ISSN 2082-7938

TORU

WTOREK, 20 MARCA 2012 r.

NR 1/2012 (10)

SPIS TRECI
Sowo od redakcji ASIA EDWARCZYK Numer X, jubileuszowy! ASIA EDWARCZYK Tytu w trybunale MILENA LIWISKA Rne gatunki studentw MARCIN KARWOWSKI ycie bez winy i wstydu ANNA URBANEK Rozmowa z M. Sonin PIOTR RUDERA
2 3 5 6 8 12

JEDENZERO [CZYTAJ: DZIESI]!

Pisalimy o naszym rocznym jubileuszu. Pisalimy o tym, e Midzy Regaami ma ju dwa lata. Przyszed czas na napisanie macie przed sob dziesity numer. Prawdziwie jubileuszowy. Co w nim? Cakiem sporo: krtki artyku wspomnieniowy (przyda si, gdy bdziecie pniej pisa monografi MR!), sporo publicystyki, przewodnik finansowy dla studentw oraz przegld ostatnich wydarze kulturalnych, ksikowych i filmowych. Ponadto, prezentujemy take wywiad z Mariuszem Sonin, czonkiem grupy literackiej Piekary24. Z okazji jubileuszowego numeru przygotowalimy dla naszych Czytelnikw ma niespodziank. Postanowilimy zaprosi Was do plebiscytu na najciekawsz, Waszym zdaniem, okadk MR. Swoje gosy bdzie mona oddawa na naszym nowym profilu na Facebooku, a wrd gosujcych rozlosujemy nagrody/nagrod. Rozstrzygnicie plebiscytu ju w jedenastym numerze MR Nowy Rok przynis zmiany nie tylko wrd cen produktw, ale take w Redakcji MR. Mamy oficjaln redaktor naczeln naszego pisma. Zostaa ni Anna Urbanek. Bronilimy si przed t oficjalnoci dugo, traktujc MR jak wsplne dziecko, za ktre wszyscy bylimy odpowiedzialni. Traktujemy je tak nadal, ale pewien porzdek musia zosta wprowadzony (Ordnung mu sein, jak mawiaj nasi zachodni ssiedzi). To nie wszystko. Od dziesitego numeru dziaa rwnie oficjalnie Rada Redakcyjna, do ktrej utworzenia te niejako zostalimy zmuszeni. Jednak wszystko dla dobra ogu. Tak mamy nadziej! W imieniu Redakcji, po raz ostatni (zanim red. naczelna zacznie czyni swe honory) A SIA E DWARCZYK

Szansa studentw na grub kas MARCIN KARWOWSKI 14 Autostopem przez Koym EWA KULAS Pani szuka pana KAROLINA WDOOWSKA Sztuka w tramwaju EweLINA CIMOCH I IN. Odjazdowy bibliotekarz KAROLINA WDOOWSKA Ciekawe brzmienia NATALIA KORYTKOWSKA
16 18 19 19 19

MIDZY REGAAMI
87-100 Toru, ul. Bojarskiego 1 tel. 724 860 160 e-mail: pkn_umk@wp.pl http://pkn-umk.blogspot.com dr Dorota Degen

MARZEC 2011 (10)

Adres redakcji:

Rada Redakcyjna: Asia Edwarczyk, Piotr Rudera, Milena liwiska, Anna Urbanek
Anna Hoowko, Marcin Karwowski, Natalia Korytkowska, Dawid Lipiski, Roksana Urban, Karolina Wdoowska

Asia Edwarczyk Anna Urbanek

Korekta: Skad:

Opiekun koa:

Zesp redakcyjny:

Projekt okadki:
Asia Edwarczyk

Redaktor naczelna:
Anna Urbanek

Nakad: 300 egz.

PISMO WYDAWANE PRZY INSTYTUCIE INFORMACJI NAUKOWEJ I BIBLIOLOGII

WSPOMNIENIA MIDZY REGAAMI

DZIESITY RAZ ZNAJDZIESZ NAS (W) MIDZY REGAAMI

JUBILEUSZOWY NUMER ZOBOWIZUJE DO KILKU SW PODSUMOWANIA
ASIA EDWARCZYK DOBRE DOBREGO POCZTKI Wraz z nastaniem roku 2009 czonkowie Prasoznawczego Koa Naukowego podjli decyzj o wydaniu wasnego pisma, na ktrego amach mogliby zamieszcza artykuy z szeroko pojtej bibliologii, prasoznawstwa, kultury czy wreszcie dotyczcych wasnych przemyle i obserwacji. Po burzliwych obradach, wybierajc z wielu propozycji, ostatecznie zdecydowano, e oficjalnym tytuem periodyku zostanie Midzy Regaami zaproponowane przez Asi Edwarczyk jako lune skojarzenie z nieformaln nazw studentw kierunku informacja naukowa i bibliotekoznawstwo (regay) czy jak kto woli chci dzielenia si z innymi tym, co te midzy regaami si dzieje. Periodyk otrzyma podtytu Pismo Studentw Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa. Wsplnymi siami i za pomoc wasnych rodkw finansowych dnia 23 marca 2009 roku wiato dzienne ujrza pierwszy numer MR, liczcy a 8 stron, w nakadzie 100 sztuk, powielany technik kserografii i spinany (rcznie!) najwikszym spinaczem, jakie widziao UMK. Numer w caoci by czarno-biay, a w pierwszym skadzie zespou redakcyjnego znaleli si: Agnieszka Ceran, Asia Edwarczyk, Paulina Kwiatkowska, Piotr Rudera, Magorzata Szymczyk oraz Anna Urbanek. Od pierwszego numeru Redakcja bya pod czujnym i opiekuczym okiem dr Doroty Degen. Co istotne, ju w pierwszym numerze zaznaczono, e twrcy pisma nie zamierzaj zamyka si we wasnym, hermetycznym gronie. Zaproszono wszystkich, bez wyjtku, do wsppracy. Pocztkowo nie okrelono ani profilu pisma, ani jego czsto-

Staroytny (het, het z 2009 roku!) skad Prasoznawczego Koa Naukowego: Paulina Kwiatkowska, Magorzata Szymczyk, Piotr Rudera, Asia Edwarczyk i Anna Urbanek.

WSPOMNIENIA MIDZY REGAAMI

tliwoci. Ta ostatnia informacja ulega zmianie w styczniu 2010 roku wraz z nadaniem przez Bibliotek Narodow numeru ISSN (2082-7938). Od tej pory Midzy Regaami ukazuje si jako kwartalnik. IM DALEJ W LAS, TYM LEPIEJ Drugi numer periodyku ukaza si 8 czerwca 2009 roku. Koo Naukowe pozyskao rodki na druk od Prorektora Wydziau Nauk Historycznych, dziki czemu numer czerwcowy wyrnia si bogatsz szat graficzn (kolorowa przednia i tylna okadka) oraz podwojon liczb stron. Midzy Regaami to niebanalna hybryda prasy studencko-naukowej i kulturalnej. Redakcja nie chciaa zajmowa si samymi powanymi tematami. Zdecydowanie stawiaa na pisanie o tym, co modych ludzi interesowao nieco bardziej. Dlatego te na amach MR znale mona byo, oprcz rozwaa bibliologicznych, nieco lejsze tematy. W dziewiciu numerach, ktre ukazay si dotychczas, mona wyrni nastpujce dziay, wok ktrych krya tematyka tekstw umieszczonych na amach pisma: Nauka midzy regaami, Kultura midzy regaami, Listy z ostem najlepsze miejsce do ponarzekania na cik studenck rzeczywisto; Wywiady cykl wywiadw z absolwentami informacji naukowej i bibliotekoznawstwa (z Ivk Macioszek, Magdalen Narloch, Patrycjuszem Wyg oraz Dorot Filipek), ale take m.in. z Adamem Marszakiem czy panem Adamem ze synnego baru Ada z Biblioteki Uniwersyteckiej. Autorami powyszych tekstw, co warto zaznaczy, byli nie tylko czonkowie Prasoznawczego Koa Naukowego. Midzy Regaami to miejsce, w ktrym publikoway zarwno osoby zwizane z kierunkiem informacja naukowa i bibliotekoznawstwo (ale nie tylko), doktoranci, a take studenci spoza rodzimej toruskiej uczelni. Z biegiem czasu do skadu redakcji doczyli kolejno: Milena liwiska, Anna Hoowko oraz Natalia Korytkowska. A teraz jest nas jeszcze wicej (patrz: stopka redakcyjna)! Gocinnie na amach MR pojawili si ponadto: Pawe Jankowski, Dawid Lipiski, Paulina apiska, Aleksandra Skowska, Mikoaj Smolarz, Tomasz Tarazewicz, Marta Tyszkowska, Irmina Zakrzewska oraz Karolina ernicka. Kady numer pisma od pocztku do koca tworzony by przez samych studentw. Zebranie tekstw, nastpnie ich korekta oraz skad wszystko to odbywao si w gronie czonkw PKN-u. Jedynie autork projektu winiet bya Urszula Ostrowska, niezwizana z Koem. DTP powierzono Annie Urbanek, za projekt okadek odpowiedzialna bya Asia Edwarczyk. Kada z dziewiciu okadek nawizywaa do jednego artykuu bd zagadnienia z danego numeru. Midzy Regaami rozpowszechniane byo za darmo w dwch postaciach: tradycyjnej drukowanej oraz elektronicznej (dostpnej na stronie Koa). Wersja elektroniczna zwana jest wrd czonkw Koa wersj ekskluzywn. Poza tym, e zoona jest w kolorze, znajduj si w niej tzw. gratisy, ktre gwnie z przyczyn ograniczonej liczby stron, nie mogy znale si w wersji drukowanej. TRZY YKI STATYSTYKI, CZYLI Z PRZYMRUENIEM OKA O MR Dziewi numerw Midzy Regaami to cznie 140 stron, 100 mniejszych lub wikszych tekstw, 4 artykuy Piotra Rudery z przedrostkiem e, kilka(nacie) wpadek korektorskich. I to wszystko w nakadzie ponad 1500 egzemplarzy. Wersje cyfrowe MR przejrzelicie w sumie ponad 4400 razy! To jednak cigle za mao. Na tyle za mao, e mona si pomyli i prosi o Midzy Pukami(!).

PRAWO MIDZY REGAAMI

TYTU W TRYBUNALE
CZY NADAL TRZEBA REJESTROWA TYTU NOWEGO CZASOPISMA?

MILENA LIWISKA
15 grudnia 2011 roku do mediw trafio doniesienie, zawierajce wyrok Trybunau Konstytucyjnego. Sdziowie orzekli, e karanie za brak rejestracji tytuu czasopisma jest niezgodne z konstytucj, gdy kara (grzywna lub pozbawienie wolnoci) jest niewspmierna do czynu. Trybuna uzna zasadno skargi Wojciecha Skrzypczyka na zapis w prawie prasowym. Skrzypczyk zosta oskarony o wydawanie pisma bez rejestracji. Jego proces umorzono przy uznaniu jego winy. Wyrok sdowy pozbawi go mandatu radnego Chojny w wojewdztwie zachodniopomorskim. Za zbyt surowy, a przez to niezgodny z konstytucj, zapis uznao piciu sdziw Trybunau. Zapis ten przewiduje karanie grzywn lub pozbawieniem wolnoci osob, ktra zdecyduje si wydawa czasopismo wczeniej niezarejestrowane. Za zgodn z konstytucj uznano jednak zasad rejestrowania tytuu periodyku w sdzie. Dokonanie zgoszenia nie jest uciliwe, a czytelnikw chroni przed nieuczciw konkurencj, dajc gwarancj, e w kiosku czy salonie prasowym kupimy zawsze ten sam tytu, o ktry nam chodzio. Trybuna owiadczy, e ten obowizek ustawodawca powinien zabezpieczy sankcj, ale nie karn, gdy takie rodki nie s w tej sytuacji konieczne. Z powodw formalnych Trybuna odrzuci skarg na zapis w prawie, ktry mwi o podawaniu we wniosku rejestracyjnym takich danych, jak czstotliwo. Sdzia Adma Jamrz, ogaszajcy wyrok, dodatkowo stwierdzi, e takie postanowienie Trybunau powinno by sygnaem dla ustawodawcy, e najwyszy czas zaj si przygotowaniem i wprowadzeniem w ycie nowego prawa prasowego, gdy obecne nie jest przystosowane do demokratycznych standardw pastwa. Dodatkowo sdzia zwrci uwag na istotny fakt, uporzdkowania prawnego statusu czasopism drukowanych i tych wydawanych elektronicznie. Przed ustawodawc stoi wyzwanie nie tylko ustosunkowania si do sankcji za brak rejestracji tytuu, ale i samego obowizku rejestracji. Pomimo takiego wyroku Skrzypczyk nie odzyska mandatu radnego. Jego adwokat by jednak zadowolony z takiego wyroku, gdy Trybuna poda klarowne wskazwki dla Ministerstwa Kultury, w ktrym od dugiego czasu przygotowany jest projekt nowego prawa prasowego, w ktrym mowa jest, e kar wizienia lub grzywny nie mona kara osoby, ktra wydaje czasopismo bez jego rejestracji. Samej rejestracji, do momentu zmiany prawa, trzeba jednak dokona.

WICEJ

NA:

HTTP://WWW.TVN24.PL/-1,1728018,0,1,CZAS-

ZDERZYC-PRAWO-PRASOWE-ZE-STANDARDAMIDEMOKRACJI,WIADOMOSC.HTML

VARIA(CJE) MIDZY REGAAMI

RNE GATUNKI STUDENTW

MARCIN KARWOWSKI Gremium studenckie nauczyo si ze sob koegzystowa, zapewne za spraw wsplnego wroga, jednake nie wszystkich akw czy ten sam cel. CHARAKTERYSTYKA

Leserzy Grupa osb, ktra udaje, e studiuje. Charakteryzuj si wzmoon aktywnoci w okresie sesji, zwaszcza poprawkowych, za podczas regularnych zaj choruj na przewlek nieobecno. Interesanci Zazwyczaj nieskupieni w wiksze grupy. Do ksztacenia motywuje ich prywatny interes: stay przypyw gotwki (stypendium socjalne, alimenty, renta po zmarym rodzicu); tani nocleg (akademik); zniki (i te na bilety, i na napoje niskoprocentowe). IOSowcy Studiuj od dwch do wielu kierunkw naraz. Przewanie maj ju za sob kilka rozpocztych, niekoniecznie dokoczonych, licencjatw. Czsto wymagaj Indywidualnej Organizacji Studiw, std ich pieszczotliwe okrelenie. W swoim dziaaniu kieruj si rnymi pobudkami: ch zdobycia szerokich kompetencji; poszukiwanie swojej drogi; unikanie trudnych, a poszukiwanie atwych w studiowaniu kierunkw. Studenci ustawowi To klasyczne przykady przewidywa ustawy rozpoczynaj i kocz jeden kierunek studiw; najczciej z dobrym wynikiem. Niestety bywaj zapatrzeni w jedn stron, przez co czsto nie dostrzegaj intratnych propozycji poza wyuczonym zawodem.

Naukowcy Wywodz si z poczenia cech kilku typw. Z ustawowymi wie ich ch dziaania w danej dziedzinie naukowej. Podobnie, jak IOSowcom, nie wystarcza im tylko studiowanie jednego kierunku. Swoj energi skupiaj w wychodzeniu ponad poziom wymagany podczas zaj (przez to zwani kujonami). Jednak od stereotypowo rozumianych kujonw rni ich nadaktywno badawcza. Skupiaj si zazwyczaj w koach naukowych, a ich przysmakiem s konferencje, kongresy, warsztaty i po trzykro publikacje. Nierzadko otrzymuj stypendia naukowe (od Rektora, Ministra), co pozwala im na niepodejmowanie zbyt wczesnej aktywnoci zawodowej.
OPIS RELACJI Jako e kontakty studentw nie s ograniczone, to nastpuj spontaniczne relacje, ktre mona opisa na zasadzie struktury gwiedzistej.

Leserzy Interesanci Ich cele zazwyczaj nie obejmuj wysokich wynikw, co sprawia, e wspgraj ze sob poszukujc notatek, zagadnie na egzaminy etc. Zbieraj si w grup pasoytw. Interesanci IOSowcy Raczej nie kooperuj ze sob, gdy reprezentanci obu grup unikaj udziau w zajciach, tote trudno im nawiza kontakt. Jeli ju dojdzie do spotkania, nastpuje konflikt celw: interesanci nie rozumiej potrzeby studiowania kilku kierunkw (przecie stypendium otrzymuje si i tak tylko na jednym), IOSowcy nie szanuj studiowania tylko jednego kierunku, na dodatek bez stuprocentowego zaangaowania.

VARIA(CJE) MIDZY REGAAMI

IOSowcy Ustawowi Charakteryzuje ich podobny stopie zaangaowania. Jedni i drudzy w proces studiowania wkadaj 100% siy, z tym, e w przypadku IOSowcw, dane 100% rozkada si na kilka kierunkw. Ustawowi s najlepsz poywk dla pozyskiwania notatek, z czego IOSowcy korzystaj. Ustawowi Naukowcy To ukad pozornej symbiozy. Wszyscy powicaj si temu samemu, z tym, e ustawowi nie wychodz poza ramy okrelone przez program nauczania. W praktyce: na zajciach byszcz naukowcy, egzaminy s dominant ustawowych, co zarzuca si ich nauce pamiciowej. Obie grupy z powodu wpojonego perfekcjonizmu paaj do siebie zawici z powodu powyszych rnic.

Naukowcy

Leserzy RELACJE

Ustawowi

Interesanci

IOSowcy

Naukowcy Leserzy Cakowite, obustronne niezrozumienie. Leserzy nie maj nic do zaoferowania naukowcom, tote nie maj co liczy na notatki. Tym bardziej, e naukowcy specyficznie je prowadz, stosujc zasad: pisz czego nie wiem, w efekcie niewiele. Leserzy IOSowcy Rzadko si spotykaj, bo nieczsto bywaj na zajciach. IOSowcy zmczeni studiowaniem wielu kierunkw, leserzy yciem studenckim. IOSowcy Naukowcy Wzajemne zrozumienie. Czonkowie obu grup wychodz ponad program jednych studiw. Jedni i drudzy czsto bywaj na dyurach wykadowcw: IOSowcy co nadrobi, naukowcy po porady, wskazwki, poparcie etc.
PODSUMOWANIE

Naukowcy Interesanci Rozbieno celw brak kooperacji. Naukowcy gardz interesantami, bo ci cakowicie porzucaj podstawow ide nauki pozyskiwanie wiedzy. Interesanci Ustawowi Myleni, bo z pozoru podobni. Rnice uwidaczniaj si zazwyczaj podczas egzaminw i zalicze. Czonkowie obu grup ucz si od siebie nawzajem: interesanci zyskuj wiedz merytoryczn, ustawowi dowiaduj si, jak lawirowa pomidzy przepisami i wyciga jak najwicej dla siebie. Ustawowi Leserzy Jest to zwizek pasoytniczy. Ustawowi s bowiem najlepsz poywk dla leserw potrzebujcych informacji, wiedzy i podziwu. Wielu ustawowych podziwia bowiem leserw za ich spontaniczno, odwag i lusss.

Wszystkie te grupy czy wsplny cel i nie jest to edukacja, a pokonanie wykadowcw. Podczas omawiania tej odwiecznej wojny, naleaoby scharakteryzowa rwnie zesp wrogw, co nastpi w nastpnym numerze...

VARIA(CJE) MIDZY REGAAMI

O KULTURZE CZYTANIA W INTERNECIE

ANNA URBANEK Dawno, dawno temu, byy sobie czasy, w ktrych czytanie ksiek uznawano za co normalnego, spoecznie akceptowanego i na tyle mainstreamowego, e nikomu nie przyszoby nawet do gowy, eby uznawa to za oryginalne, nieco ekscentryczne hobby. Pisz dawno, dawno temu, poniewa w mojej niespena dwudziestotrzyletniej perspektywie czasy te nie istniej nawet w najwczeniejszych wspomnieniach. Pamitam natomiast, e w mojej klasie w szkole podstawowej z wasnej, nieprzymuszonej woli sigao po ksiki pi osb z dwudziestu czterech, w gimnazjalnej jeszcze mniej. Dlaczego? Zauwaylicie wcale nie tak nowy ruch w duszach i sowach wspczesnych nastolatkw? Nazywaj sami siebie szlacht i, zgodnie z horacjaskim odi profanum vulgus et arceo, pogardzaj wszystkimi innymi, radonie zaliczanymi przez nich do plebsu. I zgodnie z tradycj XVII-wieczn uznaj czytanie za rozrywk dla gupcw przepraszam, dla loserw i swooczy. A szlachta si wwczas, jak twierdzi, bawi, na koszta nie patrzy, baluje, melanuje ewentualnie rozpoczyna ferie szkolne lub ciga na matematyce. Radosne panowanie gimnazjalnej szlachty dobiega jednak koca na Facebooku mona znale okoo setki profili popierajcych lektur i tylko kilka goszcych prymat czytelniczej abstynencji. Lubimy czyta, najwiksza polska facebookowa inicjatywa tego typu, zgromadzia prawie 85 tysicy fanw. Na swojej tablicy przedstawia ona gwnie zdjcia z ciekawymi aranacjami regaw i pek z ksikami oraz afirmacje czytania jako takiego, jako najlepszego sposobu rozwijania wyobrani, zdobywania informacji i spdzania produktywnie czasu. Lubimy czyta to najbardziej oglna, wszechstronna akcja. Oprcz niej jest jednak mnstwo innych, bardziej wyspecjalizowanych. Zaliczy do nich mona midzy innymi Ustp miejsca czytajcemu, wzywajc do zrozumienia mionikw literatury zmagajcych si w rodkach komunikacji masowej z opasymi tomami oraz oglnym rozchybotaniem podoa. Nie ulega wtpliwoci, e wygodniej czyta si na siedzco, zwaszcza, e czstokro zatopienie w dobrej historii uniemoliwia zwracanie uwagi na takie banay ycia powszedniego jak konieczno trzymania si porczy. Organizatorzy akcji, jak sami twierdz, walcz po prostu o zapewnienie czytajcym ksiki (wy)godnych warunkw w rodkach komunikacji masowej. Wok proczytelniczych profili tworz si nierzadko aktywne spoecznoci. Tak jest rwnie w przypadku facebookowej strony Zamiast szorowa gary, poczytaj Pani Bovary, przeznaczonej dla yciowych eskapistw przedkadajcych uroki lektury nad inne zajcia. Spoeczno ta tworzy rymowane dwuwierszowe aforyzmy, ktre zachcaj do zajcia si czytaniem zamiast wykonywania czynnoci, bez ktrych mona si obej: wydubywania rodzynek z sernika, kcenia si z rodzin czy cielenia ka. Formua ta zacza si ostatnio nieco wyczerpywa, coraz czciej pojawiaj si lepiej lub gorzej zrymowane wierszyki po prostu zachcajce do czytania. Mam jednak wraenie, e akurat czonkw takich spoecznoci namawia nie trzeba. Poniewa ostatnie badania czytelnictwa Polakw odbiy si do duym echem, powstay takie strony jak Nie jestem statystycznym Polakiem, lubi czyta ksiki i Nie jestem statystycznym Polakiem, czytam wicej ni jedn ksik rocznie. Obie te strony opary swoj dziaalno o poczucie odmiennoci i swoisty elitaryzm, jednak ich zawarto nie odbiega zbytnio od wszystkich pozostaych. To zbir informacji ze wiata ksiki, cytatw, ilustracji oraz podlinkowanych przejaww promocji czytelnictwa na portalach typu demotywatory.pl lub kwejk.pl.

YCIE BEZ WINY I WSTYDU

VARIA(CJE) MIDZY REGAAMI

Zdarzaj si rwnie inicjatywy nie tyle promujce czytelnictwo, co wspierajce rynek wydawniczy i ksigarski. Strona Czytam kupuj nakania do wspierania wydawcw, piszc: Jedna ksika to koszt duej pizzy, trzech paczek papierosw, kilku piw w pubie. Rozrywek, na ktre wikszo ludzi sobie pozwala. Zrezygnuj z jednej imprezy i kup ksik ulubionego wydawnictwa, zostanie ona w twoim domu na duej i nie pozostawi po sobie kaca. W ramach tego wspierania, twrcy strony informuj na bieco o promocjach w ksigarniach internetowych, rabatach i zbliajcych si ksikowych premierach. Bardziej w duchu spoeczestwa obywatelskiego dziaa strona Nie karm ksikowego potwora. Nakania ona do podpisania petycji przeciwko nieetycznym dziaaniom najwikszych wydawnictw, dystrybutorw i sieci ksigarskich, narzucajcych swoj wol mniejszym konkurentom i nietrzymajcych si terminw patnoci. Czasami jednak trzeba odpocz od interpretacji czytania jako sposobu rozwijania siebie i przy-

jemnego spdzania czasu. Temu su takie profile na Facebooku jak Czytanie jest sexy, Kobiety czytajce s sexi (sic!), Faceci, ktrzy czytaj ksiki, s bardziej sexy czy te najbardziej znane Nie czytasz? Nie id z Tob do ka. Chciaabym mc powiedzie co miego o tych inicjatywach, bo w teorii s jak najbardziej suszne: w kocu niewiele jest tak sensualnych dozna, jak inteligentna rozmowa. Ba, w jzyku angielskim istnieje nawet takie sowo jak sapiosexual, czyli osoba, ktra za najbardziej atrakcyjn cech u partnera uwaa inteligencj. Niestety, odnosz wraenie, e we wspomnianych inicjatywach teoria rozmina si z praktyk w zdecydowanej wikszoci maj nam do zaprezentowania jedynie fotografie bd to znanych osb z ksikami w rku, bd zwykych ludzi, koniecznie piknych, nowoczesnych, wyzwolonych i oczywicie w otoczeniu wycznie modnej lub arcyambitnej literatury. Pewnie, e lepsze to ni podtrzymywanie stereotypu mionikw ksiki jako poszarzaych pa bibliotekarek i yciowych przegranych,

KULTURA MIDZY REGAAMI

dzielcych si domem jedynie z kotem i regaami. Sdz jednak, e s te inne sposoby na zmian tego wizerunku. Przy caym tym bogactwie najwiksza facebookowa strona przeciwnikw czytania wyglda wyjtkowo blado. Nie czytam ksiek ma nieco ponad 22 tysice fanw, a w ramach swojej dziaalnoci przedstawia... nic. To nawet nie spoeczno, tylko zbir osb, ktre wpisay w czci Ksiki swojego profilu, e ich nie czytaj. Porzumy ju jednak portale spoecznociowe i przejdmy do innych inicjatyw, majcych na celu zbieranie mionikw ksiek, umacnianie ich w bibliofilskiej wierze i wspieranie ich na obranej drodze ycia. Jakkolwiek zaskakujco by to nie

brzmiao, inicjatyw tego typu jest tak duo, e powsta ju nawet przewodnik po nich katalog Strefa Ksiki.pl. Gromadzi on informacje o portalach powiconych ksikom, blogach, forach literackich, aplikacjach uatwiajcych wyszukiwanie nowych pozycji i dzielenie si z innymi swoimi opiniami, a take o bibliotekach i ksigarniach internetowych. wiadomo, e oprcz nas jest wiele osb podzielajcych mio do ksiek, nie jest jednak w wielu wypadkach satysfakcjonujca. Nie po to wszak jestemy ludmi, eby by rwni, tylko eby by lepsi od innych*. Std te takie akcje jak 52 ksiki, listy ksiek, ktre trzeba przeczyta (bo inaczej jest si niegodnym miana prawdziwego czytelnika) czy mnstwo wyzwa ksikowych stale obecnych w blogosferze. W praktyce nieistotne jest, czy bloguje si o swoim yciu, modzie, rkodziele czy designie prdzej lub pniej kady bloger podejmie si jakiego ksikowego wyzwania, eby pokaza, e czyta duo i czsto, zwaszcza ambitne i pene mdroci ksiki. Zwykle przyjmuje to posta list ksiek, jakie zamierza si przeczyta (czasami dobranych tematycznie lub wedug innego klucza, jak popularne w 2008 roku wyzwanie Ksiki z szeciu kontynentw) lub ustalanej z gry liczby (podobnie jak w 52 ksikach). Witryna Book z nami (www.bookznami.pl) proponuje natomiast wyzwanie na rok 2012 przeczyta w cigu tyle ksiek, eby ustawiona z nich piramida dorwnaa naszemu wzrostowi. Nie musimy ich, rzecz jasna, ustawia i porwnywa, na stronie zawarto skrypt informujcy nas, ile stron dziennie powinnimy w tym celu przeczyta. Przykadowo, przy moim metrze i szedziesiciu piciu centymetrach powinnam dziennie czyta okoo 91 stron, czyli jakie 83 ksiki w cigu roku.

* Uprzejmie informuj, e jeli kto kiedy uzna, e takie jest moje prawdziwe spojrzenie na wiat, zostanie potraktowany zgodnie z moim ulubionym** (jakby)moskalikiem: Kto mi powie, e od wszystkich / pragn by wci tylko lepsza, / temu skin z dum gow, / lecz utopi w falach Wieprza. ** Bo moim.

10

KULTURA MIDZY REGAAMI

rdo: http://www.flickr.com/photos/margolove/

Poza takimi zorganizowanymi, typowo czytelniczymi portalami i akcjami, Internet peen jest sw i obrazw afirmujcych czytanie, bycie inteligentnym, pracowitym i nieco aspoecznym. Popiera si bycie nerdem, kujonem, mzgowcem. Docenia si czytanie i pisanie fanfiction, spdzanie czasu w zaciszu wasnego domu, w ksigarni lub bibliotece, w kinie, teatrze, muzeum. Pitnuje si marnowanie godzin przed telewizorem lub na suto zakrapianych imprezach. Zgodnie z nowymi trendami, dobrze by troch niezrcznym w towarzystwie, czyta ludziom przez rami w autobusie i ocenia na tej podstawie ich gust, przedkada prac samodzieln nad grupow i Gwiezdne wojny nad wspczesne hollywoodzkie produkcje. Dobrze czyta Harryego Pottera i Buszujcego w zbou (i waciwie wszystko oprcz Zmierzchu oraz jego wampirzo-anielskich klonw),

pisa ortograficznie i gramatycznie, udziela si i zgasza do odpowiedzi. Dobrze pitnowa ignorancj, arogancj i ze maniery. Najlepiej postpowa w zgodzie z sob samym, nie zmusza si do speniania cudzych oczekiwa i kolekcjonowania facebookowych znajomych jak Pokemonw. Nie jestem do koca pewna, kiedy czytanie ksiek stao si zajciem modnym, bdcym wyznacznikiem wartoci czowieka, sposobem kreowania i siebie, a nawet nie bjmy si uy tego sowa sposobem na lans. To po prostu modne, eby by zaczytanym i oczytanym. Modne jest, eby nosi wielkie okulary, przyznawa si do mioci do mzgowcw i ogasza na cay wiat, e nie ma lepszego sposoby spdzania sylwestra i Nowego Roku ni z ksik, herbat i ciepym kocem. A ja, spdzajca tak dobr wier mojego ycia, nie mog powiedzie, eby bardzo mi ten trend przeszkadza.

11

ROZMOWY MIDZY REGAAMI

O WSCHODZIE METRA
O poezji i Transmisjach Poetyckich, z Mariuszem Sonin, czonkiem Grupy Literackiej Piekary 24

rozmawia PIOTR RUDERA

R EDAKCJA M IDZY R EGAAMI
OBJA PATRONAT MEDIALNY NAD TOMIKIEM POEZJI

EP

Mino tysic dni istnienia Grupy Literackiej Piekary 24. Jak podsumowaby ten okres? Myl, e by on do aktywny, na miar naszych si i wolnego czasu. Mamy dwie antologie na koncie e-book Fabryka Sowa, ktry ukaza si w Sieci w padzierniku 2009 roku oraz tomik EP, ktry wanie ukaza si zarwno w wersji elektronicznej jak i papierowej. Mimo krajowych i zagranicznych rozjazdw udaje nam si realizowa cel, ktry postawilimy sobie na samym pocztku promowa poezj nie tylko w Sieci, ale przede wszystkim w rzeczywistoci dnia codziennego. To wanie po to organizujemy wieczory poetyckie, poczwszy od tego pierwszego, promujcego Fabryk Sowa, w nieistniejcej ju Cafe Katarynka, poprzez cykl Transmisji Poetyckich w Niebie i wieczorw indywidualnych. Do tej pory odbyo si kilkanacie takich spotka. Historia literatury przyzwyczaia nas do tego, e grupy literackie charakteryzuje pewien program, manifest. Jaka jest odrbno programowa Waszej grupy? adna. Nie mamy manifestu. Wywodzimy si z rnych rodowisk, mamy rne style pisania, rnych mistrzw, uczymy si jest to wystarczajcy powd, by za nasz manifest uzna brak manifestu. Nie odrzucamy adnych trendw, nie walczymy z pokoleniem starych poetw staramy si raczej szuka wasnego miejsca w poezji, co w naturalny sposb dzieje si poprzez czenie stylw. Nasz bezmanifestowo przypiecztowalimy wieczorem poetyckim w Piwnicy Pod Anioem w lutym 2010. Z drugiej strony, grupa jest dla nas wietn moliwoci do realizowania rnych artystycznych projektw, nie tylko poetyckich, ktre samemu byoby ciko zrealizowa. I miejscem spotka. wietnym przykadem zdaje si tu by Transmisja Poetycka, cykl spotka poetyckich bez podziau na autora, aktora i widza, ze wsparciem muzycznym i multimedialnym kade ze spotka cieszy si ogromn popularnoci. Skd wywodzi si idea cyklu?

Z potrzeby. Z wewntrznej potrzeby poszukiwania sowa. Transmisja Poetycka to w zaoeniu projekt, ktrym chcemy pokaza, e poezja nie jest nudna, e mona w niej si zatraci bez reszty. Chcemy dostarcza sowa w sposb niebanalny, ciekawy, daleki od klasycznej, szkolnej recytacji. W tym celu wsppracujemy cile z aktorami teatrw studenckich (Teatr Wrbli, Teatr Zasuchani, czy Perpetuum Mobile) oraz Stowarzyszeniem Inicjatyw Kulturalnych Tartak, jak rwnie znajomymi muzykami. Kade spotkanie to okazja do poznania tekstw naprawd rnych autorw, tych mniej i tych bardziej znanych. Trafiaj si rwnie autorskie teksty. Projekt jest spadkobierc legendarnych ju wieczorw poetyckich Teatru Wrbli, w ktrym graem, i jest obecnie gwnym polem naszej dziaalnoci. Spotkania odbywaj si w Klubie Niebo, miejscu idealnie nadajcym si do tego typu akcji, mniej wicej raz w miesicu. Dziesi Transmisji Poetyckich zrealizowanych w dziesi miesicy. Jak radzicie sobie z formu spotka? Czy nie ocieracie si czasem o rutyn, a przez to, czy nie istnieje groba wyczerpania si formuy spotka? Na pewno troch rutyny w nas jest, ale jest to bodcem do modyfikowania formuy spotka. Staramy si w nie zawsze wple choby drobny nowy element. Od pocztku towarzyszy spotkaniom wtek edukacyjny w literaturze polskiej. Pierwsza Transmisja bya okazj do odkrycia nieznanego oblicza polskiego redniowiecza. W padzierniku byo nie tylko jesiennie, ale rwnie depresyjnie, z tekstami okresu Modej Polski, przeomu wiekw, jak rwnie poetw wykltych, ktre czsto trafiaj si na wieczorach poetyckich. W listopadzie, najprawdopodobniej jako jedyni w kraju, witowalimy 90. rocznic wydania 2. Jednoduwki Futurystuw. Bya to okazja do powrotu do tekstw awangardowych i futurystycznych. Hitem wieczoru byy piosenki puszczane z patefonu, jak rwnie debiut Toruskiej Muodej Sceny Neofuturystycznej w tekcie Kontrabas Szopena. Grudniowa Transmisja bya moim osobistym hodem dla twrczoci Republiki i Grzegorza Ciechowskiego, w styczniu nato-

12

ROZMOWY MIDZY REGAAMI

miast, obchodzilimy 107. rocznic urodzin K.I. Gaczyskiego, poety szczeglnie wanego dla Mateusza apiskiego (czonka GL Piekary24). Te dwa ostatnie wieczory wymusiy co prawda odrzucany przez nas podzia na autora, aktora i widza, wizao si to jednak z sam formu tych spotka. Publiczno ma wpyw na przebieg wieczorw. Prowadzimy internetow akcj One Poem A Day Makes Myself Okay (w wolnym tumaczeniu: Jeden wiersz dziennie, codziennie), dziki ktrej mona podzieli si tekstem, ktry nas uj, ktry uwaamy za cenny cz tych tekstw wchodzi w skad regularnego programu TP. W trakcie wakacyjnych wieczorw to wanie publiczno decydowaa o tym jakie teksty i w jakiej kolejnoci si pojawi, wicej to publiczno bya autorem, aktorem i widzem. W tym kontekcie lubimy kameraln przestrze Klubu Niebo, gdzie trudno jest wyizolowa scen. Transmisja Poetycka stale si rozwija, mamy ju zaplanowane nastpne wieczory, z kontynuacj wtku edukacyjnego, jak rwnie pojawia si bdzie, w miar moliwoci, coraz wicej elementw multimedialnych. Najnowszy tomik EP to tylko i a jedenacie krtkich tekstw. Z czym zwizany jest tytu i czy 107. rocznica urodzin K.I. Gaczyskiego, podczas ktrej nastpia jego premiera bya celowym zabiegiem? Tak. Chcielimy sprawi ma niespodziank naszym fanom. Uczestnicy K.I.G.oajek mieli okazj jako pierwsi zdoby nasze pierwsze drukowane wydawnictwo. EP-k przygotowalimy w absolutnej tajemnicy, wiedziay o niej naprawd pojedyncze osoby. Oficjalna premiera nastpia podczas Transmisji Poetyckiej EP. Tomik zawiera w miar nowe teksty, z ktrych co prawda cz ju bya publikowana, ale uznalimy, e s na tyle wane w dorobku grupy, by weszy w skad drugiej antologii. EP-ki dostpne s nie tylko w Sieci, uruchomilimy ma sie Punktw z dobr literatur, m.in. w Klubie Niebo. EP, czyli Extended Play to na rynku muzycznym okrelenie dla pyt, ktre s zbyt dugie jak na singiel i jednoczenie za krtkie na peny album. Do pewnego stopnia zachodzi tu analogia. EP to jedenacie krtkich tekstw, ubranych w pewn, jednolit form, jako kompromis midzy tomami poetyckimi a pojedynczymi tekstami drukowanymi w gazetach. W czasach, kiedy krluj internetowe wydawnictwa poetyckie, kiedy portale poetyckie pkaj w szwach od iloci wierszy, my postanowilimy wykona krok w druk. I da ludziom co namacalnego, wybr naszych

tekstw. Niezbyt wielu, wydaje mi si jednak, e jest to zbir wystarczajco spjny i tworzy zamknit cao, ktrej przeczytanie nie zajmie zbyt wiele czasu, i jest jednoczenie na tyle porczny, e mona go zabra ze sob praktycznie wszdzie. EP zawiera rwnie teksty z Twojego najnowszego tomiku, Mechanika sowa. Sam tomik wydaje si by bardzo surowy, techniczny. Czy nie jest to czasem kawaek zbyt industrialnej poezji? Mechanika sowa jest bardzo miejska. To wynik moich poetyckich poszukiwa. Poprzedni tomik, Prba sowa to teksty, ktre powstay na przestrzeni wielu lat, waciwie od momentu, gdy moje nastoletnie pisanie zaczo nabiera ksztatu. Prba sowa to wanie takie poszukiwanie miejsca w poezji. Mechanika sowa to efekt tych poszukiwa, a przynajmniej tak, jak to wyglda na chwil obecn. Tomik zawiera dziesi krtkich, miejskich tekstw. Ten minimalizm sw, skrt mylowy, ktry kiedy poznawaem uczc si o kierunkach awangardowych, zawsze by mi bliski. I to jest kierunek, w ktrym podam. Staraem si, eby cao bya absolutnie ze sob spjna, eby wyway kady obraz, kade sowo i styl. Wiesz, to nie jest tak, e moje teksty powstaj ad hoc, e siadam i pisz. Te teksty rodz si w pocigach, na ulicach, w klubach, w tramwaju, by dojrze o wschodzie warszawskiego metra. Nie jest ich wiele, ale te nie o to przecie chodzi, eby byo ich duo. Najblisze plany grupy? Transmisje Poetyckie. Zarwno toruskie, jak i wyjazdowe. By moe pojawi si w tym roku jeszcze jedno drukowane wydawnictwo, planujemy rwnie kilka ulicznych poetyckich akcji. Do zobaczenia w miecie! Dzikuj za rozmow. MARIUSZ SONINA: Rocznik 84. Astronom. Aktualnie doktorant w Centrum Astronomii UMK w Piwnicach k. Torunia. Maratoczyk. Dy do minimalizmu, prostoty sowa i formy, bez zbdnych ubarwie i ozdb. Czasem pogrywa na gitarze, czasem na djembe. Lubi robi zdjcia, wic ma ich duo, ale na mao ktrym sam jest. W czasie studiw zajmowa si wieloma rzeczami, ktre daway mu twrcze spenienie i satysfakcj. Najatwiej odnale go w Sieci.

13

VARIA(CJE) MIDZY REGAAMI

SZANSA STUDENTW INIB NA GRUB KAS

MARCIN KARWOWSKI
W ostatnich latach obraz biednego, polegajcego na dostawach z domu studenta zamieni si w czysty stereotyp. Wedug raportu GUS (Wejcie ludzi modych na rynek pracy) dwch na piciu studentw godzi obowizki aka z aktywnoci zawodow. Z obserwacji wynika, e najwikszy odsetek zarabiajcych modych ludzi otrzymuje prac z ogosze Zatrudni studentw (). S to etaty w gastronomii (popularne bary szybkiej obsugi, niewielkie fast foody czy restauracje) i w handlu (sieciowe hipermarkety, sklepy odzieowe znanych marek etc.). Niestety rzadko zdarza si, by forma zatrudnienia i wysoko wynagrodzenia bya satysfakcjonujca. Najpopularniejsze s umowy, ktre pomijaj koszty pracodawcw przy podpisywaniu ich z osobami ksztaccymi si (zlecenie, o dzieo); dodatkowo praktykuje si bardzo krtkie okresy zlece (przewanie 1 m-c), co w rodowisku kadrowych otrzymao miano umw mieciowych. Ten rodzaj pracy jest najatwiej dostpny, dostarcza rodki finansowe niezbdne do ycia, jednak ma niky wpyw na dowiadczenie zawodowe czy rozwj pracownikw. Studenci informacji naukowej i bibliotekoznawstwa, podobnie jak suchacze innych kierunkw, s zobligowani do odbycia okrelonej liczby praktyk studenckich w bibliotekach rnego typu. Jest to przede wszystkim okazja do zdobycia umiejtnoci niezbdnych do samodzielnej pracy, jednak opiekunowie, dziki praktykom, nie rzadko dostrzegaj take potencja w swoich podopiecznych. Taki obrt sprawy moe, przy dobrej woli i moliwociach pracodawcy, doprowadzi do zatrudnienia studenta w placwce. Nie wykluczone, i ambitny INiBowiec odnajdzie dla siebie wolne miejsce w bibliotece take w klasyczny sposb. Jak wiadomo, kwota wpywajca na konto nie pokryje si z marzeniami, jednak praca w zawodzie pozwoli na zdobycie dowiadczenia, doskonalenie umiejtnoci czy pozyskanie referencji przydatnych przy dalszych poszukiwaniach wynionego stanowiska. Studia w zakresie informacji naukowej i bibliotekoznawstwa, przy duym nacisku na pierwsz cz nazwy, daj absolwentom szerokie kompetencje, co przekada si bezporednio na nieograniczone moliwoci. Praca przy tworzeniu i ulepszaniu programw bibliotecznych. Tworzenie baz danych i ich biece administrowanie to szansa na zatrudnienie prawie w kadym wikszym zakadzie pracy, ktry musi gromadzi jakiekolwiek bity informacji. Dane pracownikw, beneficjentw, klientw, oferowanych usug i/lub towarw. Znajomo architektury informacji predysponuje studentw INiB do projektowania stron www, co tworzy potencjalne zlecenie w prawie kadej instytucji. Umiejtno poszukiwania informacji ma coraz wiksze znaczenie w firmach windykacyjnych. Biego w odpowiednim strukturalizowaniu informacji i porzdkowaniu dokumentw jest ceniona w kadej organizacji, stowarzyszeniu etc., a zwaszcza, jeli owa instytucja korzysta z dofinansowa

14

VARIA(CJE) MIDZY REGAAMI

ze rodkw Unii Europejskiej. Powysze alternatywne miejsca zatrudnienia daj moliwo rozwoju w rnym kierunku, take wasnych pasji. Wymienione przykady obrazuj epizody z ycia autora i jego znajomych, przyjaci, co wskazuje na realn moliwo podjcia pracy w przytoczony sposb. Naley rwnie zastanowi si nad inn moliwoci pozyskania rodkw na wasn edukacj, a mianowicie stypendiach. Pomin ca gam stypendiw socjalnych, gdy nie s one w duej mierze zalene od stara studentw, przynajmniej uywajcych oficjalnych drg. Na poziomie uczelnianym zgodnie z nowelizacj Prawa o szkolnictwie wyszym od roku akademickiego 2011/2012 dawne stypendium za wyniki w nauce lub sporcie zostao zastpione stypendium Rektora dla najlepszych studentw. Skupi si na stypendium naukowym na UMK. By je uzyska suchacz musi speni nastpujce warunki: uzyska wysok redni ocen (nie mniej ni 4,0), poprzedni roku ukoczy zgodnie z harmonogramem studiw oraz posiada wybitne osignicia naukowe lub artystyczne. Najwyej punktowane wyniki to: autorstwo lub wspautorstwo monografii naukowej lub artykuu zamieszczonego w czasopimie wyrnionym w Journal Citation Reports znajdujcym si na licie A lub B czasopism Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyszego. Ciekawa jest zastosowana waga kryteriw: za redni ocen student moe otrzyma maksymalnie 50 punktw, za udzia z referatem w konferencji krajowej 3 punkty, za za jeden artyku w wysoko rankingowanym czasopimie nawet do 40 punktw. Wskazuje to jedW ARTO ODWIEDZI :

noznacznie, e preferuje si rozwj typowo naukowy rozumiany jako artykuy w powanych periodykach. Nie mniej jednak jest o co walczy, bo najwyszy prg stypendium Rektora wynosi 450,00 z. Jeli kto czuje si na siach, do dyspozycji jest take stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyszego za osignicia w nauce oraz za wybitne osignicia sportowe. Warunki formalne ubiegania si o to wsparcie s podobne, ronie jednak wymaganie wobec redniej ocen 4,5 (jeeli najwysz ocen w skali ocen jest 5,0). Co do merytoryki, to Minister wysoko punktuje prac w kole naukowym, publikacje, udzia w konferencjach i inne. Lista jest dusza, a punktacja nieco zawia, jednak 1300,00 z miesicznie wynagradza trudy kompletowania dokumentw. Stypendium wydawa si moe dla niektrych, zwaszcza pracujcych, studentw rzecz nieosigaln, ale gdy przeoy czas, ktry powicaj na prac, na godziny przy ksikach, to wizja pozytywnej odpowiedzi od Rektora czy Ministra nie jest wcale taka odlega. A po szybkiej analizie list rankingowych zamieszczonych na stronach MNiSW mog z przyjemnoci stwierdzi, e kilkanacioro INiBowcw z Polski jest tam wymienionych z imienia i nazwiska. Czy wic pracujesz na kasie, obsugujesz kolegw w bibliotece uczelnianej, jeste zatrudniony ze rodkw UE czy te posiadasz miano stypendysty Ministra, to dziki Tobie wzrasta ocena w wizerunku studentw na polskich uczelniach. A oprcz tego, szansa studentw INiB na grub kas wydaje si bardziej realna.

Stypendia Ministra [on-line]. [Dostp: 10 lutego 2012]. Dostpny w World Wide Web: http://www.nauka.gov.pl/ szkolnictwo-wyzsze/sprawy-studentow-i-doktorantow/system-pomocy-materialnej/stypendia-ministra/. UMK Stypendia [on-line]. [Dostp: 10 lutego 2012]. Dostpny w World Wide Web: http://umk.pl/studenci/ stypendia/. Wejcie ludzi modych na rynek pracy w Polsce w 2009 r. [on-line]. [Dostp: 10 lutego 2012]. Dostpny w World Wide Web: http://www.stat.gov.pl/gus/5840_11193_PLK_HTML.htm. Zestaw praca oferowana [on-line]. [Dostp: 10 lutego 2012]. Dostpny w World Wide Web: http://ogloszenia.ngo.pl/ dam_prace. [Ogoszenia pracy m.in. w ramach projektw unijnych].

15

KULTURA MIDZY REGAAMI

AUTOSTOPEM PRZEZ KOYM

DZIENNIKI KOYMSKIE
EWA KULAS
Jacek Hugo-Bader, reporter Gazety Wyborczej, pojecha kolejny raz do Rosji. Tym razem postanowi przemierzy t rozleg przestrze Traktem Koymskim drog na Koym. Kiedy zaczyna si lektur, nie ma si pojcia, jakie ogromne ma si przestrzenie do pokonania. Przestrzenie geograficzne, ale i te psychiczne. Odkadajc ksik, po skoczonej lekturze zmienia si nam (mj przynajmniej si zmieni) punkt widzenia na Rosj. Nie na t, ktr widzimy w telewizji: Rosj Putina i gazu, ale na Rosj, o ktrej si nie mwi. Jedynie cykl reportaowy Szerokie tory moe przybliy nam tak Rosj pen rnorodnoci, skrajnoci, otwartoci na przybyszy, ale i zamknit, zacofan, zaniedban i zapomnian. Zaczynajc czyta te reportae byam bardzo daleka od tego kraju. Nie tylko dlatego, e nigdy tam nie byam, ale przede wszystkim dlatego, e kompletnie o nim nic nie wiedziaam Teraz czuj si bogatsza o pewne dowiadczenia, cho zdaj sobie spraw z ich elementarnoci i przyczynkowoci. Jak sam autor mwi, ksiki nie trzeba czyta od deski do deski. Mona cieszy si lektur wybierajc sam dziennik opisy poszczeglnych etapw drogi i spotykanych ludzi albo reportae, ktrych take nie trzeba czyta w porzdku narzuconym przez autora, poniewa nie tworz one jednej fabularnej caoci, a s obrazami dopeniajcymi, dopowiadajcymi spektrum typw, historii i zdarze. Trakt Koymski to 2025 kilometrw drogi, czcej Magadan stolic Koymy, z Jakuckiem w Jakucji. Reporter wybiera si t tras autostopem, spotyka ludzi, dziki ktrym przemierza kolejne etapy podry, ludzi przypadkowych, ktrych historie staj si elementem uzupeniajcym wachlarz spoeczny oraz takich, z ktrymi chce si spotka, ktrych odwiedza celowo. Ile alkoholu mona wypi w cigu kilku dni? Jak nisko spada tam temperatura? Ile ton zota mona wydoby w rok? I ile kilometrw ma na pnocy Lena w najwszym miejscu? Reporter odpowie na te i wiele innych pyta, ktre staj si fundamentalne dla zrozumienia obyczajowoci tamtego terenu, rozlegego jak osiem i p Polski. Jednak najwaniejszym pytaniem pozostaje, kogo moemy na tej drodze spotka? Jakich ludzi? Jakie historie i dowiadczenia s za nimi? Reporta daje moliwo nakierowania wiata na konkretnego czowieka. Pokazania jego prawdziwego, bez retuszu i zmian. Waciwie mona po-

16

KULTURA MIDZY REGAAMI

wiedzie, e w reportau autor/narrator nie musi bohatera prezentowa albo opowiada o nim. Wystarczy, e da mu szans na wypowiedzenie si, wyraenie siebie i opowiedzenie swojej historii. W Dziennikach swj los opowiada m.in. byy agent sub specjalnych, ktry na emeryturze zaj si biznesem i wydobywaniem zota. O swoim dziecistwie opowiada crka Jeowa. Ucieczki z domu wspomina mczyzna, mieszkajcy na mietnisku, emerytowany onierz. O przeladowaniach i ucieczce opowiada prawdziwa rosyjska arystokratka, ktrej ojciec musia emigrowa do Francji przed rewolucyjnym toporem. I Ulana ktrej przodkw na Koym wywieziono z Polski. Kada z tych historii niesie za sob unikatowy klimat, unikatowe przeycia, wspomnienia i troski. Prawdziwo tych wyzna czyni z ksiki bardzo szczegln lektur. Czujemy si tak, jakbymy zagldali w gb tych ludzi, ksztatowanych przez trudn sytuacj spoeczn, pogmatwane koleje ycia i trudny klimat geograficzny. Dla niektrych z nich, to wanie Koyma staje si miejscem ocalenia, ostoj spokoju, za ktr tsknili. Inni bardzo szybko chc opuci to miejsce, jednak to nie zawsze okazuje si atwe. Koyma ma w sobie co magicznego, co czasem nie pozwala im si wyrwa. Z czego wynika ten magnetyzm? Z gigantycznych pokadw zota? Z gigantycznych pokadw ludzkich cia, nieoznakowanych i oznakowanych cmentarzy, ktre pozostay jako habice dowody historii XX wieku? Czy moe z dziur do wntrza ziemi, do pieka, ktre mona spotka na dalekiej Pnocy? Nie wiadomo Prawdziwy reportaysta musi mie bardzo czue i bystre spojrzenie. Musi umie dojrze autentyczno i dramatyczno przey i historii wrd chaosu opowiadaczy. Musi wyczu fasz i kreacj, skupi si na prawdzie i szczeroci. W Dziennikach koymskich si to udaje. Autor wyranie zafascynowany proz Szaamowa nie chce porusza si wycznie w tematach historycznych, zatopi si tematycznie w koymskich zsykach, kopalniach zota czy obozach pracy. Nie jest jednak w stanie uciec od

tematu historii, bo lady jej na tamtym terenie wci s nie tylko w pamici i w podrcznikach. One s fizycznie. Poszukiwanie zota i innych drogocennych kruszcw sprawia, e wieczna zmarzlina oddaje w idealnym stanie ciaa ofiar m.in. stalinowskich sdw. Histori jest tam podszyte ycie i histori, obalanymi i wznoszonymi pomnikami, podszyty jest ten zbir. Reportae warte polecenia, warte uwagi. Czasem myl, e ksiki mona podzieli na takie, ktre zmieniaj wiat czowieka i na te, ktre nic nie zmieniaj. Ta zmienia. Uwraliwia. Sprawia, e zaczynamy sobie zdawa spraw z czego, co dla nas stao si powszechne a mianowicie, e historia ksztatuje nasz teraniejszo. Ponadto lektura wprowadza w obyczajowo dla nas w bardzo ograniczonym stopniu dostpn. Nie bd jednak yczy miej lektury, ksik pochania si od razu, ale ycz wielu wzrusze przy lekturze. A jestem pewna ich obfitoci.

17

KULTURA MIDZY REGAAMI

PANI SZUKA PANA

KAROLINA WDOOWSKA
Cenzura jest to reklama na koszt pastwa - powiedzia par lat temu Frederico Fellini. I trudno nie zgodzi mi si z t sentencj po obejrzeniu Sponsoringu Magoki Szumowskiej. Przed premier w Izraelu i w Australii film zosta pozbawiony scen pornograficznych, przez co zyska miejsce w polskich mediach i status: o tym si mwi. Sponsoring przedstawia histori Anny, dziennikarki Elle, ktra przygotowuje materia na artyku o studentkach parajcych si prostytucj (w rol Anny wciela si absolutnie powalajca Juliette Binoche). Przez internet odnajduje dwie studentki, ktre opowiadaj dziennikarce jak wyglda ten wiat od rodka (w tych rolach: Anas Demoustier oraz Joanna Kulig). Poprzez sceny erotyczne mamy sposobno poznania klientw.
Dziewczyny s momentami brutalnie szczere, podkrelaj, e chc tylko zarobi na wygodniejsze ycie. A Anna zauwaa, e przez to wygodniejsze ycie utracia wolno i naturalno na rzecz higienicznego trybu ycia. Film obala stereotyp liberalnej Francuzki i zakompleksionej Polski, pokazuje, e jest dokadnie odwrotnie. Sama Szumowska o swoim filmie mwi, e chciaa opowiedzie o kobietach, o ich seksualnoci i o mczyznach te. () Nie wydaje mi si, ebym obraaa w nim mczyzn. Znam wielu, ktrzy mwi, e odnajduj si w tym portrecie. S czsto zagubieni, peni pokus, erotycznych fantazmatw, jak kady z nas1. Konceptualistk Szumowska na pewno jest genialn. Reyserk wielk te warto wspomnie choby 33 sceny z ycia - niestety, Sponsoring jest filmem dla mnie przereklamowanym i powierzchownym. Po sukcesie Galerianek re. Katarzyny Rosaniec, powstao wiele genialnych, obrazoburczych filmw, ukazujcych brutaln rzeczywisto. Czy naprawd kino polskie jest w tak tragicznej kondycji, e jedynym rodkiem wyrazu jest epatowanie brutalnym seksem? Mnie si przejado. Moe niektrzy pjd do kina tylko po to, aby zobaczy owe sceny, niektrzy (w tym ja) zechc zobaczy Juliett Binoche, innych moe przyciga Andrzej Chyra, wreszcie mona pokusi si o zobaczenie Krystyny Jandy w niecodziennej dla niej roli maomiasteczkowej mamuki. Powody znajd si zawsze. Mj prywatny wniosek jest jeden warto zobaczy ten wstrzs roku, ale trzeba jednak wzi pod uwag, e ten szok jest uzyskany naprawd tanim kosztem

M. Szumowska, Wystawiam jzyk wiatu, rozmawiaa M. Rigamonti, Newsweek nr 6/2012, s. 46-48

1

18

KULTURA MIDZY REGAAMI

SZTUKA W TRAMWAJU
EWELINA CIMOCH, LIDIA MAKOWSKA, KASIA FRYSZKOWSKA, NATALIA KRAISKA Cztery studentki II roku Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa, czyli wyej podpisane, w ramach przedmiotu Animacja ycia spoecznego postanowiy, e przeprowadz akcj, ktra ma na celu obcowanie z kultur czytelnicz. W terminie 20.02.2012 - 2.03.2012 roku, kady kto jecha tramwajem, w ktrym jest nagonienie, mia okazj sucha sentencji znanych uczonych i poetw. Mona byo usysze m.in. sentencje Konfucjusza, Henryka Sienkiewicza, Alberta Einsteina czy Leonarda da Vinci. Akcja ta miaa na celu zapoznanie spoeczestwa z rnymi formami sowa mwionego. Chciaymy pokaza, e jazda tramwajem wcale nie musi by nudna. Ponadto jadc tramwajem, czowiek mia chwil na krtk refleksj i zastanowienie si nad wasnym yciem. Mamy nadziej, e dziki tej akcji zachciymy mieszkacw Torunia do signicia po lektur..

ODJAZDOWY BIBLIOTEKARZ
KAROLINA WDOOWSKA Sekcja Bibliotek Niepastwowych Szk Wyszych w odzi przy wsppracy Fundacji Normalne Miasto-Fenomen w 2010 roku zorganizoway rajd rowerowy bibliotekarzy, czytelnikw oraz wszystkich mionikw ksiki, bibliotek i rowerw, dajc tym samym pocztek oglnopolskiej akcji. Rajd organizowany jest podczas Tygodnia Bibliotek (8-15 maja). W ten sposb w rnych miejscach w Polsce mionicy ksiek obchodz swoje wito. Akcja ma na celu integracj rodowiska bibliotekarskiego, promowanie biblioteki i czytelnictwa, oraz co najwaniejsze walk ze stereotypowym postrzeganiem bibliotekarza, a przez to kreowanie pozytywnego wizerunku zawodu. Walorem pobocznym jest propagowanie roweru jako rodka transportu. W ramach odjazdowego bibliotekarza organizuje si przejazd kolumny rowerw, pokonujc tras kilku-kilkunastu kilometrw. Trasa biegnie szlakiem bibliotecznym, co oznacza, e po drodze mijane s biblioteki, antykwariaty, ksigarnie i rne inne instytucje i miejsca zwizane z pimiennictwem. Akcja ma charakter otwarty, dlatego te w kadej miejscowoci mona zorganizowa dodatkowe atrakcje, np. bookcrossing, pikniki, ogniska, loterie i inne. Do tej pory do akcji wczyy si nastpujce miejscowoci: Bieniw, Bojada i Zabr, Brody, Brzeg, Dalikw, Jarocin, Jew, Kalisz, Kartuzy, Krakw, Krosno Odrzaskie, Lublin, d, Nowe Miasto nad Wart, Olsztyn, Pia, Pozna, Przysucha, Suwaki, Szczecin, Warszawa i Wrocaw. Organizatorzy akcji poszukuj sponsorw, oferujc im w zamian logo na wszystkich elektronicznych i drukowanych materiaach promocyjnych, gadetach; wystawienie banerw na starcie i mecie rajdu; informacje o sponsorze na stronie www akcji (odlotowybibliotekarz.pl) oraz mediach spoecznociowych.

CIEKAWE BRZMIENIA
WYBR: NATALIA KORYTKOWSKA

S OFA Hardkor i disko, L ANA D EL R EY Born To Die, L ISA H ANNIGAN Passenger, C RANBERRIES Roses, L EONARD C OHEN Old Ideas, G IENEK L OSKA B AND Hazardzista, K ATE B USH 50 Words For Snow, T HE XX xx, C OCOROSIE grey oceans

19

F OT . M ARIUSZ S ONINA

20

R EDAKCJA M IDZY R EGAAMI W PENYM SKADZIE ( RZDAMI , OD LEWEJ ): D AWID L IPISKI , K AROLINA W DOOWSKA , R OKSANA U RBAN , A NNA H OOWKO , M ARCIN K ARWOWSKI , N ATALIA K ORYTKOWSKA , A NNA U RBANEK , A SIA E DWARCZYK , P IOTR R UDERA , M ILENA LIWISKA .