00

,
Dr JOVAN JOVIeIe
SKOLA ZA GITARU
I DEO
/ .
. I
I
d r J ovan J ovi c ic
SKOlA ZA GrTARU - I de o
Sa ra dni k
mr Dubra vka J OVIC IC
Rece nze nli
Dragutin COLIC
Vlast imit PERIC IC
Kon st anlin BABI C
Glav ni i od govorni urednik
Zo ran ZI VKOVI C
Ur ed ni k
Lj ubomi r MIe IC
Na slovn a strana
Ne nad ZI VKOVI C
Not ografija
Dragica CIR IC
Tehrricki ur ednik
Mom ir ka VID ENOV IC
Za izda va ca
pro f. Ljubisa STOJ ANOVIC, d irektor
Res enj em Repu bl ickog sek re te ri ja ta za kul tu r u SR Sr bi je br. 413-465/
73-0 2 od 19. VI 1973. god . ne placa se po rez na pro me t ("Slu i beni
g la sni k SR Sr bi je , br. 53(72) .
For ma l: B-4. Obim: 15 s t. la ba ka . Tiraz: 1500 pr.i rner a ka
Izda vac : Izda vacka o rganizac ija " No ta Knja ievac, M. Tita 41
Sta mpa : "Stil " Pod vis
ISBN 86-357-0080 -5
DRUGO DOPUNJENO IZDAN\..JE
Gitara je uJugoslaviji uvedena kao nastavni pr edmet u muzicke, uciteliske, a u nekim republikama. i
u osrnoqodi snje osnovne skole, Razumljivo je zbog toga sto je nastal a potreba za udibenicima za
.ovaj instrument.
lmajuci u vidu nastalu potrebu za jedn om sistematskom skolorn, kao i i elj u svih onih koji jos nisu u
moqucnosti da u e git aru pod rukovodstvorn nast avnika. pr istupio sam pisanju ovog elementar
nog udzben ika, koj i treba bar priblizno da zadovolji nastale pot rebe.
Celokupna S k 0 I a z ag i t a r u sastoji se iz pet delova ,
Ovaj deo udzbeni ka, dopunjen i pro siren kako tekstualn im objasnjenjirna tako i novim notnim pri
merima. obuhvata osnovne element e tehnike sviranja u okviru prve pozic ije.
.Uz ovaj prvi deo udzbenika starnpan je i p oseban dodat ak sa izbororn odqovarajuci h kompozi cija
poznalih velikih pedag oga i kompozit ora.
Koristim i ovu priliku da se zahvalim kompozit orima - profesorima Dragutinu Colicu i Vlastimiru Pe
ricicu , dao i docentu Konstantinu Bablcu, na podrsci, veoma korisnim savetirna i saradnji.
1973. Dr JOVAN JOVICIC
AC C ADEMIA M U SI C AL E C H TG T AN A
( e r e tl a l on d " =;on e ; 1 G ; u n 0 1 9 .), Si
S I E N A
. _.
....i .... di e;n;' 1 1 oo 9 ( 7. - A mr ro uc 2 0 .2:'>"J
Pour la 1e j ugoa l a v Ur Jovan J ov i e i e. a aai st'
au eour8 de r1aasique que j e donne dana eet l e Aeead emia P. t
j e lIUi 1I fort heureux de c c nat.at.e r .que le progre a a c e Otn p 1i par 1u i
dans l'exeeution d8 eet bien qua dans Ba eonnais
lIance tecnbnique et th'orique eat VTaiment remnrquable. Tl es t art
dorenavant a eIercer aa carriere aoit dana 1a virtuo sitp. Oll dans
1a i l obtiendra sans doute dea bona
Siena 1e 4 Aout i 961
/
..Veo ma sam sreca n d a ko ns ta tuj em da je Jugosloven rnr J O\ 3n Jo\i(' iC lOkn m c e rvor ogodis
njeg usav rsavanja u mojoj kl asi na AkaJ emiji " lUdj ijana" u Sije ru ro qipo uspe h kak o u
interpret acionorn rako j u tcor ijskom i rehni korn pogledu . Bez surunje ce I: t.t... Ltri}t-1i izvodaca
vi nOUZ3 ili ped agoga POSl iZ31 i velik e uspehc".
\lll.ri-"b
-4.\ID 1%1 4Od .

'&...da 5J

<,
"z.t \JJ-'- "'c..9..,;> -s."'-S-':-- l .,(, c
'ik
e-
-; ... iR..-... -s
-f't- GR.
I <:.cu<<::>
cr:::oCi'J:t e R.D, \;;v'<J.<'i.S
.. JI-, <;!/c.
-1:6-cQ.o 4i
A: (M l -z...; c.u.'i:.-U- '1 <l< 0:.
--t-o.J(,e' O<z. c.'i.,.A.
(1.15 ,,<-\<. .
Met od studiranja gita re ko ji je sa inio G. JOVAN
JOVI C1C pred stavlja srecan rezult at njegov e duge i
inteligentne delamo si i na tako lepom instrumentu kao
umetni ka i kao pedagoga.
Poz ivam mlade Ju qo sloven e da se slu fe ovom
studij om ako zele da se u klju ce u moju sko lu i
vefl an st ve nu tr adi ciju koju su stvaraf Sor, Tarrega i
druq i.
l
A. Segovia
Madrid . 1977 .
,---
Maestro Andres Segovia u razgovoru sa au torom skote dr Jo vanom Jovici cern ( 1973 . gOO.)
Uns 1.III.port.atlte co ntrl buc 16 n e 1..0. eneenenee a. l.a \4001 0a
de lA gultnr re. ccn ccmpc rdcc c ob e e r-va eoe an I n E8c ue l 0 pe. re. Gu1_
de L mae a t r-c yugoc a Lnv c Dr , J OVon Jovl t:16. Imp or t.ant.e porq ulIlI
tra e.uca 188 iIl&J oTOe e xpc r- t e uc r uc c r-t t e t rce s deL Pr-o r e ee r- Jo v1l! 16
y T'e I'WD O 10 m.as vd Il do que has t e. hoy ha ccnq ut c t e dc 01 a r te do l a
Gu1 \..arre. a 1 0 largo de lJU tu oto r r e , SB trn t a do 16 oo n t 1nu 1dnd de
un.a b r i llAntE' trnd 1c 10n c r ud c t i co c e o e ec m e t r uae o r c que , l' or eu
cou n ten te e vc I uc r n c r vf e t t cc (l l t orn t uru., cc ne t.r-cc o r n , r nn cvec ro
no e d1fu.s16n wu vc r ee , c ec , }, z-equ e r-e .81l1L1=o de wie
e ae e r-ede y ec cc rn c 31 otelllllt12nc 10n do eu on 8a f'la.nw ven vc ce e eI
pun t o d. v ista tc6 r lco COIllO do l t dcnl co-proble mauco .
EI eu t or- da o a tu E3 CUcl o. 11 0. ccnoi dc re c opor tunc 10. i n c tu ei
e n va r1 011 dc volilinen e 9 _adelnd3 do 100 o jcl.il pl o B c 16 01c ou dlJ ou r a ,)
de }\ll ch. Sor , Gl u l 1a o l . TdrreG, a t c . - do
t OB y preac a de ae rce cua co mpt i ce c i onc s r f t 'ItI1c as, e n e ep e c r c t de
c u r-e e popul a.ros c epencfe e da c e t t Lc r Iesec nc s rcncc In
t:.n f n e t ruxoo tc de pr -orun ce e V1ven C1a:3 pc puj c r-cc , quc OlJ
t.a 1.nnovac16n d1Wic t1 c a. Q:3UID.O unu e opc c r o I l li1 po rtonc l u en nU0 t1t r 08
t r eepce , cuenc on cl orte .IllUOl col pc rec i c r en c ea pc r c c or 1 0 :3 uu
r-re ee e y 01 a cr1Ja1nntorl ll.:J qun han 1.mpl1cnOc l.a.s de noltl1_
nact cn cc 00 y populnr.
Agradozeamoe aJ. ]4nOQtro Jov'H:1 t 109 a r an don e JJfu Cr20:J ur t f a vr
c o e 'I qua ha. dOd 1c o.do 0 lo. ccc c e pc rn de OU
r r-c rc ee au I ftrg.a y mftn {flca ca r-re r-u 110 eonce r- t t e rc y po da,ltogo
q ue pone ho)' 8..1 e Icun ce de vc dc e qut e no e e e co necgr-en a e e xu
d1ar y e en eon e r l. gultQrra. y qu i ene e enb r -n eace rj c br1l1Q.Dto
pa r tl do pedat6leo a e c t c cu rs ,
za gi t a r u" jugosl ovenskog ma e stra J ovana
.Jovi ci c a preds t av1ja zriac aj an doprinos ovlada vanju tehni
kom savremene qi t a r e . Nj e n zn ac aj je u t ome st o prenos i
najvr e dn ija umerni cka i skus t va profesora .Jovi c tc a i s az t -.
ma s ve s t o je t ok om s vo je duge i s t or i j e dost i gla umet nost
gi t ar e . Radi se 0 kont i nui te t u sjaj ne di dakt i c ke t r adi c i j e
ovog i ns tru ment a kcji , 'z bog s voj e st al ne umet ni f.ke e volu
ci je / li te rat ur a, izrada gitar a , rehn i ck e novine , r a s pros
tranjenost s t rom svet a it d . /, takod e zaht e va j e dnu vrsnu
i mo dernu s i s t emat izac i j u njene nastave,kak o uteorijskom
t ak o i u te hn icko-proble mskom pogl e du o
Aut or ove IlISkole
tl
s mat r ao je pogodn i m da. u nj ene
po jecline clel ove - por e d kl a sicnih prime r a iz clela 8aha,
Sora, Albeniza, Djulijanij a, Agv ad a. Tare ge i dr. - uklj u
c i i odl omke, odnosnq dela izrazit e ritmi c ke s lozenost i,
pose bno sp an s ki h narodnih t vorevina flamen...l<:o stila. PoSt0
j e gitar a in s trum ent koj i j e duboko pove z an sa narodnim
u vot om i obi c aj i ma , ve r; e mo da j e ov a di dakt ic ka in ova
c.ija cd posebnog znacaj a u danas nje vre me, kaq.a, i z gleda ,
u muzic koj umetnosti ne st aju barijere koj e podrazume-vaju
termini " kl asfcno" i "narodn o".
Zah val j ujemo mae st r u Jovi ci cu z a ve1ike u met nicke
mat e r i j alne napor e koj e je ul ozio u koncep c i ju s yoj e
"Skolen , koj aj e pl od nj e gove duge i ve lic anst venekarij e re
um e l nika i pe dagoga . On l o s voje de l o dana5
c i ni dos tupnim s d ma oni ma kOjl se posvec uju sl uctiranj u
ili poduc a v31ju gil a r e i koji ce s\" .:J. k ak o umet'i ci::! i z nj e-;:. e:
izvuk u i zvan redn u pedagosKu kor i sL
Rim,3. XI
i
GITARA KROZ VEKOVE
Gi tara dan a s p rcdstavlja j edan od naj popul a r n ijih i riaj pr i s t upa crii j ih rnuz i ck i h i nst r u
rnenat a , Od Sp anij e , z a koj u je po j a m g i t ar e ne r a zdvoj no v'ezan, p reko ze ma l j a Latins ke Ame
rike , Afri ke, Evrope i Azije , s vaka pe s ma , igra i uop sr e s vaka manife st a cij a vezana : z a po
jam ml a dos t i , be z nje se ne moze z ami sl i t i .
Naj z nacaj ni ju ul ogu gi t ar a ima ka o kame r ni sol i s t icki inst rument.Ni z del a vel ikih maj
st ora , od s tar i h l a ut i st a r Lui s Milan- a,L.S .Wei s-a Franje iz Bos ri e , preko J .S. Ba ch-a i N.
Pagani ni- a , pa do vel ikih s a vr e menih maj s tor a : H. Villa- Lobos- a, IVI. To r r obe , Castelnuovo
Tede s c o- a koj i su p isali za gi ta r u s olo , s a kame r nim s a s t av t ma ili sa s i mfo nijskim orke
s t rom, naj bolje pokaz uj u k ako j e ovaj i nstrument bi o uv e k ozbi l jno tretiran i ko l iko s u veli
ke nj egove i zvoda cke moqucnost i .
Git ara s pada u grupu z i c anih in strumenat a na kojirna s e t on pr oi zv odi trzanj e m - c u
panj ern zi c a.
NAJSTARlJl O LlC l LAUTE(LEUTE) 1 GI'TARE
(Sumeri 2600. god. p.n. e.)
Po s t oj bi na gi t a re i njoj s l icne La ut e (Lut njo , Le ut a) j e Prednj a Azij a , .Ios s t a ri na r od i ~
Su meri , Asi ri i Vavilonci ok o 2. 600 gocline pre na s e e re irnaj u in strumente od tirvot a na koj i
ma SU raza pete z ice . Nazi v ovog pretka git a r e bi o je AL-UD. Kako UD na starom ar a pskorn
jeziku zna i drvo , moze se z akljucit i da je osnova na koj oj je bil a raza peta zi ca, na t o m naj
s tar ije m in strume ntu, bila od drve t a , Pod uti c ajern roma skih j e zika od na z iv a AL-UD na st a o
je na zi v LA-UD, odnos no LAUDA, a u nasi m kr aj e vima Leut.
3
Stari Pe r si j anei i maj u t akode s l i c a n in strument koj i na z i vaj u L -'cH. C g r obni e a ma s t a
rih Eq i pc a na nalaz e s e c r te z i koj i pr c ds t a vlj aju i ns t r u me nt e , koj i s e t akode mogu s ma t r a t i .,
pre ei ma l aut e i l i g i t a r e . Naj s t a r i ji e rtez i pot i c u i z St arog Egi pt a ne2 j e ok o 2 . 500 . do 2 .400.
godi na p re na s e e r e . Poda t a k da s e ertezi o vi h st arih i ns tr ume nat e nal aze i na z i do vi ma qr o
bni c a i z ka s ni j e q doba gov ore da s e o va j in st r ument u s t a r o m Eq i pt u ncqo vao i r a zv ijao. Ta
ko u d oba Se na s t ri s -a 1(19 50 - 1935. pre n c o ,') z ap a z a s e i oblik s l i c an ka s ni jem obl ik u lau-"
t e Na z i do vi rn a g r obni ea ka srr ij ih vl a da vi na Lvl a d a vi na Te be 155 5 - 1355 pr e n . e .) v ec: se p r i v
mccuj e r azvi j eni j i ob l i k g i tare koj i j e nal i k na danasnj u , U to vr e me se j .avl j a i ime KINNOR
i NEFER.
G)================:==:::====::J
= = = ~ = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = r l : : : ? >
G=========================::::t:c/
I NSTRUMENT! I Z EGIPTA KI NNOR I NEFER
(2500- 135 5. god. p.n. e.)
(Inst rument s<arih Ri rnl j ana)
G RCKA KI TH ARA
(1 40- 330. god. p .n . e.)
4
U s taroj Grc koj zicani instrumenti s u ve oma poz na t i i popu! a r ni . Iz gl e da da su Grci u
kont a ktima s a Persij an cirna upo znali i z a vole l i nj i hov inst r u me nt TAR i prenel i 9a u Gr c ku .
Ov aj instrument S Ll na z.va l i prc ma pe rsi j s ko rn na z i vu "TAR " : KITHARA . Po m inj e s e u
Gr ckoj j os negde oko '140 godi ne pre n.e .
I st ar i Ri rnlj ani i rnaju z ican i io s t ru mont pozna t pod na z i vo m C ITHARA TEUTONI CA .
Postoje podaei da su i st ar i Slove n i po s e do va l i z ic an e in st r umente na kojima su svi r a
1i (S 9 1 godine) .
U doba Ka rl a V' e l ik oq u Evr opi su vei: uveli ko rasprostranjeni z i c a ni ins t r u me nt i r a z
lici t og o bl i ka, Ov i ins tr ume nti s u ve c s li cni dana s rij c rn obliku laute ili gi t a r e .
INSTRU!"IENTI IZ DO A KA RLA VELIKOG
....
.. '"'-
...

,
.....,. ~ r , ~
A
..
...
,
......
~ - ~
.., 'Y
.'
J ) ~
~
"""l
-
'T ,.
~ . ~
.J .J .J
V'
-v
..
, ~
.. .. -
!..
-
~
J ....

J
.
-
.,.
..
... ... ~ ." ... ~ .. ....... ....
~
..
~
~
V J .. ~ ..
r
~ V -
. ..... ... ~
~
.. ....
J
! ... ,.,.
-
.., .....
-
~ ."
J
... '"
..
V' '01 '01 ~
J
.,.
- -
... ... ......
'01
ZAPISI PRVIH INSTRU!'1ENTALNI H KOM POZ ICIJA
5
Moze s e uz eti da pun r azvoj git a r e i l aute u Evropi poci nj e d ol a s ko m Arablj ana u I X
ve ku. Oni donos e s voj AL- UD koj i se , bl aqodareci r a z vo j u t r ub a dur s t va , veo ma b r zo s i r i po
evropskim zeml j ama .Ovaj in strument j e i ma o velik i znac aj z a ocsu r a z voj muz i ke , be z ob
zi r a da 1i s e poj avl j i va o u ob li ku l aut e , gi ta re il i vi hue le , kako su je z val i u Spani j i . Pr ve ' ins
trumentalne kompozi c ij e uopste na s t al e SU na ovom in strumemu .
U XII! veku porn i nju se nazi vi "Git,Jr,J Mori s c a " i "Gir ar a Latina ",
0;:)
0
0
o 0
GlTARA LATI NA XlII VEK
GITARA MORISC-\ XIII VEK
GlT ARE SA J EDNIJ'v1 r DV_-\ VR_H.-\ I R.-\ZU CITI :--l BROJ Ei' 1 ZIC-\
6
Dalj i muzi c ki razvoj s t a vlj a o j e Izv odace p r e d s ve s l ozenije t e hni c ke zahteve,a ovi su
s a s voje st r a ne , vr s i l i pr it i s ak na graditelj e da s hodno ovim zaht evima p r il agode oblik i kon
s t r ukcij u in s trumenta. Prave s e in strumenti r azl i c i t oq oblika i forme s a i s pupce ni m "! rav
ni m dn om, dubljenjem drve ta ili l e plj enj e m pl oca , Tr az.i se naj bolj e dr vo i p r a ve s e inst r u
menti , zbog t ehni ckih zahteva kompozicij a, s a jedni rn il i dva vr a t a , SB ce t i r i i li c'ak dvades et
s e dam z ica . Ta da poci nje vi dni je r a zdvajanj e ob l ika La ur e od gitare , i a ko j e na cin svi r anj a 09
tao ist i ili s l ican .
GITARA
GITARA GITARA
A. STRADI VARIUS -a FRANZ-a SCHUBERT-a N. PAGANINI-a
U t o do ba i veliki maj s t ori , ka o sto j e J.S.Bach, komponuju.veliki b r oj kompozicija za
l aut u, J .S.Bach je napisao c e t i r i s vite za ov aj in strument.
Vremenom s e us t al io oblik naj pre laut e, au XVIII veku i gi t are . Poznati gr a di te lj vio
li na A. Stradivarius pravio je i qi t are . Njegove gi tare vec odgova raj u s a vremeno m ob l i ku . 0
ne s u s t i c ne gi t a rama koj e se p r a ve u ital iji i na koj i ma su s virali i komponoval i
ve liki maj stori Franz Schubert i Ni col o Pag anini .
Dimenzij e gi tare s e ni su us tali l e nl do danas j er jos uvek gr aditel j i t r aze naj.
bol ja resenj a za me dus obne odnose poj edi ni h dei ova ko r p usa . Ustalj enoj for mi git are saobra
7
zen je i naci n proizvodenja tona, nac m sviranja i upotrebe instrumenta, pa se u tom pogledu
skoro vi se i ne eksperi rnent i se . Danas se gitare uglavnom razlikuju jedna od druge po unu
t r a snjoj konstrukcij i , izboru materij al a i ornamentima. Cak su i po di menzij ama pojedinih
dei ova gitare raznih graditelja pri bl izno iste. Ovde se misli na normainu savremenu koncer
tnu gitaru spanske gradnje prema modelu Antonio de Tores-a. Medu najpoznatije qraditelje
darras se ubr aj aj u : lqna ci o Fleta, Ramirez, Est o's so , H.Hauser, Galenoti, i jugoslovenski gra
ditelji M.Bockaj i E.Krskeny. .
Jos uvek veliki broj majstora graditelja, au poslednje vreme i naucni ka aku st i c ar a ,
nastoje da detaljnijim studijama otkriju zakonomernost dejstva pojedinih, na kvalitet tona,u
ticajnih faktora koji se moraju uzet i u obzir prilikom konstrukcije instrumenata.Najzad je
i gitara, kao violina i klavir, izazvala interesovanje naucni ka za svoj u konstrukciju, ci rne je
pot vr den znac aj koji se daje literaturi i muzici koja se na njoj izvodi.
FERDlNANDO SOR
8
RAZVOJ GITARISTICKE PEDAGOGIjE
Ka o s t o smo videli , uporedo s a r azvoje m muz i ke r a z vij no se i us a vr s a va o obli k i kon
s t rukc ij a gilare , uvek s a t e znj om da s e o rn oquci da i zvodac i buclli u rnoqu cnost i da s to l ak'.se
i s p r e t ni j e izvedu na stale kompozi eije . Ist o vrorne no s e r a z vij al o i prenosi l o sa gener a cije na
ge ne r a c i j u i i sk us t vo u svir anj u , tj , ra z vij al a s e i qi t a r i st i ck a pedagogija . Ka o 5 t o su s t a ri
l a ut i st i bel e z i l i s kice s voj i h kompo zici ja r azni rn oz. na ka ma , s l uz e c i s e e r t a njem vr a t a q i t aro
i obe l e z avaj uc i me s t a na koj i ma t r e ba U odr edenom ruo mc nt u pri t i s nut i z ieu, t a ko s u i p r va
i skus t va u vo st i ni s vi r a nja bi l a pr e nos en a il i us menim pre da nj em u c1irekt nim konta kti rna ili
kor i s c o nj e rn raznih o z.nak a iCi sirnbol a . Ka o s to j e p r ona l a z ak s a vreme nog not no q si st ema
. z na l no c1o prineo r a zvoj u muzi ke i moqucnosc u c1etaljnog z.ap i s i va nja m i s l i i poruke ko mpozi
t o r a kr o z odqo va r aj uc a rn uz.ic ka del a, tako j e isto ov o notno p is rno z nat no doprinelo r a z voj u
op s t e rnuzi c ke peda gog ij c, pu i gi t a r i s t ic ke , Os ni va ci rn a sa vr eme ne gi t a r i st i ck o pecla gog ije
mogu se s rn a t r a t i u Sp a n ij i Dionisi o Aq uado i Ferdinanclo Sor , a 1I It a l i ji Ferdinando Ca r ul l i ,
Matoo C a r c ~ l n l l r o ( ; ill l i nt1 i .
DJONI SI O AGUADO
9
. j i hove skol e , e t i de i uputstva j os uve k s u osnov ni put ok az kako t r eba pri c i qi t ar i , ka
ko s e up ozna t i sa e lemenli ma tehnik e i st o je naj va zri ij e , j os uv ek s e kroz njihove vezbe ,i de
l a svaki ml adi pocet ruk brzo s rod i s a g i tarom i zavo li je. Ka sni je c e rno upozri at i i neke od 0
Vi',1 pedagoga i k a o z nacaj ne kornpozt toro , poqotovo F. Sor - a iM. Gi ul iani-a cij a s u de l a i da
n .is veoma poznat a i nal aze se na r e pe r t oari ma qot ovo svi h ve l iki h umetnika gi t a r i st a , U s vo
..im koncertnim kompozicijama F. So r, jos pocet korn XIX veka s t avlj a pred izvodace dos ta te
ske i s l ozene t e hni ck e z a hteve. Za razliku od dot a das nj ih ko mp ozit or a z a q i t ar u , koj i ma nje
vi se komponuju mel odi ozne, l ake i j ednost avne j ednogl asne kompozi ci je, Sor svoja dela bazi
r a na s Iozeruji rn ha rmons ki m kretanji ma, j er je git a r a h armonski in st r u rnent s l ic a n kla vi ru .
Narayn o da l O zahteva daleko veee te hni cke napo r e i z voda ca a i zrr a t no vecu muzi c ku k ult ur u.
Zbog t og a SOl' pi s e s kolu i ruz ve zbi ( elida) od naj el ement a rniji h do koncerlnih , kake b i i z vo
da ce pri premio d a mogu l ak s e pr ic i interprelaci ji njegovi h del a ,
MAURO ' GIU LIANI
C i lav niz i s t a knut i h qi t a ri s t a - k o mpozi t or a dopri neo j e da l jem razvoju g iraris ricke l i
t e r ar ur e i r azvoj u peda gogij e . Spomenimo dela Lui gi Legna ni - a i Napol cona Cos re - a koj i su
pos e bn u paznju poklanjal i razvoj u lehni ke svi r anj a i obogati l i gil ari st i c ku literalUtu ni z orn i n, '
t ere s antnih i kor isni h et id a, kapr ic a , pasaza , ve z bt za des nu i levu r uku , it d , Bez obzi ra na
veli ke rezult ate , napo re i pr iznanja svi h o vih rn a j s t or a , q i t a r a je pol ovinom pro sl oq st olec a
dozi vl j aval a s t aqn acij u , i ak o s e do ba nepos r e dn o p r e t oga s matralo z a " zl a r no o ooa " gi ra r e.
Zbog cega to ? Veli ke promene posle Fran c uske r evol uci je orn oquci l e s u da rnuzika ude u ma
se . Ona j e iz feudalni h zamkova p rene s ena u ve li ke kon ce n ne dvo r ane , t r oove i ar nfi teat r -e,
10
Tim put ern j e kr enul a i gi ta ra i mnog i njeni maj s t or i . Al i zbog svog tihog i ne zri oq t on a nj en
zvuk ni j e uspevao da sa vlada p r ost or. Tu j e mo ral a da ustukne p red kl avi r o m i vi ol i no m c i j i
se zvuk prenos io daleko preko bi ne do s lu s aoca . Tako na sa mo m p ~ c e t k u toj no voj i masovnoj
publ ie i bil a je uskr acen a .rnoqu criost da upozna lepotu ovoc de li ka tnog in s tru ment a, da se od u
sevt nji m i da ga z avol i , Git ara je o s t a l a pozna ta uz a no m kr ug u ljubitelja i iz vodac a i pol ak o
padal a u z abor av . Za t o vre me kl avir i vi ol iria dozi vlj a vaju svoj trijumf i pun r azvoj .
FRANCISCO TARREGA
Mnog i kons t r uk tor i u t o doba pokus a vaj u da upot r ebo m r e zonator a poj ac aj u z vuk gi t are.
Me clutim, s ve t o ne daj e zeljene r ezultate. Iz gl eda da nije bio r azlog t i hoq ron a s a rno u kon s
truk ei j i git are .
U d rugoj pol ovi ni XI X veka ve l ik i s p a ns ki maj s t or Fr aneis eo Ta rre ga , p os vet iv s i c i t a v
svoj z i vo t us a vr sava nj u t ehnik e s vi r anj a gi t a re , ut vr d i o j e da od naciri a na koji p r s t i de s ne ru
ke do d iruj u z ieu u momentu p r oizvoclenja t ona , z a visi nj e go v kval i t e t Lboj a}, jaci na i no s i vo s t.
11
Da bi dob io t a ko snaza n i nos i v t on Tarr e g a je r a zr a di o t ehni c ke detalj e koj i us l ovlj a va
ju nj ego vo dobij anje . Vod e ci r a c un a da p r st i , p r oizvod e c i t on na takav na cin , imaju i rnak s i >
malnu s pretnost, on j e a nal izirao a natomsku g radu i z vodace vih ruku i p r onas ao naj pogodn ij a
me st a i pol ozaj e u koj e t reb a pos t avi ti de snu i levu r uku i git a ru u odnosu na t el o izvo dac a ,
Defi ni s uc i to kao no v nacin p roi zvodenj a t on a, pol oz aj a t e l a i ruku iz voda c a , koji t o o rnoquc u
j e , kao i pol oz aj u ko me s e gi tar a nal azi , Ta r r e g a j e na pi sao c i t av s iste m ve zbi , s kal a , pasa
z a, komponovao niz e t ida, p r e l id a i ko m poz i ci j a da bi demonstrira o e f ikas no s t svog no vog me
t od a . Pri meri i vs i novo st vorenu t e hn iku na del a vel ik ih maj st ora Ba ch -a , Chopi n-a , Be et ho ve na,
Al beniz- a i drugi h , c ij a j e del a tr anskri bovao za gi ta ru, pokazao j e d a j e z a ist a dos ao do z na
c aj ni h r e z ul t a t a , j er s u ova del a post al a iz vodl j iva na gi tar i i u njegov oj i nte r pre t aci] i do bil a
j os j ednu dimenziju.
ANDRES SEGOVIA
12
Ovaj metod, u s po rnen veli kom m aj s t or u , nazva n je "T a r r e gina skol a ''. Velike zasluge
na popularizae iji Tarreginog metoda i nj e gov i h dela imal i s u pr vens t ve no nj e qovi uc e ni c i i
s ledbeniei : fvligu e l LIobe t , Emi l i o Pu j o l , Jos e fina Roble do , Pa s e ual Roch i drugi. Sp o rnen! rno
da j e def i ni s anj e na cma proi z vodenj a t ona i d r z.a nj e g i t a r e o vako kako je odre d io Ta r r e ga ut i
e a lo da se ust ali i oblik konee rtne git a r e koj i to ornoq uc uj e ,
Napus t anje r-o mant i c a r-s ke muzi ke i s ve ve c a "a fi r ma cij a impresioni zma i mode r ne rnu
z i ke z na t no s u uti c ali na s t va r a l a s t vo za g itaru. Na sta o j e c i t a v ni z del a , koj a s u pored pove
c a rii h to hni c k ih zaht e va , na stal ih usl e d novih harmon ski h kombina eija, z a ht e va l a i r a z l i c i t e
t o nske boje , Od gi t a r e s e s ve vi se t r a z i l o da bude "mal i orke st a r ",tj. da ima reg i s tre . Vel ik i
napreda k dal j e g us a vr sava nj a - tehni ke s vi r a nj a i i nt e rpret a cij e - omoguCi o je savre rn eni
rn aj stor g i lare Andre Segovia . Pol azoc i od Ta r r e gi ne l e hn i ke o n je na r ocr tu paz nj u pos ve t io
a n alizi r a s po r e da pr s lij u l eve ruke , vodoc i rac una 0 c i nj e n ici da i s t i lo no vi proizve de ni na
r-a zru m -Hca rna , tj . u r a z l i c i t i m poz i ci j a m a, daju d r uqac ij u boju t ona , On j e bukvalno r e ceno ,
s vako c1elo koj e je t r ans kr i bo va o ili redigova o , prethodno " o r ke st rirao". Dodaj mo t o me da je
i zvr s i o modi fi kovanje ob l ik ovanj a no kti ju desne r uk e , ci rne j e o rnoq uc i o da se na ziei po vo
l j i p r o i z vod i t o n jagodi c o m c ij i j e os l ona c nokat ili e i s ti m nokt o m. Ti-me j e u koor dinaciji sa
pro rne nom pozi c ij e le ve r uke j os vi se i st i c a o odqovaraj ucu boju ko ju je zeleo da dobij e ,
Ovako post a vlj e na s ko l a je s ve ob uhva t na ijed i no moquc a , Sa mo na o va j naci n rnoquc e
j e ma ks ima ln o kor i s t i t i rnoquc nost i q i t r e bez obzi ra k oj a s e vrsta muzi ke i nt e r pretira .
Po t r ebno j e >da kl e , ko r ist i t i pedaqos ko i s kust vo na s tal 0 i r azvij a no s t ol cc i
ma da bi s e ov l a da l o s viranja gi lare . Tr e ba poci od e lemena la koje s u j os po st a vil i
F' . Sor , Ag ua do , C a r ull i i Carea s s i , pa p r e ko r a dov a Ta rrege, Puj ol a i Segovie , doci do po t rob
ne t ehnike.
Da b i smo uconi ke vodili ovi m put e rn sl u t c e mo se s avr ernenim not ni m sistemo m i me
todom Ta r r e ge i Se govie . Kako s u me t odi i skol e Sor - a, Car ull i - a i Car e a s s i - a dal e ni z pe da
goskih i kori s nih vezbi i l ak ih kompo zi e ij a, mi cern o ih prezen tira li u ovom de l u , al i kroz
p r iz mu s av r e me ne tehni ke.
13
OSNOVI SAVREMENOG NOTNOG SISTEMA
Mu z ik a j e u rnct nost kojoj kao s r eds t vo i z r aza va nj a s l u e t ori o vi i li kao Sl O s e pop ular
no k a z e : II muz ik a j e go vor t ono va ", Ton j e z vuk koj i nast aj e r a vno rne rru rn t r epe r e nj e rn zv ue-
n09 izv or a odredeni m br oj e rn t r ept aj a u s e k und i . Iz vor zvuka mo gu bit i zi ce r a z a pete na po - '
j edinim in strume ntima(gitara, vi o l ina , kl a vi r , harfa) odredene d uz i no . deblj i ne i z a teq nut oa
t i i vazdus ni s t u bo vi koji na st aju kod r a znih duvac kih Inst rurn enat af t r uba . kl a rine t , orgulj e )
i l i u c o vecjern grl.u pr il i kom govo r a i l i -pe va nj a .
Osobi ne t ona s u vi si na , boj a, j ac i na i du z i na t r aj a nj a ,
Is'tu vi sinu ima ju dv a t na, bez obz i r a na kojim s e i ns t r u ment i ma proi z vodc , a ko nj iho
vi zvuc ni i zvori tre pere i st i m brojem t r 'ep t aja u sekund i . Na j manj a r a z l ika koj u ljuds ko uho
rn ozo da ose t i , i z me d u dva t o na r azl i c i te vi s in e , nazi va s e poluton (pol us t epen). Ljuds ko uh o
vrlo dobro pr av i r a z l i k u rnc du -t onovi rn a r azl i c it i h vi s i na e iji j e r a zmak i vec i oo pol ut ona
( polus l e pe na). To je celost e peni razma k(ceo t on). Ova rnedusobna r a s t oj a nj a medu t onovi ma '
razl ie it e vi s ine na z i va ju se interval i .
Da bi se mogli zapis ati tonov i ist i h i l i r a zl i ci t in vi s i na upot reblj nvaju s e z na c i koji se
nazivaj u not e , Ka ko se tonovi i ste ili r azl i c i t e vi si ne cost o r a z l i k uj u po d uz i ni t r a j anj a , not e '
s u t a ko pode s e ne da ist o vr e meno o znac e i vi s inu t ona i nj e go v u duzi nu t r a j anj a, koja s e od
broj ava u od r e den i m vremensk im jedini cama .
Za obc l c a vanjc vi s i ne t ona sluzi linijsk i s i s t e m koji se sas t oj i od pet par al e lnih lini
ja i c eliri p r a z nin o ,
Najni z i t on obc l cza va se not o rn na naj nizoj , tj , pr voj l i nij i vSl e de c a not a po vi s i ni upi suje se
u prazni nu i zmedu p r ve i druge linij e . Naredna na drugoj l i ni j i i t d
Za pisanj e t onova koji s u vi si i li ni z i od onih koji s e upi suj u u gl avni l i nij s ki s i s t e rn ,
s l u e pornocne l inij e, koj e s e p i s u izna d i i spod l in ij skog s i s t e rna ,
Obl i k o z na ka no t a iza bra n j e t a ko da ona ubel e zcna u l i ni j s ki s istem pored oznake vi s i
ne t ona , p re rna me s tu gde se nal azi I oz. na ci i d uzi nu t r a j a nj a.
Cel n nota od br oj ava se e e t i r i vre me nske j e di ni ce . 0
Pol o vi na note t r aj e 'd ve vre rne nske j edinice.
J" J J o JJJJ"J J
Cetvrti na not e t r a je j e d n u vre mensku j edini c u. J
Uk oliko bi se u jed noj vre rnensk oj j edinici, tj . u t ok u tr aj anj a j e dn e ce t vr tine,ods vi ra
l a d va t o na ra vnomerno , onda bi o ni pre d st avljali os mi ne .
Osrn ine s e obel e z.a va j u s a puni m k r uz.ic e m , c r ti c o m i barjac i eern. Ak o su dv e os rn i ne
j c d na pored druge, ili ih j e vi s e , c est o s e umes to ba rjaci c a s pajaj u c rt orn ,
OSM I N fC ~ = J1 J1
14
---
Triol a ma se nazivaju tri not e napi sane ka o o s mi ne , s esnae stine it d., izvedene u j edi ni
ci t r aj anj a, kvint ol ama pe t , a s ekstolama s e st t on ova i zv e dene z a j e dnu j e d ini cu.
TRIOLE KVI NTOLE SEK STOLE SESNAESTINE
J os manje po traj anj u su sesnaes t i ne i tride s etdvoj ke.
One se obelezavaju i vezuj u sa d ve, odn osno tri c rt o i l i s a dv a odnosn,o tri bar' j ac i c a ,
ako su pose bno pi s a ne ,
Napomi njemo da se ne mora za vr e mens ku j e dini cu , tj . za odbr ojavanje, uze t i uvek ce-
t vrt i na , fVloze t o da b ude os mi na, s t o j e do st a ces t s l uc aj , na p r i me r, u make d on s koj narod _
noj muz i ci, a t ak ode i polovi na not e c na roci t o u delima s ta r ih l auti st a.
Svaki ton ima s voj na ziv. To s u : C, D, E, F , G, A i H. Na zivi os t a l ih t ono va , tj . not a ,
svode se na na zi ve ov ih seda m os novni h, j er s u os tal i t on ovi ponavljanje ov i h os no vni h , samo
u pr voj , dr ugoj, i1i bi l o kojoj ok tavi na vi se i1i na ni ze.
Za od redivanje gde ce se koji od ov i h t on ova pos tavi ti u linij s ki sistem s l uz i oz naka
koj a se s tavlja na pocet ak svakog linij s kog s istema, a koja s e na ziva kl j uc , Ta ko s e ko d gita
r e mogu dobiti ton ovi koj i obuhva t aju ugl a vn om t ri ok t ave , Za ubel e Eava nje no t a do vo ljan je
j edan li nij s ki s iste m uz dopunsko kor f scenje tri pomocrie l i ni j e i s pod i i znad gl avnog linijs
kog siste ma , ako se kor ist i vi oli ns ki G kl j uc ,
Prema tome, u nizu koj i po r e du i de od C , D, E, F, G , A , H, C. ako j e G fi ks i ran na dru
go j l i nij i , vode ci r ac una 0 pravilu za z a pi s i vanj e nota u linijski s istem, os t ale not e se upi su
j u n a s ledeCi m me stima:
11
)
0
11 0
0
u
4 + ~
C 0 0 A H C
Opsego m gi ta re ob uhva cerii s u s fe dec i t ono vi, uz na pomenu da sve ove not e zvucs za
okt a vu ni ze nego sto s e p i s u , Ovo j e uc injeno zbog jednostavnos ti u pisanj u i c i tanj u n ot a ,
.a. ~
.a. ~
0
., 0
0 ~
., 0
I'
@
u
I I
0
0
U G
A H C 0 G A H C 0
-e
u
~ 0 F
U
A H C
E F G
Soj a ton a odredena je uglavnom s a mim in st rument om koji s l uz i ka o i zvor zvuka i nj e
govim kval ite to m . Nju je rnoqu c e menjat i i na sa mom in st ruroentu , s to se posebno oznacnva
na odrede ni m me st ima u s a mo rn no tnom tekst u i t o r eci rna , a ne pornoc u not a(met ali co
z naci s vi r a t i noktom kod kobili ce, it d.).
Za oznac a vanj e j aci ne s vi ranja ( clinamike) s t uze oznake koje se upisuju u not ni t e kst i
one oznac avaj u d a li treba s vi r a t r s nazno ili tiho , da l i tre ba po st epeno p oj acavat i ili ut i s ava
ti.
15
Na primer:
Oz.naka i
1
( Forl e) z nacl
.ff
( Fort i ssimo} zrio ci
... 1
(mez r oiort e} , z na c i
s v i r at i glasno
s v i r at i rn ak s i rn al norn
s vi r at i pol ug las no
j ac ino rn
p ( Pian o) znact s vi r a t i t ih o
pp
[Pianissimo ] z na c i s vi r at I naj t i se Sl O je rnoquc e
C res cendo (kre s end o) cresc. oznacava da lreba pos t epe no poj acavat i t on .
Decrescendo ( dek r e s end o) decresc. ozria c a va da lre b a po s t epe no s rria nj iv at i j a ci nu
z v uka .
=
CRESCENDO DECRESCENDO
=
I sto zriaconjo ima dimi nuendo dim.
Morendo Smorcando
Ova d va i z r azaoz.na c a vaj u da t r e ba s vi r a t i ka o d a z vuk odl azi , tj , da ne s t aj e ,
Ma r cat o ozna cava d a lreba svi r at i naql a s e n o , a o z na ke >- i A zna c e d a not u izna d koj e
s e nalaze lre ba nagl a sili. I sto z nace nje i maj u i oznake ifz il i fi(Sfo rzal o ili Forz at o) .
TAKT
Ra d i bal j e pre gled nosli r a s t avlj a s e svaka muzick a ko mpoz i c ij a na ma nj e odseke. J e
d a n t a ka v odsek na z i va se t a k t . Dva t akt a s e r a zd vaj aju c r l o m , koj a se naziv a t ak t ovska c rta ,
i l i t a kt i c a ,
Na kraju kompo zi c ije s t avlj a s e d vost r uk a c rt a , i t o prva l a nj a a dr uga debl ja ,
Da bi s e znal o kol i ko not a lreba da bude u j e dnom t akt u i st a s e u z ima z a mer nu jed ini
c u pr il ikom b rojanja , cel vrl i na , o s m i na i l i polovina, odmah i z a vi olins k o g klj uc a , na pocet ku
korn pozi c ij e , s t a vlj a se oznak a t akt a :
2
J J J
1
J J
U r J ~
i
I
J
~
~ ~ 4

+ + 1 = J + 1 = 3
,
+ 2 =3
+ +
1 ~
3
Ov de je o z naka t ak t a 3/ 4 , Sl O znac i da u j edno m t akt u mor a bi t i . kada s e s aber u sve
no t e , t r-i cetvrti ne j e r je cetvrli na merna j e d ini c a.
16
PAUZE
U toku svi ranja potre b no j e poriek ad pr e kin uti p roizvocle nj e bi lo pojedi ni h t onova un u
t a r jednog t akt a il i celog t ak t a , a da s e t ok kornpozici je nastavi . Vr erne prekicla proizvode nja
t on ova oz nac a va se posebni rn -zna c i rna koj i s e na zi va ju pa uze , ObI ik pa uze oclrecluje nj enu du
zi nu t r aj a nj a , Ka o i not e i pauze rnogu bi t i cel e , polovi ne , cetvrt ine, osrni ne, s esnaes t ine itd .
, Pi s u se:
11
FA
~ ~
t
"1
CE LA l' OL OVIN,\ CET VRTlNA OSMI NA SESNAEST INA
PAUZ A PAUZF. P,\UZE PAUZE PAUZE
Poj e dini t akt ov i rnogu bi t i is punj eni bi 10 sa rni m not ama , bilo sami m pauzama, a rnogu
i de l i mi c no i not ama i pa uz a ma . Zbir not a i pa uza, u to m s l uc aj u , mora od govara t i z aht evu
oznake t akt a . Na p r i mer r
J J J J t=
$
~
J
11
f
t
1 .. 1 .. 1 .. 1. 4 1 .. .. 1 -<- +
2
t+ + '4
Naporninj emo ovde , da bi lo ko ja no t a il i pauz a s a t acko rn u produzot ku ozna c ava da je
p r'oduena njena p r vo bi t na vreclnos t z a pol ovi nu nj enog norrnalnog t rajanja .
'k
=4 + 2 =6 = 2 + 1 3 1 + t =1,5 ; =' 4 + 2 =6 = 2 + 1 =3 ;. 1 + ~ =1,5
Dve note s poj e ne l ukom svi r i.l ju s e b e z pre ki danja . Da b i s e od s vi r a l e treba na s t av iu
s a i z d r z avanj e m p r ve not e . COvo je s t uc a j kada s u no te i s te po visin i . U s l uc ajevi ma kada s u
no t e r azl i ci t e po vi s i ni , druga po r e du pr oi zvodi s e na poseban na cin , 0 ce rnll ce kasnlj e bi t i
govor a) .
Da b i s e o moquc i l o da s e ne ka kornp ozicij a, be z ob z i r a na vrstu t ak t a , tj. da l i j e 3/1 ,
3/8,2/4 it d , ods vir a b r zo i l i s pori je , uvedeni s u nazi vi z a ozri a cavanje br zine odb roj av a nja ,
To j e tako z va ni te mpo LI rnuz i c i , Uo bi c aj e rie je up ot r e ba it al ij ans kih nazi va koje ci tira rno i
daj ern o z a nji h nazive u prevod ll. Ce s t o puta , na r oc i t o kod vczbi , urnes to uobi c aj e noq na z i va
z a te rnp o, st a vlj a s e cet vr t i na i l i osmi na, ako j e ona merna j e di'ni c a, i z na d prvog t ak t a i po
r e d nj e se napi s e broj koji t r eba da oz na c ava b rzi nu na in st rurnentLl koj i s e upot r e blj a va za
odb r oj ava nje i na z i va s e rnet r onorn (t a kl o met a r).
Na p r i rner :
J " 1 2 4
i"let ronom t r e ba podes i t i na brzi nu 124 otkucaj a,jer j e za ovaj p r i rne r t a ko nazna ce >
no , a cetvrt in u broj a t i kao j e clan uda r a c.
17'
Nazlv lempa:
Presto - vrl o br zo
Vivo - vivace - z i vo - br z o
Allegro - ve s elo, okre tno
Alle gretto - umereno orz o , z i vahno
Moderato - umere no
Andantino - nesto br zo nego um ereno l agano
Atldante - ,umereno lagano
Adagio - ot e qnuto , lagano
Lento - s po r o
Largo - s i roko ,
Oznake za promene lempa:
Accelerando (a cceI.) - postepen o ubr'za vaj uc i
Rallentando (RaH,) - postepeno usporavajuci
Ritardando (Rit.) _ postepeno zarezuc!
Rit enu t o (Riten.) - pos tepe no zadr a va j uc l
Tenuto (Ten.) - c t e qnut o ; z adr Ean o
Pi;' mosso - z ivlj e
Meno mosso - polaganije
Dodatne oznake:
Molto - ' veoma
Poco - ' ma l o
Poco a poco _ postepeno
Izraz a lempo ozn a cava da s e posl e uspor avanj a ili ubr za vanj a treba vr atiti napravi
tempo oznac en na pocet ku ko mpoz i ci je.
Za bli ze uputstvo ka kvi m osec a njern treba s vi r a t i u odredenom tempu, s t uze s ledece
oz na ke :
Con anima - s du sorn (produhovlj eno) ,. s osecaj e rn
animato - oduscvljeno , z an osno
Dolce - ljupko , nezno , bl ago, s l a t ko
' Cantabile - raspevano
Espressivo ~ izr azajno
Con [uoco - vatreno
Grazioso - dra ze s no
Leggiero - s a l akoc om ; : prirodno
Grav e - sa osec aj e rn tragike - t e sko , ozbil j no
Scherzando - s aleci s e
18
OPIS GITARE
Pri kazana gi t ar a prcdst a vl ja savr e me nu koncertnu gi t a r u spanske gradnj e (si. 1). On a
se sas toj i od vi s e de l ov a . Kao i zvor zvuk a s l uze sest zi c a CD koj e s u j ednim kr aj e m pr i cv r s
ce ne na korpus (r el o) gitare koj i ig r a ul ogu r e zonalor a tj , st ab zv uk z i ca poj a c av a , daj e
mu pl e me ni t u boju i prenosi na okol ni va z duh pre ma a ud ilor ij u m u. Na korpus gil are p r ic vr s
"" c en"j e v r a t CD na c ijorn se kr aju nal azi mehani z am za z a t e z.a nj e zi ca .Ci). Za t aj rnehanizam
vezuj e s e drugi k r aj z i ce c i rne s e o moqu c a va da se z a t e z a nj e rn ili otpus t anje m z i ca rnenja vi
sina t ona koje one p r oi z vode . Vi s i na lona s e rnoze menj a t i i skr ac i va nj e rn z i ca , tj . s kr aci va
nj e rn r az mak a i zme du mest a na kojirna s u ne pokrelni kr ajevi z i c a , K ako je jedan kraj zice

7 - - ---101-+++1
SAVREMENA KONCERTNA GITARA
1
1- 21CE
2 - KORPUS (REZONATOR)
GITAR E (T ELa)
3 - VRAT
4 - MEHANI ZAM ZA ZATEZANJE 21CA
5 - KOBILI CA
6 - KONJlC
7 - POPRECN E METALNE PRECKE (KOTE )
SI. 1 KONCERTNA GITARA SPANSKE GRADNJ E
pr i c vr scen na t el a g ilare z a pl oci c u koj a se na z iva kobi l i ca a drugi kraj dodi r uje v r a t pre
nego SIO z ice dodu do meha niz ma za zalezanj e n a j e dnorn podmet acu od ko s t i , koji se na z i va
konj ic , 10 se skr a c i vanje zi e a, tj , dobijanj e viSih tonova dob ij a pr it i sko m z.i ca prst o rn iz
vodac a na vr at qit a r e na odredenom rnestu , vec p re m a t orri e koj i se I on zeli do bi t i , Da b i se
mogl a dobi ti pol us t epe na r a s t oj a nj a , v r at gitar e je i zdelj en popre c ni m met a l ni m precka ma
0 . Ra st oj anj e i zme du pr'ecki j e t a ko podeseno da s e prili skom na polje izmedu dv e s u
sedne pr-a ck e uvek dobi j a p ol us t e pe ni raz mak u odnos u na s usedno polj e, bi lo na vi s e ili na
nize.
19
v
v
DRZANJE GITARE I POLOZAJ DES:-\E RUKE
Gita r a se s vi r a u s c dece m s t a vu , kao s to s e vid i na s l i ka rn a F . T 2 : T C Cjil - C i AvSe qovi e
na s tr a na ma 13 i 14.
Pod l e vu nogu stavlja se ma l i [)odmc tac (stol ic ica) "ka ko bi no na u go m jem de lu bi l a u
uo r i z o nt al no rn tpol oz.aju da bi s e q it a r a n a nju sto uqodn ij e n as l anj a l a , Gi t a r a m oze bi tima lo
nagnu ta n apr cd s v oj o m go r nj o m i v i c o m , t ako d a i z vo cla c vid i 5 8 mo goro-,j u i \ ' j c u v r a t a , a n i ka
ko ne i pr e c ke ,
Pr av i l a n pol oza] desne ruke pr i ka z a n j e na 51. 2 .
Sl . 2 Pr a vi l a n pol o z a j d r z anj e desne r uke SI . 3 Pol oz aj pr s t ij u desne r uke
Ka o sto se vidi na sl i c i, de s na ruka j e podlakt icom na s l onj ena na obod gi t a r e a sak a
s l oborlno opusre na , d a bi mi s i c ! b i l i o l a ba vl j eni .
Na 51. 3 pr ik a z an j e pol o z aj pr st ij u de s ne r uke , On i s u p a r al el ni s a ko b il icom , tj . ok o
miti na pr a va c zica i blage s a vij eni .
Ton s e pr oizvod i po me ranj e m z i c e i z r a vn ot e z no c po l o z a j a vr ho vi ma p r stiju kod o t vo
ra (kao na 51.2 i 3), ili kod kobili ce . Ton p r oizve de n kod ot vo r a j e s na z c n , mek i nos iv , dok
je t on kod kobi l ice metal a n , os i ar i naza l a n , s l abog in t e nziteta .
Ova ko opi san pol ozaj ruke i p r stij u o rn oquc a va maks i mal nu pokretlj i vo st i i zdrzl ji vos t
pr stij u kao i nai z me ni c nu upot r e b u kazi pr s t a , s rednjeg i do ma l oq pr s ta p r i proi z voderi'j ll t o
nov a .
Z a s vi r a nj e upotr ebl java ju s e c e t i ri pr s t a des ne ruke , koj e cemo obel e z it i s l c do c i m
s l o vi ma :
p = p a l a c
I ka z i pr s t
m; s r e dnj i p r s t
a = do mal i prst
U 1it eraturi s e pon ekad s us r e c e mo i s a dr uqa c ij i m o bel e za va njem p rst ij II des ne r uke ,
ka o na pr-i me r :
/\ = p al a c
ka z i pr s t
s r e dnj i p r s t
.0. = domali pr st
PROIZVOf>ENJE TONA KAZIPHSTOM, SHEDNJ IM I DOMALIM
PHSTOM DESNE RUKE
Ton na gi tar i.pr o i zvod i s e p orne r anj o rn z i c e i z ravn ot.e z no o pol o z a j a na d va riaci na c Pr
vi n a cln j e ti s k a n j e m z ice s a n a s I a n j a n j e m na s us e dn u z i c u - A P O Y AN D 0 - , a d r u
g i j e c u p a n je m z ice bez n a sl a nj a nJ a - TIR A N D O .
Ob a na ciri a se podjednako upot reblja vaj u I mi c e mo i h de ta lj no opi sat i .
20
APOYANDO
Apo y a n d o -m (t i s k anj e m) proizvodimo t o n prst ima I i, rn, al na t aj nac m sto vr
horn j agod i ee pomeri mo zieu iz r a vnote zn oq pol ozaja p r e m a s u s e d ri oj , ni z oj , z i ci , ka u
n u t r a s nj os t i kor p u s a , do maks imal no moquceq udaljenja (vidi s I. 4) a z atim j e pus tima.
Ziea s l obodno os c i l i r aj uc i proizvodi z vuk ( t on) .
51.4 PROI ZVODENJ E TONA APOYANDO-nJ 51. 5 PROIZVODENJE TONA APOYANDO-m
Ti skanje zi ee ka unut r a s nj oj s t r a ni ( Na s l a nj anj e prsta na susednu ni zu
kor pus a z i e u)
Prst koj im smo i z azval i pomeranje(ti skanje) z i ce se , pos le pr oi z vodenja t ona , ob a
vezno n a s lanja n a s usednu po vi s i ni n i z u z i e u . ( Vi d isI.S)
Na p rimer : ako je pr i t i snut a prva zi ea(E) i na nj oj proizveden t ~ n , onda s e pr s t , koj i
je izvr s i o t iskanje , pos le proizvedenog ton a na s lanj a na drugu zieu( H) .
Ova kvi m nacinorn se sviraju s kaIe, pa s azi , k ao i tonovi pr il ik o m razlaganja akorda ko
j e ze limo da nagl as imo .
TIRANDO
T i r an d 0 - m (c u p a n j e m) proi zvodi mo t on pr sti ma I i, m, al na taj ria ci n SlO vr horn
j a godiee i z vede mo z ieu iz r a vnot e noq pol oz aj a od k o r p u s a ka susedn oj , ni z oj , ziei,
do mak s i mal no moquceq ud a ljenja ( vidi s I. 6) i pust i mo je da z azvuci ,
Pri ovakvom nacinu pr oi z vodenj a t ona p r s t s e n e n a s l a nj a n a s u s e d nUn i
zu z ielL(Vidi s l .7)
Sl .6 PROl Z VO DENJ E TONA TI RANDO- m SI .7 PROI ZV ODENJE TONA TI RANDO- m
(cupa nj e ziee od kor pu s a ) . ( Pr st s e ne na s l a nja na suse dnu zi eu)
21
-- -
Ov a kvi rn na c i no m p r oi zv ode se dVOZVUCl ( rer co , s ek sle) , t r oz vuc i , t o no vi pri likorn r a
zlaganj a a ko r dakoji ni su naol asenl , kao i pojedrn acru t on ov i kojo ne z e l i mo da na gl as i mo .
Oba na ci na pr oizvodenj a tona - a poyarido i t i r ando - z a vi s no oel vr ha p r s t a koji m s e
i zvode, mogu s e os t v a rit i r
SI. A
a) JAGODI COM EZ NOKTA
b) NOKTOM EZ DODIRA JAGODI CE
SI.
(Nok at u ovom s f uc aj u mora bi t i d uzi od jagodiee .)
e) JAGODICOM IZA KOJE SE NA LAZI NOKAT
SI. C
KAO TVRDA PODLOGA (sI . C)
U ovorn s fuc aju d uzi na nokta l r e ba da bude
r a vna vr hu j a godi ee i 10 u moment u kada
ja godi e a pritiskuj e z ieu . (sI. Cj)
Nokat se obl i kuj e t ak o da pra t i oblik j aqc
di ee i t reba da j e mal o duzi od vr ha jagodi
ce kada ona ne prit iskuj e zi e u. (sI. C4>
<7-_........ ---
I,,, I SI. C2
...... ..l
Ton proizveden c i stom jagodieom j e pun , sna an , nosiv a li m al 0 m u t a n. Ovi m na
c i nom s e teskopost i ze promena boj e t ona .
Ton proi zvede n e i s ti m nokt o m je kristalno e i s t , ali pr evi se 0 S t a r , mal o na z a Ian , ne
dovoljno no s i v i t i h , Ako se i skl j uc.i vo svi ra nokt i rna ne post i ze se z a dovol j a va juca pr omena
boje t on a .
Sm atr a mo da j e najpogodnij e pr o i zvod i ti ton j agod i eom iza ko je se nalazi, kao podl o
ga , nokal od redene duzine (nacin opisan pod - c ) . U t o m s l ucaj u s e dobij a ton s a svi m kv ali
t et ima koj e daj e e i s ta jagodi e a , ali i s a s j aj e m koj i mu daje vr h nokta na koj i s e ona naslanja .
Kasni je, na odqovar-ajuc e rn mestu , bl ce govora 0 moquc no s t i rna mode liranja nokti ju ,
da bi se ponekad u tok u svi r anj a rnoqao proizvesti t on i pornocu nj i h, r a d i promene boje Lon a'1
f ."
1) J. J ovici c Ha r monique de s Tons Produns de Dil feremes Mani e res dExcuati on de LaCorde de Ja Guitare
Acu sti ca Vol J9 No 2 1967/68, S Hirz.t'1 - Verlag - St u ngart . ( . Hannonsk a ana liza ronova dobijenih r:azJili tim na
c irum a ek sc irlranj a zica gi ta re ):
22
PODE$AVANJEVISINE TONA PRAZNIH ZICA -$TIMOVANJE
Z iee obol oza varno arap ski m br oj e vi ma koj e s t a vlj a mo u k r uz.ice , Br oj CD ozri acava pr
vu - najt anju z ieu , koju zatezanjem podos i mo da int onir a t on "e". Drugu z ie u obe l e z a va mo s a
b rojem@. Ona t r eba da int onira ton " h ". To se post i zo na t aj riac i n s t o je, pri ti snutu na p e
t om polju , z at e zemo s ve dok ne in t on i ra t o n "e ", k30 i pr va p razna z i c a , Ta da ce ona , pr a z
na , int onirali t on Ilh".
T'r e cu z i e u obe l e z ava mo br oj e m @, a podos a va rn o j e da p r a z na int onj r a ton " g ". To
se p os t i ze na t aj nacr n , sto j e pri tisne mo na cet v I' t o rn polj u i 'podes a va mo je da i nt onir a
kao druga p r a zn a zi ea .
Ce t vrt il z iea s e obe l e z ava br oj em Ci) i prazna i nt o rii r a ton "d". Pod e s a va s e pr e ma
t r e c o] z iei pr itisko m na p e t o m pol j u , p os t o tu t r oba da intonira t on " g " , tj. ka o i t r e c a pr a z
na z i e a .
Sa b rojem obo l e z.av o mo pet u - A z ielI . Da bi o na int oni r al a t o n " a", t a kode j e p r i
ti sne mo na p et om p olj u i podo s ava rno da int oni ra t on "d", ka o i e e t vrta p r azna z i e a .
Sest a z iea s e obcteza va brojem i daj e t on j, E" . Pr i t i snut a na p et 0 m polju treba
da int oni ra t on " A",ka o i peta pr azna , da b i s a rna i nt o ni r a l a t o n "E".
UVEZBAVANJE PROI Z VODENJ A TONO VA PRSTIf\I A DESNE RUKE - I i , m , 01
Gi t a r a s e post a vi prema opi su i s l ic i Ta r r c gn- e , name s t i des na r uka II od qova r aj uc i
pol o z a j (sl .2) i p ost av i dorn a l i p r s t 1-0-1na naj t anj u z.i c u CD .
Apo yando-m - r i s k a n j e rn - i zvetle z i eu iz r a vnot e noq pol ozaj a i pu sti j e da z a zvu
c i , a pr s t os t a je nas l on j e n na d r uqoj z i c i . Ovo ponavljat i vi s e put a , sve dok s e pr st ne ri a
vi kne n a op i s ani pol oz a j i noc in pr o i zvode njn t ona , Zoti III s e pos t a vl j a, na ist i na c in, sre dnj i
p r s t l - m - l na d rugu @ zi e u i na njoj p roiz vode tonovi na i s t i nac i n , sve dok s e i t aj p r s t na vi
kne na odqova r a j uc u funk eiju. Naj zad s e i kazip r s t I- i - J pos t a vl ja na t r e c u (]) zi e lI . Ka o i na
prethodne dve ziee i o vdo se pr o i z vod i t on na i s t i nae in i na s t a vi s o uve a ba va nj e rn proi z vode
t onovi o vi m pr s t o rn ,
Prve t ri ziee na qit a r i - CD0 - na z iv arno mel od ij ske, poce v od najt anj e, a os ta
l e tri - (3)<2) - nazi vomo ba s z i e e il i ba sovi i one su pr esvuce ne llletaJnom obl ogo m .
UP OTREBA PAL CA DES NE RUK E
Pol eem ugl a vnom pr oi zv od imo t on ov e na bas z iea ma , a pon ekad i na mel oclij s kim.U no
t no m t ekstu se o vo uve k po s e bn o na znoe i.
Da bi se oclredio pravil an polozaj ra lea u mome ntu dodira s a zi eom, potrcbno j e pret
hodn o s tavi t i prste l- i -, - m -, -0-1 na zi ee (]) ,, CD ' a palae na sest u z ieu ( s!. 8). Pravi
l an poloza j zahteva da , u ovom mmentu , plae bude u odnosu na os t a te p rs te p ri blizno pod
p ravi m ugl o m. Ve o ma j e va zno uoeiti i utv r d i t i ua o vaj od nos pol ozaj a p a lea prema os t aJim
Sl. 8 Pol o z "j pale" na s e st oj zi e i u odnosu
n" prste desne r uk e i , m ,a
prst ima tre ba da s e t okom sv i ranja i z a dr z i , ne rne nj ajuc i po l ozaj r uke. Znac i, ako je pa l a c
proizveo bi lo koji t on na zici @, on krcce prema zici @)zadrza va j uCi i s t i odnos p r e ma ost a
li m pr s t i ma (si. 9 i 9a), s a rno s t o s e s a nj e govi m po mer anj em prc ma cot vr t oj i t r e c oj z i c i
saka postepe no skupl j a , Tr ebe dobr o vodit i r acun a da s e pri l ikom upotrebe palca ne po rn e r a
p ol ozaj ost al i n p r stiju,za koje smo r e kli da mo r aju da budu post a vlj eni p a r alcl no s a kobili
corn .
~ .
SI .9 Kr e t anj e palca ka petoj z ic i SI . 9a Kretanje palea ka cet vrt oj zici
Kada je vei: palac post a vl j en u o vak av naj pogodniji pol ozaj , t on s e nj ime proizvodi na
t aj nac in st o s e zica pomera i z r a vnot ez. noq pol oz aj a pre ma sus e dnoj p o vi s in i vi s oj zici. Na
primer: zi c u Cf) povl aci rno palcem pr ema z ici 0 . Ako pr i to me pal a c , posle proi zvodenja
t ona, ne dodi r ne s usednu zicu , dobij a se neriaql a serii t on (t ir an do naci n), koj i se najces ce u
pot r ebljava ka d bas ov i i maju ul og u p r at nje . Ako , pak , palac vi s e pr iti s ne zi c u ka unut r asnjo
s ti kor pus a i z aus t a v i s e na s l ede c oj po visini vi s oj z i c i Cna c in apoyando) , on da je t on ko
j i se proi zvede n a taka v n a c i n n aql a s e n , Ovaj s e na c in upot r eblj ava kada j e mel odij a na bas
zica ma i kada t on bas-Ei ce zel i mo da istaknemo .
VEZBE SA PALCEM
Pos t av i se pr s t I- i -I na zicu @, p rst I- m- I na z i c u @ , i prs t [- a -I na zicu CD ' i li s v a
t r i pr st a na p r vu z i c u "e". Pal ce rn proi zvest i ne koliko tono va "E" na praz noj zi c i @. Nas t av i
t i zat i m sa proizvodenje m t on a " A" na z i c i @), a z a t i rn i t on a "D " na z ic i @ . Ovo pona vljat i
vi s e put a , sve dok se p al a c ne na vikne na odqova r aj uc i pol oz aj i na odqovar aj uc u Iunkcij u , Za
sve vr eme treba vo d iti racuna da se odnos pa k a i ostal i h prst iju ne po re met i . -
Ops ta n ap omell a :
U p r inci pu t r eba p oj edi nacne tonove u ni zu s vi r a t i ap oyando ti s kan j e m pr s t i in a [- i - , -rn-,
-a- I dok sa pal ce rn I- p-I tre ba s vi r a t i t i r ando c upa nje m . Ka d se bude od s t upa lo od o vo g pr i n
ci pa , to ce bi ti p osebno nagl a s e no i obel ezeno ,
24
NOTNI SISTEM PRIMENJEN KOD GITARE
Ton "e" sa pr ve pr a zne z i e e pi s e se i zmedu c e l vrt e i pere l inij e lini jskog s i st e m a , lon
"h" s a druge pr a z.ne z iee na t r e coj linij i l i ni j s kog s i s te ma v.t on "g " s a t r-ec e pr a z ne z i e e pi s e
s e na drugoj li ni j i , a t on " d "' s a ce t vrt e prazne ziee i spod linij skog Ton "A" s a pe t e
p r azno z ice pise se na drugoj pornocnoj liniji i spod linijskog s i s te ma , a t on "E" s a ses t e pr a
z ne zi ee pi s e s e i spod t r e c e po rnoc ne lini j e t a kodo i spod li nij s kog s i s t e ma .


o
o
Ka ko smo v e i: ve z bat i pr oi z vo de nj e t o riova na p r a z noj pr voj , drugoj i l r ecoj z i c i , kao i
na bas ovi m a, a s a d a srno videl i kako s e s va k i od t i h dobi jenih l onova upi s uje u nol ni s i s t e m ,
pr -enece rno spomenule vc zbe u not ni s i st c m i svi r ace rno s vak u riot u ka ko je na pi sana , vodec i
r a c una 0 oz na ka ma prst o r e da desne ruke( slova - a-, -m-, -i-, i znad i -p- i s pod not a o z na c a
vaj u odqovar aj uc e p r s t e de s ne ruke) i 0 duz i na ma t r aj anj a s va ke not e , Treba uzet i laga ni lern
po i r av no merno od br oj avat i p rem a up i sanom t ak t u - C Sl O z nac i 4/'1.
Tonove , bez obz i r a na pr s t ore d , t r e ba i z vodi t i t i s kanj e m sa naslonom - ap o y a ndo.
1
CD o 0 0 om m m m0 i i m m m m00 a 0 0 0
:11
i
c
r
, )
Imlm . r ml m . . I ml m i
i i i
m
m im :n T:ni m m
2

i
l:

'0'
p p pp imi m
p
I
fTI i m j mim l m
I m1 m m i ml
To nove na bas ovima l r e ba i z vod i t i c upa nj e m - t i r a n d o ,
Da bi s e o rnoquc i l a veea b r z i na i spr e t nost u proizvodenju i st i h ili r a z l ic i t i h t onova i z
bega va se nepr e ki dnil u pot r e ba i s t oq pr st a des ne r uke z a pr oizvod enj e t onova , Zbog t oqa se
dos l o na ide j u 0 nmz men i c noj up ot r ebi pr s t iju de sne r uk e , Ako se j edan t on , na pr i rrie r, u na
s oj pro t hoo no] ve zbi , pro i z ve cle ka ziprslorn, s lodoc i s e pr oi z vodi s red nj i rn prs t orn , naredni
op e t kazipr st orn , a s lede Cl s reclnjirn ild .(Slova i i s pod not a .) Da bi se pOSli
gl a vel ika spr e t nost , pot r e b na j e s va kodne vna vo zb a i t o r a z nih korn bi na c i j a , ka ko bi se sv i
pr st i r avnorne rno r a zv ij a l i , a pok r e t i pr s t ij u post a l i r e fl e ks ni. Za poce t a k lreba pori ov i t i i s
t u vez bu , ali so r a z.l i c it i m korn b i na c ij a ma pr st iju cle sne ruke . OVOITl p r i l ik o t onove na bas-zi
ea m a ne s vi r at i s a pal ee m , ve e s a pr s t i ma I i, m, a ,I , p r e ma na z na c c no m pr s t o r c d u , Naj pr e
l reba svi r-at i ce l u vez bu t ak o da p r vi t on pr oi z vede mo pr s t o m [J] , d r uqi t o n pr st orn GiiJ ,l r e
e i opot prs t o m [0, cel vrt i pr s t o rn ,ild. Cc l u ve z bu z a t i m pono vi t i a l i t ak o da se pr vi t o n
od s vi r a pr st orn Ci:!U ,drugi t on p r s t orn DJ , t roci pono vo sa , c e t vr t i opet sa OJ , i t d ,
U s vakom s l e deee rn po n a vl janju ve zbe l r e ba rnenj a l i r a s pOl-ed pr s l ij u , lako da u lre e oj
repeli c ij i lreba svi r a l i s a kornbinaeijarna I rn, a , rn, a, . .. [ , a pri cel vrt o rn ponavlj anju obr
nulirn r e do rn : 1a , rn, a , rn , ... 1 ilcl.
25
Ove kornbin a cij e su ve oma vazne i rn i c e rno ih c e sro ko r i s t it i . Ovo m p ri l i ko rn sk roco
m o paznj u na t o , da s e ove e l e me nt arne ve z be rnor aj u ponavlj a t i s va kod ne vno , ka ko bi pok re
t i p r s t i j u posropeno pos t al i s i nhroni , da bi s rno ka s ni je mog l i da ob r at i rno vecu paz nju na prs
t e leve r uke .
N ap o m e n a : Pre t hodne vezbe ( br.3 4; treba oba ve z no s vi r a t i i s a s l e de c t rn pr s t o r edi ma :
rn, a; m, a; ird.
a . m; a, m; Itd .
Sl e decu vezbu , na CD, @ CD z i c i , s v i r a t i ti s ka nj e m sa na sl ono m - ap o y a n d o ,
m m m m m m m m
e
0
;t
lf-#f$4f
~
r r r
I
r H
i m im m m
J Jj J J J J ktJ-b
: ~
m m m
Sl ede c u vezb u , na 8) , @ zi ci , s v i r at i c upanj e rn - I I ra n d o ,
m m m rn m m m m
o
m m m m m m m m
4a:
--+
qpj .-l
I
J
J
I
:::::t -rt
"U" "d" ..
~
.... T
l:l ?J n=n==n F
m m m m m
Sl e dece vez be raz rad uj u z aj cdri i c k u upot r e bu pa l c a ~ i p r s t i j u I i . m . 31 des ne r uke.
U ve zbi br'. 5 najpr e s e pr oizve de t o n paicem, a z a t i m p r s t i ma ~ . 'Ierna j e d ini c a j e 0 5
mina i nju t r oba odbr oj a va t i ka o j e d a n uda ra c , CeJu vo bu t r e ba ponav lj a t i oooo va r aj uc i broj
put a pr e ma p r ilo zenim"r a z li c i l i m kombi na cij ama p r s t ij u ,
26
.__ __ i t d ,
: apoyando.._
5
( E, Puj ol )
N a p o rn e n a r Ovak ve ko mbi na c ije p rst ij u s c u p r a kt i cno rn svi r anj u i zvode ti r a n d o , a l i ih
s a d a t reba uve zba vali kak o j e o z na c e no ,
Ra zli c il e ko rnbi na c ij c pr s t i j u . p, m,
p, m, a
p, a, m .. .
Dal ji p r i me r i z a htevaj u ist o vr e me nu upot r ebu palca i jednog oel pr s t iju , GJ i li [IJ. Dok
t o n "E", proizveden p a l ce rn na b a su @ i stov r c me no s a tonom "e " na p r voj z i el CI) , z vuc i ,re
da j u s e tonovi "h" i "g". U s t va r i , u i s t o rn l i n i j s ko m s i st e rnu nal a z e se i me l odij ski i pr a tec i
t onovi. Ovo je kod klavir a ra zelvoj e no u elva poseb na linijska si s t e ma gde, de sna ruka p r oi z
vod i mo l odij sko , a leva r uk a ba s o vs ke pr a t eco ronove . Koel gitare, zbog p r e glednost i ,a i z boq
t oqa SLO i meloelijskc j b a s ov s ke t on o ve t r c ba da proizveele (zahvati) s a mo l e v a r uka i zvocla
ca , cos t o oel racionali z a cij e up ot robo pr s t ij u ove ruke zavisi,da l i c o uopst e ne ki z a hvat rno
c i da bu de i zveden - z at o se i rne lodij sk e i basovs kc not o pisu u j e d no rn l i nij s ko m s is te mu .
Ipa k , 11 ovak vo rn j e di ns t vc no rn li ni j s ko rn s i s t o rnu , rn e lodij ske not e s e pi SU od vo jeno od basov
s k i h i sva ka od njih u svorn zbir u mor a odqova r a t i naz na c e rioj ozna ci t a kt a .
I
6
r' ,-- -- .--- : :F'; ' ... --" :[ ' ;-- -- .'nd. i r
p :. P.... ~ . p "
I
iI
~ ~ r j ~ ~
-
- I r r r r r
27
U ov i m i s l i cnl rr : v c z ba rn a t r oba ob r a t i t i pa znj u da s e t on ,,'-c", koji i z vodi mo s a p r s t o rn
@] , pr oizvedc a p o y a n cl 0 (li s k a nj e rn) , a ost a l i t ono vi t i r a n d 0 ( c upanj ern) , ka ko j e t o ve c
r a nij c op isa no . Bas u ovo m s l uc a ju n ije na g! a ;:; en, p a ga t rcba p r oi z vest i bez nas l a nj a nj a pal
ea na pe t u z i c u , posl c p r oi zvod enj a t ona ,
U jl 0 s i e d n j e rn t a k t u ( Ve z ba b r , 7) s ve s u noto na p i s a ne jecln a i s pocl d ruqo , Sl O z na
c i cla svi t ono vi t r o ba l st ov r e mcno da se proi z ve du i da z a z vu co , To j e a ko r d il i s a z v u c
je . U ovo rn s l uc aju s vi s e t onov i pr oi z vo de r i ra n d a ( c up anj cm) .
U odno s u na p r e t ho dn u ve z bu , ovde j e redos l e d tan ova i z me nj e n i s vi s e cu
pa nj e rn - t i r a nd o .
Cl
J
m

J
F-

J
J
1
r
J J
j'
r
-
r
-
r
-
N a r o m e n a : Radi Sl O pravi lnijeg uv e zbava nja p r c t hodmn vezbi ( b r.. 6 i 7), i r e ba i h s vi r a t i i
na s lecleCi na ci n ; sve me l odi j s ke not e izvodili a p o y a n do, a s a mo basove t i r a n d o . Kad a
se lO s a vl a da , t r e ba ih uv e z b av at i t t r a n d o nac i no m , a z a t i m kako je na p i sano , v
Nek ol ik o dal j ih pr i me r a s l uze za uv e z ba va nj e s kupnog s vi r a nj a ne kol iko t onova z Clj ed
no s a bas o rn , pr e rna oz na ce nom pr s t or edu , Ove vc zbe t roba d uzc pona vljal i.
0
8

m
i
f1
t ;
;Oifd
i4
I
I
pr
I'
0
m
$]
$
Jt==t=Q
$

pf"
r
o
i
tJitd,
,2 )T ; Ef. i
28
I UPOTREBA LEVE RUKE
Pr s t i ma le ve ruke priti s kuj emo z ice na polj i ma i zmedu p r e c ke i na t aj na c in , s k r ac u
JUCI de o z i ce koji oscil uj e, tj . kojeg s mo pokr enuli na os cil ovanje p r s t i ma desne r uke, dobi
j amo vi s o t onove . Ov u ulogu p r s t i l eve ruke mog u uspesri o i s p ret no ob avl j a t i , poqot ovo a ko
ist ovre meno pro i zvode vi se t o nova s a razn i h z ica, j e dino ako i m pol ozaj ccle r uke t o o mog u
c ava . Pol o aj ruke lreba da o moquc a va e l a s l i c nos l i brzinu p r s t iju i da s p r e c i kocenj e misi
c a ili pa ral isanos l pojed in i h p r st iju , koji usled lo seg ruke mo z e da n"aslane. Pr e s ve
qa.t r eba i mat i na urnu. da s e leva ruka na q i t ar i ne drzi u pol ozaj u ka o na vi ol i ni ili t a mb u r i ,
Ka ko vcc i na pocet ni ka uzi ma qi t a r u u ruke oe z uput s t va, naj l oq i cnij e im s e uc in i da pos t ave
l ev u r uku kao s t.o se ona pos la vlja ko d vi ol i ne i t a mbur e . Mcdut i m , t o je do voljno velika g r e
. ska da mnogi t al ent o va ni ml adi qit a r i st i sami spr ece sv oj dal j i r a z voj . Dolazi do z a mo r a ru
ke, kccenj a rn i s i c a , ne rrioquc nos t i hva t a nj a r azn i h ako r da , a i do ot e z a va nj a up ot r ebe mal og
pr s t a , Da bi s e l e va ru ka pos t avi l a u pravi lan pol oz aj tr eba pos t upi t i na s ledeCi na c in : r uk u
naj pr e potpurre op us t it i ni z t el o s a i s p r u enorn s a ko m , a dl an ok r e nut na pre cl. Pr s te i s pruzi
t i i pr i l jubit i jedan uz drugi. Z adr z avaj uc i i s pr uzonu s a ku i pr s t e , r uku u l akt u pol a ko s avij a
Li, po rne r aj uc i j e napred, da s e dl a n pol ako o k rene p re ma pr ednj oj s l rani vr a t a g i ta re . Pr i
t o rn krel anju ruke l aka t ne t r eba ud alj a vat i od t e l a , i ako s e on ma lo k r eco por ed t e l a nap red.
Zad rzavaj uc i sad ov a ka v pol ozaj s ake i ruke, pa l a c t reba post a vi t i na z adnj u s t r a nu vr at a i
lO to na nj e govu donju po l o v in u (st . 10) , a pr s t e na nj egovu pr ednju st ranu(s1. 1I) . Pr st e t re
ba lako s a vi j a t i s ve do k vr ho vi j agod i c a ne dodirnu z ice .
5 1.1 1 POSTAVLJANJELEVERUKE
51. 10 Pol o z aj p al c a l eve r uk e
( sv i pr st i na prvoj z i ci)
51. 12 PRAVILAN POLOZAJ LEVE RUKE
( prsti p r i t i s k uju vi s e z ica)
29
Ukol i ko sada i po me r amo pr s t e duz vrat a , ovaj pol ozaj ruke t r eba da o s t ane , bez obzi
r a na kojoj se z i c i s vi r a . Mo 2Oda j e z a pccot a k naj bolj e pos ta vi t i pr s te l e ve ruke na drugu 2Oi
c u i t o t ako da k a z i p r s t p r it i s ne z i c u na pr vom po l ju , s r e d nj i prs t i st o vr e me no na dr ugom po
l j u , dorr.al i p r s t na treee rn , a mal i na cet vrt orn polju . Pr i t i s n i mo svi m pr s tima i s t ovremeno
zi c u i d r zimo p r st e u tom pol ozaj u ne kol i ko tre n ut ak a , s ve do k ne ose ti mo lak zamo r u kore
nu pr st iju . Ovu vezbu tre ba na is t i nacin ponovi t i i n a sv i m os t a l i m z i c a ma .
Po sle ovo g " navi kavanja " le ve r ukc na pol o z a j , t r e b a p r e c i na uve zba vanj e upot r e be
poj e d i ni h p r st ij u , ko j e c o rno o bo l o z a va t i a r aps ki rn b r ojevi ma s
1 - k azi p r s t
2 - s r e dnj i pr s t
3 - doma li pr s t
4 - ma l i pr st
Pa l a c se ne upotre blj ava pril ikom s v i r a nj a , vee s l uz! kao oslonac s a ke .
Vebe za levu ruku
Najpr e tre b a pr i ti s nut i d r ugu z i c u kazi p r s t o rn na prvo m po lj u . Ka da j e z i ca dobr o pr i
t i snut a v r ho m j a god i ce , t r e ba proi z ves t i ton kazi prs t o rn desne r uke . Ov aj ton po navl jat i c e t i
r i il i osa m put a u r avno me rni m vre m enskim i nt e r val ima , i t o pona vl j ajuci nai z rnoru cno pr s
t e l- i -, - m-I , de s ne r uke . Zati m ne dl z uc i pr vi p r st , tj . k azi pr s t l eve r uke , tre ba p r i t i s n ut i
dr ug i m , tj . s r e dnji m p r s t o m , z i cu na dr ugo m pol j u i t akode, i st om ko rnbi n c ij o rn pr s t i j u de s
ne r uke, p r o i z ve sti i ovaj t on c e t i r i do osa m put a , Ne di z uc i s a da oba o va pr s t a , t r e ba pr iti s
nut i do ma lim pr s t om z i cu na t r e c e rn polj u i i s to tako desnom r uko m pr o izvest i i st i broj t o rio
va , Ne podi zuci sada ni j e dan od o va t r i pr s t a , cetvrti m, tj. ma l i m p r s t o m leve ruke p r i t i s nu
ti z icu na cetvrto m polju i t a kode pro izves ti is t i b r oj t onova , s a i s t o m kombi rra ci jom pr s t ij u
des he ruke . Tek sada di c i m ali p r s t , na s t avlj a j uc i S ol p roizvodenjem t on ov a kojeg sad a daje
t r e c i pr s t . Ka da s m o pr i z ve l i zel j e ni broj t onova , tre b a pod ic i i t r e c i p r s t , i nas t a vi t i Sol pr o
i zvodenj e m t.ono va koji sada dolaze od r an ij e pr it isnuto g dr ugog p r s t a . Po s l e t oga d i z.e rn o i
d r ug i p r s t i p roizvod i mo t onove koj e na m d aj e pr vi pr s t . Ist im redos ledo m t r eba ponavl jat i
o vu ve zb u vi se put a na i s t oj zici, r cdaj uci pr s te na gore i podi z uci ih , kor i s teci i s t ede c e ko m
bi nacij e p r s t i j u des ne r uke e
m,l; m,l;
a,m; a,m;
m,a; m, a;
it d.
Ov u vo zbu treba sada ponovit i i na s vi rn ost al i m zica m a.
PREDZNACI
Ve e s mo r aru j e r e kl i da na s e uho osec a r a zl i ku u visini i z m edu dv a t on a a ko j e ona rn a
nj a od ce l o s t e penog r a z rn a ka , tj. a ko je r a z l i ka po vi sini i z me d u dv e s us e d ne not e pol a s tepe
na . To z na c i da, iz me du svake d ve s us e dne note me du koj ima je cel o st e pe ni r az m ak , mc z e mo
proizvesti j os j e d a n ton koj i ce se r azl i ko va t i po vi s ini z a pol a s tepena i od j e dnog i od dr u
go g t o na. Tak a v pol us t epen mozo se do biti i li p ov i s e nje m ni ze g to na i li s ni zc nj e rn vi s e g. Pov i
s e nje t ona pos t i ze s e s tavl janj em z na k a z a po vi s e nj e , koji s e na z i va po v i si 1 i c a , i pi s c se:
P OVi Bili ca ~
Po vi s i l i c a s e odnos i na t on i spr ed ko jeg j e na pisa na i va z i za t a kt u ko me s e na l a zi.
Ako je na p i sana n3. poc e tk u lini jskog s i s t ema , t j . ak o vr s i fu nk ci ju oz na ke to nal it eta u
ko me j e de l o na pi s ano , o nda je t r a jnog ka r a kt era , odnos no nj ena va z nost se pr o t e ze od poce t
ka do kraj a ko mpo zici j e, il i do predznaka kojim se razr esava - r a z r e s il i c e . Z na k z a r az
res a vanj e obcl e z ava s e na s l e deei na c i n :
RauesiJi co. ~
Ra z res i li c a oz nacava da notu ispre d koj e j e napj sana , a ko ja je povisena i li sni zena ,
treba pono vo s vi rat i u os no vno m z na c e nj u .
30 .
Sn i zi li ca b
Pol ut on s e dobij a i s ni zenj c m note za pol a s t e pena s tavl janjem zna ka za s ni e nj e , t z v .
s n i z i l i c e , z a koj u va z i s ve i st o s t o i za povi s i l i cu . Pi s e se . b
Nota , i spr ed koj e se na l a z i povisil i ca, dobija por ed oznake , tj . i mcna kojeg i ma , j os i
na st a va k - is o Na pr i me r : not a C ak o j e povi sena zvace se CIS, i z vuc ace z a pola t ona vi s e
od t on a C . Ako se no t a s nizi za pola s t e pe na , dobij a na s t ava k - e s. Na pr i mer : no t a D s ni
ze na zov e se DES . - -
Ton rnoz e b i t i i d va p ut a pov i s c n il i s ni ze n . U prvo rn s l uc aj u riot a , i s pred koj e s e na l a
z i dv os t r uka povi s il i ca , dobi j a po r e d im en a j os i na st a va k - Lsi s . Na primer : no t a C dvos tru
ko pov i sona z vace s e CISIS . U d rugom s l uc aj u , ako je i spr ed not e dvo s truk a s nizil i c a , not a
dobij a na s t av a k - e s e s . Na pr i mer : not a D d vos t ruk o s nizena z vaco se DESES .
Dv os t r uka povi s i li ca pi se s c : X
Dvos t r uka s nizil i ca pi s e se : bb
I dvost r uka povi s i l i ca i d vost r uka sni zil i ca r azr o savaj u se dvost r uku m z na kom za r a
z r e senj e ,
POJAM I DEF INICIJA LESTVICE - SKALE
Lcs tv ica i l i s ka l a na z i va se niz ton ova post up no po r edani h po vi s i ni , p r e ma od r ede ni m
pra vi l i m a, u okvi r u okta ve . Les tvi ce mogu bi t i dijat ons ke i hr o rna t s ke . D ij a t on ske l e s t vi
ce i maj u sedam t ono va u ok tav i(sa pon ovl j eni m p r vi m ka o os mi m) , a h r om a t sk e i maj u
dv anae st t ono v a , .
Me s t o t ona u l e s t vi ci na z i va s e s tup anj i be le z i s e ri ms ki m br ojevi ma od I do VIIL
Ra zma k po vi s i ni i z rne du dv a s usedna s t upnja na z i va s e s t e p e n ; i rno o b i t i dvoj a k . ceo s te
pen i po l us tepe n . Dijat onske l e st vi ce s adr e cele i p olus te pene , a hromatske samo po l ust e pe
ne o
Di jatons ka d urska le s tv i ca j e niz t onova poreclani h t ak o da i zme du t r e ceq (IlI) i ce t vr
t og (I V) i s e d mog (VII) i osmog ( VII I) s t upnj a bude po l us tepe n , a i z me du svi h ostal i h s t upnj e
va ce l os t e pe ni r a z ma k . Ona z vuc i tv r do i sve c ano , pa Se za t o t a ko i zove ( dur us - t vrd) .
Ako s e di j a tons ka du r s ka l e s tvi ca r azde li na dv a jednaka de l a dob ij aj u se d ve grupe u
koj im a se nal a ze po cet i r i Ies t vi c na t ona , Ta kva g r upa od cet i r i tona zove s o t e t r a h o r d .
Prvi(do nj i ) te tra hord(I, I I, II I , IV) i ma i s t i r a s por ed ce li h s t e pena i pol us t e pena kao i d rugi
( gor nj i)te trahord(V , VI , VII, VII I) .
Les t vi c a nos i na z iv pre ma os nov no m t onu uni zu .
1 1 1 1 1
r-lr-l ~ r-lr-l r-J ~
1
rI =ce. s t e pe n
~ = ~ ~ J J J J
~ = p. '. s t epe n
}:
~ G A H C
C 0
Dij a to ns ke l e st vi ce kod koj i h je pol oz aj pol us t e pe ni h razma ka d ruqa ci] i i z vuce rneko ,
zovu se mol s ke le st vice ( mol i s - rne k) , 0 na cinu nj iho/oq fo r mi r a nj a qovo r i ce mo ka snij e .
31
Formlranje C-dur lestvlce na gitarl
Vr at gita re je p r e c ka rn a i zdel j en na pol us te pene (polu t onov e) . Ako , na p rimer ,prvu zt
c u koj a i nt on i ra t on E, p r i tisnemo pr s t o m na pr vo m polj u , dobi c e rno t on F, j e r j e razmak i z
rnedu not a E i F pol ust e peni . Ton G c e mo dob i t i p r i t isko m s r e dnjeg , tj . trece g prsta,na tre
cem polju, jer se t u na lazi t on G. Kako je r a z mak iz rnc du no t a F i G ccl ost cpcni , onda s rno
not u G morali Das da proizvedemo na t r -ece m pol ju , pre ska cuc i drugo, o s t avlj aj uc i ga za e ve
nt ua lno fo rrni r arije po l ut on a FIS il i GES. Dakle , gdegod bude mo imali ce lo s t e peni r azmak
p r e sk oc i co mo po j edno pol je , os t av l j aj uc i ga za fo r rni ranj e pol ut o ria , kada to b ude pot rcbno .
Da bi s mo ol a ks a l i sna l aze nje u c i t anju' not a , s t av l j ace mo por e d oznake z a p rst e l eve ruke( l,
2, 3 i 4) i prazne z ice -0- iznad p oj edin ih no ta i oznak e r irn skim brojevi m <l ( I , II , III i t d . ) ko
j e ce o z ri ac a vat i polje na ko rne s e od r e den i t on nal a z i .
Upozna corno se sada sa t onovima na poj edinirn z i c a ma u okv i r u pr osi rene C- dur l e s t
v i ce . Po red uv e zbav a nj a t onova na pojed ini m z ica rna date su i ve zbe koje povez uju tonove s a
d ve , t ri i l i s vih s e s t z ica . Neophodno j e pot r ebno s t r ik t no pr idr a va nj e ozria cenoq p r s tor e da
leve r uke , ka o i oznaka z a upot rebu p r s t ij u de sne r uk e .
I
2ICA CD
J=&EC

0
I I
IFI FF: ~
i mi m I - m , m
m m im i m I
a poyando
1
3
0
'6
~ F r r
~
r
,=f
r
e = r ~
F r
: ~
i m i m i m
m i m
j
m I
m o m 0 ...
o m O . m .. ,
apoyando -lT
19
- z gf'
r
1
I r
I
o m . 0 ..
ap oyando -{~
m o m .
r I r
32
ZICA

10
apoyando Ji mim i ...
lm, m "' )
1
) :i- m , I '
3@1
r rIr'

ra m 0 m 0 m .. "
apoya n
d
0 1 m 0 m 0 m 0 . . .
'"
'"
ap oya ndo j! ':' i ':' i m i ':' .
i; " m im I m , , 1 1 0 1 3 0 I 0

r V
:11
a poyandofin 0 m 0 m 0 m 0 .,.
La m 0 rn 0 m 0 m ...
ap oyan do [i ':' i ':' i '!' i .
m , mim Im 3 1 9 1 3 0 J 1 0 1 0 1 3 0 1 1 3
,
=t


rm 0 mo m 0 m
a p oyan
d
La m o m o m a .
Na p m e n a : Sv e vozbe t r e ba ponovit i kor is te Ci z a pr oizvocienje tona na c i n t i ra n ci o ,
11
m i a p; ya ndO m I, ._ -t i r a ndo __
m
m im ; mim i " . . 3 I
:i. 3 9 _ ': ',. O. ' 0 1 0 0 1 0 1 D 0 '
% 'r r F t: t! t r 3m F r r IFr r mI
@----l(D------- ---1 @- __J r
a m 0 rn a m 0 m .
m 0 m 0 m a m a .
1
V
: 11
apo yando L - - - - - tirando - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - J I a poy a ndo I
Ovu ve zbu svi r ati kombi novano : a po yando i t i r ando ,
j
m I
12
a p o y . f '!' i ':' i m
,
mIm I m I m m 3
g
;

Je
I
0 m a m a m 0 m o
m _
m 0 m 0 m 0 m 0
33
"

ZICA
4
!!

", I m j m ; m 13
apoy
.
' "

i m i m i i
e J J J
'J@ J J
m
4
J
2
J O@ J
e J J

m i m
j
.. .
0 1 0
@1
J

L j
I
J
J
J
J
I
J J
14
,.
@J Zioa
apoy ';' ;" ';' :: : 3 1 0 0 1 0 2 0 2 0

1 oJ r r 10 2.


J @-__-' - & - -' @- __ J@- -J @- _
020131001 020131030

:
-- - - -' @--- .. - - - - - --' @}@-- - - - - - -'@Y@---- ------ - - - - - - - - _-J
15
2 :Zioa
3 -{.. . .
apoy , I '!' I '!l I '!' I '!' ... 3
nbinl 9
---------- --{v--- - - - --
ap oy . a mo ",0 mo m .
mamo,mamo .

0 ' 2 01 3 0 t 3 0 1 3 0 1
F
--- J@- J@-J@-J@-

G)J T m

", 0 m
@
Ve zbu pono vi ti i na na c i n t Lr a n d o Ccu panj e m).
34
--
-- - -
19
lica 17

@
a poy . I a p ,
tir.
ap.
ti r ,
m m i m 0. .

ap o
t i r .
I

J
-
' :
I I
J ap ,
t i r ,
ap o
t i r.

ap . I ap ,
r
- -,' a p oy a ndo

J
Ve zbe na ba s o vi rna , ka da se iz vo o pal ce m p ,svi r a t i ti r a n d o , a s a prs t i ma i , m ,tl,
ap oya n d o . Za vr e me s vi r a nj a na ba s - z i e a ma s a pal ce m t r eba p r s t e i .m. u s t a vi t i ( na s l oni
t i) na CD ziell .
AKO SI p NH, A SPAT
ARO SI POElLA SPAT
L! CENIK
( -.'1
0 :\
2 ,
:'>
,
() ...........--::
, ----
,
'--'
NASTA VND
( I I I I I I I I I I
'- -
.
-
.
r i
r i i
r
r
2
,; , :'> 0 , ....-- 1 ... 1
,...,
3
I I
t.
(J
.. t.J
I I
.
I I
.
I
I I I I
I
. . ip
r
r
i
r r
F
r
.
r
r
11 1
ZI CA W ~
p
p ",-/p
: ~
SNIVA,T MT, SNIVA,T, ZLATO
t i r an do
BOLEN MI LEZI
M a ked . nar, pesrna
2 2 ~ ~
I t i r a ndo 1 apo ya ndo J I . 1 apoyando
li r a ndo
~ ~ J 0- --------J - ----__I a po ya ndo
GJ. j J J ~
- '
0 - - - - - - - - - - - ~ ~ @ J G)- - - - - - - - -- - - ---- ----- - -- --J
~ ~ o J J I J J zg] J ,gj O:J ~ JjgB
@ J @} J @- J @ J @ i
36

i m i


pp pp \irandc!p p' pp pp
t ir ando
m m . m im .
rn rn rn rn ,rn '2 'P
I
a po ya ndo - - _ - J t ir a ndo
rn rn rn ;
apo ya ndo J t i rando

>RJ 2ica PJ1EDRAGI L.JUBI C MO.J
0-J Dll.lllIat. na r. P C81l1H.

apoyando

-
ZICA
:
rn I m ,m .
, m I m i .
m Q rn 0 rn . 0.
o m oma . , .
27
0,
@J Ziu 26
P p P P
.

@) --J @-----I @ ...J 0------ ------ ----
j m j m
mim i
o m 0 m
m 0 m 0

__ _______ _______ ...J @ __ ...J @ ----l@ -l - ...J - _
- - -- - - - - - - - - - _...J 0----- - - - _.:..J@- ----l@- ...J@- ...J
ZICA

r;> P P. P ' "
I m im ' "
m j (Tl j ..
o m 0 m ..
m 0 m 0 .
7.1"a28 .

. 4 0- --- ---- ------ --.- --: -------: --, 0-------- ------------ -- --- ----,
t"_
, i j 'Tl j , ..
mim I m I .
omornam .
m.)momo .
38


29
8
ist :

p

p :
I


.
P .
For rn i r ace m o sada p r os i r e n u C-dur l e s t v i c u , p ol a zec i o d t o n a E d o t o n a G n a
pr voj zi c i , i t o pori a vl j a j uc i s vak i ton dv a put a , a z a t i rn s va k i t on s vi r a j uc i poj e di na c no ,
m i m
i m i rn
m 0 m 0
0 m 0 m
i 0 i
9
39
3
r
r
e m o m
U na r e dnoj ve zbi treba mel odij s ke zice svi r a t i kombi na c ij o m p r s t ij u de s ne ruke i , m ,
i , IIJ, itd., a ba s ove sa palce m p . Treba obrati t i paz nj u da p r i pr el a s k u S B ba s z i c a na rno l o
d ijske, de s na ruk a ne menj a poloza j ,
Wl'
- - - - { ~ } -----, 0---,@--,0--- -----,--- ---@----- - - -- - -- --,
: ~
WJ 'J 'JI'j ~ ~ ~ ~ : ~ ~
Mog l i s te ve c uoc it i da t onove , koje dobi j a mo na p r vo m polju , proi zvodi mo pr i t i s korn
prvog p r s t a ( k a z i p r s ta)l e ve r uk e , na dr ug o m polju drugog , na t r e c e m pol j u t r e ceq i c e t vr to rn
polju c etvr t og p r s t a , Ovoga pr a vi l a cern o se pr i d r ava t i , kad god j e t o moq uc o , u poj edr nac >
no m pr o i z vode nj u tono va . Me d ut i m , odst up a nja s u dos t a cest a , p ogot o vo kod vi s e g lasnog s vi
ranja il i kad neki p r st z el i mo u napr e d da p r i p r e m i mo z a neki pos e b an z a h va t. U ovakvom st u
c a j u ob i c no j e o z na c e no koj i m p r s t o m treba pojedi ne t ono ve pr o izvod it i .
Sve kombina c i je n r s t i j u i , m . i:l uve zba vi:lti i na cinom t i ra n d o ,
U s l e de c oj ve zbi uvodi se i ko r i s t i mali pr st 8) . Treba obr a t it i pazrij u na to da s e u
o voj ve Ebi t on H , kojise in ace no rmal no dobij a na drugoj praznoj z ici , s a d a pro i zvodi pr i t i s-.
kom t r cce z ice na cetvrtom pol ju, i to cetvrtim( m al i m)prstom .
r
7 4 2
IV
1
r
I
r
r
r
~
~
J
40

1
o 3
r r I f'
Zica
VE Z EJA SA PRSTO Jvl I PALCEfvI D ESNE RUK E

p . . _- ------_. _. _-----_ . _------- --- --------- ---- --_. _- -- ----------- ---
4 2 4 :
-'/'/_ ::: '11" = _
} - .
___ i I p --
. ... . . --. --- - ----------- _ __ . --.- . -; I P __. . . ._ _
-
-
:::::::JiP.-_ ---==--- -- -- i P _J
HROMATSKA SKALA
Po l ustepe ni i cel i s t e peni s e dele na hr o mat s ke i d i j a to ns ke . Hr o mat ski pol ustepeni po
s t aj u jednostrukim povi s e nj e m ili s ni Ze nj o m j ednoq istog tona. Na pr i rne r i C - Cis . Hro mat -
ski s t e pe n i na st aj u dv ostrukim povi senj e m i l i sru zenj e m jednog i stog rona ,
Di j a t on s ki p ol us tepen post aje i z me du dva r azl i c it a s us e clna t ona, kada s e pr ibl i ze na
rastojanju od po la s tepena(C - Des) , a di jatoriski ceo s tepe n post aje od dv a pol ustepena j ed
nog dijatonskog i j ednog hr omatskog .
Ako bismo pr it i s k iv al i redo m sva pol ja na bi l o kojoj zici na vratu g it a re , dobili bis mo
ni z tonova koj i obuhva t aj u i hromatske i dij a t on s ke pol ustepe ne u okvi ru okt a ve . Taj niz tono
va se zove hrorna t s ka l e s t vi ca i l i hromat s ka s kal a ,
41
:Zioa 0
I
0
I
CD
rv IV
'" '"
IV
I

:j
S
JI =t
J
-1 J
J
#J D
...
'"
#
#1
nlA
3
wJ
0
.3 4
0 1
+ ---
1
0 3
01------"---,"--" I (0...-----,-"--Iv-"I

i

3 4
o i 2 .3 4
I
I =----D

Ton ove koj i s e r a z l i c i t o p isu a isto zvuc o nazivaju s e e n h a r mon ski t o n v i ,
Pogl e daj mo , gde su i koji m se p rstom p roi zvode t on ovi i polut on o vi na poj ecli nim z i c a
uz upot rcbu povi s i l i c a , a zatim uz kor i s c e n] e s n i z i l i c a .
U sledeCim pri me r ima dat e s u ve z be s a hromatskim lestv'icama i ve zbo z a r a z gi ba va nj e
pr s ti ju l eve r uke na s vi m zicama, u okvi r utz v , prve pozicij e , tj. do petog polj a . Napo minje
mo da, ove vezbe , kao i vezbe s a C-dur l est vi co m koj a j e da t a sa vi s e od jedne ok tave , treba
svakodnevno uve z b a va t l , jer c e t o bil i neophodan u sl ov z a r azvijanje tehnike obej u r uk u i nj i
hove sinhronizaci je .
N iJP0 m e n a : Sve xornbinacije pr s t iju I i! m, LI ,I t r oba naj pre dob r o uv eib a ti nacino rn apo
' y a n d o , a ka s nije - s vremena na vr eme - i t i rancl o .
36
(0
ft:
apoyando
1
E:r-1rl
i rr) j m im i m .. ,
'
2 q1 0 '
tr
m i , m j mim i .
omamamam ..
mamamama .

43210
'23
1 2 3.32 1 0
f (!
amamomom .
mo mo ma ma .
42
o


o i 0 i ?
i 0 i 0 ja ...
o .
'c
j m i rn j m m ..1 ) 2 1 0 1 2 3 4 3 2 I
mim i m im i ...
o
fn
omomomom ) 2 1 0 1 2 3 4 ) 2 1
momomomo .
37
CD
fD
i mim i mim ...
rn i m im i m i '"
o m i mjo m j m ...

o t 2 3 4 ) 2 1 0


amomamom .
mamamama .
.
o

0
43
p
2
o I 0 0 10 , ... 3 3 2 -e
oimi;oimi ... 1 0
@
38
ur 9UJ
L.-..Y , 1 .3 , .} J . 3 .3
mI m m Im m im .
i mai mai m 0 .
3 J 3 J J J .
J J J ,EJ J J
o m 0 Q m 0 .
o m i ami .
CD
fe
o
=i: J 3 }
5
, m I i rn j i m i .
j m 0 j m 0 j m 0 .
@
H
oma 0 m 0 0 m 0. "
ami am i ,am i ...
44
i
rn
0
m
i
m
i
m
0
m
I
m
i
m
0
'Tl
I
m
i
m
0
m
I
m
. "
...
...
i
a
a
m
m
m
i
a
i
i
a
a
m
m
m
i
0
i
i
a
a
m
m
m
j
...
9 -..
I ...
m
0
0
m
m
i
0
m
m
0
0
m
'Tl
I
0 ...
m .. .
i rn a
;
m a I m 0 .. .
I m 0 m I m 0 m
m i m 0 m i m a
m 0 m i m a m i ...
45

f x
~ ~ q ~ ~ ~ ~
: ~
o /TI 0 /TI . .. 0 1 2 3 2 1 0 1 2 3 2 1 D
/TI 0 /TI 0 . ..
o
f l! ~ ~ J q - ~ o ~
: ~
~ ~ ~ o
m Q m a . ..
o m 0 m , . ,

~ . m ' . m 0 #1 2 3 ~ 32 # 2 3 ~ 32 ~
I m I I m I 1 0 1
1
mim i mim i .
o
m 0 m 0 m a m .
-
o
m 0 m 0 /TI 0 m Q .
41
m a m o m o
m '"
o m o m o m e ...
46
INTERVALl
Ra zma k i z medu pojed i n ih t onova r azl i c it i h po vi sini, na z i va s e i n t e r v a l. Ako se t o
no vi i z vode s ukces ivno, tj . j edan za drug irn , o nda se t aka v i nt e r va l i z me du poj edinih tonova
na zi va me l odi j s ki , Ak o s e dv a t ona r azl i c i t e vi si ne od s vi r aju i st o vre me nb, ond a j e to ha r mon
ski int e r vaJ.
In t er val i mo gu bi t i osnov ni i pro s i r c ru .
OSOvnJ Intervall su :
pri ma dva t ona i st e vi s i ne
sekunda p r vi i d rug i t o n
terca p r vi i t r e c i ton
kva rt a prvi i o t v r t i t on
kv inta p rvi i pe t i t on
sek sta p r vi .i cest i t on
sep t ima p r vi i s ed m i t on
o k t av a p rvi i o s m i t o n .
Protrenl Int ervall:
nO" a
p r v i i devot i t o n (okt ava + sekunda)
deci m a p r v i i c1e s eti t on ( o ktav a .. ter e a)
undecima p r vi i j e d a na e s ti ton ( okt a va + k va r t a)
duode cima p r v i i d vana e sti t on ( okt a va ... k vint a)
t ercd eci ma p r vi i t ri naes ti t on ( okt a va + seks t a)
kvartdecim a p r vi i c e t r na est i t on ( okt ava + sept i ma)
k vin tdecima prvi i petnaest i t on ( oktava ~ okt a va)
PR I MA SEKUNDA TERCA KVARTA KVINTA SEKSTA SEPTIMA OKTAVA
f
J J
I; (JU1 J
G
,J
I; J=ij
,)
~
PR I M A SEKUNDA TERCA KVARTA KVI NTA SEKSTA SEPTIMA OKTAVA
~ g g ~ ~ ~ g ~ g g ~
TERCOECI MA
UNDECIMA DUODECI MA
NONA OECIMA
SLOZENI:
f d ~ ~ ~ ~
47
U odnos u na eele i p ol ust epene koj e uklj uc uj u , in l e r va l i mog u bi t i c is t i , v e I i k i i
rn a l i , u v e c a n i i u m an j en i .
ClId Intervall : p r i ma - d va t ona i st e vi s in o
k varta obuhvat a d va eel a i j ocla n pol us te pen
kvi nt a obuhva t a tri eela i jedan po l ustepen
oktava obuhvata pe t s tepena i dv a pol us te pcna
Vellkl Intervall: s e kunda obuhva t a j e da n ee o st epen
t e r e a obuhvat a dva ee l a s tepena
s ek s t a obuh va t a c et i r i ee l a i j c dan pol us t epo n
s e pt i mn obuhvat a pe t eelih i j c dan po l ust e pen
Mall Intervall : s ekundn obuhva t a jedan pol u s t e pen
t e r e a obuhvat a jedan s t epen i j edan po l us t ope n
s e ks t a obuhva t a t r i s t e pena i dva pol us t e pena
septi ma o buhvat a cel i r i s l e pena i dva pol ust e pena
Ak o s e c ist i i ve l i ki i nt e r va l i povec aju z a pol a s t epe na , o nda pos t aj u u vc cani (preko
me rni .)
Ako s e pak c ist i i mal i int erva l i uma nj e z a pola s tepe na , pos t a j u umanj e ni. ( Del a lj ni
j e 0 i nt e rva l i ma vide t i u " Na uci 0 ha r monij i "}.
U ovoj ve z bi Sil dv o zvuci ma , me lod ijske nol e pi s a ne s u sa c r to m Cvr a t o m) o k ren uli rn
na qo r e , a basovs ke s a e r t orn(vra lom) ok r e nut i m na do le ,
t i r a ndo d t i r a ndo
r - - - - - - - - - - - - - - 1 apoyan 0 .
41
p p p pr r i
apoyan do..; -,

r: r r f fifFtf
o p s l a n a po m e na :
Pri i s t ov r e rnerro rn svi ranj u basa i poj e d in a cni h rne l od ij s ki h t o nova , bas l r e ba iz vod i l i pal e cm
-l ir a nd o - a me l od ij ske lo nove pr s l i ma l i , m , a l - a po ya n do. l z ni mkaj e j edi no usl ll
c a j u kada s u u p i t a nju d ve s use d ne z i ee na koji ma se p r o i z vode t onov i paleem i ne k i m od pr s
li j u l i, rn , a l. Ak o b i so i t a da s vi r a l o a poyando prs t i majF, m , a l, onda bi on i , na s l a nj aj uc i so
na s use d nu z i e u pos le od svira nog svog t o na , p r i q us i l I i s kr a t i l i t r aj a nj e note koju p r oi z vod i
pal a e na s us e d noj ni zoj z i e i .
An d a nt e
a poyando
. I I ' a poyando .
. j m im t i r ando r I t i r ando
42

I llrando eH B )
. erens
48
p p
a poy ,
m
1
p
ilPOY
m
t i r . 4 1 t i r.
p
a poy .
o,
apo y .
a
1
Mari c r a t o
apo y .
o
01 tir.
44
apo y


p
P
( H. Serens)
POJAM AKORDA
Ak ord j e j e d novreme no z vucnnje najmanj e t ri r a z na t o na s t oze na u s azvucj u po od r c de
n i m pri nc i pi ma .
T R0 Z V U K ( KVINTAKORD)
Tr ozvuk j e jednov re me no zvuca nj e o snovnog t ona , t e r c e i k vi nt e , Na z i va s e jos i kv i nt
akor d . Ist i o va j a ko r d , pos t a vlj e n t ako da naj ni z i (lJasov) t on bude njegova t e r c a, na z i va se _
seks t a kor d . Ak o j e u ba s u kvi nt a , o nda se na z i va kvart s eks t ako nl.
Kvlntakord Sek.takord Kvartsekdakord
2
i
8
ti
11I ( v )
I ( VIII )
v I (VIII)
'.
v
111 V
111
I
Durs ki t r o zvuk se s a s t oj i od osno vno g t ona (I) , ve l ik e t erce ( lII ) i e i s te kvi nte( V).
Z vuc i s ve cano i Lvr do pa se z a to ta ko i zove .
Ovak a v tro zvuk nos i na zi v po os novnom t o nu i obele z a va se ve lik im s l ovo rn .
Na prime r : C-dur , it d .
Mol ski Lr o zvuk s e s asLoji od os no vnog t on a(!) , mal e te r c e (l lI) i e is t e kvi nt e ( V) .
Zv uc i rneko, tu zno i z a t o s c na z i va m o l ( rne k).
Obet e zava s e rnali m s l o vi rn a , Na primer : a - rno t , i td ,
Pril ik om s a s t avl j anj a dur sk og ili mol skog trozvuka(k vinLakorda) do z volj a va se udvaja
nje os novnog t ona , a pone ka d i te r c e i kvi nt e , K ak o gi tar a i ma s es L z ica t o c e s e c e s t o poj a v
l j i va t i akor cli sas t av lj eni od ses t t ono va . Uq l avno m , to ce bi Li s t uc a jcvi ponavlj anj a osnov nog
Lona , t erce ili kvi nt e .(Ovo ne treba b r kat i s a eet vo r o z vue n i m , pe t o zvucni rn i vi sez vu cn t rn a
ko r di ma z a e ije for mi ranje pos t oje pose b na p r a v i l a i koj i s e ne doblj aj u pro st i m ud vajanj e rn
os novnog t ona , t e r c e ili kvi nt o . 0 ov i m a kor di ma c e rno posebno go vori t i).
49
S obzi r o m na r azl i ci t e vrste i nt e r va l a , kvi nt ak o r d moze bi ti:
I . Ve l ik i (du r ski ) a ko je os novni ton + ve l ik a t e r c a + c is ta kvi nt a ,
2 . I\1 Cl Ii (mo l ski) ako j e osnovni t on -f rn a l a t e r c a + c i s ta k vi nt a , '
3 . Um a njen i ako j e osnovni t on + mnl a te r c a + urnanj ena kvi nt a
4 . Pr e ko me r ni a ko je os no vni ton + ve l i ka + pre ko me r ua ' kvillt a . '
Kon son a nt n i s u du r s ki i rnol s ki tr ozvu ci , Cl di sona nt ni s u . umanj e ni i p r ekorn erni .
U C-dur l e st vi c i moqu se Io r mi r a t i s le dec i trozvu c i, koj i sc naziv a j u Ie s t vi c n i kv i nt
a ko r d i
KVINTAKORDI :
ve l i ki mali mal i v e l i k vel i k mali
urs an j en i
durski;moJski ;molsk i ; dur sk i ; dursk i ;molski ;
ft
t 11
I
I
11
6
I I
IV V Vl VII VIII
111
Glavni tro zvuc i se nal aze na p rvo in( I), c e t vr tom ( IV) i pet o m I V") s t upnj u tonalitet a . U
duru s u SVa t r i d ur s ka , a u ha rrnonskom rno l u s u na prvom( I) i ce t vrt o m (IV) s t up nj u mol s k i
a na petom (V) s t up nj u durs ki ,
Pro m a ul ozi koju i maj u u ha rmon sk om k retanju u ok vi ru t on a l i t e t a ak o r di mogu bi ti :
T on i k a ( T) ozna c a va m i rovanje . Ta j e t r o z vuk na I stupnju.
S u b d o rn l n a n t a CS') o z naca va pok r o t . Toj e t r ozvuk ria IV s t upnj u .
D om'i n a n t a CD) o z na c a va pok r e t , To j e t r o z vuk na V s t upnj u .
Sistem odn osa rnodu a kor di ma , s a. t on i c ni rn t r ozv ukorn kao c e ntrom, na ziv a se tonalit et.
TONIKA (T ) SUBOOMINANTA (S) OOMINANTA ( 0)
11
IV V
KADEN CA
Dve il i v,i s e promena pol o z aj a nekog ako rda na z i va s e h a r mon s k i mob I' t a je m
a ko r d a . Ako s e muzi c ka m isao ili r e c eni ca z av r s a va ha r rno nsk i m obrt aj em a korda , onda
s e takav pokret nazi va k a d e n c a ,
Uz s va ki tonali tet , koj i ce biti izucavan , bi co o zri a cene i odqova r aj uc e
CET V OR O ZVU C I ( SEPTAKORDI)
Cet vor-oz.vuk s e s ast oj i od tro z vuka(osnovni t on, t erca i kv int a ) i s e ptime .
U dijat on skoj le s t v i ci i ma s e da m vr s t a cet vo rozvuka , v e ]: prema t o me da l i se na dur
s ki iIi mol ski umanjeni i l i prekomerni t r o z vu k dodaj e ve l ika , mala ili umanj ena sept i ma .
1. Dur ski t r o z vuk i ve lika s ept ima je veliki du r s k i cetv o r o zvuk .
2. Dur ski trozvuk ma l a s ept i ma , zove sema li du r sk i cot vo roz.vuk .
3. Mol s k i t r-oz vuk i velika s eptima , zove se vol i ki mol s ki cel vo r oz vuk.
4. Mol ski t r o z vuk i m al a s ept i ma je ma l i mol s ki ce t vo r oz v uk .
5 . Uma nj eni t r ozvuk i mal a s o pt i ma je mal i mol ski cot vo r-oz v uk .
6 . Umanj eni trozvuk i u ma nj e na septima j e umanj eni c e t vo r oz vuk .
7. Prekomerni trozvuk i ve l ik a sept i ma je p r e korno r ni c e t vorozvuk .
Na j vazn ij i i nej cesce upot r e blj avani c e t vo r o zv uk nal a z i s e na V s t upnju i z o ve se do
mi nant ni c e tv orzvuk il i do mi na nt ni sept ak o r d . Sa s toj i se od durskog t r ozv uka i male s e pt i
me.: Obel e z.ava s e broje m 7 pored .slo va koje o zri a c a va t r o zvuk . Na pr: . C , D it d ,
7 7,
50
U z av i s no s t i od naj ni z e q t ona , Ce l vo r oz vuk rnozo i ma l i s f edece ob r l aj e :
1. Os novni oblik s e pt a ko r d 7
2 . I ob rt aj lerca u ba su. k vi nt s e kst a kord 6/5
3. 1I ob r a t aj k vi nt a u ba su t e r c k var t ako r d 4/ 3
4 . IlI ob rat aj s e p ti ma u b asu sek undako r d 2
C DUR
o He -dur " l esl v i c i j e vec bi l o reci i nju s mo v e i: fi ksi r ali II pr voj po z ici j i kori steCi
pr azne z i ce a i p r -o s i r i vs i je za vi s e o d j edne o ktave n a ni z e i na vi s e ,
Ovo ga p uta j e radi preglednosli le ksl a c i t i r a rno uz d opunu nekol iko r a z.Ii c i t i h na c i na
z a ve zbanje.
a poyando
J ?+f er 2j 8J a P W F W
---- --" @-- ----'@- -- - - - - - _-4 0-- --- --------' -0
m m
f
, rWJ 'J 'l ':J
--- - .__ J-@__-- -- --' 0 -----_J ---_J @---- -- --'@------- -

J t=n==P
---- - --.!@---- ---- ---- -.! - ---J0----- ---.!@)-- - - --- -I- -- - __ -I
Le s t vi c u treba uv e zbnvat i i na st edec i nac in :
i m m . .. i mIm .,.
f ni.lu' 0J. $
amom .. . omam... amom .. .
Dj,d.
m a m 0 . . . ; m j ...
a m 0 rn . .. rn m I
51
Glavni akordi, domlnantn! seprakor d,
s po rednl akordi i ak ord VI stupnja
,
Tonika
Subdominanta Dominanta Dorninontni Por olelni mol
(Tl
(S) (D)
0
septakord (akord VI

,
11
;
0-0 1
3 __
EP
F

i a
n==Li
[J
0
11
:[3 0 __
3 U" D 09
U
C
G
G7
a mol
Akord i sa udvoj en irn osn ovn i m t ono m, t .e r co m il i kv iut.orn
4 ,
0
l i
3
i
3
:
i
U"
ji u
il

11
ii
C
3
C G7
3 G7
G
/ U osta/i m tonaliteti dac o mo a kordo S3 ud vojen irn neki h od o vi h t o ri o v a .
Kll.dcll ca C - dll r a
Razlaganje akorda
Na ovo rn mestu moze mo is ko r i s ti t i akorde tonik e j domina nt noq s ept ako rda i drzec i i h
l c vorn r uk o rn razl agati o ve z ah vatc , pr e ma p r i l oz e ni m Io r rnul arn a .
N ap o m e na: Fo r mul e z a r azl a ganj e pod: a), b}, C) , d) t r el ;a uv o aba va t i na s l oda c i n aci ru
1. bas - tir a n d o , mol odi j s ko no t c - a p o ya n d o , i
2. mcl odij s ke not e i ba s o vi - ti r and o.
p m p m
p m Q. p m Q.

52
.. .... i t d ,


p m p m i . .. .

p m m p m m. ...
cl c
Kada se dva i l i vi s o t onova izvode pr s ti ma li m 1 a ,1 i s t o vremeno , onda se i z vod e s vi
tonovi t i r a n d o ,
53
m 0
i m

SB

Tr e ba ob r at i t i pa z nj u na [ 0 da d VOZVlJ ci na me l od i j s ki m z i c a l11a za z vuc o i st ov e e
m e n o .
Pr e l azimo s a da na ma l e i l a ko komp ozi cij e , z a d r z a vaj uc i se u C- c1 ur u .
N a p o 111 e n a s Porecl pr i me ra koj e na vocl i mo ne ophodno j e upore clo na st a vi ti i 5 3 uvo ba va
nj e rn karnpazi cij a koj e su t ak ocle pi s a ne u tonal i te t i ma koj e pr ouc a va 111 0 u pr voj pa z i cij i, a l i
s a r azl i c i t i m t e hni c kirn z aht e vima z a l e vu i de s nu r uk u . Iz bo r o va kvi h kompozi cij a j e pos e b
no s ta mpan , ka o doda t a k ovo m c1 el u s kol o .
Mod ernto
p i m, p i rn , pi m, p i m .. . (s ve i z vo diti : tir a nclo)

]
54
( J . Powroiniak)
O vu kompo z i ciju iz vo.d i t i i na s lcde ct rra ci n :
p m p m
p m a p m 0.
p o m p o, m.
~ I l ~
P . t i r , P t i r .
t i r a ndo t ir .
47
CO II 1\10 1.0
apo y .
g-I
~
t J
r
l ~ ti r.
i.lfJ
ap.
.f4rr:
11 r 0
r
ti r ,
ap o
r
i)
ap ,
~ J
r
r;, t i r .
i
2
. 2 0 :3 . :3
( H. Be rens)
55
/
Moder ato
m
m m
m
i ...
6
apoy .
1
01 41 I

,)
3
48
c

E

1$

J

I
I
.e- .e
u
U -&
P 3
2 3
t ir.
3
4
1
0
2
0
1
0
2
I J
J
:
d hat


I
t J

tir.
TI" U
3 3

-&
3
1
I

4
J
(H. AI be rl )
m
And an te m i
m
m
m i




J'
49
@
l:

tlf4.

g J
i

p p
r
4

f

i m
i m i
i i m
J
i m

::

s
I
@

;g
9

I
:J
11

p t
p
p
p
p p
p
rr
Cel u kornpo z i ci ju s vi r a t i ti r a nd o.
( N. Cos t e)
U s vi rn ovi m pr i mo r i ma t r o b a obr at i t i paz nju na to ela t o n u basu z vuc i toliko du qo ka
l i ko z a ht c va not a koj a (Ja ob c l czav a , To s e post i zo na t aj naci n st o , p r st l e vo r uke cijirn s e
p rit i s kom post i z e oclgo va r aj uc i t un , os taj e pr it i s nut na z ici s ve elok vre elnos t note t r aje ,
Ka ko je u prirner i ma 4/4 t ak t , pot r e lmo je b r oj at i u sebi , kak o bi s ve note bil e ravno
merno ods vi r a nc .
Wa.lz. e r aroyando a poya nd o
50 @H
p apo y .
. ( 0 I

'1


r. 7iffA
.,
Fin e
p .
apo yanelo apoya ndo
56
i m o,
J
m i a. m rn
i :

I I I)
P P P P P
CF. Sor)
Andante m
52
m i m ,
@; r:
R

. _ t l r a ndo p P P
m I 1
:0 F-Sifi- -WJ
p p .:; ?Fr pr 7

p P pp ,
. 0
,;-?
p p p I
37
7
J
I

ap o yan do
h
, 1
o 7
apoyand o
t iran do
o r----- --l

J j
ap o
4 I
4
1
apoyando
apoyand o
;
i

(F, Ca r u11 j I
Navod i mo JOs nek ol ik o veoma vaznt h i kor i snih I ormul a za r az l aqanj e akoroa .
U vozbar nu pod a), b), C), d), c) ' - sve tono ve i zvodi t i ti r a n d O.
I m; m i ' m . . .} t i rando
m a m o m 0 . . . .
53a

ij0

p 1
3
b
m m Im i ' '' } t irando
0 m 0 m 0 m ...



.'
58
j mim .. .} tirando .
itd.

mim i ..} ti rando
cl 0 mo m ...

i t d ,
ra
N a p o rn e n a . Pr i uv e zb av anj u o vi h p r i mo r a ( n ,b , c ,d) treba pr s t i ma I] m , l, s vi r a t i i n
p o y a n Li0, b ez obz i ra 510 Ce t ono vi na s used ni 111 bn s zi c a rna bi t i pon e k ad p r i q useni , LJ nor
m al no rn i zvocJ e nj u ov i h vo z bi , na r a vn o , t r eba s vi r at i k a k o j e na pocc t ku r eccno , tj .t i r a ndo ,
ti ran do
i t d ,
pp

P
m ;m ;mimi ...}
i mim i mim... a p oy a ndo
amomamom .
momomama .
f:
f


m mlm;mi .. .}
I m j mim i m .. . apoya ndo
g
amomamom .
mamamama .

IP3ti rand 3 2 ;;
Ovaj p r i rne r uve zba vnt I na s lcdoc i na c i n : 1. ba s - t i r a n d o
mel od ijske not e '- a p o y a n d o ,
2. s ve t ono ve - t i r a n d o ,
50
apoy , apo y ,
. ;;;1mim :a. i mim .. .
. :; : , 1 4
r
" ......i : P i P 13 ,
t i r . rrr,'
Uv c z bavat i ka ko j e obj a snj e no z a pr i me r pod h)
Ov aj pr i rn o r uvo ba vat i na s l e dc c i na c i n . 1. s ve to nov e - t i r a n d o , i
2 . ba s - t i r a n d o
me l odij s ke z i ce - a p o y a n d o
O O
1 . m .m ...

U vezbn va t ; k a ko Je objasnjeno za p r i mer pod h)
imami imomi

Uvc zb avil t i kako j e obj e snj eno z a pr i me r [Jod I)
. .

tir. t ir.
HO
Uve bavat i ka ko j e obj asuj c no Z Q pr i mer pod 11 )
apoy .
P A i m 0 mim 0 . . .
@2

P P 1 . 1
3
Uve zb avat i k ak o j e obj as nj eno z a pri rner pacl h)

l' T 3j
2
U vezb av at i k ak o j e obj as nj ono za pr i mer pod h)
J . J o vi ci c - I ZBOR LAKIH ET IDA Z A GIT ARU - "Not a", Knjazevac
c',.. '"''''u'''
F. Car ull i - ,,21 DVETA" - Br . 1 Mode r at o
61
,\
- : ,,.., '!,;.
. . . ..
. -:.. .; .
,:. ." .
. .... ',
G -DUR
G- d ur l e s t vi cu formi r a mo na s ledeci na c in , Ako u C -dur les t vi c i na pra vi mo n iz t ono
nova pocev od V s t upnj a , t j. od t o na G , uoc i ce rno da o vaj ni z t on ova jos ne i s pu nj a va us lo ve
koj o i r e ba da i ma d ursk a l e sl vi c a, j e r iz medu VII i VIII s t upnj a no ma polus tepen i ve e cel o
s t e peni razma k , i a ko i zme du III i IV s t upnj a i ma , s t o odgova ra pot rebnim usl ovi rna , Zbog
t oga se VII s t upanj , u ov om s l uc aju t on F, povi sava za pol a s tepena i na t aj na c in s e s t va r a
pol us tepeno r a st oj anj e izme du VII i VIII s t upnj a , a i st o vre me no dobija i cctos ropeno r a s t o _
janj e i zme du VI i VI I s t upnja, koj o r a nije ni smo imal i . Pre ma t o me , 1I G-dur' le s t vi c i poj a v
Ijuj e se j e dn a p'ov i s ili ca i s pre d ..s vakoq tona F, koga sada t r eba s vi r a t i z a pol a s t e pcna vi s o ,
tj . kao PI S .
Lestvica s a d ve povi s i lice dob ice se a ko s e od V s t upnj a G-du r lc s t vi ce na pra vi niz
lonova t a ko da s e z a dr z ava j uc i t ~ n Pis po vi s i i t on C na CIS , da bi se u qo r nj e rn l e tr a ho r d u
os t va r i o pr a vi l a n raspored pol us t epe na . To b i b i l a D- du r le st vi c a .
Dakle, da b i d obi li n iz le s t vi ca s a po vi si l i cama(tj. novu s a j ednim pre dz. na ko m vi s e
od pret hodne) uvek tre ba po ci od V s t up nj a p ret hod ne le st vi ce , rj . od kvi ru e . Pr ema t ome,le
s t vi ce s a povisi l i carna nizu s e po k vi nt no rn ni z u , koji se na z i va kvi nlni kr ug .
C
C is 0_
G
7#
1
H
3ft:
A
4#
E
U not nom p r ilogu dat je ni z t ono va , poc e v od t ona G s a z a t e c o ru rn pol us te peni m raz
maci ma , koj i jos ne odgova raj u dur s koj l e st vi c i , i najza d Io r rni r ana G- dur le s t vi c a s a povi
seni m t o no m F na PIS .
Il /'--Il li/'-- r-:;
~ , 0 I' 0 " 0
111 IV VI VII
G
G 111 , IV VII VIII
Sl e dec i pr i log p r e ds t a vlj a dvook t avnu l e s t vi c u , Sv a ki t o n PIS t reb a s vi rat i d r uqi rn ce
t v r t i m prst o rn ,
m m . ..
~ ~ : ~ ~ ~ r ~
Ovu i stu dvookt a vnu les t vi c u rnoze rno s vi r at i i bez up ot r e be p razni h z i ca . .Jos pr i l ikom
govor a 0 pode s a vanju vi s i ria poj e dinih zi ce( stimova nj e), r ek l i, s mo , da t on A ,koj e g in t onira
pc t a z i ca , i nt oni r a i s e s t a zica ak o je p r itisnuta n a V p l j u , Zna ci , ume st o p r a zne pete zi ce
rnoze se upot r ebi ti s e s t a z i c a pr iti snut a na V polju. Is t o vazi i z a pct uzi cu koja na V pol j u
int on i ra ton 0 , cet vrtu, koj a na V polju in tonira t on G, t r ec u z i c u , koj a na I V pol ju in toni ra
t on H, i na drugu , koj a p r i t i snut a n a V pol j u, int oni r a t on E.
U no tno m pril ogu dat a j e dvookt a vna G- d ur l e s t vi ca be z upot r c be prazni h z i ca. Ovu l e
s t vi c u tre ba obavezno ve z.ba t i svakodne vno , kor isteCi r azne komb inacije pr st iju desne r uke,
kak o j e oznace no :
i m I '
m I m
o m o
: :::1 a po yando
m o m a ... r
:J
r
@- - ----' 0----- -----'
_____ @- __---! @)- -1 @- -1 @)- -1 @- __ ---'
Le st vi cu treba s vi r at i , t a kocle, c1 upl i r anjem ili t riplir a nj e m svakog tona , na i s ti nac i n
kao s t o j e t o bi lo i kod C- d ur l e s t vi ce ,
.
I m I m i m i m I m m
i }
m i m I
m m m i m i m .
apoy .
o
. }- a po yando
m o m a m a m a m a m o m .
m a m a m o m o m o m. o ..

t; i ; i ; i ;:::}- apoyand o
BARRE - ZAHVAT
Da bi se s t o r a ci on aln ij c ko r i s t i l i prs ti l e ve r uke , ces to s e , kaz i p r s t o m ove r uke , uh
vat i i stovre meno ne kol iko t onova na r a z ni m z icama i t o t a ko , da se on po l ozi preko nekol ik o
ili s vi h s e s ; z i c a na j edno m pol ju. Ako s e pr s t o m za hva t e prve tri mel od ij ske zi ce , a pone
ka d i 0 ba s ond a se ov o na z i va mali z a hv a t " il i ma l i
) 1I " "
Ako se kazipr s tom priti s nu svi h ses t z i ca , onda se ovaj za hv a t na z i va " ve l, k, Ba rre .
U not no m t e kst u pol ozaj Ba r r e a , malog iti velikog, ozna c a va s e c
i s pr ed ak or da i broj e m 1, st o z na c i , da t u treba pol oz i t i pr v i prst le ve ruke u pl ozaj Ba r r e- a.
63
Za uspo sno hvatanj e ak o r d a Aa rTe -OIn veo ma je va z an pol ozaj ruk e pre s t a vlj anj a ka
z i p r s t a na odqovar ajuce polje . Radi uve z bav a nj a ovakvog z ahv a t a potrebno j e najpro proko n
t rcl i s at i pol oz aj gitare. On" mo ra "h i t i u pol oz aj u koji je opi s a n kao p r a vi l a n na poc et ku ov:
knjige . Za t im , t r e ba najpre Iovu ruku pot puno opust i t i i i s pr u z it i p rste . Sa t a ko i s p r uz e n i m
p r s t i ma , z adrz avaj uc i l a ka t por e d t o l a , t r eba podl ak t i c u s a sakom i r uk u na j pr e k r -enut i nap
r e d , di z uCi j e sve v ise pre rna prednj oj s t rani vr a t a q it a r e sve dok s vi p r s ti S 3 i s.p r uz.e norn
sakorn ne budu ok renuu p r e ma z i c a ma . Ta d a t reba palac podvuc i pod z adnj i de o vr a t a 3 i spru
z.en kaz i pr s t p r islon i t i na j e dno od polj a , O st a l e pr s te t rcba r edati pre rna nazn ac en orn p r s t o
r edu zelj e nog akor da . .
Dobro je , ako se rad i uv e z b nva nj a po l ozaj a ruke i cvr s t ine z a hva t a , naj p r e uv e7"bava
sa mo z ahvat kazi pr s t o rn dok ost a l i pr s t i mi r uj u , Treha is probati Bar r e redom na s vi m pol j i
rn a ,
VELIKI BARRE
MALl BARRE
POL02AJ PM.CA PRlLIKOM BARR E ZAHVATA
64
GIavn1 akordl, domlnantnl septakord, sporednt, akor di i akord VI s tupnja
DOMINATNI PARAlElNI
SEPTAKORD MOL
3u
D
u
G
e-mol
Tonika Dominanta
VELIKI BARRE MAll BARRE
Ka de nca Gvdn ru
Vezbc s a r azl ozeni m ak o r di rna z a de s nu n l k ll . ( UveZOi:lVal i s ve t i r a n d c .)
i m i m ; 1
54
p
i
4 ] ~
(F. C. r u l l i)
65
56
T T ::: } apoya ndo
oma rn ...
ma rn 0 . . , = = ;:::::;:::===;
J .J J0J;Z
u -
r ."..
p i p p pi
pr pi pf pi
1T
'
= - -- - -- _ J W M I
r r r irr f
I mim .. , }
m i m i
o m a m : : : apo yando
m 0 m 0 _. ,
57 e "
, , n o
o 4 0 0 4 0

66
JI
m
i
7 :11
7
7 :11

7
p p P
Fine

p p p p P p . p D.C . a l Fine
(C. r u 110 J
G r a.z ioxo J= 11 2

&, y ... . ...........=='
r ro
J11 , 11
@'
Nn z.nace ru pr s t z a d r z at! i da lj c na t o rn me s t u .
67
( M. Giul iani)
SI ra Itleralura: J . .I ov i c i c I ZOOR LAK I I-I t:TIU A /.. A
F . C o r ul l i - ,,2 4 DUETA" - ll1' _2
D D UR
Ka o s to j e vec r e c cno , D- d ur l c s t vi c u do bija mo iz G- d ur l os t vi ce z a d r ZiJV3j uc i to n
FIS i uvode c i jas j e dnu povi sili cu. Ton C povi s uj e ma na CI S . Pr e rn a t a rne : D- du r lest vi c a
i ma dvc po vi s i I i c e ,
D-dur lestvica:
ZJ
<
0
J
0
2
LI
9--0:
C"--o-I '
0
:,
: :
l
0
ci
68
2
1
Pr os i r enu D-du r l e stvi cu na v i sc ot.l j odn e okt avo , s a bo z upot r obe p r azn i h Zi Cil , ui o
zemo i zve s t i p r e mu s l edc ce m p r s t o r e u e
o
2
3
r
CU
r
m I
m
j
m
o m o
: : :: } apoya ndo
o m a .. .
r
2
r r
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~
J
~
@- --' @- @- ---J ---J
w ~ 2
..
::;
_ ____ _ _ .. ...J
@-- -- - ----' @- - - ---' @- - - - --- --' -- - - ----'
I ovu l e st v i c u t r eba i z v esti s a dupl i r anj e rn t onova , k ao i pret hodne l e st v i co , k ao i pro
m a nav ed cnim Ior rnul a ma .
da
Fjjitd. ~ a
4 =i ~ i
...
I
J
..". ..".
..
~ ~
m i m .
m
,
m
<lpoyando
0 m 0 m
m 0 m 0
. }
Gl avnl akordt, dominantni septakord, sporednl akordt i ak ord VI s tupnj a
f ON IK A SUB DO MI NA N T'" DOMI N A N T",
lEB
o
II
o-Go
A
Karlenca D - du ra
69
Veibe I prlmerl :
tirando
60 ;m; ;
apoyando
mim i , ..
61.,111: ~ ~ p ~ 1 1
I tirando p....
m i m i ...
P ~ $ P ~ ~
p .. ..
m m
( M. Care, s s i)
70
Alle gr o mod e ra t. o J= 96
2 4 3
62 .
i
p 4 . 2

i r i r
.._.. j _n..
*
11 ........ . . . .. . . .. .............. . ... ....... ..... ... .... ......... ............ .... ..... ...... ..... .... ...... .. ....,

1 .
11 .


....... ...... ... ...... ........__ - _ __. - __ _- - __._-_.-.

r r r r r F .
( M. Gi uliani)
il
+ .+ raU.
1 3

. (H.Albert)
RONDO
POCO allegreto m m
o
I m m 0
i m 4 2 0 a 11 . m O:" .... I 2' ,
l

z7yR i 1 _I tz: __ '
64 1I D' = ='
Po
72
rn ., ~ m
~ a i ~ m l ~ l ~ i 0 i i" f:'\
= cc _ ' . ' ~ 7 ~
Pp ' p ' ,
~
( r. C8 r u 11 i )
Sira lIIeralura: J. .Iovi c i c IZBOR LAKIH ETIDA ZA GlTARU
F. Carulli ,,21 DLJ ETA " - Br.3
ADUR
PolazeCi od tona A, u D::-dur lestvici, forrnirarno A-dur lestvicu p ovi s uj uc i , pored to
nova FIS i CIS, j os i ton G na GIS. Dakle, A-dur lestvica irna tri povisilice.
A dur lestvlca:
,

0
,\Z

4
CI


U
ci
2
0
:
ci
U-
A
--e- -e
--e- --e
,
m I
m i m
o m o
r:::} apoyando
3
m o m 1
o '" 0

r
cl
r
,
m
m
o m
.'
m o
F
_-- - -- -'@---------'------'0------ _.J-@ __ - -- ---'@-'
.r:1 n
i m
, m
i mim } i m i i m i '''}
m}
m
m , m
I
i apoy.
mim i ::: apoy . mim mim '" apoy ,
amom... omaoma .
o o m o m
mama... mammam .
m 0 m 0 m 0
74
GlavnJ akordl, domlnantnl septakord, sporednl, akordl I akord VI srupnja
DOMI NAN TNI
TON I KA DOM IN AN TA SEPTAK O II:O P ARA lElNI MOl
o o 0
iil
t t = = t ~ t ::;e
o
SU
1-9
o A
Ra de n c n. A - (Jura
Veibe I prlmerl:
,n
i
75
IM. Ca r cass i J
Wa.lz er
67411111 F;pt3 , r m ~ r = ~ f h I
Al leg r et t o
7G
IL
II III
3
.
1 2 1

1 1
O
.
1 !
0
~
(F. Sor - A. Segovia)
A 111' gr e t t 0
69
~ = - ~ = .
77
' " ' ' ' - - - - - -- - - --
Ir.. . 11 .
~ ....." - . . -- ---- _ -- - - - --- .
cresc.
.~ ~
I ~ 4 2 0 1 ~ O 2 2 0 4 ~
. 0 ~
I !.. .
~ ~
-.2 ~ - - - ;>
78
(J. 69 )
71 Ii 'rw
f f
WilD @
"I
"I
:
(0 . A9uado)
Sira lIleralura: J. J o vi c ic I ZBOR LAKIH ETIDA ZA CITARU
F . Ca r ulli - ,,24 DUETA" - Br . '1
E DUR
Za Io rrni r anj e E-dur l e s t vice , ka o SIO z na mo , po l a z i se od V s t upnj a A- d u r le s t vi ce I
t j . od t o na E. Po r ed t r i po vi sena t ona , koj e j e i rn a l a A-dur l e s t vi c n , rno r a se po vi s i t i i Io n
D na DIS .Prcma l e rne , E-uur l e s t vi c a irna c e t i r i povi s i l i ce ,
4 0
4 0
1 4
I'
4 I I 0 0 I

ci
"
l
, 0
L'
ci
:>
0
j
E-dur Iestvlca sa dve oktave
i m I m
m I m I
0 0 m
m 0 m 0 04
!I'
I
r
r
g
--------" @)- -- - - - - -" 0--------" - ---" - ----- --" 0----
2
04

r
r
j
---------' - --J @)- __ --' @- -" @- -I -
4
79
I 1:cEild.
..... .. -:;
Fiffitrmm=M
m I m I . . . }
i mim. .. ap oy ,
oma m ' "
m ~ ~ 7:: :} apoy .
m a m a .
m a m 0 .. . o rn 0 m .
~ # f t
JT
it d
i
.
=t
- ~
t
44
]
4
J
T
i m i rn
I .. . }
m I m m i
m .. . ap oy.
a m a a m Q
m 0 m m 0 m . ..
Glavn l a kor dl, domlnantnl septakord , sporednl , akordl I akord VI stupnj a
f8
'U
DU-
c i s -mol
E
E
1 [
~
'U
H7
80
, ilpova nclo
r-apoY-i I I .
'Wal ze r I . Q am i m i 4 i I I
73
pT f" "
V P P P p pp P
mi m i m j

. p p P
p p
_ J'p n.:
1
1 1 1 1
Tj J I
r i r i

r r r r 7


(f. C. r ulIi )
81
( 0 . Aguado )
BALET ap oyando apoy an do
All egretto
I
m I m I I
i m o
75 @ t i ; ; ~ $ J5
y
~
2 i
I ,.,
~
4 _
T
82


ii!,ly A 1
83
.
m i
. j [I
i" "
.=" r
"I
( F. Ca r u 11 i )
And u n t i n o J.69
II ..

pr r
.._ _- _- --- -_. _--_ _- _-_._.. ..... . . ..... . .. ... . . .......... .. .... . ... ... ...... .. . _
;
r r r
L _


................................................................ 1I _ ,

i
1lI _ _ .. ..' ''' ' '' _'' ..
I v - .... -.. - .

3 r .
84
...... ..... ................................... ............ .... ................................... ........ ...... ....... ., II
r'
1 3



r r r r r r-
i m a. m i

f- 1:- r- r r"
(M. Giuliani)
lIIeralura: F. Sor - ETI DE, op , 3 1 - I
F. Ca r ul l i - ,,2 4 DUETA" - Br .S
85
--- - - - --- ----- -
INTERVALl U IZVODENJU NA GITARI
Upozn ali s mo se ve c sa pojmom int ervala i ut vrdi l I s La s u t o t e r ce , k v ar t e , kvi nLe,sek
st e , ok t ave i dec i me , Na vodi rn o o vde o ve inLervaJe u okviru dve ok tave s a oz.naceru m p r sLo
r edom u harrnonskom ili melodij skorn izvod enj u .
TERCE
1
--- @---- -- - --- - - - - ----
2 2 2
~ ~ ! I t A J ~
m ..
i .,
i
1
i
\
3
e
2
3
r
2
t=
~ ~ ~ ~
-- - ---- -'
i Adur
Me .'
~
4 :3 1 :3 3 . 1 ~ 3
3
2. 2.
o 4
4 2. 1
86
4
3
KVAR'l'E
e
-
,2
0 3
KVINTE
e

2
02
2 3 ' 3 ' 2 0
:3
SEKSTE
o 1 4 4 1 0
4 4
t
-'j
E
t " '"
4 ('l 0 2 4 4 2 0 " (t)
.
87
1= 2J= 0)
"!z
OK T AVE
m... apoy ando
! ~
r=r;
~ J
ro- ~ t
DECI ME . m I
I
~ f , - - - ~ 1
Pro-
Prlmerl za vefbu:
All egr etto
77 i m i rn '" ( r i r ando)
" ,14 , , - ~ ~ ~
~ , ~
t i r an do 3
(F . Snr.)
78
All e gro
mi m i ... (apoya ndo ili tirando)
~ , , ~ # ~
P
~ l l
. f
88
(F. Sor.)
Co n mo t o
e; 1:
:> =- =
o 0
"'f

&
. 1U U
p
i-i;t
U U U) 3U,t 1U U
F
89 .
ni.
l"
P (N .lvanov- Kramskoj)
F-DUR
Durs ke l e st vi ce s e mogu for mi r ati i sa s ni z i l i c a ma . Sv a ka nov a les t vi c a ( sa jednom
s ni z i l i c o m vi s e ) poc i nj e uve k od IV s t upnja kva rt e p r e dasnje le st vi ce .
Ako s e na IV s tupnju C- dur l e st vi ce formir a nova durska lest vica , mo r a s e s ni ziti
t on h na b (odnos no he s) , da bi se u prvom t e tr ah ordu nove l e stvi ce dobi o r a s pore d cel ih
i po l us tepena ka ka v od govar a d ij at on ski m du r s ki m l e stvi c ama. Ova l e stvi c a zove s e po nj e
no m pocct norn tonu : F-dur le st vi ca . U ovoj l e s t vi c i nal azi Se s t a l no t on " b " ume s to " h" I sto
s e oba ve z no obel e zava,sa jednom s ni z i l i co m, odrnah posle klj uc a u l i nijsko m s i s t e rn u , Kako ,
da kle, u ova kvom n i z u l e st vi c a sa s ni z i l i c ama I nova l est vi c a ( ona S i) j e dni m p r e dznak o m vi
se od pret hodne) uvek poc i nj e na IV s t upnj u p r e das nje , tj. od kva rte, t o se l e s t vi ce 5 3 s ni z i
li cama ni zu po kv artno m nizu ili kv a r tno m k r ugu.
C
Ces 0--.... F
7b 1b
Ges B
Sb
4b
Des
3b Es
As
(Kva rtni ni z rno e s e s hva t i t i i kao kvi ntni ni z ria ni ze , j e r kv a r t a navi s e u ob rt aju pos
t aj e kv i nt a nani ze ,')
90
fonnlranje Fvdur lestvlce
Fvdur lestvlca sa dve okt ve
m . ..
Glavn1 akordl, domlnantni septakord, sporednl, akordl I akord VI stupnja
Tonika Subdominanta Dominanta
Dominantni Paralelni mol
(T)
septakord

F U"

0
9 M
3
-
I
0
t
1
3
Ho
-
11
f
i
!
I
B C C
7
d - mol
@&
I' !
n

e

B
0
I
1;
;?
3
C
7
0
Katl enca F- dura
,TERCE , z z ,
i_
2 4 -4 2.
SERSTE
e

91
80
VeZbe I prImeri:

4

f;



m m m rn
81

c

,
r
{?f
J
J
J

J
I
r r
I I
r
F r
I
2
5
I
I
3 0 2
4 3
2
13===EFn n d3
_ r=r=nr 0 . 2 4 i
2 3 3
o 1
( E. Puj ol )
92
"
82@ ~ i
( E. Pu j 0 I )
. Andante . m
m I 1 i D -.. 4 "\ 1 0 m I
8 3 ~
~ p
0 4 . i
.
D.C . al Fine
( r . Ca r u u i )
imi j i m
* }4-ft @ W3t# J
j Jg J
J ps
m i i m
4[ r
p

94

i71
(F . Carulli )
o os t a l i m t on a l i t o t i rna u o k vi r u kvartnog kvi nt noq kruga b ic e govora u drugorn delu
Skol e .
S I ra lIleratura: J . .Jov ic i c rZBOR LAKI H ETTDA ZA GITARU
F . C a r ull i - ,,2Q DL" ETA" - Ur .6
DIJATONSKE AiOLSKE LESTVICE
Svaka du r s ka lcst vi c a i rna s voj u par al e l nu mol s ku lestvi c u .
Prirodna molska lestvlca

0-&-0 2
.50 2 0 0 0 O==::! . I' 1I I
I 11 111 IV V VI VII VIII
A H C D E f G A
Pr i r odna mo l ska le s t vi c a post aj e , a ko se od VI s t upnj a , bi l o koje du r s ko lo s t vi ce , for
mi ra ( ni ze) no va l e stvica s ast a vl j en a od t o nov a te iste d u r s ke les t vi c e . Ako s e , na pri me r.
uz me VI s t upa nj C- d u r l e s t vi ce, ka o p r vi st up anj nj ene pa ral e l ne mol s kc Je s t vi co , dobiCe se
niz to no va koji z vuce rneko . T'ak a v ni z s e nazi va p r i r o d n a a- rn ol lestvi c a ,jer poci nj e sa
tonom "a".
Z n razli ku od du r s ki h s ka l a , koj e smo obe le z ava l i ve l i ki rn s lovo m , ime rnol ske sk a le
obcl e za va s e rn a l i rn s lovo m . Oak le , sa C-dur le s t vi c o m pa ral e lna je a - mol le s t vi c a .
Raspore d pol ust eperia LI p ri rodnoj mo l s koj Je s t vi c i j e d ruqa c ij i ne go LI dur skoj . Donji i
gor nj i t e t r a ho nJ se kod pr Lr od ne mol s ke l e st vice r a zl i kuj e po r a s po r e du cel i h i pol us t e pen a .
1/1 , 1/2 , 1/ 1 1/2 , 1/1 , 1/1
dOflj i te t r a ho r d gornj i telrahord
Ovde ne pos t oj i vodi c a , t j. VII st upa nj ni je uda l j cn oel VIlI s tu pnj a z.a ceo s tepe n .
95
Harmonska molska lestvlca
Ako j e potrebno d a u me lod iji bude vodi ea, tj , ako j e potrebno da VI I i VIII s t upanj
budu udal j e ni za pol us tepeni r a z ma k , onda s e u pr irodnoj mol skoj l o s t vi c i povi s ava VII s t u
pa nj z a ha r m ons k i pol ustepcn . Ti me se , por ed t og a , pr avi i r a z ma k i zmedu VI i VII s t upnja
z a jcdan i po s tepen . Ovakav r azmak s e z adrZa va i pr i k r o t nnju na n i zo . Tak va .I e s t v ica se
na z i va h ar m o n s k a mol ska le s t vi c a . Ra spor ed s t e pe na i pol ustepena u harmons koj mol s
koj lest viei dat j e u s l cdc c e m pri rne r u :
111 VI VII V II I
Predzna k za povi senje se u t a kvo m s l uc a j u uv ek be l e z i ispred not c ,
MeJodljska molska lestvlca
Melodijska molska l e stvi e a se dobrja od pr i rodne a ko se u kretanj u na v i se povise VI
i VII st upanj , a pri kretanju na ni z e se r a z r e se , Pr i t ome tre ba z adr Zat i pol ustepen i r azmak
izmedu II i 111 stupnja, koji ost aj e i z dur s ke l e st v i e e , od koje j e Io r rni r a na mol ska, i pr i kr e
tanju na vi se i na ni ze ,
Za dobijanje melodijske a- mol l e stvi ee t r e ba , dakl e , pr i k r e tanju na visc povisit i t ono
ve F na Fis i G na Gis, a pri kret anju na ni z e t r e b a i h r a z r e s it i ,
Melodij ska molska lest vi c a i ma o vakav raspored s t e pena i p ol ust cpena r
A
.----:-h /1'- 1t1l f1l ~ rr
I ~ ' ~
11 ..... 2 .a
~ ~ 0
n 2
r-j r-;--, ~ r-;--,
1 1 "
~
11 11I V VI VII VIII
Lestvl ni kvintakordi
Kao i kod du rsk i h le st vi e a i na svako m od sed a m s t up nj eva bil o koj e mo lske l e s t vi ce ,
rno z c se sastavit i k vit a kord (tro z vuk) od to nova koj i s e na l a z e u t oj le s t v i c i . Takvi s e kvin ta
kordi zovu Ie s tvi c n i k vint a kordi .
a) U p r i rod noj mol skoj l e st vi ei mogu se fo r mi r ati s l edc ci kv i ru a kor d i :
na I s t upnj u ma l i (mol ski) kv i nt a kord
na II umanjeni kvintakord
na 11I veliki (durski) k vint akord
na IV mali (mol ski) kvintakord
na V mali (mol ski) kvintakord
na VI veliki (durski) kvintakord
na VIJ veliki (durski) k vi nt akor d
96
b ) U ha r mons koj molskoj lestv ici nalaze s e :
na I s t upnj u mal i mol s ki kvint akord
na 11 u ma njeni kvi nt akor d
na 111 pre ko merni kvi nt akord
na IV mal i(molski ) kv i ntakord
na V vel i ki (durski) kv i nt ak o r d
na VI vel i ki ( d urski) k vi ntakord
na VII uma nj oni kvinakord
c ) U mel odij s koj mol skoj l e s t vi ci nal aze s e :
na I s t upnj u mali (mol sk i ) k vi nt akord
na 11 mal i ( mol sk i) kvintakord
na III p reko m erni kvi ntakord
na IV ve l i ki ( dur ski) kv in t a kord
na V ve l iki ( d ur ski) k vi nt akor d
na VI u m anj e ni kv i ntakord
na VI! uma nj e ni kvi ntakord
Gl a vni kvi nt akord i na l a ze se na I, IV i V s t up nj u , a spo recln i na 11, I!I , VI i VI! st up-
i u .
I ov de se kvintakord I s tupnja zove t o ni cni , I V st upnj a subdo m in ant ni, a V s t upnj a
orn i na nt ni ,
U dal jem i zl a qa nju z a d r ac erno se na pr ouc a va nj u meloclijsk ih mol s kih Ie st vi c a , njiho
ih odqovara j uc lh akor da i sa pr ime r i ma za nj ih o vo uve zb a vanj e ,
a - rnol
Sl e doc i pr-l rnc r i p r ecls t a vl jaj u dvookt a vn u mel odijsku a - mo l l Iestvicu sa i bez ko r i s ce
ja praz nih zi c a.
Melodij s ka dvooktavna a - moll l estvi ca
J I r:' .
'!'
,
m m I .
o m o m .
m o m o
4
E1
\---#
F
2
____ __ _ _ ._..J
--J 0 -----_. --. ~ 0 @)--- -- - -- ~ @-- - - ~ (D- - - - --
4
r
_ _ _ _ __ -J - ~ ..J _
97
1'1 el odi j sk u a -jno! l e st vi c u , be z upot r ebe p r a zn i h zica , t reba i zvanr e dn o dobr o prouc f
t i uvc zbat i , j er sc ce s t o ko r i s t i k ao t ipsk a - s abJonsk il sk al a ,
I Jarrnon sk a d vook lavna a - mol l l es l vi ca
2
J
@ .
J
o 2
~ ~ ~ ~
@ j 1 3
Akordl:
o
;' B
~
a m o l
d -mol
Karlenca a - mol a
Naznacene akorde s mo ve c upoz. nal i kao akor de V I st upnj a o dgov arajuCih dur skih 1e s
t vi c a , Pr e ma t o me , akordi V I s t up nj a u dur sk i m l es t vi ca ma su ust v ar i paral el ni mol ski akor
d i.
85
jR:
~ ~ ~ 1
2 r r r r r r r r
98
m 0 ) m 0 ) m e )
( P .m( P . m ( P . m , 0
... r ......
[0 , 4 .
2 '
- ' = t ! F ~
( p 0 m pa m pa m )
( E. Puj 0 I )
87
6i1
99
~ ~ p ~
4 t P ~ t ? ~
(E. P ujo l )
100
( L Pu j ol )
' m i m ~ m " mi m '
' . . . _ m ; m ; p ~ ~
_
~ ... :;; ~ ~ --
101

P 2
m "


J m i rn i 1 [.

-
j l -
D . C. aJ Fine
-
(F . Ca, u" i )
W S
pt r
ud
,
::

Fine
102
( F. So r )
10 3
MOderat 0.....L-- . rn ;. ; . ' e
:
V p t r pr p p p p
e -mol
Me l odi j s ka e - mol le st vi c a for mira se od G-dur a polazeCi od VI s t upnja , t j . od tona
"e". Zadr z a vajuci vec povi sen i t on F , tj . ", S, p r i k r e t a nj i rna na vi s c t r e ba jos povi s it i C na
CIS i 0 na DIS . Pri kret anj u na ni ze , k ao s to pr a vi l o z aht e va , nj ih t r c ba r a z r e s i t i ,
CI
o
gil
e "'
o '.
,. 0
j
o rl
fvle lodijska d vookt a vna e -mol I e s t vi c a ,
,
m i m
. "
m I m I ...
c m a -n .. .
m Q
m o
' ..
104
Harmon.ska dYaoo'a a\T1a e-_m oU Ie st\i c a
Odgovarajuci akor di:
Kad enca e - mola
Vezbe I prtmerl:
92 i 0 m o i m 0 0 .. .
. .
105
\Valz er . rn m m


In

v p
p P 1 2
,8ft t
. . mim

p.. .
2 P .
I
I
#

m
j J
M

't
"1
D . C. al Fine
(Ca r ull i)
Andante

106
- - - - --- - -
ce" c. ,,; )
MALl PRELUDIUM
A n da nte
95t=e:= - = ~ ) ~
p i irr r irr Gi f r r i i r f
~ mf :
&i ~ _M l ~ _ ~ ; I j ~ _ii ~ ! ~ _i1J
f- - - - - - - - - - - - - - -
r r r . iiii iifr ri ir
'&'=- - - ~ - ~
n't.
~ ~ ~ ~ Q ~ - ~ ~ ~
i iii rrrr pirr i F F
( N, Iv anov- Kr arnsko] )
107
P3
/
( F, Ca r u11 i )
Na a nal oq a n na cm , pos l c e-mol l os t vi c o , Io r m i r a s e h-mol l e s t vi c a , koj a i ma d vc po
vi s i l i ce . Z at i rn do l a ze . fi s-mol l o s t vi c a s a t r i rpo vi s i l i c e , c is -mol S c el i ri povi s i l i c c , i t d ,
d-mol
Los t vi ca d-mola s e fo r mir a pol a zec i od VI s t upnj a F-dur le s t vi cc . Da bi s e o be z be
dio ne ophod a n us l ov z a formi ranj e mel ocli jske Ie s t vi c o p ri k r o t anju na vi s e , odnos no da i z me
du 11 i III i VII i VIII s t upnj a pos t oj i po l ust e peni r az. ma k , pot r e bno je VI st upa nj I b ) r a z r e
Si l i a VII CC) pov i s i t i . Pd k r e t a nj u na n i z e t r e ba VII s t u pa n j( Cis ) r a z res i t i a Vl ( H )po no vo
s ni z i t i z a p ol a s t cpena . '
111
,
T
zs
t So
v VI

o
108
o
VI
j
11 11I
Melodis ia dnx}kta,-na d- mol l l e Sh; Gl
i m m
. "
1 ___ 1
m I m I 0
' " 2 0 2 3


W
J
gr
#F% F
r
I
...
3
S
!i
...
QJ

Ha r mo ns ka d vooktavna d -moll l e st vica.
4. 0 1 5

o 4- 0
!
o
. 3 1 0
Akordi:

:
1
;
!
ut
B
W
0
#11
I
!
1
ft I
'Ui
Al
i$f==t
0

.Q-
u

- mol
A --- g-mol ---
Al
Kaden ca d - mo la
109
Ve:!.be I prtmeri :


Tm
EEHE' I;
7


110
(Carulli)
Tempo ad Iib itu m . .
m im I m Im

.p
p p

, .
.
J
rlt .

.. t empo
o
4
o
4
o
3
111
.... l....J
:0
2 I
-
1
0
I
t 0 0 t
~ [ ~ ~
I I : ~ I ~
( ' '' 0::1 . ~ )
Cap
100 ~ ~ E
f 0 2 3 0
P
~ ~ ~
@ ~
11 2
(Careass i)
Dalj e primere uzet i i z dodat ka ov o m ud zberu ku ,
Le s t vi c u g - mol l dobija mo od B-aur le sl vi ce na a na logan na ci n kao ~ d-mol le s t vi cu
od F-dur a, da kl e, pol aze c i od VI s t upnj a , On a ima dv e s nizi lice .
Nast avl jaj uc i da lj e , dob i ja mo od Es-dur a - c - mol l e s t vi c u s a t r i snizili ce i od As
dur a - [-mol l e s t vi cu sa cet i r i s n i z il i ce , itd ,
Nj i h u ovom e l e menl ar no m delu nec e rno pos e bn o p r ouc a vat i ,
113
SADR2AJ:
GITARA KROZ VEKOVE .. .. 7
RAZVOJ GITARISTltKE PEDAGOGIJE . 13
OSNOVI SAVREMENOG NOTNOG SISTEMA . 18
OPIS GITARE . . 23
DR:lANJE GITARE I POLO:lAJ DESNE RUKE .. 24
Proizvod enj e tona kai ipr st om, srednji m i domalim prstom
des ne ruke - Apoyando - Tirando . 24
Podesavanje visine l ona praznih zica - sti rnovanie 27
Vezbe sa palcem 28
NOTNI SISTEM PRIMENJEN KOD GITARE ( 1. 2. 3,4. 5,6,7,8) 29
POLO:lAJ I UPOTREBA LEVE RUKE 33
PREDZNACI . 34
POJAM I DEFINICIJA LESlVlCE - SKALE . 35
1. :lica (9) 36
2. :lica (10,11 ,1 2) , 37
3. :lica (13, 14, 15, 16, 17, 18, 19) 38
4. :lica (20, 21, 22, 23, 24) 39
5. :lica (25, 26) 41
6. :lica (27, 28, 29,30, 31, 32, 33, 34, 35) 42
HROMATSKA SKALA (36, 37 , 38, 39, 40 , 41 ) ... .. 45
INTERVAll (42,43, 44) 51
POJAM AKORDA - Kadenca 53
C -dur (45a. b, c, d, e, - 46 , 47, 48. 49. 50. 5 1, 52, 55
53a. b, c, d, e, I, g. h, i, j, k, I. m, n, 0 , P. r, s. t)
G-dur - Baree-zahv at - (54. 55, 56, 57 , 58, 59) 66
D-dur (60 , 61 . 62 . 63, 64) .. .. ..................................... 72
A-dur (65, 66, 67, 68, 69. 70) . 78
E-dur (72, 73, 74. 75. 76) .. .. 83
INTERVAll U IZVOOENJU NA GITARI (77, 78. 79) . 90
F-dur (80. 81. 82, 83,84) ....... 94
. DIJATONSKE MOLSKE LESlVlCE .. . 99
a- moll (85,86,87,88,89,90.91) . .. 10 1
~ - moll (92, 93. 94, 95, 96) .. ....................... . .. .......108
d-moll (97, 98, 99, 100) . .. 112
v
U IZDANJU "NOTE" KNJAZEVAC
Zfl.giltl''1l oll IJ, JOVIIllll JlJfJiCicll
Skola za gitaru 1
Istorijat i opis gitare DrZanje gitare i poloza] desne ruke-Proizvodenj e tona prstima desne ruke (a
poyando i tirando) Upotreba leve rukee Lestvice .Intervali. Akord i(trozvu ci i cetvorozvucl] e C -, G
--, 0 - , A - , E - i F-Dur. Bare-zahvat e a - , e - i d -moll. .
Skala za gitaru 2
LEGATO dva, tri i vise t onova na vi se i nlze na istoj ziel). Portamenti i Gli sando e Ukrasi (predudar, tri
ler). Poziclje _ Glavne pozicije: V, VII i IX. Prirodni i oktavni flazoleti
Skola za gitaru 3
TONALITETI: h-, fis-i ci s-rnol , H-dur i gis-mol, Fis-dur i dis-mol, cis-dur i ai s-rnol , B-dur i g-mol , Es-dur i cmol, As-dur
it -mol Des-dur i b-mol, Ges-dur i es-mol e TREMOLO (na jednoj, dve i vise zica. ARPEOO. RAZGVADO. EFEKTI
BUBNJEVA I DOBOSA. PIZZICATO. VIBRATO.
Skola za gitaru 4
VIRT UO Z I Tfr GITARI :
Ra zne kornbinacije pr sl rju oe sne ruk e e Celotonske testvice e Soec ua tne vezbe za tehni ku tecat a e Legat o gl lsandom .
Sv i ranje sarno ievorn rukorn e Dvozvu ci e Di ja tonske du rske i motsk e lest v ice e Akord l e
Skola za gitaru 5
SKAL.E I AKORDI
Kvintakordi Rall aganJe akorca All eracije Septakordi Nonakordi Unde cirnakord, Terc deci makor
di Modulacije Kadence
Izbor lakih etida
dodatak skoli br. 1
'"
Kompezicije na rCn'(lc r ne terne
za solo gibru
Album !
L ruoavna p eSr D":I
:..- .. .... .. #
Vesela pesrna
Mi l kin a kuc a na k.r2 JU
O] . Dun ave. Dunave
Al bum H
Sro ki ni ica
Jesen st .ze
Kad ja pojcoh na Bernbasu
l'i h a no c
Pon oc oa ser en ada
aca k lvoio

0; . soomev. e
!\/hj,a/31v "i< IO
I me na I i .=. t a
Makec!ons ka r8050,11)3
rsa-, 86-357 -0080-5