Przykadowe rozwizania zada z klasy 4 PIKOMAT 2008

Zadanie 1 (etap I) W kad kratk poniszej figury wpisz jedn z cyfr od 1 do 5 tak, aby cyfry malay, gdy przesuwa si bdziesz od strony lewej do prawej w kadym rzdzie poziomym i z gry na d w kadym rzdzie pionowym.

Autor rozwizania: Pawe Janusiak, Szkoa Podstawowa nr 29 w Czstochowie Jest 5 moliwoci rozwizania tego zadania: 5 2 4 1 3 5 3 4 1 2 5 3 4 2 1 5 4 3 1 2 5 4 3 2 1

Zadanie 2 (etap I) W czasie wakacji picioro rodzestwa postanowio wybra si do lasu. Umwili si, e troje z nich bdzie zbiera jagody, a pozostaa dwjka borwki. Na ile sposobw mog si podzieli na takie dwie grupy zbieraczy runa lenego? Autor rozwizania: Jakub Szczuka, Szkoa Podstawowa w Zespole Szk Oglnoksztaccych w Lubomi Rodzestwo moe si podzieli na 10 sposobw. Ponumerowaem dzieci od 1 do 5 i przydzieliem im dane funkcje (tabela). Jagody Borwki 1, 2, 3 4, 5 1, 2, 4 3, 5 1, 2, 5 3, 4 1, 3, 4 2, 5 1, 3, 5 2, 4 1, 4, 5 2, 3 2, 3, 4 1, 5 2, 3, 5 1, 4 2, 4, 5 1, 3 3, 4, 5 1, 2

Zadanie 1 (etap II) Podczas ostatnich wakacji kolega Tomka przeby cznie 486 km. Cz drogi przejecha kolej. Autobusem przejecha 5 razy tyle co kolej. Reszt drogi przeby promem. Droga wodna bya 2 razy krtsza od ldowej. Ile czasu kolega Tomka podrowa promem, jeeli wiadomo, e prom w cigu kadej godziny pokonywa odlego 18 km?

Autor rozwizania: Magdalena Pierg, Szkoa Podstawowa nr 1 w Mielcu Niech x oznacza dugo drogi wodnej, to 2x oznacza dugo drogi ldowej. Zatem: x + 2x = 468 3x = 468 x = 162 Droga wodna wynosi 162 km. Jeeli w cigu godziny prom pokonuje 18 km, to ca drog pokona w cigu: 162 : 18 = 9 godzin. Odp. Kolega Tomka podrowa promem 9 godzin.

Zadanie 4 (etap II) W puste pola naley wpisa liczby od 1 do 16 (niektre liczby zostay ju wpisane) tak, aby suma liczb w kadym z zaznaczonych kwadratw 2 2 oraz w wierszach i kolumnach duego kwadratu 4 4 bya rwna 34. 3 13

9 15 14

Autor rozwizania: Piotr Pawlak, Oglnoksztacca Szkoa Muzyczna I i II Stopnia im. Feliksa Nowowiejskiego w Gdasku Wiem, e w ostatnim wierszu suma dwch liczb wynosi 29. Suma dwch pozostaych liczb musi wynie 5 (34 29 = 5). Jedyne kombinacje to 4 i 1 lub 2 i 3, ale 3 jest ju wpisane. Gdybym wpisa 1 na lewo od 15, a 4 na prawo od 14, to w kwadracie 2 2, gdzie jest 15, czwart liczb byaby 9 (34 15 1 9 = 9), a ta liczba jest ju wpisana. Po lewej stronie musi by 4, a po prawej 1. Wtedy w dolnym lewym kwadracie jest liczba 6 (34 15 4 9 = 6). Natomiast w lewym grnym kwadracie pod 3 musi by wpisana 10. Nasz kwadrat wyglda ju tak: 3 10 9 4 6 15 14 1 13

Pozostay nam liczby: 2, 5, 7, 8, 11, 12 i 16. W pierwszej kolumnie suma pozostaych liczb jest rwna 21 (34 9 4 = 21). Jest to moliwe tylko dla 16 i 5. Gdyby 5 byo w lewym grnym rogu, to ostatnia liczba w pierwszym wierszu musiaaby wynosi 13, a 13 jest ju wpisana. Jeli w lewy grny rg wstawimy 16, to ostatnia do wpisania liczba w pierwszym wierszu rwna si 2 (34 16 13 3 = 2). Nasz kwadrat wyglda tak:

16 5 9 4

3 10 6

13

15 14

Pozostay liczby: 7, 8, 11 i 12. W trzeciej kolumnie suma dwch pozostaych liczb wynosi 18 (34 14 2 = 18). Czyli 11 i 7, to jedyna moliwo. W ostatniej kolumnie suma dwch pozostaych liczb to 20 (34 13 1 = 20). Czyli jedyna moliwo to 12 i 8. W drugim i trzecim wierszu suma liczb pozostaych liczb jest taka sama i wynosi: 34 5 10 = 34 6 9 = 19. Zatem liczby to11 i 8 oraz 12 i 7. Dostalimy dwa rozwizania: 16 5 9 4 3 10 6 2 7 11 13 12 8 1 16 5 9 4 3 2 13 8 12 1

10 11 6 7

15 14

15 14

Zadanie 1 (etap III) W pewnej klasie pitej jest 30 uczniw. Wrd nich jest 5 takich, ktrzy maj brata i siostr, oraz 7 takich, ktrzy nie maj brata ani siostry. Ilu uczniw tej klasy ma siostr, jeeli wiadomo, e 15 ma brata? Autor rozwizania: Kamil Filipiak, Szkoa Podstawowa nr 22 w Jaworznie 30 7 = 23 15 5 = 10 23 10 = 13 tylu uczniw ma rodzestwo, tylu uczniw ma tylko brata, tylu uczniw ma siostr.

Odp.: 13 uczniw tej klasy ma siostr. Interpretacja graficzna A

10 uczniw

D
5 uczniw

8 uczniw

23 uczniw

7 uczniw

A B C D E

wszyscy uczniowie klasy V, uczniowie, ktrzy maj rodzestwo, uczniowie, ktrzy maj braci, uczniowie, ktrzy maj brata i siostr, uczniowie, ktrzy maj siostr.

Przykadowe rozwizania zada z klasy 5 PIKOMAT 2008

Zadanie 1 (etap I) Podczas zebrania klasowego notabene bardzo burzliwego doszo do takich sporw, e cz uczestnikw opucia sal. Gdyby sal opucia prowadzca spotkanie Ola, na sali zostaaby
1 3

uczestnikw. Natomiast gdyby Mateusz i Kamil zostali na sali, to utracona byaby tylko poowa uczestnikw. Ilu uczniw byo obecnych na pocztku zebrania? Autor rozwizania: Pawe Dybich, Szkoa Podstawowa nr 5 w Olkuszu I sposb Liczba wszystkich uczestnikw zebrania a, Liczba osb, ktra opucia zebranie b. Zapis sytuacji, gdyby Ola opucia zebranie: a b 1 = 1 a. 3

1 a. 2 Aby rwnania byy prawdziwe liczba a musi by liczb parzyst, podzieln przez 3. Warunki takie speniaj liczby: 6, 12, 18, 24, 30, Obliczam z drugiego rwnania liczb b. 1 ab+2= a 2 1 b= aa2 2 1 b = a 2 / . (1) 2 1 b= a+2 2 Zapis sytuacji, gdyby Mateusz i Kamil zostali na sali: a b + 2 = Obliczam b dla a rwnego 6, 12, 18, 24, 30 i podstawiam otrzymane wyniki do pierwszego rwnania. a = 6, b= 1. 6 + 2 = 5, 2 1. 12 + 2 = 8, 2 651 1. 6, 3 0 2, 1. 12, 3 3 4,

a = 12,

b=

12 8 1

a = 18,

b=

1. 18 + 2 = 11, 2

18 11 1 =

1. 18, 3 6 = 6, 1. 24, 3 9 8,

a = 24,

b=

1. 24 + 2 = 14, 2

24 14 1

a = 30,

b=

1. 30 + 2 = 17, 2

30 17 1

1. 30, 3 12 10.

Sprawdzam prawdziwo zaoonych dwch rwna dla a = 18, b = 11. ab1= 1 a 3 6= 1. 18 3

18 11 1 = 6, ab+2= 1 a 2

18 11 + 2 = 9,

9=

1. 18 2

Odp.: Otrzymaem jedno rozwizanie. Liczba osb, ktre byy na pocztku zebrania wynosi 18, a liczba osb, ktre opuciy zebranie wynosi 11. II sposb Liczba osb, ktrzy zostali x, Liczba osb, ktrzy opucili zebranie y. 1 (x + y) 3 1 x + 2 = (x + y) 2 x1= 1 1 x+ y /+1 3 3 1 1 x+2= x+ y /2 2 2 x1= 1 1 x+ y+1 /.3 3 3 1 1 x= x+ y2 /.2 2 2 x=

3x = x + y + 3 / x 2x = x + y 4 / x 2x = y + 3 x = y 4 / . (1) x=7 7=y4 y = 11 x + y = 7 + 11 x + y = 18 Odp.: Na pocztku zebrania byo 18 uczniw. III sposb Liczba osb, ktrzy zostali x, Przedstawiam graficznie sytuacj, gdyby Ola opucia sal. x1= 1 wszystkich uczestnikw 3 1 tego koa. 3

Podzieliem koo na 6 rwnych czci i zaznaczyem

Gdyby Mateusz i Kamil zostali na Sali to byaby polowa uczestnikw. x+2= 1 wszystkich uczestnikw 2

Przedstawiam oba rozwizania graficzne razem:

Zauwayem, e rnica midzy oznaczonymi polami wynosi x + 2 (x 1) = x+2x+1= 3= 1 caoci 6

1 caoci. 6

1 caoci 6

1 caoci 6 Cao wynosi 18. Odp.: Na pocztku zebrania byo 18 osb. Zadanie 4 (etap II) Liczba czterocyfrowa AABB dzieli si przez 36. Jaka to liczba? Autor rozwizania: Lukasz Turek, Szkoa Podstawowa nr 16 w Gliwicach Liczba 36 jest najmniejsz wspln wielokrotnoci liczb 4 i 9. Liczba czterocyfrowa AABB bdzie wic podzielna przez 36, jeeli bdzie rwnoczenie podzielna przez 4 i przez 9 poniewa: - liczba jest podzielna przez 4, gdy jej ostatnie dwie cyfry tworz liczb podzieln przez 4, - liczba jest podzielna przez 9, gdy suma jej cyfr jest podzielna przez 9. Liczba czterocyfrowa AABB podzielna przez 36 musi spenia oba warunki. Wstawiem w miejsce dwu liter B takie cyfry, aby powstae z nich dwucyfrowe liczby byy podzielne przez 4 (czyli 00, 44, 88), a w miejsce obu liter A cyfry od 1 do 9 i sprawdzaem, czy suma wszystkich cyfr jest podzielna przez 9. Uzyskaem nastpujce liczby czterocyfrowe podzielne przez 36: 9900, 5544, 1188. Sprawdzenie 9900 : 36 = 275 r. 0 5544 : 36 = 154 r. 0 1188 : 36 = 33 r. 0 Odp.: Otrzymaem 3 rozwizania, a mianowicie 9900, 5544 i 1188. Zadanie 1 (etap III) W miejsce wpisz cyfry ze zbioru {2,3,4,5,6}, kad dwukrotnie, aby otrzyma prawdziw rwno.

+ 4 6 6 6

Ator rozwizania: Kamil Janas, Szkoa Podstawowa nr 4 w Bytomiu Przedstawione dziaanie zapisuj w nastpujcy sposb: A B C D E + G H 4 6 I 6 0 0 F J 6

Z takiego zapisu wynika, ze F + J = 6 lub F + J = 16. Poniewa najwiksza suma dwch cyfr, jak mona uzyska z podanego zbioru cyfr wynosi 6 + 6 = 12 < 16, dlatego F + J = 6. W kolumnie jednoci wystpuj wic cyfry: 0, 0, 3, 3 lub 0, 0, 2, 4. Podobnie A + C + E + I = 6 lub A + C + E + I = 16 lub A + C + E + I = 26. Poniewa najwiksza suma czterech cyfr, jak mona uzyska z podanego zbioru wynosi 6 + 6 + 5 + 5 = 22 < 26, a najmniejsza taka suma jest rwna 2 + 2 + 3 + 3 = 10 > 6, dlatego A + C + E + I = 16. Wynika std, e B + D + H = 5 lub B + D + H = 15. Najmniejsza moliwa suma trzech cyfr z tego zbioru to 2 + 2 + 3 = 7 > 5, dlatego B + D + H = 15. Z tego wynika, e G = 3, dlatego w kolumnie jednoci nie moe by dwch cyfr 3. Stad wynika, e w kolumnie jednoci wystpuj cyfry: 0, 0, 2, 4. Poniewa B + D + H = 15, dlatego w kolumnie setek mog wystpi cyfry na dwa sposoby: I cyfry 6, 6, 3 lub II cyfry 6, 5, 4. Pozostae moliwe cyfry z podanego zbioru wystpuj w kolumnie dziesitek. Mog to by wic cyfry 5, 5, 2, 4 w przypadku I lub cyfry 6, 5, 3, 2 w przypadku II. W kadej kolumnie cyfry mog wystpowa w rnej kolejnoci, dlatego zadanie ma wiele rozwiza, np.: Przypadek I 4 6 6 + 3 4 3 6 2 5 5 6 0 0 2 4 6 + 3 4 4 5 6 6 Przypadek II 6 5 3 2 6 0 0 4 2 6

Liczba moliwych rozwiza w przypadku I: w kolumnie jednoci cyfry mona przestawi na 2 sposoby, w kolumnie dziesitek cyfry 5 mona umieci obok siebie na 3 sposoby lub rozdzielone jedn cyfr na 2 sposoby, albo rozdzielone dwiema cyframi na 1 sposb razem jest 6 sposobw rozmieszczenia dwch cyfr 5. Pozostae cyfry tej kolumny mona rozmieci zamiennie na 2 sposoby, dlatego kolumn dziesitek mona zapisa na 6 . 2 = 12 sposobw,

 w kolumnie setek cyfr 3 mona umieci na 3 sposoby, na pozostae miejsca wstawiajc cyfry 6. Wszystkich moliwych rozwiza w przypadku I jest wic: 2 (w kolumnie jednoci) . 12 (w kolumnie dziesitek) . 3 (w kolumnie setek) = 72. Liczba moliwych rozwiza w przypadku II: w kolumnie jednoci cyfry mona przestawi na 2 sposoby, w kolumnie dziesitek cyfr 6 mona umieci na 4 sposoby, a wtedy cyfr 5 na jednym z pozostaych trzech miejsc na 3 sposoby, natomiast cyfr 3 na jednym z dwch pozostaych miejsc na 2 sposoby, a cyfr 2 na miejscu wolnym na 1 sposb, dlatego kolumn dziesitek mona zapisa na 4 . 3 . 2 . 1 = 24 sposoby, podobnie w kolumnie setek cyfr 6 mona umieci na 3 sposoby, a wtedy cyfr 5 na jednym z pozostaych dwch miejsc na 2 sposoby, natomiast cyfr 4 na miejscu wolnym na 1 sposb, dlatego kolumn setek mona zapisa na 3 . 2 . 1 = 6 sposobw. Wszystkich moliwych rozwiza w przypadku II jest wic: 2 (w kolumnie jednoci) . 24 (w kolumnie dziesitek) . 6 (w kolumnie setek) = 288. Wynika std, e liczba wszystkich rnych rozwiza tego zadania wynosi: 72 + 288 = 360. Odp.: Zadanie posiada 360 rnych rozwiza.

Przykadowe rozwizania zada z klasy 6 PIKOMAT 2008

Zadanie 1 (etap I) Przy dzieleniu pewnej liczby przez 3, 5, 7 i 11 zostaj odpowiednio reszty 1, 2, 3 i 4. Znajd t liczb, jeeli wiadomo, e jest ona podzielna przez 2. Autor rozwizania: Joanna Michalik, Szkoa Podstawowa nr 5 w Zespole Szk Sportowych nr 1 w Chorzowie w Chorzowie Szukam liczb podzielnych przez 11 z reszt 4.
Liczba Liczba +4 11 15 22 26 33 37 44 48 55 59 66 70 77 81 88 92 99 10 3 11 0 11 4 12 1 125 13 2 13 6 14 3 14 7 15 4 158 165 16 9 17 6 18 0 18 7 19 1 198 202

<---------------------------- +110 ------------------------------> Szukana liczba dzieli si przez 5 z reszt 2, zatem musi si koczy cyfr 7 lub 2. Poniewa jednak liczba jest parzysta, musi si ona koczy cyfr 2. Uoyam tabelk, w ktrej liczby rosn co 110. Do liczb, ktre dziel si przez 3 z reszt 1 (warunek zadania) sprawdziam podzielno przez 7.

Liczba

Dzielenie przez 3

Dzielenie przez 5

Dzielenie przez 7

Dzielenie przez 11

92 202 312 422 532 642 752 862 972 1082 1192 1302 1412 1522 1632 1742 1852 1962 2072 2182 2292 2402 2512 2622 2732 2842 2952 3062 3172 3282 3392 3502 3612 3722 3832

reszta 2 r. 1 r. 0 r. 2 r. 1 r. 0 r. 2 r. 1 r. 0 r. 2 r. 1 r. 0 r. 2 r. 1 r. 0 r. 2 r. 1 r. 0 r. 2 r. 1 r. 0 r. 2 r. 1 r. 0 r. 2 r. 1 r. 0 r. 2 r. 1 r. 0 r. 2 r. 1 r. 0 r. 2 r. 1

reszta 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2 r. 2

r. 6 r. 0 r. 1 r. 2 r. 3 r. 4 r. 5 r. 6 r. 0 r. 1 r. 2 r. 3

reszta 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4 r. 4

Odp.: Najmniejsza liczba speniajca warunki zadania to 1522, nastpna 3832. Liczby bd si powtarza co 2310 (3832 1522 = 2310), czyli liczb mona zapisa w postaci: 1522 + n . 2310, gdzie n jest liczb naturaln. Zadanie 3 (etap III) Wzdu alei parkowej ronie 5 drzew. Na drzewach siedz ptaki. W pewnej chwili z pierwszego drzewa 1 ptak przelecia na drugie drzewo, a po pewnym czasie 2 ptaki z drugiego drzewa przeleciay na trzecie, a potem kolejno: 3 ptaki z trzeciego drzewa na czwarte, 4 ptaki z czwartego na pite i 5 ptakw z pitego drzewa na pierwsze i wtedy okazao si, e na kadym drzewie jest tyle samo ptakw. Wiedzc, e ptakw byo razem mniej ni 30, oblicz ile ptakw siedziao na pocztku na kadym drzewie. Autor rozwizania: Justyna Tuszyska, Szkoa Podstawowa nr 4 w Pyskowicach W zadaniu naley obliczy, ile ptakw na pocztku siedziao na kadym drzewie. Wiadomo, e byo ich razem mniej ni 30. Zaczam od narysowania schematu:

---------------------------------- + 5 ----------------------------------------------------> <------ + 1 ------<------ + 2 -------<------ + 3 ------- <------ + 4 --------

II

III

IV

Gdyby na wszystkich drzewach byo razem 5 ptakw, na kadym drzewie byoby po 1 ptaku. Sprawdmy schematem odwracajc dziaanie: ---------------------------------- + 5 ----------------------------------------------------> <------ + 1 ------<------ + 2 -------<------ + 3 ------- <------ + 4 --------

-3

II

III

IV

Teraz wida, e na I drzewie s 3 ptaki. Na drzewie nigdy nie siedziay 3 ptaki. Kolejna moliwo: w sumie 10 ptakw na jednym drzewie 2 ptaki (odwracajc dziaanie): ---------------------------------- + 5 ----------------------------------------------------> <------ + 1 ------<------ + 2 -------<------ + 3 ------- <------ + 4 --------

-2

II

III

IV

Podobna sytuacja: na I drzewie siedz 2 ptaki. Nastpna moliwo: w sumie 15 ptakw na jednym drzewie 3 ptaki: ---------------------------------- + 5 ----------------------------------------------------> <------ + 1 ------<------ + 2 -------<------ + 3 ------- <------ + 4 --------

-1

II

III

IV

Kolejna taka sytuacja: na I drzewie siedzi 1 ptak.

Nastpna moliwo: w sumie 20 ptakw na jednym drzewie 4 ptaki: ---------------------------------- + 5 ----------------------------------------------------> <------ + 1 ------<------ + 2 -------<------ + 3 ------- <------ + 4 --------

II

III

IV

W zadaniu byo napisane, e na kadym drzewie siedzia przynajmniej 1 ptak (nie dosownie). Kolejna moliwo: w sumie 25 ptakw na jednym drzewie 5 ptakw: ---------------------------------- + 5 ----------------------------------------------------> <------ + 1 ------<------ + 2 -------<------ + 3 ------- <------ + 4 --------

II

III

IV

Odp.: Rozwizaniem tego zadania jest: na I drzewie siedzia 1 ptak, na II drzewie siedziao 6 ptakw, na III drzewie siedziao 6 ptakw, na IV drzewie siedziao 6 ptakw, na V drzewie siedziao 6 ptakw.

Przykadowe rozwizania zada z klasy I gimnazjum PIKOMAT 2008

Zadanie 1 (etap I) rednia liczba punktw zdobytych na sprawdzianie z matematyki w pewnej klasie bya rwna 11,28. rednia liczba punktw dla chopcw bya rwna 10, natomiast dla dziewczt 12. Ile byo dziewczt i ile chopcw w tej klasie, jeeli wiadomo, e liczba uczniw w klasie jest mniejsza ni 35? Autor rozwizania: Marcin Salin, Gimnazjum nr 4 w Jaworznie Oznaczenia: ch liczba chopcw dz liczba dziewczt 10ch suma punktw zdobytych przez chopcw 12dz suma punktw zdobytych przez dziewczyny 11,28 rednia punktw caej klasy osignita na sprawdzianie z matematyki

I sposb

0< ch + dz < 35 Warunek ten oznacza, e uczniw w klasie jest 34 lub 33 lub 32 lub lub 3 lub 2 lub 1. 11,28 . (dz + ch) = 12dz + 10ch rednia punktw klasy pomnoona przez liczb uczniw jest rwna sumie wszystkich punkw. 11,28 . dz + 11,28 . ch = 12dz + 10ch 11,28ch 10ch = 12dz 11,28dz 1,28ch = 0,72dz ch 0,72 9 18 = = = = ... dz 1,28 16 32 Tylko dla liczb 9 i 16 (musz to by liczby naturalne) speniony jest warunek 9 + 16 < 35, czyli jak jest 9 chopcw i 16 dziewczt, to w klasie jest 25 uczniw. (rednia chopcw) 10 . (liczba chopcw) 9 = 90 (rednia dziewczt) 12 . (liczba dziewczt) 16 = 192 Sprawdzenie: 9ch + 16dz = 25 < 35 10ch + 12dz = 11,28 ch + dz Odp. Chopcw jest 9, a dziewczynek 16 II sposb (metoda prb i bdw) Wiem, e liczba uczniw musi by liczb naturaln. rednia punktw klasy pomnoona przez ilo uczniw caej klasy, czyli suma punktw te jest liczb naturaln. Liczba uczniw (ch + dz) 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 Z tabelki moemy odczyta: ch + dz = 25, 11,28 . 25 = 282. To rozwizanie spenia warunki zadania, a mianowicie: 9 + 16 < 35 oraz Odp.: W tej klasie byo 9 chopcw oraz 16 dziewczt. Zadanie 1 (etap III) 282 = 11,28 . 25 Suma punktw (rednia . ilo uczniw) 338,4 327,12 315,84 304,56 293,28 282 270,72 259,44 248,16 236,88

Pan Stanisaw ma czterocyfrowy PIN dostpu do swojego konta bankowego przy uyciu karty patniczej. Kada z cyfr tego numeru jest inna. Jego syn Janek zapisa ten PIN w sposb szczeglny bo nastpujcym szyfrem: 1911 0265 7004 6257 0735 5839 Jaki jest numer PIN pana Stanisawa, jeeli wiadomo, e w kadej z szeciu powyszych liczb wystpuje jedna i tylko jedna cyfra z numeru PIN oraz cyfra ta znajduje si na tym samym miejscu, co w numerze PIN? Autor zadania : Magdalena Marcinowicz, Gimnazjum w Akademickim Zespole Szk Oglnoksztaccych w Chorzowie I sposb Stosujc si do warunkw zadania, moemy stwierdzi, i adna cyfra, ktra wystpuje w dwch i wicej kolumnach, a jednoczenie w innych wierszach, nie bdzie jedn z cyfr numeru PIN. Moemy zacz wic od wykluczenia wszystkich cyfr o podanych powyej waciwociach. Otrzymamy wwczas nastpujcy schemat: a b c d 1 1 1 1 2 2 3 4 4 2 5 3 6 8 3 Teraz widzimy, e w kolumnie a pozostaa nam jedynie 1, a wic moemy j uzna za pewn i moemy wykreli pozostae 1 z wiersza pierwszego. Rwnie moemy wykluczy cyfr 8 z kolumny b, bo inaczej w wierszu 2 oraz 4 nie mielibymy adnej cyfry. Teraz nasz schemat wyglda tak: a b c d 1 1 2 2 3 4 4 2 5 3 6 3 W naszym zadaniu mamy mie szyfr 4 cyfrowy. Poniewa wierszy jest 6 a kolumn 4, to w dwch z wierszy musi wystpowa ta sama cyfra. Widzimy teraz ju rozwizanie zadania. Jest to nastpujcy ukad: 1234. II sposb Pierwsz rzecz jak robi to zaznaczam powtarzajce si w tej samej kolumnie cyfry

1 2 3 4 5 6

a 1 0 7 6 0 5

b 9 2 0 2 7 8

c 1 6 0 5 3 3

d 1 5 4 7 5 9

Moemy od razu wskaza dwie cyfry skadajce si na PIN, gdy 2 i 3 jako jedyne nie powtarzaj si w innych wierszach. Wykrelamy wic cyfry w kolumnach i wierszach, w ktrych wystpuj 2 i 3. a b c d 1 1 1 2 2 3 7 4 4 2 5 3 6 3 Dla takiego ukadu moemy stwierdzi, e zadanie ma rozwizania: 7231 oraz 1234, lecz trzeba zwrci uwag na fakt, i na miejscu d4 wystpowaa ju cyfra 7, a stosujc si do warunkw zadania nie moemy uzna 7 za skadow cyfr w numerze PIN. Po wykreleniu 7 mamy ju rozwizanie. Jest to ukad 1234. III sposb Pierwsz czynnoci, ktr wykonuj to wykrelenie powtarzajcych si w rnych wierszach cyfr. Jako cyfry powtarzajce si moemy od razu wykluczy 0 oraz 5, a za pewne przyj 2 i 3, ktre jako jedyna para cyfr nie nachodz na siebie wewntrz wierszy, co jest jednym z warunkw zadania. Po wykreleniu wszystkich cyfr wystpujcych w tym samych wierszach i kolumnach co 2 i 3 otrzymamy schemat: a b c d 1 1 1 2 2 3 7 4 4 2 5 3 6 3 Teraz tak jak w rozwizaniu nr 2 prowadzi to otrzymania identycznego rozwizania. Jest nim ukad: 1234. Zatem mamy rozwizanie, PIN pana Stanisawa to: 1234.

Przykadowe rozwizania zada z klasy II gimnazjum PIKOMAT 2008

Zadanie 2 (etap I) Wiadomo, e liczba siedmiocyfrowa postaci 6ababab jest podzielna przez 18. Ponadto, jeeli skrelimy pierwsz i ostatni cyfr tej liczby, to otrzymamy liczb piciocyfrow podzieln przez 6. Jakie cyfry kryj si pod literami a i b? Autor rozwizania: Zuzanna Pastuszczak, Gimnazjum nr 2 w Sanoku

Oznaczenia: a, b cyfry Poniewa obie liczby musz by podzielne przez 2, wic zarwno a, ktre jest cyfr jednoci w liczbie piciocyfrowej jak i b, ktre jest cyfr jednoci w liczbie siedmiocyfrowej musz by parzyste lub rwne 0. Najpierw rozwa liczb piciocyfrow ababa. Poniewa ma by ona podzielna przez 3, to: a + b + a + b + a = 2b + 3a = 3k, gdzie k jest cakowite 3a + 2b = 3k / : 3 2b a+ =k 3 Na podstawie dotychczasowych informacji mona stwierdzi, e a jest dowoln cyfr parzyst lub zerem, czyli a moe by rwne: 0, 2, 4, 6, 8, natomiast b jest cyfr parzyst podzieln przez 3 bd ma warto 0, wic b moe by rwne: 0 lub 6. Teraz rozwa liczb siedmiocyfrow 6ababab. To, e jest ona podzielna przez 9 mona przedstawi w ten sposb: 6 + a + b + a + b + a + b = 6 + 3a + 3b = 9n, gdzie n jest cakowite. 6 + 3a + 3b = 9n / : 9 2+a b + =n 3 3 Na podstawie powyszych informacji mona stwierdzi, e a + 2 jest liczb parzyst i podzieln przez 3, wic a + 2 jest rwne 6, zatem a = 6 2 = 4, natomiast b moe by rwne 0 lub 6. Wniosek: a = 4 i ( b = 0 lub b =6). Sprawdzenie 1) Jeeli b = 0, a = 4 mamy: 1 liczba: 6404040 : 18 = 355780 2 liczba: 40404 : 6 = 6734 2) Jeeli b = 6, a = 4 mamy: 1 liczba: 6464646 : 18 = 359147 2 liczba: 46464 : 6 = 7744 Odp.: Litera a odpowiada cyfrze 4, a litera b odpowiada cyfrze 0 lub 6.

Zadanie 1 (etap I) Wojtek chce dowiedzie si, ile ocen kadego rodzaju ma Dawid z matematyki w dzienniku lekcyjnym. Od Dawida dowiedzia si, e ma on tylko pitki, czwrki i trjki oraz, e trojek ma najwicej o 10 wicej ni pitek. Ponadto czwrek ma 3 razy wicej ni pitek. Dawid pochwali si rwnie, e jego rednia ocen jest nisza ni 3,6. Czy te informacje wystarcz, aby Wojtek jednoznacznie zaspokoi swoj ciekawo? Ile pitek, czwrek i trjek ma Dawid? Autor rozwizania: Anna Kopka, Gimnazjum nr 3 w Jaworznie Wprowadzam oznaczenia: x liczba pitek

x + 10 liczba trjek 3x liczba czwrek Wiadomo rwnie: Dawid ma redni ocen mniejsz od 3,6 Dawid ma najwicej trjek Jeeli Dawid ma najwicej trjek, to mona zapisa nastpujc nierwno (wiadomo, e x jest mniejsze od 3x nie mog tutaj wystpi liczby ujemne): 3x < x + 10 3x x < 10 2x < 10 x<5 Z tej nierwnoci wynika, e Dawid moe mie 1, 2, 3 lub 5 pitki Liczba pitek 1 2 3 4 Liczba czwrek 3 6 9 12 Liczba trjek 11 12 13 14 rednia 3,34 3,5 3,6 3,67

Poniewa wiemy, e rednia Dawida jest mniejsza ni 3,6, to mamy dwa rozwizania. Wniosek: Wojtek nie moe jednoznacznie zaspokoi swojej ciekawoci.

Przykadowe rozwizania zada z klasy III gimnazjum PIKOMAT 2008

Zadanie 2 (etap I) Wyznacz 3 liczby pierwsze x, y, z tak, aby ich suma bya 5 razy mniejsza ni ich iloczyn. Autor rozwizania: Patryk Felkel, Gimnazjum nr 3 w Zespole Szk Oglnoksztaccych nr 11 w Zabrzu Skoro liczby x, y i z s liczbami pierwszymi, to z rwnania 5(x + y + z) = xyz, ktre otrzymujemy z treci zadania wynika, e iloczyn trzech liczb pierwszych jest podzielny przez 5, oznacza to, e jedna z liczb x, y, z jest rwna 5. Przyjmuj, e t liczb jest x. Otrzymuj: 5(5 + y + z) = 5yz 5 + y + z = yz 5 = yz y z 5 + 1 = yz y z + 1 6 = y(z 1) (z 1) 6 = (y 1)(z 1) Liczb 6 mona zapisa jako 2 . 3 lub 6 . 1, mamy: I przypadek y 1 = 6 i z 1 = 1, wic y = 7 i z = 2. Oczywicie moe by odwrotnie: y 1 = 1 i z 1 = 6, czyli y = 2 i z = 7. II przypadek

y 1 = 2 i z 1 = 3, czyli y = 3 i y = 4. Jedna z liczb rwna si 4 i jest liczb zoon. Przyjmujc y 1 = 3 i z 1 = 2, te jedna z liczb jest zoona. Odp.: Szukane liczby to 2, 5, 7. Zadanie 4 (etap II) Motocyklowy rajd, po bardzo trudnych technicznie bezdroach Pustyni Piko, podzielono na etapy z punktami kontroli czasu. Na jeden z takich punktw kontroli czasu spni si zawodnik z numerem 16. Jego spnienie wynosio tyle sekund, o ile wczeniej przyjecha na ten punkt zawodnik z numerem 23, jadcy ze redni prdkoci 90 km/h. O ile spni si zawodnik z numerem 2, jadcy ze redni prdkoci 72 km/h, jeeli wspomniany wyej zawodnik z numerem 16 przejecha kontrolny etap ze redni prdkoci 60 km/h? Autor rozwizania: Marta Paniczyk, Gimnazjum nr 1 w Lesznie Oznaczenia: s dugo odcinka rajdu do punktu kontroli czasu t optymalny czas potrzebny na przebycie tego odcinka t 1 czas spnienia zawodnika z numerem 16 na punkt kontroli czasu oraz czas wczeniejszego przybycia zawodnika z numerem 23 na punkt kontroli czasu t 2 czas, w jakim zawodnik numer 2 pokona etap v 16 = 60 km/h rednia prdko zawodnika z numerem16 v 23 = 90 km/h rednia prdko zawodnika z numerem 23 v 2 = 72 km/h rednia prdko zawodnika z numerem 2 (1) (2) (3) s = 60(t + t 1 ) droga zawodnika z numerem 16 s = 90(t t 1 ) droga zawodnika z numerem 23 s = 72 . t 2 droga zawodnika z numerem 2

Z porwnania zalenoci (1) i (2) otrzymuj: 5t 1 = t, a z porwnania zalenoci (1) i (3) Otrzymuj: 5t 1 = t 2 , a z tego wynika, e t 2 = t. Czas, w ktrym zawodnik numer 2 przeby etap jest czasem optymalnym. Odp.: Zawodnik z numerem 2 dojecha do punktu kontroli czasu punktualnie, nie spni si.