Graf skierowany, sgraf: q1 a q2 q3 c Okrgi wierzchoki, strzaki uki cieka droga, jak wybieramy w grafie w zalenoci od znaczenia ukw

ukw (np. jak w stanie q1 trafimy na wejciu na a, przechodzimy do q2, itd). q3 a q q =a q a q q =a q

1 2 2 3 2

start

Graf nieskierowany: q1 Drzewo: r a c b d

aq

q2
1

q1 q2

q2

r - korze drzewa (ma nastpnikw, nie ma poprzednikw), z korzenia mona doj do kazdego wierzchoka; a, c, d licie drzewa maj 1 poprzednika, nie maj nastpnikw; b jest poprzednikiem (ojcem) c i d; a jest nastpnikiem (synem) r, c i d s synami b. A B={x x Ax B} A B={x x Ax B} A B={x x Ax B} CDC podzbiorem D

Zbiory: A C B D

Relacje zbir par uporzdkowanych, gdzie pierwszy element pochodzi z dziedziny, drugi z przeciwdziedziny relacji. Rodzaje: Klasy abstrakcji = klasy rwnowanoci Niech - zwrotna ~ bdzie dowoln relacj rwnowanoci - symetryczna okrelon na zbiorze X. Klas abstrakcji - przechodnia (rwnowanoci) elementu nazywamy zbir { y X : x~ y} - przeciwzwrotna i oznaczamy jednym z symbolw [x] lub x / , - przeciwsymetryczna jeeli relacja wynika z kontekstu, to stosuje si rwnie zapis [x]. Automat skoczony: M =Q , , , q 0, F W skrcie nazywamy AS, kojarzymy z nim graf Qskoczony zbir stanw przej. Funkcja przejcia: skoczony alfabet wejciowy stan , symbol =nastpny stan , np. q1, a=q2 funkcja przejcia stan , acuch=stan po przeczytaniu acucha , q 0 stan pocztkowy F stany kocowe akceptujce np. q1, asdasdas=q 3 Uwagi : q , =q q , wa= q , w , a Niedeterministyczne AS (NAS) w odrnieniu od DAS mog posiada jednoczenie wiele stanw, wynik funkcji przejcia to zbir stanw..

M =Q , , , , q 0, Z 0, F Qskoczony zbir stanw skoczony alfabet wejciowy AZS skada si z nastpujcych elementw: alfabet stosowy - Tama wejciowa funkcja przejcia - Sterowanie skoczone q 0 stan pocztkowy q0 Q - Stos Z 0 pocztkowy symbol na stosie Z 0 Funkcja przejcia: F stany kocowe akceptujce F Q stan , symbol , symbol na stosie=nowy stan , przyrost stosu np. q1, a , C = q2, NAzmienia stan na q 2 i dodaje do stosu NA q1, a , C = q3, zmienia stan na q3 i usuwa znak z wierzchoka stosu Automat skoczony ze stosem: Maszyna Turinga: M =Q , , , , q 0, B , F MT skada si z: Qskoczony zbir stanw - Nieograniczonej tamy wejciowej, na ktrej jest skoczony zbir symboli wejciowych acuch ograniczony z lewej i z prawej znakami zbir symboli tamowych , pustymi B funkcja przejcia - Gowicy, tzn. sterowania skoczonego q 0 stan pocztkowy q0 Q Dziaanie: Bsymbol pusty - Odczyt elementu z tamy F stany kocowe akceptujce F Q - Zmiana stanu, nadpisanie elementu na tamie, ruch w lewo/prawo (zalenie od funkcji przejcia) Funkcja przejcia: stan , symbol =nowy stan , nowy symbol , kierunek ruchu np. q1, a = q2, b , Rzmienia stan na q 2, wpisuje na tamie b i wykonuje ruch w prawo Wyraenia regularne: Domknicie (Kleene'go): {0, 1}* = {, 0, 1, 10, 11, 100, ...} Domknicie dodatnie: {0, 1}+ = {0, 1, 10, 11, 100, ...}, L+ zawiera {} jeli L zawiera {}. L1 = {10, 1}, L2 = {011. 11} => L1L2 = {10011, 1011, 111} Gramatyki bezkontekstowe: G=V , T , P , S V zbir zmiennychnieterminale T zbir symboli kocowychterminale Pzbir produkcji Ssymbol pocztkowy Drzewo wyprowadze: P 0, 1 0P0 01P10 00 (Chyba) I tak n poziomw po wszystkie moliwosci (tutaj nie zmieciem). Przykadowy zbir produkcji (z ksionszki): G={P },{0, 1 }, A , P A: 1.P 2.P 0 3.P 1 4.P 0P0 5.P 1P1

00P00

Rne modele MT: 1) tama jednostronnie nieograniczona 2) wielotamowy (jedna tama tylko-do-odczytu, reszta pami) 3) Automaty Liniowo Ograniczone znak pocztku tamy i znak koca tamy $ - MT nie moe wykona ruchu poza obszar ograniczony tymi znakami. Wszystkie modele s redukowalne do podstawowego modelu z tam jedn. nieogr. Trzy rodzaje podejcia do MT: 1) automat rozpoznajcy wzorce danego jzyka a) cig opisw chwilowych (OC to np. ab(q1)cdef, wtedy gowica o stanie q1 patrzy na c) 2) maszyna obliczajca funkcje cakowite a) kodowanie unalne (np. podajemy 5 i 2 jako 00000100) b) interpretacja wyniku ilo zer na tamie po osigniciu stanu akceptujcego 3) generatory jzykw Problem nierozstrzygalny - w teorii oblicze - problem decyzyjny, dla ktrego nie istnieje algorytm, ktry po skoczonej liczbie krokw jednoznacznie odpowie tak lub nie dla dowolnych danych wejciowych. Rozstrzygalno problemu matematycznego to nastpujca jego waciwo: zawsze mona okreli czy dana odpowied na pytanie stawiane przez problem jest poprawna. Jzyk uniwersalny (ang. universal language) jzyk programowania, ktry moe by wykorzystany w rnych obszarach zastosowania, np. PL/1, C, Prolog. Hierarchia Chomsky'ego to stworzona przez Noama Chomsky'ego hierarchia klas jzykw formalnych. Hierarchia skada si z czterech klas: jzyki typu 3 - regularne jzyki typu 2 bezkontekstowe - jzyk formalny taki, e istnieje niedeterministyczny automat ze stosem decydujcy czy dany acuch naley do jzyka. Rwnowanie, taki, e istnieje dla gramatyka bezkontekstowa. jzyki typu 1 - kontekstowe jzyki typu 0 - rekurencyjnie przeliczalne Jzyk naley do danej klasy wtedy i tylko wtedy, gdy jest moliwe zbudowanie gramatyki formalnej, ktra generuje dany jzyk, a ktrej reguy przestrzegaj ogranicze dla danej klasy. Gramatyka regularna: kady jzyk regularny mona zapisa w postaci gramatyki formalnej takiej gramatyki, e po lewej stronie kadej reguy jest jeden symbol nieterminalny, po prawej za dowolna liczba symboli terminalnych, po ktrych wystpuje co najwyej jeden symbol nieterminalny. Reguy: A -> B | xB | xyB | xy | Zoono pamiciowa: jeeli MT czyta przy kadym sowie wejciowym co najmniej P(n) komrek na dowolnej tamie, to jest MT z ograniczeniem (limitem miejsca) P(n) o zoonoci pamiciowej P(n). Jzyk akceptowany przez MT ma z. Pam. P(n). Zoono czasowa: dana jest wielotamowa MT. Jeeli dla kadego sowa o dugoci n maszyna wykona co najmniej C(n) ruchw, to M jest MT z ograniczeniem czasu C(n) lub o zoonoci czasowej C(n). J. akcept. przez MT ma zoono czasow C(n) Wiksze ograniczenie miejsca zwykle zwiksza zoono czasow, wiksza zoono pamiciowa mniejsza zoono czasowa. Przyspieszenie liniowe: Jeeli L jest akceptowany przez k-tamow MT MA z ogr. czas. C(n), to dla dowolnego C>0 jzyk L jest akceptowant przez MT MB z ograniczeniem C*C(n), o ile tylko k>1. Redukowalno nie jest ograniczona.