PODRCZNIK MONTAOWY

OKNA I DRZWI Z TWORZYW SZTUCZNYCH

1. Wstp Odnonie montau okien w budynkach jest niewiele konkretnych regulacji, ale wiele norm, rozporzdze, wytycznych i publikacji, itd. Wzrastajce wymagania ustawodawcw odnonie izolacji termicznej i dwikoszczelnej prowadz, przynajmniej w Niemczech, w sposb obowizkowy do szczelnych budynkw, co naley uwzgldni m.in. przy ksztatowaniu szczelin, unikaniu mostkw termicznych. Tym samym do montau okien i drzwi w zewntrznej powoce budynku konieczne staj si nowe techniki i wiksza staranno przy uwzgldnianiu wymogw fizyczno-budowlanych. Wysokie szkody budowlane, ktre s widoczne ju przy odnawianiu nieszczelnych starych budowli sprawiaj, e konieczne staje si uwzgldnienie podstaw fizyki budowli przy montau okien w powoce budowli. Coraz wysze wymagania w zakresie oszczdnoci energii, izolacji cieplnej oraz ochrony akustycznej wymagaj w poczeniu z nowymi budynkami coraz wikszych rodkw, aby uszczelni jeszcze dozwolone otwory w powoce budynku bez naruszania przyjtych funkcji okiennych i otworu w budowli. Dowiadczenia nabyte przez wiele generacji w montau okien i drzwi musz zosta uzupenione przez nowe wiadomoci. Po wprowadzeniu kwalifikacji jakociowej RAL-GZ 716/1, ktra doprowadzia do dojrzaych technicznie, funkcjonujcych okien i drzwi z tworzywa sztucznego o zdatnoci do uytkowania przekraczajcej 50 lat, podrcznik montaowy ma pomoc w unikniciu bdw wykonawczych przy montau okien z tworzyw sztucznych, przy uwzgldnieniu cech specyficznych dla materiau. Mdro ludowa Mdry Polak po szkodzie moe by niestety osignita tylko przy ponoszeniu duych kosztw, bo dla uytkownika tylko prawidowo zamontowane okno jest dobrym oknem. Niniejszy podrcznik montaowy ma pomc w unikniciu bdw przy montau okien i drzwi z tworzyw sztucznych. Szczeglnie ma pokaza montaystom, na podstawie konkretnych przykadw moliwoci rozwiza, aby przezwyciy rozbieno midzy teori a rzeczywist sytuacj na budowie. Szczegowe przykady maj wskaza wszystkim stronom biorcym udzia w budowie znaczce rodki i rzeczowe rozwizania.

Poza tym objaniono podstawy fizyczno budowlane jak i przytoczono regulacje ustawowe i normatywne wraz z ich wymaganiami. Ta publikacja zwraca si do rnych uytkownikw podrcznika montaowego. Jest podzielona w taki sposb, e poszczeglne rozdziay mog by wykorzystywane w sposb zamierzony przez konkretny krg uytkownikw (np. planici, producenci okien, montayci). Dlatego najwaniejsze podstawy s podane w poszczeglnych rozdziaach wielokrotnie, by przybliy je wszystkim uytkownikom take przy selektywnym zastosowaniu podrcznika montau.

Strona 1

Spis treci
1. 2. 3. 3.0.1. 3.0.2. 3.0.3. Wstp Zakres obowizywania Przetarg Dane oglne odnonie przetargu Usugi o odmiennych specyfikacjach technicznych Zawiadczenia przedkadane przez oferenta wraz z ofert Dane odnonie budowli Wykorzystanie budynku Uksztatowanie ociey (rodzaj wgarka) Materiay cian Wykonanie okien Rodzaj okien Rodzaj profili ocienic i skrzyde Systemy uszczelnienia Cechy wyposaenia Okucia Szprosy Oglne wymagania techniczne Wymiary otworw w murze Rusztowania Usuwanie odpadw Powierzchnia magazynowa przy budowli Wymagania odnonie konstrukcji Wymagania oglne Wymagania statyczne Zabezpieczenie przed upadkiem Przepuszczalno powietrza Szczelno na przenikanie wody opadowej Parapety i poczenia progw Parapety zewntrzne Parapety wewntrzne Poczenia progw Maskowanie Wykonanie Wykonanie pokryw skrzynek do rolet - nowe budowle Ochrona akustyczna Ochrona termiczna Wielko skrzynek do rolet Kolor skrzynek do rolet wzgldnie prowadnic 1 5 6 7 7 7 9 9 9 9 9 9 9 9 9 10 10 10 10 10 10 11 3.6.7. 3.6.8. 3.6.9. 3.6.10. 3.6.11. 3.7. 3.7.1. 3.7.2. 3.7.3. 3.7.4. 3.8. 3.9. Podkad po tynk Rodzaj napdu Materia pancerza rolety Kolor pancerza rolety Wykonanie pancerza rolety Izolacja cieplna Nowe budownictwo Stare budownictwo Podstawy do zawiadcze Panele Izolacja akustyczna Ochrona antywamaniowa 13 13 14 14 14 14 14 14 14 14 15 15 15 15 15 16 16 16 17 17 17 17 17 17

3.1. 3.1.1. 3.1.2. 3.1.3. 3.2. 3.2.1. 3.2.2. 3.2.3. 3.2.4. 3.2.5. 3.2.6. 3.3. 3.3.1. 3.3.2. 3.3.3. 3.3.4.

3.10. Materiay 3.10.1. Profile okienne z tworzyw sztucznych 3.11. Mocowanie

3.12. Obcienia 3.12.1. Obcienia wasne 3.12.2. Obcienia wiatrem 3.13. Poczenia z budynkiem 3.13.1. Ksztatowanie szczelin uszczelniajcych 3.13.2. Izolacja rdzeniowa 3.13.3. Uszczelnienie od strony pomieszcze 3.13.4. Uszczelnienie strony zewntrznej 3.13.5. Pomiar budowlany 4. 4.1.

3.4. 3.4.1. 3.4.2. 3.4.3. 3.4.4. 3.4.5.

11 11 11 11 11 12

4.2. 4.3. 4.4.

3.5. 3.5.1. 3.5.2. 3.5.3. 3.6. 3.6.1. 3.6.2. 3.6.3. 3.6.4. 3.6.5. 3.6.6.

12 12 12 12 13 13 13 13 13 13 13

4.5. 4.6.

4.7. 5. 5.1. 5.2. 5.2.1. 5.2.2. 5.3.

Obmiar i obliczenie rzeczywistej sytuacji budowlanej 18 Przejcie sytuacji na budowie i wskazanie usterek 18 Obmiar otworw budynku 18 Prostoktno otworw okiennych 20 Wymiary wytyczne budowli w stanie surowym 21 Podzia okien i rodzaje otworw 22 Uwzgldnienie pniejszej sytuacji montaowej ju przy obmiarze 23 Karty pomiarowe 24 Planowanie montau Planowanie organizacyjne Planowanie montau Mocowanie w budowli Oglne wytyczne Ustalenie detali montau 26 26 26 26 26 27

Strona 2

6. 6.1. 6.1.1. 6.1.2. 6.1.3. 6.2. 6.2.1. 6.2.2. 6.2.3. 6.2.4. 6.2.5.

Wykonanie montau Mocowanie Oglne wskazwki odnonie mocowania okien Przenoszenie obcie rodki mocujce Poczenia specjalne Profile dodatkowe Skrzynki do rolet Drzwi wejciowe czenie Przenoszenie ciaru przez poszerzenia Izolacja/uszczelnienie Izolacja szczelin Uksztatowanie szczelin Systemy uszczelniajce Uszczelnienie szczelin Materiay uszczelniajce Ochrona widocznych powierzchni ramy Czyszczenie okien Kontrola kocowa Konserwacja i pielgnacja Wentylacja Odbir Recycling zdemontowanych okien

28 28 29 29 32 35 35 35 37 39 40 40 41 42 43 44 47

7.1. 7.1.1. 7.1.2.

Dziaanie wody i wilgoci

50 51 51 52 53 55

Woda deszczowa Wilgotno wewntrz Pomieszczenia 7.1.2.1. Wilgotno powietrza 7.1.2.2. Przebieg izoterm 7.1.2.3. Dyfuzja pary wodnej 7.2. 7.2.1.

Wpyw temperatury 56 Wspczynniki rozszerzalnoci liniowej 57 Ochrona termiczna Przewodno cieplna Mostki termiczne Ochrona akustyczna Akustyka szczelin Obcienia mechaniczne 58 58 59 60 60 60

7.3. 7.3.1. 7.3.2. 7.4. 7.4.1. 7.5. 8. 8.1.

6.3. 6.3.1. 6.3.2. 6.3.3. 6.3.4. 6.3.5. 6.4. 6.5. 6.6. 6.7. 6.8. 6.9. 6.10.

48 48 48 48 49 49 49

Wymagania ustawowe 61 Przykady ramowych warunkw prawnych 61 Literatura Ustawy, normy, wytyczne i publikacje Ustawy i rozporzdzenia Normy Wytyczne i publikacje 62

9.

9.1. 9.2. 9.3. 9.4.

62 62 67 68

7.

Podstawy fizyczno-budowlane 50

Strona 3

Strona 4

2. Zakres obowizywania Wskazwki podane w podrczniku montau obowizuj dla montau okien i drzwi z tworzyw sztucznych, szczeglnie dla wyrobw certyfikowanych wedug RALGZ 716/1. Istniej zalecenia prawidowego montau drzwi i okien w budynkach nowego i starego budownictwa z uwzgldnieniem wymaga ustawowych, podstaw fizycznobudowlanych oraz specyficznych cech materiaowych okien. Przy tym naley przestrzega wanych norm i regulacji dla okien jak i rozporzdze ustawowych odnonie oszczdnoci energii, izolacji termicznej, akustycznej i przeciw wilgoci. Przy renowacji w starym budownictwie naley dopasowa warunki montau do istniejcej sytuacji budowlanej. Naley przestrzega dodatkowych zalece producenta profili w odniesieniu do konkretnego systemu. Podrcznik montaowy ma da moliwo projektantom, producentom i montaystom takiego montau okien i drzwi z tworzyw sztucznych, aby: mogy przy zastosowaniu zgodnym z przeznaczeniem przyjmowa i odprowadza siy wynikajce z ciaru wasnego, obcienia wiatrem, obcienia komunikacyjnego i obsugowego, pozostaa zachowana w sposb trway zdatno do uytkowania, moliwa bya obsuga bez stwarzania niebezpieczestw, nie powstaway przeszkody dla rozszerzalnoci wskutek waha temperatury, mona byo unikn powstawania mostkw termicznych, unikn szkd spowodowanych wilgoci, szczeliny poczeniowe byy szczelne w sposb trway, byy przestrzegane wymagania odnonie izolacji termicznej i dwikowej.

Strona 5

3. Przetarg Przetarg jest podstaw do oferty producenta okien. Aby mona byo zoy rzeczowo obszern ofert, architekci wzgldnie inwestorzy powinni na podstawie zaczonych list kontrolnych mie moliwo stworzenia szczegowych wymaga przetargowych, wedug ktrych oferent bdzie w stanie zoy dla danego projektu budowlanego specyficzn i zrnicowan ofert. Oferent winien zoy ju przy skadaniu oferty wszelkie zawiadczenia, ktre s wymagane przez dodatkowe warunki techniczne (ZTV) (patrz 3.0.3.), aby zleceniodawca mg obszernie sprawdzi spenienie stawianych warunkw w ramach oceny oferty. Podstaw wymaga s specyfikacje techniczne zgodnie z VOB/A wydanie obowizujce, zacznik TS. O ile opublikowano do nich klasyfikacje ze zharmonizowan norm europejsk, ktre s zawarte w oglnych warunkach technicznych umowy (ATV), ZTV lub w opisie usug (LB). Aby speni wymagania rozporzdzenia o budownictwie naley przestrzega aktualnej listy regulacji budowlanych. Wymaga si cigej kontroli produkcji, naley j udokumentowa w przypadku udzielenia zlecenia. Naley sprawdzi jofert. Jeli zawiera ona niezrozumiae, niewystarczajce lub bdne dane, take jeli s one podane przez zleceniodawc w sposb zobowizujcy, zleceniobiorca jest wg VOB/B, 3 zobowizany do jasnego ustalenia zakresu swoich obowizkw i do poinformowania, jeszcze przed rozpoczciem swojej dziaalnoci, zleceniodawcy pisemnie o stwierdzonych usterkach i swoich wtpliwociach. Przy pomocy poniszych list kontrolnych ogaszajcy przetarg ma moliwo dokadnego zdefiniowania rodzaju i zakresu wymaganych usug oraz skontrolowania ich przestrzegania.

Strona 6

Lista kontrolna do przetargu 3.0.1. Dane oglne odnonie przetargu

Zaczony do oferty przegld okien (patrz rys. 1) suy do przedstawienia rozdziau okien, rodzajw konstrukcji i otworw. O ile w opisie pozycji nie poczyniono adnych danych na temat ksztatu profili, mona pobra dane konieczne do oblicze (np. wielkoci okien jak i wymiary elementw) z przegldu okien wzgldnie z danych odnonie obiektu budowlanego. Przedmiotem przetargu jest produkcja i monta okien, drzwi, elementw okiennych (ciany okienne) z tworzyw sztucznych wcznie z oszkleniem. Rodzaj i zakres caoci oferowanych usug jest opisany poniej. Podstaw oferty s oprcz niniejszego ZTV warunki umowy na wykonanie usug budowlanych (VOB/B) oraz oglne warunki techniczne (VOB/C) w wersji obowizujcej 3 miesice przed terminem otwarcia zlecenia.

skrzynki rolet dostawa monta ochrona przeciwsoneczna _______________

3.0.2.

Usugi o odbiegajcych specyfikacjach technicznych

Oferta z usug, ktra odbiega od opisanych w niniejszym ZTV specyfikacjach technicznych, musi zawiera jednoznaczne wyjanienie oraz uzasadnienia tych odstpstw.

3.0.3.

Zawiadczenia przedkadane przez oferenta wraz z ofert

Zdatno zastosowanego systemu profili naley uzasadni poprzez zawiadczenie o kontroli systemu wedug wytycznych RAL-GZ 716/1 Rozdzia III wzgldnie w przypadku drzwi domowych RAL GZ 996: 1987-07. Naley przestrzega wymaga listy regulacji budowlanych A cz1 DTBT: Zacznik 8.2.: Wytyczne dotyczce skrzynek do rolet Zacznik 8.4.: Wytyczne dotyczce okien i drzwi Zacznik 8.5.: Wytyczne dotyczce ram do okien i drzwi Zawiadczenie o wartoci UWB (mostkw cieplnych) oraz wspczynnik temperatury fRsi nie s czci skadow oferty. Naley uwzgldni dane EnEV oraz dane DIN 4108-4. Zawiadczenie o wartociach izolacji akustycznej wymaganych dla oferowanych podzespow. Wyczn podstaw powyszego jest DIN 4109 oraz karta 1. Dozwolone jest zawiadczenie o podanych kontrolach jednostkowych na licie regulacji budowlanych zacznik 8.4.

Strona 7

Ruch skrzyda rozwiernego w kierunku do obserwatora jest przedstawiony za pomoc linii cigej (1a). Ruch skrzyda rozwiernego w kierunku od obserwatora jest przedstawiony za pomoc linii przerywanej (2a).

Okno rozwierane, jednoskrzydowe, otwierane do wewntrz.

Okno obrotowe w osi pionowej

Okno rozwierno - uchylne

Okno obrotowe w osi poziomej

Okno uchylne

Okno odchylane

Okno / drzwi przesuwne

Okno / drzwi unoszono przesuwno - uchylne

Strona 8

3.1. 3.1.1.

Dane odnonie budowli Wykorzystanie budynku

3.1.2.

Konstrukcja ociey (rodzaj wgarka)

3.1.3.

Materia cian

budynek mieszkalny szpital hala sportowa szkoa biurowiec budynek przemysowy _______________ bez wgarka wgarek zewntrzny mur warstwowy wgarek wewntrzny izolacja zewntrzna mur warstwowy z wentylacj _______________ cega pena pustak - kratwka beton zbrojony beton porowaty cega silikatowa ciana drewniana _______________ okna typowe konstrukcja specjalna _______________ niezlicowane pzlicowane zlicowane uszczelnienie zewntrzne uszczelnienie rodkowe

3.2. 3.2.1.

Wykonanie okien Rodzaj okien

Okna naley wykona jako typowe okna. Konstrukcje specjalne jak np. zespolone lub skrzynkowe na specjalne danie naley poda osobno.

3.2.2.

Ksztat profilu ocienic i skrzyde

3.2.3.

Systemy uszczelnienia i profile uszczelniajce

Wytaczane profile uszczelniajce s czci skadow systemu profili i musz odpowiada wymaganiom normy RAL-GZ 716/1 Rozdzia II Wytaczane profile uszczelniajce.

3.2.4.

Cechy wyposaenia
W oknach istniej dodatkowe funkcje i wyposaenia. Takimi funkcjami i wyposaeniami mog by rolety, aluzje, urzdzenia wentylacyjne, napdy, itd. Dla urzdze dodatkowych naley dopasowa przekroje ram okiennych w taki sposb, by mona byo prawidowo zintegrowa zaplanowane urzdzenia dodatkowe.

Dodatkowe urzdzenia do okien: z roletami z dostaw z montaem z ochron przeciwsoneczn _______________

Strona 9

3.2.5.

Okucia
Okucia musz odpowiada wymaganiom normy DIN EN 13126. Musz by odpowiednio zaprojektowane w stosunku do oczekiwanych obcie oraz posiada ochron antykorozyjn. Naley uwzgldnia dane producenta oku. Urzdzenia dodatkowe jak np. ogranicznik otwierania itp. naley poda przy poszczeglnych opisach pozycji. Wysoko klamki naley odpowiednio ustali i wykona jednolicie w obrbie jednego pomieszczenia (o ile jest to celowe). Przy doborze klamek naley uwzgldni ich kolor, rodzaj powierzchni, itp.

Wysoko klamki (od grnej krawdzi okna) Od_________do_________mm Rodzaj klamek: _______________ _______________ bez szprosw szprosy dzielce szyb szprosy naklejane ze lep ramk szprosy naklejane bez lepej ramki szprosy midzyszybowe

3.2.6.

Szprosy
Oprcz szprosw dzielcych szyb mona stosowa naklejane profile z i bez lepych ramek dystansowych w przestrzeni midzyszybowej (SZR) jak i systemy szprosw midzyszybowych. W przypadku szprosw midzyszybowych moliwe jest, e pooone wewntrz szprosy bd dotyka powierzchni szyby, co moe prowadzi do powstawania odgosw grzechotania.

3.3. 3.3.1.

Oglne wymagania techniczne Wymiary otworw w murze

Przed rozpoczciem produkcji zleceniobiorca winien wykona w sposb odpowiedzialny pomiary, konieczne do wykonania usugi. Jeli tolerancje stanu surowego wykraczaj poza dane normy DIN 18202, naley niezwocznie poinformowa ustnie i pisemnie zleceniodawc.

Wymiary kompletne nie kompletne

3.3.2.

Rusztowania
Odnonie wysokoci, pozycji roboczych, ewentualnie koniecznej przebudowy oraz odstpu miedzy rusztowaniem a budowl naley odpowiednio wczenie nawiza kontakt z kierownictwem budowy. Zasadniczo naley uwzgldni przy uytkowaniu rusztowa przepisy zwizku zawodowego i o ile konieczne take przepisy nadzoru budowlanego. Wszystkie konieczne rusztowania wewntrzne jak i podesty montaowe do 2 m dostarcza zleceniobiorca. Koszty na powysze naley wliczy w ceny jednostkowe. W przypadku dostarczania rusztowania przez zleceniobiorc podstaw regulujc dla odpowiedniej oferty jest DIN 18451.

rusztowanie znajduje si na budowie zaoferowa rusztowanie

3.3.3.

Usuwanie odpadw
Okna oraz inne podzespoy, ktre musz by zdemontowane w zwizku z usug, ktra jest przedmiotem oferty jak i wszelkie inne odpady naley usun zgodnie z przepisami ochrony rodowiska. Naley przy tym uwzgldnia przepisy specjalne. Jeli w czciach usuwanych stwierdzono szkodliwe materiay naley niezwocznie ustnie i pisemnie poinformowa zleceniodawc.

Elementy usuwane: liczba okien liczba drzwi inne ___________ _______________

Strona 10

Usuwanie odpadw zawierajcych materiay szkodliwe oraz odpadw nie zawierajcych materiaw szkodliwych powyej 1 m3 z obszaru zleceniodawcy jest Usug specjaln. Opis usug zawiera na to specjaln pozycj i podawana jest zgodnie z rozdziaem 0.2.14 DIN 18299 (VOB/C) Miejsce usuwania. Podaje si wyranie, e zleceniobiorca musi przedoy zawiadczenie o usuniciu zgodnym z prawem.

Rodzaj okien: okna aluminiowe okna drewniane okna tworzywowe Recycling (patrz pkt. 6.10.) _____________________m2 jest ___________m2 brak

3.3.4.

Powierzchnia magazynowa na budowie

3.4. 3.4.1.

Wymagania odnonie konstrukcji Wymagania oglne

W ofercie musz by przedstawione wszystkie wymagania w stosunku do okien i drzwi. Podstaw jest oglny stan techniki jak i waciwe normy i wytyczne. Jeli wymagana jest ciga kontrola produkcji naley zoy odpowiednie zawiadczenie.

3.4.2.

Wymagania statyczne
Konstrukcja okna (Okna i drzwi) wcznie z elementami czcymi z budowl musi przyjmowa wszystkie dziaajce na ni planowo siy i przekazywa je na none czci budowli. Naley przy tym uwzgldni: wysoko zabudowy obcienie wiatrem wedug karty stref obcienia wiatrem informacja DIBI 6/2001 , kategoria nieruchomoci ENV 1991-2-4 (eurocode 1), strona 28. Wolne czci none ramy takie jak supki, rygle i ocienica w obszarze skrzynek do rolet winny by zwymiarowane w taki sposb, by deformacja czci ramy wskutek dziaania siy nie prowadziy do uszkodzenia okien lub innych ogranicze zdatnoci. Dozwolone oksztacenie nie moe przekroczy I/300 dugoci. Obcienie poziome wg DIN 1055-3. Uwaga zawiadczenie statyczne moe by wymagane wg DIN 18056 przy wielkociach elementw ponad 9m2 i dugoci krtszej strony >2 m

Obcienie wiatrem wg DIN EN 12210: _______________Pa

Obcienie na wysokoci parapetu / rygla: _______________kN/m Przy pozycjach: _____________________ Zawiadczenia statyczne: wymagane nie wymagane

3.4.3

Zabezpieczenie przed upadkiem

W przypadku niewystarczajcej wysokoci parapety i/lub niebezpieczestwa upadku konieczne jest zastosowanie rodkw zabezpieczajcych. W tym celu naley wykona mechaniczne zabezpieczenia przed upadkiem, ktre musz by w sposb trway poczone z budowl. Uwaga : w przypadku zastosowania szyby bezpiecznej z wystarczajco zwymiarowanym ryglem naley przedoy odpowiednie zawiadczenie.

mechaniczne zabezpieczenie przed upadkiem szyba bezpieczna Zawiadczenie wg TRAV (Reguy techniczne do zastosowania oszklenia bezpiecznego)

3.4.4.

Przepuszczalno powietrzna
Przepuszczalno powietrzna jest dzielona wg DIN EN 12207 na 4 klasy

Klasa: 2 3 4

Strona 11

3.4.5.

Szczelno na przenikanie wody opadowej Szczelno na przenikanie wody opadowej okrela norma DIN EN 12208. Uwaga : klasy 1A do 4A odpowiadaj starej klasyfikacji wg DIN 18055 klasa A 5A do 7A odpowiadaj starej klasyfikacji wg DIN 18055 klasa B 8A do 9A odpowiadaj starej klasyfikacji wg DIN 18055 klasa C

Klasa: 1A 2A 3A 4A 5A 6A 7A

8A 9A

3.5.

Parapety i poczenia progw

Poczenia zewntrzne musi by odporne na deszcz i zapewnia kontrolowane odprowadzenie wody. Musi istnie krawd ociekowa.

3.5.1.

Parapety zewntrzne
Wykonuje: Parapet musi by zamocowany do okna. Wystp fasady musi wynosi minimum 30 mm. W przypadku parapetw metalowych konieczne jest zabezpieczenie przed unoszeniem, izolacja dwikowa oraz moliwo termicznej zmiana dugoci. Uszczelnienie w przypadku metalowych parapetw z foli musi by uksztatowane w formie wanny w celu kontrolowanego odprowadzenia wody. Zmian dugoci naley zagwarantowa przez zastosowanie plastycznych stykw. Przy drzwiach balkonowych musi by wykonana solidna podbudowa.

zleceniobiorca zleceniodawca pozostaje stary gboko___________mm metalowy z kocwkami metalowy bez kocwek izolacja akustyczna plastyczne styki

3.5.2.

Parapety wewntrzne
Wykonuje:

zleceniobiorca zleceniodawca pozostaje stary marmur sztuczny kamie drewno tworzywo sztuczne _______________ wystp__________mm grubo__________mm min. 150 mm poza powierzchni, okadzina wg DIN 18195 cz 9 min 50 mm (1) max 20 mm do grnej krawdzi gotowej podogi (DIN 18030E) inna wysoko progu_____mm inne, patrz zacznik
(1)

3.5.3.

Poczenia progw Musz by uszczelnione w sposb trway od opadw i wstpujcej wilgoci. Naley uksztatowa je w taki sposb, by woda moga by w kadej chwili odprowadzona od konstrukcji na zewntrz, na warstw odprowadzajc wod. Wybr wysokoci progu moe nastpi z uwzgldnieniem: warunkw atmosferycznych moliwoci odwodnienia i budowlanej ochrony przed deszczem (zadaszenie itp.) W przypadku wykonania bez barier 20 mm zleceniodawca musi na zewntrz przewidzie bezporednie odwodnienie (np. rynna, ...)

W tym wypadku w obszarze drzwi musi znajdowa si odpyw wody zgodnie z wytycznymi dotyczcymi paskich dachw.

Strona 12

3.6. 3.6.1.

Obrbka Wykonanie

bez obrbki zapewnia zleceniodawca dostarczy skrzynki materia:_______________ skrzynka zadaszeniowa zleceniodawcy dostarczy inne biae PCV biae drewno _______________ bez wymaga RwR = _____________dB

3.6.2.

Wykonanie pokryw skrzynek do rolet nowe budownictwo Izolacja akustyczna

Dla izolacji akustycznej skrzynek rolet obowizuje DIN 4109. Naley pamita o uwzgldnieniu wartoci wstpnej + 2 dB. Wymagane jest udokumentowanie wartoci R wR (Rw warto kontrolna 2 dB = Rw warto rachunkowa)

3.6.3.

3.6.4.

Izolacja termiczna
Dla skrzynek rolet obowizuj wymagania zgodnie z norm DIN 4108-2. Warto Usb w centralnej czci musi wynosi co najmniej 0,85 W/m2K.

Usb = 0,85 W/m2K Usb = ____W/m2K zgodnie z wysokociami okien i grubociami lameli _______________ biay _______________ odpada wewntrz na zewntrz Jeli obustronnie Grubo muru_____________ pasek korba Miejsce mocowania zwijacza _________________________ silnik elektryczny przycze prdu jest brak zwijacz natynkowy zwijacz podtynkowy _______________

3.6.5.

Wielko skrzynek rolet

3.6.6.

Kolor skrzynek rolet wzgldnie prowadnic

3.6.7.

Tynk

3.6.8.

Rodzaj napdu

Strona 13

3.6.9.

Materia pancerza rolet

PCV ALU _______________ Biay Szary _______________ zabezpieczenie przed uniesieniem szeroko zakrycia 35-40mm szeroko zakrycia 50-55mm powyej_______________

3.6.10. Kolor pancerza

3.6.11. Wykonanie pancerza rolet

3.7. 3.7.1.

Izolacja termiczna
Wymagane wartoci energetyczne okna:

Nowe budownictwo
budynki o normalnych wymaganiach temperatury wewntrznej wobec okien z zapotrzebowania na energi grzewcz roczn Q budynki o mniejszej kubaturze (<100 m3) wymagania w stosunku do podzespow z zacznika 3

Q_______________

3.7.2.

Stare budownictwo
Zmiany ponad 20% Przy znacznych zmianach wymagania w stosunku do okien z zapotrzebowania rocznego na energi roczn Q Przy zmianach ponad 20% okien wymagania wobec podzespow z zacznika 3

3.7.3.

Podstawy do udokumentowania
Wg DIN EN ISO 13789 naley zastosowa dla zaoenia powierzchni okien do udokumentowania wg EnEV wymiar surowy w wietle. Warto znamionowa Opis cech techniczno - cieplnych przez tabele, obliczenia i pomiary. Warto zwymiarowania Dla udokumentowania wg EnEV miarodajne s wartoci zwymiarowania UWBW , ktre uwzgldniaj jakie dodatki s konieczne (patrz DIN 4108-4 tabela 8) UW BW = UW + UW

UW BW = _____________W/(m2K) Z tabeli DIN 4108 warto g oszklenia _____________________ UP = _____________W/(m2K) _______________

3.7.4.

Panele
W przypadku paneli obowizuj nastpujce wymagania: powierzchnia panelu < 50%: - UP 0,85 W/m2K powierzchnia panelu 50%: - UP 0,73 W/m2K

Strona 14

3.8.

Izolacja akustyczna
Dla ochrony akustycznej nowego budownictwa obowizuje norma DIN 4109. Naley pamita, by uwzgldni warto + 2dB. Wymagane jest udokumentowanie wartoci RWR (RWP(warto kontrolna) 2 dB = RWR( ) )

RWR = _____________ dB

3.9.

Ochrona antywamaniowa Okna antywamaniowe

Ochrona przed wywaeniem (AhS) jest uzyskiwana przez zastosowanie odpowiednich oku wg RAL RG 607/13. Klasy odpornoci (WK) musz by udokumentowane zawiadczeniami z kontroli.

brak wymaga Standard AhS (Standard

antywamaniowy wg RAL RG 607 /13)

Ekstra AhS (Standard antywamaniowy

wg RAL RG 607 /13

WK1 wg DIN V ENV 1627 WK2 wg DIN V ENV 1627 _______________ PVC-U biae kolor / Decor wewntrzny kolor / Decor zewntrzny kolor / Decor obustronny kolor / Decor inne tworzywo sztuczne

3.10. Materiay 3.10.1. Profile okienne z tworzyw sztucznych

Profile na okna z tworzyw sztucznych musz odpowiada wymaganiom normy RAL-GZ 716/1 cz.I. Naley poda, czy maj by zastosowane profile okienne z: PCV-U biae, wg cz.1 PUR twarda pianka wg cz.2 PCV-U-PMMA koekstrudowane, wg cz.3 PCV-U twarda pianka ze zbrojeniem aluminiowym wg cz. 5 lub PCV-U folia okleinowana wg cz. 7 Profile oraz system musz odpowiada RAL GZ716/1 cz. III wiadectwo zdatnoci dla systemw okiennych z tworzyw sztucznych jak i tworzcym podstaw opisom systemowym producenta profili. (Systemy profili, ktre odpowiadaj tym wymaganiom s podane w spisie posiadaczy znaku kontrolnego RAL Gutegemeinschaft Kunststoff Fenstersysteme, Baumschulallee 6, 53115 Bonn). Jeli maj zosta zastosowane profile z innych tworzyw, naley zastosowa dokumenty producenta profili.

3.11.

Mocowanie
Okno / drzwi nie moe przyjmowa obcienia z samej budowli. Okna i drzwi nie mog przejmowa zada statycznych. Naley szczeglnie zwraca na to uwag przy: Duych rozpitociach Budowie szkieletowej z przesuniciami budynku Podzespoach wspornikowych Szczelinach elastycznych miedzy czciami budynku

Strona 15

Wszystkie dziaajce planowo na okno / drzwi siy musz by przeniesione na budowl. Do takich obcie zaliczaj si: Ciar wasny Obcienia wiatrem Obcienia eksploatacyjne (obcienia uzalenione od uytkownika) Jeli nie jest moliwe zamontowanie grnej czci ramy okiennej do nadproa wtedy grne czci ramy musz by bezpieczne pod wzgldem statycznoci i ograniczone pod wzgldem ugi.

pena cega pustak kratwka beton zbrojony beton porowaty cega sylikatowa ciana drewniana konstrukcja inynierska / ocienica _______________ Bez rolet Skrzynki nadproy zleceniodawcy Skrzynki nasadzane Skrzynki wysunite Poszerzenie ramy Mocowanie przy roletach Widoczne kty oysko lune Rozwizania szczegowe jako zacznik _______________

Przy elementach antywamaniowych rodzaj i rozmieszczenie rodkw mocujcych jest zawarte w wytycznych montaowych wiadectwa kontroli. Kontrola wg DIN V ENV zacznik B. Budowla oraz pozycja montaowa musz by odpowiednie dla odprowadzania wystpujcych obcie.

3.12. Obcienia 3.12.1. Ciar wasny i obcienia eksploatacyjne

Obcienia dziaaj na poziomie okna wskutek wagi wasnej okna / drzwi oraz zmienne obcienia w wyniku dziaanie uytkownika. Przy mocowaniu w warstwie izolacji naley zastosowa rodki mocujce wytrzymae statycznie.

Przenoszenie ciaru przez: klocki

Ktownik stalowy Konsole czniki _______________ rodki mocujce: Dyble metalowe Kotwy / spinacze /klamry Ktowniki czniki Konsole ruby samogwintujce _______________

3.12.2. Obcienia wiatrem Obcienia dziaajce prostopadle do paszczyzny okna w wyniku parcia i ssania wiatru.

Strona 16

3.13.

Poczenia z budynkiem
Obowizuje zasada: od wewntrz szczelniej ni na zewntrz! Zastosowane materiay uszczelniajce musz by bardziej otwarte dyfuzyjnie na zewntrz. Rozporzdzenie o oszczdzaniu energii (EnEV) (zacznik 1 numer 2.5.) opisuje, jak naley uwzgldnia mostki cieplne przy obliczaniu utraty ciepa.

3.13.1. Ksztatowanie szczelin uszczelniajcych

Oglnie obowizuje zasada: Przy ocieach z wgarkiem naley przestrzega minimalnego odstpu midzy poziomem okna a wgarkiem 10 mm. W przypadku pasw okiennych naley przewidzie rozwizania umoliwiajce ruchy dylatacyjne.

wgarek city wgarek wewntrzny wgarek zewntrzny izolacja zewntrzna izolacja rodkowa izolacja rodkowa z wentylacj tyln _______________ 0,1 W/m2K 0,05 W/m2K Jednostopniowy Dwustopniowy Szczelina konstrukcyjna Szczelina dylatacyjna

3.13.2. Izolacja szczeliny rdzeniowej

Szczelin rdzeniow naley wypeni dookoa materiaem izolacyjnym.

pianka jednoskadnikowa PUR pianka dwuskadnikowa PUR wena z wkien szklanych wena mineralna korek tamy uszczelniajce _______________ wykonuje zleceniodawca wykonuje zleceniobiorca folia okienna tama butylowa natryskowy materia uszczelniajcy _______________ wykonuje zleceniodawca wykonuje zleceniobiorca tama impregnowana folia uszczelniajca tama butylowa natryskowy materia uszczelniajcy _______________ pomiar Blower-door termografia kontrola akustyczna

3.13.3. Uszczelnienie od strony pomieszcze (patrz rys. 32)

Uszczelnienie od strony pomieszczenia musi by wykonane jako szczelne.

3.13.4. Uszczelnianie od strony zewntrznej (patrz rys. 31)

Uszczelnienie zewntrzne musi by wykonane jako szczelne na deszcz.

3.13.5. Pomiar inwestorski

Strona 17

4. Pomiary i obliczenie rzeczywistej sytuacji budowlanej Po wykonaniu zlecenia naley sprawdzi na obiekcie, aby unikn bdw wykonawczych, czy rzeczywista sytuacja na miejscu jest zgodna z planem. W tym celu naley zestawi rzeczywist sytuacj na budowie i obliczy obmiar wszystkich ociey okiennych. Ustalenie sytuacji budowlanej jest szczeglnie wane przy odnawianiu w starym budownictwie. Jest to konieczne, poniewa monta musi nastpi wedug stanu techniki a norma VOB/B w 4 Nr 3 narzuca kontrol budowli przez zleceniobiorc oraz pisemn informacj dla zleceniodawcy o usterkach. Ponadto nadrzdne jest orzecznictwo BGH, ktre wymaga wyjanienia wtpliwoci, tzn. obowizek zasignicia informacji przed oddaniem oferty. Wane jest take w odniesieniu do poszerzonej odpowiedzialnoci za produkt, aby nie stwarza zagroenia dla zdatnoci okien i drzwi przez wady budowli, ktre mona byo stwierdzi przedtem. 4.1. Ustalenie sytuacji budowlanej i wskazwki odnonie usterek Dla kontroli stanu na budowie oraz ewentualnie koniecznych wskazwek odnonie usterek dla planujcego, konstruktora i zleceniodawcy zaleca si nastpujcy sposb postpowania: Czy zastosowane materiay i wykonanie cian zewntrznych odpowiadaj zaoeniom? S one podstaw dla wyboru rodkw mocujcych! Rodzaj i stan okadziny cian (tynk, klinkier, pytki itd.) S one podstaw do wyboru zewntrznego i wewntrznego systemu uszczelnienia i ustalenia prac dodatkowych. Jaka jest budowa ciany (budowa jedno- dwuwarstwowa z, czy te bez wentylacji)? Jest podstaw wyboru poczenia i poziomu montau. Naley uzyska inofracje od projektanta odnonie ewentualnych ruchw budowli w obszarze pocze. S one miarodajne do wyboru profili przyczeniowych i uksztatowania szczelin dylatacyjnych. Naley obliczy oczekiwane obcienia wiatrem, eksploatacyjne itd. S one podstaw doboru wzmocnie, uszczelek, oku i gruboci szyb. Czy istniej punkty odniesienia wysokoci (rysy metra)? Czy mona stwierdzi mostki cieplne i zawilgocenia? Czy konieczne s dodatkowe rodki zabezpieczajce dla montau Naley pisemnie wskaza zleceniodawcy niezgodnoci

Wedug wymaga rozporzdze budowlanych okna musz by tak zamocowane w budowli, aby nie powstawao zagroenie dla ycia i zdrowia ludzi ani nie byo naruszone bezpieczestwo publiczne. 4.2. Obmiar otworw budynku Przed produkcj okna naley zmierzy w budowli (stan surowy) wymiary ociey okiennych. W tym celu naley zmierzy otwory okienne na wysoko (lewo, rodek, prawo) oraz szeroko (gra, rodek, d). Mniejszy wymiar jest miarodajny do produkcji.

Strona 18

Rys. 2 Schemat do ustalenia obmiaru

Poziomica

Poziom 1 m

Poziomica podogi

Poziomica podogi w stanie surowym

Dokadny pomiar to poowa montau. Dla otworw ciennych wynikaj wg DIN 18202, tabela 1, wydanie kwiecie 1997 wymiary graniczne podane jako wyjtek z ww. normy w poniszej tabeli. Fachowy monta jest moliwy tylko wwczas, jeli istnieje uksztatowanie ociey wedug pozycji 6. Naley zagwarantowa, e okna mog by zamontowane poziomo, pionowo i we

waciwej paszczynie. Naley przy tym uwzgldni dokadno poziomicy. Maksymalne dozwolone tolerancje dla odchylenia od pionu i poziomu wynosz do 3,00m dugoci elementu 1,5 mm/m ale maksymalnie 3 mm Jeli z powodu przekroczenia wymiarw tolerancji lub odchyle od podanej sytuacji budowlanej konieczne s zmiany lub dodatkowe rodki, naley je ustali przed rozpoczciem montau.

Kolumna

1 Wymiar znamionowy Odniesienie Otwory np. na drzwi, okna, elementy montaowe Otwory jak wyej ale z ocieami o gotowej powierzchni

2 Do 3 (m)

3 Ponad 3 do 6 (m) Graniczne odchyki wymiarowe w mm 12 16 10 12

Wiersz 5 6

Tabela 1: Wymiary graniczne dla budowli wg DIN 18203 (wyjtek) Pod pojciem ociey o gotowej powierzchni naley rozumie take to, e nie istniej fugi w przypadku cegie, klinkieru lub podobne. Strona 19

Rys. 3 Pojcia tolerancji Otwr okienny (przykad dla wymiaru znamionowego 1620 mm)
Otwr okienny: Wymiar graniczny 12 mm Tolerancja wymiaru 24 mm

Wymiar maksymalny 1620 + 12 = 1632 Wymiar nominalny 1620 Wymiar minimalny 1620 - 12 = 1608 Wymiar graniczny E 12mm Tolerancja wymiaru 24mm

Wybrana szeroko szczeliny 10mm

Najwikszy wymiar 1608 2x10 = 1588

Wybrana szeroko szczeliny 10mm

Podane pojcia s zdefiniowane w DIN 18201

Rys. 4 Pasowanie - rama okienna

Rama okienna: Wymiar graniczny 4 mm Tolerancja wymiaru 8 mm Wymiar minimalny 1584 - 4 = 1580 Wymiar znamionowy 1584 + 4 = 1588

Jeli nie jest zapewniona dookoa minimalna szeroko szczeliny montaowej naley pisemnie zgosi zastrzeenia.

4.3. Prostoktno otworw okiennych Przy pomocy miary teleskopowej i poziomicy mona stwierdzi, czy ociee jest prostoktne. Inn moliwo sprawdzenia prostoktnoci jest pomiar po przektnej.
Otwr okienny jest prostoktny

W tym celu naley zmierzy obie przektne ociey i porwna ze sob. Jeli wymiary przektnych s rne nie istnieje kt 90.

Otwr okienny nie jest prostoktny

Rys. 5 Wymiar po przektnych Dla prostoktnych otworw okiennych i drzwiowych obowizuj tolerancje wg tabeli 2. Tabela 2. Odniesienie

Powierzchnie poziome, pionowe i pochylone

Dozwolone tolerancje wymiarw przektnych w mm przy wymiarach znamionowych w m Do 1 m Od 1 m do 3 m Od 3 do 6 m 6 mm 8 mm 12 mm

Strona 20

4.4. Wymiary szacunkowe w stanie surowym Przy produkcji drzwi wszystkie wymiary zobligowane s wymiarami elementw w stanie surowym, DIN 18100, oraz rozmieszczeniem wymiarw w Rys. 6 Wymiary w stanie surowym, drzwi
Szeroko otworu w wietle B = RR + (2x5)mm

budownictwie , DIN 4172. Za przestrzeganie tych wymiarw i oznakowanie rysu metra odpowiedzialny jest wykonawca stanu surowego.

Szeroko rzeczywista B

Wysoko od powierzchni podogi (OFF) do dolnej krawdzi nadproa, wzgldnie sufitu.

Wysoko rzeczywista H

Szeroko otworu w wietle Wysoko od powierzchni podogi (OFF) do dolnej krawdzi nadproa, wzgldnie sufitu.

Rozwaania obowizuj dla muru z typowymi szerokociami fugi i normatywnymi formatami cegie. W przypadku elementw bez fug obowizuje zasada: wymiar budowlany = RR

Cecha metra OFF = powierzchnia podogi OFR = powierzchnia podogi w stanie surowym RR = wymiar kierunkowy w stanie surowym

Punkty odniesienia wysokoci Cecha metra jest oznakowaniem lecym dokadnie 1 m ponad powierzchni gotowej podogi (OFF) i nie powinna by oddalona wicej ni 10 m od miejsca montau. Musi istnie na kadym pitrze. Jest umieszczana we wszystkich pomieszczeniach w pobliu drzwi i okien. Za pomoc poziomnicy wowej, niwelatora lub lasera mona rzutowa cech metra w podanym miejscu.

Strona 21

4.5. Podzia okien i rodzaje otworw Rysunki warsztatowe i przegldy okien su przedstawieniu podziau okien oraz rodzajw otworw jak i rozmieszczeniu pozycji. Z reguy nie mona pobra z nich szczegw dotyczcych przyczenia. Wymiary naley z tego powodu sprawdzi na budowie. Aby unikn problemw naley wyjani dodatkowo wszystkie parametry konieczne do produkcji okien i montau. Przy ustalaniu kierunku wgarka producent okna musi zapyta o to inwestora, jeli nie mona tego wyranie odczyta z rysunkw. W przypadku drzwi domowych i drzwi balkonowych naley ustali konstrukcj progu.

Rys. 7 Definicja kierunkw otwierania (DIN 107).

Na zewntrz Na zewntrz

Skrzydo lewe Lewe skrzydo jest skrzydem, ktrego o obrotowa przy kierunku wzroku na powierzchni otwierania ley po lewej stronie.

Skrzydo prawe Prawe skrzydo jest skrzydem, ktrego o obrotowa przy kierunku wzroku na powierzchni otwierania ley po prawej stronie.

Widok od wewntrz

Widok od zewntrz Rys. 8 Widok okien

Okno otwierane do wewntrz Lewe Obserwator stoi wewntrz Okno przesuwne (Schemat A)

Okno otwierane do wewntrz Lewe Obserwator stoi na zewntrz

Okno lewe. Widok od rodka

Okno prawe. Widok od rodka

Strona 22

4.6. Uwzgldnienie podczas pomiarw pniejszej sytuacji montaowej. Uwzgldnienie np. Przykadowe pytania Wgarek Wgarek zewntrzny Czy pozycja okna w obrbie ociea jest dokadnie podana przez projektanta / Wgarek wewntrzny architekta? Wgarek city (Obowizuje to zwaszcza dla citego wgarka) Przy pomocy jakich rodkw lub te jakiego Statyka Odpowiednie do obcienia systemu montaowego mona bezpiecznie mocowanie dla : obcienia zamocowa okno? wiatrem/ciaru wasnego/ Czy mona zamontowa ochron obcie eksploatacyjnych antywamaniow? (take np. ochrona antywamaniowa), rozszerzalno termiczna, obcienia specjalne (markizy, itd.) Pooenie Nieokrelone w zleceniu Czy mona podejrzewa np. szczeglne okien w obcienia dodatkowe obcienia wiatrem? Czy okna s stosowane w krytycznych obrbie obszarach wykuszy? budowli Izolacja System izolacji termicznej, Czy mona przyczy mocowanie okna w termiczna mur dwuwarstwowy obrbie warsty izolacji? Czy istniej szczeglne wymagania (np. dom pasywny) Ochrona Wymagany warto izolacji Czy przewidziana jest specjalna geometria akustyczna akustycznej szczelin? Uszczelnienie System uszczelniajcy Jaki system uszczelnienia naley zastosowa? (np. materiay uszczelniajce, tamy rozprne, folie uszczelniajce). Czy mona w ogle zagwarantowa uszczelnienie w istniejcej sytuacji ociey? Konstrukcja Skrzynka roletowa Czy moliwe jest mocowanie do gry? nadproy Ruchy budynku Czy naley liczy si z przegiciem nadproa? (Siy z ruchw budowli nie mog by przenoszone na montowany element!) Maskowanie Rolety Gdzie mona zamocowa zwijacz? Okiennice Czy jest przycze prdu do silnika rolet? aluzje Czy mona zamocowa okiennice na cianie zewntrznej? Parapet Parapety wewntrzne i Jakiego typu profil podokienny naley zewntrzne zastosowa? Materia na parapety W jaki sposb wykona odwodnienia? Czy naley zwraca uwag na mostki cieplne? Czy materia parapetu nie reaguje z materiaami uszczelniajacymi? Prg do starego budownictwa Czy mona w prosty sposb osign Prg czy do nowego. przycze do poziomu uszczelniania? drzwi wejciowych Prg w drzwiach balkonowych Jakie odwodnienie naley wybra? dla inwalidw. Balkon Funkcje specjalne Czy s konieczne np. szczeglne rodki ochronne aby unikn mechanicznego uszkodzenia w czasie budowy?

Strona 23

4.7. Karty pomiarowe

Poz.

Oferta nr
_________ Szt.

Zlecenie nr
_________ Data Wystawiajcy _________ Termin dostawy Klient Nazwisko Ulica Miejscowo Telefon Data/ podpis _________ Wymiar bez profilu podokiennego w (mm) _________ Szkic: _________ Widok z _________ wewntrzny _________ _________ Widok z _________ zewntrzny Ocieplenie B:__________ H:__________ B:__________ H:__________ B:__________ H:__________ B:__________ H:__________

Wena mineralna Pianka PU

Wena mineralna Pianka PU

Wena mineralna Pianka PU

Wena mineralna Pianka PU

Dostawa Monta
Demonta

Wywz

Mocowanie Wysoko montau

Obrbka
Architekt Nazwisko Ulica Miejscowo Telefon Data/ podpis Uszczelnienie _________ wewntrzne _________ _________ _________ _________

Dyble Kotwy ruby Inne Uszczelnienie

+ sznur wypeniajcy

Dyble Kotwy ruby Inne Uszczelnienie

+ sznur wypeniajcy

Dyble Kotwy ruby Inne Uszczelnienie

+ sznur wypeniajcy

Dyble Kotwy ruby Inne Uszczelnienie

+ sznur wypeniajcy

Tama do
uszczelniania fug

Tama do
uszczelniania fug

Tama do
uszczelniania fug

Tama do
uszczelniania fug

Tama
uszczelniajca

Tama
uszczelniajca

Tama
uszczelniajca

Tama
uszczelniajca

Uszczelnienie zewntrzne

Uszczelnienie
+ sznur wypeniajcy

Uszczelnienie
+ sznur wypeniajcy

Uszczelnienie
+ sznur wypeniajcy

Uszczelnienie
+ sznur wypeniajcy

Tama do
uszczelniania fug

Tama do
uszczelniania fug

Tama do
uszczelniania fug

Tama do
uszczelniania fug

Tama
Budowa Inwestor Ulica Miejscowo Telefon Materia cian Tynk: _________ _________ _________ _________ Profile dodatkowe wewntrz uszczelniajca Gra ________ D ________ Lewo ________ Prawo ________ Gra D Lewo Prawo ________ ________ ________ ________

Tama
uszczelniajca Gra ________ D ________ Lewo ________ Prawo ________ Gra D Lewo Prawo ________ ________ ________ ________

Tama
uszczelniajca Gra ________ D ________ Lewo ________ Prawo ________ Gra D Lewo Prawo ________ ________ ________ ________

Tama
uszczelniajca Gra ________ D ________ Lewo ________ Prawo ________ Gra D Lewo Prawo ________ ________ ________ ________

Profile dodatkowe zewntrz

Nony Zacierany Sandet ciana jednowarstwowa ciana dwuwarstwowa ciana dwuwarstwowa z

wentylacj System zlicowany ______ System pzlicowany______ System niezlicowany______ System zaokrglony ______ Kolor/ wykonanie

Szko (budowa/typ)

Ug ___________ g ___________

Ug ___________ g ___________

Ug ___________ g ___________

Ug ___________ g ___________

Struktura szka Szprosy Panel / wypenienie Up ___________ Up ___________ Up ___________ Up ___________

Wymagania ochrony RW,P___________ RW,P___________ RW,P___________ RW,P___________ akustycznej

Strona 24

Parapet zewntrzny Parapet zewntrzny Gboko: (typ, kolor) ______________ _____________ Parapet wewntrzny (typ, kolor) ______________ Szeroko: _____________ Ochrona przeciwsoneczna Parapet wewntrzny Gboko: _____________ Szeroko: _____________ Profil statyczne

Gboko: _____________ Szeroko: _____________ Gboko: _____________ Szeroko: _____________

Gboko: _____________ Szeroko: _____________ Gboko: _____________ Szeroko: _____________

Gboko: _____________ Szeroko: _____________ Gboko: _____________ Szeroko: _____________

tak nie Roleta

nakadana

Roleta wysunita aluzja

Skrzynka w nadprou:

150 mm 170 mm 190 mm 210 mm ____ mm

150 mm 170 mm 190 mm 210 mm ____ mm

150 mm 170 mm 190 mm 210 mm ____ mm

150 mm 170 mm 190 mm 210 mm ____ mm

Rewizja zewntrzna Rewizja zewntrzna Dugo prowadnic PCV

drewno

___________mm

___________mm

___________mm

___________mm

aluminium Wymiar w rowku prowadnic. Do waka rolety Sterowanie

___________mm

___________mm

___________mm

___________mm

Strona lewa Strona prawa Zawijacz

podtynkowy

Strona lewa Strona prawa Zawijacz

podtynkowy

Strona lewa Strona prawa Zawijacz

podtynkowy

Strona lewa Strona prawa Zawijacz

podtynkowy

Zawijacz
natynkowy Napd

Zawijacz
natynkowy

Zawijacz
natynkowy

Zawijacz
natynkowy

Kolor pancerza

Zamknicie pancerza

Paskowy Elektryczny Korbowy Centralny Biay Szary Beowy Stoper Szyna alu Szyna
wgarka

Paskowy Elektryczny Korbowy Centralny Biay Szary Beowy Stoper Szyna alu Szyna
wgarka

Paskowy Elektryczny Korbowy Centralny Biay Szary Beowy Stoper Szyna alu Szyna
wgarka

Paskowy Elektryczny Korbowy Centralny Biay Szary Beowy Stoper Szyna alu Szyna
wgarka

Ochrona antywamaniowa

Przeciw
uniesieniu

Przeciw
uniesieniu

Przeciw
uniesieniu

Przeciw
uniesieniu

Dodatkowe
wzmocnienie Pozostaje istniejca skrzynka roletowa

Dodatkowe
wzmocnienie

Dodatkowe
wzmocnienie

Dodatkowe
wzmocnienie

Strona 25

5. Planowanie montau Po obmiarze mona zacz planowanie montau. Przy tym naley przestrzega nastpujcych punktw: w celu prawidowego przebiegu montau naley dokadnie podzieli zakresy kompetencji i jasno okreli (czy firma montaowa odpowiada za wszystkie uszczelnienia? Czy naley wykona prace tynkarskie? Itd.) oglnie podczas pomiarw naley zwrci uwag na usugi dodatkowe zawarte w ofercie szczeglnie przy renowacji starych budynkw stan ociey okiennych pod wbudowywanym oknem jest wany dla wyboru waciwego rodka mocujcego. Naley rwnie wyjani, czy demonta starych okien jak i usunicie ich przez producenta stanowi wiadczenie dodatkowe lub usug specjaln. 5.1. Projekt organizacyjny Ustalanie odpowiedzialnoci zakresw zapowiadanie prac usuwanie lub recycling okien

starych

Monta nowych okien - planowanie czasu - czyszczenie, usuwanie folii ochronnej - dokonanie odbioru Wskazwki oglne szkolenie personelu montaowego stosowanie tylko dozwolonych rodkw montaowych unikanie zabrudze szczeglnie w przypadku kolorowych profili

5.2. Planowanie montau Wszystkie elementy naley, nawet jeli nie ma wyranie okrelonych innych wymaga, zamontowa pionowo, poziomo i stycznie. Dokadne pooenie okien i drzwi w budynku, jeli nie ma innych ustale, naley skonsultowa ze zleceniodawc wzgldnie projektantem. 5.2.1. Mocowanie w budynku Mocowanie okien i drzwi w budynku jest podstaw montau. Wszystkie siy dziaajce na okno musz by przenoszone, z koniecznym bezpieczestwem i przy uwzgldnieniu ruchw wystpujcych w obszarze poczenia, na budynek. 5.2.2. Zasady oglne Wedug rozporzdzenia krajowego naley zamocowa okna w taki sposb, aby nie zagraay yciu ani zdrowiu ludzi, jak rwnie nie naruszay bezpieczestwa publicznego.

zatarcie ociey okiennych w nowych budowlach uszczelnienie okien zatynkowanie ociey wewntrznych

Kontrola dokumentacji roboczych obmiar i plany pozycji rysunki techniczne instrukcje robocze listy materiaowe okien przy

Wymiana starych renowacjach -

planowanie przebiegu

Strona 26

Ta regua podstawowa z rozporzdzenia budowlanego obowizuje zarwno dla transportu i skadowania elementw okiennych. W przypadku cian okiennych wg DIN 18056 istnieje wymaganie, by dla konstrukcji i mocowania stworzy moliwe do sprawdzenia obliczenia statyczne. Mocowanie mona dokona tylko przy pomocy dozwolonych przez nadzr budowlany rodkw mocujcych. Wg DIN 18056 o cianach okiennych jest mowa wwczas, kiedy: - Powierzchnia jest wiksza lub rwna 9m2 i - mniejszy boczny wymiar jest wikszy lub rwny 2 m Reguy podstawowe Okna musz by zamocowane w sposb mechaniczny. Pianki, kleje lub podobne materiay nie s dozwolone jako materiay mocujce. Przy mocowaniu musi by zagwarantowane moliwo ruchu wywoanego zmianami temperatury. Siy z ruchw budowli nie mog by przenoszone na okna. 5.3. Ustalanie szczegw montau Wymagania statyczne
-

izolacja cieplna z przedstawieniem przebiegu izoterm ochrona akustyczna ochrona przed wilgoci szczelno powietrzna, wentylacja wg testu Blower-Door rozszerzalno termiczna, zachowanie wymiarw szczelin

rodki mocujce mocowanie na ruby z i bez dybla kotwy montaowe systemy montaowe

Uszczelnienie natryskowe materiay uszczelniajce impregnowane tamy z tworzywa sztucznego pasma uszczelniajce tamy uszczelniajce

Uszczelnienie izolacja z pianki PU wena mineralna paski filcowe mineralnym korek

wknem

Ochrona antywamaniowa zabezpieczenie podstawowe wytyczne AhS norma DIN V ENV 1627 / DIN V ENV 1628/ DIN V ENV 1629 DIN V ENC 1630

DIN 1055 Dopuszczalne ugicie pod obcieniem wiatrem wynosi I/300 przy czym maks. 8 mm DIN 18056 ciany okienne Poczenia opracowa zgodnie z wymaganiami statyki, uwzgldni mocowanie do ociey Uwzgldni mocowanie ramy przy istniejcej rolecie Wymagania fizyczno - budowlane

Szczegy przycza skrzynka do rolet (element nakadany lub skrzynka zleceniodawcy) parapety (przycze i izolacja, zapewni odwodnienie ramy, zagwarantowa uszczelnienie itd.) dodatkowe mocowanie dla okiennic lub markiz

Strona 27

6. Wykonanie montau Prawidowe mocowanie i uksztatowanie szczelin poczeniowych ma decydujce znaczenie dla trwaoci, szczelnoci i prawidowego funkcjonowania okien. Rys 9: Dziaanie na okno
Temperatura zewntrzna Deszcz, wiatr, soce, haas

Naley uwzgldni wszystkie siy budowlano-fizyczne dziaajce na okno (patrz rysunek 9).

Siy uwarunkowane ruchami budowli

Temperatura w pomieszczeniu Wilgotno powietrza

Rozszerzalno termiczna okna Ciar okna

Poza podanymi obcieniami spowodowanymi dziaaniem wiatru, obcieniami eksploatacyjnymi, na wystpujce siy maj wpyw m.in. Sztywno profili ramy Pooenie i liczba punktw mocowania Rnica temperatury wewntrz/ zewntrz Wspczynniki rozszerzalnoci cieplnej materiau ram Podatno (sprysto) rodkw mocujcych W przypadku nie przestrzegania tych warunkw moe doj do uszkodze ramy (np. pknicia naroy) lub do awarii elementw mocujcych

6.1. Mocowanie Aby zagwarantowa zdatno okien, drzwi i fasad przez duszy okres wszystkie siy dziaajce na okno musz by bezpiecznie odprowadzone do budowli. Przy tym wystpuj nastpujce siy: obcienie wiatrem obcienia eksploatacyjne (take obcienia spowodowane przez uytkownika) ciar wasny

Strona 28

6.1.1. Oglne wskazwki odnonie mocowania okna prawidowe wiercenia, nie pracowa z udarowem (poza pracami w betonie) w przypadku muru wierci jeli to moliwe w fudze z zapraw przestrzega dugoci i nonoci dybli z uwzgldnieniem budowy ciany i wskazwek producenta stosowa ruby, kotwy, czniki, systemy montaowe pasujce do systemu dyblowania przedmucha otwory naley przestrzega podanych przez producenta dybli odstpw osi i krawdzi, zalenych od materiau rwnomiernie dokrca ruby, w odniesieniu do ramy bez napi (stosowa rubokrtw i motki udarowych z ogranicznikiem momentu obrotowego) stosowa odpowiedni kombinacj klockw nonych i elementu mocujcego nie jest dozwolone wbijanie gwodzi, take w wykonaniu specjalnym przy skrcaniu dolnego poziomego profilu ramy naley wybra o skrcania moliwie daleko wewntrz (ewentualnie

przedostajca si woda moe wskutek tego bez przeszkd odpywa otworami odwodnieniowymi) aby do komr stalowych nie moga dosta si woda naley uszczelni w sposb trway by dybla. 6.1.2. Znoszenie obcie Mocowanie musi nastpowa mechanicznie, aby zagwarantowa zdefiniowane wczeniej znoszenie obcie. Obcienie wiatrem Prawidowy wybr rodkw mocujcych opiera si w pierwszym rzdzie na analizie wystpujcym obcie. Jest ono zalene od lokalizacji geograficznej, wysokoci budynku, kategorii tereny, istniejcej sytuacji budowlanej i systemu przyczenia do cian (patrz 3.4.2.) Dziki zastosowanym rodkom mocujcym znoszone jest w pierwszym rzdzie obcienie wiatrem i eksploatacyjne. Pianki PUR, natryskowe materiay uszczelniajce lub pozostae inne materiay izolacyjne nie s wedug obecnego stanu techniki rodkami mocujcymi.

Strona 29

Rozmieszczenie rodkw mocujcych jest dla okien z tworzyw sztucznych takie, jak na rys. 10 Rys. 10 Rozmieszczenie mocowa dla okien z tworzyw sztucznych

= Punkty mocowania A = Odstpy mocowa ok. 700mm E = Odstpy mocowa od wewntrznego naronika ramy ok. 150mm

Wytyczne szczegowe patrz ust. 6.2.2.

Ciar wasny i obcienia eksploatacyjne Mowa tutaj o siach, ktre pochodz od ciaru wasnego elementw okiennych lub drzwi i zmiennych obcie, np. wskutek dziaania ludzi. Ramy musz by wsparte dla zniesienia obcienia o mur i zamocowane przy pomocy dostpnych na rynku rodkw mocujcych(patrz rys. 11)

Strona 30

Okno uchylne Klocki pod zawiasami

Okno rozwiernouchylne

Dwuskrzydowe okno ze supkiem ruchomym

Szklenie stae, klocki pod podkadkami szklenia

Drzwi unoszono - przesuwne

Ok. 30 cm

Klocki none

Supek

cznik

Rys. 11. Kloski none

Naley przestrzega wskazwek:

nastpujcych

klocki musz by wykonane z odpowiedniego materiau (np. PCV-U) rozmieszczenie klockw nie moe wpywa w sposb negatywny na rozszerzalno elementy klocki musz pozosta w szczelinie montaowej, aby trwale przenosi obcienie

w przypadku elementw osadzonych przed murem naley zastosowa odpowiednio stabilne ktowniki stalowe lub konsole warunkiem jest zapewnienie wasciwej sztywnoci profilu ramy, zgodnie z pkt 3.4.2. Klocki nie mog negatywnie wpywa na dalsze prace

Strona 31

6.1.3. rodki mocujce Do wyboru odpowiednich rodkw mocujcych miarodajna jest dana sytuacja budowlana, rodzaj muru i wzajemne dopasowanie. Tutaj naley zgodnie z rys. 4 przestrzega koniecznie danych producenta: obcienia poprzeczne maksymalna odlego midzy ram a murem, maksymalna dugo uytkowa da minimalna gboko zakotwienia hv odstp krawdzi dybla rednica otworu d i gboko otworu td dugo dybla L

Max dugo uytkowa

Min. gboko zakotwienia

Dugo dybla Min. gboko otworu Gboko osadzenia

Rys 12: Mocowanie na dyble

d otworu

Strona 32

Przykady rodkw mocujcych przedstawiono na rysunkach 13 i 14. Naley przestrzega danych odpowiedniego producenta.

Dybel rurowy

Dybel okienny BTI

ruba samogwintujca

Kotwa

EJOT Kotwa tulejowa

Paskownik

Ktownik

Rys. 13 rodki mocujce do okien.

Strona 33

Uszczelni

Kotwa

Ktownik

Dybel

Przerwana strefa cigu

Przerwana strefa cigu

Prawidowo dobra elementy mocujce, przenoszce obcienia. Paskownik Mocowanie w starym budownictwie Uszczelni Uszczelni Ktownik

Rys. 14. Sposb mocowania dolnej czci ramy. Dybel ruba samogwintujca

Przy mocowaniu ocienicy w dolnej czci naley dobra takie rodki mocujce, ktre nie powoduj otwarcia komory wzmocnienia przy samej podstawie przylgi. Jeli nie jest to moliwe, naley w sposb trway uszczelni komor wzmocnienia.

Wybr rodka mocujcego jest uzaleniony od budowy muru. W przypadku muru z pustakw przestrze w obszarze dybli musi by wypeniona (np. zastosowanie zaprawy wtryskowej Fischer FIS VS 150 C). Moliwe s rne warianty poczenia zgodnie z rysunkiem 14.

Strona 34

6.2. Poczenia specjalne 6.2.1. Profile dodatkowe Profile dodatkowe takie jak profile podokienne, poszerzenia itd. naley skrci z profilami gwnymi i w razie 6.2.2. Skrzynki rolet koniecznoci uszczelni (np. tamami z pianki)

Skrzynka rolety

Szeroko elementu

Rys. 15. Okno ze skrzynk do rolet Jeli okna s montowane w poczeniu ze skrzynkami do rolet niezalenie od konstrukcji skrzynki (skrzynka nasadzana lub skrzynka w nadprou) mocowanie od gry jest problematyczne. W tym wypadku naley przelicze statycznych grnego poziomu ocienicy (patrz statyka okna). W tym celu ocienic traktuje si jako rygiel z jednostronnym obcieniem (patrz rysunek 15). Wzmocnienie lub mocowanie jest moliwe zgodnie z rys. 16.

Strona 35

Warto obcienia

Wzmocnienia statyczne przy nakadanych skrzynkach roletowych Mocowanie skrzynek z cznikami wedug danych producenta.

1. Wzmocnienie w ramie

2. Wzmocnienie w ramie i w skrzynce

Wzmocnienia statyczne przy roletach montowanych w nadproach Wg danych producenta

3. Wzmocnienie w ramie i w skrzynce i dodatkowym poszerzeniu

Mocowanie przy pomocy stabilizatora okiennego

Wskutek skrcenia pokrywy rewizyjnej rolety z profilem gwnym profil ramy jest wzmocniony dodatkowo. Liczba pozostaych rodkw mocujcych jest uzaleniona od wymaga, ktre naley uwzgldni zgodnie z punktem 6.1.

Ktownik mocujcy z moliwoci demontau

Rys. 16. Wzmocnienie i mocowanie skrzynek do rolet.

Stabilizator okienny Np. HALESTA lub konstrukcja wasna.

Strona 36

W przypadku elementw o wikszej szerokoci dla zapewnienie waciwej sztywnoci i waciwego zamocowania

niezbdny jest podzia Uksztatowanie poczenia zgodnie z rys. 17.

elementu. nastpuje

Rys. 17. Poczenia elementw ze skrzynkami do rolet

Poczenie przesuwne Po.przesuwne

Roleta

Roleta

Roleta

Poczenie przesuwne Cige wzmocnienie stalowe, poczone gr i doem z budynkiem.

6.2.3. Drzwi do domu Drzwi domowe s podlegaj poza obcieniami statycznymi rwnie obcieniami dynamicznymi (np. silne zamykanie). W drzwiach wejciowych wystpuje mniejsza ilo punktw ryglowania ni w przypadku okna. Dlatego poza opisanymi wczeniej punktami mocowania naley zastosowa dodatkowe mocowania (rys. 18).
Klocki none

Dodatkowe mocowanie Zawias Odstpy zamocowa analogicznie jak przy oknie.

Rys. 18. Mocowanie drzwi wejciowych

Strona 37

W przypadku wieloczciowych drzwi wejciowych ze supkiem lub jako poczone elementy jednostkowe naley

zastosowa dodatkowo wzmacniajce (rys. 19).

czniki

Rys. 19. Mocowanie wieloczciowych drzwi wejciowych

Poczenie przesuwne

Poczenie przesuwne

Klocki none Poczenie stae Poczenie stae

Dodatkowe mocowanie Zawias

Odstpy zamocowa analogicznie jak przy oknie. Klocki none

Mocowanie w dolnym obszarze przeprowadza si zgodnie z rys. 20. Rys. 20. Mocowanie progu

Strona 38

6.2.4. czniki Aby zapewni bezpieczne znoszenie dziaajcych w budowli si wzmocnienie statyczne zastosowane do usztywnienia poczenia musz by zamocowane do budowli. Rys. 21. Mocowanie cznikw statycznych
Poczenie przesuwne Poczenie przesuwne

Przy tym naley pamita, aby wzmocnienia nigdy nie byy zamocowane na stae lecz swobodnie aby mogy kompensowa ruchy wystpujce w budowli zgodnie z rys. 21.

Cige wzmocnienie stalowe, poczone gr i doem z budynkiem.

Poczenie stae

Ktowniki skierowane w kierunku mocowanego elementu

Ktowniki skierowane prostopadle do paszczyzny mocowanego elementu

Poczenie przesuwne

Rys. 22. Poczenie elastyczne

Podkadka do szklenia

Tabela 3: Wskaniki dla termicznej zmiany dugoci profili PCV i okien.

Szeroko okna (cm) 150 250 350 450 Zmiana dugoci przy -6 PVC-U 70 10 /k 3,15 5,25 7,35 9,45 (mm) o przy 30 C -6 Okna 42 10 /k 1,9 3,2 4,4 5,7

W przypadku duych szerokoci wzgldnie wysokoci elementw naley zastosowa poczenie elastyczne, aby zapewni zarwno w poziomie jak i w pionie swobodny ruch wywoany rozszerzalnoci profili (Rys. 22).

Strona 39

6.2.5. Przenoszenie siy przez poszerzenia Przy zastosowaniu poszerze z wysokoci licow ponad 60 mm nie jest

wystarczajce mocowanie do muru przy pomocy dybli wzgldnie kotew lub rub. W tym wypadku naley zamocowa profile poszerzajce przy pomocy ktownikw (Rys. 23a i b).

Poszerzenie Wymiary ktownika wg wymaga statycznych

Rys. 23a Konstruowanie ocienicy z poszerze

Poprzeczka

Rys. 23b Konstruowanie ocienicy z poprzeczk Przykad do rys. 23a Przykad do rys. 23b

6.3. Izolacja / uszczelnienie Rozporzdzenie o izolacji cieplnej wymaga: Szczeliny musz by trwale hermetycznie uszczelnione. Opr dyfuzji pary musi by wikszy od strony pomieszczenia ni od strony zewntrznej. Pozosta cz szczeliny montaowej naley cakowicie wypeni materiaami izolacyjnymi.
Strefa 1: Hermetyczne oddzielenie strefy zewntrznej i wewntrznej, szczelniej w stosunku do dyfuzji pary ni ochrony przed warunkami atmosferycznymi.

Zewntrzna strefa uszczelnienia

Wewntrzna strefa uszczelnienia

Strefa 2: Osadzenie mocowania do budynku, strefa izolacji, materia izolacyji cieplnej i akustycznej.

Strefa 3: Zewntrzne uszczelnienie szczelne na przenikanie wody opadowej, otwarte na dyfuzj pary, materia odporny na dziaanie promieniowania UV.

Rozdzia strefy powietrznej z zewntrz i z pomieszczenia Rys. 24 Model stref uszczelnienia Strefa funkcyjna Ochrona przed dziaaniem warunkw atmosferycznych

Strona 40

6.3.1. Izolacja szczelin montaowych Do izolacji Mona stosowa nastpujce materiay: pianka PUR jednoskadnikowa pianka PUR dwuskadnikowa wena z wkien szklanych wena mineralna korek tamy izolacyjne

UWAGA W czasie montau naley zwrci uwag na to, e zastosowane materiay izolacyjne musz pozosta suche, aby zachowa swoj funkcj izolacyjn. Pianki PUR wytwarzaj przy twardnieniu mniejszy lub wikszy nacisk, co musi zosta przyjte przez konstrukcj okna. Otwarte profile dodatkowe na poziomie okna naley zamkn przy montau w stron pomieszczenia a otworzy na stron zewntrzn.

Szczeglnie naley pamita o nakadanych skrzynkach do rolek w obszarze czci wieczcej, tutaj nie mog wystpowa deformacje spowodowane twardniejc piank PUR. Naley przestrzega danych producenta (rys. 25). Rys. 25. Izolacja w obszarze skrzynki do rolet (Rysunek przekrojowy)

Przed Pianka montaowa

Szczelina

Po Szczelina

Strona 41

6.3.2. Ksztatowanie szczelin montaowych Przy ksztatowaniu szczelin montaowych naley uwzgldni kart nr 9 IVD. Budowa jednostopniowa: deszcz i wiatr zostaj rwnoczenie odparte przez odpowiedni rodek uszczelniajcy (Rys. 26).

zewntrz

Ochrona przed UV Blokada przed deszczem Blokada przed wiatrem

zewntrz

Ochrona przed UV Blokada przed deszczem Blokada przed wiatrem

wewntrz

Szczelnie

wewntrz

Szczelnie

Rys. 26. Uszczelnie jednostopniowe

Rys. 27. Uszczelnie dwustopniowe

Dwustopniowo : pierwszy poziom uniemoliwia wdzieranie si deszczu (pokrycie gontowe), woda jest odprowadzana w sposb kontrolowany w d. Konstrukcja nie jest w adnym wypadku systemem zamknitym dookoa, drugi poziom jest blokad od wiatru (Rys. 27).

Szczeliny dylatacyjne Szczeliny dylatacyjne: szczeliny, w przypadku ktrych naley w czasie uytkowania liczy si ze zmianami dugoci w wyniku waha temperatury uwarunkowanych porami roku. W przypadku okien z tworzywa sztucznego konieczna jest tutaj szczeglna uwaga i staranne zaprojektowanie.

Szczeliny konstrukcyjne Szczelina konstrukcyjna uszczelniona przy uyciu odpowiednich systemw pocze, uszczelek, profili z tworzyw sztucznych nie wymaga dalsze uszczelnienie.

Te szczeliny dylatacyjne mog by uszczelnione natryskiwanymi materiaami uszczelniajcymi, impregnowanymi tamami izolacyjnymi z pianki lub systemami uszczelniajcymi z folii.
Rys. 28. Z lewej: Uszczelnienie z materiaem uszczelniajcym midzy profilem podtynkowym i oknem.

Rys. 29. Z prawej: Uszczelnienie ze spron wstpnie tam uszczelniajc i olistwowaniem na tynku.

Strona 42

W przypadku wrbowych powierzchni przyczepnych (powierzchnia ramy od strony muru) zalecane jest, aby materia uszczelniajcy wszed w rowek co spowoduje powstanie dodatkowego zakotwienia.

zewntrz

T = gboko materiau uszczelniajcego w szczelinie montaowej B = szeroko szczeliny montaowej

Rys. 30. Materia uszczelniajcy w szczelinie montaowej przy wrbowej powierzchni przyczepnej

wewntrz

6.3.3. Systemy uszczelniajce Szerokoci szczelin dla materiaw uszczelniajcych musz wynosi t = 0,5 x b, przy czym min. 6mm (Rysunek w tabeli 4). Szeroko szczeliny jest okrelana na podstawie zmian wymiaru profili wywoanego wahaniami temperatury (Tabela 4).
bSta dla materiaw uszczelniajcych o dozwolonej deformacji cakowitej 25% bAa dla materiaw uszczelniajcych o dozwolonej deformacji cakowitej 25%

Rodzaj profili okiennych

bSti dla materiaw uszczelniajcych o dozwolonej deformacji cakowitej 15 %

bSti dla materiaw uszczelniajcych o dozwolonej deformacji cakowitej 15 %

Dugo elementu w m

do 1,5

do 2,5

do 3,5

do 4,5

do 2,5

do 3,5

do 4,5

Minimalna szeroko szczeliny montaowej dla otworu paskiego bS w mm PCV-U (biae) PCV-U (kolorowe)

Minimalna szeroko szczeliny montaowej dla otworu z wgarkiem bA w mm

bSti - minimalna szeroko szczeliny dla wgarka paskiego, od strony wewntrznej bSta - minimalna szeroko szczeliny dla wgarka paskiego od strony zewntrznej bAa - minimalna szeroko szczeliny dla wgarkw wewntrznych, od strony zewntrznej

Tabela 4: Minimalne szerokoci szczelin montaowych b z materiaem uszczelniajcym.

Strona 43

6.3.4. Uszczelnianie szczelin montaowych Zadaniem uszczelnienia jest powstrzymanie wilgoci z dala od fug budowlanych. Obowizuje to zarwno dla wody opadowej od strony zewntrznej jak i dla wilgoci z powietrza w pomieszczeniu od strony wewntrznej. Musi ono by: wiatroszczelne, izolujce akustycznie, izolujce termicznie przyjmowa ruchy budowli lub okna wskutek zmian dugoci odporne na dziaanie warunkw atmosferycznych Przy czym naley przestrzega danych producenta systemw uszczelniajcych. Szczegowe rysunki odnonie geometrii szczelin oraz wykonania powierzchni przyczepnych s zawarte w karcie IVD nr 9: Materiay uszczelniajce w szczelinie montaowej okien i drzwi zewntrznychpodstawy projektowania i wykonania.

Tama z pianki impregnowanej wg DIN 18542

Folia uszczelniajca

Obowizuje zasada: Od wewntrz szczelniej ni na zewntrz.

Przy tym rozrnia si: poziom funkcjonalny 1: wewntrzne uszczelnienie powoduje rozdzia powietrza z pomieszczenia i zewntrznego. poziom funkcjonalny 2: mocowanie do budowli i izolacja jako ochrona akustyczna i cieplna poziom funkcjonalny 3: zewntrzne uszczelnienie dla ochrony przed dziaaniem czynnikw atmosferycznych Poziomy funkcjonalny 1 i 3 (patrz rysunek 9) s czone wedug zasady od wewntrz szczelniej ni na zewntrz.

Tama butylowa

Natryskowy materia uszczelniajcy

Natryskowy materia uszczelniajcy

Listwy z tam uszczelniajc

Rys. 31: Przykady uszczelnienia szczelin montaowych od strony zewntrznej. Wybr izolacji wg pkt. 6.3.1.

Strona 44

Poziom funkcjonalny 3 musi by zaprojektowany jako szczelny na deszcz, poziom funkcjonalny 1 suy rozdziaowi powietrza z pomieszczenia i z zewntrz. Na poziomie funkcjonalnym 2 naley tak umieci materiay uszczelniajce, by by on zamknity dookoa. W przypadku nie

gadkich powierzchni naley zastosowa kleje o konsystencji pasty. Nie wolno stosowa folii bitumicznych. Przykady odpowiednich uszczelnie szczelin przedstawione s na rysunkach 31 do 33.

Tama uszczelniajca

Folia uszczelniajca

Tama butylowa

Natryskowy materia uszczelniajcy

Natryskowy materia uszczelniajcy

Rys. 32: Przykady uszczelnienia szczelin od strony wewntrznej.

Strona 45

Poziom uszczelnienia naley kontynuowa take w obszarze bocznego poczenia parapetu (Rys. 33). Wybr stosowanego materiau uszczelniajcego jest okrelany rodzajem poczenia. Kryteriami wyboru s: geometria szczeliny jak i materia cian

budynku. Naley tutaj przestrzega danych producenta. Prawidowe zastosowanie natryskiwanych materiaw uszczelniajcych. Uwzgldni wilgotnoci powierzchni, wytrzymaoci na ciskanie, temperatur, obojtno materiau i przyczepno do powierzchni. W szczeglnych przypadkach naley nanie wstpnie klej.

Izolacja

Izolacja

Otwarte czci czoowe stare budownictwo

Otwarte czci czoowe nowe budownictwo

Zamknita zalepka kocowa

Rys. 33: Uszczelnienie w obszarze bocznego poczenia parapetu. Zamknita cz czoowa

Strona 46

6.3.4. Materiay uszczelniajce Przykady odpowiednich materiaw uszczelniajcych podano w tabeli 5. Tabela 5.: Przegld odpowiednich systemw uszczelniajcych

Materia uszczelniajcy

Przykad

Przestrzega przy projektowaniu i wykonawstwie

Natryskowe materiay uszczelniajce Silikon Wielosiarczek Poliuretan Polieter (CMP) Dyspersja akrylu przyczepno i obojtno dozwolona deformacja cakowita kolejno prac uksztatowanie przekroju obcienia powierzchni przyczepnych

Impregnowane tamy uszczelniajce z pianki Pianka poliuretanowa z impregnatem stopie kompresji powierzchnie ciskajce styki, uksztatowanie naroy obojtno przekrj

Pasma uszczelniajce Poliizobutylen EPDM, PCV mikkie mechaniczne zabezpieczenie przy niewielkiej szerokoci klejenia wystarczajca przyczepno klejenie zachodzcych na siebie powierzchni obrbka wstpna powierzchni przyczepnych obojtno kleju

Tamy uszczelniajce Butyl poliizobutylen wystarczajca przyczepno klejenie zachodzcych na siebie powierzchni obrbka wstpna powierzchni przyczepnych nacisk przy klejeniu ptla ruchowa

Tamy do fug z elastomeru Polisulfid Silikon Poliuretan obojtno obrbka wstpna powie5rzchni przyczepnych uksztatowanie naroy, styki przykrycie

Strona 47

6.4. Ochrona widocznych powierzchni ramy Odnonie ochrony wykonanych usug obowizuje DIN 18 355 - Prace stolarskie. Zaleca si uzgodnienie poszczeglnych rodkw ze zleceniodawc. Dla ochrony powierzchni ramy przeciw zabrudzeniu, szkodom transportowym i montaowym, piankom montaowym itd. zaleca si przykrycie powierzchni widocznych foli ochronn, jeli nie jest ona naoona fabrycznie. Folie ochronne, take naoone fabrycznie, naley usun po montau. 6.5. Czyszczenie okien Czyszczenie okien obejmuje usunicie zabrudze, ktre zostay spowodowane przez zleceniobiorc do momenty bezporednio po montau okien (do tego nie nale np. zanieczyszczenia z atmosfery). Wolno stosowa tylko rodki czyszczce zalecane przez producenta systemu. Resztki pianki montaowej przyczepione do okien naley usun natychmiast, po stwardnieniem tego faktu. 6.6. Kontrola kocowa Po zakoczeniu prac montaowych naley sprawdzi funkcjonowanie wszystkich czci otwieranych oraz sporzdzi odnony protok. 6.7. Utrzymanie w dobrym stanie i pielgnacja Konieczna jest bieca konserwacja i pielgnacja w celu utrzymania zdatnoci do uytkowania. Ten aspekt obj rwnie ustawodawca i wymaga w rozporzdzeniach budowlanych lub te w rozporzdzeniu budowlanym wzorcowym ( 3(2)): Wyroby budowlane mog by zastosowane tylko wwczas, jeli przy prawidowym utrzymaniu w dobrym stanie wypeniaj wymagania niniejszej ustawy w czasie odpowiednim do celu oraz s zdatne do uytku. Dalsze rodki utrzymania w dobrym stanie s zawarte take w wytycznych dotyczcych wyrobw budowlanych jak i w ustawie o wyrobach budowlanych. W DIN 31051 s zdefiniowane konieczne do tego pojcia i rodki. Po zakoczeniu montau naley z tego powodu pouczy uytkownika odnonie tych okolicznoci oraz uwzgldniajc karty Konserwacja i pielgnacja WP01 do WP04 Zwizku producentw okien i fasad, wskaza na moliwo zawarcia umw konserwacyjnych. 6.8. Wentylacja Wentylacja winna by realizowana niezalenie od okna przez regulowane urzdzenia wentylacyjne wg DIN 1946-2 i 6, ktre nale do podstawowego wyposaenia budynkw. Jest to zadanie projektowe. Zabezpieczenie wentylacji podstawowej (0,5/h) nie jest zadaniem okien. Uwzgldniajc szkody budowlane wskutek dziaania wilgoci z pomieszczenia naley szczeglnie w przypadku odnawiania w starym budownictwie, w ktrych z reguy brak systemw wentylacyjnych, naley pouczy uytkownika o koniecznoci wietrzenia poprzez regularne otwieranie okien. 6.9. Odbir Po zakoczeniu montau i oczyszczeniu zamontowanych okien i drzwi naley wykona ze zleceniodawc odbir wykonanej usugi (VOB-B 12) i potwierdzi go pisemnie.

Strona 48

6.10. Recycling zdemontowanych okien Przy wymianach w starym budownictwie naley z reguy usun stare okna.

Jeli chodzi przy tym o okna z tworzyw sztucznych, naley podda je recyclingowi.

Strona 49

7. Podstawy fizyczno - budowlane Okna i drzwi zamykaj otwory w cianach budynku i musz wcznie ze szczelin montaow by ich integraln czci skadow. Szczeglnie w cianach zewntrznych musz spenia podane obok zadania:

rozdzia powietrza z zewntrz i z pomieszczenia nawietlenie pomieszcze wiatem dziennym sprawne funkcjonowanie przy otwieraniu i zamykaniu napowietrzanie pomieszcze przez otwarte okna i drzwi

Oznacza to, e okna i drzwi wcznie ze szczelinami montaowymi w czasie ich zastosowania musz w sposb trway sprosta podanym w tabeli 6 dziaaniom Tabela 6. Oddziaywanie na okna, drzwi i szczeliny montaowe.

Oddziaywanie Zmiana temperatury, deszcz, wiatr, promieniowanie UV, haas, obcienia dynamiczne itd. Wilgotne powietrze Temperatura powietrza w pomieszczeniu Zmiany dugoci, zmiany formy, ciar wasny Siy cignicia, gicia Ruchy budowli

Norma DIN 18 055 DIN EN 1026 DIN EN 1027 DIN 4109 DIN EN 12211 DIN EN 513 DIN 4108 DIN EN 107 DIN EN 514

Od strony zewntrznej

Od strony pomieszczenia Z budowli Od uytkowania Z budowli

DIN EN 107 EN 12046-1, EN 12400 DIN EN 18201 DIN 18202 DIN 18203-1 DIN 18203-3

Sytuacja fizyczno - budowlana wymaga przy montau okien i wykonaniu szczelin montaowych przestrzegania podanych dalej zasad. 7.1. Dziaanie wody i wilgoci Woda jest obecna wszdzie i istnieje w normalnym zakresie temperatur jako jedyna substancja - we wszystkich trzech stanach skupienia (gazowym jako para wodna, pynnym jako woda, staym jako nieg i ld) , co jest powodem wielu szkd w budynkach. Jeli woda przedostanie si, czy to bezporednio np. wskutek opadw

deszczu lub dyfuzji pary wodnej z wntrza do ciany lub innych czci budynku i dojdzie tam do kondensacji, prowadzi to do szkd budowlanych. Uzewntrzniaj si one jako zawilgocenie, spcznienie i skurcz, szkody mrozowe i/lub w wyszych stratach ciepa i osabieniu wytrzymaoci mechanicznej. W poczeniu z tlenem atmosferycznym wystpuj take szkody korozyjne. Na okna i szczeliny montaowe dziaaj deszcz oraz stosunkowo wysoka wilgotno powietrza we wntrzu.

Strona 50

7.1.1. Woda deszczowa Ochrona od wody deszczowej musi nastpowa po zewntrznej stronie budynku. Musi zapobiega przedostawaniu si wody deszczowej do pomieszcze i szczelin montaowych. Woda, ktra dostanie si do ciany budynku oraz szczelin montaowych musi by odprowadzona na zewntrz a woda, ktra dostanie si do obszaru funkcyjnego musi by odprowadzona w sposb kontrolowany na zewntrz. Uwaga: Beton licowy nie jest najczciej przepuszczalny. Podany efekt osiga si najlepiej przy pomocy wielostopniowego uszczelnienia (patrz rys. 27). 7.1.2. Wilgotno w pomieszczeniu Budynki zbudowane w sposb tradycyjny zawieraj dosy otworw lub nieszczelnoci, przez ktre wilgo moe uj z wntrza budynku na zewntrz. Wspczesne budynki natychmiast wskutek nowych wymaga ustawowych dotyczcych ochrony cieplnej i akustycznej s szczelne. Z powyszego wynika dla zastosowanego wewntrz rozdziau powietrza z pomieszczenia i z zewntrz: musi on tworzy pozbawiony luk szczelny system cakowity przez okno szczeliny montaowe - cian budynku temperatura w pomieszczeniu musi lee powyej temperatury punktu rosy musi by wewntrz hermetyczny Rozpatrujc zagadnienie wilgoci w pomieszczeniu naley nie tylko uwzgldni uwalnian w czasie gotowania i kpieli par wodn, ale take ilo wilgoci

wydychanej przez mieszkacw. W normalnych warunkach mieszkalnych czteroosobowa rodzina odparowuje dziennie okoo 12 do 14 litrw wody. Ta wilgo musi zosta odprowadzona przez kontrolowane wietrzenie. Za wysoka wilgotno powietrza we wntrzu budynku nie jest jednak tylko rdem uszkodze budynku, jeli kondensuje si na zbyt zimnych cianach lub w nich. Wpywa ona take negatywnie na klimat w pomieszczeniu. Zaleno t przedstawia wykres pola komfortu Leusdena i Feymarka (Rys. 34). Oprcz temperatury powietrza w pomieszczeniu oraz wzgldnej wilgotnoci powietrza dla komfortu miarodajne s take temperatura powierzchni otaczajcych, ktra powinna lee w zakresie 20-25C i doprowadzenie zimnego, wieego powietrza.

Nieprzyjemnie wilgotno

Przyjemnie

Jeszcze przyjemnie

Nieprzyjemnie sucho

Temperatura w pomieszczeniu ( C)

Rys. 34. Pole komfortu wedug Leusdena i Freymarka

Strona 51

7.1.2.1. Wilgotno powietrza Zdolno przyjmowania wody przez powietrze jest ograniczona i zalena od temperatury. Jeli zostanie przekroczona maksymalna moliwa ilo pary wodnej, stan nasycenia, nadmierna ilo pary wodnej wytrci si jako kondensat wodny.

Ciepe powietrze moe przyj wicej wody ni zimne. Przy 100% wzgldnej wilgotnoci powietrza zostaje osignity punkt rosy. Jeli ciepe powietrze ochodzi si i wskutek tego wzronie wzgldna wilgotno powietrza, przy osigniciu punktu rosy nadmiar para wodnej ulegnie kondensacji i osidzie jako woda.

Cinienie (Pa)

Temperatura ( C)

Rys. 35: Krzywa punktu rosy

Klimat pomieszczenia Ri = 20C, wzgldna wilgotno powietrza 50% Istniejce cinienie pary 1169 Pa Cinienie pary nasyconej 2338 Pa Temperatura punktu rosy z diagramu = 9,25 C

Strona 52

Tabela 7: Temperatura punktu rosy w zalenoci od temperatury i wilgotnoci wzgldnej

Temp. o pow. C Temperatura punktu rosy w C przy wzgldnej wilgotnoci powietrza

Nasycenie, przy wzgldnej wilgotnoci powietrza 100% wynosi np.:

Temperatura ( C)
o

Nasycenie (g/m )

kierunku zimnych obszarw. Prd dyfuzyjny pary wodnej skierowany od wewntrz do zewntrz schadza si odpowiednio do spadku temperatury. W wyniku tego schodzeniem spada nasycenie. Po osigniciu punkty rosy wytrca si nadmierna ilo pary wodnej jako woda. Idealna sytuacja jest wwczas, kiedy punkt rosy jest osigany najpierw na powierzchni zewntrznej budynku. Aby unikn szkd spowodowanych wod kondensacyjn norma DIN 4108-3 podaje dla nie klimatyzowanych budynkw mieszkalnych i biurowych, na zimowy okres roszenia nastpujce uproszczone zaoenia dla oblicze: Klimat zewntrzny: -10C, 80% wzgldnej wilgotnoci powietrza Klimat wewntrzny: 20C, 50% wzgldnej wilgotnoci powietrza Czas trwania: 60 dni

Tabela 8: Para wodna nasycenie Jest ono przedstawiona na krzywych punktu rosy (rys. 35) lub w tabelach (tabela 7) 7.1.2.2. Przebieg izoterm Izotermy s to linie lub powierzchnie, na ktrych panuje rwna temperatura. Ruch ciepa nastpuje od wyszej temperatury do niszej, tzn. od ciepych obszarw w

Strona 53

W tych warunkach osigana jest temperatura punktu rosy przy 9,3C. W praktyce oblicza si przebieg izotermy 10C w powoce zewntrznej. Zgodnie z tym ustala si poziom montau okna tak, by izoterma 10C nie przebiegaa na powierzchni wewntrznej lub w pomieszczeniu. Jeli punkt rosy ley jednak w obrbie powoki zewntrznej lub na powierzchni wewntrznej: woda kondensacyjna musi mie moliwo przenikania na zewntrz wzgldnie musi by odprowadzona w taki sposb, aby nie doszo do uszkodzenia budowli Pierwotnie jest to osigane, jeli poziom montau ley: w przypadku ciany monolitycznej po rodku ciany w przypadku warstwowej budowy ciany w obszarze ocieplenia.

Przykadowe przebiegi izoterm dla typowych sytuacji montaowych zawieraj rysunki 36 do 39. Aby zmniejszy ryzyko tworzenia si pleni, ktre istnieje ju od wzgldnej wilgotnoci powietrza wynoszcej 80%, naley przestrzega wg DIN 4108-2 temperatury powierzchni od strony pomieszczenia si 12,6C (same okna s wyczone z powyszego). Oznacza to, e wspczynnik temperatury t Rsi 0,70 . Obowizuje zasada:

t Rsi =

si e i e

Gdzie: si = temperatura powierzchni od strony pomieszczenia i = temperatura powietrza wewntrz = 20C e = temperatura powietrza na zewntrz

Rys. 36: Wpyw pozycji montau na przebieg izotermy 10C

Wewntrz Po rodku Na zewntrz

Woda kondensacyjna

Strona zewntrzna -5 C

Rys. 37: ciana betonowa z murem oraz wentylowan stref izolacyjn, okno z tworzywa sztucznego z obokniem w obszarze strefy izolacji.

Strona wewntrzna +20 C

Strona 54

Strona zewntrzna -5 C

Rys. 38: ciana betonowa z systemem zespolonym izolacji cieplnej, okno z tworzywa sztucznego monta z przodu, styczne. Strona wewntrzna +20 C
o

Strona zewntrzna -5 C Rys. 39: ciana betonowa z systemem zespolonym izolacji cieplnej, okno z tworzywa sztucznego, monta centralnie, izolacja ociea. Strona wewntrzna +20 C
o

7.1.2.3. Dyfuzja pary wodnej W gazach, cieczach, nawet w ciaach staych nastpuje wyrwnanie koncentracji, ktre m.in. jest zalene od temperatury, rnicy cinienia i koncentracji i jest nazywane dyfuzj. Wysze cinienie czciowe pary wodnej jak i wysza temperatura w pomieszczeniu powoduj dyfuzj pary wodnej od strony

pomieszczenia przez powok budynku na zewntrz. Kady materia stawia specyficzny opr powstajcemu przy tym strumieniowi pary wodnej, ktry jest oznaczany przez liczb oporu dyfuzji pary wodnej . Im mniejsza warto , tym wiksza ilo pary wodnej moe przenika przez materia (patrz tab. 9).

Strona 55

Materia Powietrze Tynk cienny i sufitowy Tynk gipsowy i wapienny Beton normalny Beton ceramiczny Pyty gipsowo- kartonowe Mur z klinkieru Mur z cegie penych lub pustakw Obudowa cienna z klinkieru cienkowarstwowego Pyty korkowe Drewno Pyta wirowa Wena mineralna, zwizana Pianka poliestrowa Pianka poliuretanowa (gsto 0,030 0,040 g/cm3) Pianka z ywicy fenolowej (gsto 0,020 0,100 g/cm3) Pasma bitumiczne dachowe i uszczelniajce, grubo 3,0 mm Pasmo bitumiczne z wkadk z folii metalowej, grubo 2,2 mm Folia PCV Folia polietylenowa Folia aluminiowa (125 g/m2) Szko

Opr dyfuzji pary wodnej 1 6 10 4 10 60 100 2 10 4 10 100 10 16 200 5 10 50 10 50 1 60 100 60 50 10.000 80.000 paroszczelne 50.000 100.000 paroszczelne paroszczelne

Tabela 9: Opr dyfuzyji pary wodnej materiaw budowlanych. Obszerne dane patrz DIN 4108-4. Warto oporu dyfuzyjnego pary wodnej jest liczb porwnawcz, ktra podaje o ile razy opr w warstwie materiau jest wikszy ni w warstwie powietrza o tej samej gruboci. Warto naley pomnoy przez grubo warstwy d (m) i wwczas otrzymuje si odpowiedni grubo warstwy powietrza sd = x d (m) Z powyszego wynika: od strony pomieszczenia naley stosowa materiay o wysokiej wartoci oporu dyfuzyjnego pary wodnej od strony zewntrznej materiay o niszej wartoci Aby para wodna, ktra wnikna do wewntrz moga przenikn na zewntrz caa powoka budynku wcznie ze szczelinami montaowymi musi by wewntrz bardziej szczelna ni na zewntrz. woda, ktra przenikna z zewntrz musi mie moliwo odpywu ponownie na zewntrz w przypadku wielowarstwowych zewntrznych elementw: - opr dyfuzyjny warstw czci budynku powinien zmniejsza si do zewntrz - warto izolacji cieplnej warstw budynku powinna wzrasta na zewntrz naley uwzgldni cay system wcznie z drogami pobocznymi 7.2. Wpyw temperatury Wszystkie materiay rozszerzaj si wraz z wzrostem temperatury lub skracaj si wraz z jej obnianiem. Oznacza to, e okna stale zmieniaj szeroko i wysoko zgodnie z cigle zmieniajc si temperatur.

Strona 56

Zmiany dugo musz by przejmowane przez szczeliny i naley je uwzgldnia przy szerokoci doborze ich wielkoci. Ponadto naley take pamita o spowodowanych przez temperatur ruchach innych materiaw i elementw.

7.2.1. Wspczynnik rozszerzalnoci liniowej Ruch termiczny jest cech specyficzn materiau i charakteryzuje go wspczynnik rozszerzalnoci liniowej t.

Materia Aluminium Mied elazo Stal Beton Szko Drewno PCV-U Polietylen Polipropylen

Wspczynnik rozszerzalnoci liniowej t (10-6/K) 24 16 12 12 12 39 36 70 200 160

Zmiana dugoci l (mm/mK) 0,024 0,016 0,012 0,012 0,012 0,003 0,008 0,003 0,009 0,07 0,20 0,16

Tabela 10: Wspczynnik rozszerzalnoci liniowej t wybranych materiaw w zakresie temperatur od 0C - 100C. Z rnicy temperatur T, dugoci wyjciowej l1 oraz wspczynnika rozszerzalnoci liniowej t mona obliczy oczekiwan zmian dugoci l: wspczynnik rozszerzalnoci liniowej PVC-6 U = 70 x 10 /K. Pomiary midzy 20C oraz + 80C na biaym oknie o wielkoci 130 cm x 150 cm wykazay tylko wspczynnik rozszerzalnoci liniowej OKNA = 25 x 10-6/K) (patrz tabela 11). Jeli z przyczyn bezpieczestwa przy obliczeniu przyjmie si 60% wspczynnika PVC, tzn. nie 70 x 10-6/K lecz OKNA = 42 x 10-6/K przy temperaturze 15 C z rnic temperatur 30 C, dla zamontowanych okien w tabeli 11 wynikaj obok wartoci teoretycznych podane rzeczywiste zmiany dugoci.

l = t l1 T
Przy czym naley uwzgldni kolor okien. W Niemczech biae okna osigaj temperatur powierzchni okoo 45C. Na powierzchniach okien kolorowych osigane s temperatury do 75C. W zamontowanych oknach rzeczywiste zmiany dugoci s jednak mniejsze ni wyraone przez specyficzny dla materiau Tabela 11 Szeroko okna (cm) 150 250 350 450

Zmiana dugoci l (mm) przy 30C PVC-U = 70 x 10-6/K 3,15 5,25 7,35 9,45 OKNA = 42 x 10-6/K 1,9 3,2 4,4 5,7

Strona 57

Przedstawiajc powysze w sposb uproszczony naley przy projektowaniu szczelin montaowych, dla biaych oknien z PCV uwzgldni na 1 m szerokoci okna zmian dugoci wynoszc 1,25 mm. W przypadku okien o kolorowych powierzchniach ta warto ulega podwojeniu, poniewa latem rnica temperatur powierzchni osiga T = 60C zamiast 30C. Z powodu niewielkiej przewodnoci cieplnej profili PCV-U naley w przypadku okien o kolorowych powierzchniach oprcz zmiany dugoci poziomu okna uwzgldni take ugicia w kierunku pionowym. 7.3. Ochrona termiczna Ochronie termicznej w wysokim budownictwie (patrz DIN 4108 i rozporzdzenie o oszczdnoci energii) ustawodawca w Niemczech nadaje najwyszy priorytet obok oszczdnoci energii i stawia w tych punktach stale wzrastajce wymagania w stosunku do budowli. Przy caej orientacji na oszczdno energii nie naley jednak zapomina o komforcie klimatycznym w pomieszczeniu. rodki ochrony termicznej powinny: zmniejszy straty cieplne zapobiec przegrzaniu letniemu unika wychodzenia w zimie zapobiega kondensacji ale take, o czym si najczciej zapomina: zapewni odpowiedni komfort

Obie ustawy regulujce wymagaj: Szczeliny w zewntrznej powoce budynku naley uszczelni hermetycznie w sposb trway zgodnie ze stanem techniki. DIN 4108 zawiera wszystkie wskaniki cieplne i dotyczce wilgoci, techniki obliczeniowe jak i wymagania i wskazwki dotyczce planowania i wykonawstwa.

7.3.1. Przewodno cieplna Aby sprosta tym wymaganiom miarodajn cech jest przewodno cieplna materiaw budowlanych. Wskutek przewodzenia ciepa przez materiay ciepo jest transportowane od czstki do czstki. Jest ono scharakteryzowane przez przewodno ciepln . Podaje ona, jaka ilo ciepa w czasie jednej sekundy jest transportowana midzy dwoma rwnolegymi rwnymi powierzchniami 1m2 przez warstw materiau o gruboci 1m przy rnicy temperatury 1K Przewodno cieplna nie jest jednak wielkoci staa, zaley od: temperatury zawartoci wilgoci gsto wielko, rodzaj i rozmieszczenie porw cinienie gazowe w porach rodzaj gazu w porach Mimo tego przewodno cieplna , najczciej obliczona przy 20C podaje wane wskazwki do wyboru materiaw budowlanych odpowiednich w danym przypadku (Tabela 12).

Strona 58

Materia Aluminium elazo Stal Mied Beton normalny Gazobeton Pena cega elbet Karton-gips Granit Pustaki 30 cm Drewno wierkowe Szko Pytki PCV-U Polietylen Polipropylen Korek Wata z wknem szklanym Pianka polistyrolowa Pianka poliuretonowa Woda Powietrze Para wodna Dwutlenek wgla (CO2)

Gsto (g/cm3) 2,7 7,86 7,84 8,9 2,4 0,5 1,5-1,8 2,4 2,8 0,53-1,28 0,6 2,5 2,0 1,4 0,96 0,81 0,25 0,015-0,10 0,012-0,035 0,03-0,035 1 0,0012 0,0025 0,0019

Przewodno cieplna (W/mK) 220 50 50 380 2,1 0,22 0,5-0,83 2,3 0,42 2,9 0,42-0,58 0,13 0,8 0,58 0,14 0,33-0,50 0,24 0,036-0,045 0,04-0,037 0,037-0,044 0,029-0,035 0,60 0,025 0,031 0,014

Tabela 12: Przewodno cieplna niektrych materiaw budowlanych w zakresie temperatur midzy 0C a 100C (dalsze obszerne dane patrz DIN 4108-4).

7.3.2. Mostki cieplne Mostki cieplne powstaj przez materiay budowlane, ktrych przewodno cieplna jest wiksza ni materiaw otaczajcych je. Prowadz one do przeniesienia przebiegu izoterm i tym samym do przeniesienia punktu rosy. Oznacza to np.: nie stosowa metalowych klockw nonych! Powstanie mostkw cieplnych ma wpyw na przebieg temperatury na powoce zewntrznej i tworzenie wody kondensacyjnej na wewntrznej powierzchni czci budowlanych. Oczekiwane temperatury powierzchni i

straty ciepa w czasie transmisji mona obliczy przy pomocy rwnania przewodzenia ciepa oraz metody elementw skoczonych. Jeli wspczynnik temperatury tRSi opadnie do wartoci poniej 0,7 i temperatura powierzchni od strony pomieszczenia poniej 12,6 C konieczne s budowlane rodki do zneutralizowania mostkw cieplnych. Dzisiaj mona obliczy przy pomocy odpowiednich programw rachunkowych izotermy dla najrniejszych sytuacji montaowych (patrz 7.1.2.2.).

Strona 59

7.4. Ochrona akustyczna Wymagania wobec Ochrony akustycznej w budownictwie s okrelane przez DIN 4109 oraz Izolacja akustyczna okien i ich dodatkowych urzdze przez wytyczn VDI 2719. Oba rozporzdzenie nie s identyczne. W zalenoci od wykorzystania i pooenia budynku naley uwzgldni specjalne wymagania odnonie ochrony akustycznej przy produkcji i montau okien. W przypadku okien miarodajna jest izolacja akustyczna powietrzna podczas gdy pobudzenie przez dwik materiaowy okna z pewnoci rzadziej odgrywa rol 7.4.1. Dwik szczelinowy Oba rozporzdzenia wskazuj take na znaczenie uszczelniania szczelin w celu ochrony akustycznej, ktre jest realizowany przez wprowadzenie wytumienia dwiku. Poprzez cakowite wypenienie szczelin odpowiednimi materiaami izolacyjnymi (patrz punkt 5.3. izolacja) poprawia si oprcz izolacji akustycznej take izolacja cieplna. Wane jest hermetyczne zamknicie szczelin, poniewa ju niewielka rysa w znacznie pogarsza ochron akustyczn. 7.5. Obcienia mechaniczne Okna podlegaj w czasie uytkowania obcieniom mechanicznym wynikajcym z: obcienia wiatrem wagi wasnej uytkowania komunikacji warunkw budowlanych Wszystkie siy dziaajce na okno musz by przenoszone bezpiecznie do budowli. Aby to osign, naley przestrzega nastpujcych punktw: musz by zamocowane mechanicznie poczenie z budynkiem nie moe by sztywne naley przestrzega minimalnych odstpw mocowania ciar wasny naley odprowadzi przez klocki none Szczeglnie naley uwzgldni: nie jest dozwolone mocowanie wycznie przy pomocy pianek montaowych ruchy budowli nie mog prowadzi do obcie i zakleszczenia okien, poniewa okna nie s nonymi czciami budowli.

Strona 60