Paulina Kamierczak kl.

IVa TE

WOJNA W IRAKU

Przyczyny wojny
Wojna w Iraku rozptana przez Stany Zjednoczone wzbudza obecnie bardzo ywe dyskusje na caym wiecie i uznawana jest za niezwykle kontrowersyjn. Oficjalnie rzd amerykaski gosi, e jest ona czci midzynarodowej walki z terroryzmem. W pierwszej czci tej walki amerykanie skupili si na dziaaniach skierowanych przeciwko Afganistanowi oraz Al-Qaedzie, szybko jednak okazao si, e plany amerykaskie s znacznie szersze. W jednym ze swych przemwie prezydent George W. Bush mianem "osi za" nazwa trzy kraje azjatyckie: Kore Pnocn, Irak oraz Iran. W ten sposb okreli niejako wrogw Stanw Zjednoczonych. Amerykanie wstrznici seri zamachw na World Trade Center dugo nie mogli otrzsn si z traumy. Prawdopodobnie zostaa ona wpisana w psychik obywateli tego kraju. Reakcj ze strony wadz na wydarzenia 11 wrzenia bya akcja poszukiwania osoby odpowiedzialnej za te zbrodnicze czyny- Osamy ibn Ladena. Schwytanie terrorysty okazao si by jednak zadaniem nadspodziewanie trudnym. Nieustajce poszukiwania nie przynosiy rezultatw. Ambicje Busha nie mogy pozosta niezaspokojone. Zdecydowa si on zatem na przeprowadzenie akcji zbrojnej w Iraku rzdzonym przez Saddama Husajna, ktrego dyktatura trwaa nieprzerwanie od wielu lat. Oficjalnym powodem ataku bya ch zaprowadzenia demokratycznych rzdw w tym bliskowschodnim kraju, jednak troska Ameryki o dobro ludnoci irackiej wydaje si bardzo mao wiarygodna i wiatowej opinii publicznej trudno w ni uwierzy. Innym argumentem przemawiajcym za koniecznoci ataku na Irak bya ch rozprawienia si z Al-Qaed, ktra wedug Amerykanw pozostawaa w cisym zwizku z reimem Saddama Husajna, bdc przez niego popierana. Nie udao si jednak uzyska adnych wiarygodnych danych potwierdzajcych t tez. W celu przeprowadzenia akcji zbrojnej w Iraku Stany Zjednoczone potrzeboway militarnego wsparcia ze strony innych pastw. Jako pierwsza sw pomoc zadeklarowaa Wielka Brytania. W tej sytuacji Bush poczu si znacznie pewniej. Wedug nie potwierdzonych informacji wsppraca terrorystw z Al-Qaedy z Irakiem miaa trwa przez cae lata 90. minionego stulecia. Pogoski mwiy rwnie o tym, e kraj ten dysponuje broni chemiczn, ktra jest w Iraku konstruowana, a nastpnie informacje o jej sposobie uycia przekazywane s organizacjom terrorystycznym. Tego typu rewelacje podane zostay do publicznej wiadomoci przez Donalda Rumsfelda penicego funkcj sekretarza obrony narodowej Stanw Zjednoczonych. Nie przedstawi on jednak dowodw na potwierdzenie prawdziwoci tych sw. Przez cay czas przygotowania do wojny i w czasie jej trwania prezydent USA i jego najblisi wsppracownicy wysuwali szereg argumentw przemawiajcych przeciwko Irakowi i reimowi Saddama Husajna, jednak zawsze argumenty te pozostaway bez pokrycia. Opieray si przewanie na pogoskach, spekulacjach i niepewnych rdach. Jest rzecz niebywa i jednoczenie przeraajc, e zwykle przypuszczenia wystarczyy do wszczcia tak krwawej wojny.

Przez pewien czas w mediach nieustannie pojawiaa si informacja o zamiarze rozbrojenia broni chemicznej, ktr to broni mia rzekomo dysponowa Irak. Argument ten tumaczy mia konieczno przeprowadzenia akcji zbrojnej. W jednej z publicznych wypowiedzi Collin Powell poinformowa, e udao si zlokalizowa wytwrni broni chemicznej. Miejscem tym mia by iracki obz Ansar. Kiedy jednak tu po ogoszeniu tej informacji dziennikarze przybyli we wskazane miejsce okazao si, e nic nie wskazuje na to by jakakolwiek bro miaa tam by produkowana. Amerykanie podejmowali bardzo wiele dziaa by udowodni powizania pomidzy bliskowschodnimi organizacjami terrorystycznymi a rzdem irackim. Tylko w ten sposb wszczta wojna zyskaaby akceptacj rodowiska midzynarodowego. Nie udao si jednak przedstawi jednego naprawd mocnego dowodu w tej sprawie. Dlaczego zatem Stanom Zjednoczonym tak bardzo zaleao na rozptaniu wojny? Bardzo trudno uwierzy, e Georgowi Bushowi zaleao na przywrceniu demokracji w tym azjatyckim kraju. Na wiecie istnieje wicej krajw, w ktrych rzdy niewiele wsplnego maj z demokracj zwizku z tym dlaczego Amerykanie pragnli pomc wanie Irakijczykom? Powysze pytanie ma charakter retoryczny, wiadomo bowiem, e Stany Zjednoczone dostrzegy w tej wojnie moliwo potwierdzenia swych wpyww na Bliskim Wschodzie, udowodnienia po raz kolejny wiatu swej militarnej potgi, a take opanowania obszarw zasobnych w najbardziej ceniony obecnie surowiec energetyczny na wiecie- rop naftow. Polska silniej ni inne kraje odczua konflikt iracki, a stao si tak dlatego, e bezporednio si w ten konflikt zaangaowaa, wspierajc militarnie Stany Zjednoczone. Decyzja rzdu polskiego o wysaniu onierzy do Iraku bya bardzo krytykowana. Nie zyskaa ona poparcia w spoeczestwie polskim, a take wrd wikszoci pastw Unii Europejskiej. Wiadomym byo, e sojusz ze Stanami Zjednoczonymi mia na celu osignicie konkretnych korzyci przez polskich biznesmenw i wcale nie wynika z pobudek ideologicznych. Dowodem na to by fakt, e w towarzystwie premiera rzdu polskiego z wizyt do Stanw Zjednoczonych pojechali rwnie przedstawiciele polskiego wiata biznesu (m. in.: Zbigniew Niemczycki, Jan Kulczyk). Jeden z nich stwierdzi w rozmowie z dziennikarzami: "Najwaniejszy jest klimat polityczny, bez tego nie ma mowy, by taki gigant jak Ameryka chcia robi prawdziwe interesy z Polsk. A ten klimat polityczny jest doskonay. Rozmowy byy ciekawe. Zapowiadaj si ciekawe rezultaty." Faktycznie rzd polski angaujc si w ten konflikt zbrojny mia na uwadze przede wszystkim korzyci finansowe wskiego grona najbogatszych Polakw pragncych prowadzi interesy z Amerykanami. Kwestie zasadnoci tej wojny i troski o polskich onierzy w ogle nie zostay wzite pod uwag. Oprcz Polski i wspomnianej Wielkiej Brytanii Stany Zjednoczone w tej wojnie poparte zostay take przez inne, cho nieliczne pastwa. Poniej przedstawione zostan wybrane kraje i ich postawy wobec konfliktu irackiego.

1. Francja Kraj ten by od samego pocztku wielkim przeciwnikiem wojny w Iraku. Stanowisko rzdu francuskiego byo twarde i stanowczo nie zgadzao si z planami Stanw Zjednoczonych. Francuzi nie widzieli moliwoci wysania wasnych onierzy na t bezsensown wojn, chyba e Rada Bezpieczestwa ONZ podjaby decyzj o ataku. Decyzja ta nie moga jednak zosta podjta bez zgody samej Francji bdcej czonkiem tej rady (decyzje w Radzie Bezpieczestwa ONZ zapadaj jednogonie). Francuskim przedsibiorcom bardzo zaley na przywrceniu stosunkw handlowych z Irakiem teraz, kiedy wojna zostaa ju zakoczona. 2. Niemcy Postawa Niemiec bya bardzo zbliona do stanowiska Francji. Zdecydowany sprzeciw wobec amerykaskiego ataku na Irak spowodowa nawet, e stosunki dyplomatyczne pomidzy tymi dwoma krajami zostay powanie nadszarpnite. Wadze niemieckie stwierdziy nawet, i nie zaangauj si w wojn nawet jeli tak decyzj podjaby Rada Bezpieczestwa ONZ. Bez wtpienia przez cay czas trwania wojny Niemcy naleay do najbardziej zagorzaych jej przeciwnikw i bardzo krytykoway swego wschodniego ssiada Polsk za podjt decyzj poparcia Stanw Zjednoczonych. Do dnia dzisiejszego stosunki niemiecko- amerykaskie pozostawiaj wiele do yczenia. 3. Rosja Postawa rzdu rosyjskiego wobec dziaa podejmowanych przez Amerykanw bya nieco bardziej liberalna. Co prawda Rosja nie uznawaa ataku zbrojnego na Irak za jedyne i najlepsze rozwizanie, ale take go nie wykluczaa. Opowiadaa si ona przede wszystkim za krokami dyplomatycznymi. Jednoczenie rosyjscy biznesmeni jak i przywdcy mili wiadomo, e przejcie kontroli nad Irakiem przez Stany Zjednoczone oznacza zagroenie i ograniczenie dla dotychczasowego dostpu do irackiej ropy. 4. Arabia Saudyjska Arabia Saudyjska jest krajem, ktrego stanowisko jest trudne do przewidzenia. Przez szereg lat kraj ten postrzegany by na arenie midzynarodowej jako wierny sprzymierzeniec Waszyngtonu. Swoj lojalno wobec Ameryki potwierdzona zostaa miedzy innymi w roku 1991 (wojna w Zatoce Perskiej). Zdziwia zatem postawa tego kraju w momencie podejmowania decyzji o wojnie, kiedy przywdcy saudyjscy stwierdzili, e swego poparcia wobec Stanw udziel wycznie wwczas, gdy atak poparty zostanie przez Rad Bezpieczestwa ONZ. W rezultacie jednak zdanie zmienili i na powrt stali si sojusznikami Busha. 5. Izrael Izrael zawsze bardzo silnie zwizany by ze Stanami Zjednoczonymi. Pozosta im lojalny take w trakcie trwania tego konfliktu. Ameryka nie tylko zyskaa w Izraelu poparcie, ale take zacht do podjcia zbrojnych dziaa. Premier Izraela Ariel Szaron publicznie mobilizowa nawet Georga Busha do natychmiastowego zaatakowania reimu Husajna. Tym samym nad pastwem izraelskim zawiso zagroenie ewentualnego ataku ze strony Iraku, gdyby ten nie zosta od razu pokonany i wszcz akcj odwetow.

6. Kuwejt Ten ssiedni kraj ma chyba najwiksze powody do tego by popiera obalenie rzdw Saddama Husajna bez przebierania w rodkach. W nieodlegej przeszoci (w roku 1990) Kuwejt sta si celem irackiego ataku. Od tego czasu mieszkacy Kuwejtu znajduj si w sytuacji cigego zagroenia majc wiadomo, e tylko obalenie dyktatora lub jego naturalne odsunicie si od wadzy moe podnie ich poczucie bezpieczestwa. W zwizku z tym wadze Kuwejtu udzieliy poparcia Stanom Zjednoczonym i sta si miejscem stacjonowania wojsk sprzymierzonych. 7. Katar Podobnie jak Kuwejt pastwo to poparo Stany Zjednoczone udzielajc im pomocy. Stany Zjednoczone skwapliwie wykorzystay t postaw Kuwejtu i na terytorium tego kraju zorganizoway kolejne miejsce stacjonowania onierzy. Dodatkowo Amerykanie mili moliwo korzystania z posiadanej w tym kraju bazy lotniczej. 8. Bahrajn Bez wtpienia poparcie ze strony Bahrajnu okazao si bardzo istotne dla przeprowadzenia irackiej wojny. Mimo e rzd tego kraju zgodzi si z postaw Waszyngtonu wobec Iraku, to jednak monarcha Bahrajnu by zdania, e najkorzystniej dla wszystkich byoby rozstrzygn konflikt w bardziej humanitarny sposb, na drodze rozmw i negocjacji.

Przebieg wojny
Spord innych znaczcych pastw azjatyckich sprzeciw wobec wojny w Iraku i krytyk postawy Busha wyraziy midzy innymi rzdy Chin, Japonii i Jordanii. Problem z ustosunkowaniem si wobec amerykaskiej agresji mia ssiedni Iran. Pastwo to nieustannie dowiadczao zagroenia ze strony Saddama Husajna. Ju raz te dwa kraje pozostaway ze sob w stanie wojny, ktra przyniosa wiele zniszcze, a niewiele pozytywnych rezultatw. Z drugiej strony przywdcy irascy mili wiadomo, e dominacja Stanw Zjednoczonych w regionie take nie jest podana. Ostatecznie podjli decyzj o nieangaowaniu si w konflikt iracki, potpiajc postaw agresorw. Pierwsze ataki na Irak nastpiy jeszcze przed wystosowaniem wobec niego ultimatum ONZ. W kwietniu 2002 roku rozpocza si operacja Southern Focus. Dziaajce w jej ramach brytyjskie i amerykaskie samoloty przez kilka miesicy dokonyway atakw na irack obron przeciwlotnicz, centra dowodzenia, cznoci itp. Starannie planowanym, mao intensywnym atakom towarzyszyy prawdopodobnie operacje przerzucanych na terytorium irackie si specjalnych. Gwnym celem tych ostatnich byo dojcie do porozumienia z Kurdami i

namwienie ich do wywoania rewolty na pnocy kraju. Tymczasem przygotowania do inwazji napotkay niespodziewan przeszkod. Wsppracy odmwia Turcja, ktrej terytorium miao posuy jako zaplecze ofensywy wyprowadzanej od pnocy. W tej sytuacji cae natarcie postanowiono wyprowadzi z poudnia, gwnie z terytorium Kuwejtu i Arabii Saudyjskiej. Niespodziewana zmiana tureckiego stanowiska doprowadzia do pospiesznej relokacji niektrych oddziaw z pnocy a przede wszystkim do pospiesznego opracowania nowych planw. Midzy innymi wanie dlatego caa operacja Iraqi Freedom nie bya tak dobrze przygotowana jak chociaby Pustynna Burza. Z drugiej strony mistrzostwo strategiczne nie byo a tak potrzebne dysproporcja si, rodkw i technologii bya wprost poraajca. Pnoc pozostawiono siom specjalnym i oddziaom spadochronowym a przede wszystkim Kurdom, ktrzy nagle stali si dla sprzymierzonych wyjtkowo cennym sojusznikiem. Z miesica na miesic inwazja wydawaa si coraz bardziej pewna. Media przekazyway migawki z pokadw kolejnych lotniskowcw i okrtw desantowych zajmujcych pozycje w Zatoce Perskiej. Z drugiej strony pokazywano przygotowania irackiego pospolitego ruszenia.

Najwaniejsze miejsca Inwazja rozpocza si, noc z 19 na 20 marca 2003 roku. Granic iracko kuwejck przekroczyo 120 tysicy amerykaskich, 45 tysicy brytyjskich i 2 tysice australijskich onierzy. Do akcji wkroczyo te 192 Polakw z jednostek przeciwchemicznych a przede wszystkim z oddziau specjalnego GROM. Polscy onierze wzili udzia w akcji zabezpieczania najwaniejszych miejsc w Iraku. Najwaniejszymi miejscami byy rzecz jasna pola naftowe, rafinerie i platformy wiertnicze. GROM bra udzia w opanowywaniu wanie tych ostatnich, szczegy jego operacji nie s jednak bliej znane do dnia dzisiejszego. Wiadomo, e onierze elitarnej formacji doskonale wypenili swoje zadanie i otrzymali liczne pochway ze strony dowdztwa amerykaskiego. Wpisali si w ten sposb w wiksz operacj si specjalnych. Platformy i irackie pola naftowe zostay zajte w sposb perfekcyjny, nic w tym zreszt dziwnego. Byy one najwaniejszym celem caego ataku. Podobna troskliwo nie miaa niestety miejsca ani jeli chodzi o opiek nad cywilami ( cho wedle oficjalnej propagandy to oni byli przecie najwaniejszym podmiotem caej wyprawy ) ani jeli chodzi o miejsca bezcenne dla kultury. Muzea i zabytki pamitajce czasy Babilonu i Asyrii byy rozgrabiane przez wykorzystujcych wojenny chaos zodziei. Byli to prawdopodobnie zarwno sami Irakijczycy a take niektrzy onierze koalicji.

Przebieg inwazji
Nie liczc dziaa wojsk spadochronowych, ktre odciy Irak od granic z Syri i Jordani oraz wywoanego przez siy specjalne powstania kurdyjskiego, atak na Irak nie zalicza si do finezyjnych. Poprowadzono go we dwch podstawowych kierunkach. Pierwszy, zoony z si brytyjsko-amerykaskich, odci Irak od jego niewielkiego wybrzea. Brytyjczycy skoncentrowali si tam na zdobyciu i silnego miasta Basra. Reszta jednostek ruszya prosto w kierunku Bagdadu. Wojska brytyjsko-amerykaskie posuway si wzdu zagospodarowanych dolin Tygrysu i Eufratu, podczas gdy cz si amerykaskich ruszyy z Kuwejtu najkrtsz drog wprost przez tereny pustynne. Inwazja przebiegaa bez wikszych zakce. W powietrzu krlowao lotnictwo sprzymierzonych a najnowsze czogi - M1A2 Abrams i Challenger 2 okazay si niepokonanym przeciwnikiem dla przestarzaych T72. Nieliczne straty zadawaa sprzymierzonym jedynie uzbrojona w granatniki przeciwpancerne piechota. Mimo to Irakijczycy starali si wykorzysta wszelkie bdy popeniane przez najedcw. Zestrzeliwane byy pojedyncze migowce, w tym take AH-64 Apache. Zniszczenie jednego z tych ostatnich propaganda iracka przypisywaa uzbrojonemu w strzelb dziadkowi, ktry trafi z niej dokadnie w rotor. Najwiksze straty ponieli Amerykanie w wyniku ataku na kolumn zaopatrzenia, ktra w wyniku szaleczego pdu przez pustyni omykowo wysforowaa si przed czowki wasnych wojsk. 23 marca iraccy onierze osaczyli i zniszczyli konwj. Polego jedenastu amerykaskich onierzy a niejaka szeregowa Jessica Lynch dostaa si do niewoli. Dalsza historia nieszczsnej onierki to mieszanka tragedii z propagandow komedi. Media amerykaskie roztoczyy wizj jakoby bronia si do czasu a skoczyy jej si wszystkie naboje a nastpnie zostaa brutalnie zgwacona. Jessik i ciaa jej towarzyszy broni zostay odbite w brawurowym szturmie amerykaskich si specjalnych, pierwszego kwietnia. Prima Aprilisowy atak zosta jednak przeprowadzony nie na wizienie czy sal tortur ale na... zwyczajny szpital, gdzie jeniec zosta opatrzony i by pod opiek lekarzy. Media natychmiast rozgosiy, e Jessica miaa na ciele lady po postrzaach i pchni noem. Wkrtce pojawia si te wiadomo e zostaa bestialsko zgwacona. Wszystkie te rewelacje okazay si z czasem kamstwem. Z zezna samej Lynch wynika, e stracia przytomno, kiedy jej ciarwka zostaa trafiona a wszelkie jej obraenia ograniczyy si do zama i zwichni powstaych w wyniku tego wypadku. Rzecz jasna nikt nie chcia sucha prawdziwej wersji. Mit o kobiecie-Rambo zosta podtrzymany, a na podstawie propagandy nakrcono nawet film. Sprzymierzonych udao si w kilku miejscach powstrzyma. Amerykaski szturm przez pustyni utkn na lecych nieopodal Bagdadu miejscowociach Karbala i Hilla. Pierwsze z miast udao si obej drugiego kwietnia, dziki czemu sprzymierzeni zdoali otoczy Bagdad. Amerykanie planowali uderzy na Bagdad za pomoc wspieranych przez artyleri i lotnictwo si specjalnych. Spodziewano si krwawych i dugotrwaych walk

miejskich . 5 kwietnia kilkadziesit Abramsw i transporterw M2 Bradley przeprowadzio rozpoznawczy atak na poudniowo-zachodnie przedmiecia Bagdadu i miejskie lotnisko. Pomimo zacitego oporu ze strony fedajkinw Saddama, ktrzy nie wahali si nawet przed atakami samobjczymi, lotnisko zostao zajte. Irakijczycy po prostu nie dysponowali uzbrojeniem zdolnym do powanego zagroenia amerykaskim pojazdom. Dwa dni pniej przypuszczono kolejny udany szturm, tym razem na jeden z paacw Husajna. Po jego zakoczeniu Amerykanie wystosowali do irackich dowdcw ultimatum: albo si poddadz, albo zostanie rozpoczty szturm generalny na miasto, przy uyciu wszelkich dostpnych rodkw. 9 kwietnia Bagdad zosta poddany. Obecnie spekuluje si, e generaowie zdradzili Saddama dla prywatnych korzyci i gwarancji bezpieczestwa, moliwe te, e nie dawali sobie szans na zwycistwo i chcieli unikn niepotrzebnej rzezi cywilw i podlegych sobie onierzy. Na pnocy oddziay spadochronowe i okoo 50 tysicy bojownikw kurdyjskich zniszczyo gwn baz irack na terenach kurdyjskich. Kolejnym krokiem by atak na Kirkuk i Tikrit. Pierwszy z nich pad ju 10 kwietnia, drugi, bdcy rodzinnym miastem Saddama, broni si do 15 kwietnia. Oficjalne zakoczenie dziaa zostao ogoszone 1 maja 2003 roku. Uczyni to osobicie ubrany w strj pilota prezydent George W. Bush, stojc na pokadzie lotniskowca USS Abraham Lincoln. Okrt ten by w tym czasie zakotwiczony nie w Zatoce Perskiej ale nieopodal wybrzea Stanw Zjednoczonych...

Zmarnowane szanse
Poza zabezpieczeniem pl naftowych i pokonaniem przeciwnika siy sprzymierzonych nie osigny w pierwszych tygodniach adnych innych celw. 350 tysicy onierzy i 40 tysicy fedajkinw rozpyno si w powietrzu. lad zagin po niemal wszystkich poszukiwanych przywdcach i zbrodniarzach. Znikn wreszcie sam Husajn wraz z synami. Z czasem wikszo z nich znaleziono lub zabito, ale nie miao to ju wtedy takiego znaczenia. Poza demonstracyjnym rozjedaniem pomnikw, Amerykanie nie zrobili zbyt wiele dla zapewnienia porzdku i poczucia bezpieczestwa. Irakiem wstrzsna fala chaosu, przez dugi czas nie wprowadzono nowego rzdu a caa sytuacja bya wprost wymarzona dla rozwoju ruchu oporu i infiltracji Al-Kaidy, ktra dopiero teraz miaa okazj do rozwoju dziaalnoci na tym terenie. W czasie walk zgino mniej ni dwustu onierzy koalicji. Byy to straty niewielkie w porwnaniu z ponad czterema tysicami zabitych i kilkudziesicioma tysicami rannych, czyli cznych strat si stabilizacyjnych do marca roku 2008. Znacznie bardziej ucierpiaa ludno cywilna Iraku. Szacuje si, e w marcu i kwietniu 2003 roku zgino z rnych przyczyn 67,5 tysica osb. W kolejnych latach liczba ofiar cywilnych miaa znacznie wzrosn. Obecnie mwi si ju o ponad milionie zabitych. Cz zgina z rk Amerykanw, inni w wyniku bratobjczych walk i zamachw. Na ostateczny bilans caej operacji trzeba jeszcze niestety poczeka.

Podsumowanie
Pi lat temu, 19 marca 2003 roku wieczorem (20 marca rano czasu polskiego), wojska amerykaskie i niewielkie kontyngenty pastw-sojusznikw USA zaatakoway Irak i po trzech tygodniach opanoway stolic kraju, usuwajc reim Saddama Husajna.Administracja prezydenta George'a W. Busha uzasadniaa inwazj domniemanym posiadaniem przez Irak broni masowego raenia, powizaniami Bagdadu z Al-Kaid oraz niewykonywaniem postanowie rezolucji Rady Bezpieczestwa ONZ przez totalitarny rzd Saddama, oskarony o amanie praw czowieka i ludobjstwo. Operacj "Iraqi Freedom" (Iracka wolno), jak j nazwano, przeprowadzono jednak bez mandatu ONZ, poniewa Rada Bezpieczestwa nie osigna konsensu w tej sprawie - oprcz USA zgod na uycie siy wyrazia jedynie W.Brytania. Broni masowego raenia w Iraku nie znaleziono, podobnie jak adnych dowodw na zwizki Saddama z siatk terrorystyczn Osamy bin Ladena. Wojna od pocztku spotkaa si z masowymi protestami na wiecie. Administracja Busha miaa pocztkowo nadziej na szybkie zastpienie obalonego reimu nowym rzdem zapewniajcym stabilizacj i przyjazne stosunki z Zachodem. Liczono na redukcj i wycofanie wojsk z Iraku w cigu kilku miesicy. Zamiast tego Irak sta si terenem nieustannych star wojsk okupacyjnych z partyzantamirebeliantami, zamachw terrorystycznych i bratobjczych walk midzy sunnitami a szyitami gwnymi grupami etniczno-religijnymi w kraju. Wcigu piciu lat zgino prawie 4.000 onierzy amerykaskich i nieznana, ale idca co najmniej w dziesitki tysicy, liczba Irakijczykw. Sytuacja nie poprawia si mimo aresztowania w grudniu 2003 r. Sadama Husajna, przekazania czciowo wadzy tymczasowemu rzdowi irackiemu, wyborw parlamentarnych w 2005 r. i powoania wyonionego w ich wyniku rzdu. Jest on zdominowany przez partie reprezentujce wikszo szyick, za czasw Saddama uciskan przez reim oparty na mniejszoci sunnickiej.

Koszmarny rok 2006

Od pocztku 2006 r., po zniszczeniu w zamachu bombowym szyickiej wityni w Samarze, w Iraku nastpia eskalacja przemocy, gwnie o charakterze wojny domowej midzy sunnitami a szyitami. Rosnce take straty wojsk amerykaskich spowodoway dalszy spadek poparcia dla wojny w USA, co decydujco przyczynio si do poraki Republikanw w wyborach i przejcia wikszoci w Kongresie przez Demokratw. Natychmiast po wyborach w listopadzie 2006 r. Bush zwolni ze stanowiska ministra obrony Donalda Rumsfelda, ktrego obwiniono za bdn strategi okupacji Iraku, przede wszystkim uporczyw odmow zwikszenia liczby wojsk, do czego wzywao wielu niezalenych ekspertw, a nawet cz dowdcw si zbrojnych. Za kolosalny bd uznaje si te rozwizanie reimowej armii irackiej, ktrej czonkowie masowo zasili szeregi ruchu oporu.

Okres stabilizacji
Nowe kierownictwo Pentagonu, ktrego szefem zosta Robert Gates, postanowio na pocztku 2007 r. wzmocni siy w Iraku o dodatkowe 30 tys. onierzy. Strategia ta, nazwana "surge"

(ang.: wezbranie fali), w poczeniu z dodatkowymi posuniciami, jak nakonienie rebeliantw sunnickich do zerwania z dziaajca w Iraku Al-Kaid i wsppracy z wojskami USA, przyniosa sukcesy od jesieni ub. roku. Spado znacznie natenie przemocy - liczba atakw na siy koalicyjne, zamachw terrorystycznych i walk religijnych. Poprawa stanu bezpieczestwa miaa uatwi rozwizanie politycznych konfliktw w Iraku, co powszechnie uchodzi za klucz do umocnienia rzdu premiera Nuriego al-Malikiego oraz stabilizacji i pokoju. Postp polityczny, rozumiany gwnie jako pojednanie midzy arabskimi sunnitami a szyitami i kompromis obu grup z Kurdami, jest jednak niewielki. Parlament iracki uchwali wprawdzie kilka ustaw w tym kierunku, ale s one przedmiotem sporw o interpretacj i wykonanie. Nie przyj wci najwaniejszej ustawy regulujcej zasady podziau dochodw z ropy naftowej midzy regiony zamieszkane przez poszczeglne grupy religijnoetniczne.

Kraj wci grozi rozpadem

Obserwatorzy obawiaj si, e zapowiedziane przez Waszyngton wycofanie wspomnianych dodatkowych 30 tys. onierzy z oglnej liczby 160 tys. stacjonujcych obecnie w Iraku moe doprowadzi do ponownego zaognienia sytuacji, jeli rzdowe siy irackie nie oka si zdolne do zapewnienia bezpieczestwa. W Iraku wci dziaa Al-Kaida i zdaniem ekspertw nie zanika groba rozpadu kraju, na czym skorzysta by gwnie szyicki Iran. W podsumowaniach z okazji pitej rocznicy wojny podkrela si ogrom jej kosztw. Poza wspomnianymi ofiarami w ludziach wojna - jak pisz komentatorzy - podwaya zaufanie do Stanw Zjednoczonych na wiecie, osabia ich presti i autorytet moralny, spotgowaa niech do Ameryki zwaszcza w krajach arabskich i muzumaskich. Nastroje te pomogy islamistom w rekrutacji terrorystw, a sam Irak sta si dla nich poligonem wiczebnym. Koszty finansowe wojny sigaj ok. 525 miliardw dolarw, a wedug prognoz niektrych ekonomistw, takich jak noblista Joseph Stieglitz, mog doj za kilka lat do 3 bilionw dolarw - po 35.000 USD na czteroosobow rodzin.

Irak gwnym tematem kampanii

W tegorocznej kampanii prezydenckiej kandydat Republikanw, senator John McCain, zapowiada kontynuacj wojny "a do zwycistwa", choby miao to trwa kilkadziesit lat. Kandydaci Demokratw: Hillary Clinton i Barack Obama obiecuj stopniowe wycofywanie wojsk i zakoczenie wojny. Dodaj jednak, e chodzi o zakoczenie "odpowiedzialne", sugerujc, e zapewni ograniczon obecno si USA w Iraku lub w jego pobliu, abyzapobiec przejciu tam wadzy przez radykaw islamskich.