Politechnika Warszawska Instytut Maszyn Elektrycznych Laboratorium Maszyn Elektrycznych Malej Mocy

BADANIE PRDNIC TACHOMETRYCZNYCH

Warszawa 2003

1. STANOWISKO POMIAROWE. Badania przeprowadza si na specjalnym stanowisku wyposaonym w dwa silniki napdowe prdu staego: ze wzbudzeniem magnesem trwaym, stosowany dla regulacji prdkoci obrotowej w granicach od 0 do ok. 300 obr/min; ze wzbudzeniem elektromagnetycznym (prdem staym), stosowany dla zakresu regulacji prdkoci obrotowej od ok. 200 do ok. 4000 obr/min. Prdko obrotow silnikw napdzajcych badane prdnice reguluje si napiciem doprowadzonym do obwodu twornika a otrzymanym z ukadu: autotransformator regulacyjny-prostownik. Uwaga: jeli silnik obcowzbudny nie jest aktualnie wykorzystywany, to jego wzbudzenie naley wyczy (zaczenie sygnalizowane jest wieceniem czerwonej lampki kontrolnej) zapobiegajc w ten sposb nadmiernemu nagrzewaniu si uzwojenia wzbudzenia przy nieruchomym wirniku. Prdko obrotowa, z jak silnik napdza prdnic tachometryczn, mierzona jest obrotomierzem z czujnikiem fotoelektrycznym. Czujnik zlicza impulsy wietlne w okrelonym przedziale czasu, a warto prdkoci podaje bezporednio na wywietlaczu cyfrowym. 2. OBIEKTY BADANE. W trakcie wiczenia badane s trzy rodzaje prdnic tachometrycznych: magnetoelektryczna (tj. wzbudzana magnesem trwaym) prdnica komutatorowa prdu staego o danych znamionowych: nn = 2000 obr/min; Un = 84 V prdnica indukcyjna o danych: prdkoci synchronicznej i znamionowym napiciu wzbudzenia: ns = 1500 obr/min; Uw = 110 V; 50 Hz prdnica synchroniczna jednofazowa o danych znamionowych: n n = 3000 obr/min; U n = 60 V.

3. PROGRAM BADANIA. Program badania przewiduje wyznaczenie charakterystyk napicia wyjciowego badanych prdnic w funkcji prdkoci obrotowej przy biegu jaowym i przy obcieniu, oraz okrelenie na tej podstawie niektrych charakterystycznych parametrw. 4. BADANIE PRDNICY TACHOMETRYCZNEJ PRDU STAEGO. 4.1. Charakterystyka napicia wyjciowego. Naley wykona pomiary napicia wyjciowego prdnicy w funkcji prdkoci obrotowej dla prawego i lewego kierunku wirowania: przy biegu jaowym (rezystancja obcienia R = ); przy obcieniu (rezystancja obcienia R = 5k i 8k). Schemat ukadu pomiarowego przedstawiono na rys. 1.

Rys.1. Schemat ukadu pomiarowego prdnicy prdu staego. Do pomiaru napicia naley stosowa woltomierz cyfrowy, a do pomiaru prdkoci obrotowej - wykorzysta obrotomierz wbudowany w stanowisku. Szczeglnie starannie naley wykonywa pomiary napicia dla najmniejszych osigalnych .prdkoci obrotowych wykorzystujc silnik napdowy wolnoobrotowy z przekadni redukcyjn. Dla prdkoci obrotowych od ok. 200 obr/min wzwy stosowa silnik wysokoobrotowy. Najwiksza dopuszczalna prdko obrotowa w trakcie badania charakterystyk prdnicy wynosi: 1,3 nn = 2600 obr/min . Na podstawie wynikw pomiarw naley wykona wykresy U = f(n+) (dla prawego kierunku wirowania) i U = f (n+) (dla lewego kierunku wirowania). 4.2. Sprawdzenie nieliniowoci charakterystyki napicia wyjciowego. Na wykresie opracowanym w p. 4.1 naley wykreli charakterystyk idealn aproksymujc charakterystyk rzeczywist wyznaczon pomiarowo. Charakterystyka idealna jest prost przechodzc przez pocztek ukadu wsprzdnych i przez punkt charakterystyki rzeczywistej odpowiadajcy 0,8 wartoci znamionowej prdkoci obrotowej. Dla kilku wartoci prdkoci obrotowej odczyta z wykresu rnic napi miedzy przebiegiem idealnym i rzeczywistym i okreli nieliniowo charakterystyki wg wzoru: L = U 100[%] U

przy czym U jest odczytan z wykresu rnic napi, a U jest napiciem prdnicy odpowiadajcym prdkoci znamionowej (Uwaga: warto napicia U jest zalena od stopnia obcienia prdnicy). Wykona wykres nieliniowoci U = f(n) dla biegu jaowego i jednego z obcie dla obu kierunkw wirowania. 4.3. Okrelenie staej napicia prdnicy. Odczyta z wykresu opracowanego w p.4.1 dla prdnicy nieobcionej warto napicia Un odpowiadajc znamionowej prdkoci obrotowej nn i obliczy sta napicia: KE = 60 U n V 2 nn rad / s

Sta KE obliczy dla prawego i lewego kierunku wirowania.

4.4. Sprawdzenie asymetrii napicia dla prawego i lewego kierunku wirowania. Warto asymetrii napicia wyznaczy wg zalenoci: U asy = K E1 K E2 K E1 + K E2 200[%]

przy czym KE1 i KE2 s wartociami staej napicia obliczonymi w p.4.3 dla prawego i lewego kierunku wirowania. 5. BADANIE PRDNICY TACHOMETRYCZNEJ INDUKCYJNEJ. 5.1. Charakterystyka napicia wyjciowego. Schemat ukadu pomiarowego do wyznaczania charakterystyki napicia wyjciowego przedstawiono na rys. 2.

R,L,C

Rys.2. Schemat ukadu pomiarowego prdnicy indukcyjnej. 5.1.1. Prdnica nieobciona. Wykona pomiary napicia wyjciowego w funkcji prdkoci obrotowej zmienianej w granicach od ok. 0,1 nn do 1,3 nn, przy napiciu wzbudzenia o wartoci znamionowej oraz ok. 0,8 i 0,5 wartoci znamionowej, dla obu kierunkw wirowania i przy otwartych zaciskach uzwojenia wyjciowego. Wyniki pomiarw przedstawi graficznie na wykresie U = f(n). 5.1.2. Prdnica obciona. Prdnic napdzan ze znamionow prdkoci obrotow i wzbudzon napiciem o wartoci znamionowej naley obcia kolejno regulowan: rezystancj; indukcyjnoci; pojemnoci. Na wsplnym wykresie naley przedstawi przebieg charakterystyk napicia wyjciowego U w funkcji rezystancji oraz reaktancji indukcyjnej i pojemnociowej dla zaoonych, staych warunkw (nn; UW). 5.2. Sprawdzenie nieliniowoci charakterystyk napicia wyjciowego. Na wykresie z p.5.1.1 wykreli charakterystyk idealn tzn. prost przechodzc przez pocztek ukadu wsprzdnych i aproksymujc przebieg otrzymany z pomiarw,

a rwnoczenie przechodzc przez punkt charakterystyki rzeczywistej odpowiadajcy prdkoci n = 0,8 nn. Dla szeregu wartoci prdkoci obrotowej odczyta rnic U midzy wartoci wynikajc z charakterystyki rzeczywistej i wartoci wynikajc z charakterystyki idealnej. Wykona wykres wzgldnej wartoci niezgodnoci napi: L = U 100[%] Un

przy czym Un jest napiciem prdnicy nieobcionej przy prdkoci znamionowej. 5.3. Okrelenie staej napicia prdnicy. Sta napicia prdnicy indukcyjnej naley wyznaczy analogicznie jak w p. 4.3 prdnicy prdu staego. 5.4. Sprawdzenie asymetrii napicia dla prawego i lewego kierunku wirowania. Sprawdzenie asymetrii napicia prdnicy indukcyjnej naley wyznaczy analogicznie jak w p. 4.4 prdnicy prdu staego. 5.5. Sprawdzenie napicia szcztkowego. Prdnic nieruchom wzbudzi napiciem znamionowym, a nastpnie zmieniajc rcznie pooenie wirnika w stosunku do stojana w granicach penego obrotu obserwowa wskazania woltomierza mierzcego napicie wyjciowe prdnicy. Zanotowa warto minimaln i maksymaln tego napicia. 6. BADANIE PRDNICY TACHOMETRYCZNEJ SYNCHRONICZNEJ. 6.1. Charakterystyka napicia wyjciowego. Wykona pomiary napicia wyjciowego prdnicy nieobcionej w funkcji prdkoci obrotowej zmienianej w granicach od ok. 0,1 nn do 1,3 nn dla jednego, dowolnego kierunku wirowania. Wyniki pomiarw przedstawi graficznie na wykresie U = f (n). 6.2. Sprawdzenie nieliniowoci charakterystyki napicia wyjciowego. Sposb postpowania jak w p.4.2. 6.3. Okrelenie staej napicia prdnicy Sposb postpowania jak w p.4.3.