You are on page 1of 12

Politechnika Gdaska

Wydzia Inynierii Ldowej i rodowiska


Katedra Podstaw Budownictwa i Inynierii Materiaowej
Wymiarowanie zczy na czniki trzpieniowe
obcione poprzecznie
Jerzy Bobiski
Gdask, wersja 0.11 (2010)
Politechnika Gdaska Wydzia Inynierii Ldowej i rodowiska
Katedra Podstaw Budownictwa i Inynierii Materiaowej
Wstp
Zakres

Zcza drewno (pyta) drewno

Zcza stal drewno

Gwodzie

Zszywki

ruby

Sworznie

Wkrty
Konstrukcje drewniane Wymiarowanie zczy na czniki trzpieniowe obcione poprzecznie 2 / 24
Politechnika Gdaska Wydzia Inynierii Ldowej i rodowiska
Katedra Podstaw Budownictwa i Inynierii Materiaowej
Wstp
Zcza jednocite i dwucite
t
1
t
2
t
1
t
2
t
1
zcze jednocite zcze dwucite
t
1
mniejsza z gruboci: drewna od strony gwki i gbokoci zako-
twienia dla zczy dwucitych [mm],
t
2
gboko zakotwienia dla zczy jednocitych i grubo elementu
rodkowego dla zczy dwucitych [mm],
Konstrukcje drewniane Wymiarowanie zczy na czniki trzpieniowe obcione poprzecznie 3 / 24
Politechnika Gdaska Wydzia Inynierii Ldowej i rodowiska
Katedra Podstaw Budownictwa i Inynierii Materiaowej
Zcza drewno (pyta) drewno
czniki jednocite nono
R
d
= min
_

_
f
h,1,d
t
1
d
f
h,1,d
t
2
d
f
h,1,d
t
1
d
1 +
_
_

+ 2
2
t
pom
+
3
_
t
2
t
1
_
2

_
1 +
t
2
t
1
_
_
_
1, 1
f
h,1,d
t
2
d
1 + 2
_
2
2
(1 + ) +
4 (1 + 2) M
y,d
f
h,1,d
dt
2
2

_
1, 1
f
h,1,d
t
1
d
2 +
_
2 (1 + ) +
4 (2 + ) M
y,d
f
h,1,d
dt
2
1

_
1, 1

2
1 +
_
2M
y,d
f
h,1,d
d
(1)
Konstrukcje drewniane Wymiarowanie zczy na czniki trzpieniowe obcione poprzecznie 4 / 24
Politechnika Gdaska Wydzia Inynierii Ldowej i rodowiska
Katedra Podstaw Budownictwa i Inynierii Materiaowej
Zcza drewno (pyta) drewno
czniki dwucite nono
R
d
= min
_

_
f
h,1,d
t
1
d
0, 5f
h,1,d
t
2
d
1, 1
f
h,1,d
t
1
d
2 +
_
2 (1 + ) +
4 (2 + ) M
y,d
f
h,1,d
dt
2
1

_
1, 1

2
1 +
_
2M
y,d
f
h,1,d
d
(2)
Uwaga: R
d
nono na 1 cicie!
Wielko pomocznicza t
pom
(wzgldy edytorskie):
t
pom
=
_
1 +
t
2
t
1
+
_
t
2
t
1
_
2
_
(3)
Konstrukcje drewniane Wymiarowanie zczy na czniki trzpieniowe obcione poprzecznie 5 / 24
Politechnika Gdaska Wydzia Inynierii Ldowej i rodowiska
Katedra Podstaw Budownictwa i Inynierii Materiaowej
Zcza drewno (pyta) drewno
Nono cznikw objanienie symboli
f
h,i ,d
wytrzymao obliczeniowa na docisk w elemencie o gruboci t
i
f
h,1,d
=
k
mod,1
f
h,1,k

M
i f
h,2,d
=
k
mod,2
f
h,2,k

M
(4)
f
h,k
wytrzymao charakterystyczna na docisk (?),
k
mod
czciowy wspczynnik modykacyjny,

M
czciowy wspczynnik bezpieczestwa,
stosunek wytrzymaoci na docisk f
h,2,d
/f
h,1,d
,
d rednica trzpienia cznika,
M
y,d
moment obliczeniowy uplastycznienia cznika
M
y,d
=
M
y,k

M
(5)
M
y,k
moment charakterystyczny uplastycznienia cznika (?)
Konstrukcje drewniane Wymiarowanie zczy na czniki trzpieniowe obcione poprzecznie 6 / 24
Politechnika Gdaska Wydzia Inynierii Ldowej i rodowiska
Katedra Podstaw Budownictwa i Inynierii Materiaowej
Zcza stal drewno
Jednocite czniki trzpieniowe nono

pytki stalowe o gruboci t 0,5d:


R
d
= min
_
_
_
0,4f
h,1,d
t
1
d
1,1
_
2M
y,d
f
h,1,d
d
(6)

pytki stalowe o gruboci t d:


R
d
= min
_

_
1,1f
h,1,d
t
1
d
_
2 +
4M
y,d
f
h,1,d
dt
2
1
1
_
1, 5
_
2M
y,d
f
h,1,d
d
(7)

pytki stalowe o gruboci 0d,5 < t < d: interpolacja liniowa


Konstrukcje drewniane Wymiarowanie zczy na czniki trzpieniowe obcione poprzecznie 7 / 24
Politechnika Gdaska Wydzia Inynierii Ldowej i rodowiska
Katedra Podstaw Budownictwa i Inynierii Materiaowej
Zcza stal drewno
Dwucite czniki trzpieniowe nono (na 1 cicie)

wewntrzna pytka stalowa o gruboci t 0,5d:


R
d
= min
_

_
1,1f
h,1,d
t
1
d
1,1f
h,1,d
t
1
d
_
2 +
4M
y,d
f
h,1,d
dt
2
1
1
_
1,5
_
2M
y,d
f
h,1,d
d
(8)

zewntrzne pytki stalowe o gruboci t 0,5d:


R
d
= min
_
0,5f
h,2,d
t
2
d; 1,1
_
2M
y,d
f
h,2,d
d
_
(9)

pytki stalowe o gruboci t d:


R
d
= min
_
0,5f
h,2,d
t
2
d; 1,5
_
2M
y,d
f
h,2,d
d
_
(10)

pytki stalowe o gruboci 0,5 < t < d: interpolacja liniowa


Konstrukcje drewniane Wymiarowanie zczy na czniki trzpieniowe obcione poprzecznie 8 / 24
Politechnika Gdaska Wydzia Inynierii Ldowej i rodowiska
Katedra Podstaw Budownictwa i Inynierii Materiaowej
Gwodzie
Rodzaje gwodzi

z okrgym przekrojem trzpienia (rednica wymiar d),

z kwadratowym przekrojem trzpienia (rednica wymiar a),

z trjktnym przekrojem trzpienia (rednica wymiar h).


Dobr rednicy gwodzi

w elementach drewnianych zczy: 1/6 1/11 gruboci najcieszego


elementu zcza,

w elementach zczy z twardych pyt pilniowych oraz ze sklejki o


gruboci do 8 mm: 2 4 mm,

w elementach zczy ze sklejki o gruboci ponad 8 mm: 2,5 4 mm,

w elementach zczy z pyt wirowych o gruboci do 25 mm: 2,5


5,0 mm.
Konstrukcje drewniane Wymiarowanie zczy na czniki trzpieniowe obcione poprzecznie 9 / 24
Politechnika Gdaska Wydzia Inynierii Ldowej i rodowiska
Katedra Podstaw Budownictwa i Inynierii Materiaowej
Gwodzie
Minimalne gruboci elementw
Minimalna grubo elementw drewnianych t zczy:
t = max
_
7d
(13d 30)
k
/400
(11)

k
charakterystyczna gsto materiau [kg/m
3
],
d rednica gwodzia [mm].
Minimalna grubo elementw zczy:

ze stali 2 mm,

ze sklejki 8 mm,

z twardych pyt pilniowych 5 mm,

z pyt wirowych 10 mm.


Konstrukcje drewniane Wymiarowanie zczy na czniki trzpieniowe obcione poprzecznie 10 / 24
Politechnika Gdaska Wydzia Inynierii Ldowej i rodowiska
Katedra Podstaw Budownictwa i Inynierii Materiaowej
Gwodzie
Zasady oglne
Redukcja nonoci w zczach rozciganych na jedno cicie:

o 10% dla ponad 10 sztuk gwodzi w jednym szeregu,

o 20% dla ponad 20 sztuk gwodzi w jednym szeregu.


Zmniejszenie przekroju poprzecznego netto w elementach rozciganych
dla gwodzi o rednicy wikszej ni 4,5 mm:

dla ukadu prostoktnego: o przekrj wszystkich otworw w jednym


rzdzie,

dla ukadu przestawionego: o przekrj otworw w dwch rzdach.


Dodanie do dugoci wbicia gwodzi:

1,0 mm na kady szew midzy czonymi elementami,

1,5d na ostrze gwodzia.


Konstrukcje drewniane Wymiarowanie zczy na czniki trzpieniowe obcione poprzecznie 11 / 24
Politechnika Gdaska Wydzia Inynierii Ldowej i rodowiska
Katedra Podstaw Budownictwa i Inynierii Materiaowej
Gwodzie (drewno-drewno)
Wytrzymao charakterystyczna na docisk f
h,k

bez uprzednio nawierconych otworw:


f
h,k
= 0, 082
k
d
0,3
[N/mm
2
] (12)

z uprzednio nawierconymi otworami:


f
h,k
= 0, 082(1 0, 01d)
k
[N/mm
2
] (13)

k
charakterystyczna gsto materiau [kg/m
3
],
d rednica gwodzia [mm].
Uwaga: gwodzie o rednicy d 8 mm.
Konstrukcje drewniane Wymiarowanie zczy na czniki trzpieniowe obcione poprzecznie 12 / 24
Politechnika Gdaska Wydzia Inynierii Ldowej i rodowiska
Katedra Podstaw Budownictwa i Inynierii Materiaowej
Gwodzie (drewno-drewno)
Moment charakterystyczny uplastycznienia cznika M
y,k

dla gwodzi okrgych:


M
y,k
= 180d
2,6
[Nmm] (14)

dla gwodzi kwadratowych:


M
y,k
= 270d
2,6
[Nmm] (15)
d rednica gwodzia [mm].
Uwaga: gwodzie ze zwykego gadkiego drutu stalowego o minimalnej
wytrzymaoci na rozciganie 600 MPa.
Konstrukcje drewniane Wymiarowanie zczy na czniki trzpieniowe obcione poprzecznie 13 / 24
Politechnika Gdaska Wydzia Inynierii Ldowej i rodowiska
Katedra Podstaw Budownictwa i Inynierii Materiaowej
Gwodzie (drewno-drewno)
Ukady wbijania gwodzi
a
1
a
1
a
2
a
2
a
1
a
1
a
2
a
2
ukad prostoktny ukad przestawiony

Szeregi biegnce wzdu wkien drewna,

Rzdy biegnce w poprzek wkien drewna.


Konstrukcje drewniane Wymiarowanie zczy na czniki trzpieniowe obcione poprzecznie 14 / 24
Politechnika Gdaska Wydzia Inynierii Ldowej i rodowiska
Katedra Podstaw Budownictwa i Inynierii Materiaowej
Gwodzie (drewno-drewno)
Koce/krawdzie obcione/nieobcione

a
3t

a
3c

a
4
t

a
4
c
koniec
obciony
90

< < 90

koniec
nieobciony
90

< < 270

krawd
obciona
0

< < 180

krawd
nieobciona
180

< < 360

kt midzy kierunkiem siy i kierunkiem wkien.


Konstrukcje drewniane Wymiarowanie zczy na czniki trzpieniowe obcione poprzecznie 15 / 24
Politechnika Gdaska Wydzia Inynierii Ldowej i rodowiska
Katedra Podstaw Budownictwa i Inynierii Materiaowej
Gwodzie (drewno-drewno)
Minimalne rozstawy i odlegoci (tab. 1)
Rozstawy
odlegoci
Bez nawierconych otworw

k
420 420 <
k
500
[kg/m
3
] [kg/m
3
]
Z nawierconymi
otworami
a
1
d < 5 mm:
(5 + 5 |cos |) d
d 5 mm:
(5 + 7| cos |)d
(7 + 6 |cos |) d (4 + 3 |cos |) d
a
2
5d 5d (3 + 1 |sin |) d
a
3t
(10 + 5 cos ) d (15 + 5 cos ) d (7 + 5 cos ) d
a
3c
10d 15d 7d
a
4t
(5 + 5 sin ) d (7 + 5 sin ) d (3 + 4 sin ) d
a
4c
5d 7d 3d
Indeks t (tension = rozciganie) krawd lub koniec obciony.
Indeks c (compression = ciskanie) krawd lub koniec nieobciony.
Konstrukcje drewniane Wymiarowanie zczy na czniki trzpieniowe obcione poprzecznie 16 / 24
Politechnika Gdaska Wydzia Inynierii Ldowej i rodowiska
Katedra Podstaw Budownictwa i Inynierii Materiaowej
Gwodzie (drewno-drewno)
Rozmieszczanie gwodzi pozostae uwagi

Moliwo zmniejszenia rozstawu a


1
do 4d, o ile wytrzymao na
docisk f
h,k
zredukowano mnoc przez
_
a
1
/ ((4 + 3 |cos |) d),

Maksymalne rozstawy gwodzi: a


1
= 40d, a
2
= 20d,

Minimalna gboko zakotwienia:

gwodzie paskie 8d,

gwodzie piercieniowe i rubowe 6d,

Gwodzie wbijane z obu stron bez nawierconych otworw: moliwo


nachodzenia na siebie, jeli t
2
l > 4d (l dlugo gwodzia w
elemencie rodkowym),

Minimalna liczba gwodzi w zczu 2,

Otwory na gwodzie w drewnie o


k
500 kg/m
3
(maksymalna rednica nawierconego otworu: 0,8d),

Gwodzie wbijane wzdu wkien niezdolne do przenoszenia


obcie.
Konstrukcje drewniane Wymiarowanie zczy na czniki trzpieniowe obcione poprzecznie 17 / 24
Politechnika Gdaska Wydzia Inynierii Ldowej i rodowiska
Katedra Podstaw Budownictwa i Inynierii Materiaowej
Gwodzie (pyta-drewno)
Wytrzymao charakterystyczna na docisk f
h,k

dla sklejki:
f
h,k
= 0, 11
k
d
0,3
[N/mm
2
] (16)

dla twardych pyt pilniowych:


f
h,k
= 30d
0,3
t
0,6
[N/mm
2
] (17)

dla pyt wirowych twardo prasowanych: jak dla sklejki (wzr (16))
ze wspczynnikiem 0,8.
Minimalne rozstawy i odlegoci

rozstawy: wg tab. 1 ze wspczynnikiem 0,85,

odlegoci dla nieobcionej krawdzi lub koca: 3d,

odlegoci dla obcionej krawdzi lub koca: (3 + 4 sin )d.


Konstrukcje drewniane Wymiarowanie zczy na czniki trzpieniowe obcione poprzecznie 18 / 24
Politechnika Gdaska Wydzia Inynierii Ldowej i rodowiska
Katedra Podstaw Budownictwa i Inynierii Materiaowej
Gwodzie/Zszywki
Gwodzie (stal drewno)

Wymiarowanie wg zasad oglnych,

Minimalne rozstawy: wartoci z tab. 1 ze wspczynnikiem 0,7.


Zszywki

Wymiarowanie wg zasad jak dla gwodzi,

Nono zszywki nono dwch gwodzi o rednicy zszywki, gdy


kt midzy grzbietem zszywki a kierunkiem wkien drewna wikszy
ni 30

Nono zszywki 70% nonoci dwch gwodzi o rednicy


zszywki, gdy kt midzy grzbietem zszywki a kierunkiem wkien
drewna rwny lub mniejszy ni 30

.
Konstrukcje drewniane Wymiarowanie zczy na czniki trzpieniowe obcione poprzecznie 19 / 24
Politechnika Gdaska Wydzia Inynierii Ldowej i rodowiska
Katedra Podstaw Budownictwa i Inynierii Materiaowej
ruby
Zasady oglne

Minimalna rednica rub: 10 mm

Otwory na ruby o rednicy okoo 0,97 rednicy ruby

Podkadki pod gwki i nakrtki rub: dugo boku (lub rednica)


min. 3d i grubo min 0,3d

Osabienie przekroju netto w ukadzie prostoktnym: wszystkie


otwory w jednym rzdzie,

Osabienie przekroju netto w ukadzie przestawionym: wszystkie


otwory w jednym rzdzie (a
1
> 20 cm), wszystkie otwory w dwch
rzdach (a
1
20 cm),

efektywna liczba rub (wicej ni 6 rub w 1 linii):


n
ef
= 6 + 4(n 6)/3 (18)
Konstrukcje drewniane Wymiarowanie zczy na czniki trzpieniowe obcione poprzecznie 20 / 24
Politechnika Gdaska Wydzia Inynierii Ldowej i rodowiska
Katedra Podstaw Budownictwa i Inynierii Materiaowej
ruby
Parametry wytrzymaociowe

wytrzymao charakterystyczna drewna na docisk


f
h,a,k
=
f
h,k
k
90
sin
2
+ cos
2

(19)
k
90
=
_
1,35 + 0,015d dla drewna iglastego
0,90 + 0,015d dla drewna liciastego
(20)

charakterystyczny moment uplastycznienia


M
y,k
= 0,8f
u,k
d
3
/6 (21)
f
u,k
wytrzymao charakterystyczna na rozciganie.

wytrzymao charakterystyczna sklejki na docisk


f
h,k
= 0,11 (1 0,01d)
k
(22)
Konstrukcje drewniane Wymiarowanie zczy na czniki trzpieniowe obcione poprzecznie 21 / 24
Politechnika Gdaska Wydzia Inynierii Ldowej i rodowiska
Katedra Podstaw Budownictwa i Inynierii Materiaowej
ruby
Minimalne rozstawy i odlegoci
a
1
rwnolegle do wkien (4 + 3 |cos |) d
a
2
prostopadle do wkien 4d
a
3,t
90

90

max {7d, 80mm}


150

210

4d
a
3,c
90

< < 150

max {4d, (1 + 6 |sin |) d}


210

< < 270

a
4,t
0

180

max {3d, (2 + 2 sin ) d}


a
4,c
wszystkie inne wartoci 3d

Moliwo zmniejszenia rozstawu a


1
do 4d, o ile wytrzymao na
docisk f
h,k
zredukowano mnoc przez
_
a
1
/ ((4 + 3 |cos |) d),
Konstrukcje drewniane Wymiarowanie zczy na czniki trzpieniowe obcione poprzecznie 22 / 24
Politechnika Gdaska Wydzia Inynierii Ldowej i rodowiska
Katedra Podstaw Budownictwa i Inynierii Materiaowej
Sworznie
Sworznie

Wymiarowanie wg zasad jak dla rub,

Rozstaw pomidzy rzdami: a


2
= 3d,

Odlego od koca nieobcionego:


a
3c
=
_

_
3d 150

210

,
max {a
3t
|sin | , 3d}
90

< < 150

210

< < 270

(23)

minimalna liczba sworzni:

w zczach rozciganych (z kadej strony styku) 4 (2 2),

w wzach dwigarw kratowych 2,

minimalna liczba rub cigajcych:

w zczach rozciganych 25%,

w zczach z nakadkami stalowymi 50%, min 3 sztuki,

w zczach ciskanych 2 (po kadej stronie styku).


Konstrukcje drewniane Wymiarowanie zczy na czniki trzpieniowe obcione poprzecznie 23 / 24
Politechnika Gdaska Wydzia Inynierii Ldowej i rodowiska
Katedra Podstaw Budownictwa i Inynierii Materiaowej
Wkrty
Wkrty

minimalna rednica wkrtw 4 mm,

dugo gadkiej czci trzpienia grubo elementu od strony


gwki,

dugo zagbiona w elemencie od strony ostrza: min 4d,

otwr dla czci gadkiej: min. wymiary jak gadka cz trzpienia,

otwr dla czci nagwintowanej: rednica 70% rednicy czci


gadkiej,

wkrty o rednicy d < 8 mm: wymiarowanie jak gwodzie,

wkrty o rednicy d 8 mm: wymiarowanie jak ruby,

rednica rednica gadkiej czci trzpienia

obliczanie momentu uplastycznienia M


y,k
:

d
ef
= 0,9d, gdy rednica cz. nagwintowanej 0,7d,

d
ef
= d, gdy dugo gadkiej czci trzpienia zagbionej w
elemencie od strony ostrza 4d.
Konstrukcje drewniane Wymiarowanie zczy na czniki trzpieniowe obcione poprzecznie 24 / 24

You might also like