Czas akcji

Akcja powieci rozgrywa si w Oranie, algierskim miecie portowym od 16 kwietnia ktrego roku w latach czterdziestych (autor nie podaje ostatniej cyfry daty, w to miejsce stawia kropk, w ksice jest mowa o roku 194.) do okoo poowy lutego nastpnego roku, obejmuje wic dziesi miesicy.

Miejsce akcji
Oran.Miasto jest dziwne, mimo e znajduje si tu nad morzem, to jest odwrcone od zatoki - jedynie z jednego miejsca mieszkacy i turyci mog widzie bkitne fale. To miejsce brzydkie, pozbawione ptakw, drzew i ogrodw. Obywatele miasta to ludzie nudni, bezmylni, poddani swoim przyzwyczajeniom. Pracuj cay tydzie, by w weekend odda si przyjemnociom, ale bez wikszego entuzjazmu. Jest to miasto, w ktrym ludzie kochaj i umieraj w sposb banalny.

Narracja
Podstawowym narratorem jest mieszkaniec miasta, uczestnik opisywanych wydarze, ktry swoje zapiski ujmuje w form kroniki. Mwi on czsto w pierwszej osobie liczby mnogiej (my), identyfikuje si z obywatelami Oranu.. Pod koniec powieci dowiadujemy si, e za postaci narratora ukrywa si Rieux. Co ciekawe, przez ca powie narrator mwi o doktorze Rieux w trzeciej osobie. Narrator wielokrotnie ujawnia swoj obecno w toku powieci. Wystpuj liczne zwroty do czytelnika, narrator jest osob o konkretnych pogldach, nie tylko zdaje spraw z faktw, ale take interpretuje je. Uczynienie narratorem gwnego bohatera powieci to ciekawy i znaczcy zabieg. W ten sposb doda Camus realnoci przedstawionych w Dumie wydarze. Kolejnym zabiegiem majcym suy obiektywizmowi s cytowane przez Rieux zapiski Tarrou, ktry jest niejako drugim narratorem.

Znaczenie Dumy

1.Duma jako choroba - jest to dosowne znaczenie wynikajce z przebiegu powieciowych zdarze. 2.Duma jako potny, nieobliczalny kataklizm. Jest symbolem zagroenia czowieka, bezradnoci wobec ywiou. Podkrela krucho i nietrwao ludzkiego losu. 3.Duma jako wojna. Stan oblenia miasta, rozka z bliskimi, segregacja ludnoci, odosobnienie chorych, kremacja zwok nasuwaj skojarzenia z dowiadczeniem ostatniej wojny. Rwnie niebezpieczny jak ten wywoany przez siy natury, jak rwnie ten stworzony przez czowieka 4. Dzuma jako zo tkwice w czowieku i w wiecie 5.Duma jako absurd

Duma - problematyka utworu

Powie mwi o prostej ludzkiej solidarnoci i moralnoci, bez patosu i wielkich sw. Wedug autora ycie to ciga walka z wci obecnym zem. Wielo narratorw, a wic i zmiana punktw widzenia ukazuje trudno w odnalezieniu wsplnoty. Wedug Camusa czowiek zbuntowany to ten, ktry nie zgadza si na rzeczywisto. Nie wierzy w adne rewolucje, bowiem rewolucja to zdrada buntu. Buntuj si przeciwko rzeczywistoci, nie zgadzaj si na ni. Ale nie organizuj z tego powodu adnego przewrotu.

Parabola
1.Obecno motta Mottem utworu jest cytat z Dziennika zarazy Daniela Defoe: Jest rzecz rwnie rozsdn ukaza jaki rodzaj uwizienia przez inny, jak ukaza co, co istnieje rzeczywicie, przez co innego, co nie istniejeMotto wskazuje na to, e tre utworu odnosi si do innego sensu, sensu przenonego, metaforycznego. 2. Moliwo przenonego rozumienia zjawiska dumy Duma moe by rozumiana dosownie jako choroba, ale take metaforycznie jako wojna, kataklizm, absurd czy zo, tkwice w czowieka. 3. Brak konkretyzacji czasowej

Jak podaje narrator na pocztku utworu, akcja powieci rozgrywa si w latach 40. XX wieku. Autor nie podaje ostatniej cyfry daty, w to miejsce stawia kropk, w ksice jest mowa o roku 194. 4. Ograniczenie przestrzeni Akcja powieci rozgrywa si w zamknitym Oranie. Z tego powodu narrator praktycznie nie podejmuje wtkw nie zwizanych bezporednio z miastem. Cay wiat przedstawiony Dumy ogranicza si do tego jednego miejsca. 5. Pokazanie archetypicznych postaci Bohaterowie Dumy reprezentuj pewne postawy. Doktor Rieux to czowiek oddajcy si bez reszty walce z dum w imi wypeniania swojego powoania. Tarrou reprezentuje postaw mczennika, osoby gotowej do powice w imi walki ze zem. Rambert to czowiek, ktry pocztkowo nie chce nic zrobi dla innych, potem jednak zmienia swoj postaw. Ojca Paneloux mona czyta jako typowego przedstawiciela Kocioa, ktry pocztkowo traktuje dum jak kar za grzechy, potem jednak zmienia swoje pogldy, wyraajc konieczno przybrania odpowiedniej postawy chrzecijaskiej w obliczu cierpienia. Grand czowiek walczcy z dum poprzez zwyk prac. Cottard czowiek korzystajcy na nieszczciu innych. 6. Aspekt moralny, dydaktyczny utworu Wszystkie postaci wystpujce w utworze mona ocenia pod wzgldem moralnym. Od konkretnych bohaterw zaley, jak postaw przyjm w obliczu dumy. W sytuacji zagroenia ycia sprawdza si ich moralno. 7. Podporzdkowanie wszystkich wtkw i motyww gwnemu tematowi utworu W powieci wszystkie wtki dotycz dumy i s z ni zwizane. Akcja utworu obejmuje histori epidemii od momentu pojawienia si pierwszego szczura do otwarcia bram miasta. Cay utwr opisuje histori choroby i rnych bohaterw miasta, inne tematy nie s w utworze poruszane. 8. Liczne fragmenty filozoficzno-refleksyjne W utworze znajdziemy sporo fragmentw, w ktrych

podejmowany jest problem sensu ludzkiego istnienia, sensu dumy i natury ludzkiej.

egzystencjalizm ateistyczny. Zakada on, e egzystencja

wyprzedza esencj, czyli mwi o tym, e nie ma staych cech, kryteriw, ktre mogyby okreli czowieka.Czowiek ksztatuje si sam przez cae ycie. Jest bytem wolnym i sam decyduje o swoich losach. literacko egzystencjalizmu, poniewa zawiera on swoje tezy filozoficzne w pisanych przez siebie dzieach literackich. Absurdalno otaczajcego nas wiata , nie realizuje adnego konkretnego celu. naley buntowa si wobec wszystkich ideologii, poniewa bunt to wyraanie wasnego ja. W Dumie postaw egzystencjalistyczn przyjmuj gwnie Rieux i Tarrou. Doktor, ktry mwi: Zbawienie czowieka to zbyt wielkie sowo dla mnie. Nie id tak daleko. Interesuje mnie jego zdrowie, przede wszystkim zdrowie, daje do zrozumienia, e najwaniejsze dla niego jest ratowanie ycia ludzkiego. Zaley mu na jak najlepszym wypenianiu swoich lekarskich obowizkw: Najwaniejsze to dobrze wykonywa swj zawd. Walka z zaraz, ktra niesie ze sob mier, jest dla niego czym naturalnym i oczywistym, nie mgby si przyglda epidemii z zaoonymi rkami, wyrzuty sumienia nie dayby mu wtedy spokoju. Bierze na siebie wielk odpowiedzialno. Doskonale zdaje sobie spraw z ulotnoci i kruchoci ludzkiego ycia, ale nie daje nigdy za wygran. Cho na jaki czas stara si przedua ywoty swoich pacjentw: [Tarrou] (...) Ale paskie zwycistwa zawsze bd tymczasowe, tylko tyle. [Rieux] Zawsze, wiem o tym! Ale to nie powd, eby zaniecha walki. Podobnie postpuje Tarrou, dla ktrego opr wobec dumy, czyli mierci, jest czym wrodzonym. Powouje do ycia formacje sanitarne i do koca stoi na ich czele, wytrwale walczc z epidemi. Pracuje dniami i nocami z naraeniem wasnego ycia. Tarrou to typ czowieka, ktry wzi los w swoje rce. Uciek z bogatego

domu, by walczy z szeroko pojt kar mierci: Mam wstrt do wyrokw mierci. Sam decyduje o swoim yciu i, podobnie jak Rieux, nie robi z siebie bohatera, tylko ciko i sumiennie pracuje, by ratowa ludzkie ycia. Trzeci postaci, ktra wykazuje postaw egzystencjalistyczn, cho dopiero po pewnym czasie, jest Rambert. Gdy uwiadamia sobie, e niczym nie rni si od pozostaych mieszkacw miasta i decyduje si pozosta w Oranie by walczy z dum, staje si przedstawicielem tego nurtu filozoficznego. Ludno miasta take wykazuje cechy egzystencjalizmu. Nie poddaje si dumie i za wszelk cen chce chroni swoje ycie. Nikt nie chce gin absurdaln mierci, jak niesie ze sob choroba. Zagroenie, jakie odczuwaj, powoduje ich aktywno, ch dziaania.

Bohaterowie
Doktor Bernard Rieux Rieux jest gwnym bohaterem i narratorem powieci - autorem kroniki Oranu. Jako pierwszy uwiadomi sobie niebezpieczestwo pojawiajcej si w Oranie epidemii dumy. Przez cay czas zgodnie ze swoim zawodem i powoaniem leczy chorych, nie zwaajc na moliwo zaraenia si. Z inicjatywy Rieux w prefekturze zwoana zostaje komisja sanitarna, ktrej zadaniem jest podjcie odpowiednie kroki zapobiegawcze. Postawa doktora i jego niestrudzona codzienna walka z dum wynika z gbokiego przekonania o doniosoci roli lekarza i z poczucia obowizku, ktre kae mu zapomnie o wasnych troskach (ona Rieux umiera w sanatorium). "W tym wszystkim nie chodzi o bohaterstwo, chodzi o uczciwo" - mwi. Uczciwo w rozumieniu doktora Rieux polega na solidnym wykonywaniu swojej pracy i stawaniu po stronie ofiar, nie wolno bowiem dopuci, by zwyciy strach przed epidemi. Nie wolno uwierzy, e choroba jest silniejsza od czowieka i niemoliwa do zwalczenia. Rieux jest przekonany o wielkiej wartoci ycia ludzkiego oraz o tym, e za wszelk cen naley nie pomoc zaraonym i walczy

ze zem. Cige obcowanie ze mierci nie pozbawia go wraliwoci: "Ludzie s raczej dobrzy ni li". Rieux jest ateist, nie wierzy w Boga i jego ingerencj w ratowanie miasta. Wszystkie swoje siy kieruje na walk z epidemi: "gdyby wierzy we wszechmogcego Boga, przestaby leczy ludzi, zostawiajc Bogu trosk." Postawa lekarza jest wyrazem niezgody i buntu, walki z przejawami za. Chocia ma wiadomo klski, nie poddaje si, za jego dziaania wypywaj z mioci do ludzi i poczucia solidarnoci z cierpicymi. Jean Tarrou Tarrou nie mieszka na stae w Oranie. Do miasta przyby zaledwie na kilka dni przed wybuchem epidemii. Jest synem prokuratora generalnego. Jako modzieniec by wiadkiem procesu, w ktrym oskarony zosta skazany na kar mierci. Od tego wydarzenia Tarrou nabra niechci do ojca i pastwa, ktrego prawo wydao mu si zbrodnicze. Uciek z domu i zosta komunist, prawdopodobnie wzi udzia w wojnie domowej w Hiszpanii, kiedy jednak by wiadkiem egzekucji modego mczyzny na Wgrzech, utwierdzi si w przekonaniu, e cay wiat jest "ohydn rzeni". Jako polityk jest pacyfist i zwalcza kar mierci. Ludzi dzieli na trzy kategorie: zaraonych, ofiary i lekarzy. Uwaa, e on sam by zadumiony, zanim przyby do Oranu: "s na tej ziemi zarazy i ofiary, trzeba o ile to moliwe, nie zgodzi si na udzia w zarazie" i "zrobi wszystko, by nie by zadumionym". Tarrou, zamony przed wybuchem epidemii, czas spdza gwnie na rozrywkach. Lubi sucha hiszpaskiej muzyki. W czasie dumy zgasza si do doktora Rieux i organizuje ochotnicze oddziay sanitariuszy. Nie wierzy w Boga, ale zastanawia si: "Chciabym wiedzie, jak si sta witym; tylko to mnie interesuje". Dla walki z dum powica swe ycie i siy. Umiera w kocowym stadium epidemii. Strat przyjaciela bolenie przeywa doktor Rieux. Raymond Rambert Rambert to francuski dziennikarz. Nie jest mieszkacem Oranu przyjecha tu, by przeprowadzi ankiet o warunkach ycia Arabw. Duma zaskakuje Ramberta. Za wszelk cen chce uciec z miasta,

co ma uwolni go od potencjalnego cierpienia. Tumaczc swe postpowanie, twierdzi, e sprawa dumy go nie obchodzi. Wana jest tylko mio - we Francji zostawi ukochan kobiet. Pod wpywem rozmw i uznania, jakim obdarza doktora Rieux, Rambert przechodzi metamorfoz i w momencie, gdy pojawia si realna szansa ucieczki, postanawia zosta i nie pomoc chorym. Przycza si do oddziaw sanitarnych i pomaga doktorowi Rieux, Tarrou, Grandowi i ksidzu Paneloux w walce z epidemi. Szczliwie doczeka koca epidemii i spotkania z ukochan. Ma jednak wiadomo, e idealizowa t mio i obawia si konfrontacji wyobrae z rzeczywistoci. Joseph Grand Grand od 20 lat pracuje w merostwie w Oranie jako urzdnik. To czowiek prosty i przecitny. Odkd odesza od niego ona, prowadzi ascetyczne i samotne ycie. Jego pasj jest pisanie ksiki - wieczorami oddaje si w swym mieszkaniu cyzelowaniu pierwszego zdania rkopisu, ktry zamierza przedoy wydawcy. Jest pacjentem doktora Rieux. Ratuje ycie Cottardowi, ktry usiuje si powiesi. W czasie epidemii pracuje jako ochotnik prowadzi statystyk zgonw i jest osobistym sekretarzem Rieux. Chory na dum, cudem zdrowieje po zastosowaniu nowej szczepionki doktora Castela. Ojciec Paneloux Uczony jezuita i wietny kaznodzieja. W czasie trwania epidemii wygosi dwa kazania. W pierwszym, bdcym podsumowaniem tygodnia wsplnych modlitw, ukaza nieszczcie, jakie spado ma miasto. Dum traktowa jako kar za grzechy i obojtno wobec Boga. Wzywa do zastanowienia i pokuty. To stanowisko doktor Rieux oceni jako oderwane od rzeczywistoci. Mimo tych pogldw, gdy Tarrou proponuje mu przystpienie do formacji sanitarnych, Paneloux zgadza si. Pomoc chorym i mier maego Filipa wywouj w nim stopniow przemian. Drugie kazanie nie jest wygaszane butnym tonem i z uyciem sowa "wy". Tym razem mwi: "my" i nie okrela ju dumy mianem kary. Zastanawia si, dlaczego Bg dopuszcza

cierpienie i mier niewinnych osb. Dum traktuje jako dowiadczenie. Gdy po kilku dniach opuci budynek klasztorny i zamieszka w domu prywatnym, zarazi si nietypow odmian wirusa tej choroby. Umiera, nie chcc pomocy lekarza. Cottard Ssiad Granda, uratowany przez niego, gdy 29 kwietnia prbuje popeni samobjstwo. yje samotnie, w nieustannym lku przed aresztowaniem. Czyta Proces F. Kafki i utosamia si z jego gwnym bohaterem. Wie, e zostaby aresztowany za popenione niegdy tajemnicze zabjstwo. Jest rentierem, yje z odsetek. Cay czas ma kontakty ze wiatem przestpczym i prowadzi nielegalne interesy. Zajmuje si kontraband, przemycajc przez granice Oranu ywno, papierosy, alkohol oraz ludzi. Prbuje pomc dziennikarzowi Rambertowi w ucieczce, kontaktujc go z Hiszpanami. Mimo przyjani z Tarrou nie wstpuje do formacji sanitarnych. Wrcz cieszy si z postpujcej epidemii. Gdy wszyscy zaczynaj ywi cich nadziej, e duma minie, on zaczyna si niepokoi. Swe obawy przed byciem porzuconym wyznaje przyjacielowi. Zamyka si w domu, przestaje bywa w restauracji, a gdy ludzie ciesz si i wychodz na ulic - on zaczyna do nich strzela. Zostaje pojmany przez policj i odwieziony do szpitala. Rieux mwi o nim: "Moe bardziej ciko jest myle o czowieku winnym ni martwym". Doktor Castel Stary, dowiadczony lekarz; jako pierwszy rozpozna symptomy dumy. Wspiera w dziaaniach doktora Rieux. Jest te twrc serum ratujcego ycie tysicom mieszkacw Oranu. Doktor Richards Zajmuje stanowisko sekretarza syndykatu lekarzy w Oranie. Nie chcc wzbudza paniki, jest przeciwny ogoszeniu informacji o epidemii. Pan Othon Sdzia ledczy, czowiek zamknity i oschy. Wraz z on

wychowuje dwjk dzieci. W czasie epidemii umiera jego syn Filip, co powoduje u Othona zmian postawy. Przechodzi kwarantann, a gdy po wyjciu z obozu wraca jako wolontariusz, umiera zaraony wirusem dumy. Matka doktora Bernarda Rieux Starsza pani; do Oranu przyjechaa, by zaj si gospodarstwem syna podczas nieobecnoci jego ony, ktra przebywa w sanatorium na leczeniu. Matka doktora jest osob skromn i pracowit. Kocha syna i pomaga mu w najtrudniejszych chwilach. Oddana innym, pielgnuje w chorobie Tarrou, naraajc przy tym wasne ycie. Jest wiadkiem mierci Tarrou. Gonzales Hiszpan, czowiek o podejrzanych kontaktach, kompan Cottarda. Prbuje zorganizowa przerzut Ramberta poza granice miasta. W najgorszym okresie epidemii pracuje jako ochotnik w znajdujcym si na stadionie obozie kwarantanny. Mercier Urzdnik biorcy udzia w spotkaniach w prefekturze, dyrektor miejskiej suby odszczurzania. Michel Dozorca kamienicy, w ktrej mieszka doktor Rieux, i pierwsza ofiara dumy.\ Astmatyczny staruszek Siedemdziesiciopicioletni kramarz, ktrego epidemia omija, nie wyrzdzajc mu adnej krzywdy. Stary Hiszpan Zdziwaczay starzec. Ma w zwyczaju przywoywanie do siebie kotw na ulicy, opluwanie ich i rzucanie im kulek z papieru. Mieszka naprzeciwko hotelu, w ktrym zatrzyma si Tarrou.