Raport Media Spolecznosciowe

Li
pi
ec
20 11
RAPORT
MEDIA SPOECZNOCIOWE
Sponsor Partnerzy Wydawca
Szykuje si rewolucja. Czy pknie baka?

Media spoecznociowe mierz si z prawdziwym obleniem. Moda na nie dopada ju zdecydowan wikszo internautw! To do grona sytuacja - coraz czciej analitycy badajcy rynki podnosz, e moe ona wstrzsn wiatowymi parkietami, szczeglnie tymi najwaniejszymi, w Stanach. Facebook zadebiutuje na giedzie prawdopodobnie w przyszym roku. Na rynku SharesPost, gdzie handluje si akcjami nienotowanych na parkiecie spek, sprzedano niedawno 100 tys. jego akcji za 3,4 mln dolarw. Firma wyceniona zostaa wic na 85 mld, a analitycy spekuluj, e za par miesicy wycena dojdzie do 100 mld. No wanie: spekuluj. Czy wyceny spek prowadzcych media spoecznociowe to nowa internetowa baka? Mona si pokusi o taki wniosek, patrzc na ile wycenia si firmy o znacznie powaniejszych podstawach biznesowych: Google okoo 160 mld, Microsoft okoo 200 mld dolarw. Fal, na ktrej ronie warto Facebooka moe jednak przerwa Google, ktre w kocu przygotowao dla niego konkurencj. Google+, bo o nim mowa, wydaje si mie strategi promocyjn podobn do iPhone. Zbudowano wok niego tajemnic, nie kady moe si w nim zarejestrowa, trzeba najpierw otrzyma zaproszenie, ktrymi zreszt handluje si ju w sieci. Twrcy nie wydaj pienidzy na reklam, a i tak s w centrum zainteresowania. Google+, co do zasady, jest do Facebooka bardzo podobny. To jednak dopiero pocztek wycigu o palm pierwszestwa wrd mediw spoecznociowych. Kto wie, czym zostaniemy zaskoczeni Jedno jest pewne: moda na media spoecznociowe zatacza coraz to szersze krgi i nic nie wskazuje na to, aby ten trend si odwrci. Wedug Gemiusa w styczniu 2006 r. serwisy bazujce na idei spoecznoci odwiedzaa niewiele ponad poowa polskich internautw (57,5 proc.). W styczniu 2011 ju prawie kady (99,3 proc.)! Skutek - ponad 18 mln Polakw korzysta z serwisw spoecznociowych - wynika z raportu PBI. Wikszo z nich zostawia w sieci swoje prywatne dane, ale 72 proc. respondentw deklaruje ograniczenia w dostpie do informacji na swoim profilu. Najczciej przez niepodawanie nieobowizkowych danych oraz przez ograniczenie dostpu jedynie znajomym. Media spoecznociowe to potne narzdzie w rkach dobrego specjalisty od marketingu, sprzedawcy, PR-owca, badacza, przestpcy, wariata. Jak mdrze je wykorzystywa i jak chroni si przed zagroeniami o tym m.in. piszemy w tym raporcie. Zapraszam do lektury. Tomasz Bonek, prezes zarzdu Interaktywnie.com, redaktor naczelny Money.pl
SPIS TRECI
08 14 18 22 36 44 55 61
Inna twarz spoecznoci. Sprzedawcy i owcy gw

Bartomiej Dwornik
Google +. Jest alternatywa dla Facebooka?

Beata Ratuszniak, Maciej Rynkiewicz
Gang produktw gospodarstwa domowego porwa 10 tysicy uytkownikw

Inez Biaobrzeska - artyku promocyjny
Facebook aplikacjami stoi

Beata Ratuszniak
Jak wkrci internautw w reklam?

Maciej Rynkiewicz
Liczenie fanw to za mao

Bartosz Wawryszuk
Aaaby sprzeda. Social commerce w natarciu

Beata Ratuszniak
Grone luki w serwisach spoecznociowych. Bruksela grozi palcem
Podziel si raportem:
3
WIZYTWKI FIRM
DeepSense
Adres Al. Wojska Polskiego 20/34 05-800 Pruszkw Dane kontaktowe kontakt@deepsense.pl www.deepsense.pl +48 22 758 75 69 Opis dziaalnoci Strategie. Realizacje. Aplikacje. Kampanie. Tworzymy i realizujemy skuteczne i indywidualne strategie obecnoci marek w social media. Jestemy wierni zasadzie Content is the king. Prowadzimy bez porednikw kampanie reklamowe w mediach spoecznociowych. Osigamy efekty poparte twardymi liczbami. Klienci Bank BG, Lenovo, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Wirtualna Polska. Wspieramy w dziaaniach agencje PR.
Digital One
Adres ul. Dowborczykw 25 90-019 d ul. Burakowska 5/7 01-066 Warszawa Dane kontaktowe info@digitalone.pl www.digitalone.pl +48 42 677 14 77 +48 22 379 17 94 Opis dziaalnoci Koncentrujemy si na budowaniu strategii komunikacji marek w Internecie: doradzamy w wyborze efektywnych rozwiza e-marketingowych przekadajcych si na konkretne rezultaty. Realizujemy projekty internetowe dla najwikszych wiatowych marek. Klienci Axa Direct, Boehringer Ingelheim, Cephalon, Estee Lauder Companies, Onet.pl, PepsiCo, Storck, Stowarzyszenie Komunikacji Marketingowej SAR, Wienerberger, Zwizek Kontroli Dystrybucji Prasy
Raport interaktywnie.com - agencje interaktywne
WIZYTWKI FIRM
Fenomem - agencja marketingu spoecznociowego
Adres ul. Balonowa 8 Warszawa, 02-635 Dane kontaktowe adi@fenomem.pl www.fenomem.pl +48 790 899 101 Opis dziaalnoci Fenomem specjalizuje si w 3 obszarach dziaalnoci: marketing spoecznociowy, marketing testerski oraz produkcja interaktywnych aplikacji i serwisw. Nasze projekty cz emocje, wiedz o spoecznociach i mediach z technologi. Dziki temu dziaamy efektywnie i efektownie. Klienci Wizz Air, Roche Diagnostics, Monolith Films, Polbank EFG, Miasto Stoeczne Warszawa, OMD, Hypermedia, Media Direction OMD
Livebrand
Adres Ul. Szarotki 10/16 02-609 Warszawa Dane kontaktowe biuro@livebrand.pl +48 22 745 23 71 Opis dziaalnoci Livebrand to niezalena agencja kreatywna specjalizujca si w projektowaniu interaktywnym, social media marketingu, identyfikacji wizualnej oraz aplikacjach mobilnych. Budujemy trwae emocje i wizi. Rozpalamy interakcje z mark i generujemy horyzontalny zasig. Nadajemy osobowo spoeczn markom. Prowadzimy viral marketing na najwikszych fanpageach w Polsce. Dziaamy z pasj i bez szablonu. Klienci Perfetti Van Melle - Chupa Chups, Mentos, Browary Regionalne oma - oma Niepasteryzowane, Goodyear - Goodyear Truck, Grupa LUX MED, Sarantis - Jan Niezbdny
WIZYTWKI FIRM
Opcom Grupa Eskadra Sp. z o.o.
Adres ul. Fabryczna 20a 31-533 Krakw Dane kontaktowe info@opcom.pl www.opcom.pl www.connect.opcom.pl +48 12 268 01 00 Opis dziaalnoci Pewnego dnia Strategia Pokochaa Kreacj. Efekty tej mioci lec w niebo pod skrzydami agencji interaktywnej Eskadra Opcom niczym iskry. Wierzymy w doskonae poczenie racjonalnej Strategii z szalon Kreacj. Ten romans daje najlepsze owoce. Klienci Procter & Gamble Geneva, Polkomtel SA, Unilever, Always, Multibank, Avon, Agora, Hitachi, Phillips, Big Star
OX Media
Adres ul. Wita Stwosza 8/1 43-300 Bielsko Biaa
creative marketing strategies
Dane kontaktowe kontakt@oxmedia.pl www.oxmedia.pl/socialmedia www.oxmedia.pl www.oxpress.pl +48 33 496 94 16
Opis dziaalnoci Wcigamy spoecznoci. Efektywnie! Jak moesz zrealizowa z nami cele marki? | Kreatywne strategie | Consulting | Audyty | Content | B2B | Konkursy | Aplikacje | Szkolenia | Optymalizacja Edgeranku | Blogger relations | Viral Social Media | Monitoring | Blogi | Youtube | Google+ | Design | SEM Klienci Kulczyk Tradex (dla marki Volkswagen Polska), BPSC SA, Aluprof, Agata Meble, Krajowa Izba Rozliczeniowa, Wienerberger
WIZYTWKI FIRM
Think Kong
Adres ul. Wolska 88 01-141 Warszawa Dane kontaktowe biuro@thinkkong.pl www.thinkkong.pl +48 22 321 51 00 Opis dziaalnoci Dowozimy efekty. Krelimy strategie, analizujemy otoczenie, kreujemy, dziaamy. Podgrzewamy emocje, zmieniamy postawy, edukujemy, pomagamy sprzedawa. W mediach spoecznociowych i nie tylko. Sprawd nas. Klienci Adobe, Telewizja Polska, Galeria Katowicka, Makro Cash and Carry, AETN, Siemens
INNA TWARZ SPOECZNOCI. SPRZEDAWCY I OWCY GW

Bartomiej Dwornik
redaktor, Interaktywnie.com
Portale spoecznociowe, fora i blogi miay dostarcza rozrywki, pomaga w nawizywaniu kontaktw i prowadzeniu dyskusji. W rkach marketingowcw i dziaw kadr stay si jednak potnym narzdziem biznesowym.
Przez ostatnie miesice brana internetowa w Polsce pasjonowaa si wycigiem o palm spoecznociowego pierwszestwa, jak toczyy midzy sob Nasza Klasa i Facebook. Z analizy dotychczasowych trendw, przeprowadzonej przez Interaktywnie.com wynika, e do sierpnia najwikszy portal spoecznociowy wiata powinien przej fotel lidera rwnie w Polsce. Tymczasem na placu boju pojawi si nowy gracz, ktremu cz analitykw ju teraz wieszczy sukces i przewiduje, e bdzie on w stanie zamiesza w spoecznociowej brany. To Google+, za ktrym przemawia potne zaplecze giganta z Mountain View. Nie pierwsza to co prawda potyczka midzy Google a Facebookiem - do wspomnie o wycigu midzy Facebook Deals i Google Offers o internautw zainteresowanych spopularyzowanymi przez Groupon zakupami grupowymi. Tym razem jednak batalia rozegra si na macierzystym polu portalu Marka Zuckerberga, co dodaje sprawie dodatkowego smaczku. W Polsce tymczasem karty rozdaje jednak NK.pl, czyli dawna Nasza Klasa i - jak zapowiada w rozmowie z Interaktywnie.com jej nowy prezes Dominik Czarnota - nie zamierza tanio sprzeda skry i bdzie broni pozycji przed depczcym jej po pitach Facebookiem. Pozostali gracze - nie liczc moe tylko uytkownikw aktywnie udzielajcych si na portalach informacyjnych - s daleko w tyle. A jest si o co bi, bo - jak podaje PBI - do korzystania przynajmniej raz w miesicu z przynajmniej jednego serwisu spoecznociowego przyznaje si 18 milionw Polakw, czyli ponad 99 procent wszystkich internautw. Zasig potentatw to dzi prawie dwie trzecie wszystkich polskich uytkownikw sieci. To ogromny potencja marketingowy i firmy doskonale zdaj sobie z tego spraw. Tote nic dziwnego, e szturmuj ochoczo to pole dotarcia do potencjalnych klientw. Tym bardziej, e badania utwierdzaj w przekonaniu, e to si po prostu opaca.
Opinia w sieci dwigni handlu

Jak pokazuj wyniki uzyskane przez firm Ad-Vice w ramach Raportu Digital Young 2011, opinie znajomych, ale rwnie innych internautw mog gruntownie zmieni postrzeganie firmy lub marki, co przekada si niemal wprost na decyzje zakupowe. Prym pod wzgldem opiniotwrczoci wiod tu fora internetowe, cho wysok pozycj maj rwnie serwisy spoecznociowe i blogi, ktre - zdaniem autorw badania - bd jeszcze zyskiwa na znaczeniu. Okazuje si, e z si internetowych spoecznoci nie moe rwna si nawet najbardziej atrakcyjna promocja, ani najbardziej wymylna i skuteczna kampania reklamowa. Opinia znajomych - choby tylko tych z sieci - jest w stanie mark wypromowa, bd zniszczy. Tote o opini warto dba, pielgnowa i o ni zabiega.
Raport interaktywnie.com - media spoecznociowe
Najwiksze spoecznoci w polskim internecie (liczba uytkownikw)
Wpyw na zmian opinii o marce
Serwisy spoecznociowe, najlepsze do dziaa marketingowych
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Grupa Nk.pl facebook.com Grupa Onet.pl Grupa Gazeta.pl Grupa Interia.pl Grupa Wirtualna Polska - Orange Grupa Google Grupa GG Network Grupa O2.pl peb.pl akazoo.pl badoo.com goldenline.pl wordpress.com Grupa Spolecznosci.pl grono.net camzap.com wykop.pl pun.pl precyl.pl
12 346 542 10 985 001 6 569 545 6 491 442 5 783 631 4 633 381 4 348 342 3 951 704 3 632 339 2 480 841 2 026 103 1 995 599 1 987 121 1 965 690 1 815 321 1 780 941 1 560 188 1 347 778 1 195 477 1 112 110
wpisy na forach opinia znajomych, pozyskana w internecie wpisy na portalu spoecznociowym opinia eksperta na stronie internetowej atrakcyjna oferta, promocja wpisy na blogu kampania reklamowa w internecie konkurs, loteria
rdo: Ad-Vice, Raport Digital Young 2011
47% 43% 31% 29% 29% 18% 13% 11%
Facebook YouTube NK Twitter Eplus
94% 67% 20% 13% 10%
rdo: Think Kong i IAB Polska, Social Media Brand Index 2010
Do tego celu najlepiej - zdaniem osb odpowiedzialnych w polskich firmach za marketing - nadaje si Facebook, ktry lidera rodzimych spoecznoci, czyli NK.pl na tym polu pozostawia daleko w tyle. Z przeprowadzonego w ubiegym roku przez agencj Think Kong i IAB Polska badania Social Media Brand Index 2010 wynika, e o ile na przyjazno Facebooka dla dziaa marketingowych wskazuj niemal wszyscy - za spraw prostoty prowadzenia atrakcyjnych akcji, to grono zwolennikw Naszej Klasy jest prawie piciokrotnie mniejsze. Wiara w skuteczno ju samego zaistnienia w spoecznociach bywa jednak nieco lepa. Z tego samego badania wynika bowiem, e a 57
procent firm, ktre zdecydoway si na zaistnienie w social media zupenie nie dba o mierzenie skutecznoci swoich poczyna. Cho - jak podkrela w komentarzu do Social Media Brand Index 2010 Norbert Kilen z Think Kong, mona to robi i to z cakiem spor precyzj.
Nie ma ci w social media? Najwysza pora to zmieni

Popularno marketingowego wykorzystania spoecznoci ronie, ale wci nie brakuje tych nieprzekonanych, ktrzy widz bariery. Najpowaniejsz okazuje si by wanie wspomniana trudno w okrelaniu skutecznoci - wskazuje na ni prawie poowa marketerw badanych przez Think Kong. Co trzeci przyznaje, e nie zna wszystkich moliwoci, jakie spoecznoci daj, a niewiele mniej badanych
rdo: Megapanel PBI/Gemius, kwiecie 2011
10
rap
ort
Sty AG cze EN 20 CJ 11 EI Lu NT AG ty 20 ER EN 11 AK CJ TY EP Ma WN rze R E BE ZP c 20 IEC 11 Kw ZE S DO iecie TW RY MEN 20 OW NE Y 11 IN KG IH TE Ma IER OST RN IN EC U j 201 G YT IE 1 GR EC AF IKA ZNO Cz WW W WI erwie W IN DE c 2 TE RE RN KL O W 011 EC AM IN E Lip A W TER iec ME IN NEC 20 TE BA DIA 11 RN IE DA SP EC NI O IE A W EC Sie ZN rpi IN MA e TE O FIN RKE 201 RN CIO EC WE AN TIN 1 IE SE G Wr W MO zes SIE BIL EC ie CI NY AG OM /IN EN ME TE CJ RC RN Pa ER E ET d EK Ezie LA M TE AIL rnik MO 2 LE WE KO MAR 011 ID MY KE Lis OM top TIN IN YM G TE ad 2 MU RN 01 ED IO LT ET 1 WE IM SO ED Gr FT ud IA MA zie W WAR SIE E KO RKE 20 CI HO MU TIN 11 US NI GW E KA CJ W Y A W SZ SIE UKI REZERWACJA CI WA RK AC H
REKLAMOWEJ
reklama@interaktywnie.com +48 661 878 882
POWIERZCHNI
zasania si brakiem wydzielonego budetu na ten cel. Ci, ktrych bariery nie przeraziy - ju korzystaj i odcinaj kupony. Przeprowadzone w ubiegym roku przez Gemius badanie Internauta a social media/social commerce pokazay, e jeden na trzech uytkownikw serwisw spoecznociowych w Polsce jest dzi fanem przynajmniej jednej marki lub firmy. Prym wiod firmy odzieowe, gastronomiczne, kluby i stacje telewizyjne. Internauci tumaczyli, e czuj do tych marek przywizanie, chc wiedzie co w tych firmach si dzieje i o tym dyskutowa. Oczywicie licz te na moliwo wygrania nagrd w organizowanych czsto konkursach. Okazuje si te, e potencja spoecznoci doceniaj nie tylko poszczeglne firmy. Na ten kana dotarcia do klientw coraz chtniej decyduj si centra handlowe. I to cakiem skutecznie. W czerwcu firma SmartNet Research&Solutions opublikowaa raport Centra Handlowe na Facebooku, z ktrego wynika e aktywne profile prowadzi trzydzieci duych centrw. Najwiksz popularnoci rzecz jasna ciesz si na profilach centrw informacje o konkursach. Spotkay si z zainteresowaniem co trzeciego fana, skutecznie budujc spoecznoci skupione wok poszczeglnych placwek.
Najpopularniejsze profile centrw handlowych w Polsce
Stary Browar Zote Tarasy Blue City Galeria Malta Pasa Grunwaldzki Manufakturas Galeria Krakowska
20,2 tys. 7 tys. 9,2 tys. 7,3 tys. 7,2 tys. 7,1 tys. 6,6 tys.
na to co i jak w mediach spoecznociowych pisze i pokazuje. Podobne wyniki uzyskaa firma Eurocom Worldwide, badajca w tym roku analogiczne zagadnienie przez pryzmat firm z sektora IT. Co prawda - jak pokazuj z kolei opublikowane w maju badania Instytutu Badawczego Randstad - a 67 procent internautw aktywnych w spoecznociach doskonale zdaje sobie spraw z tego, e ich prywatne profile s monitorowane. To moe - i zapewne bdzie w coraz wikszym stopniu - wpywa na wiarygodno danych, uzyskiwanych przez rekruterw. Tym bardziej, e ju 37 procent badanych przez Randstad internautw wprost przyznaje, e zdajc sobie spraw z praktyki potencjalnych pracodawcw, tak tworzy swoje profile w spoecznociach, by zaprezentowa si jak najlepiej. Z drugiej strony a jedna trzecia ankietowanych wie lub jest przekonana, e ich poczynania w spoecznociach s monitorowane i kontrolowane przez zatrudniajcych ich firmy. Co nie przeszkadza im jednak korzysta z nich rwnie w godzinach pracy. Nie zmienia to jednak faktu, e taka kontrola - czy to przez aktualnego, czy przez potencjalnego pracodawc - akceptowalna jest dla jedynie 7,5 procenta modych ludzi. Takie wyniki przynosi Universum Communicating with Talent Report
rdo: SmartNet Research&Solutions, Centra Handlowe na Facebooku, stan na koniec kwietnia
Pracownik na celowniku
Firmy wykorzystuj te coraz chtniej spoecznociowe media w drug stron, czyli w procesie rekrutacji lub w kontrolowaniu wasnych pracownikw. Spoecznoci okazuj si by bowiem cakiem pokanym rdem informacji na temat osb, ktre aplikuj do pracy w danej firmie, lub s ju w niej zatrudnione. Badanie internetowej reputacji, okrelanej na podstawie aktywnoci w spoecznociach prowadzi w procesie rekrutacji 43 procent firm przepytanych w ubiegym roku przez Microsoft. Co wicej, prawie jedna czwarta takich kontroli zakoczya si odrzuceniem kandydatury potencjalnego pracownika. Wanie ze wzgldu
12
2010. Przynajmniej, jeli chodzi o spoecznoci rozrywkowe - Facebook czy NK.pl. Jako miejsca, gdzie internauci woleli by by testowani przez potencjalnych pracodawcw wskazuj Goldenline, LinkedIn czy Profeo. Dopki jednak internauci sami bd podawa firmom informacje o sobie, czsto nawet te bardzo wraliwe - na widelcu - a z opublikowanego niedawno raportu PBI Prywatno i wasny wizerunek w przestrzeni social media wynika, e pod tym wzgldem radykalnych zmian zachowa oczekiwa raczej szybko nie naley - pracodawcy bd informacji w portalach spoecznociowych szuka. I robi z nich uytek.
Prywatno i wasny wizerunek w przestrzeni social media
imi i nazwisko miejsce zamieszkania data urodzenia zdjcie informacje o przebiegu edukacji prywatny numer telefonu nazwa miejsca pracy informacje o przebiegu kariery zawodowej artykuy i teksty wasnego autorstwa zdjcie mieszkania/domu
86% 83% 75% 68% 49% 27% 17% 16% 15% 5%
rdo: Prywatno i wasny wizerunek w przestrzeni social media
13
GOOGLE+. JEST ALTERNATYWA DLA FACEBOOKA?

Beata Ratuszniak
redaktor, Interaktywnie.com redaktor, Interaktywnie.com
Maciej Rynkiewicz
Wejcie na rynek serwisw spoecznociowych plusa wywoao poruszenie w brany. Specjalici s zgodni: Google moe namiesza, cho na razie trudno mwi o konkurencji z Facebookiem.
To, co odrnia Google+ od Facebooka, to przede wszystkim moliwo tworzenia wideokonferencji z kilkoma uytkownikami na raz, a take krgi. Na czat wideo Facebook ju zareagowa i zawiza komityw ze Skype. Krgi to jednak pewna nowo, ktra nawizuje poniekd do mikroblogw. Kady uytkownik Google+ moe nas doda do krgu swoich znajomych. Bez naszego potwierdzenia. Status, ktry opublikujemy na profilu, bdzie widoczny dla wszystkich. Mona to oczywicie modyfikowa, czy te publikowa statusy wycznie dla naszego krgu znajomych, jednak rozwizanie Google to odstpstwo od modelu znam ci - potwierd, e ty te mnie znasz. Czy jest to korzy? Czas pokae. Na razie Google+ jest w fazie testw. Do serwisu dosta si mona wycznie za pomoc zaproszenia. Jest wic element elitarnoci - zaproszenia mona ju kupowa na serwisach aukcyjnych. Ale co dalej? Czy Facebook faktycznie moe czu si zagroony?
Najwiksze wraenie zrobiy na mnie Sparks. Uywam ich jako substytutu czytnika RSS z t rnic, e Sparks pokazuj mi newsy ze rde, ktrych w wielu przypadkach nie znaam. Z kolei Krgi nie budz we mnie szczeglnej euforii. By moe dlatego, e na Facebooku definiowaam grupy znajomych i czsto publikujc posty na swoim profilu zmieniaam domylne ustawienia publikacji na takie, ktre w danym momencie byy dla mnie wygodne.
Anja Uba
social media specialist Eskadra Opcom
Nie spodobao mi si rwnie poczenie z Picass, co wynika tylko z faktu, e trzymaam tam jakie archaiczne zdjcia, ktre nagle zostay upublicznione. Jednak duym plusem jest dla mnie polityka oznaczania osb na zdjciach - Google w przeciwiestwie do Facebooka daje uytkownikowi pen kontrol nad swoim wizerunkiem pytajc kadorazowo o zgod na oznaczenie nie tylko na konkretnym zdjciu, ale w caym albumie do ktrego naley.
15
Wok serwisu Google ju kry masa ciekawostek. A wrd nich domena ihategoogleplus.com, ktra kieruje do profilu Marka Zuckerberga w tyme serwisie. Pojawiaj si ju pierwsze, na razie artobliwe, ogoszenia: zatrudni social media ninja z dowiadczeniem w ustalaniu strategii w G+. Sam Google na razie zaleca wstrzymanie si z zakadaniem profili firmowych w serwisie. Przede wszystkim dlatego, e prace nad nim cay czas trwaj, s tworzone nowe rozwizania. - Na pewno du szans na wybicie si G+ jest poruszanie si w wiecie Googla: Andoridzie, YouTube, Google Maps itd, do ktrego ludzie s ju przyzwyczajeni, a nowe - dobrze przemylane - funkcje spoecznociowe mog go tylko wzbogaci - komentuje Anja Uba, social media specialist w agencji Eskadra Opcom. - Ja z wytsknieniem czekam na rozwizania dla marek, a zwaszcza na rozwj sieci reklamowej. Jak bdzie wygldaa, czy bdzie sprzona z AdSensem, gdzie bdzie mona emitowa reklamy?
Nie sdz, eby Google+ zagrozi Facebookowi. Na pewno nie przez aktualnie udostpnione funkcjonalnoci. eby powalczy z liderem nie wystarczy samo skopiowanie sprawdzonego pomysu. Jestem wielkim fanem Krgw - Lubi to! Formua Facebooka staje si bardzo mczca ze wzgldu na brak kontroli nad treciami, ktre trafiaj na tablice zarwno przyjaci jak i klientw, wsppracownikw. Oczywicie istnieje moliwo segregacji treci. Nie jest ona jednak tak intuicyjna jak w przypadku Google+.
Adrian Pietraszkiewicz
dyrektor zarzdzajcy Fenomem.pl
wybiera, z jakiej tematyki chce otrzymywa posty na swojej tablicy. Jeli interesuje si tematyk mody i urody, wiadomoci zawierajce okrelone sowa kluczowe bd regularnie wywietla si w profilu. - Udogodnienia, o ktrych pomyleli twrcy portalu Krgi, Spotkania, Sparks lub chociaby moliwo szybkiej, atwej edycji zdj, a take pena kontrola uytkownikw nad udostpnianymi treciami pokazuje otwarto na internautw oraz ch zrozumienia ich potrzeb. Nie mona przecie zapomnie, e samo skasowanie konta na Facebooku graniczy z cudem - w przeciwiestwie do Google+ - komentuje Sylwia Dyrek, social media manager w agencji OX Media.
- Google+ jest prosty, przejrzysty i czy znane z Facebooka funkcjonalnoci z tym, czego w nim brakowao lub co nie dziaao do koca dobrze. Dotychczasowe dowiadczenia z gigantem z Mountain View ucz, e moemy liczy na platform niezawodn, co przy zestawieniu Facebookiem jest spor zalet (wirusy, spam, zawodny czat) - dodaje Piotr Zaniewicz, dyrektor kreatywny w SocialPaths.
Krgi, iskierki
Poza krgami, uytkownicy mog ustawia w Google+ tak zwane Sparks. Na razie Google nie tumaczy tego zwrotu na polski. Sparks to jednak nic innego, jak wiadomoci sortowane tematycznie. Inaczej mwic: uytkownik sam
Bat na Facebooka?
Na razie Google+ wzbudza sporo zainteresowania, jednak do wynikw Facebooka jeszcze daleka droga. Spoecznociowy gigant ma 750 milionw zarejestrowanych kont. Oficjalnych statystyk G+ jeszcze nie znamy, cho
16
nieoficjalne rda mwi o 10 milionach zarejestrowanych osb (tak informuje fanpage Google+ na - nomen omen - Facebooku). Specjalici zwracaj jednak uwag, e by moe rozwizania Google nie bd wystarczajce, by przecign internautw na swoj stron. - Bycie w serwisie musi by sexy. Nie wystarczy skopiowanie wystroju innego lokalu. Dotychczas udostpnione funkcjonalnoci Google+ raczej nie napawaj optymizmem. Google tworzy doskonae, praktyczne narzdzia. Nie jest jednak mark, ktra ma potencja emocjonalny, wok ktrego mona stworzy spoeczno - komentuje Adrian Pietraszkiewicz, dyrektor zarzdzajcy agencji Fenomem.pl. - Jeli uda si poczy zalety wyszukiwarki, Gmaila, usug mobilnych moe powsta nie serwis spoecznociowy, ale uniwersalne narzdzie spoecznociowe do zbierania rekomendacji na temat rzeczywistoci - dodaje. Google+ to kolejny spoecznociowy projekt giganta. Wczeniej koncern z Mountain View prbowa tworzy wasne serwisy, ktre mogyby stan w szeregu z krlami globalnych spoecznoci. Google Buzz nie osign spektakularnego sukcesu, a usuga Google Wave, majca by przeomem, bdzie zamknita.
Google ma praktycznie najlepsze w internecie narzdzia: Docs, Maps, Translator, Picassa, Gmail... Moemy podejrzewa, e integracja Google+ z nimi bdzie tylko postpowa. Dowiadczenie i niezawodno Google pozwala nam wierzy, e bdzie to proces nieinwazyjny i dobrze przemylany. Czy G+ jest zagroeniem dla Facebooka i jego 750 mln uytkownikw? Moim zdaniem tak. To nie jest kwestia tygodni czy miesicy, lcze dugotrwaej bitwy o kolejnych internautw. Nie wspominajc samej wyszukiwarki, z narzdzi Googla korzystaj setki milionw internautw, ktrzy stopniowo bd prbowa G+. Jeli bd tam nasi znajomi, to trafimy tam i my. Tak czy inaczej, pojedynek gigantw zapowiada si pasjonujco.
Piotr Zaniewicz
dyrektor kreatywny SocialPaths
17
GANG PRODUKTW GOSPODARSTWA DOMOWEGO PORWA 10 TYSICY UYTKOWNIKW

Inez Biaobrzeska
creative director, Livebrand
ARTYKU PROMOCYJNY
Case study Jan Niezbdny user story marketing Klient: Sarantis Polska Agencja : Livebrand
Otrzymalimy brief. Wszystko mogo wydawa si proste. Produkty gospodarstwa domowego i teaser nowego mopa rotacyjnego. Ale... adnych oczywistoci. adnych przepisw na gotowanie. adnego oklepanego sprztania w seksownych majteczkach. Ju wtedy wiedzielimy. To bdzie misja specjalna! Pierwszy wpis na fanpageu brzmia: Suby porzdkowe znw dotary za pno na miejscu byo ju posprztane poszukiwani s wiadkowie zdarzenia!. Z kadym dniem stawao si jasne, e kto zacz sprzta w miecie! Tajemnicza nieuchwytna posta! Hasa z reklam krzyczay:Kto sprzta w miecie?. Pitego dnia fani stworzyli opis Mr Mopa i tumnie umiecili jego zdjcia na wallu. Zrobio si gorco! Superbohater wyszed z cienia i pewnym krokiem wkroczy na fanpage. Udzielajc ekskluzywnego wywiadu, wysa w wiat komunikat o naborze do Ekipy. To by przeom wszystkie szumowiny w miecie zadray. Rozpocza si wojna.
19
ARTYKU PROMOCYJNY
Drzwiami i oknami do Ekipy starali si dosta najemnicy. Mr. Mop kadego testowa osobicie. Jako pierwszy w pojedynku o miejsce w Ekipie stan Zmywak aka Czysty Harry, od lat rzdzcy w dzielnicy Zleww. Kolejno doczali: Rsia Sanchez prosto z Meksyku; Sonia Fibrowa - subtelna, ale jake zabjcza Rosjanka; rwnie gorcy, co niebezpieczny Kubaczyk Wilfredo Degradejro; Woch Luigi Alumini i Tacko Hirokumi z Japonii.
Wrd Ekipy Mr. Mopa dao si wyczu niepokj i przeczucie, e za tym wszystkim musi kto sta. Zadania dla Ekipy zawsze przychodziy w listach. Podczas witecznych przygotowa z cienia wyszed jej najwaniejszy czonek, pomysodawca i zaoyciel Ekipy - Jan Niezbdny - mzg wszystkich operacji i miertelny wrg brudw. Od tej pory nikt, kto mia na sumieniu nieczystoci, nie mg spa spokojnie. Trwaa czysta sielanka. Ekipa co jaki czas rzucaa trafne wskazwki, ktre miay uatwi uytkownikom sprztanie po witach oraz bezstresowe przejcie w okres Wielkiej Majwki i grillowych wariacji. Spokj zosta jednak przerwany. Fanpage zaatakowa grony gang Bakterii. To byo totalne zaskoczenia dla Ekipy. Nikt nie mg odnale Jana, ktry zawsze ukada wojenne strategie. Bakterie publikoway coraz wicej gronych informacji na wallu, by ostatecznie cakowicie przej kontrol nad fanpagem.
Zdezorientowana Ekipa uruchamia wic specjaln detektywistyczn aplikacj o nazwie: Kto sprztn Jana. Aplikacja od pierwszego dnia angauje rzesz uytkownikw. Wszyscy staraj si znale odpowied na kluczowe pytanie Kto sprztn Jana?, codziennie odbierajc tajnego maila z podpowiedzi i jedn liter. Wojna trwa, uytkownicy s coraz bliej rozwizania zagadki. Po dwch tygodniach odpowiedzi na dziesitki pyta i zbierania literek z kilkunastu wiadomoci uytkownicy ukadaj haso Inwazja Bakterii. Napicie na fanpageu ronie. Wszyscy wiedz, e nagrod gwn zgarnie osoba, ktra pomoe Ekipie odnale Jana.
20
ARTYKU PROMOCYJNY
Ostatniego dnia konkursu, tu po pnocy, uytkownicy odpowiadaj na ostatnie 5 pyta i tym samym otrzymuj ostatni tajny list z map oraz hasem.
trudna, opublikujcie na wallu mj stary film z Marilyn Monroe, a Ekipa bez trudu mnie odnajdzie. Dzie 15, godzina 00:05. Jedna z uytkowniczek umieszcza film z Janem i Marilyn Monroe tajny sygna dla Ekipy, informujcy o miejscu, w ktrym przebywa ich przywdca. Uwana tropicielka rozwizuje tym samym zagadk i zdobywa gwn nagrod. Bakterie uciekaj z piskiem. Jan po raz kolejny udowadnia, e jest Niezbdny. Na fanpageu zapanowa ad i porzdek, przynajmniej do czasu kiedy..........www.facebook.pl/ekipajana
Case Porfit
Zbudowanie wok marki i jej produktw angaujcego wiata. Zmiana sposobu odbierania produktw i samego sprztania. Ekipa Jana sprzta w miecie! Zaangaowanie 6 355 uytkownikw w poszukiwania Jana. Pozyskanie ponad 10 000 uytkownikw w 2 tygodnie. Zajcie 3 miejsca wrd fanpagey w kategorii Dom. Aplikacja crossujca ruch midzy stron marki, a portalem Facebook. Edukacja uytkownikw, poprzez odpowiedni dobr pyta i konieczno poznania cech produtkw, ich rodzajw oraz przeznaczenia. Przeniesienie ekipy w wiat offline. Teaser nowego produktu. Inez Biaobrzeska Creative Director Livebrand
Zadanie, przed ktrym staj uytkownicy, nie jest atwe. Otrzymuj map wskazujc budynek Gazety Wyborczej, haso: janniezbdny2011 i litery z 15 tajemnych listw: INWAZJA BAKTERII. Uytkownicy znajduj powizanie midzy Budynkiem Gazety, a skrzynk mailow @gazeta.pl Fani dostaj si do tajnej skrzynki mailowej Jana, gdzie czeka instrukcja i numer telefonu. Na poczcie gosowej telefonu Jan informuje: Jeli dotarlicie a do tego miejsca, sytuacja musi by
21
FACEBOOK APLIKACJAMI STOI

Beata Ratuszniak
Koszt stworzenia aplikacji na Facebooku rwna si cenie samochodu: jest zaleny od marki, a take zakresu i jakoci dziaa. Jednak sama aplikacja, bez pomysu i zaangaowania, bdzie jedynie niesprawn protez w spoecznoci.
Obecno marek w spoecznociach nie sprowadza si tylko do grupy dyskusyjnej, albo fanpageu. Fanw trzeba te aktywizowa, na przykad przez stworzenie aplikacji. Moe by to quiz, gra lub aplikacja konkursowa. Zanim jednak zabierzemy si hurraoptymistycznie do tworzenia aplikacji, zastanwmy si, czy taki dodatek jest nam potrzebny, co chcemy dziki niemu osign i jak powinien mie form. - Po wielkim szale, wida pewne zmczenie fanw kolejnymi wcigajcymi aplikacjami. S traktowane jako fajna moliwo zdobycia nagrody, ale zaraz po ich deaktywacji fani nie wcignici w wiat marki dobr moderacj, migruj na kolejny fanpage z aplikacj konkursow. Najbardziej pomocne aplikacje, to te ktre nie istniej sobie a muzom, ale potrafi poczy rzeczywisto offline brandu ze wiatem online, w ktrym funkcjonuj fani mwi Anna Robotycka, chief communication officer w agencji faceADDICTED. - Aplikacja jest przydatna gdy moe dotrze do naszej grupy docelowej. Jeli faktycznie ONI tam s, to warto oszacowa koszt dotarcia - tumaczy Pawe Haltof, research & strategy director w Artegence. - Nie wolno opiera kampanii na aplikacji, to mechanistyczne uproszczenie. Tak samo nigdy nie opieramy kampanii na samym copy - bez grafiki byoby niczym. Podobnie aplikacja bez pomysu na odpalenie, zaangaowanie i akcj wok byaby niesprawn protez - tumaczy. Z kolei zdaniem Jana Namedyskiego, social media directora w agencji Red8 Digital, aplikacje potrafi zbudowa zaangaowanie uytkownika, jednak tylko chwilowo. Obecnie trend w planowaniu kampanii jest raczej odwrotny - firmy coraz rzadziej decyduj si na aplikacje. - Coraz wicej marek decyduje si na dziaania zintegrowane, w ktrych jest miejsce dla spoecznoci, ale rwnolegle prowadzona jest kampania w mediach tradycyjnych i np. dziaania PR. W taki sposb budowane jest spjne, wielokanaowe dowiadczenie marki - mwi.
REKLAMA
Aplikacja jak dobry samochd

Koszt stworzenia aplikacji na Facebooku zaczyna si ju od kilku tysicy zotych. W miar zoonoci narzdzia, cena oczywicie ronie. Grn granic poda trudno, cho wielu specjalistw szacuje, e na st trzeba wyoy minimum 10 tysicy zotych. - Prawdziwymi agregatorami lajkw s aplikacje oparte o nowatorski, niepowtarzalny koncept. Stworzenie tego typu rozwizania wymaga budetu rzdu 20 tysicy zotych netto - mwi Robert Sosnowski, dyrektor zarzdzajcy agencji Biuro Podry Reklamy. Jeli jednak nie dysponujemy takim budetem, moemy skorzysta z gotowych rozwiza, dedykowanym niewielkim firmom.
REKLAMA
Aplikacje to prosty, co nie oznacza e tani, sposb na gromadzenie fanw oraz aktywacj ju posiadanej spoecznoci. Opieranie dziaa wycznie na aplikacji jest ryzykownym posuniciem, chociaby dlatego, e ma ona powane ograniczenia co do iloci treci, ktre chcemy przekaza. Marka to co wicej ni aplikacja na Dzie Matki albo odliczanie do weekendu - aplikacja powinna stanowi kontynuacj dziaa marki w social mediach. Wszyscy znamy przykady, ktrych celem byo wycznie zdobycie fanw - zazwyczaj przez rozdawnictwo. Rezultaty, w duszym przedziale czasu niekoniecznie mona uzna za sukces.
Bartomiej Brzoskowski
social media manager Digital One
Jeli jednak nie dysponujemy takim budetem, moemy skorzysta z gotowych rozwiza, dedykowanym niewielkim firmom. - Aplikacje na FB nie rni si niczym specjalnym od innych internetowych aplikacji, wycenia si je podobnie. Ostatnio na rynku pojawio si kilka gotowych rozwiza w bardzo przystpnej cenie - mwi Jan Namdeyski. - To moe by dobra propozycja dla maych firm, ktre nie maj budetw marketingowych, jednak wiksze podmioty, ktre podchodz na powanie do dziaa w spoecznociach decyduj si na rozwizania szyte na miar - zaznacza.
Prezenty rozdajemy, fanw angaujemy

Wiele marek wykorzystuje aplikacje do rozdawania fanom prezentw. Po skorzystaniu z aplikacji, uytkownik zostawia swoje dane, a firma wysya mu jaki gadet. Jedn z najpopularniejszych akcji rozdawnictwa w social mediach byy kubki od Maxwell House. Przeprowadzona ponad ptora roku temu akcja nabia marce ponad 60 tysicy fanw na Facebooku. To modelowy przykad, ktry pokazuje rwnie, jak nie do koca dobrze
24
prowadzona komunikacja z fanami moe odbi si na marce. Po pewnym czasie uytkownicy zaczli bowiem na tablicy dodawa wpisy z pretensjami, e nie dostali jeszcze kubka. Powsta nawet tak zwany protest-page - gromadzi osoby, ktre czuy si oszukane, poniewa po miesicu od rozpoczcia rozdawnictwa nie dostay jeszcze gadetw. Sytuacja zostaa jednak opanowana, a Maxwell House zapewni, e termokubek trafi do kadego. Ten przykad, cho ju nienowy, mona uzna za jeden z pierwszych dotyczcych rozdawania upominkw na tak du skal, a take za lekcj dla kolejnych marek, ktre zdecyduj si rozprowadza gadety na Facebooku. - Brak limitw powoduje, e cz fanw wrcz zawodowo zajmujcych si wygrywaniem konkursw i zdobywaniem nagrd przemieszcza si i migruj z jednego fanpageu do drugiego, co jest kolejnym argumentem przeciwko hegemonii aplikacji konkursowych mwi Anna Robotycka. - Pokusa prowadzenia rozdawnictwa rozumianego jako spontaniczne nagradzanie fanw na wallu jest ogromna. Stworzenie i wdroenie aplikacji to czas i dodatkowe koszty, a tymczasem na fanpageu przebieraj nogami oczekujcy nagrd fani. Dlatego cz firm decyduje si na niezgodne z regulaminem dziaania, ryzykujc zawieszenie profilu lub nie wiedzc, z jakimi konsekwencjami moe si to wiza dodaje Anita Wojta-Jakubowska, strategy director w agencji Ostryga.
Aplikacja skuteczna i zgodna z regulaminem

Jak zmierzy skuteczno aplikacji? - Przez wskaniki KPI oraz miary Facebooka. FB posiada wewntrzne statystyki dla kadej aplikacji, wskazujce aktywno uytkownikw MAU (czyli liczb aktywnych uytkownikw miesicznie), a take dane o grupie docelowej, liczbie instalacji aplikacji czy wygenerowanych postw przez uytkownikw mwi Pawe Haltof z Artegence. Ponadto kad z aplikacji mona podpi do Google Analytics i rwnie za pomoc tego narzdzia mierzy jej efekty. Jednak sam pomiar skutecznoci powinien by uzaleniony od tego, jaki cel stawiamy aplikacji. W przypadku aplikacji wanych jest kilka kluczowych miernikw: gwnym jest liczba instalacji na unikalnych komputerach i aktywnych uytkownikw, ktrzy korzystaj i powracaj do niej. Warto mierzy take liczb feedw i zaprosze wysanych przez uytkownikw. Daje nam to informacj, ile razy na FB pojawia si wzmianka o naszej aplikacji uzupenia Anita Wojta-Jakubowska. - Moemy take sprawdza klikalno tych komunikatw, czyli dowiedzie si, na ile chtnie uytkownicy nie grajcy w aplikacj wchodzili w interakcj z ni na podstawie
REKLAMA
24
informacji z profili znajomych. W niektrych przypadkach uzasadnione jest take mierzenie czasu spdzonego w aplikacji, co pokazuje nam miodno aplikacji i czas interakcji z mark - mwi. Drugim istotnym krokiem jest sprawdzenie, na jaki realny efekt si ona przeoya. Zalenie od celu, moe to by na przykad liczba pobranych i zrealizowanych kuponw rabatowych albo odwiedzin strony www. Poza tym kada aplikacja powinna spenia warunki stawiane przez Facebooka. Regulamin
serwisu do czsto si zmienia, warto wic na bieco ledzi kolejne punkty. Tym bardziej, e kar za nieprzestrzeganie zasad moe by usunicie aplikacji, lub nawet caego fanpageu. - Oprcz wytycznych zwizanych z promocj, wany jest rwnie sposb jej przeprowadzenia, chociaby konieczno posiadania regulaminu oraz notki dotyczcej ochrony danych osobowych, a take odpowiednie narzdzia. W tym przypadku najczciej aplikacje nie mog na przykad automatycznie publikowa treci na tablicy uytkownika i tablicach jego znajomych.
- Regulacji w tym zakresie jest nieco wicej, dlatego te przed rozpoczciem promocji/konkursu warto zapozna si ze wszystkimi regulaminami oraz wytycznymi dla developerw i pamita, szczeglnie e pojawia si coraz wicej sygnaw o tym, e rwnie w Polsce Facebook rozpoczyna egzekwowanie zapisw swoich regulaminw uzupenia Bartomiej Brzoskowski z Digital One. Ponadto, kady kto zdecyduje si na stworzenie aplikacji dla polskich uytkownikw, powinien przeanalizowa kwestie gromadzenia danych osobowych.
REKLAMA
- Aplikacje uruchamiane przez polskie podmioty podlegaj takim samym obowizkom jak na przykad witryny internetowe. Aby by w zgodzie z obowizujcym prawem musimy przygotowa odpowiednio wczenie wniosek do GIODO i speni wszystkie warunki (odnonie hostingu, zabezpieczenia dostpu, itp.) jakie nakada na nas ustawa o ochronie danych osobowych mwi Jan Namedyski.
Niestety z blem musz przyzna, e obecnie nie ma innego poza Facebookiem serwisu, dla ktrego warto tworzy spoecznociowe aplikacje. To si po prostu nie opaca. Oczywicie od kadej zasady s wyjtki i pewnie mona je znale, co nie zmienia faktu e przez ostatni rok nie spotkaem si z briefem, w ktrym opacao by si stworzenie aplikacji opartej o inny ekosystem spoecznociowy ni FB. Pomijam tutaj rozwizania przygotowywane przez wewntrzne dziay Naszej Klasy czy Fotki, one w pewnych sytuacjach mog by efektywnym sposobem realizacji zaoonych celw, ale nie da si okreli z gry kosztw takiego rozwizania.
Nic poza Facebookiem?

Moda na serwis Marka Zuckerberga trwa, tymczasem jednak nie wszystkie firmy maj szans realnie zaistnie w tej spoecznoci. Jak twierdz eksperci, nie kada marka moe, a niektre nawet nie powinny skupia swoich dziaa wycznie tam. Poza Facebookiem mamy do dyspozycji kilka innych serwisw, ktre wprawdzie nie zawsze udostpniaj przedsibiorcom tyle samo moliwoci, jednak jeli chodzi o wybr grup docelowych, mog okaza si znacznie skuteczniejsze. - Nie kady brand musi by przecie na Facebooku, a wrcz niektrym z nich powinno si tego zabroni! Choby ze wzgldu na fakt braku uporzdkowanych procesw w dziale obsugi i customer service. Dla marek o charakterze B2B coraz ciekawsze rozwizania oferuje LinkedIn - niedoceniany przez marketerw - mwi Anna Robotycka.
Jan Namedyski
social media director Red8 Digital
Umieszczenie aplikacji moliwe jest praktycznie w kadym serwisie spoecznociowym. Tylko od moliwoci technologicznych (np. dostpnoci API) zaley sposb integracji aplikacji z funkcjami natywnymi danego serwisu i tutaj niedocignionym wzorem pozostaje oczywicie Facebook. Z krajowych serwisw wspomnie naley przede wszystkim o NK.pl, gdzie zasig a take lokalna wsppraca z serwisem owocuje wysoce efektywnymi aktywacjami uytkownikw. Warto, rwnie wykorzystywa moliwoci serwisw tematycznych, bd profilowanych np. Fotka.pl czy Goldenline.pl.
Micha Owczarek
creative & strategy director Digital One
27
- Czy warto? To zaley od celw akcji i potencjau danej spoecznoci w kontekcie tych celw. Zaley take od uwarunkowa danej platformy, jej barier. Stosuje si tu dwa gwne modele: produkcje wasne dziki otwartemu API (np. Facebook, Twitter, Foursqare, Wordpress), a take wsppraca developerska z wydawc (np. Spolecznosci.pl, NK.pl, Goldenline.pl, GG) uzupenia Kamil Dmowski. - Aplikacje o charakterze spoecznociowym mona prbowa tworzy samodzielnie i dystrybuowa przez Itunes, Android Market lub rne
tematyczne katalogi np. agregaty gier. Koszt zaley od pomysu, wyceniany jest projektowo - twierdzi. Nie wszyscy sa jednak przekonani co do skutecznosci polskich serwisw spoecznociowych i ich narzdzi. Gwnie z powodu zamknicia swojej przestrzeni dla zewntrznych developerw. - Kada dua spoeczno stara si przygotowa przestrze dla aplikacji, jednak tylko rodowisko Facebooka jest otwarte i ma dostp do milionw fanw. Na razie nie
inwestujemy w inne media, cho czekamy na to, co przygotowuje Google+ - mwi Pawe Haltof.
Nie Biegam i Fabryka Kolczyka - jak skutecznie napdzi fanw

Jak ciekawie mona wykorzysta mechanizmy Facebooka w swoich kampaniach i dziaaniach social media? - Jestem fank mechanizmw facebookowych zaimplementowanych do zewntrznych serwisw
REKLAMA
www, ktre dziki takiemu poczeniu daj uytkownikowi spersonalizowany komunikat poza FB i bezporednio przekadaj si na sprzeda, a nie tylko na liczb fanw. Przykadem takich mechanizmw moe by TripAdvisor, serwis, ktry dziki informacjom o aktywnociach znajomych rekomenduje uytkownikowi kierunki podry, polecane przez nich i najwyej oceniane wylicza Anita Wojta-Jakubowska. - Drugim ciekawym mechanizmem jest implementacja mechanizmu Facebook Connect w onlineowym Levis Store. Po dokonaniu jednego kliknicia, uytkownik widzi produkty polecane i kupowane przez znajomych. W dobie social media rekomendacje zyskuj coraz wiksze znaczenie w procesie zakupowym. Takie narzdzia maj wic konkretne przeoenie na konwersj - uwaa. Wrd przykadw mona wymieni rwnie ostatnio gon kampani Nie Biegam. Fanpage akcji zgromadzi w cigu trzech tygodni blisko 50 tysicy fanw. Na samym pocztku 5 tysicy z nich otrzymao koszulki z logo akcji. Dopiero po czasie okazao si, e sponsorem dziaa jest... lek przeciw biegunce - Stoperan. Komunikacja z fanami jest prowadzona w sposb humorystyczny i adekwatny dla grupy docelowej.
Przestajemy myle wycznie o jednym narzdziu przechodzc do mylenia o kampaniach internetowych. W takim myleniu Facebook jest tylko czci do wykonania planu. Projektowanie aplikacji bez strategii i komunikacji marketingowej jest najwikszym bdem. Koszt to od kilku tysicy do nawet kilkuset, mylc o zintegrowanej komunikacji, rocznej strategii i osiganiu konkretnych KPI.
Pawe Haltof
research & strategy director Artegence
Anita Wojta-Jakubowska
strategy director Ostryga
Jeli jaka firma decyduje si na rozdawnictwo prezentw na Facebooku, musi to rwnie czyni zgodnie z regulaminem - tzn. za porednictwem aplikacji i z wykorzystaniem innych ni natywne mechanizmw FB. Nie istnieje aden narzucony przez serwis limit rozdawanych nagrd, ale powinien wskazywa zdrowy rozsdek. Wiele firm zapomina o tym, e w social media chodzi o interakcj i zaangaowanie z mark, a nie o rozprowadzanie nagrd. Owszem, kilka firm zbudowao w ten sposb mocn pozycj - liczon przez pryzmat fanw. Zwykle nie przekada si to jednak na zaangaowanie uytkownikw i przyciga konkursowiczw, ktrzy dadz si pokroi za kolejn firmow smycz, niezalenie od tego, ktra marka j funduje.
29
- Nie biegam - ciekawy pomys, element zaskoczenia, atwo i skuteczne zgromadzona liczba fanw, niestety niekoniecznie targetu klienta, ale z uwagi na specyfik produktu akcja udana mwi Jakub Ostrowski, project manager Biura Podry Reklamy. - Aplikacji napdzajcych fanw byo przynajmniej kilka, z Paczkobraniem, Maxwell House i Axe na czele. Myl jednak, e t cz rozwoju marketingu w spoecznociach mamy za sob i teraz od aplikacji wymaga si nieco wicej ni tworzenie zasigu przez gromadzenie ludzi, bo trudno takie osoby nazwa fanami marki mwi Bartomiej Brzoskowski. - Sprzedaowym sukcesem okazaa si aplikacja Fabryki Kolczyka. Jednak poza tym nie syszaem o polskiej aplikacji w tak bezporedni sposb wspomagajcej sprzeda podsumowuje.
Ceny rni si niesamowicie - zaczynaj ju od 3 tysicy, ale potrafi poszybowa a do kilkudziesiciu tysicy zotych. Kluczem nie jest cena, ale wiadomo klienta, co tak naprawd dostaje. Niespodziewanym rachunkiem do zapacenia, ktry klient otrzymuje za oszczdno kilku tysicy - bywa aplikacja niezgodna z regulaminem Facebooka i blokowana po kilku godzinach od startu. Albo te aplikacja dziurawa jak szwajcarski ser, wrcz zachcajca do oszukiwania w konkursie. Dziwnym trafem, w tego typu sytuacjach okazuje si, e agencja przyjmujca zlecenie na aplikacj nie moe si dogada z podwykonawc podwykonawcy i rzeczywistym twrc aplikacji. Cena narzdzia jest zatem czsto wypadkow wiedzy klienta i chci zysku agencji lubujcej si w outsourcingu wszystkiego, co moliwe.
Anna Robotycka
chief communication officer faceADDICTED
Gwna regulaminowa wytyczna Facebooka, to obowizek prowadzenia konkursw na niezalenym od platformy FB wasnym oprogramowaniu. Serwis nie chce bra odpowiedzialnoci za skutki konkursw i nie pozwala robi ich na natywnych funkcjach, na przykad komentarzach, likach, galeriach. T odpowiedzialno musi wzi na siebie developer. Druga dziedzina zakazanych dziaa, to katalog zabronionych treci - golizna, przemoc, itp. Humorystycznie traktuj trzeci katalog wytycznych, czyli zakazane nagrody - rzekomo tak jest nabia
Kamil Dmowski
head of interactive marketing Heureka
30
Od pewnego momentu zabronione jest przeprowadzanie konkursw na Facebooku bez odpowiedniej aplikacji. Tylko za jej pomoc moe zosta zorganizowany konkurs. Wytycznych odnonie konkursw na FB jest wiele, niektre s bardzo zawie, niejasne. Sam regulamin stosunkowo czsto przechodzi pewne metamorfozy. Najwaniejsze elementy to: nie informowa o zwycizcy konkursu na tablicy, ani za pomoc wiadomoci aplikacja konkursowa przed uruchomieniem powinna zosta zatwierdzona w aplikacji trzeba umieci pole, za pomoc ktrego uzyska si zgod uytkownika na wszelkie czynnoci (publikacje na wallu, wiadomoci, dostp do e-mail, etc.) w aplikacji i w reklamach nie mona wykorzystywa elementw Facebooka (np. apka lubi to) nagrodami w konkursach nie mog by alkohol, tyto, leki i mleko nie wolno oszukiwa ani wprowadza ludzi w bd - zarwno w aplikacjach jak i na like pagu w informacjach o konkursie nie wolno zbiera od uytkownikw loginw i hase, ani prosi ich o ich podanie, czy uywanie w aplikacji nie mona zmusza uytkownikw do wysyania zaprosze do aplikacji (moliwa jest natomiast opcja jako bonus w aplikacji, za dodatkowe profity jednak nie jako konieczno bez ktrej nie mona korzysta z aplikacji) nie wolno dawa uytkownikom danej aplikacji moliwoci zamieszczania tej samej treci na wicej ni jednym wallu profilu jego znajomego w aplikacji trzeba umieszcza standardowe info o tym, e promocja czy konkurs nie s sponsorowane ani zwizane z Facebookiem nie wolno spamowa tablic uytkownikw aplikacji trzeba doda moliwo znielubienia aplikacji (button nie lubi) oraz polityk prywatnoci nie mona nagradza za polecenie aplikacji najwikszej liczbie osb nie mona promowa tytoniu, lekw, hazardu, broni, paliwa mona postawi uytkownikowi wymg polubienia strony (w aplikacji) nie mona w aplikacji uywa nazwy Facebook nie mona uzaleni wzicia udziau w konkursie od umieszczenia przez uytkownika jakiej treci na Facebooku polubienie like page'a/aplikacji nie moe oznacza automatycznego uczestnictwa w konkursie (nie mona organizowa loterii i gier losowych)
Robert Sosnowski
dyrektor zarzdzajcy Biuro Podry Reklamy
31
Aplikacje i konkursy na NK.pl

Na pytania odpowiada Marcin Dobrzyniecki
penomocnik zarzdu ds. produktu reklamowego, NK.pl
Ile trwa zorganizowanie konkursu na Naszej Klasie? Jaka jest procedura i czy s jakie obostrzenia? Czas realizacji konkursu jest uzaleniony od zastosowanych mechanizmw i scenariusza akcji. Najprostszy konkurs jestemy w stanie zorganizowa w cigu kilku dni, w trakcie ktrych dopracowywane s szczegy przedsiwzicia, powstaje strona konkursowa oraz regulamin. Tematyka konkursu oraz mechanizmy nie mog odbiega od norm prawnych i dobrych praktyk stosowanych w polskim internecie. Szczegln uwag zwracamy na ochron danych osobowych uczestnikw akcji. Ile kosztuje zorganizowanie konkursu na NK? Oferty na akcje specjalne w NK s szyte na miar, czyli dopasowane do potrzeb i moliwoci klientw. Konkurs mona przeprowadzi wykorzystujc narzdzia i mechanizmy dostpne w NK, od prostej grupy, po rozbudowane, dedykowane sekcje specjalne czy gry. Cena jest uzaleniona od mechanizmu akcji oraz od intensywnoci promocji.
Jak s promowane konkursy? Popularno akcji specjalnych zaley od wielu czynnikw, jak midzy innymi atrakcyjno scenariusza, intensywno promocji, grupa celowa, atrakcyjno nagrd w konkursie oraz poziom trudnoci zada. W konkursach na NK zwykle bierze udzia kilkadziesit tysicy osb, cho mamy wiele przykadw akcji, w ktre angaowao si nawet kilkaset tysicy uczestnikw. Ogromn popularnoci ciesz si gry oraz aplikacje. Przykadowo Jazda Prbna w PLAY zaangaowaa ju ponad 1,1 miliona graczy, a w wiecie Danio uczestniczy ponad 750 tysicy osb. Konkursy promowane s przez poczenie tradycyjnych formatw reklamowych z mechanizmami spoecznociowymi, takimi jak np. polecenia akcji, powiadomienia, rekomendacje znajomych albo wpisy mikroblogowe. Te rozwizania skutecznie wspieraj tradycyjn promocj i potrafi wygenerowa nawet 80 procent ruchu w akcji.
Czy na NK jest moliwo tworzenia aplikacji reklamowych? Jeli tak, to jaka jest procedura i co musi zrobi firma, by tak aplikacj stworzy? NK specjalizuje si w tworzeniu i obsudze niestandardowych projektw dedykowanych indywidualnym potrzebom klienta. Istnieje rwnie moliwo implementacji projektu przygotowanego przez firm zewntrzn przez wykorzystanie API. Portalowe API dziaa na interfejsie OpenSocial. Pozwala na zaimplementowanie wikszoci mechanizmw po stronie klienta. Dziki temu moliwe jest wykorzystanie spoecznociowych funkcji portalu w ramach akcji specjalnej. Jak mona zmierzy skuteczno konkursu lub aplikacji na NK? Zapewniamy narzdzia pozwalajce oceni kampani w kadym wymiarze. Dziki wprowadzeniu zaawansowanej hurtowni danych bardzo dokadnie monitorujemy
32
wszystkie wskaniki zwizane z: zachowaniami uytkownikw w konkursach, skutecznoci promocji konkursu na NK, dziaaniami konkretnych mechanizmw spoecznociowych, itp. Oczywicie jestemy w stanie podawa te informacje dla okrelonych grup docelowych kampanii. Wychodzc z zaoenia, e wikszo konkursw i rozbudowanych akcji realizuje rwnie efekt brandingowy, bardzo du wag przykadamy do jego precyzyjnego pomiaru - jest to unikalny wyrnik naszej oferty. Wykorzystujemy metody bada ankietowych CAWI poczone z moliwoci odseparowania uytkownikw, ktrzy mieli kontakt z kampani od tych, ktrzy tego kontaktu nie mieli. Moemy te bardzo precyzyjnie okreli jakie dokadnie byo zaangaowanie poszczeglnych grup w komunikacj (czy tylko widzieli reklam czy zapraszali znajomych do konkursu) i stwierdzi jak ksztatowaa si na przykad wiadomo marki albo intencja zakupu. Wszystkie te moliwoci mierzenia efektywnoci wprowadzamy na stae do naszej oferty cennikowej. Chcemy doradza naszym klientom jakie wskaniki dobra dla okrelonych celw kampanii.
Prosz poda przykady akcji konkursowych lub reklamowych na NK. wiat Danio na NK.pl to aplikacja przygotowana w oparciu o udostpnione API. Uytkownicy, ktrzy j zainstaluj, angaowani s na wiele sposobw. Mog gra w gry (m.in. Pac-gd przygotowany w oparciu o klasyczny mechanizm pac-mana, Krowoloty albo rajd samochodowy Szybcy i Godni), a take bra udzia w rnego rodzaju zabawach, jak na przykad wyhodowanie wasnego Goda lub tworzenie komiksu. Aplikacja jest stale rozbudowywana o kolejne aktywnoci. W serwisie nk.pl aplikacj zainstalowao ponad 750 tysicy uytkownikw. Innym przykadem jest akcja Pepsi Orzewiaj wiat. W ramach dugofalowej wsppracy uytkownicy angaowani s do zabawy z mark. Uczestnicy maj moliwo wymiany kodw z nakrtek Pepsi na pakiety Eurogbek (wirtualna waluta serwisu). Jest to kolejna odsona tej akcji. W sekcji specjalnej przeprowadzane s te konkursy, sondy oraz trwa staa komunikacja z uytkownikami. Blisko 200 tys. uytkownikw bierze udzia w akcji.
33
Jak zorganizowa konkurs w serwisach sieci Spoecznoci.pl?

Na pytania odpowiada Joanna Nieminuszczy
sales director Spoecznoci.pl
Co musi zrobi przedsibiorca, ktry chce zorganizowa konkurs na Fotce? Przed podjciem jakichkolwiek dziaa reklamowych, reklamodawca powinien mie jasno okrelony cel kampanii, pozostajcy w korelacji z planowanymi aktywnociami w innych mediach. Pomocne jest rwnie sprecyzowanie oczekiwa co do efektywnoci oddziaywania w zakresie skali oraz intensywno tych planowanych dziaa. Nie bez znaczenia jest rwnie grupa docelowa, timing kampanii oraz budet, jaki klient jest skory przeznaczy na dziaania niestandardowe. W pierwszym kroku klient przesya do nas zapytanie o konkurs. Czasami ma ju konkretna koncepcj, ale zazwyczaj zdarza si tak, e wszystkie szczegy ustalane s dopiero podczas rozmowy. Wwczas nasz zesp przygotowuje klika pomysw na konkurs o odmiennych zasadach dziaania oraz wykorzystujcych odmienne funkcjonalnoci spoecznociowe. Nasza rola polega gwnie na doradztwie, poniewa na bazie naszych
dowiadcze wiemy, jaki konkurs ma szanse odnie sukces w naszych serwisach. Decyzja o ostatecznym ksztacie konkursu naley jednak do klienta. Ile trwa zorganizowanie konkursu i czy s jakie obostrzenia? Zorganizowanie konkursu trwa zazwyczaj do dwch tygodni - tyle trwa zaprojektowanie sekcji, stworzenie dedykowanej aplikacji oraz zapewnienie odpowiedniej powierzchni reklamowej na promocj konkursu. Obostrzenia s takie, jak w przypadku standardowych kampanii, ktre musz by przeprowadzone zgodnie z regulaminem serwisu. Ile kosztuje zorganizowanie konkursu? Konkurs nie jest produktem z pki, dlatego te nie ma standardowej ceny. Cena jest wypadkow kompleksowoci dziaa oraz zasigu promocji i waha si w przedziale od kilkudziesiciu do nawet kilkuset tysicy zotych.
Jak s promowane konkursy? Konkursy na naszych serwisach skadaj si z dwch elementw - ze strony docelowej, na ktrej odbywa si dana akcja konkursowa oraz z kampanii reklamowej kierujcej na ni ruch. Zasig promocji zaley przede wszystkim od celu stawianego przed kampani, ale rwnie od budetu reklamowego, jakim klient dysponuje. W ramach dostpnego budetu reklamowego budujemy media plan, ktrego timing oraz nasilenie jest odpowiednio dopasowane do harmonogramu konkursu. Zazwyczaj zalecamy klientom rwnomiern promocj danej sekcji ze zdywersyfikowanych rde. Staramy si przy tym tak dobiera formaty, eby kampania bya niestandardowa i wzbudzaa ciekawo u uytkownika. Takie kreacje generuj wysokie CTR-y na poziomie kilkudziesiciu procent, co zapewnia sekcji odpowiedni mas krytyczn. Czsto tworzymy te formaty spersonalizowane oraz interaktywne, ktre zacigaj dodatkowe informacje o uytkowniku, bd jego znajomych, co podwysza ich skuteczno.
34
Czy na Spoecznoci jest moliwo tworzenia aplikacji reklamowych? Jeli tak, to jaka jest procedura i co musi zrobi firma, by tak aplikacj stworzy? W kampaniach niestandardowych czsto korzystamy z aplikacji reklamowych. S to zazwyczaj gry, ankiety albo aplikacje suce do komunikacji midzy uytkownikami, ktre s umieszczane na danej sekcji konkursowej bd profilu sponsorowanym. Czsto sami je tworzymy na potrzeby danej kampanii, ale niekiedy zdarza si, e samo stworzenie aplikacji pozostaje w gestii klienta, a my jedynie doradzamy jakie funkcjonalnoci powinna mie aplikacja, aby uytkownicy chcieli jej uywa. Aby stworzy aplikacj, najpierw firma musi zdecydowa, kto bdzie odpowiedzialny za jej stworzenie. Nastpnie trzeba wsplnie przemyle jak ma dziaa i dostarczy odpowiedni specyfikacj, ktra uatwi poprawne zaimplementowanie jej w serwisie. Po testach aplikacja wraz z przygotowan wczeniej kampani promocyjn jest gotowa do startu. Potem pozostaje ju tylko bieca obsuga, ktra jest po naszej stronie oraz zebranie danych post-campaign, pozwalajcych na wyliczenie parametrw dla KPI. Jak mona zmierzy skuteczno konkursu/aplikacji na Spoecznoci? W kampaniach niestandardowych czyli wszelkiego
rodzaju konkursach, aplikacjach, profilach sponsorowanych czy te grupach sponsorowanych, stosujemy nadal te same wskaniki, co podczas standardowej kampanii zasigowej. Wie si to z faktem, e klienci maj benchmark w postaci kampanii przeprowadzanych nie tylko na innych serwisach spoecznociowych, ale rwnie np. na portalach czy w horyzontalnych sieciach reklamowych. Dlatego nadal w raportach krluj UU, PV oraz CTR-y. Jednak oprcz tych standardowych wskanikw specyfika serwisw spoecznociowych umoliwia nam zbieranie dodatkowych danych mierzcych zaangaowanie uytkownikw tj. liczb uytkownikw, ktrzy uyj danej aplikacji, liczb przesanych prywatnych wiadomoci pomidzy uytkownikami albo liczb komentarzy pozostawionych na danej sekcji konkursowej. Czsto rekomendujemy klientom opracowanie wskanikw wydajnoci dla danej kampanii. Kluczowe jest wyznaczenie celu strategicznego kampanii jak np. zwikszenie zysku oraz zdefiniowanie celw operacyjnych. W tym konkretnym przypadku moe by to np. zwikszenie sprzeday, zbudowanie zaufania czy te zwikszenie rozpoznawalnoci marki. Do kadego z tych celw dobieramy odpowiedni metryk, ktra odnosi si do sytuacji przed rozpoczciem kampanii oraz po jej zakoczeniu. Moe by to odpowiednio warto sprzeday, czas spdzony przez uytkownikw na stronie
firmowej lub np. liczba wej bezporednich na stron. Prosz poda przykady najciekawszych akcji konkursowych na Fotka.pl. Konkurs Flirty Playboy Woman - otrzyma wyrnienie Golden Arrow 2011 w kategorii marketing internetowy - kampania internetowa. Akcja konkursowa bya skierowana do kobiet w wieku 15-25 lat i wykorzystywaa mechanizm znanej gry polegajcej na wymianie kart zawierajcych krtkie hasa flirtu. Wysyanie flirtw do uytkownikw byo moliwe dziki dedykowanej aplikacji w formie BOX 340x250, emitowanej na profilach uytkownikw. W konkursie wzio udzia 225 tysicy uytkownikw, wysyajc ponad 1,5 mln kart Flirty Playboy. Inny konkurs to Scrapbook Dilmah - niestandardowa promocja marki Dilmah wykorzystujca mechanizmy spoecznociowe oraz aplikacj do tworzenia kolay i ozdabiania zdj. W ramach tego konkursu zostaa umieszczona na Fotka.pl dedykowana sekcja specjalna z aplikacj flash. Kampania obejmowaa rwnie branding zdj na Fotosik.pl i gron tematycznych na Grono.net. Do konkursu zgoszonych zostao prawie 400 prac, ktre zebrao cznie 6700 gosw. Do tego kampania miaa doskonay efekt wizerunkowy generujc ponad 164 mln odson form reklamowych.
35
JAK WKRCI INTERNAUTW W REKLAM?

Maciej Rynkiewicz
Nikt do tej pory nie wpad na lepszy pomys ni Porsche. Z okazji milionowego fana, koncern wypuci specjalny model obklejony nazwiskami tysicy internautw. wiatowe kampanie udowadniaj, e reklama w social media nie moe nudzi. A najlepsza akcja to taka, ktra wyjdzie poza internet, twierdz zgodnie eksperci.
Koncern Porsche pokaza, jak naley dba o internautw. Niemiecka firma wypucia dedykowan edycj Porsche 911 GT3 R Hybrid, a na karoserii umiecia wybrane imiona i nazwiska 27 tysicy fanw. Samochd o mocy 480 koni mechanicznych stoi w Muzeum Porsche w Stuttgarcie. Internauci mog sprawdzi, czy to na nich pad szczliwy los, jednak szanse s niewielkie. Koncern tumaczy si ograniczonym miejscem na sportowym samochodzie. Jak twierdzi Adrian Pietraszkiewicz, dyrektor zarzdzajcy agencji Fenomem, w kampaniach social media potrzebne s emocje. Internauci przestaj zwraca uwag na zwyke reklamy, display powoli przestaje by zauwaalny. - To dziki emocjom, przeprowadzane projekty maj szanse by zapamitane. Nie wystarczy codziennie pyta si przez tablic "Jak si czujecie dzisiaj? Dobrze spalicie? :)" - dodaje Pietraszkiewicz. specjalny otwieracz, zaprojektowany przez studentw reklamy Maxa Arlstiga i Maximiliana Gebhardta. Gadet by wyposaony w bluetooth i z kad otwart butelk wysya na tablic informacje o imprezie. Zaproszeni byli wszyscy znajomi na Facebooku z tego samego miasta.
- Akcja Porsche pokazuje istot social media - dobr zabaw oraz otwarcie na uytkownikw. Tworzc kampani w social media naley skupi si na tym czego oczekuje nasza grupa docelowa, czego poszukuje, o czym chce czyta, co j bawi, w jakim stylu si komunikuje - komentuje Dariusz Szpak, marketing manager z OX Media.
Otwrz najwicej piw, dostaniesz kolejne

Emocje, te pozytywne, wykorzystuje Heineken. Holenderski browar do kadego piwa dodawa
- Dzisiaj integracja rnych kanaw jest moliwa bardziej ni kiedykolwiek, a wykorzystanie tej swoistej synergii pozwala efektywniej prowadzi dziaania marketingowe - komentuje Jolanta Zieliska, e-marketing specialist z agencji interaktywnej Symetria. Heineken podkrci kampani uruchamiajc
37
konkurs na najwiksz liczb odpowiedzi na zaproszenie. Raz w tygodniu firma nagradzaa gospodarza najpopularniejszej imprezy skrzynk piwa. Akcja cieszya si spor popularnoci, gwny profil holenderskiego browaru ma dzisiaj blisko dwa miliony fanw.
Rekord w kraju to 300 tysicy internautw

Najbardziej popularnym, polskim przykadem jest akcja Paczkobranie. Kampania marketingowa Paczkomatw 24/7 stworzona przez WeAreMedia pobia krajowy rekord pod wzgldem liczby lajkw na Facebooku (ponad 300 tys. fanw). Pomys by zdecydowanie prostszy ni akcja Holendrw. Internauci musieli wskaza jeden z 80 punktw w caej Polsce, w ktrym ukryta bya nagroda laptop, sprzt RTV czy voucher turystyczny. Wygrywaa pierwsza osoba, ktra poprawnie odgada miejsce. W letnim finale Paczkobrania do zdobycia byo a 51 nagrd gwnie wakacyjnych, jak kursy nurkowania, bony na rezerwacj lotu lub hotelu.
Reklama social media musi wychodzi poza internet. Przykadem moe by zamieszczenie informacji o fanpageu marki w spocie telewizyjnym czy fotokodu w reklamie prasowej - przez moliwo interakcji ogranicza si jednostronno komunikatu charakterystyczn dla tradycyjnych mediw. Szereg dobrych praktyk w tym zakresie wyznaczaj najwiksi - Coca-cola, Starbucks czy Disney, ktrzy wykorzystuj potencja social media - rekomendacje znajomych, social commerce czy geolokalizacj.
Jolanta Zieliska
e-marketing specialist Symetria
Wykorzystanie rozwiza mobilnych w poczeniu z social media to zdecydowanie jeden z ciekawszych kierunkw. Aplikacje umoliwiajce wspdzielenie treci, lokalizacji czy wrcz czerpanie konkretnych korzyci z zameldowania si w tym samym miejscu to dla uytkownikw wietna zabawa, a dla marketerw ocean moliwoci.
Kampanie zaczynaj coraz bardziej ingerowa w prywatno, kiedy internautw oburzay bannery z ich imieniem, potem reklamy wykorzystujce ich zdjcia profilowe, kto wie czy niedugo podczas rozmowy na Skype, w tle zamiast naszego pokoju zobaczymy rajsk pla i telefon do biura podry. Powoli powiedzenie otwieram lodwk, a tam reklama przestaje by tylko przenoni. Im wicej danych udostpniamy w serwisach internetowych, tym chtniej marketerzy z nich korzystaj.
Cezary Kramp
waciciel Deepsense.pl
39
Warunkiem wzicia udziau w konkursie byo polubienie strony oraz polecenie aplikacji przynajmniej trzem znajomym. Internauci czsto wysyali wicej zaprosze. - Regulamin konkursu przewidywa moliwo drugiego typowania miejsca, ale pod warunkiem zaproszenia kolejnych piciu osb. Dodatkowe wskazanie dwukrotnie zwikszao wic szanse na zwycistwo - w rezultacie przecitny gracz wysya a osiem zaprosze do znajomych tumaczy Dawid Trzeciak, strategy director z WeAreMedia.
kategoryzowane jest jako duy bd, poniewa istniej proste mechanizmy filtracji uytkownikw na zakadkach. Daje to moliwo poinformowania o ewentualnych rozbienociach bez bardzo niemiego zaskakiwania odbiorcw - wyjania. Marketerzy stoj wic przed trudnym wyborem. Zmusi do zabawy jak najwiksz liczb fanw lub liczy na to, e akcja zacznie y wasnym yciem. W pierwszym tygodniu zabawy Samsunga, profil na Facebooku zanotowa 12 tysicy nowych fanw. Zdaniem Kdziaka, liczy si co wicej. - Kampania nie powinna skupia si na liczbie pozyskanych fanw, rozdanych prezentw, "wcinitych" produktach, lecz wartoci, jak daje promowanej marce stworzenie spoecznoci skupionej wok niej. A kady z odbiorcw bdzie mia 100 procent pewnoci, e to oferta jest dla odbiorcy, nie za odbiorca dla oferty - koczy Piotr Kdziak.
REKLAMA
Oferta dla odbiorcy

Angaowanie znajomych przeoyo si na krajowy rekord. Podobn formu wykorzysta Samsung w kampanii Like It, Reveal It, Win It. Odpowiedzialna za kreacj agencja Ignite Social Media chciaa w maksymalny sposb zaangaowa fanw. Kadego tygodnia internauci mogli wygra nagrod zwizan z telewizorami Samsunga odkrywajc kolejne piksele. Z kadym kwadracikiem Samsung wysya zaproszenie do nastpnego znajomego. - Najbardziej rzucajcym si w oczy aspektem akcji Samsunga jest fakt, i o jej ograniczeniu terytorialnym potencjalny odbiorca dowiaduje si na samym kocu - uwaa Piotr Kdziak, dyrektor zarzdzajcy Kedziak.com. - Takie rozwizanie
Bd odbije si czkawk. Albo biegunk

Specjalici od reklamy podkrelaj, e granica midzy zabaw a znueniem czy wrcz zdenerwowaniem internautw jest bardzo cienka. - Z jednej strony mamy ciekawe akcje wykorzystujce w reklamie samego uytkownika,
ale w sposb wiadomy. Przykadem tu moe by konkurs Peugeota, w ktrym jedn z atrakcji byo umieszczenie wasnych zdj Facebookowiczw w reklamie prasowej komentuje Cezary Kramp, waciciel agencji Deepsense.pl. - Z drugiej za mamy akcj tak jak Nie biegam, w ktrej uytkownicy zostali celowo wprowadzeni w bd. Zostawali fanami strony, ktra po jakim czasie ukazaa si elementem kampanii leku na biegunk.
W kampaniach coraz czciej bdzie uywa si technologii augmented reality, QR Codes, geolokalizacji czy kolejnych aplikacji mobilnych. Duy, niewykorzystany potencja ma dodatkowo marketing wideo widzimy to szczeglnie w zagranicznych kampaniach na YouTube. Wirusowe kampanie Desperados czy Tipp-Ex przyniosy miliony wywietle!
Dariusz Szpak
marketing manager OX media
Adrian Pietraszkiewicz
dyrektor zarzdzajcy Fenomem.pl
Najlepszym narzdziem do prowadzenia dziaa w spoecznociach jest system monitorujcy wybrane sowa kluczowe i frazy zarwno w serwisach redakcyjnych jak i na forach, blogach i w serwisach spoecznociowych. Poczenie technologii z dobr metodologi agencji marketingu spoecznociowego moe dostarczy klientowi porcj wiedzy na temat postrzegania jego produktw lub usug przez internautw. Dziki rzetelnej analizie najczciej zadawanych pyta, ale te okrele uywanych przez internautw, klient ma moliwo stworzenia specjalnej oferty dostosowanej do potrzeb spoecznoci.
O kampanii Stoperanu gono byo na pocztku czerwca, kiedy producent leku powstrzymujcego biegunk odkry karty swojej akcji. Przez kilka miesicy internauci, zachcani reklam outdoor, stawali si fanami strony Nie biegam. Wedug opisu, kampania zachca do wolniejszego trybu ycia. - Ludzie - nie dajmy si zwariowa - czas powiedzie STOP! Czas zatrzyma si w tym optaczym biegu, zacz cieszy si yciem i powiedzie Dzikuj, nie
Piotr Kdziak
Przede wszystkim kampania w social media nie powinna do niczego namawia, lecz budowa relacje. Bardzo czsto zarwno klienci, jak i obsugujce ich agencje zapominaj, i to, co najlepsze w portalach spoecznociowych to budowa relacji i penej komunikacji, nie za rozdawnictwo prezentw, rabatw czy namawianie do zakupw. Odbiorca, z ktrym wytworzy si uczciw i dwukierunkow komunikacj bdzie wart wicej ni tysic pseudo-fanw.
dyrektor zarzdzajcy Kedziak.com
41
biegam czytalimy na fanpageu. Zdaniem ekspertw, zagrywki poniej pasa zupenie nie miesz internautw. Reklama ktra jest nie fair stanowi zagroenie nie tylko dla producenta, ale rwnie samych twrcw. - Kampanie, ktre nios w sobie jaki element nieuczciwoci zawsze odbij si czkawk dla ich twrcw. Media spoecznociowe daj odbiorcom moliwo wyraania swoich opinii i przekonywania do nich innych, dlatego duym ryzykiem jest naduywanie zaufania fanw - ostrzega Jolanta Zieliska. Odpowiedzialny za kampani Red8 Digital zaryzykowa. Do dzi fanpage na Facebooku lubi ponad 50 tysicy uytkownikw, a marketerzy zastanawiaj si, jak kampania przeoy si na wynik sprzeday. - Wprowadzanie w bd jest nieetyczne, ale mog si zaoy, e gdy kto wpadnie do apteki, by naby czym prdzej lek na biegunk, to nie bdzie zastanawia si nad tym czy by zwodzony, lecz jak najszybciej wymieni pierwsz nazw, ktra wpadnie mu do gowy - podsumowuje Cezary Kramp.
social media manager Digial One
Niewiele osb jest w stanie przewidzie przyszo reklam w social media. Dopracowywane sieci znajomych pozwol na zastosowanie mechaniki gier do tych aspektw social media, ktre do tej pory z grami nie miay nic wsplnego. Z kolei spadajca cena za przesy danych sprawi, e kampanie bd odbywa si na przykad na wieym powietrzu. Myl, e wiksz warto zaczniemy przykada do tego czy marce zaley na klientach, dlatego te na porzdku dziennym bd acts of kindness, dotychczas wykorzystywane przez niewiele marek. Wyobraam sobie sytuacj, kiedy poprzez spoecznoci uda nam si zaprosi ludzi na event, podczas ktrego przygotujemy spersonalizowane materiay, ktre nasz go obejrzy po powrocie do domu i podzieli si ze znajomymi. To ju powoli si dzieje i bdzie si nasila. Jednoczenie nadal bd trway prace nad przysposobieniem social mediw do ram klasycznych kampanii reklamowych.
Robert Sosnowski
dyrektor zarzdzajcy Biuro Podry Reklamy
Przepis na idealn obecno w spoecznociach: 1. Badania u podstaw dziaa. Uytkownicy spoecznoci to kopalnia wiedzy na temat marki i konsumentw, ktre ona absorbuje. 2. Fresh idea. W spoecznociach - odwrotnie ni inynier Mamo internauci chc cigle czego nowego. Bez tego oryginalnego pomysu kampanie w spoecznociach nie przekrocz progw efektywnoci. 3. Dugoterminowa strategia obecnoci w social media i zdefiniowanie celw krtko i dugoterminowych. Zanim postawi si krok w kierunku spoecznoci trzeba sobie cho ramowo odpowiedzie na pytanie co bdzie dalej. 4. Pomys na komunikacj ze spoecznoci marki po wielkiej akcji, ktra otwiera obecno marki w spoecznociach, jest tak samo istotny jak sama wielka akcja. Spoeczno marki wymaga staej uwagi. 5. Badania w trakcie lub po istotnych etapach dziaa maj istotne znaczenie w korygowaniu pierwotnej strategii.
42
Dlaczego nie warto kupowa fanw na Facebooku

Zarwno na Zachodzie jak i na naszym rynku codziennie pojawiaj si ogoszenia dotyczce zakupu fanw. Pokusa bywa wielka: 20 groszy za fana, 1000 fanw w 10 dni, 500 fanw w 3 dni itd. Czsto firmy i agencje prowadzce profile marek w ich imieniu, nie mog si tej pokusie oprze. Co zyskuj? By moe szybki przyrost fanw w krtkim czasie zaspokajajcy ambicje. By moe lepszy obraz statystyk pozwalajcy na chwil chway wrd konkurencji. Niestety wszystko to szybko przemija. Dlaczego? Odpowied jest prosta - w kampanii social media nie chodzi o liczb fanw, nie s to trofea, ktre stawiamy na pce i ktrymi moemy si chwali. Istot kampanii w mediach spoecznociowych jest zaangaowanie uytkownika w dialog, jego wi z mark i ch uczestnictwa w yciu marki.
Edyta Narbutowicz
strategy director Livebrand
Kupowanie fanw, to posunicie nie tylko mao etyczne jako sam proceder, ale rwnie wielce nierozsdne. Takie praktyki wskazuj niestety take na krtkowzroczno kupujcych. Szczeglnie gdy wemiemy pod uwag zasad wedug ktrej 90 proc. uytkownikw spoecznoci po polubieniu profilu tylko go obserwuje, 9 proc. podejmuje czasowe interakcje, a jedynie 1 proc. fanw aktywnie wcza si w dialog i uczestniczy w yciu marki. Zakupieni na Allegro lub innych dostpnych stronach fani mog nigdy nie sta si tym upragnionym odsetkiem aktywnych, a jedynie podkoloruj statystyk o ktr przecie w social mediach nie chodzi. Nie ma odpowiedzi wprost, dlaczego nie warto korzysta z takich usug. Nie znany jest take dokadny efekt jaki dla marki przyniesie zakupiony fan. Dlatego kady, kto zdecyduje si podj takie dziaanie robi to na wasne ryzyko. Gorzej jeli przy okazji ryzykuje dobre imi marki, ktr mu powierzono.
43
LICZENIE FANW TO ZA MAO

Bartosz Wawryszuk
By w serwisach spoecznociowych z mark lub produktem to jedno, a wiedzie jakie wymierne korzyci daje ta obecno - to drugie. Na szczcie dla przedsibiorcw, ktrzy upatruj szans na prowadzenie skutecznej promocji firmy w mediach spoecznociowych, jest coraz wicej narzdzi, ktre mog pomc w zbadaniu efektywnoci takiej kampanii.
Skuteczno kampanii podobnie jak w przypadku skutecznoci aplikacji, jest w znacznym stopniu uzaleniona od celw. Przedsibiorca budujcy firmowy profil w serwisie spoecznociowym moe rzecz jasna prbowa oceni skutki dziaa przy pomocy wskanikw takich jak Cost Per Click, liczba odson i klikw, generowany ruch. Trzeba jednak uwiadomi sobie, e dla kadej marki wskaniki te bd nieco inne. Poza tym jeli celem kampanii jest zachcenie ludzi do skorzystania z aplikacji konkursowej, to jasne jest, e najlepszym wskanikiem bdzie nie CPC, ale liczba nowych uytkownikw danej aplikacji. Z kolei, gdy w gr bdzie wchodzio zwikszenie liczebnoci spoecznoci internetowej, to wwczas naturalnym wskanikiem stanie si liczba nowych fanw. Generalnie mona przyj, e rne typy wskanikw porzdkuje model EEIA (Exposure - Engagement - Influence - Action). Zgodnie z nim pierwszym krokiem moe by zatem zadbanie o widoczno swoich dziaa (Exposure) i dotarcie z komunikatem do uytkownika. W tej sferze miernikiem moe by np. liczba obejrze filmu na YouTube albo odson postw na Facebooku. Drugim etapem jest zaangaowanie uytkownika (Engagement), mierzone liczb interakcji (np. liczb komentarzy czy lajkw). - Zaangaowanie ma wpyn na postaw uytkownika, czyli kolejny krok (Influence) prowadzcy do tego, e poleci on produkt znajomym. Kocowym etapem jest konkretne dziaanie uytkownika (Action): zakup produktu, odwiedzenie sklepu lub udzia w promowanym wydarzeniu. Dopiero ten ostatni etap ma realne przeoenie jakociowe i ilociowe na sam produkt czy usug - mwi Anita Wojta-Jakubowska, dyrektor strategii w agencji Ostryga. Co do narzdzi, ktre mog okaza si pomocne przy szacowaniu rnych aspektw marketingowych przedsiwzi w spoecznociach, to nie brakuje gotowych rozwiza, jak i specjalnych platform projektowanych specjalnie z myl o marketerach. - Zazwyczaj to serwisy internetowe dostarczaj narzdzia pozwalajce na mierzenie jakoci kampanii w spoecznoci. Jednak jeli nie mamy ustalonych celw, to bdziemy musieli poradzi sobie z problemem interpretacji danych. Wyniki popularnoci fanpageu niekoniecznie s zwizane z wynikami kampanii w social media - pamitajmy, e
45
korzystamy z rnych form reklamy, w rnych serwisach, ktre maj rn filozofi dziaania, wic uoglnianie jest na tym polu mocno ryzykowne - przestrzega Bartomiej Brzoskowski, social media manager w agencji Digital One.
REKLAMA
Od nadmiaru gowa boli?

Eksperci zwracaj uwag, e obecnie problemem jest nie tyle mierzenie, co zbyt dua liczba danych, poniewa kada aplikacja, fanpage i reklamy na Facebooku maj swj odrbny system statystyk. - Nie ma za to wsplnych danych. Tworzc kampani trzeba przejrze miary statystyk (tzw. facebook insight) z fanpageu, potem przeanalizowa z aplikacji, a potem jeszcze przejrze rda reklamowe i inne systemy pomiarw skutecznoci - wylicza Pawe Haltof, research & strategy director w Artegence. Popularno fanpageu nie jest zatem podstawow miar skutecznoci, a okrela gwnie potencjalny zasig. - W statystykach Facebooka moemy sprawdzi ile osb z zapisanych do nas faktycznie czyta to, co publikujemy (dane dostpne wycznie dla administratorw FP). Kolejnymi miarami skutecznoci jest ER (engagement rate) i SII (social interaction index), czyli dwa indeksy okrelajce jak bardzo nasi
46
fani angauj si w posty, ktre publikuje moderator (%ER) oraz jak bardzo s aktywni w odniesieniu do grona zapisanych do caego fanpagea (SII) - tumaczy Pawe Haltof. Same kampanie reklamowe maj dodatkowy system, gdzie podstaw skutecznoci jest efektywno kosztowa, czyli ilu fanw za ile zotych udao si uzyska (tzw. connections) .-Dodatkowo system reklam wskazuje nam liczb odson i lokalny zasig kampanii, a to wszystko jeszcze w podziale na dni. Dane s bardzo dokadne, wystarczy je tylko przeanalizowa - przekonuje Haltof. Z tego krtkiego wyliczenia wida ju wic, e kampanii w social media nie mona zmierzy tak atwo jak tych rozliczanych w modelach CPC czy CPA. Ponadto parametry, na ktre zwraca si uwag przy mierzeniu skutecznoci dziaa w mediach spoecznociowych, zale w duej mierze od celu, ktry ma osign kampania. Strategia reklamowa marki czy firmy moe by ukierunkowana na zdobycie jak najwikszej liczby fanw albo suy pozyskaniu aktywnych i zaangaowanych klientw bd te zachceniu uytkownikw do wykonania okrelonej akcji (np. udzia w konkursie). Zdaniem Macieja Gontarza, managing directora w Euro RSCG Digital, duo zaley rwnie od przyjtego kryterium oceny efektywnoci oraz od reklamowanego produktu. Wspczynnik CTR
Pawe Kara
head of Facebook sales Facebook NOW, ARBOinteractive
Opacalno dziaa na Facebooku zaley w duej mierze od tego jak zaplanowana jest kampania. Dobra strategia moe przynie firmie/marce ogromne korzyci, szczeglnie wizerunkowe, przy stosunkowo niewielkich kosztach, poniewa buzz marketing czy marketing rekomendacji s cakiem darmowe. Jednak le poprowadzona kampania moe skutkowa uaktywnieniem si niezadowolonych klientw. W takim przypadku nawet trudno oszacowa straty. W kampani na Facebooku dobrze jest zainwestowa wtedy, gdy mamy pomys na to medium oraz jestemy przygotowani, eby si tam pojawi. Naley pamita, e spoeczno w przeciwiestwie do innych mediw, jest kanaem komunikacji dwustronnej, co mona i warto ciekawie i z zyskiem wykorzysta.
Przy ostatecznym ocenianiu skutecznoci kampanii reklamowej w mediach spoecznociowych istotne jest wyliczenie prawdziwego zwrotu z poniesionej inwestycji, sprawdzenie, w jaki sposb inwestycja woona w kampani przeoya si konkretny rezultat. Czy wydatek si opaca, czy i ile zarobilimy na prowadzonych dziaaniach. Wyliczenie ROI w social media to dla wielu firm nadal ziemia nieznana. SM rzadko traktuje si jako kana sprzeday, duo czciej jako narzdzie budowania wizerunku czy komunikacji.
Anita Wojta-Jakubowska
dyrektor strategii Ostryga
47
jest porwnywalny z reklamami emitowanymi standardowo w formacie display czy SEM. - Jeli zakadamy, e taka kampania ma kierowa na ruch wewntrz Facebooka (fanpage lub aplikacja), to poza dostpnymi standardowo statystykiami insights mamy do dyspozycji jeszcze Google Analytics oraz rozwizania komercyjne takie jak Socialbakers czy Fanpage Trender - zauwaa. Dodaje, e kluczowym czynnikiem jest - wbrew pozorom - dowiadczenie agencji prowadzcej oraz wiadomo marketera dotyczca moliwoci mierzalnoci kampanii. - Tu jest pies pogrzebany, poniewa czsto sprzedawane s rozwizania ktre nie wycigaj maksymalnego potencjau z takich dziaa reklamowych - podkrela Maciej Gontarz.
REKLAMA
Nie kupuj fanw

Na pewno za bd naley uzna przy pomiarze skutecznoci bazowanie tylko na samej liczbie nowych fanw, ktrych udao si zgromadzi wok profilu lub strony firmowej. - Fanw strony na Facebooku mona stosunkowo tanio kupi, choby za porednictwem Allegro.pl. Ich wiksza liczba nie przekada si jednak na wiksz liczb interakcji. Fani pozyskani w taki sposb nie bd dyskutowa i bra udziau w konkursach albo quizach. Marka nie bdzie
miaa wic z nich adnego poytku. Praktyka pokazuje, e lepiej zgromadzi tysic osb, ktre utosamiaj si z mark, ni 10 tys. martwych dusz - przekonuje Micha Stankiewicz, kierownik dziau PR w Artefakt.pl. Naturalne pozyskiwanie fanw jest oczywicie znacznie trudniejsze i drosze. Potrzebna jest wiedza dotyczca zachowania uytkownikw i budowania skutecznych strategii komunikacji, a take wiadomo, e tworzenie spoecznoci jest procesem dugofalowym. - W propagowaniu stron na Facebooku wietnie sprawdzaj si pisane specjalnie pod klienta aplikacje, ktre w sposb wirusowy informuj innych uytkownikw o istnieniu strony, a take o tym co aktualnie si na nich dzieje - mwi Stankiewicz.
Nie dotarlimy jeszcze do takiego etapu rozwoju social media, w ktrym mog one udwign cay ciar dziaa marketingowych. Spoecznoci s do niestabilnym polem dziaa, wic wykorzystywanie ich jako jedynego kanau promocji mona traktowa jako akt odwagi. Czym innym s ekosystemy, w ktrych uytkownik moe porusza si w rnych kanaach oraz traktowanie social media jako elementu wanego, ale wspierajcego dziaania mix marketingu.
social media manager Digital One
Kiedy to si opaca?
Dziaania w social media s opacalne przede wszystkim wtedy, gdy jest w nich obecna grupa docelowa firmy lub marki i co nie mniej wane dla tej grupy jest to rodowisko codziennej aktywnoci. Przez to koszt dotarcia do potencjalnych konsumentw moe by duo niszy ni prba zapania ich za porednictwem innego medium. To jednak nie jedyny czynnik decydujcy o opacalnoci.
Micha Stankiewicz
kierownik dziau PR Artefakt.pl
Najbardziej miarodajnym wskanikiem mierzenia skutecznoci kampanii w mediach spoecznociowych jest badanie zaangaowania uytkownikw. Mona to robi zarwno przy pomocy statystyk dostpnych na serwisach spoecznociowych (Interakcje na Facebooku, modu profesjonalnych statystyk Blipi na mikroblogu Blip.pl, itp.), jak i wykorzystywa profesjonalne narzdzia suce do monitorowania sieci spoecznociowych. Maj one rozbudowane skrypty, ktre nie tylko mierz liczb interakcji, ale take z do du dokadnoci potrafi rozpozna czy informacje pojawiajce si w mediach spoecznociowych maj wydwik pozytywny czy negatywny.
51
Jako, e istot mediw spoecznociowych s interakcje, niezbdne jest zdefiniowanie czynnika, ktry miaby angaowa odbiorcw w ycie produktu. - Jeli takiego czynnika nie ma lub ciko go zdefiniowa, warto postawi na bardziej tradycyjne kanay. Oprcz tego dziaania w social media opacaj si wtedy, gdy marka jest gotowa do otwartej komunikacji w spoecznociach - podkrela Anita Wojta-Jakubowska. To jednak dopiero poowa sukcesu. Sama obecno grupy docelowej, ktr mona przeobrazi w fanw jeszcze nie gwarantuje powodzenia. Nawet gdy bd oni aktywni. Specjalici zwracaj uwag, e ze wzgldu na fakt i serwisy spoecznociowe s niestandardowym kanaem, nie mona z tego powodu obliczy takiej samej efektywnoci dotarcia, jak przy kampaniach odsonowych. - To jest taka rnica, jak midzy poznaniem kogo na ulicy, a poznaniem przyjaciela na lata. Jeli mylimy o efektywnoci trzeba myle tak: gdybym zrobi kampani to dotarbym do 100 tys. konsumentw, jednak w Facebooku zamiast jednokrotnego dotarcia mog dotrze do 10 tys. za to przywiza ich do marki na lata. Od razu wida, e przy takim podejciu marki sprzedajce jeden produkt na lata nie znajd miejsca w social media. Dla nich efektywno bdzie niewielka. Co innego marki FMCG gdzie sprzeda odbywa
REKLAMA
si codziennie, a konsument nie ma ogranicze w spoywaniu! Przecie ciasteczek, czekolad czy lodw kady z nas moe zje tysice - argumentuje Pawe Haltof. Bdem jest take wchodzenie do serwisw spoecznociowych z jednorazow kampani. Takie media powinny by traktowane jako element zintegrowanej, spjnej komunikacji firmy, realizujcej cele wizerunkowe, informacyjne, sprzedaowe. - Social media s nastawione na dialog, polemik, dyskusj i wymian pogldw. Marka, ktra rozpoczyna w nich dziaania, skada swoim uytkownikom deklaracj otwartej na dialog komunikacji. Prowadzenie jednorazowej kampanii bez znajomoci specyfiki takich serwisw moe przynie wicej szkody ni poytku i przeoy si na straty, a nie zyski - ostrzega Anita Wojta-Jakubowska. Podkreli ponadto trzeba, e zdaniem czci przedstawicieli brany media spoecznociowe nie s kanaem sucym do bezporedniego wsparcia sprzeday. Obecnie speniaj bowiem funkcj po czci informacyjn , a po czci - rozrywkow.
- Su m.in.do komunikacji ze znajomymi, a take s doskonaym agregatorem treci rozrywkowych - miesznych zdj czy filmw z YouTube. I w takiej rzeczywistoci musz odnale si firmy i agencje PR, ktre projektuj komunikacj - mwi Micha Stankiewicz. Zaznacza, e uytkownicy mediw spoecznociowych s wybredni i nie polubi strony nowego i zupenie nieznanego producenta tabletw. - Musz dosta dobry powd, aby zosta fanem danej strony na Facebooku albo obserwowa profile w mikroblogach. Coraz wicej firm dostrzega ten trend: std m.in. kampanie PUMAzBiegiemMiast, Kocham rower (kampania banku BG) czy Seks to zdrowie (kampania Polpharmy) - wylicza Stankiewicz. Jego zdaniem budowanie spoecznoci wok marki to dziaanie obliczone na kreacj wizerunku i jego celem nie powinno by bezporednie zwikszanie sprzeday. Uytkownicy po prostu nie zaangauj si w akcje, ktre bezporednio zachcaj do kupna czegokolwiek.
REKLAMA
Pawe Haltof
Koszt dziaa w mediach spoecznociowych zaczyna by wysoki, jednak w przypadku mylenia o strategii dugofalowej utrzymania fanw - spada. Fani wymagaj cigej stymulacji i zaangaowania w komunikacj, dlatego dla elastycznych firm bdzie to wietne narzdzie. Dla tych bardziej konserwatywnych, np. dla bankw trudniejszym zadaniem okae si dopasowanie procesw i produktw do wymaga internautw. Tak czy inaczej, udzia telewizji w kampaniach marketingowych w stosunku do mediw spoecznociowych zmienia si, co widz domy mediowe i agencje. Facebook sta si wanym punktem kampanii i tak ju zostanie.
research & strategy director Facebook NOW, ARBOinteractive
Maciej Gontarz
managing director Euro RSCG Digital
Jeli klient rozumie czym s social media i myli dugofalowo, to serwisy spoecznociowe s bezcenne. Warto inwestowa w takie kampanie tylko wtedy gdy ma si wiadomo tego, z czym wie si obecno w spoecznociach i nie jest si nastawionym na szybkie rezultaty, lecz na budowanie dugotrwaych relacji. Gdyby porwna akcj w social media z szybk i wysoko zasigow akcj samplingow coca-cola to social media przegrywa w przedbiegu. W naturalny sposb dochodzimy do odpowiedzi pytanie kiedy nie opaca si wchodzi w spoecznoci. Jeli chcesz szybko zrobi duy zasig i nie masz pomysu co zrobi ze zgromadzon wok swojej marki spoecznoci, to SM s nie tylko nieopacalne. One po prostu nie s dla ciebie dzi podanym narzdziem marketingu i budowania relacji.
54
AAABY SPRZEDA. SOCIAL COMMERCE W NATARCIU

Beata Ratuszniak
Sklep na Facebooku to - jak na razie - tylko ciekawostka dla uytkownikw. Handlowcy jeszcze nie rezygnuj masowo z wasnych platform. I szybko tego nie zrobi, cho baza 750 milionw potencjalnych klientw wydaje si by kuszca.
Serwis naFejsie.pl zapyta uytkownikw Facebooka za pomoc opcji Pytanie: Czy zdarzyo ci si kiedy kupi co w sklepie na Facebooku? Biorc pod uwag, e na pytanie odpowiedziay gwnie osoby zainteresowane tematyk, sytuacja nie wyglda za dobrze. Blisko 300 osb stwierdzio, e nigdy nie kupio niczego przez sklep na tym portalu. Zaledwie 12 osb (sic!) potwierdzio zakup przynajmniej jednego przedmiotu. Oczywicie statystyki te nie mog by miarodajne, pokazuj jednak, e tak zwany f-commerce to dla nas wci margines. Cho - nie ukrywajmy - ciekawy. Na zaoenie sklepu na Facebooku zdecydowa si midzy innymi Vobis, ktry do maych graczy nie naley. Na stronie aplikacji sklepu, uytkownicy przez dwa ostatnie tygodnie czerwca i pocztek lipca widzieli jedynie "zalepk" informujc, e wano licencji dla Vobisu wygasa 20 czerwca. Bd zosta jednak naprawiony i sklep na Facebooku znw normalnie funkcjonuje Vobis.pl jest jednak duym sklepem, ktry wietnie sobie radzi poza Facebookiem. Spoecznoci mog by za to dobrym wsparciem dla mniejszych biznesw, na przykad osb sprzedajcych biuteri hand made, niszowych sklepw z podarunkami. Na biznes f-commerce zdecydowaa si rwnie modzieowa marka Prosto, ktra sprzedaje midzy innymi ubrania. - Mae biznesy czsto nie s w stanie pozwoli sobie na budowanie e-sklepu od podstaw. Aplikacja sklepowa na Facebooka to gotowe narzdzie do sprzedawania via internet. Kierowane jest ono zarwno do osb ju dziaajcych w e-commerce, jak i tych, ktre do sprzeday w ten sposb dopiero si przymierzaj - mwi Olga Magiera, account manager w Shop At Social.
Social commerce - wykorzystanie sieci spoecznych w ramach wsparcia tradycyjnego e-commerce. Pojcie to zostao wprowadzone w 2005 roku przez Yahoo!, ktre na swoich witrynach umiecio oceny uytkownikw i komentarze dotyczce kupowanych przedmiotw. Social shopping - podejmowanie przez uytkownikw decyzji zakupowych na podstawie opinii znajomych, komentarzy w porwnywarkach i innych spoecznociach internetowych. Social shopping czy ze sob media spoecznociowe oraz e-handel i opiera si przede wszystkim na systemie rekomendacji.
56
Jak zacz?
Co musi wiedzie przedsibiorca, zanim zdecyduje si na zaoenie sklepu na Facebooku? Przede wszystkim musi mie pomys na marketing tego biznesu. - Musi wiedzie jak chce zdoby fanw i jak tych fanw przeksztaci w klientw, ktrzy przynios realne pienidze. O ile zdobycie fanw na Facebooku nie jest specjalnie tajemn wiedz i w sieci znajdziemy opisy rnych przypadkw, na ktrych mona si wzorowa, o tyle najwikszym problemem sklepw na FB jest asortyment i cena - mwi Sebastian Muliski, wiceprezes zarzdu IAI S.A. Jak zapewniaj eksperci, adna wiedza nie jest potrzebna, by taki sklep zaoy. Wystarczy zgosi si do firmy, troch poklika i ju jest. Problem pojawia si jednak przy zaangaowaniu potencjalnych klientw i promocji sklepu w spoecznoci, a take wskazanie, e rwnie na Facebooku mona spokojnie i bezpiecznie zrobi zakupy. - Spoecznoci wymagaj innego podejcia ni standardowe formy, stosowane w przypadku sklepu internetowego. Wymagany jest bliszy kontakt, wiksza interakcja i inny sposb przekazywania komunikatw - tumaczy Tomasz Cynar, dyrektor serwisu iStore.pl.
- W spoecznoci po prostu trzeba umie si w sposb naturalny znale, wszelka sztuczno jest szybko wychwytywana - podkrela. - Samo zainstalowanie aplikacji nie przeoy si od razu na sprzeda. Na Facebooku, tak samo jak w realnym wiecie, naley dotrze z produktem do klienta, zainteresowa go swoj mark. Sama zakadka Sklep z lewej strony fanpageu niestety do tego nie wystarczy. Dlatego te osoba
rozpoczynajca sprzeda na Facebooku musi pomyle o odpowiedniej komunikacji do fanw i informowaniu ich o produktach. Dobrym pomysem s take specjalne upusty dla fanw danej strony. Daj one obopln korzy. Nabywca produktu jest zadowolony, bo wydaje mniej pienidzy, a przedsibiorca zyskuje now osob, ktra odbiera jego komunikaty, w tym take reklamowe - dodaje Olga Magiera.
Tradycyjne e-sklepy ciesz si duo wiksz popularnoci i tak ju zostanie. Wynika to z intencji osb wchodzcych na strony sklepw i Facebook. Do witryny e-sklepu wchodzi si aby dokona zakupw. Na Facebook - eby mio spdzi czas. Oczywicie, spdzenie mio czasu nie wyklucza zakupw, ale raczej rozrywka w portalach spoecznociowych kojarzy nam si inaczej. Nikt te nie lubi by zalewany reklamami czy nachaln promocj, kiedy w jakikolwiek sposb spdzamy czas ze znajomymi. W tej chwili w Polsce ciko znale duy i wietnie prosperujcy sklep opierajcy si tylko o Facebook. By moe z czasem to si zmieni. Obecnie sklepy na Facebooku wykorzystywane s jako uzupenienie szerokiej gamy kanaw sprzeday, a nie gwne rdo dochodw.
Sebastian Muliski
wiceprezes zarzdu IAI S.A.
57
Za jak cen?
Zbudowania sklepu na Facebooku mona dokona przy uyciu darmowych, powszechnie dostpnych narzdzi, lub te zaufa firmom, ktre bd pobieray od przedsibiorcy opaty za stworzenie. Oba rozwizania maj wady i zalety. Przy bezpatnych aplikacjach, czsto niedostpnych w jzyku polskim, musimy sami woy sporo pracy w zaoenie sklepu. Jedn z darmowych aplikacji jest Payvment E-Commerce Storefront, z ktrej korzysta obecnie okoo 3 tysice maych sklepw na caym wiecie. Na fanpageu mona znale midzy innymi wideo tutoriale, uatwiajce przebrnicie przez proces zaoenia sklepu. Z kolei aplikacje patne zrobi wszystko za nas, z tym e co miesic konieczna jest opata za licencj. Tu warto kolejny raz wspomnie przykad Vobis.pl, ktry korzysta z patnego rozwizania InFlavo, nie przeduy jednak licencji i sklep na Facebooku zosta wyczony. Polskie firmy, ktre oferuj zaoenie sklepu na Facebooku, czsto udostpniaj usug w pakiecie - taniej lub za darmo dla tych, ktrzy ju korzystaj z ich rozwiza. Przykadowo jeli przedsibiorca korzysta ju z usug w tradycyjnym e-commerce, moe liczy na zniki.
Z punktu widzenia procesu zakupowego oba nasze rozwizania: sklep internetowy i spoecznociowy nie rn si pod ktem user experience. Proces skadania i realizacji zamwie jest dokadnie taki sam, czyli zbudowany pod ktem maksymalnej wygody i bezpieczestwa uytkownika. Kwesti wyboru miejsca zakupu - serwis spoecznociowy lub sklep internetowy, zostawiamy wic klientom. Wszdzie mog go dokona tak samo wygodnie.
Tomasz Cynar
dyrektor serwisu iStore.pl
F-commerce (czyli sprzeda przez Facebooka) peni rol uzupeniajc w stosunku do tradycyjnych sklepw internetowych. Dziki aplikacji mona dotrze do odbiorcw i potencjalnych klientw nowym kanaem. I wanie jako kana wspierajcy naley traktowa sklepy na Facebooku. Jest to te wietne dziaanie wizerunkowe oraz moliwo dokadnego pokazania oferowanych przez siebie produktw.
Olga Magiera
account manager Shop At Social
59
- Nasza platforma pozwala prowadzi w ramach jednego panelu administracyjnego wiele sklepw, ktre mog mie kompletnie rny asortyment, ceny oraz design. Dlatego na platformie IAI-Shop.com dodatkowy sklep na Facebooku kosztuje, dokadnie tyle samo, co dodatkowy sklep do panelu i jeeli firma prowadzi kilka rnych marek, kada z nich moe mie osobny sklep na FB mwi Sebastian Muliski. - Koszt takiego sklepu to 199 zotych opaty instalacyjnej i 25 zotych miesicznie - wylicza. - Korzystanie z moduu iStore.SocialShop, wraz z jego aktywacj, nie wie si z adnymi dodatkowymi opatami dla klientw, bez wzgldu na wielko oferty produktowej sklepu - dodaje Tomasz Cynar. - Zaoenie sklepu jest darmowe. Kady nowy uytkownik ma moliwo testowania ShopAtSocial za darmo przez okres 14 dni. Nastpnie powinien zdecydowa si na jeden z proponowanych przez nas abonamentw. Ceny zaczynaj si od 39 zotych miesicznie i zale od liczby wystawianych w sklepie produktw uzupenia Olga Magiera.
Czy to bezpieczne?
Zdaniem specjalistw, robienie zakupw w serwisie spoecznociowym nie rni si praktycznie niczym, od kupowania w zwykym e-sklepie. - Sprzedawcw na FB obejmuj te same standardy obsugi transakcji, co w normalnym sklepie, a przede wszystkim musz udostpnia te same dane. Kady sklep na FB powinien o tym pamita mwi Sebastian Muliski. Biznesy f-commerce powinny zatem zabezpiecza tak samo dane klientw, jak w tradycyjnym e-commerce, a take stosowa odpowiednie certyfikaty. Niektre platformy wdraaj dodatkowe zabezpieczenia transakcji. - Kady kupujcy w sklepach opartych na naszym rozwizaniu moe by - bezpatnie i bez adnych formalnoci - zabezpieczony na wypadek braku realizacji transakcji - jako Grupa Allegro w takich przypadkach gwarantujemy zwrot kosztw zakupu - zapewnia Tomasz Cynar. Cay czas trzeba jednak pamita, e na razie, Facebook pozostaje dla uytkownikw miejscem rozrywki, niekoniecznie zakupw. I pewnie jeszcze dugo tak pozostanie.
60
GRONE LUKI W SERWISACH SPOECZNOCIOWYCH. BRUKSELA GROZI PALCEM
Komisja Europejska wzia pod lup poziom ochrony 14 najwikszych serwisw spoecznociowych w Europie i na wiecie. Przez badanie such stop przeszy jedynie Bebo i MySpace. W tych witrynach profile osb niepenoletnich s dostpne tylko dla ich znajomych z zatwierdzonej listy. Do pozostaych serwisw, w tym Naszej Klasy, KE miaa powane zastrzeenia. Tymczasem liczba nieletnich uytkownikw portali wci ronie.
Kontrola wykazaa rwnie, e tylko cztery portale - Bebo, MySpace, Netlog oraz SchuelerVZ gwarantuj, i z nieletnimi uytkownikami mog si kontaktowa tylko ich znajomi. Wikszo z 14 skontrolowanych portali spoecznociowych podaje jednak nieletnim dostosowane do ich wieku informacje dotyczce bezpieczestwa, reaguje na proby o pomoc oraz uniemoliwia przeszukiwanie portali uytkownikw nieletnich za pomoc zewntrznych wyszukiwarek. - Jestem rozczarowana, e wikszo portali spoecznociowych nie zapewnia gwarancji, zgodnie z ktr profile uytkownikw nieletnich byyby dostpne tylko dla ich zatwierdzonych znajomych. Zwrc si do tych serwisw o podjcie wyranych zobowiza dotyczcych zmiany tej sytuacji. Modzi ludzie nie rozumiej w peni konsekwencji ujawniania zbyt wielu informacji na swj temat w internecie - ostrzega wiceprzewodniczca Komisji Europejskiej odpowiedzialna za agend cyfrow, Neelie Kroes. Zagroenie stanowi take moliwo podpisywania osb na zdjciach. Dziki tej funkcji, odnalezienie konkretnej osoby jest bardzo atwe. To furtka do nagabywania dla celw seksualnych i cyberprzemocy - czytamy w raporcie. Dzieciom i nastolatkom potrzebne s odpowiednie narzdzia bezpieczestwa, dziki ktrym bd mogy w odpowiedzialny sposb posugiwa si swoj internetow tosamoci.
Komisja Europejska punktuje

Komisarz Neelie Kroes wycigna bdy serwisw spoecznociowych: - 13 na 14 skontrolowanych portali zapewnia informacje dotyczce bezpieczestwa, wskazwki i/lub materiay edukacyjne przygotowane specjalnie z myl o uytkownikach nieletnich (wyjtek stanowi portal Arto). - Informacje dotyczce bezpieczestwa przeznaczone dla uytkownikw nieletnich s jasne i dostosowane do wieku w przypadku wszystkich portali, ktre je zapewniaj, co stanowi znaczn popraw w stosunku do pierwszej kontroli przeprowadzonej w zeszym roku. Wiele stron nie zapewnia jeszcze niestety takich informacji.
Dzieci bez ochrony

Obecnie prawie 80 procent nastolatkw z grupy wiekowej 13-16 lat ma swoje konto. Swoim profilem moe si rwnie pochwali ju blisko 40 proc. 9-12-latkw. Modzi w sieci czuj si jednak bezpiecznie. Ponad poowa 11-12-latkw i prawie 80 procent 15-16-latkw - jak wynika z raportu - wie gdzie zmieni ustawienia prywatnoci dotyczce wasnych profili.
62
- Dziewi portali - Arto, Bebo, Facebook, Giovani, Hyves, Netlog, One, Rate oraz SchuelerVZ opublikowao warunki korzystania z serwisu, ktre uytkownicy nieletni mog z atwoci zrozumie, i/lub przygotowao dla dzieci specjaln wersj warunkw korzystania z serwisu lub regulaminu. Ponadto w sprawozdaniu zawarto nastpujce wnioski: Tylko portale Bebo i MySpace maj domylne ustawienia, dziki ktrym dostp do profili uytkownikw nieletnich maj tylko osoby z zatwierdzonej listy znajomych. Tylko Bebo, MySpace, Netlog oraz SchuelerVZ maj domylne ustawienia, dziki ktrym z uytkownikami nieletnimi mog si kontaktowa Dziesi spord pozostaych skontrolowanych portali umoliwia kontaktowanie si z uytkownikami nieletnimi znajomym znajomych oraz osobom spoza listy znajomych. Kontakty te mog by nawizywane przez wysyanie nieletnim wiadomoci i/lub umieszczanie komentarzy na ich publicznych profilach.
W przypadku 12 portali na 14 (o 6 wicej ni w 2010 r., wyjtkami s Rate oraz Zap) niemoliwe jest znalezienie profili uytkownikw nieletnich za pomoc wyszukiwarek zewntrznych, takich jak Google lub Yahoo! Jak do tej pory do stosowania zasad bezpieczniejszego korzystania z portali spoecznociowych dla Unii Europejskiej zobowizao si 21 firm: Arto, Bebo, Dailymotion, Facebook, Giovani, Google, Hyves, Microsoft Europe, MySpace, Nasza Klasa, Netlog, One, Rate, Skyrock, VZnet Netzwerke, Stardoll, Sulake, Tuenti, Yahoo! Europe oraz Zap.
rdo: Komisja Europejska (http://ec.europa.eu/polska/news/110621_social_media_pl.htm)
63
REDAKCJA
Redaktorzy
Bartomiej Dwornik, Beata Ratuszniak, Maciej Rynkiewicz, Bartosz Wawryszuk

Opracowanie graficzne
Jakub Przybysz
Reklama
Iwona Bodziony
Kom.: 661 878 882 Fax: 12 395 34 26
Siedziba i adres redakcji
Kaja Kawulok
Kom.: 697 395 858 reklama@interaktywnie.com
Interaktywnie.com Sp. z o.o.
Plac Grunwaldzki 23 50-365 Wrocaw redakcja@interaktywnie.com
64
O INTERAKTYWNIE.COM
Interaktywnie.com to specjalistyczny magazyn dla wszystkich pracujcych w brany internetowej oraz tych, ktrzy si ni pasjonuj. Serwis zintegrowa take spoeczno klika tysicy osb, ktre wymieniaj si tu dowiadczeniami, doradzaj sobie, pisz blogi, rozmawiaj o najnowszych rozwizaniach.
Interaktywnie.com istnieje od 2006 roku, na pocztku by branowym blogiem. W cigu trzech pierwszych lat znaczco poszerzy si zarwno zakres tematyczny jaki i liczba autorw, ktrzy w nim publikuj. Zostao to docenione przez jury WebstarFestival i uhonorowane statuetk Webstara Akademii Internetu. Oprcz tego wortal jest laureatem Grand Webstara 2008 dla strony roku. Dzi Interaktywnie.com to nowoczesne internetowe medium tematyczne z codziennie nowymi newsami z rynku polskiego i midzynarodowego, artykuami, wywiadami oraz omwieniami najciekawszych stron internetowych. Jego redakcja przygotowuje te cykliczne, obszerne raporty branowe, dystrybuowane do najlepszej grupy odbiorcw. Wrd nich s specjalici zarejestrowani w Interaktywnie.com. S to szczegowe opracowania dotyczce poszczeglnych segmentw rynku internetowego i zmian, ktre na nim zachodz. Raporty promowane s take kadorazowo tu po publikacji w najwikszym polskim portalu finansowym Money.pl. Od stycznia 2009 Interaktywnie.com jest bowiem czci Grupy Kapitaowej Money.pl. Wicej raportw: http://interaktywnie.com/biznes/raporty
65

Raport Media Spolecznosciowe

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Raport Media Spolecznosciowe

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Li

Szykuje si rewolucja. Czy pknie baka?

Inna twarz spoecznoci. Sprzedawcy i owcy gw

Google +. Jest alternatywa dla Facebooka?

Gang produktw gospodarstwa domowego porwa 10 tysicy uytkownikw

Facebook aplikacjami stoi

Jak wkrci internautw w reklam?

Liczenie fanw to za mao

Aaaby sprzeda. Social commerce w natarciu

Grone luki w serwisach spoecznociowych. Bruksela grozi palcem

Raport interaktywnie.com - agencje interaktywne

Raport interaktywnie.com - agencje interaktywne

Dane kontaktowe kontakt@oxmedia.pl www.oxmedia.pl/socialmedia www.oxmedia.pl www.oxpress.pl +48 33 496 94 16

Raport interaktywnie.com - agencje interaktywne

Raport interaktywnie.com - agencje interaktywne

INNA TWARZ SPOECZNOCI. SPRZEDAWCY I OWCY GW

Opinia w sieci dwigni handlu

Raport interaktywnie.com - media spoecznociowe

Najwiksze spoecznoci w polskim internecie (liczba uytkownikw)

Wpyw na zmian opinii o marce

Serwisy spoecznociowe, najlepsze do dziaa marketingowych

47% 43% 31% 29% 29% 18% 13% 11%

Facebook YouTube NK Twitter Eplus

94% 67% 20% 13% 10%

Nie ma ci w social media? Najwysza pora to zmieni

rdo: Megapanel PBI/Gemius, kwiecie 2011

Raport interaktywnie.com - media spoecznociowe

Najpopularniejsze profile centrw handlowych w Polsce

rdo: SmartNet Research&Solutions, Centra Handlowe na Facebooku, stan na koniec kwietnia

Raport interaktywnie.com - media spoecznociowe

Prywatno i wasny wizerunek w przestrzeni social media

86% 83% 75% 68% 49% 27% 17% 16% 15% 5%

rdo: Prywatno i wasny wizerunek w przestrzeni social media

Raport interaktywnie.com - media spoecznociowe

GOOGLE+. JEST ALTERNATYWA DLA FACEBOOKA?

social media specialist Eskadra Opcom

Raport interaktywnie.com - media spoecznociowe

Raport interaktywnie.com - media spoecznociowe

Raport interaktywnie.com - media spoecznociowe

GANG PRODUKTW GOSPODARSTWA DOMOWEGO PORWA 10 TYSICY UYTKOWNIKW

Raport interaktywnie.com - media spoecznociowe

Raport interaktywnie.com - media spoecznociowe

Raport interaktywnie.com - media spoecznociowe

FACEBOOK APLIKACJAMI STOI

Raport interaktywnie.com - media spoecznociowe

Aplikacja jak dobry samochd

Prezenty rozdajemy, fanw angaujemy

Raport interaktywnie.com - media spoecznociowe

Aplikacja skuteczna i zgodna z regulaminem

Raport interaktywnie.com - media spoecznociowe

Raport interaktywnie.com - media spoecznociowe

Nic poza Facebookiem?

Raport interaktywnie.com - media spoecznociowe

Nie Biegam i Fabryka Kolczyka - jak skutecznie napdzi fanw

Raport interaktywnie.com - media spoecznociowe

research & strategy director Artegence

Raport interaktywnie.com - media spoecznociowe

chief communication officer faceADDICTED

head of interactive marketing Heureka

Raport interaktywnie.com - media spoecznociowe

Raport interaktywnie.com - media spoecznociowe

Aplikacje i konkursy na NK.pl

Raport interaktywnie.com - media spoecznociowe

Raport interaktywnie.com - media spoecznociowe