W imi Allaha Miosiernego Litociwego

Przykazania czy moralno islamu?

Zjazd Kobiet Muzumaskich Warszawa grudzie 2009 r. Jarosaw Banasiak

Przykazania czy moralno islamu

1.CZY ROZUMIEMY PRZYKAZANIA? 2.MORALNO O CO CHODZI? 3.CZY LUDZIE PRZED ISLAMEM BYLI MORALNI? zdanie An-Nawawiego 4.MORALNO WYPYWAJCA Z OSTRONOCI dwa hadisy fundujce ostrono 5.CO JEST MORALNE, A CO NIEMORALNE? po co czowiek ostrony zadaje pytania muftiemu? 6.DOKD ZMIERZA MORALNO ISLAMU? - narodziny moralnoci wartoci

Przykazania -teoria komunikacji jzykowej w XX w. (schemat Jakobsona)

Przykazania czy moralno islamu

Przykazania czy moralno islamu

-twrca teorii komunikacji jzykowej w religii islamu imam Asz-Szafi [muchataba] [bajan] [murad] [taklif]

Imam Al-Maturidi (Kitab at-tawhid) wskaza w tekcie objawionym cztery akty mowy: muhkam/mutaszabih i mufassar/mubham. Wyjania, e sam w sobie Koran nie jest powodem konfliktw i sprzecznoci (podpiera si tutaj Koranem). Konflikt ten naley przenie poza Koran, jest to konflikt moralnoci, norm i wartoci przestrzeganych i wyznawanych przez ludzi. Ludzie maj problemy z odczytaniem wyranego znaczenia muhkam? Wymienia 6 powodw.

Przykazania czy moralno islamu

Przykazania czy moralno islamu

Problemem, w komunikacji Bg czowiek, jest sam czowiek.

O Szujabie, nie rozumiemy wszystkiego, co do nas mwisz - Koran.

Wyraz fikh, uyty w tym ajacie, wskazuje nam, e rozumienie przykaza (norm/przepisw) islamu w olbrzymim stopniu, jeli nie wycznie, zaley od wielu czynnikw ludzkich.

Dwie metody rozszerzenia zastosowania przykaza (norm/przepisw): 1-analogia (kijas). Dlaczego analogia podajca normy/przepisy nie zawsze jest akceptowana? Brak akceptacji jest dwojakiej genezy: - sia/moc/adekwatno, - akceptacji analogii jako narzdzia objcia nowych zdarze ju istniejcymi przykazaniami (przepisami/normami) 2-aktualizacja istniejcego tekstu (Ibn Hazm, Ibn Qajjim, Ibn Radab)

Czy przykazania (normy/przepisy) islamu s z gumy (kwestia elastycznoci prawa islamu)?

Przykazania czy moralno islamu

Przykazania czy moralno islamu

Moralno
-etyka -socjologia -teologia moralna -historia (naukowcy muzumascy XI XIV w.)

Przykazania czy moralno islamu

Pocztki moralnoci zdanie AnNawawiego
-Koran - zagroenie dla moralnoci pynie z duszy -Kain i Abel -prorok Jzef i jego bracia -4 przykazania moralne synw adamowych:

1.Hadis: Halal jest wyjaniony, haram jest wyjaniony. Midzy nimi jest przestrze niewyrana (musztabihat)... (Buchari i Muslim) musztabihat)...

Moralno wypywajca z ostronoci dwa hadisy

Przykazania czy moralno islamu

2.Hadis: Zapytaj si wasnego serca/umysu (kalb). Dusza i serce wobec pobonoci/dobra s spokojne/wyciszone. Natomiast wobec grzechu/za syszysz gos w duszy (hikaja), trzsie tw piersi, choby cigle prosi ludzi o fatwy i sysza ich fatwy (Ahmad i Ad-Darimi)

Przykazania czy moralno islamu

W pierwszych wiekach islamu to zasada moralnoci anty konsumpcyjnej. Argumenty moralnoci wypywajcej z ostronoci i odpowied imama Al-Ghazalego: 1-rygoryzm wobec konsumpcji przyspiesza zbawienie (Ihja, tom II, s. 88); 2-ilo halalu stale sie zmniejsza. Kontrargument (Ihja, tom II, s. 96): 1.historia wita; 2.antykonsumpcjonizm jest defetystyczny. Regua: "y w zgodzie z wymogami religii zaspokajajc wicej li tylko potrzeby dnia codziennego"; -pomieszanie (ichtilat), brak wyranego kategoryzowania, nie moe motywowa do zaniechania konsumpcji (wg Al-Bajhakiego As-Sunan al-kubra: Pytanie do Ibn Umara: czy przyjmowac zaproszenie od osoby, ktra zarabia nie tak jak trzeba? -Tak.)

Przykazania czy moralno islamu

Ibn Tajmijja (XIV w.) zmieni znaczenie "zasady ostronoci" (wara):
1."Domniemanie/Prawdopodobiestwo szkodliwoci jakiego czynu, nie moe automatycznie ten czyn dyskwalifikowa [moralnie], gdy naley zawsze przemyle prawdopodobne/domniemane zalety czynu" (X, s. 512). Na tym polega prawdziwa ostrono: apeluje o odpowiedzialn analiz sytuacji, odchodzc tym samym od nazbyt pochopnej ostronoci: 2."Czowiek, ktry nie zastanawia si nad dziaaniem lub zaniechaniem jakiego czynu, przez badanie zawartych w nich poytkw lub szkd, w istocie posuwa si do odoenia na bok obowizkw, a nawet posuwa si do czynienia za, mylc, e postpuje w zgodzie z zasad "ostronoci"" (X, s. 512).

Dlatego yjc w takim wiecie, w jakim yjemy, winnimy dugo zastanawia si, zanim sobie nazbyt pochopnie czego odmwimy, lub zakaemy.

Przykazania czy moralno islamu

Co jest moralne a co niemoralne? po co czowiek zadaje pytania muftiemu?
Kto ma by ostrony? Mufti czy proszcy o fatw? Co mwi hadis Wabisy? -Mufti opiera si na domniemaniach/prawdopodobiestwu przy dawaniu odpowiedzi. Nie zna wszystkich aspektw, okolicznoci sytuacji wymagajcej nadania jej normy/oceny. -Pytajcy w kocu musi odwoa si do wasnej intuicji/sumienia, czy ma posucha si fatwy. Wg An-Nawawiego, niepewno (szubha) jest uprzednia (szubha) w czasie wobec fatwy, dlatego sumienie moe nie przyj rozstrzygnicia muftiego. Wg Al-Ghazalego, hadis Wabisy wskazuje na odwoywanie si do sumienia w kategorii "mubah" (Wg Ihja, tom II, s. 105). Ibn Tajmijja uwaa, e w kategorii mubah, zasada ostronoci nie moe by zastosowana.

Al-Ghazali uwaa, e fatwa nie moe opiera si na zasadzie rygoryzmu (taszdid). Mufti nie moe nakania czowieka do rygoryzmu, tylko dlatego, e jego moralnoci jest ostrono.

Przykazania czy moralno islamu

Dokd zmierza moralno islamu? Narodziny moralnoci wartoci
Moralno to przestrzeganie i szanowanie wartoci. Najwysze wartoci to ycie, prokreacja, wasno, godno, religia, umys. -Al-Duwajni (zm. 478h.) (Kitab al-burhan). S wartoci, bez ktrych w yciu doczesnym nie mona si obej (zarurijjat) i pozostae (haddijjat - tahsinijjat). S te zachowania i czyny, ktrym nie mona nada jakiej szczegowej doczesnej wartoci (rytuay, w tym modlitwa), ale nios w sobie ogln warto (Koran: Modlitwa zakazuje wulgarnoci i czynienia za) za) -Al-Ghazali -Asz-Szatibi

Koniec

Caa chwaa naley si Allahowi