) utrata czciowa opuszki.................................................................................................1-2 1
b) utrata paliczka paznokciowego.......................................................................................3-5 2-3
c) utrata paliczka paznokciowego z czci paliczka rodkowego .........................................6-9 4-7
d) utrata paliczka rodkowego ...............................................................................................10 8
e) utrata trzech paliczkw ...................................................................................................15 10
f) utrata wskaziciela z koci rdrcza .....................................................................15-20 10-15
138. Wszelkie inne uszkodzenia w obrbie wskaziciela: zamania, zwichnicia,
uszkodzenia czci mikkich - w zalenoci od znieksztace, zaburze czucia,
ograniczenia ruchw palca, upoledzenia funkcji rki, przykurczw staww, zesztywnie,
zmian troficznych i innych zmian wtrnych - w zalenoci od stopnia:
26

a) niewielkie zmiany z ograniczeniem ruchomoci do 20%...............................................1-3

1-2
b) zmiany redniego stopnia z ograniczeniem ruchomoci w zakresie 21-40%.....................4-6 3-4
c) zmiany duego stopnia z ograniczeniem ruchomoci w zakresie 41-70%........................7-11 5-7
d) zmiany znacznego stopnia z ograniczeniem ruchomoci powyej 70%.......................12-15 8-10
e) rozlege zmiany palca i rki, graniczce z funkcjonaln utrat palca wraz z koci
rdrcza................................................................................................................ 15-20 10-15

PALEC TRZECI, CZWARTY I PITY

Prawa

Lewa

139. Palec III, IV i V - w zalenoci od poziomu utraty:

a) palec III utrata paliczka paznokciowego...........................................................................3
b) palec III - utrata dwch w...............................................................................................7
c) palec III utrata trzech paliczkw ....................................................................................10
d) palec IV i VI - utrata paliczka paznokciowego.....................................................................2
e) palec IV i V utrata dwch paliczkw ................................................................................4
f) palec IV i V utrata trzech paliczkw...................................................................................7

2
5
8
1
2
3

140. Utrata palcw III, IV lub V z koci rdrcza:

a) palec III................................................................................................................10-12 8-10
b) palec IV i V.................................................................................................................7-9 3-5
c) utraty mnogie:
I. jednoczesna amputacja kciuka i palca wskazujcego...........................................................35 25
II. cakowita strata kciuka i palca innego ni wskazujcy........................................................25 20
III. cakowita strata dwch palcw innych ni kciuk i palec wskazujcy.....................................12 8
IV. cakowita strata trzech palcw innych ni kciuk i palec wskazujcy.....................................20 15
V. cakowita strata czterech palcw cznie z kciukiem...........................................................45 40
VI. cakowita strata czterech palcw innych ni kciuk.............................................................40 35
141. Wszelkie inne uszkodzenia w obrbie palcw III, IV lub V - zamania, zwichnicia,
uszkodzenia czci mikkich w zalenoci od znieksztace, zaburze czucia,
ograniczenia ruchw palca, przykurczw staww, zesztywnie, zmian troficznych i innych
zmian wtrnych - za kady palec w zalenoci od stopnia:
a) palec III:
I. ograniczenie ruchomoci do 50% bez zmian wtrnych..........................................1-2 1-2
II. ograniczenie ruchomoci powyej 50% bez zmian wtrnych................................3-5 3-4
III. ograniczenie ruchomoci do 50% ze zmianami wtrnymi....................................1-5 1-4
IV. ograniczenie ruchomoci powyej 50% ze zmianami wtrnymi.........................6-10 5-8
b) palec IV i V:
I. ograniczenie ruchomoci do 50% bez zmian wtrnych............................................1-2 1
II. ograniczenie ruchomoci powyej 50% bez zmian wtrnych...................................3-4 2
III. ograniczenie ruchomoci do 50% ze zmianami wtrnymi....................................1-4 1-2
IV. ograniczenie ruchomoci powyej 50% ze zmianami wtrnymi..........................5-8 3-4

UWAGA: czny stopie pourazowego inwalidztwa rki nie moe przekroczy 55% - prawej i 50%lewej.
Przy uszkodzeniach obejmujcych wiksz liczb palcw globalna ocena musi by nisza ni czna
cakowita utrata tych palcw i odpowiada stopniowi uytecznoci rki. Niektre przykady podano
powyej w p.140c.
ZAKRESY RUCHOMOCI - PALCE II - V:
- staw rdrczno-paliczkowy 0-90 (pozycja funkcjonalna 30 zgicia)
- staw midzypaliczkowy bliszy 0-100 (pozycja funkcjonalna 40 zgicia)
- staw midzypaliczkowy dalszy 0-70 (pozycja funkcjonalna 20 zgicia)

27

L. USZKODZENIA KOCZYNY DOLNEJ

STAW BIODROWY
142. Utrata koczyny dolnej:
a) przez wyuszczenie jej w stawie biodrowym........................................................................70
b) odjcie powyej uda ...................................................................................................60
143. Uszkodzenia stawu biodrowego zwichnicia, zamania panewki, zamania bliszej
nasady koci udowej, zamania szyjki, zamania krtarzowe, urazowe zuszczenia gowy
koci udowej oraz uszkodzenia tkanek mikkich okolicy stawu biodrowego - w zalenoci
od ubytkw, stopnia ograniczenia ruchw, znieksztace i zmian wtrnych:
a) niewielkie zmiany z ograniczeniem ruchomoci do 30%.........................................................2-12
b) rednie zmiany z ograniczeniem ruchomoci w zakresie 31-60%...........................................13-24
c) due zmiany z ograniczeniem ruchomoci powyej 60%.......................................................25-40
144. Zesztywnienie stawu biodrowego - w zalenoci od ustawienia i wtrnych zaburze
statyki i dynamiki:
a) w ustawieniu czynnociowo korzystnym ............................................................................30-35
b) w ustawieniu czynnociowo niekorzystnym........................................................................ 36-45
145. Przykurcze i zesztywnienia powikane przewlekym zapaleniem tkanki kostnej, z
przetokami itp. - ocenia si wg poz. 143, zwikszajc stopie inwalidztwa o...................5
146. Pourazowa endoprotezoplastyka stawu biodrowego, w zalenoci od ruchomoci,
dolegliwoci blowych, koniecznoci zaopatrzenia ortopedycznego, moliwoci i zaburze
chodu:
a) bez ogranicze funkcji............................................................................................................15
b) niewielkie zmiany z ograniczeniem ruchomoci do 50%...................................................... 16-25
b) znaczne zmiany z ograniczeniem ruchomoci powyej 50%................................................ 26-45

UWAGA: Naley zwraca uwag na zgaszane jako wynik urazowego uszkodzenia biodra zmiany
chorobowe: krwiopochodne ropne zapalenie koci, grulica kostno-stawowa, nowotwory, martwice
aseptyczne koci, biodro szpotawe dorastajcych i inne znieksztacenia powodujce zaburzenia statyki.
Przy tego rodzaju stanach chorobowych ocen inwalidztwa ogranicza si wycznie do
spowodowanego przedmiotowym nieszczliwym wypadkiem.
W przypadku, gdy deficyt funkcji koczyny dolnej wynika z nakadania si skutkw uszkodze biodra
oraz uszkodze neurologicznych, deficyt funkcji koczyny ocenia jedynie wg pozycji 181. W
przypadku nie nakadania si deficytw ocenia dodatkowo wedug pozycji 181.

ZAKRESY RUCHOMOCI STAWU BIODROWEGO

- zgicie 0 - 120, wyprost 0 - 20, odwodzenie 0 - 50, przywodzenie 0 - 40, rotacja (obracanie)
na zewntrz 0-45, rotacja do wewntrz 0 - 50 .
UDO
147. Zamanie koci udowej - w zalenoci od znieksztace, skrcenia, zanikw mini,
ograniczenia ruchw w stawie biodrowym i kolanowym, zaburze chodu, zaburze
funkcji koczyny i innych zmian wtrnych:
a) skrcenie w zakresie 1-3 cm bez zmian wtrnych ................................................................5-10
b) skrcenie w zakresie 3,1-5 cm bez zmian wtrnych............................................................11-20
c) skrcenie powyej 5 cm bez zmian wtrnych.......................................................................21-30
d) niewielkie zmiany ze skrceniem do 3 cm...........................................................................10-15
e) rednie zmiany ze skrceniem w zakresie 3,1-5 cm, upoledzenie chodu w stopniu rednim..16-29
f) due zmiany ze skrceniem powyej 5 cm, upoledzenie chodu w stopniu znacznym..............30-40
148. Staw rzekomy koci udowej, ubytki koci udowej uniemoliwiajce obcienie
koczyny, - w zalenoci od stopnia upoledzenia funkcji, skrcenia, zmian zapalnych i
zaburze wtrnych: ....................................................................................................... 40-60

28

149. Izolowane uszkodzenia tkanek mikkich w zalenoci od zaburze funkcji

koczyny :
a) niewielkiego stopnia.................................................................................................. 1- 5
b) redniego stopnia ................................................................................................... 6-10
c) znacznego stopnia................................................................................................. 11-20
UWAGA:

Wedug tej pozycji ocenia jedynie uszkodzenia bez zama koci. W przypadku wspistnienia zama
koci ocenia wedug punktu 147.
150. Uszkodzenie duych naczy, ttniaki pourazowe - w zalenoci od stopnia zaburze
ukrwienia koczyny i powika: ...................................................................................... 5-30
151. Uszkodzenie uda powikane przewlekym ropnym zapaleniem koci, przetokami,
skostnieniem pozaszkieletowym - ocenia si wg punktu 147 zwikszajc stopie
uszczerbku - w zalenoci od rozmiarw powika o:..........................................................5
152. Uszkodzenie uda powikane wspistniejcym uszkodzeniem nerwu kulszowego
ocenia si wg punktu 147-150, zwikszajc stopie trwaego uszczerbku - w zalenoci
od rozmiarw uszkodzenia nerwu o:............................................................................. 10-60
UWAGA:

czny stopie uszczerbku ocenianego wg poz. 147-152 i poz. 153 nie moe przekroczy 60%.
153. Utrata koczyny - w zalenoci od dugoci kikuta i jego przydatnoci do
oprotezowania: .............................................................................................................. 55-60

KOLANO
154. Zamania koci tworzcych staw kolanowy- w zalenoci od znieksztace,
przykurczw, ograniczenia ruchw, stabilnoci stawu i innych zmian wtrnych.
Dodatkowo ocenia si wg poz. 155, 156:
a) utrata ruchomoci w zakresie 0-40 za kade dwa stopnie ubytku ruchu......................................1
b) utrata ruchomoci w zakresie 41-90 za kade 5 stopni.............................................................1
c) utrata ruchomoci w zakresie 91-120za kade 10 stopni ubytku ruchu.......................................1
d) zesztywnienie stawu kolanowego w pozycji funkcjonalnie korzystnej (0-15)..............................25
e) zesztywnienie stawu kolanowego w pozycji funkcjonalnie niekorzystnej.....................................35
155. Uszkodzenia aparatu wizadowo torebkowego w zalenoci od stabilnoci stawu
oraz wydolnoci statyczno-dynamicznej koczyny. Dodatkowa ocenia si wg poz. 154.
a) niestabilno jednopaszczyznowa I, z niewielkimi zmianami wtrnymi (zaniki miniowe i
zmniejszenie siy miniowej, itp.)..............................................................................................1-5
b) niestabilno jednopaszczyznowa II, dwupaszczyznowa I, w zalenoci od zmian wtrnych
(zaniki miniowe i zmniejszenie siy miniowej, itp.)..............................................................6-12
c) niestabilno jednopaszczyznowa III lub dwupaszczyznowa II, w zalenoci od zmian wtrnych
(zaniki miniowe i zmniejszenie siy miniowej, itp.)...........................................................13-19
d) niestabilno dwupaszczyznowa III, w zalenoci od zmian wtrnych (zaniki miniowe i
zmniejszenie siy miniowej, itp.) .......................................................................................20-25
e)pena niestabilno wielopaszczyznowa, w zalenoci od zmian wtrnych (zaniki miniowe i
zmniejszenie siy miniowej, itp.).........................................................................................26-35
156. Inne nastpstwa urazw stawu kolanowego (zaburzenia osi stawu, przewleke
wysikowe zapalenia, przewleke dolegliwoci blowe, chondromalacja, niestabilnoci
rzepki, zamania rzepki, w zalenoci od funkcji stawu kolanowego oraz stopnia nasilenia

29

istniejcych dolegliwoci. Ocenia si wg poz. 154, zwikszajc stopie inwalidztwa

o:........................................................................................................................................... 1-7
UWAGA: czny stopie pourazowego inwalidztwa stawu kolanowego nie moe przekroczy 40%.
157. Utrata koczyny na poziomie stawu kolanowego......................................................50
UWAGA:

Prawidowo funkcjonalny zakres ruchw w stawie kolanowym przyjmuje si od 0 dla wyprostu do

120 dla zgicia.
PODUDZIE
158. Zamanie koci podudzia w zalenoci od znieksztace, skrcenia, ograniczenia
ruchomoci w stawie skokowym i kolanowym oraz innych zmian wtrnych:
a) skrcenie w zakresie 1-3 cm bez zmian wtrnych ................................................................5-10
b) skrcenie w zakresie 3,1-5 cm bez zmian wtrnych............................................................11-20
c) skrcenie powyej 5 cm bez zmian wtrnych.......................................................................21-30
d) niewielkie zmiany ze skrceniem do 3 cm...........................................................................10-15
e) rednie zmiany ze skrceniem w zakresie 3,1-5 cm.............................................................16-29
f) due zmiany ze skrceniem powyej 5 cm..........................................................................30-40
159. Izolowane zamanie strzaki - w zalenoci od przemieszcze, znieksztace,
upoledzenia funkcji koczyny..........................................................................................1-3
160. Uszkodzenia tkanek mikkich podudzia, skry , mini, naczy, cigna Achillesa i
innych cigien w zalenoci od rozlegoci uszkodzenia oraz ogranicze
czynnociowych i innych zmian wtrnych:
a) niewielkie zmiany z ograniczeniem ruchomoci do 30% ..........................................................1-5
b) rednie zmiany z ograniczeniem ruchomoci w zakresie 31-50%.............................................6-10
c) znaczne zmiany z ograniczeniem ruchomoci powyej 50%..................................................11-20
161. Utrata koczyny w obrbie podudzia - w zalenoci od charakteru kikuta, dugoci,
przydatnoci do oprotezowania i zmian wtrnych w obrbie koczyny:
a) przy dugoci kikuta do 8 cm mierzc od szpary stawowej.............................................. 50
b) przy duszych kikutach........................................................................................... 45-50
UWAGA:

W przypadku, gdy deficyt funkcji koczyny dolnej wynika z nakadania si skutkw uszkodze
podudzia oraz uszkodze neurologicznych, deficyt funkcji koczyny ocenia jedynie wg pozycji 181. W
przypadku nie nakadania si deficytw ocenia dodatkowo wedug pozycji 181.

STAW GOLENIOWO-SKOKOWY I SKOKOWO-PITOWY, STOPA

162. Uszkodzenie stawu skokowo goleniowego i skokowo- pitowego: skrcenia,
zwichnicia, zamania itp. - w zalenoci od znieksztace oraz ograniczenia ruchomoci i
utrzymujcych si dolegliwoci:
a) niewielkiego stopnia z ograniczeniem ruchomoci do 20%........................................................1-4
b) redniego stopnia z ograniczeniem ruchomoci w zakresie 21-50%.........................................5-10
c) duego stopnia z ograniczeniem powyej 50%....................................................................11-20
d) powikane przewlekym zapaleniem koci, staww, przetokami oraz innymi zmianami wtrnymi,
zwikszy ocen inwalidztwa o.....................................................................................................5
163. Zesztywnienie stawu skokowo- goleniowego w zalenoci od utrzymujcych si
dolegliwoci oraz ograniczenia funkcji:
a) pod ktem zblionym do prostego 5.....................................................................................20
b)w innych ustawieniach czynnociowo niekorzystnych w zalenoci od ustawienia ...................21-30
c)w ustawieniach niekorzystnych z przetokami, zapaleniem koci itp. - zwikszy ocen inwalidztwa o
30

...................................................................................................................................................5
164. Zamania koci skokowej lub pitowej - w zalenoci od utrzymujcych si
dolegliwoci oraz ograniczenia funkcji:
a) niewielkie zmiany z ograniczeniem ruchomoci do 20%............................................................1-4
b) rednie zmiany z ograniczeniem ruchomoci w zakresie 21-50%.............................................5-10
c) due zmiany z ograniczeniem ruchomoci powyej 50%.......................................................11-20
165. Utrata koci skokowej i/lub pitowej - w zalenoci od wielkoci, blizn, znieksztace, zaburze statyczno- dynamicznych stopy i innych powika: .
a) czciowa utrata..................................................................................................... 20-30
b) cakowita utrata...................................................................................................... 30-40
166. Uszkodzenie koci stpu z przemieszczeniem, znieksztaceniem oraz innymi
zmianami wtrnymi:
a) zmiany niewielkiego stopnia z ograniczeniem ruchomoci do 20%............................................1-4
b) zmiany redniego stopnia z ograniczeniem ruchomoci w zakresie 21-50%.............................5-10
c)zmiany znacznego stopnia z ograniczeniem ruchomoci powyej 50%....................................11-20
167. Zamania koci rdstopia - w zalenoci od przemieszcze, znieksztace stopy,
zaburze statyczno dynamicznych i innych zmian wtrnych:
a) I lub V koci rdstopia:
I. niewielkie zmiany bez znieksztace............................................................................1-4
II. znaczne zmiany, znieksztacenie, ograniczenie ruchomoci stopy...............................5-10
b) II, III lub IV koci rdstopia:
I. niewielkie zmiany ......................................................................................................1-3
II. znaczne zmiany ze znieksztaceniem i ograniczeniem ruchomoci stopy.......................4-7
c)
zamania trzech i wicej koci rdstopia w zalenoci od znieksztace i zaburze
czynnociowych......................................................................................................................3-15
168. Zamania koci rdstopia powikane zapaleniem koci, przetokami, wtrnymi
zmianami troficznymi ocenia si wg poz. 167 zwikszajc stopie inwalidztwa o..............5
169. Inne uszkodzenia okolicy stpu i rdstopia skrcenia, stuczenia, uszkodzenia
mini, cigien w zalenoci od znieksztace, zmian troficznych, zaburze
dynamicznych stopy i innych zmian wtrnych:
a) zmiany niewielkie ...................................................................................................... 1-4
b) rednie zmiany ........................................................................................................ 5-10
c) due zmiany ......................................................................................................... 11-15
170. Utrata stopy w caoci..................................................................................................45
171. Utrata stopy na poziomie stawu skokowego ..............................................................40
172. Utrata stopy w rodkowej czci stpu .......................................................................35
173. Utrata stopy w okolicy stpowo-rdstopnej w zalenoci od rozlegoci utraty
przodostopia i jakoci kikuta...........................................................................................20-30
ZAKRESY RUCHOMOCI STAWU SKOKOWEGO
- zgicie grzbietowe 0 - 20, zgicie podeszwowe 0 40-50, nawracanie 0 - 10, odwracanie 0 40, przywodzenie 0-10, odwodzenie 0 - 10.

UWAGA:
W przypadku, gdy deficyt funkcji koczyny dolnej wynika z nakadania si skutkw uszkodze stopy
oraz uszkodze neurologicznych, deficyt funkcji koczyny ocenia jedynie wg pozycji 181. W
przypadku nie nakadania si deficytw ocenia dodatkowo wedug pozycji 181.

31

PALCE STOPY
174. Uszkodzenie palucha - w zalenoci od blizn, znieksztace, wielkoci ubytkw,
charakteru kikuta, zaburze statyki i chodu i innych zmian wtrnych:
a) ubytki opuszki lub czciowa utrata paliczka paznokciowego palucha ......................................1-3
b) utrata paliczka paznokciowego palucha ....................................................................................4
c) utrata caego palucha .............................................................................................................8
175. Inne uszkodzenia palucha w zalenoci od rozlegoci zmian i ograniczenia
ruchomoci:
a) niewielkie zmiany z ograniczeniem ruchomoci do 30%............................................................1-2
b) rednie zmiany z ograniczeniem ruchomoci w zakresie 31-50%...............................................3-5
c) due zmiany z ograniczeniem ruchomoci powyej 50%..........................................................6-8
176. Utrata palucha :
a) wraz z koci rdstopia - w zalenoci od rozmiaru utraty koci rdstopia..........................10-15
b) wraz z co najmniej trzema innymi palcami stopy .....................................................................15
c) wraz ze wszystkim innymi palcami stopy .................................................................................20
177. Uszkodzenia, ubytki w zakresie palcw II, III, IV, V:
a) czciowa utrata .....................................................................................................................1
b) cakowita utrata ......................................................................................................................2
c) cakowita strata czterech palcw stp.......................................................................................10
d) znaczne zmiany , due ograniczenie ruchomoci palca ............................................................1-2
178. Utrata palca V z koci rdstopia ............................................................................ 3-8
179. Utrata palcw II, III, IV z koci rdstopia - w zalenoci od wielkoci utraty koci
rdstopia, ustawienia stopy i innych zmian wtrnych .....................................................3-5
180. Uszkodzenia II, III , IV i V palca - zwichnicia, zamania, uszkodzenia tkanek
mikkich - w zalenoci od rozlegoci ubytkw, znieksztacenia, ustawienia, stopnia
upoledzenia funkcji i liczby uszkodzonych palcw orzeka cznie: .............................. 1-5
ZAKRESY RUCHOMOCI PALCW STOPY
- zgicie 0 - 40 (czynne), 0-60 (bierne)
- wyprost 0 - 45(czynne), 0-80 (bierne).

UWAGA: czny stopie pourazowego inwalidztwa koczyny dolnej nie moe przekroczy wartoci za
amputacj na tym poziomie.
Warto uszczerbku ustalona za uszkodzenie jednego palca nie moe przekroczy wartoci
przewidzianej za cakowit utrat tego palca.

M. PORAENIA LUB NIEDOWADY POSZCZEGLNYCH

NERWW OBWODOWYCH
Prawa
181. Uszkodzenie czciowe lub cakowite - w zalenoci od stopnia zaburze:
a) nerwu przeponowego poniej jego poczenia z nerwem podobojczykowym ................
b) nerwu piersiowego dugiego........................................................................... 5-15
c) nerwu pachowego- czci czuciowej, ruchowej lub caego nerwu ................... 3-25
d) nerwu miniowo-skrnego- czci czuciowej, ruchowej lub caego nerwu........ 3-25

Lewa

5-15
5-10
2-20
2-20
32

e) nerwu promieniowego powyej odejcia gazki do minia trjgowego ramienia - czci

czuciowej, ruchowej lub caego nerwu............................................................ 3-45
2-35
f) nerwu promieniowego poniej odejcia gazki do minia trjgowego ramienia - czci
czuciowej, ruchowej lub caego nerwu........................................................... 5-30 3-25
g) nerwu promieniowego nad wejciem do kanau minia odwracacza przedramienia - czci
czuciowej, ruchowej lub caego nerwu............................................................ 3-25 2-15
h) nerwu promieniowego po wyjciu z kanau minia odwracacza przedramienia - czci
czuciowej, ruchowej lub caego nerwu ........................................................... 2-15 1-10
i) nerwu porodkowego w zakresie ramienia - czci czuciowej, ruchowej lub caego nerwu
.................................................................................................................... 4-40 3-30
j) nerwu porodkowego w zakresie nadgarstka - czci czuciowej, ruchowej lub caego nerwu
................................................................................................................... 3-20 2-15
k) nerwu okciowego- czci czuciowej, ruchowej lub caego nerwu..................... 2-25 1-20
l) splotu barkowego czci nadobojczykowej (grnej)....................................... 10-25 5-20
m) splotu barkowego czci podobojczykowej (dolnej)....................................... 15-45 10-40
n) pozostaych nerww odcinka szyjno-piersiowego ......................................................... 1-15
o) nerwu zasonowego - czci czuciowej, ruchowej lub caego nerwu ............................. 2-15
p) nerwu udowego - czci czuciowej, ruchowej lub caego nerwu ................................... 2-30
q) nerww poladkowych (grnego i dolnego)................................................................. 3-20
r) nerwu sromowego wsplnego ................................................................................... 3-25
s) nerwu kulszowego przed podziaem na nerw piszczelowy i strzakowy ....................... 10-60
t) nerwu piszczelowego - czci czuciowej, ruchowej lub caego nerwu............................ 5-30
u) nerwu strzakowego - czci czuciowej, ruchowej lub caego nerwu ............................. 5-20
v) splotu ldwiowo-krzyowego .................................................................................. 30-60
w) pozostaych nerww odcinka ldwiowo-krzyowego................................................... 1-10

UWAGA: Wskazana ocena kliniczna i ocena ilociowa oparta na badaniach

przewodnictwa nerwowo-miniowego.

182. Kauzalgie potwierdzone obserwacj szpitaln - w zalenoci od stopnia.......... 30-50

UWAGA:

W ocenie tej zawiera si deficyt zwizany z uszkodzeniem typowym dla danego nerwu.
UWAGI OGLNE:

Przy wielomiejscowych uszkodzeniach koczyny grnej lub dolnej (lub jej czci) w ustaleniu
ostatecznej wysokoci trwaego uszczerbku na zdrowiu naley bra pod uwag cakowit funkcj
koczyny (lub jej czci) a nie tylko wynik matematyczny sumowania procentw trwaego uszczerbku
za poszczeglne uszkodzenia.
czny stopie pourazowego inwalidztwa koczyny dolnej nie moe przekroczy wartoci za
amputacj na tym poziomie.
Uszkodzenie kikuta amputowanych koczyn, wymagajce zmiany protezy, reamputacji lub
niemonoci zastosowania protezy - ocenia wg amputacji na wyszym poziomie.
Przy bliznach po oparzeniach skry powyej stopnia IIA zalecana jest dodatkowa ocena z tytuu
utraty funkcji skry: na twarzy za 1% TBSA 5% uszczerbku, na szyi za 1% TBSA 2%
uszczerbku, na koczynach za 1% TBSA 1% uszczerbku, na rkach za 1% TBSA 4% uszczerbku, na
tuowiu za 3% TBSA 1% uszczerbku.

33