Untitled

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Kadencja VII
Sprawozdanie Stenograficzne
z 11. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
w dniu 30 marca 2012 r. (trzeci dzie obrad)
Wa r s z a w a
2012
str.
str.
TRE 11. posiedzenia Sejmu (Obrady w dniu 30 marca 2012 r.) str. Wznowienie posiedzenia Komunikaty Sekretarz Pose Jan Ziobro . . . . . . . . . . . . . . 331 Sprawy formalne Pose Mariusz Baszczak . . . . . . . . . . . . . . . . 331 Pose Arkadiusz Mularczyk. . . . . . . . . . . . . . 332 Punkt 13. porzdku dziennego: Rozpatrzenie obywatelskiego wniosku o przeprowadzenie referendum oglnokrajowego w sprawie o szczeglnym znaczeniu dla pastwa i obywateli dotyczcej powszechnego wieku emerytalnego kobiet i mczyzn Penomocnik Grupy Obywateli Piotr Duda. . . . . 332 Sprawy formalne Pose Jarosaw Kaczyski . . . . . . . . . . . . . . . 340 (Przerwa w posiedzeniu) Wznowienie posiedzenia Punkt 13. porzdku dziennego (cd.) Pose Dariusz Rosati . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340 Pose Jarosaw Kaczyski . . . . . . . . . . . . . . . 345 Pose Sawomir Kopyciski . . . . . . . . . . . . . . 347 Pose Henryk Smolarz . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349 Pose Leszek Miller . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351 Pose Beata Kempa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352 Prezes Rady Ministrw Donald Tusk. . . . . . 354 (Przerwa w posiedzeniu) Wznowienie posiedzenia Punkt 13. porzdku dziennego (cd.) Prezes Rady Ministrw Donald Tusk. . . . . . 359 Penomocnik Grupy Obywateli Piotr Duda . . 362 Pose Leszek Miller . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362 Pose Beata Kempa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363 Pose Jarosaw Kaczyski . . . . . . . . . . . . . . . 364 Pose Arkadiusz Mularczyk. . . . . . . . . . . . . . 364 Minister Finansw Jan Vincent-Rostowski . . 364 Pose Marcin wicicki . . . . . . . . . . . . . . . . . 366 Pose Jzefa Hrynkiewicz . . . . . . . . . . . . . . . 368 Pose Andrzej Rozenek . . . . . . . . . . . . . . . . . 369 Pose Ryszard Zbrzyzny. . . . . . . . . . . . . . . . . 370 Minister Finansw Jan Vincent-Rostowski. . . . . 371 Pose Ryszard Zbrzyzny. . . . . . . . . . . . . . . . . 371 Pose Stefan Niesioowski . . . . . . . . . . . . . . . 371 Pose Janusz niadek . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373 Minister Finansw Jan Vincent-Rostowski. . . . . 374 Pose Janusz niadek . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375 Pose Armand Kamil Ryski. . . . . . . . . . . . 375 str. Pose Zbigniew Girzyski . . . . . . . . . . . . . . . 376 Pose Ryszard Zbrzyzny. . . . . . . . . . . . . . . . . 376 Pose Marzena Oka-Drewnowicz . . . . . . . . . 377 Pose Jerzy yyski . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379 Pose Sawomir Jan Piechota . . . . . . . . . . . . 379 Pose Stanisaw Szwed . . . . . . . . . . . . . . . . . 380 Pose Joanna Kluzik-Rostkowska . . . . . . . . . 381 Pose Krystyna Pawowicz. . . . . . . . . . . . . . . 383 Pose Tomasz Lenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384 Pose Jzefa Hrynkiewicz . . . . . . . . . . . . . . . 385 Pose Marek Wojtkowski . . . . . . . . . . . . . . . . 386 Pose Zbigniew Kumiuk. . . . . . . . . . . . . . . . 387 Pose Killion Munyama . . . . . . . . . . . . . . . . . 388 Pose Jerzy yyski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388 Pose Cezary Tomczyk. . . . . . . . . . . . . . . . . . 389 Pose Krystyna Pawowicz. . . . . . . . . . . . . . . 390 Pose Elbieta Rafalska . . . . . . . . . . . . . . . . . 391 Pose Mirosawa Nykiel . . . . . . . . . . . . . . . . . 391 Pose Maria Magorzata Janyska . . . . . . . . . 392 Pose Cezary Tomczyk. . . . . . . . . . . . . . . . . . 392 Pose Janusz Cicho . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392 Pose Tomasz Kamiski . . . . . . . . . . . . . . . . 393 Pose Dariusz Joski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394 Pose Stanisawa Przdka . . . . . . . . . . . . . . . 394 Pose Tadeusz Tomaszewski . . . . . . . . . . . . . 394 Pose Romuald Ajchler . . . . . . . . . . . . . . . . . 395 Pose Cezary Olejniczak . . . . . . . . . . . . . . . . 395 Pose Marek Balt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395 Pose Zbyszek Zaborowski. . . . . . . . . . . . . . . 396 Pose Cezary Tomczyk. . . . . . . . . . . . . . . . . . 396 Pose Radosaw Witkowski . . . . . . . . . . . . . . 396 Pose Artur Gierada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396 Pose Piotr Cieliski . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397 Pose Agnieszka Pomaska . . . . . . . . . . . . . . 397 Pose Izabela Leszczyna . . . . . . . . . . . . . . . . 397 Pose Mariusz Orion Jdrysek . . . . . . . . . . . 398 Pose Tadeusz Iwiski . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398 Pose Stanisaw Wzitek . . . . . . . . . . . . . . . . 399 Pose Piotr Chmielowski . . . . . . . . . . . . . . . . 399 Pose Killion Munyama . . . . . . . . . . . . . . . . . 399 Pose Maria Magorzata Janyska . . . . . . . . . 399 Pose Wincenty Elsner. . . . . . . . . . . . . . . . . . 399 Pose Marek apiski . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399 Pose Ligia Krajewska . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400 Pose Elbieta Gapiska . . . . . . . . . . . . . . . . 400 Pose Aleksandra Trybu . . . . . . . . . . . . . . . 400 Pose Jzef Lassota . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401 Pose Lidia Gdek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401
str. Pose Andrzej Orzechowski . . . . . . . . . . . . . . 401 Pose Borys Budka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402 Pose Domicela Kopaczewska . . . . . . . . . . . . 402 Pose Renata Butryn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402 Pose Waldemar Sugocki . . . . . . . . . . . . . . . 402 Pose Zoa Czernow. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403 Pose Tomasz Lenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403 Pose Marek Rzsa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403 Minister Pracy i Polityki Spoecznej Wadysaw Kosiniak-Kamysz . . . . . . . . . . . . 403 Penomocnik Grupy Obywateli Piotr Duda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404 Pose Dariusz Rosati . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406 (Przerwa w posiedzeniu) Wznowienie posiedzenia Zmiana porzdku dziennego Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407 Punkt 14. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury i rodkw Przekazu o poselskim projekcie uchway w sprawie uczczenia pamici Jana Rybkowskiego w 100. rocznic Jego urodzin Pose Sprawozdawca Magorzata Kidawa-Boska . . . . . . . . . . . . . 407 Punkt 1. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Skarbu Pastwa o rzdowym projekcie ustawy o uchyleniu ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji oraz o zmianie niektrych innych ustaw (cd.) Gosowanie Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407 Punkt 13. porzdku dziennego: Rozpatrzenie obywatelskiego wniosku o przeprowadzenie referendum oglnokrajowego w sprawie o szczeglnym znaczeniu dla pastwa i obywateli dotyczcej powszechnego wieku emerytalnego kobiet i mczyzn (cd.) Pose Dariusz Joski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408 Gosowanie Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408 Punkt 2. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ochrony rodowiska, Zasobw Naturalnych i Lenictwa o poselskim projekcie uchway w sprawie rozpoczcia przez Rzd RP renegocjacji pakietu klimatyczno-energetycznego na szczeblu Unii Europejskiej z respektowaniem zobowiza Stron Konwencji Klimatycznej ONZ i Protokou z Kioto (cd.) Pose Jan Szyszko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409 Gosowanie Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409
str. Punkt 3. porzdku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny (cd.) Pose Micha Kabaciski . . . . . . . . . . . . . . . . 409 Gosowanie Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410 Punkt 4. porzdku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny (cd.) Pose Armand Kamil Ryski . . . . . . . . . . . 410 Gosowanie Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410 Punkt 8. porzdku dziennego: Informacja prezesa Rady Ministrw na temat projektu wdraanego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, ograniczajcego wymiar godzin lekcji historii w szkoach ponadpodstawowych (cd.) Pose Marzena Dorota Wrbel . . . . . . . . . . . 410 Pose Elbieta Witek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411 Pose Piotr Pawe Bau . . . . . . . . . . . . . . . . . 411 Minister Edukacji Narodowej Krystyna Szumilas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411 Pose Marzena Dorota Wrbel . . . . . . . . . . . 412 Pose Elbieta Witek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412 Gosowanie Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412 Punkt 9. porzdku dziennego: Informacja ministra spraw zagranicznych o zaoeniach polskiej polityki zagranicznej w 2012 roku (cd.) Gosowanie Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412 Punkt 10. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Gospodarki o rzdowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o obrocie z zagranic towarami, technologiami i usugami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczestwa pastwa, a take dla utrzymania midzynarodowego pokoju i bezpieczestwa oraz o zmianie niektrych innych ustaw (cd.) Gosowanie Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412 Punkt 11. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o rzdowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o uruchamianiu rodkw pochodzcych z budetu Unii Europejskiej przeznaczonych na nansowanie wsplnej polityki rolnej (cd.) Gosowanie Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413 Punkt 12. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu naowego
str. turnieju Mistrzostw Europy w Pice Nonej UEFA EURO 2012 (cd.) Pose Bartomiej Bodio . . . . . . . . . . . . . . . . . 413 Gosowanie Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413 Punkt 17. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Infrastruktury o rzdowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o szczeglnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie drg publicznych (cd.) Pose Sprawozdawca Stanisaw mijan . . . . 414 Pose Andrzej Adamczyk . . . . . . . . . . . . . . . . 414 Sekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Tadeusz Jarmuziewicz. . . . . . . . . . . . . . . . . . 414 Pose Andrzej Adamczyk . . . . . . . . . . . . . . . . 415 Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Sawomir Nowak . . . 415 Gosowanie Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415 Pose Jerzy Polaczek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415 Sekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Tadeusz Jarmuziewicz. . . . . . . . . . . . . . . . . . 416 Pose Jerzy Polaczek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416 Pose Bartomiej Bodio . . . . . . . . . . . . . . . . . 416 Pose Jerzy Szmit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416 Punkt 18. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Infrastruktury o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym (cd.) Pose Sprawozdawca Stanisaw Huskowski . .417 Gosowanie Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417 Punkt 15. porzdku dziennego: Gosowanie nad wnioskiem o odrzucenie przedstawionego przez Rad Ministrw dokumentu: Sprawozdanie z realizacji zada wynikajcych z ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz przestrzegania praw pacjenta na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Pose Piotr Chmielowski . . . . . . . . . . . . . . . 418
str. Rzecznik Praw Pacjenta Krystyna Barbara Kozowska . . . . . . . . . . . 419 Gosowanie Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419 Punkt 16. porzdku dziennego: Zmiany w skadach osobowych komisji sejmowych Gosowanie Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419 (Przerwa w posiedzeniu) Wznowienie posiedzenia Owiadczenia Pose Anna Nem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419 Pose Artur Grski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420 Pose Krystyna Kosin . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421 Pose Boena Kamiska . . . . . . . . . . . . . . . . 421 Pose Magorzata Ppek . . . . . . . . . . . . . . . . 422 Pose Piotr Chmielowski . . . . . . . . . . . . . . . . 423 Pose ukasz Zbonikowski . . . . . . . . . . . . . . 423 Pose Waldemar Andzel . . . . . . . . . . . . . . . . 424 Pose Krzysztof Jurgiel . . . . . . . . . . . . . . . . . 425 Pose Czesaw Hoc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425 Pose Renata Butryn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425 Pose Ewa Koodziej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426 Pose Tadeusz Tomaszewski . . . . . . . . . . . . . 427 Pose Anna Grodzka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427 Zamknicie posiedzenia Zacznik nr 1 Teksty wystpie niewygoszonych Pose Adam Abramowicz . . . . . . . . . . . . . . . . 429 Pose Zbigniew Chmielowiec . . . . . . . . . . . . 429 Pose Kazimierz Goojuch . . . . . . . . . . . . . . 429 Pose Wiesaw Stanisaw Janczyk. . . . . . . . . 429 Pose Kazimierz Moskal . . . . . . . . . . . . . . . . 430 Pose Andrzej Szlachta . . . . . . . . . . . . . . . . . 430 Pose Jan Warzecha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430 Pose Jerzy Borkowski. . . . . . . . . . . . . . . . . . 431 Pose Zbigniew Chmielowiec . . . . . . . . . . . . 431 Pose Stanisaw Lamczyk . . . . . . . . . . . . . . . 432 Pose Jzef Rojek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432 Pose Bogdan Rzoca. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433 Pose Jan Warzecha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433 Porzdek dzienny
(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 08)
(Na posiedzeniu przewodnicz marszaek Sejmu Ewa Kopacz oraz wicemarszakowie Wanda Nowicka, Jerzy Wenderlich i Eugeniusz Tomasz Grzeszczak)
Marszaek:
Wznawiam posiedzenie. Bardzo prosz o zajmowanie miejsc. Na sekretarzy dzisiejszych obrad powouj posw Ew Koodziej oraz Jana Ziobr. (Gwar na sali) Informuj szanownych pastwa, e rozpoczy si obrady w dniu dzisiejszym. Protok i list mwcw prowadzi bdzie pani pose Ewa Koodziej. Prosz posa sekretarza o odczytanie komunikatw.
Prosz o zabranie gosu penomocnika grupy obywateli pana Piotra Dud w celu przedstawienia uzasadnienia wniosku o przeprowadzenie referendum... Panie pole, w jakim trybie? (Pose Mariusz Baszczak: Formalnym.) Bardzo prosz.
Pose Mariusz Baszczak:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwo prosz o 5 minut przerwy... (Pose Stefan Niesioowski: A po co?) ...zwoanie Konwentu Seniorw i wyjanienie, dlaczego na galeri sejmow nie zostali wpuszczeni zwizkowcy, ktrzy chcieli uczestniczy w tych obradach. (Oklaski) (Gosy z sali: Skandal!)
Sekretarz Pose Jan Ziobro:

Informuj, e w dniu dzisiejszym odbd si posiedzenia Komisji: do Spraw Unii Europejskiej wsplnie z Komisj Finansw Publicznych godz. 10, Rolnictwa i Rozwoju Wsi godz. 10, do Spraw Unii Europejskiej godz. 11.30, Sprawiedliwoci i Praw Czowieka godz. 14. W dniu dzisiejszym odbd si posiedzenia nastpujcych zespow parlamentarnych: Parlamentarnej Grupy Kobiet godz. 15, sala nr 102, Parlamentarnego Zespou ds. Racjonalnej Polityki Przeciwdziaania Narkomanii godz. 16.15, sala nr 206 w budynku K.
Marszaek:
Panie przewodniczcy, przedstawiaam t informacj na posiedzeniu Konwentu. Przedstawiciel klubu Prawo i Sprawiedliwo by obecny. (Poruszenie na sali) Prosz o zabranie gosu penomocnika grupy obywateli pana Piotra Dud w celu przedstawienia uzasadnienia wniosku o przeprowadzenie referendum. Panie przewodniczcy, bardzo prosz. (Gwar na sali) (Pose Mariusz Baszczak: Ale to by wniosek formalny.) Prosz sal o zachowanie spokoju. W zwizku z tym, panie przewodniczcy, bardzo prosz o chwil przerwy. Zarzdz gosowanie w sprawie wniosku formalnego. (Chwila przerwy) Bardzo prosz o zajmowanie miejsc. W zwizku z tym, e zosta zgoszony wniosek formalny, przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za ogoszeniem przerwy i zwoaniem Konwentu Seniorw, prosz podnie rk i nacisn przycisk.
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Przystpujemy do rozpatrzenia punktu 13. porzdku dziennego: Rozpatrzenie obywatelskiego wniosku o przeprowadzenie referendum oglnokrajowego w sprawie o szczeglnym znaczeniu dla pastwa i obywateli dotyczcej powszechnego wieku emerytalnego kobiet i mczyzn (druk nr 254).
332
Wniosek o przeprowadzenie referendum oglnokrajowego w sprawie o szczeglnym znaczeniu dla pastwa i obywateli dotyczcej powszechnego wieku emerytalnego kobiet i mczyzn
11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.
Marszaek Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 362 posw. Za wnioskiem oddao gos 180 posw, przeciw 181, 1 pose wstrzyma si od gosu. W jakiej sprawie, panie pole?
Pose Mariusz Baszczak:

W sprawie formalnej. Skoro nie zostaa ogoszona przerwa, to mam prob do pani marszaek, eby pani wyjania, dlaczego zwizkowcy, przedstawiciele strony spoecznej nie zostali wpuszczeni do Sejmu. (Oklaski) (Pose Stefan Niesioowski: Byo wyjanienie na posiedzeniu Konwentu Seniorw.)
Marszaek:
Dzikuj bardzo, panie pole. Szczegowe wyjanienie w tej sprawie zoone zostao na posiedzeniu Konwentu Seniorw, na ktrym byli obecni przedstawiciele wszystkich klubw. (Poruszenie na sali) Prosz o cisz. Bardzo prosz, panie pole.
Pad wniosek formalny. (Gwar i poruszenie na sali) Przystpujemy do... (Gosy z sali: Gosujemy.) Prosz o zachowanie ciszy na sali. Pastwo swoim zachowaniem sami odpowiadacie sobie na pytanie, dlaczego tak si stao, a nie inaczej. (Gosy z sali: Ooo) Dokadnie. W zwizku z tym, e przed chwil gosowalimy nad wnioskiem o przerw i ten wniosek upad, przystpujemy do realizacji naszego dzisiejszego porzdku. Prosz o zabranie gosu penomocnika. (Pose Arkadiusz Mularczyk: To jest inny wniosek.) Prosz usi, panie pole, i nie utrudnia prowadzenia obrad. Panie pole, prosz zaj miejsce i nie utrudnia prowadzenia obrad. (Poruszenie na sali) Dwukrotnie zwrciam panu uwag, panie pole. Prosz zaj miejsce. Prosz o zabranie gosu penomocnika grupy obywateli pana Piotra Dud w celu przedstawienia uzasadnienia wniosku o przeprowadzenie referendum. Prosz o zachowanie spokoju. Bardzo prosz, panie przewodniczcy.
Penomocnik Grupy Obywateli Piotr Duda:

Dzikuj bardzo. Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Przyjaciele z Solidarnoci! Koleanki i Koledzy z OPZZ i Forum Zwizkw Zawodowych! Przede wszystkim witam te kilkadziesit tysicy Polakw zgromadzonych przed gmachem Sejmu (Oklaski), Polakw, ktrzy... (Pose Stefan Niesioowski: Moe milion?) Ja panu nigdy nie przeszkadzaem. (Pose Stefan Niesioowski: Przeszkadza pan cay czas.) Niech si pan zachowuje, dobrze? (Poruszenie na sali)
Pose Arkadiusz Mularczyk:

Panie Premierze! Pani Marszaek! Skoro nie wiemy, dlaczego zwizkowcy, przedstawiciele zwizkw zawodowych nie mog by zaproszeni na galeri sejmow, to prosibym, pani marszaek, eby ogosi 10-minutow przerw, podczas ktrej pan premier Donald Tusk wyjdzie do zwizkowcw przed Sejm i wyjani im, dlaczego nie mog by na sali sejmowej.
Marszaek:
Dzikuj, panie pole. To nie jest wniosek formalny.
Marszaek:
Bardzo prosz o zachowanie spokoju.

Zgaszam wniosek formalny o ogoszenie 15-minutowej przerwy, podczas ktrej pan premier Donald Tusk wyjdzie do zwizkowcw i skonsultuje z nimi swoje pomysy odnonie do reformy emerytalnej.

Troch kultury, dobrze?
Marszaek:
Prosz o zachowanie spokoju na sali i nieutrudnianie wystpienia. Wszystkie strony sali prosz o zachowanie spokoju.
Marszaek:
Panie przewodniczcy, prosz zaj miejsce.
333

Jeszcze raz pozdrawiam te kilkadziesit tysicy Polakw, Polakw, zaznaczam, w tym zwizkowcw, ktrzy przyjechali tutaj w imieniu 2 mln obywateli, ktrzy podpisali si pod wnioskiem o referendum. Pani marszaek, jest dla mnie wielkim zaszczytem, ale i ogromnym zobowizaniem fakt, e mog tu dzi sta przed Wysok Izb i przemawia do was oraz prezentowa wniosek o poddanie pod oglnokrajowe referendum pytania w sprawie zachowania dotychczasowego wieku uprawniajcego do przechodzenia na emerytur. W cigu ostatniego procza po raz trzeci mam szans prezentowa pastwu projekty obywatelskie, ktre swoimi podpisami masowo poparli Polacy. Dwukrotnie ju przybliaem Wysokiej Izbie zaoenia ustawy o podwyszeniu minimalnego wynagrodzenia za prac. Czuem wtedy wielkie wsparcie naszych obywateli, bo pod wnioskiem solidarnociowym, naszym projektem, podpisao si kilkadziesit tysicy Polek i Polakw. Dzi to wsparcie dla projektu, ktry przedstawiam, jest nieporwnywalnie wiksze. Wniosek o zwoanie referendum poparo ponad 2 mln Polakw. 1400 tys. podpisw zoylimy w Sejmie. Do dzisiaj Polacy przynosz do naszych biur podpisy wspierajce nasze dziaania. Od bardzo dawna adna obywatelska inicjatywa w Polsce nie uzyskaa tak wielkiego poparcia. Ostatni ide, ktr rwnie popary miliony Polakw, bya w 1980 r. Solidarno. (Oklaski) Spoczywa dzi na pastwu wielka odpowiedzialno, nie waham si powiedzie: dziejowa odpowiedzialno, eby tego wielkiego kapitau spoecznego i entuzjazmu nie zmarnowa. Zaznaczam: nie zmarnowa. Polacy zasuguj, aby ich zdanie i ich oczekiwania potraktowa powanie. O tym, jak wielkie znaczenie obywatele przywizuj do moliwoci wypowiedzenia si w sprawie wieku przechodzenia na emerytur, wiadczy czas, jaki Solidarno i wszystkie wsppracujce z nami organizacje potrzeboway na zebranie ponad 2 mln podpisw. Zajo to niecae 3 miesice. Tak szybkie tempo zbirki byo rwnie swoist odpowiedzi na popiech rzdu towarzyszcy wprowadzaniu zmiany wieku emerytalnego. Polacy poparli pomys referendum, bo doskonale wiedz, e proponowane przez rzd rozwizania doprowadz do nieodwracalnych zmian zarwno w ich yciu, jak i w yciu nastpnych pokole. (Oklaski) Wiedz, e recepty na zagroenia stojce przed polskim systemem emerytalnym nie mona poszukiwa w prostym, mechanicznym zabiegu podwyszenia wieku emerytalnego, ale trzeba poszukiwa przede wszystkim w rozwizaniach zachcajcych pracownikw do przeduenia aktywnoci zawodowej. Nasi obywatele oczekuj ju dzi reform na rynku pracy oraz informacji, jak zrwnanie
i wyduenie wieku emerytalnego wpynie na sytuacj na rynku pracy w przyszoci, na ich dugo ycia oraz wzrost dzietnoci przyszych pokole. Ubezpieczeni chc mie prawo wiadomego wyboru chwili zakoczenia kariery zawodowej w oparciu o wysoko oczekiwanego wiadczenia. Wprowadzenie zapowiadanych zmian wymaga stworzenia warunkw motywujcych do kontynuacji i dajcych szans kontynuacji aktywnoci zawodowej. Odpowiednie warunki dla wzrostu dzietnoci, podnoszenie standardw i poziomu nansowania opieki medycznej, opieki pielgnacyjnej dla osb starszych, wprowadzenie mechanizmw indywidualnej cieki zawodowej, podwyszenie standardw organizacji i bezpieczestwa pracy oraz funkcjonowania sub zatrudnienia pozostaj nadal w sferze postulatw, a nie faktw. Ich istot podkrela take Komisja Europejska w swoim komunikacie: Biaa Ksiga Plan na rzecz adekwatnych, bezpiecznych i stabilnych emerytur, w ktrej stwierdza si: Wycofywaniu systemu wczesnych emerytur i wyduaniu wieku emerytalnego musz towarzyszy rodki, ktre umoliwiaj dusz aktywno zawodow, w tym odpowiednie rodki w zakresie opieki zdrowotnej, miejsc pracy i zatrudnienia. Brak tych dziaa moe spowodowa, e skutki reform dla nansw publicznych bd o wiele mniej korzystne, jeli zmiany wieku emerytalnego doprowadz do zwikszenia liczby osb uzalenionych od innych rodzajw wiadcze (np. zasikw dla bezrobotnych, rent inwalidzkich i zasikw z pomocy spoecznej). Tyle Biaa Ksiga. Wysoka Izbo! Tak wielkie poparcie dla referendum jest gonym obywatelskim apelem o udzielenie odpowiedzi na wszystkie pytania dotyczce zagadnienia. Jest wielkim wezwaniem dla rzdu do dialogu ze spoeczestwem. Z ust rzdzcych i sprzyjajcych im ekspertw pado wiele nieprawdziwych sw i niepenych informacji na temat przyczyn, skutkw wyduenia wieku emerytalnego. Dyskutujc nad ide referendum w tej sprawie, warto si temu przyjrze i to sprostowa. Pan premier Donald Tusk i inni zwolennicy wyduania wieku emerytalnego, przekonujc do tego pomysu, mwi czsto o potrzebie sprostania przez polski system emerytalny wyzwaniom wynikajcym z procesu starzenia si spoeczestwa oraz wzrostu obcie systemu emerytalnego wynikajcego z wypaty wiadcze dla osb urodzonych w latach 1945 1959. Tak, panie premierze, ale tak wydaje mi si, e to brzmi bardzo znajomo. Te same argumenty Polacy syszeli przy okazji wprowadzania reformy emerytalnej w 1998 r. (Oklaski) Ona zakadaa w pierwszej kolejnoci zmian stosowanej do tej pory techniki nansowania wiadcze emerytalnych. Istniejcy do tamtej pory, w caoci repartycyjny, system emerytalny zdecydowano si zastpi konstrukcj zakadajc czciowe zastosowanie kapitaowej metody
334
Penomocnik Grupy Obywateli Piotr Duda zabezpieczania dochodw na staro. Wprowadzenie segmentu kapitaowego miao przyczyni si do ograniczania ryzyka zwizanego z czynnikami demogracznymi, presj rynku pracy oraz naciskami politycznymi, na ktre naraony by poprzedni system emerytalny, i przez to zapewnia wikszy poziom bezpieczestwa socjalnego. Metoda kapitaowa uznawana jest bowiem tradycyjnie za odporn na te ryzyka, a jej czciowe wprowadzenie miao uchroni system emerytalny przed nieuchronnym, jak twierdzono, zaamaniem zwizanym z brakiem rodkw przeznaczonych na nansowanie przyszych wiadcze emerytalnych. Do najistotniejszych zaoe reformy emerytalnej z 1998 r. naleao wprowadzenie nowych zasad ustalania wysokoci emerytury. Nowa formua wymiaru emerytury zostaa oparta na zasadzie cisego zwizku pomidzy skadk na ubezpieczenie emerytalne opacan w okresie podlegania ubezpieczeniu a wysokoci wiadczenia. W obu segmentach obowizkowego ubezpieczenia emerytalnego, repartycyjnym i kapitaowym, wysoko wiadczenia zaley wprost od wartoci skadki zgromadzonych na indywidualnym koncie ubezpieczonego, czyli dokadnie zapisanych na tym koncie. Podkrelam, e w obowizujcej obecnie formule zdeniowanej skadki wpisane s ekonomiczne zachty do przesunicia momentu przejcia na emerytur. Odsunicie w czasie decyzji o przejciu na emerytur pozwala osign efekt w postaci znacznego przyrostu nalenej emerytury w wyniku wyduenia okresu opacania skadek oraz skrcenia statystycznego okresu pobierania wiadczenia. Polacy wiedz, e warto pracowa duej, aby pniej pobiera wysze wiadczenie. Nie trzeba ich do tego zmusza, panie premierze. (Oklaski) Inne zaoenia reformy systemu emerytalnego dotyczyy rezygnacji ze stosowanej w systemie zdeniowanego wiadczenia przesanki stau ubezpieczeniowego oraz stopniowej likwidacji moliwoci wczeniejszego przechodzenia na emerytur, a take rozbudow trzeciego segmentu zabezpieczenia dochodw na staro. W efekcie tych zmian podwyszy si rzeczywisty wiek przechodzenia na emerytur w Polsce. Jeszcze w poprzedniej kadencji Sejmu podjte zostay dziaania legislacyjne, ktre ograniczyy pozytywne efekty reformy emerytalnej z 1998 r. W trakcie debaty nad zaoeniami ustawy zmniejszajcej wysoko skadki na ubezpieczenie emerytalne przekazywanej do otwartych funduszy emerytalnych, jak i pniej, przedstawiciele najwyszych wadz pastwowych wielokrotnie deklarowali, e nie s zwolennikami podnoszenia wieku emerytalnego. Dzi pewnie nie chc pamita o tych obietnicach. Wielokrotnie syszelimy z ust politykw Platformy Obywatelskiej zapewnienia, e mechanizm zdeniowanej skadki stosowany w systemie emerytalnym stanowi wystarczajc zacht do wyduenia
okresu aktywnoci zawodowej, przede wszystkim przez kobiety, szczeglnie w obliczu zagroenia otrzymania przez nie niskiego wiadczenia emerytalnego oraz spodziewanego zmniejszania si w przyszoci populacji osb w wieku produkcyjnym. Temat ustawowego zrwnania wieku emerytalnego kobiet i mczyzn oraz jego wyduania nie by take przedmiotem debaty publicznej w kampanii wyborczej do parlamentu jesieni 2011 r. Jeli ju si pojawi, to oceniany by krytycznie przez czoowych politykw partii rzdzcej i pana premiera, i pana prezydenta, i pana ministra nansw. Dlatego tak bardzo zaskakujce byo expos premiera Donalda Tuska, e nagle podniesienie wieku emerytalnego stao si jednym z gwnych zaoe programu tego rzdu. W projekcie ustawy, ktrej zaoe nie skonsultowano z partnerami spoecznymi, proponuje si goe podwyszenie wieku emerytalnego jako nowy sposb na zabezpieczenie systemu emerytalnego przed wpywem niekorzystnych zmian demogracznych. W tych warunkach obywatele, ktrzy przeszli ju jedn reform emerytaln, maj prawo czu si zdezorientowani. 14 lat po wprowadzeniu reformy wadza proponuje now recept na rozwizanie zdiagnozowanych ju i rozwizanych przed wielu laty problemw wpywu trendw demogracznych na system emerytalny. Zwracam uwag, e robi to ta sama wadza, ktra jeszcze rok temu zaprzeczaa, e wiek emerytalny bdzie podnoszony. (Oklaski) Pytam: Czy wobec tego dzisiejsza wikszo parlamentarna ma mandat do podjcia decyzji o podwyszeniu wieku emerytalnego? Naszym zdaniem gos w tej sprawie naley do spoeczestwa. (Oklaski) Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Zagroenia demograczne dla systemu ubezpiecze spoecznych zostay stwierdzone ju w drugiej poowie lat 90. ubiegego wieku. Efekty reformy z 1998 r. miay by widoczne w kolejnych latach i wpyn pozytywnie na sytuacj nansow Funduszu Ubezpiecze Spoecznych. Mechaniczne podniesienie do 67. roku ycia wieku emerytalnego kobiet i mczyzn powoduje rezygnacj z rezultatw zastosowanego pod koniec lat 90. XX w. innego, zdecydowanie bardziej skutecznego bodca zachcajcego do wyduenia okresu aktywnoci zawodowej, jakim jest omwiona wczeniej przeze mnie formua zdeniowanej skadki. Ani jedna generacja mczyzn, zaznaczam, ani jedna generacja mczyzn objtych reform emerytaln nie zdya jeszcze przej na emerytur wedug nowych zasad. Now emerytur pobieraj kobiety, ktre zdecydowan wikszo swojego ycia zawodowego przepracoway przed 1999 r. w warunkach starego systemu emerytalnego. Podwyszajc wiek emerytalny w tym momencie, rezygnuje si de facto z korzyci, jakie mg odnie system nansowy ubezpieczenia emerytalnego z wprowadzenia formuy zdeniowanej skadki, i co naley podkreli przyznania ubezpieczonemu prawa do podjcia decyzji o zaprzestaniu
335
Penomocnik Grupy Obywateli Piotr Duda pracy po osigniciu wieku 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mczyzn. W tych warunkach propozycj podwyszenia wieku emerytalnego naley uzna za przedwczesn i podyktowan wycznie poszukiwaniem sposobu na pokrycie rosncego decytu nansw publicznych. Dowodzi ona braku jednolitej i spjnej koncepcji zabezpieczenia systemu emerytalnego przed wpywem niekorzystnych zmian demogracznych na jego sytuacj nansow oraz braku konsekwentnej polityki wadz w tym zakresie. Naszym zdaniem propozycja nawet stopniowego podwyszania wieku emerytalnego zmierza w kierunku ograniczania wydatkw systemu emerytalnego. Podwyszanie wieku emerytalnego oznacza bowiem skrcenie przecitnego okresu pobierania wiadczenia emerytalnego. Niestety, jednoczenie konserwuje si nieracjonalny i niesprawiedliwy system zrnicowania obcie skadk ubezpieczeniow, ktry powinien by podporzdkowany zasadzie: rwna skadka od rwnego dochodu niezalenie od rda jego pochodzenia. (Oklaski) W Polsce do poprawy sytuacji nansowej systemu emerytalnego naley dy w pierwszej kolejnoci poprzez dziaania majce na celu zwikszenie jego przychodw. Na niski poziom przychodw ze skadek wpywaj negatywnie take zjawiska wystpujce na rynku pracy, jak rosncy odsetek osb wiadczcych prac w tzw. samozatrudnieniu oraz na podstawie umw cywilnoprawnych, syszymy o tzw. umowach mieciowych. Jestemy w Europie liderem pod wzgldem liczby tych umw. rednia w Unii Europejskiej to 12%. Zreszt Komisja Europejska zwrcia na to uwag, e Polska pod tym wzgldem wyprzedzia nawet Hiszpani, ktra do niedawna bya tutaj liderem. Te osoby opacaj skadk na ubezpieczenie spoeczne od niszej ni pracownicy podstawy wymiaru. Chodzi o upowszechnianie si tzw. elastycznych form zatrudnienia. Deklarowanie przez pracodawcw niszego wynagrodzenia anieli rzeczywicie wypacane pracownikowi czy zatrudnianie na czarno jest nie do przyjcia. Ci sami pracodawcy popieraj podwyszenie wieku uprawniajcego do przejcia na emerytur i jednoczenie krytykuj inicjatyw stopniowego, uzalenionego od wzrostu gospodarczego, podnoszenia pacy minimalnej do poziomu 50% redniego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Ci sami pracodawcy w 2011 r. osignli kolejny rekord zyskw polskich przedsibiorcw. Zyski w wysokoci ponad 100 mld z ulokowali w systemie bankowym, nie inwestujc w nowe, efektywne miejsca pracy, innowacyjne technologie czy podwyszenie standardw pracy. Nie wolno rwnie zapomina o prowadzcych pozarolnicz dziaalno gospodarcz i niebdcych pracodawcami, ktrzy w 99% pac skadk na ubezpieczenie spoeczne rwnie od niszej ni pracownicy podstawy wymiaru. (Oklaski)
(Gos z sali: Brawo.) (Pose Anna Bakowska: To jest to.) Skuteczna polityka pastwa zmierzajca do wyeliminowania tych patologii powinna przyczyni si do poprawy sytuacji nansowej funduszu emerytalnego, rentowego oraz Narodowego Funduszu Zdrowia. Efekt ten moe zosta osignity rwnie poprzez dziaania zmierzajce do poprawy warunkw wynagradzania, choby poprzez wspomniane przeze mnie podniesienie pacy minimalnej. Brak rwnowagi nansowej systemu ubezpiecze spoecznych oraz zagroenie niskimi emeryturami w przyszoci jest efektem niskiego poziomu pac w Polsce i to musimy sobie, drodzy pastwo, powiedzie. (Oklaski) Minimalne wynagrodzenie na poziomie 1500 z, a przecitne na poziomie 3500 z to jedne z niszych wynagrodze w pastwach Unii Europejskiej. Doskonale wiemy, e polski management zarabia ju na poziomie pastw Unii Europejskiej... (Gos z sali: Wicej.) ...a pracownicy 34 razy mniej. Od tego s pobierane skadki do systemu emerytalnego w wysokoci 19,5%, od tego przybdzie nam wicej pienidzy w systemie, a nie tylko w wyniku mechanicznego podnoszenia wieku emerytalnego. (Oklaski) Nie jest rwnie trafny argument, e podwyszenie wieku emerytalnego w Polsce jest niezbdne z uwagi na to, e tego typu dziaania zostay ju podjte w wikszoci pastw Unii Europejskiej. Na rwnie radykalne jak zaproponowane w opiniowanym projekcie ustawy podwyszenie wieku emerytalnego zdecydoway si do tej pory w Europie wycznie te pastwa, ktre w drugiej poowie ubiegego wieku nie zdecydoway si na wprowadzenie strukturalnych reform systemu emerytalnego, takich jak zastosowane w Polsce w 1998 r. Podwyszenie wieku emerytalnego w tych pastwach wpisuje si w proces reform o charakterze parametrycznym, zakadajcych ewolucyjne zmiany, ktre dostosowuj system ubezpiecze spoecznych do funkcjonowania w nowych warunkach spoeczno-ekonomicznych. Polska wybraa drog reform strukturalnych, ktre jak wspomniano wyej zakaday gbok zmian koncepcji i funkcjonowania systemu emerytalnego. Obecnie, proponujc podwyszenie wieku emerytalnego, proponuje si now recept na problemy spoeczne i ekonomiczne, zdiagnozowane, panie premierze, w Polsce ju przed kilkunastu laty. Wysoka Izbo! Dyskusja na temat tak drastycznego, jak proponuje rzd, podwyszenia wieku emerytalnego jest moliwa w pastwach o ustabilizowanej sytuacji na rynku pracy, posiadajcych efektywny system publicznej opieki zdrowotnej. Nie bez znaczenia jest rwnie redni wiek doycia obywateli tych pastw. redni wiek doycia obywateli polskich wprawdzie si wydua to jest prawda i o tym mwimy ale w porwnaniu z wiekiem obywateli tych pastw jest nadal krtki. Jeli chodzi o oczekiwan dugo dalszego trwania ycia Polek i Polakw w porwnaniu z oczekiwan dugoci ycia obywa-
336
Penomocnik Grupy Obywateli Piotr Duda teli 27 krajw Unii Europejskiej, mczyni s usytuowani na 21. miejscu, a kobiety na 19. miejscu wrd tych pastw. Niestety nie inaczej ksztatuj si okresy pozostawania w zdrowiu. I tak pod wzgldem dugoci pozostawania w zdrowiu po osigniciu wieku 65 lat mczyni lokuj si na 20. miejscu, a kobiety na 18. miejscu. Nie wolno zapomnie, e w krajach, w ktrych dalsze trwanie ycia jest krtsze ni w Polsce, granica wieku emerytalnego nie przekracza obecnie obowizujcej u nas. Niemcy, ci Niemcy tak czsto przytaczani jako liderzy europejscy w reformowaniu swojego systemu emerytalnego i podnoszeniu wieku emerytalnego, ju teraz... (Gos z sali: Jacy Niemcy?) Pastwo mnie rozmieszaj. ...rozpoczli debat nad tym, jak sprbowa go zawiesi, przynajmniej na okres piciu lat. Niemieccy socjaldemokraci, ktrzy wprowadzili wyduenie wieku emerytalnego, dzi wnosz o dyskusj i zawieszenie go z jednego powodu. Prosz zwrci uwag na podstawowy argument. Mimo e w Niemczech jest najnisze bezrobocie w pastwach Unii Europejskiej, to argument jest jeden: zbyt dua liczba osb w grupie wiekowej 6064 lata pozostaje bez pracy. Mam obawy, e w Polsce bdzie jeszcze gorzej ni w Niemczech. (Oklaski) Podwyszenie wieku emerytalnego powinno suy bowiem wydueniu okresu aktywnoci zawodowej ubezpieczonych, bo od tego bd skadki w systemie, a nie od tego, czy polepszy nam si samopoczucie od liczby 67. Cel ten moe zosta osignity pod warunkiem zapewnienia pracownikom zbliajcym si do osignicia wieku emerytalnego miejsca pracy oraz zachowania przez nich zdolnoci do pracy. To jest podstawowa rzecz. (Oklaski) W przeciwnym razie oszczdnoci wynikajce ze skrcenia okresu pobierania emerytury przeo si na wzrost wydatkw na wiadczenia dla osb pozostajcych bez pracy na zasiki dla bezrobotnych, wiadczenia przedemerytalne, a take dla osb niezdolnych do pracy na renty z tytuu niezdolnoci do pracy. W przypadku Polski warunki te nie s spenione. Wysoki poziom bezrobocia, szczeglnie wrd osb w wieku przedemerytalnym, a take osb modych, jak rwnie niska dostpno wiadcze zdrowotnych nansowanych ze rodkw publicznych oraz spadajcy wskanik ksztacenia ustawicznego uzasadniaj twierdzenie, e podwyszenie wieku emerytalnego nie przyniesie zakadanych efektw. Nie bez znaczenia jest rwnie fakt, e w Polsce przecitny roczny czas pracy jest o wiele duszy ni ma to miejsce w krajach Unii Europejskiej. W stosunku do obywateli takich krajw, jak Niemcy czy Holandia, Polacy pracuj przecitnie w roku od 520 do 572 godzin wicej ni pracownicy z tych pastw. Nie pozostaje to bez negatywnego wpywu na zachowanie zdolnoci do pracy w wieku przedemerytalnym i nie-
stety jest powodem stosunkowo krtkiego okresu pozostawania w zdrowiu po przejciu na emerytur. Wedug bada przeprowadzonych w 2008 r. przez Fundacj Dublisk starsi pracownicy w Polsce, prosz tego dobrze sucha, w wikszym stopniu skar si na problemy zdrowotne ni wynosi rednia w caej Unii Europejskiej. Wedug tegorocznego raportu Eurobarometru redni wiek, do ktrego polscy pracownicy oceniaj swoj zdolno do wykonywania pracy na obecnym stanowisku, wynosi 58,5 roku. Powtarzam 58,5 roku. Jednoczenie tylko 11% z nich bierze pod uwag moliwo zmiany miejsca pracy, eby pracowa do 65. roku ycia. Dotychczasowa praktyka wskazuje, e programy rzdowe dotyczce wspierania zatrudnienia i aktywnoci zawodowej osb powyej 50. roku ycia, czyli synny program 50+, oraz wspierania rwnoci pci na rynku pracy maj niewielki wpyw na zmian sytuacji na rynku pracy. Ich wpyw na indywidualne decyzje pracodawcw jest bowiem bardzo ograniczony. Pracodawcy nie s zainteresowani utrzymywaniem i tworzeniem alternatywnych miejsc pracy dla osb z dugim staem pracy i wykorzystaniem ich dowiadczenia i wiedzy. Przeciwnie, cz pracodawcw dyskryminuje starszych pracownikw. Wypowied przedstawiciela jednej z organizacji pracodawcw, prosz sucha, dotyczca tego, e zatrudnienie nowego pracownika wchodzcego w okres ochronny naley traktowa jako dziaanie na szkod spki taka jest cz polskich pracodawcw, nie mwi, e wszyscy, bo jest to nieprawda, ale cz, moe i wiksza cz jest najlepszym przykadem tej niedopuszczalnej tendencji. Nie przekonuje rwnie argument o koniecznoci podniesienia wieku emerytalnego oraz jego zrwnania dla kobiet i mczyzn z uwagi na respektowanie zasady rwnego traktowania ubezpieczonych ze wzgldu na pe. Zgodno zrnicowania wieku emerytalnego kobiet i mczyzn z konstytucyjnymi zasadami rwnoci wobec prawa oraz rwnych praw kobiet i mczyzn stanowia w ostatnim czasie przedmiot rozwaa Trybunau Konstytucyjnego. W wyroku z dnia 15 lipca 2010 r. trybuna uzna, e art. 24 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych, ustanawiajc odmienne warunki nabycia prawa do emerytury dla przedstawicieli obu pci, nie narusza art. 32 i 33 ustawy zasadniczej. Zdaniem trybunau niszy w porwnaniu z mczyznami wiek emerytalny kobiet znajduje uzasadnienie w odmiennej sytuacji spoecznej kobiet oraz w obiektywnych rnicach natury biologicznej. Rozwizanie to znajduje podstaw w art. 2 konstytucji i wyraonej w nim zasadzie sprawiedliwoci spoecznej, w art. 18 ustawy zasadniczej i proklamowanej w nim zasadzie opieki pastwa nad maestwem, macierzystwem, rodzicielstwem i rodzin oraz w art. 71 ust. 2 i podkrelonej w nim szczeglnej roli macierzystwa. W warunkach, w ktrych obowizujce przepisy prawa pracy i ubezpiecze spoecznych nie ograniczaj moliwoci kontynuowania
337
Penomocnik Grupy Obywateli Piotr Duda pracy zarobkowej po osigniciu wieku emerytalnego, niszy wiek emerytalny nie powinien by traktowany jako rozwizanie o charakterze dyskryminacyjnym. Podsumowujc, w Polsce nie zostay spenione warunki do podwyszania ustawowego wieku emerytalnego. Mechanizmy ekonomiczne zachcajce do wyduania okresu aktywnoci zawodowej, wpisane w formu zdeniowanej skadki, pozwalaj ubezpieczonemu na samodzielne podjcie decyzji odnonie do momentu przejcia na emerytur. Decyzja ta zaley od wielu indywidualnych czynnikw, takich jak sytuacja ekonomiczna pracodawcy, perspektywa znalezienia innego zatrudnienia, kwalikacje zawodowe ubezpieczonego, oczekiwania odnonie do poziomu ycia poza zakoczeniu okresu aktywnoci zawodowej, inne formy aktywnoci, jak stan zdrowia czy samopoczucie. Wiek emerytalny obowizujcy obecnie w Polsce naley zatem traktowa jako wiek minimalny, ktrego osignicie nie oznacza automatycznie zaprzestania pracy zarobkowej. W przypadku osb, ktre zachoway zdolno i ch do pracy po osigniciu wieku emerytalnego, wiadomo tego, w jaki sposb wyduenie okresu pracy zarobkowej wpywa na wysoko przyszego wiadczenia, stanowi wystarczajcy czynnik zachcajcy ubezpieczonego do odroczenia momentu przejcia na emerytur. Dotyczy to szczeglnie kobiet, ktre zarwno przed osigniciem wieku emerytalnego, jak i po przekroczeniu granicy 60 lat cz prac zarobkow z opiek nad innymi czonkami rodziny. (Gos z sali: Piotrek, czas.) Dla nich propozycja wyduenia wieku przejcia na emerytur o 7 lat spoecznie jest nie do zaakceptowania. (Oklaski) Zrozumcie to pastwo, nie do zaakceptowania. Pani Marszaek! Panie Posanki! Panowie Posowie! Bdem jest mylenie, e uda si uzyska popraw bilansu Funduszu Ubezpiecze Spoecznych wycznie na drodze podwyszenia wieku emerytalnego. Trzeba wykona szereg dziaa w wielu obszarach: w samym systemie ubezpiecze spoecznych, na rynku pracy, w sferze ochrony zdrowia, w zakresie prewencji i prolaktyki zdrowia, w zakresie bezpieczestwa i warunkw wykonywania pracy, w dziedzinie nauki i ksztacenia, w dziedzinie usug wspomagajcych mobilno zawodow, w polityce migracyjnej czy w sferze nansw publicznych i w polityce wynagrodze. Koniecznoci i wyzwaniem systemu jest utrzymanie waciwej relacji pomidzy dwoma grupami: paccych skadki, czyli pracujcych, i pobierajcych wiadczenia. W ramach obecnych zasad ta relacja szybko ronie na korzy grupy pobierajcych wiadczenia. I tu jest zgodno. Wyduenie wieku emerytalnego spowoduje oczywicie, e liczba wiadczeniobiorcw bdzie rosa znacznie wolniej, natomiast nie naley zakada, e te zmiany w sposb realny, a w kadym
razie znaczco, wpyn na liczb pracujcych i paccych skadki. Nie ma powodu, by twierdzi, e w perspektywie kilku lub nawet kilkunastu lat grozi nam dramatyczny niedobr pracownikw. Tak by byo, gdyby ludzie rzeczywicie masowo uciekali na emerytury i rezygnowali z aktywnoci zawodowej. Wtedy spraw kluczow byoby przymusowe zatrzymanie ich duej w pracy przez wyduenie wieku emerytalnego. Pomijajc tu kwesti skutecznoci takiego dziaania, zauwamy przede wszystkim, e pracownicy wprawdzie chc moliwie szybko osign uprawnienia emerytalne, bdce gwarancj ekonomicznego bytu, ale jednoczenie wyraaj gotowo kontynuacji zatrudnienia. Dzi wielu tego nie robi, bo bezrobocie spycha ich z rynku pracy. Niektrzy nie kontynuuj pracy zawodowej ze wzgldw zdrowotnych lub dlatego, e podejmuj inny rodzaj aktywnoci, szczeglnie w zakresie opieki nad czonkami rodziny. W okresie ostatnich lat odsetek osb w wieku 50+ w grupie wszystkich osb zarejestrowanych w urzdach pracy wzrs z 15,9% w 2005 r. do 22,1% w listopadzie 2011 r. i po raz pierwszy przekroczy odsetek osb bezrobotnych w wieku do 25 lat. Trzeba tu postawi pytanie i znale odpowied na to pytanie. Spord osb pracujcych osigajcych wiek uprawniajcy do przejcia na emerytur 62% wyraa gotowo kontynuacji zatrudnienia. Podobnie jest w przypadku osb pozostajcych bez pracy w wieku 5559 lat 43% tych osb wyraa ch wykonywania pracy po osigniciu wieku emerytalnego, ale osoby te przedstawiaj jednoczenie swoje oczekiwania co do warunkw jej wykonywania. Zmniejszenie obcie wysikowych, dostosowanie warunkw pracy do zmniejszajcej si zdolnoci jej wykonywania, zwikszenie bezpieczestwa, skrcony i elastyczny czas pracy, czenie wynagrodzenia za prac ze wiadczeniem to s oczekiwania i warunki. (Oklaski). To s wyzwania konieczne i niezbdne do zwikszenia rzeczywistej aktywnoci zawodowej osb w wieku starszym, ale nie wolno nam zapomnie, e kapita emerytalny budujemy przez cay okres aktywnoci zawodowej. Nie nastpi to, jeli nie ustabilizujemy i nie zwikszymy zatrudnienia osb modych. Nie wolno przy tym zapomnie o dziaaniach na rzecz podnoszenia poziomu zdrowia publicznego, zwikszenia zdolnoci do wykonywania pracy, rozwoju prewencji wypadkowej i przeciwdziaania skutkom chorb zawodowych. Mechaniczne podnoszenie wieku emerytalnego tego nie uczyni. Wydatki na prewencj i prolaktyk w Polsce s 250 razy mniejsze ni np. w Niemczech czy we Francji. Z kolei wydatki przedsibiorcw na popraw warunkw pracy i bezpieczestwa pracy w ostatniej dekadzie spady do poziomu 1% oglnych kosztw ich dziaalnoci. Zaniechanie tych dziaa spowoduje, e zamiast osb aktywnych zawodowo paccych skadki bdziemy mieli zwikszon liczb wiadczeniobiorcw systemu rentowego, chorobowego i socjalnego. (Oklaski)
338
Penomocnik Grupy Obywateli Piotr Duda Nie mniej wane jest przyjcie precyzyjnego planu przeciwdziaania demogracznej depresji. Tak drastycznie niski potencja ludnociowy Polski 1,3 dziecka na kobiet nie da si wytumaczy oglnowiatowym trendem starzenia si spoeczestwa czy spadkiem prokreacji w krajach rozwinitych. Wedug renomowanego wydawnictwa Factbook ju w tym roku, w globalnych statystykach dzietnoci, Polska spadnie z 207. na 209. miejsce wrd 222 krajw wiata. Czy to pastwu nic nie mwi? Czy nie trzeba bi na alarm? (Oklaski) Wyzwaniem jest narodowa strategia demograczna oparta o polityk wspierania rodziny i powizanie z polityk migracyjn. (Oklaski) Tak, panie posanki i panowie posowie, to s rzeczy konieczne, trzeba to wykona. Samo wyduenie wieku emerytalnego to droga na skrty, droga donikd. To od was zaley, czy rzd wybierze t drog, czy zmusicie rzdzcych do rzeczywistych i efektywnych dziaa. Wczoraj podczas debaty o kierunkach polityki zagranicznej pan minister Sikorski uczy nas patriotyzmu. Mwi, e o postawie obywatelskiej i patriotycznej stanowi gosowanie za reformami, dzisiaj za reform emerytaln. Panie ministrze Sikorski, w dzisiejszych czasach patriotyzmem nie jest mechaniczne podnoszenie rk w ramach dyscypliny partyjnej (Oklaski), ale wysiek na rzecz modernizacji Polski, rozwoju narodu polskiego, polepszenia warunkw ycia i bezpieczestwa naszych obywateli, tworzenia szans w odniesieniu do indywidualnych i zbiorowych ambicji oraz potrzeb. (Oklaski) Wysoka Izbo! Czsto sugeruje si tendencyjno pytania, podwaajc sens referendum, ktre poparo 2 mln Polakw. Teraz znaj pastwo sens i cel referendum. Pan premier Donald Tusk, nie tylko pan premier, ale wielu politykw Platformy, take Polskiego Stronnictwa Ludowego, sugeruje, by referendum wzbogaci o kolejne pytanie, np. czy chcesz wysze wiadczenie czy wczeniej przechodzi na emerytur. Panie premierze, spni si pan z tym pytaniem. Takie zadanie Polki i Polacy urodzeni po 1948 r. dostali do odrobienia ju w 1998 r. po wprowadzeniu reformy emerytalnej. (Oklaski) Krytycy zarzucaj, e pytanie referendalne jest zbyt proste, narzucajce odpowied, a przez to wypaczajce obiektywizm wynikw. Nic bardziej mylnego. Masowe gosowanie musi mie tak sformuowane pytanie. W referendum nard wyraa swoj wol, wskazujc kierunek, a dopiero pniej jest to przekadane na bardziej szczegowe rozwizania prawne. Taka jest prawda i sens referendum. (Oklaski) Panie posanki, panowie posowie, prosz sobie przypomnie dwa referenda z 1996 r. ja nie mwi, e wikszo, ale ile osb z pastwa te byo wtedy posami i posankami i prawdopodobnie gosowao za tym referendum z 1996 r. to byy referenda tzw. uwaszczeniowe i prywatyzacyjne. Oba te referenda poddaway pod powszechne gosowanie rwnie je-
dynie oglne zagadnienia, ktre pniej miay by precyzyjnie ujte w ustawach i rozporzdzeniach. Nikt wtedy nie zarzuca tego, e tak istotne ekonomicznie zagadnienia, bo to byy ekonomiczne pytania i treci, poddawane s pod powszechne gosowanie i tego, e s tendencyjne. Nikt nie mwi, tak jak to si dzi dzieje, e s to gosowania nad sprawami z gatunku: Czy chcesz by pikny i bogaty? Ja przypomn, 29 listopada 1995 r. prezydent RP Lech Wasa po uzyskaniu zgody Senatu zarzdzi referendum dotyczce powszechnego uwaszczenia. Pytanie: Czy jeste za przeprowadzeniem powszechnego uwaszczenia obywateli? He, he. (Oklaski) Z gatunku: Czy chcesz by mody, pikny i bogaty? 94% spoeczestwa, ktre brao udzia w referendum, opowiedziao si na tak. Frekwencja bya na poziomie 34%. 18 lutego 1996 r. odbyo si referendum prywatyzacyjne. Sejm 21 grudnia 1995 r. podj uchwa o przeprowadzeniu referendum w niektrych kierunkach dotyczcych majtku pastwowego. Wtedy na pewno posem by pan pose elichowski, ktry tak czsto wymiewa ide tego referendum. Zacytuj pytanie: Czy jeste za tym, aby zobowizania wobec emerytw i rencistw oraz pracownikw sfery budetowej, wynikajce z orzecze Trybunau Konstytucyjnego, byy zaspokojone z prywatyzowanego majtku pastwowego? (Wesoo na sali, oklaski) Kto powie, e nie? No kto powie, e nie? (Oklaski) Czy jeste za tym, aby cz prywatyzowanego majtku pastwowego zasilia powszechne fundusze emerytalne? No kto powie, e nie? (Wesoo na sali, oklaski) Kady chce by pikny, mody i bogaty. Czy jeste za tym, aby zwikszy warto wiadectw udziaowych narodowych funduszy inwestycyjnych przez objcie tym programem dalszych przedsibiorstw? Kto powie, e nie? (Wesoo na sali, oklaski) Czy jeste za uwzgldnieniem w programie uwaszczeniowym bonw prywatyzacyjnych? Prosz bardzo. A nasze referendum si wymiewa. To, e dzi spotykamy si z takimi zarzutami, wiadczy wycznie o tym, jak kopotliwe i niewygodne dla rzdu moe by zadanie pytania, zapytanie o zdanie wasnych obywateli. A przecie referendum to najblisza doskonaoci forma demokracji bezporedniej. (Oklaski) Daje ona obywatelom szanse na wypowiedzenie si w tak kluczowej dla nich kwestii. Da te szans na oglnokrajow dyskusj w tej sprawie. Publiczna debata referendalna pozwoli wszystkim, take panu, panie premierze przecie panu te zaley na tej reformie i na tym, eby pan mg si podczas tej debaty wypowiada na przedstawienie swoich racji. Pniej Polacy zdecyduj, ktre argumenty maj dla nich wiksz wag. Zacytuj pana sowa, panie premierze, bo przed wyborami zawsze pan mwi tak: Zdajmy si na mdro Polakw, Polek i Polakw. (Wesoo na sali) Niech si pan zda. (Oklaski) (Gos z sali: Brawo, brawo!) Pozwlcie mi pastwo powtrzy rwnie inne sowa pana premiera i innych kluczowych politykw
339
Penomocnik Grupy Obywateli Piotr Duda Platformy Obywatelskiej, ale nie tylko. Jedna z moich ulubionych sentencji w yciu mwi, e czowiek jest wart tyle, ile jego sowo. Sprawdmy wic, ile s warte sowa pana premiera, pana prezydenta, ministra nansw. Pan premier Donald Tusk dla Gazety Wyborczej 19 marca ub.r. mwi: Nie wierz, eby wszyscy ludzie zbliajcy si do 70 lat mogli pracowa w swoich zawodach z rwn wydajnoci, jak robili to wczeniej. Trzeba znale rozwizania elastyczne, mikkie, przede wszystkim dobre dla ludzi, zachcajce ich do duszej aktywnoci zawodowej, a w konsekwencji dobre dla rwnowagi demogracznej na rynku pracy. (Oklaski) (Pose Arkadiusz Mularczyk: Niemoliwe.) Teraz pan prezydent Bronisaw Komorowski, ktry, jak wiecie, te jest przeciwko referendum, a w debacie 28 czerwca 2010 r. w kampanii prezydenckiej z panem prezesem Jarosawem Kaczyskim w TVP Info mwi tak: W Polsce nie ma potrzeby podnoszenia wieku emerytalnego. (Wesoo na sali, oklaski) Mona stworzy moliwo wyboru, na przykad czenie z wysz emerytur. Nic na si. (Wesoo na sali, oklaski) Mao? Mao? (Gosy z sali: Kam-cy! Kam-cy! Kam-cy) (Gosy z sali: Mao!) To na gorzki deser. Ostatnia ze zamanych zapowiedzi, tym razem pana ministra Jacka Rostowskiego, przedstawiona w Radiu TOK FM: Nie chciabym angaowa si w reformy bolesne i niepotrzebne, jak np. podwyszanie wieku emerytalnego. (Wesoo na sali) Wprowadzilimy system, ktry ju zachca do duszego pozostawania na rynku pracy i nie ma potrzeby podwyszenia wieku emerytalnego. (Wesoo na sali, oklaski) (Gosy z sali: O-szu-ci! O-szu-ci! O-szu-ci) Panie Prezydencie! Panie Premierze! Panie Ministrze! Co si stao w ostatnich miesicach, e tak zmienilicie zdanie? (Gos z sali: Nie ma wyboru.) Co z waszym honorem, co z odpowiedzialnoci za sowa? Polacy nie zapomnieli tych obietnic. Te 2 mln podpisw jest rwnie na to dowodem. I na koniec co, co rzd i koalicja, ale w ogle wszyscy politycy, lubi najbardziej, kochaj, czyli sondae. Wedug badania Centrum Badania Opinii Spoecznej sprzed dwch tygodni podwyszeniu wieku emerytalnego dla kobiet do 67. roku ycia sprzeciwia si prawie 91% Polakw, za podwyszeniu wieku dla mczyzn przeciwnych jest 84% badanych. Dla penego obrazu podam te, e zmiany w systemie emerytalnym w stosunku do kobiet popiera 8% Polakw, w stosunku do mczyzn 15%. Inne, badania konkurencyjnego OBOP sprzed kilku dni, rwnie nie pozostawiaj zudze. Za podwyszeniem wieku emerytalnego do 67. roku ycia dla mczyzn opowiedziao si 7% ankietowanych, za przejciem na emerytur kobiet w tym wieku 3% badanych. I jeszcze
sonda OBOP powicony samemu referendum. A 64% Polakw uwaa, e rzd powinien przeprowadzi referendum w sprawie podwyszenia wieku emerytalnego. Tylko 3% respondentw jest temu przeciwne. Pani Marszaek! Panie Posanki i Panowie Posowie! Trudno o bardziej jednoznaczne wyniki bada. Polki i Polacy nie chc, aby tak wane zmiany zachodziy w tak szybkim tempie, bez wyczerpujcych temat konsultacji. Chc si w tej sprawie wypowiedzie, chc referendum. Dlatego apeluj: Poprzyjcie uchwa w sprawie referendum. Prosz was o to. (Dugotrwae oklaski) (Gosy z sali: Brawo!) Na zakoczenie zwracam si jeszcze do pana premiera Pawlaka i pana premiera Tuska. Drodzy panowie premierzy, nie mylcie, e wasza gra obliczona na podnoszenie napicia, gra w zego i dobrego policjanta, stranika nansw publicznych i wraliwego spoecznie, zmyli Polakw. (Oklaski) Rzucone w wyniku koalicyjnego kompromisu marne czstkowe emerytury nie zastpi realnych dziaa. Nie w tym rzecz, panowie. Te czstkowe emerytury mona skwitowa jednym e teraz si nam proponuje albo pracowa do mierci, albo szybciej umrze z godu. (Oklaski) Gwoli formalnoci powinienem poda skutki nansowe takiego referendum i rda pokrycia kosztw. Proponuj zatem, aby ewentualne referendum odbyo si w cigu jednego dnia wolnego od pracy. rdem pokrycia kosztw, w myl ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o referendum oglnokrajowym, jest rezerwa budetowa. Rezerwa jest zaplanowana w wysokoci 95 mln z. Koszty referendum nie powinny przekroczy jej wysokoci. Panie Posanki! Panowie Posowie! Prosz o przyjcie uchway o poddanie pod referendum oglnokrajowe sprawy o szczeglnym znaczeniu dla pastwa i obywateli dotyczcej powszechnego wieku emerytalnego kobiet i mczyzn. Dzikuj bardzo. (Posowie Klubw Parlamentarnych Prawo i Sprawiedliwo oraz Solidarna Polska wstaj, dugotrwae oklaski) (Posowie Klubw Parlamentarnych Prawo i Sprawiedliwo oraz Solidarna Polska: Solidarno! Solidarno! Zwyciymy! Zwyciymy!)
Marszaek:
Dzikuj panu penomocnikowi. Sejm ustali w dyskusji nad tym punktem porzdku dziennego podzia czasu midzy kluby, w zalenoci od ich wielkoci, w granicach od 102 do 13 minut, to jest debat redni. Otwieram dyskusj. Informuj jednoczenie, e po wystpieniach (Pose Jarosaw Kaczyski: Prosz o gos.) Za moment, skocz czyta zdanie. (Oklaski)
340
Marszaek Informuj, e po wystpieniach posw, po wystpieniach klubowych gos zabierze prezes Rady Ministrw pan Donald Tusk. Bardzo prosz, panie pole. (Gos z sali: Panie premierze.) Z wnioskiem formalnym, jak rozumiem.
Pose Jarosaw Kaczyski:

Tak, oczywicie. Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Wysuchaem wraz z ca Wysok Izb naprawd bardzo powanego i bardzo wanego przemwienia. W zwizku z tym sdz, e powinnimy mie kilka, moe kilkanacie minut na zastanowienie si. Wnosz w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwo o 15-minutow przerw. Dzikuj bardzo. (Oklaski)
Marszaek:
Dzikuj bardzo, panie pole. Poniewa pad wniosek formalny o przerw, poddam ten wniosek pod gosowanie. (Pose Stefan Niesioowski: Odrzuci.) (Gosy z sali: Nie, nie.) (Gosy z sali: Tak, tak.) Czy wszyscy posowie s gotowi? (Gos z sali: Nie trzeba gosowa.) Rozumiem, e to bya proba klubu? (Gos z sali: Tak.) W takim razie ogaszam 15 minut przerwy. (Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 21 do godz. 10 min 40)
Marszaek:
Wznawiam obrady. Prosz o zajmowanie miejsc i wyciszenie rozmw. Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 13. porzdku dziennego. Prosz o zabranie gosu pana posa Dariusza Rosatiego, przedstawiciela klubu Platforma Obywatelska.
Pose Dariusz Rosati:

Pani Marszaek! Panie Premierze! Panie i Panowie Posowie! Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska jest przeciwny projektowi referendum w sprawie wieku emerytalnego i wnosi o odrzucenie obywatelskiego wniosku o przeprowadzenie referendum w tej sprawie.
Myl, e nikt nie jest zaskoczony tym, co powiedziaem. Po pierwsze, przedoony projekt jest niezgodny z prawem, w tym zwaszcza z przepisami ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o referendum oglnokrajowym. Po drugie, co waniejsze, wniosek o przeprowadzenie referendum jest nie do przyjcia ze wzgldw spoecznych, poniewa spowodowaoby to drastyczne obnienie poziomu ycia wszystkich grup spoecznych, w tym zwaszcza przyszych emerytw. Po trzecie, przedoony projekt jest w najwyszym stopniu szkodliwy dla pastwa polskiego, poniewa grozi zaamaniem nansw publicznych i wieloletni stagnacj gospodarcz. (Oklaski) (Pose Waldemar Andzel: Oszuci.) Wreszcie po czwarte, propozycja referendum w przedoonej postaci, a zwaszcza pytanie, ktre zostao sformuowane, jest wielk polityczn manipulacj. (Oklaski) (Pose Andrzej Adamczyk: Jestecie szkodliwi.) Jeli chodzi o niezgodno wniosku z przepisami prawa, to art. 63 ust. 2 ustawy z 2003 r. o referendum oglnokrajowym stwierdza, e, cytuj: Referendum z inicjatywy obywateli nie moe dotyczy wydatkw i dochodw, w szczeglnoci podatkw i innych danin publicznych. Wprawdzie przedoony wniosek odnosi si pozornie do wieku emerytalnego, ale w istocie dotyczy wydatkw publicznych. Jest bowiem rzecz oczywist, e to ustawowy wiek emerytalny, czyli moment uzyskania uprawnie do wiadczenia emerytalnego decyduje o wielkoci wydatkw z budetu pastwa, przynajmniej w perspektywie do 2050 r., kiedy zakoczony zostanie okres przejciowy pomidzy starym systemem a nowym systemem emerytalnym. Im wyszy wiek emerytalny, czyli im duej pracujemy, tym wolniej ronie liczba emerytw i tym wolniej spada liczba pracujcych. O tym mwi pan przewodniczcy Duda. Utrzymanie obecnego wieku emerytalnego, jak chc tego wnioskodawcy, oznacza szybszy wzrost liczby emerytw i szybszy spadek liczby osb pracujcych. Musi to powodowa duy wzrost wydatkw z budetu pastwa, poniewa z jednej strony powiksza si biecy decyt rodkw w Zakadzie Ubezpiecze Spoecznych, a z drugiej strony, o czym nie byo jeszcze mowy, rosn dopaty do emerytur minimalnych, chyba e, szanowni pastwo, zrezygnujemy z dopat do emerytur minimalnych. (Wesoo na sali) Oznacza to, e wynik referendum pociga za sob znaczne nansowe skutki dla budetu, w szczeglnoci dla wydatkw publicznych, a wic odnosi si do materii, ktra nie moe by przedmiotem referendum z inicjatywy obywateli. Zatem na gruncie prawnym wniosek jest nie do przyjcia. Nie chc oczywicie ograniczy si tylko do argumentw prawnych. Decydujce s argumenty spoeczne i ekonomiczne. Chc je tu przedstawi przede wszystkim ze wzgldu na szacunek, z jakim odnosz si do 2 mln Polakw, ktrzy zdecydowali si zoy swj podpis pod wnioskiem o referendum.
341
Pose Dariusz Rosati Dla ekspertw i czci politykw konieczno podnoszenia wieku emerytalnego jest oczywista i nie wymaga duszych wywodw. Wszystkie dostpne analizy i prognozy przygotowane i publikowane przez orodki eksperckie, krajowe i zagraniczne, w tym ONZ, OECD, Eurostat, Bank wiatowy, a take nasze, krajowe, jak Gwny Urzd Statystyczny i Zakad Ubezpiecze Spoecznych, jednoznacznie pokazuj, e ze wzgldu na niekorzystne tendencje demograczne w Polsce i w innych krajach europejskich obecny wiek emerytalny jest po prostu nie do utrzymania. Wszystkie kraje Unii Europejskiej podnosz lub ju podniosy ustawowy wiek emerytalny. Polska jest w tym wzgldzie opniona. Na przykad wiek emerytalny dla kobiet jest w Polsce najniszy w Unii Europejskiej. adne inne pastwo nie ma w tej chwili w ustawodawstwie 60-letniego ustawowego wieku emerytalnego dla kobiet, tzn. jeeli ma, to przygotowuje ju ustawy, podjo ju zmiany prawne, ktre maj ten wiek zmieni. Ale wrd ogromnej wikszoci Polakw, mam wraenie, e wikszoci tych, ktrzy podpisali si pod wnioskiem o referendum, utrzymuje si zudne przekonanie, e mona krcej pracowa i pobiera niezmienion emerytur. Jest to grone zudzenie, ktre podtrzymuj niestety niektrzy nieodpowiedzialni politycy i dziaacze zwizkowi. Dlatego chciaem przypomnie kilka faktw dotyczcych naszej demograi. Po pierwsze, yjemy coraz duej. To w ogle jest dobra wiadomo, ale oczywicie ma konsekwencje dla systemw emerytalnych. W porwnaniu z rokiem 1950 kobiety obecnie yj duej rednio o 18 lat, a mczyni o 16 lat, a ustawowy wiek emerytalny od tamtego czasu si nie zmieni i nadal wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mczyzn, jak w kocu lat 40. Po drugie, oznacza to, e krcej pracujemy i duej yjemy na emeryturze. W 1950 r. redni okres ycia na emeryturze wynosi 68 lat. Dzi mczyzna przebywa na emeryturze rednio 18 lat, a kobieta prawie 24 lata. 50 lat temu kobieta powicaa 69% swojego ycia na prac, obecnie jest to 42%. Okres pracy dla mczyzn spad z 72% czasu ycia do 49% czasu ycia. Oznacza to, e kiedy pracowalimy 20 lat w przypadku mczyzn i 9 lat w przypadku kobiet na jeden rok emerytury. Obecnie pracujemy zaledwie 2,3 roku w przypadku mczyzn i 1,4 roku w przypadku kobiet na kady jeden rok emerytury. W 2040 r., bo te tendencje niestety bd kontynuowane, mczyni bd yli na emeryturze rednio 23 lata, a kobiety a 27 lat i nie jest to oczywicie demagogia, nie s to adne wymysy. To s twarde dane, to s analizy przeprowadzone przez niezalene orodki analityczne krajowe i zagraniczne. (Pose Waldemar Andzel: Skd te dane?) Pastwa posw z Prawa i Sprawiedliwoci, po pierwsze, prosz o pozwolenie dokoczenia mi mojego wystpienia, a, po drugie, zachcam do lektury, dlate-
go e naprawd gwnym wrogiem dobrej polityki w tej Izbie staje si ignorancja i brak wiedzy. (Oklaski) Jeeli bdziemy yli tak dugo, to oczywicie powstaje pytanie skd wzi pienidze na wypat emerytur przez 2025 lat. Po trzecie, rodzi si coraz mniej dzieci. W peni popieram apel pana posa Dudy, zwaszcza do pa posanek, aby zrobi co z nasz dzietnoci. Niemniej jednak w efekcie maleje liczba ludnoci w wieku produkcyjnym. W 1950 r. na jednego emeryta przypadao 8 pracujcych. Obecnie przypada 3,8 pracujcego na jednego emeryta. (Gwar na sali) Pani posanko, prosz sucha, bo moe si pani czego ciekawego dowiedzie. (Oklaski) Rwnie ta tendencja utrzyma si w przyszoci. Wedug aktualnych prognoz liczba Polakw w wieku produkcyjnym spadnie z 26 mln obecnie do 21 mln w 2040 r. To jest odpowied na pytanie, czy zabraknie nam rk do pracy. Tak, bdzie brakowao rk do pracy, jeeli bdziemy chcieli utrzyma tempo wzrostu gospodarczego odpowiednie do naszych ambicji i aspiracji. W efekcie, jeeli nie zmienimy wieku emerytalnego, za 28 lat na jednego emeryta bdzie przypadao zaledwie 1,6 pracujcych. Krtko mwic, demograa powoduje, e bdziemy mieli coraz wiksz liczb emerytw yjcych coraz duej na emeryturze i coraz mniejsz liczb pracujcych. Naprawd to s fakty, ktrych nikt nie kwestionuje i warto je uwzgldni. (Pose Waldemar Andzel: Demagogia.) (Gos z sali: To tylko prognozy.) Tak, to s prognozy, ale, jak powiedziaem, podawane przez wiele niezalenych od siebie orodkw. Co to oznacza dla przyszych emerytw, czyli dla milionw obecnie pracujcych Polakw, ktrzy w perspektywie dziesiciu, dwudziestu czy czterdziestu lat bd przechodzili na emerytur, take tych, ktrzy nas tutaj obserwuj, demonstrujc przed Sejmem? Oznacza to przede wszystkim drastyczny spadek wysokoci emerytur. Trzeba przypomnie, e to wanie nieubagana demograa bya przyczyn, dla ktrej w 1998 r. musielimy zrezygnowa z tradycyjnego systemu emerytalnego opartego na solidarnoci midzypokoleniowej, w ktrym obecnie pracujcy utrzymuj obecnych emerytw. Poniewa rosa liczba emerytw i spadaa liczba pracujcych, system o zdeniowanym wiadczeniu generowa coraz wikszy deficyt rodkw w Zakadzie Ubezpiecze Spoecznych. Warto sobie uwiadomi, e skumulowany niedobr rodkw w Zakadzie Ubezpiecze Spoecznych w latach 2001 2010, tylko w okresie ostatnich dziesiciu lat, wynis cznie ponad 400 mld z. To jest ponad poowa polskiego zaduenia. Zreszt na ten aspekt nansowy decytu w Zakadzie Ubezpiecze Spoecznych zwraca rwnie uwag pan premier Kaczyski w licie z 1 lutego 2008 r. do premiera Donalda Tuska, kiedy pokazywa, e niepodjcie reform emerytalnych bdzie skutkowa w latach 20082014 decytem dodatkowym w wysokoci 260 mld z. (Oklaski) Jestem przekonany, e pan prezes Kaczyski
342
Pose Dariusz Rosati pamita ten swj niepokj, ja ten niepokj podzielam do dzi. Dlatego od 1999 r. obowizuje w Polsce system emerytalny o zdeniowanej skadce. To bya ta gwna zmiana, z ktrej cz Polakw, niestety, prawdopodobnie nie zdawaa sobie sprawy, przynajmniej do koca nie rozumiaa konsekwencji. Co to oznacza? Oznacza to, e wysoko wiadczenia w momencie przejcia na emerytur zaley tylko od zgromadzonego kapitau skadkowego i od oczekiwanej dugoci ycia na emeryturze. Jeeli krcej pracujemy, zgromadzony kapita nie tylko jest mniejszy, ale te dzieli si na wiksz liczb miesicy oczekiwanego czasu ycia na emeryturze. W tym nowym systemie moment przejcia na emerytur ma absolutnie decydujcy wpyw na wysoko wiadczenia. Dlatego mwiem, e pytanie referendalne dotyczy spraw zwizanych z wydatkami budetu pastwa. Warto poda tutaj te szacunki, aby uwiadomi wszystkim, czym grozi utrzymanie obecnego status quo, czyli czym grozi twierdzca odpowied na pytanie zadane w referendum. Nawizujc do tego, co powiedzia pan przewodniczcy Duda, ktry twierdzi, e reforma w 1999 r. waciwie rozwizaa problemy systemu emerytalnego i nie ma w tej chwili potrzeby, eby cokolwiek zmienia, zwracam uwag, e reforma z 1999 r. rozwizaa problem nansowania emerytur w tym sensie, e stworzya samonansujcy si system emerytalny, ale nie rozwizaa jednej kluczowej sprawy, ktra powinna by akurat dla przewodniczcego zwizku zawodowego najwaniejsza, czyli sprawy bezpieczestwa i wysokoci emerytur. rednia stopa zastpienia emerytur ostatniej pacy wynosi obecnie w Polsce okoo 56%, co zapewnia przecitn emerytur na poziomie 1700 z. Myl, e wiele osb, take spord tych, ktrzy protestuj przeciwko podniesieniu wieku emerytalnego, zakada, e tak wanie bdzie w przyszoci, ale tak nie bdzie. Demograa powoduje, e stopa zastpienia bdzie systematycznie spada, a to oznacza coraz nisze emerytury. Propozycja rzdowa jest spowodowana wanie przede wszystkim, jak powiedziaem, trosk o ochron poziomu emerytur, zwaszcza najniszych, za 2030 lat. (Oklaski) Chciabym poda krtki przykad. Wezm dzisiejsze dane dotyczce redniego wynagrodzenia i porwnam sytuacj dwch kobiet. Nazwijmy je pani Joanna i pani Teresa. (Wesoo na sali) Zamy, e pani Joanna bdzie pracowa 35 lat do 2040 r., czego ycz pani z caego serca, zarabiajc cay czas rednie wynagrodzenie krajowe, i zdecyduje si przej na emerytur w wieku lat 60. Pani stopa zastpienia wyniesie tylko 30%. Przenoszc to na dzisiejsze warunki, oznacza to, e emerytur otrzyma pani w wysokoci 890 z. Po 35 latach pracy. (Pose Waldemar Andzel: To wina PO.) Niecae 100 z powyej emerytury minimalnej, ktra obecnie wynosi 799 z. Czy o to wanie walczycie i o to wanie idzie zwizkowcom, ktrzy de-
monstruj przed Sejmem? eby emerytury byy na takim poziomie? A zwracam uwag, e byaby to rednia emerytura, bo zakadam, e otrzymywaa pani przez cay okres ycia zawodowego rednie wynagrodzenie. Ale oczywicie przynajmniej poowa Polakw otrzymuje wynagrodzenie poniej redniego, a to oznacza, e poowa polskich emerytw w 2040 r., oczywicie gwnie kobiet, otrzymywaaby wiadczenie na poziomie poniej dzisiejszej emerytury minimalnej, poniej dzisiejszego poziomu 799 z. Zwracam uwag, e wedug danych ZUS tylko 5% obecnych emerytw ma emerytur poniej poziomu minimalnego i do tych emerytur dopaca budet pastwa. A wic wyobramy sobie skal masowej ndzy, jaka panowaaby w kraju, gdybymy mieli poow emerytw na emeryturach minimalnych... (Pose Zbigniew Kumiuk: To prognozy.) ...albo niej. Ale zakadam, e budet musiaby dopaca do tych emerytur. Zamy teraz, e druga z naszych pa, pani Teresa, decyduje si pracowa duej, do 67. roku. Jakakolwiek zbieno imion jest oczywicie czysto przypadkowa. Pani Teresa take zarabia cay czas rednie wynagrodzenie krajowe, ale decyduje si przej na emerytur w 67. roku ycia. Otrzyma ona w tym momencie wiadczenie w wysokoci 1550 z, czyli o 70% wysze ni pani Joanna. Na t rnic ma wpyw zarwno wikszy kapita zgromadzony przez 7 lat, jak i oczywicie mniejsza liczba oczekiwanych miesicy pozostajcych do przeycia, ale rwnie, uwaga, o czym mowy nie byo, lepszy sposb waloryzowania skadek emerytalnych w systemie ubezpiecze spoecznych ni system waloryzowania emerytur dla osb pobierajcych ju emerytury. Oczywicie i pani Joanna, i pani Teresa maj przed sob jeszcze wietlane perspektywy, bo prognozy demograczne mwi, e w 2040 r. rednia oczekiwana dugo ycia dla kobiety bdzie wynosi 23 lata. A wic okrzyki, e nie damy sobie narzuci pracy a do samej mierci, s obliczone prawdopodobnie na wywoanie czysto populistycznej euforii, dlatego e statystyki wskazuj jasno: oczekiwana dugo ycia w wieku lat 67 wynosi 23 lata dla kobiet i 18 lat dla mczyzn. rednio, przecitnie tyle bdziemy yli na emeryturze. Warto mie w zwizku z tym wysz emerytur ni emerytura godowa. (Pose Zbigniew Kumiuk: Wszystko to wiemy.) Wnioskodawcy, domagajc si, aby kobiety pracoway tylko do 60. roku ycia, skazuj je w istocie na godowe emerytury, na wegetacj, i to na wiele lat. To jest istota wniosku o referendum. Jak mona namawia ludzi, aby gosowali za rozwizaniem, ktre gwarantuje im ycie w ndzy przez 20 lat lub wicej? (Pose Jolanta Szczypiska: One nie doyj.) Zadaj sobie pytanie, czy jest to wynik ignorancji, jakiej bezmylnoci, czy jest to wynik jakiego politycznego cynizmu? W peni doceniam obawy i lki milionw Polakw, ktrzy nie musz zna tych wszystkich skomplikowanych spraw zwizanych
343
Pose Dariusz Rosati z obliczaniem emerytur w nowoczesnym systemie emerytalnym, ale powiem szczerze, e dziwi si inicjatorom tej akcji. Nawiasem mwic, wystpienie pana przewodniczcego Dudy byo pene bardzo rozsdnych obserwacji i wikszo z tych demogracznych informacji, ktre podawa pan przewodniczcy, jest zbiena z tym, co ja tutaj mwiem. Prawa strona sali bia wtedy brawo, mimo e podaj teraz te same dane i po prostu sysz tylko miechy. (Oklaski) Tyle o spoecznych skutkach. (Pose Jarosaw Zieliski: Na szczcie rzd si zmieni.) A teraz skutki dla nansw publicznych. Jak mwiem, wczeniejszy wiek emerytalny oznacza wzrost wypacanych wiadcze i obnienie paconych skadek. Mniej ludzi pracuje, wicej ludzi pobiera wiadczenia. W efekcie ronie decyt w ZUS, ktry musi by snansowany przez budet pastwa. Obecnie decyt tylko funduszu emerytalnego, nie caego FUS, wynosi 49 mld z. ZUS szacuje, e jeli nie nastpi podniesienie wieku emerytalnego, decyt wzronie do 8090 mld rocznie w latach 20202040. Ale to tylko cz ciaru, jaki spada na budet pastwa. Poniewa wczeniejszy wiek emerytalny oznacza nisze emerytury, w tym rwnie emerytury poniej pewnego minimum emerytalnego, coraz wiksza liczba emerytw bdzie musiaa otrzymywa wiadczenie nansowe uzupeniajce je do poziomu minimalnych emerytur. Roczne dopaty z tego tytuu wynios 1520 mld z rocznie. Co to oznacza? Oznacza to, e utrzymanie obecnego wieku emerytalnego powoduje, poczynajc od roku 2020, systematyczny dodatkowy decyt w ZUS w wysokoci ok. 100 mld z rocznie. Powstaje pytanie, skd wzi te pienidze. Ani w referendalnym pytaniu, ani w wystpieniu pana przewodniczcego Dudy nie ma odpowiedzi na to pytanie. Ja odpowiem. Teoretycznie s trzy moliwoci, eby zgromadzi te 100 mld z. Pierwsza to zaciganie poyczek na nansowanie emerytur. Oczywicie pastwo moe poycza, nasze pastwo poyczao do duo, ale co oznacza poyczanie w tej skali? Po prostu to oznacza eksplozj dugu publicznego z wszystkimi konsekwencjami. To jest scenariusz takiej katastrofy, jaka miaa miejsce w Grecji, a przecie wielokrotnie syszaem z tej strony sali apele o to, aby nie powiksza dugu publicznego. W tym momencie rwnie apeluj o poczucie odpowiedzialnoci, gdy dyskutujemy sprawy zwizane z donansowaniem funduszw emerytalnych. To jest pierwsza moliwo. Nie wiem, czy ktokolwiek odpowiedzialny na tej sali bdzie za tym, ebymy si zaduali do momentu, a zatoniemy pod ciarem dugu. (Pose Zbigniew Babalski: Robicie to.) (Pose Waldemar Andzel: Doskonale wam to idzie.)
Druga moliwo to podniesienie skadek emerytalnych, ewentualnie podatkw. eby pokry decyt, o ktrym mwiem, np. skadka emerytalna musiaaby wzrosn z 19,5% do ok. 35%. Co to oznacza? Podniesienie skadek czy podatku w tym wymiarze oznacza oczywicie niskie zarobki, wysze koszty pracy, spadek zatrudnienia, znaczco niszy wzrost gospodarczy, ucieczk pracownikw, zwaszcza modych i wyksztaconych, za granic. Pytam przyszych emerytw: Kto nas bdzie utrzymywa? (Gos z sali: Teraz s w Polsce.) To jest droga do upadku polskiej gospodarki. Nie mona zarzyna gospodarki nadmiernymi podatkami. Zatem dylemat jest taki (Gwar na sali) (Pose Waldemar Andzel: A kto podnosi podatki? Przecie PO.) (Pose Rafa Grupiski: Cicho, nie przeszkadza.) czy zadua si ponad miar, czy jednak dusi gospodark podatkami i praktycznie doprowadzi do zatrzymania, zahamowania wzrostu gospodarczego. (Gos z sali: Gdzie s pienidze) Dlatego jest trzecia moliwo. Oczywicie na to pytanie te jestem gotw odpowiedzie. Trzecia moliwo to podniesienie wieku emerytalnego. Oczywicie oznacza to duszy czas pracy. W peni rozumiem, e nie wszystkim moe si to podoba, a nawet e ogromnej wikszoci moe si to nie podoba. Niemniej jednak oznacza to wysze emerytury, powyej poziomu godowego, i szybszy wzrost gospodarczy, z ktrego owocw bdziemy czerpa wszyscy i ci na emeryturach, i ci pracujcy. I taka jest propozycja rzdu Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego. Kade inne rozwizanie jest po prostu nie do przyjcia. (Oklaski) (Gosy z sali: Ooo.) Prosz pastwa, mwi jasno: zgoda na przeprowadzenie referendum w tej postaci, z takim zaproponowanym pytaniem w istocie oznacza, e za 28 lat rednia emerytura bdzie wynosi rwnowarto 900 z, a poowa polskich emerytw bdzie otrzymywa wiadczenie poniej tego poziomu. Wtpi, eby w budecie pastwa byy rodki na donansowywanie emerytur 5 mln polskich emerytw do wysokoci emerytury minimalnej. Wanie dlatego z ca moc musz owiadczy, e osoby, ktre zoyy podpis pod wnioskiem o referendum i ktrych przedstawiciele protestuj dzi przed Sejmem, zostali po prostu poddani manipulacji. (Oklaski) (Pose Arkadiusz Mularczyk: Polacy protestuj, nie opozycja.) Zapytano ich o co, co wydaje si oczywiste, czy chcesz duej pracowa, czy krcej, ale przecie oczywiste nie jest, dlatego e nie ujawniono, jak grone skutki nansowe i spoeczne niesie przede wszystkim dla nich samych, a take dla pastwa polskiego odpowied twierdzca na to pytanie.
344
Pose Dariusz Rosati Pan przewodniczcy Duda z wielkim poczuciem humoru obmia pytania zawarte w poprzednich referendach, ale ja mam wraenie, e dokadnie to samo mona powiedzie o pytaniu, ktre jest proponowane w obecnym referendum. (Oklaski) To jest przecie pytanie z cyklu, czy chcesz by mody, zdrowy i bogaty zamiast biedny, chory i stary. To nie jest pytanie o to, czy rzeczywicie chcesz pracowa duej i mie wysz emerytur o tyle i tyle, czy wolisz pracowa krcej i mie emerytur na poziomie 900 z. I, panie przewodniczcy, powoa si pan na sondae. Ja zwracam uwag, e przeprowadzono przecie sonda, w ktrym pytanie rozwinito, i wtedy 59% Polakw wypowiadao si za tym, e jednak woli pracowa duej i otrzyma wysz emerytur. (Oklaski) A zatem uwaam, e pytanie referendalne jest, mwic ogldnie, sformuowane w sposb niekompletny, a mwic cakiem otwarcie, jest nieuczciwym pytaniem. (Oklaski) Wnioskodawcy nie zadali sobie trudu, aby wyjani, do czego prowadzi utrzymanie obecnego wieku emerytalnego. A utrzymanie obecnego wieku emerytalnego, i mwi to z ca odpowiedzialnoci, oznacza albo dramatyczne pogorszenie warunkw ycia milionw polskich emerytw, albo katastrof nansow pastwa, a najpewniej i jedno, i drugie jednoczenie. Platforma Obywatelska na taki projekt si nie godzi. Rzd POPSL w przeciwiestwie do rnych szarlatanw i dobrych wujkw, ktrych w tej chwili namnoyo si bardzo wielu... Ja ze zdumieniem obserwuj i w ogle przecieram oczy, kogo to widz wrd politykw, a nawet posw tej Izby, wrd protestujcych przed Sejmem, kto prbuje tutaj zbi jaki polityczny kapita. Nie jest moe wielk niespodziank... (Poruszenie na sali) Prosz pastwa, nie jest dla mnie niespodziank, e opozycja protestuje przeciwko projektom rzdowym, to mog zrozumie, natomiast zdumiewa mnie stanowisko Sojuszu Lewicy Demokratycznej i premiera Millera... (Gos z sali: Ale si nawrci.) ...ktry przecie, pamitam to jak dzisiaj, nawoywa do wyduenia wieku emerytalnego i poparcia planu Hausnera w 2003 r. (Oklaski) Mamy nawet, panie premierze, mamy tutaj paskie wystpienie. A wic przynajmniej z tej strony oczekiwabym wicej poczucia... (Pose Krystyna ybacka: Ale to by cay pakiet.) Zgoda, pakiet, o pakiecie ju mwi. Prosz pastwa, wydaje mi si, e naprawd powinnimy traktowa i tych, ktry nas suchaj, i nas samych w sposb uczciwy i odpowiedzialny. Platforma Obywatelska nie obiecuje gruszek na wierzbie. (Wesoo na sali) Platforma Obywatelska mwi jasno: rdem dobrobytu... (Gwar na sali)
Marszaek:
Przepraszam bardzo, panie pole. Przepraszam bardzo. Prosz sal o wyciszenie emocji. Bardzo prosz o niedyskutowanie, pani pose. I prosz nie utrudnia wystpujcemu. Bardzo prosz, panie pole.

Platforma Obywatelska mwi, e rdem dobrobytu moe by praca... (Gos z sali: Na umowach mieciowych.) ...i przedsibiorczo (Oklaski), a nie czas spdzony na emeryturze, jakkolwiek zasuonej. Zatem jeli nie chcemy y w ndzy, musimy duej pracowa. I to jest dowd poczucia odpowiedzialnoci za pastwo ze strony tego rzdu. Szanowni Pastwo! Pani Marszaek! Panie i Panowie Posowie! Przedoony projekt jest przejawem awanturnictwa politycznego i skrajnej nieodpowiedzialnoci. (Poruszenie na sali) Gdyby ten projekt przeszed w wersji zaproponowanej i zyska poparcie ponad 50% Polakw, mielibymy recept na katastrof nansow pastwa. Odpowiedzialno spadaaby na was, ktrzy zamiast tumaczy zagroenia, popieracie tego typu pomysy. (Oklaski) I oczywicie ja mam pretensj do inicjatorw tego pomysu referendum, e wprowadzaj w bd miliony Polakw, e nie mwi ludziom prawdy, e tworz nieodpowiedzialne iluzje i zudzenia. Autorzy tego wniosku moim zdaniem kompromituj ruch zwizkowy, bo przecie zwizkowcy powinni troszczy si o bezpieczestwo przyszych emerytur, a nie namawia, eby godzi si na wieloletni wegetacj. Proci ludzie, czy w ogle ktokolwiek, ludzie manifestujcy przed Sejmem, pracujcy w Polsce maj prawo czu si zagubieni maj prawo czu si zagubieni. Odpowiedzi waciw na te lki, obawy i zagubienie jest rzeczywicie obudowanie proponowanego projektu rzdowego przez cay pakiet ustaw i regulacji, ktre poprawi sytuacj na rynku pracy, zwaszcza dla starszych, ktre poprawi poziom opieki zdrowotnej, ktre poprawi (Pose Izabela Kloc: A skd ta praca?) moliwoci opieki nad dziemi, tak eby powodowa wiksz skonno do czenia macierzystwa i pracy zawodowej. Wszystko (Gos z sali: Gdzie ta praca?) (Pose Arkadiusz Mularczyk: Dajcie prac.) W Polsce, panie pole. Mwimy o Polsce. Nie wiem, moe pan si ju zagubi w tych protestach. (Wesoo na sali, oklaski) (Pose Zbigniew Kumiuk: 50+) Prosz pastwa, rzd Platformy i PSL przygotowuje, pracuje nad tego typu rozwizaniami. (Wesoo na sali) (Pose Arkadiusz Mularczyk: Od 5 lat pracujecie.) (Gos z sali: To s gruszki na wierzbie.)
345
Pose Dariusz Rosati Przyjcie tego rozwizania w tej chwili oznacza, e to, o co apelowa pan przewodniczcy Duda Pan przewodniczcy Duda apelowa o wiele susznych rzeczy, ja te rzeczy popieram i znowu zdumiewa mnie to, e on otrzyma oklaski, a ja Czuj si po prostu pokrzywdzony przez cz Izby. (Oklaski) Prosz pastwa, mwic ju cakiem powanie, bo sprawa jest bardzo powana, przyjcie projektu referendum w tej postaci oznacza, e wszystkie mdre pomysy pana przewodniczcego Dudy id do kosza, bo oczywicie nie bd one wprowadzane, dlatego e pan przewodniczcy mwi, e to przeduenie wieku powinno by poczone z innymi rzeczami. Moe zatem wsplnie popracujmy nad tym, eby przeduy wiek emerytalny i wymyli system, ktry bdzie wychodzi naprzeciw czsto susznym obawom zwykych ludzi. (Oklaski) Koczc, chciabym zaapelowa do politykw, zwaszcza do niektrych politykw, o wykazanie wikszej odpowiedzialnoci. Kto jak kto, ale naprawd ludzie zgromadzeni na tej sali powinni wiedzie, e dla duszej pracy po prostu nie ma alternatywy. Wczorajsze porozumienie pomidzy Platform i PSL, kompromis, ktry pozwala uelastyczni proponowany system, a jednoczenie pozwala pracowa rwnolegle z pobieraniem emerytury, a take przyjty przez rzd kilka dni temu projekt solidarnoci midzypokoleniowej w odniesieniu do zatrudnienia osb w wieku 50 lat i wicej stanowi niejako wyjcie naprzeciw tym wszystkim obawom czy tym wszystkim oczekiwaniom. (Pose Zbigniew Kumiuk: Ale ciema.) Myl, e poniewa projekt przeduenia wieku emerytalnego jest rozoony naprawd na wiele lat, bdziemy mieli jeszcze wiele okazji, eby pracowa nad rozwizaniami, ktre speni oczekiwania przynajmniej czci tych, ktrzy s zaniepokojeni tym, co proponuje rzd. W imieniu klubu Platformy Obywatelskiej wnosz o odrzucenie wniosku obywatelskiego o przeprowadzenie referendum. (Oklaski) (Gosy z sali: Haba, haba!)
Marszaek:
Dzikuj bardzo, panie pole. W imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwo gos zabierze pan prezes Jarosaw Kaczyski. (Oklaski) Bardzo prosz.

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Mamy dzisiaj rozway bardzo wan decyzj, decyzj przeprowadzenia albo te nieprzeprowadzenia referendum, refe-
rendum, o ktre wniosek zosta tu zoony z bardzo znaczn liczb podpisw. Nam pozostaje odpowiedzie na dwa zasadnicze pytania. Mianowicie na pytanie o to, czy ten wniosek jest racjonalny, i na pytanie o to, jak ta sprawa, sprawa tego wniosku i ewentualnego jego odrzucenia ma si do regu demokracji. A wic jest sprawa racjonalnoci i sprawa demokracji. Poniewa ta racjonalno jest kwestionowana, choby ostatnie wypowiedzi pana profesora na to wskazuj, warto si ni rzeczywicie powanie zaj. Oczywicie, gdyby byo tak, e wniosek dotyczyby sprawy, ktra wanie ze wzgldu na racjonalno w tym trybie, w trybie referendalnym, rozwaana by nie moe, to wtedy Wysoka Izba rzeczywicie byaby zmuszona do tego, eby podj decyzj na nie, eby wniosek odrzuci. Pan profesor prbowa z tego miejsca przed chwil uzasadni, przynajmniej tak zrozumiaem to przemwienie, wanie tak tez. Ot, pozwol sobie z t tez zasadniczo si nie zgodzi. W jaki sposb ta teza, najoglniej rzecz biorc kolejni mwcy z naszego klubu bd ten wtek jeszcze rozwija jest konstruowana? Pierwszy element tej tezy odnosi si do przewidywa demogracznych. W Polsce w roku 2040 bd odchodzi z pracy liczne roczniki urodzone w latach 80., a pracowa bd roczniki nieliczne. To jest teza, ktra zawiera pewne bardzo specyczne zaoenie, zaoenie, e w Polsce nie da si prowadzi intensywnej, wielostronnej polityki prorodzinnej. (Oklaski) Ot, prosz pastwa, da si. Da si w Polsce prowadzi tak polityk prorodzinn, ktra odnosi si do budownictwa mieszkaniowego, do rnego rodzaju form pomocy dla rodziny, dla dzieci. Krtko mwic, da si to wszystko uczyni, oczywicie pod jednym warunkiem, pod warunkiem e wadza nie bdzie zdeterminowana przez uzalenienie od rnych potnych grup kapitaowych, choby tej deweloperskiej, a bdzie moga decydowa zgodnie z interesem spoecznym. (Oklaski) (Gosy z sali: Ooo...) A wtedy ju, pod koniec lat 30., mog pojawi si na rynku pracy roczniki znacznie liczniejsze ni te obecne, natomiast w kolejnych latach ten proces moe by kontynuowany. Ujmujc to krtko, jeeli mwimy o niemoliwoci prowadzenia intensywnej, szeroko rozumianej polityki prorodzinnej, to jest to niemoliwo wynikajca z obecnego systemu, z systemu, w ktrym w tej chwili yjemy i ktry ten rzd reprezentuje. Ale to nie jest, panie pole, panie profesorze, niemoliwo obiektywna. To jest sprawa pierwsza. Sprawa druga, ktrej by pan askaw powici bardzo duo czasu, to jest sprawa wysokoci emerytur. Znw odwoywa si pan do roku 2040. Ot, Wysoka Izbo, jest tak, e poziom emerytur zaley oczywicie od rnych czynnikw. Nie chc tu w adnym wypadku tego upraszcza, ale decydujcy jest jednak poziom PKB. (Oklaski) Za 28 lat moe on by bardzo rny. Moe by bardzo rny. Moe by nie
346
Pose Jarosaw Kaczyski tak duo wikszy ni obecny. Mog potwierdzi si te perspektywy, e mielimy 4%, a teraz bdziemy mieli 2%, ale moe by take zupenie inaczej. Warunki s do atwe do sformuowania: po pierwsze, zrzucenie z plecw polskiej gospodarki tego worka kamieni, jakim jest stan dzisiejszego pastwa, jako dzisiejszego pastwa, caa ta gigantyczna sfera patologii, to po pierwsze, a po drugie, system owiatowy, ktry bdzie zapewnia modym ludziom zarwno duy zasb kulturowy, take ten wsplnotowy, jak i duy zasb wiedzy... (Pose Andrzej Rozenek: Lekcje religii.) ...bo to s warunki szybkiego rozwoju. (Oklaski) 80% bogactwa spoecznego najwyej rozwinitych narodw stanowi to, co jest w gowach. Jeeli bdziemy mieli stan obecny, takie reformy owiaty, to oczywicie szanse na wzrost gospodarczy bd bardzo niewielkie. To jest dostarczenie ludzi do niskopatnych prac na zachd, do bogatszych od nas pastw. Ale przecie to nie jest kierunek, ktry musimy kontynuowa. Mwic najprociej, nie musimy, Wysoka Izbo, y w dalszym cigu w systemie postkomunistycznym, w systemie w istocie postkolonialnym. Nie musimy. Moemy ten system odrzuci. (Oklaski) Moemy take wyeliminowa z ycia spoecznego jego przedstawicieli, jego nosicieli. Trzeba tylko zmieni wadz. (Oklaski) (Gosy z sali: Ooo...) (Pose Rafa Grupiski: Trzeba byo wygra wybory.) Trzeba troszk przyjrze si rnego rodzaju yciorysom i wycign z nich wnioski. To naprawd wystarczy. Par lat sytuacji, w ktrej w Polsce jest normalny rynek, bez patologii, jest praworzdno, jest dostp do informacji, a nie ten olbrzymi system tajemnic, i nie ma obecnego systemu i tego establishmentu. Bd tylko jego szcztki, jego resztki i bardzo brzydki zapach (Oklaski) oraz szansa na bardzo szybki rozwj. Tak, szansa na bardzo szybki rozwj, bo potencja rozwojowy naszego spoeczestwa jest ogromny. Przedsibiorczo Polakw jest ogromna, tylko jest to gigantyczne hamowanie, ten mur, ktrego w dalszym cigu nie daje si sforsowa. Ale my go sforsujemy, razem z Solidarnoci. (Oklaski) S wreszcie argumenty trzeciego typu, do ktrych pan, panie profesorze, te si odwoywa, analogie, na przykad do Niemcw. Ot, prosz wybaczy, ale przecitna wieku choby w Niemczech, posugujmy si t analogi, jest wysza ni w Polsce, i to wyranie. Lepszy jest take stan zdrowia ludzi po 60. roku ycia. Ta analogia jest po prostu analogi bdn, analogi, do ktrej odwoywa si nie mona. To jest te typowe dla ostatnich 20 lat, prawie caych ostatnich 20 czy ju waciwie 23 lat bezmylne naladownictwo. To bezmylne naladownictwo do niczego dobrego w Polsce nie prowadzio i nie bdzie prowadzi take teraz.
S take takie argumenty, ktre odrzuca si jakby z gry. Mwi si, e na przykad przeduenie wieku emerytalnego nie bdzie miao adnego wpywu na zatrudnienie modych. Oczywicie ten proces wymiany pokole pracujcych nie jest taki prosty. Zgoda, to nie jest jeden za jeden, jak niektrzy mogliby sdzi, ale jednak ten zwizek w oczywisty sposb istnieje, tak samo jak w oczywisty sposb istnieje to, o czym wspomina zreszt przewodniczcy Duda, e pewna cz ludzi przechodzcych na emerytury zajmuje si opiek nad rodzinami. Bardzo czsto s to po prostu dzieci. To jest rola bab. To jest czynnik prodemograczny. Znam osoby, ktre maj dzieci tylko dlatego, e babcie s na emeryturach i mog si tymi dziemi zajmowa. (Wesoo na sali, oklaski) (Pose Izabela Kloc: Brawa dla babci.) I to jest, prosz pastwa, oczywista prawda. Wreszcie, Wysoka Izbo, jest jeszcze jeden zesp spraw, ktry w tej dyskusji jakby w ogle nie wystpuje, jest odrzucany z gry. Ot, to jest zesp spraw zwizanych z rzeczywistym sensem i, mona powiedzie, z rzeczywistym adresatem tego zabiegu. Tym adresatem s tak zwane rynki, czyli po prostu spekulanci. To oni musz otrzyma sygna, e w Polsce jest po staremu, e Polsk dalej mona doi i bdzie mona doi. (Oklaski) A dlaczego musz otrzyma ten sygna? Dlatego e to wy ogromnie zwikszylicie decyt, bezrozumnie rozrzucajc pienidze. Zamiast adresowych pakietw stymulacyjnych zastosowalicie wanie rozrzucanie i dzisiaj trzeba za to paci. (Oklaski) Oczywicie ju co najmniej po raz trzeci w historii tych 22 lat trzeba paci z rednich i pytkich kieszeni. To referendum ma take gbszy sens. To jest referendum odnoszce si do tego, czy ten system, gdzie kieszenie jednych s bronione jak niepodlego, a inne nieustannie drenowane, ma by podtrzymywany. (Oklaski) Jestemy, ju to mwiem, za zmian tego systemu, bo jest on pod kadym wzgldem skrajnie nieefektywny. (Gosy z sali: Tak jest.) To jest skrajnie nieefektywny, zabijajcy wrcz nard system spoeczny. (Oklaski) To jest po prostu system antynarodowy. To jest system, ktry przynosi korzyci wskiej grupie, zreszt na og spod ciemnej gwiazdy, i rnego rodzaju czynnikom zewntrznym. (Oklaski) Wy tego systemu bronicie. To jest gwne zadane waszej partii. (Oklaski) Ale my jestemy przeciw i ten system doywa ju swoich dni. Jestemy o tym przekonani. (Gosy z sali: Nie boimy si.) To referendum w istocie bdzie wanie take referendum nad tym systemem. Moecie si tu obstawi policj, moecie poustawia armatki wodne. (Poruszenie na sali) Tak, sam je widziaem. Moecie si ba i macie powd, by si ba. (Oklaski) (Pose Izabela Kloc: Brawo!) Przyjdzie czas, w ktrym okae si, jak bardzo ten strach by uzasadniony. Boicie si. Ale my si nie boimy. (Gos z sali: Nie boimy si!)
347
Pose Jarosaw Kaczyski Nie boimy si tych, ktrzy tam stoj, nie boimy si tych, ktrych tu nie wpuszczono i nie boimy si tego referendum. Jestemy za Polsk, ktra bdzie si rozwijaa, gdzie wydajno pracy na godzin, dzisiaj jedna z najniszych, jeeli nie najnisza w Unii Europejskiej, bdzie wysoka. Wtedy naprawd bdzie z czego paci emerytury. Bo to jest w ogle mieszne mwi, e emerytury za 28 lat maj wynosi po 900 z. To znaczy, e co? Polska ma by na dzisiejszym poziomie, eby pana kolegom, panie profesorze, byo cigle dobrze? (Oklaski) (Gos z sali: Brawo!) Ot przyjdzie taka Polska, w ktrej pana kolegom by moe bdzie bardzo le. (Wesoo na sali, oklaski) Ale ludziom bdzie nieporwnanie lepiej i to bdzie Polska zamona, silna i godna. (Oklaski) Bdziemy popierali to referendum. (Oklaski) (Posowie Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwo wstaj i skanduj: Zwyciymy! Zwyciymy!)
Marszaek:
Bardzo prosz o zabranie gosu przedstawiciela klubu Ruch Palikota pana Sawomira Kopyciskiego. Bardzo prosz, panie przewodniczcy.
Pose Sawomir Kopyciski:

Dzikuj bardzo. Szanowna Pani Marszaek! Panie Przewodniczcy! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Oglnokrajowa obywatelska inicjatywa referendalna to chyba najwaniejsza forma inicjatywy obywatelskiej. Inicjatywy, ktra wymaga od nas wszystkich bardzo szczegowej analizy powodw jej przeprowadzenia i celu, jaki chc osign wnioskodawcy. Aby podj w tej sprawie waciw decyzj, Wysoka Izba musi rozstrzygn, czy jest to inicjatywa stricte spoeczna, zgoszona w interesie przyszych pokole, emerytek i emerytw, bo to wanie ich ta reforma bdzie dotyczy, czy jest to inicjatywa tylko i wycznie polityczna, ktrej jedynym celem, powodem, jest ch zbicia kapitau politycznego przez partie wspierajce wniosek referendalny. (Oklaski) (Gos z sali: Oj, Sawek, Sawek.) (Gos z sali: Dobra, usid.) Tak dua liczba podpisw zebranych pod wnioskiem, tak wielkie zainteresowanie opinii spoecznej losami tego wniosku, ten wielki wysiek organizacyjny przy zbirce podpisw, ten wielki protest spoeczny tu, przed Sejmem Rzeczypospolitej Polskiej, a przede wszystkim nasz wielki szacunek do tej formy inicjatywy obywatelskiej skania do poparcia tego wniosku. Jednak z drugiej strony mamy, panie przewod-
niczcy mwi do pana przewodniczcego Dudy do mao byskotliw tre pytania referendalnego. (Gos z sali: Ooo...) Brzmi ono: Czy jest pan/pani za utrzymaniem dotychczasowego wieku emerytalnego wynoszcego 60 lat dla kobiet, 65 lat dla mczyzn? Odpowied: tak lub nie. Ta tre, Wysoka Izbo, jest tak nieprzemylana i tak jednostronna, e pytanie to musi w nas wszystkich wzbudzi podejrzenie o populizm i o sens referendum. Formuujc pytanie w ten sposb, niestety autorzy pytania wprost prowokuj i zachcaj Wysok Izb do odrzucenia tej inicjatywy referendalnej. Tak jednostronne pytanie nie pozostawia rwnie najmniejszych wtpliwoci co do ewentualnego wyniku referendum. Wydamy ok. 70 mln z, aby potwierdzi dotychczasowe, powszechnie znane sondae. Z tak postawionym pytaniem przeprowadzimy, szanowni pastwo, najdrosze badanie opinii publicznej na wiecie. (Oklaski) Przecie o wiele korzystniej przeznaczy te 70 mln z na snansowanie podniesienia progw dochodowych uprawniajcych do zasikw z pomocy spoecznej, ktre nie byy waloryzowane od 2005 r. i to jest haba dla pastwa polskiego (Oklaski) przeznaczy t niebagateln kwot na fundusz obkowy, o co walczy i zabiega Ruch Palikota. (Oklaski) W zamian bardziej racjonalnym i bezkosztowym rozwizaniem bdzie podjcie uchway Sejmu o przyjciu do wiadomoci przez Wysok Izb informacji o 90-procentowym sprzeciwie dotyczcym podniesienia wieku emerytalnego do 67 lat. Przecie moemy to zrobi, efekt bdzie ten sam. Ale czy to co zmieni, szanowni pastwo? Nie. Bo w tej kosztownej, populistycznej zabawie chodzi o to, eby goni krliczka, a nie tego krliczka zapa. Chodzi o tworzenie i pitrzenie problemw, a nie ich rozwizywanie. Chodzi o to, eby pan prezes Kaczyski rami w rami, rka w rk z panem przewodniczcym Leszkiem Millerem mieli do kogo przemawia na wiecach organizowanych przed Sejmem. O to chodzi. (Oklaski) Ja wiem, e w atmosferze spoecznego gniewu, tych wielkich emocji, susznie skierowanych przeciwko panu premierowi Donaldowi Tuskowi, populizm i cynizm bardzo atwo si sprzedaje. (Oklaski) Ale czy w imi tego pytkiego politycznego celu (Pose Anna Paluch: Mw za siebie.) warto te emocje wykorzystywa, czonkw Solidarnoci, OPZZ-u, czonkw Zwizku Nauczycielstwa Polskiego, ktrzy tu dzi protestuj, traktowa jako narzdzia do politycznej hucpy? (Oklaski) Bo jak inaczej, Wysoka Izbo, jak nie jako polityczn hucp okreli wypowied pana prezesa Kaczyskiego zapowiadajcego w dniu wczorajszym, e kiedy powrci do wadzy, przywrci wiek emerytalny do poziomu 60 lat dla kobiet, 65 lat dla mczyzn? Panie prezesie, nawet jeeli pan premier Donald Tusk podniesie wiek emerytalny do 100 lat, powrt do wadzy panu nie
348
Pose Sawomir Kopyciski grozi. (Wesoo na sali, oklaski) Najwyszy czas oswoi si z t myl. (Gos z sali: I kto to mwi? Zdrajca z SLD.) Przy tej okazji zauwa, e najwicej do powiedzenia w sprawie reformy emerytalnej maj ci, ktrych ta reforma nie dotyczy, i ci, ktrzy w okresie swoich rzdw nie zrobili nic albo prawie nic, eby ten rozpadajcy si system emerytalny ratowa. (Oklaski) Ale wrmy do analizy powodw powstania i zoenia wniosku referendalnego. Tym powodem jest oczywicie postawa pana premiera Donalda Tuska, ktry do reformy emerytalnej podszed w sposb niezwykle autorytarny. Brak wystarczajcych konsultacji spoecznych, czego efektem jest dzisiejsza manifestacja, wymuszony dialog z partiami opozycyjnymi, absolutny, wrcz maniakalny opr przed jakimikolwiek zmianami, propozycjami agodzcymi skutki podniesienia wieku emerytalnego, brak spoecznego, obywatelskiego dialogu to wanie takie autorytarne zachowanie sprowokowao wniosek referendalny. Zachowa si pan, panie premierze, nie jak premier demokratycznego pastwa, ale jak wielki wdz i umiowany przywdca, ktrych w historii nie brakowao, niestety. (Oklaski) (Gos z sali: Dlatego referendum.) Za najwikszy skandal w toku rzdowych prac nad ustaw emerytaln, nieprzypadkowo, nie miejmy zudze, powizanych z terminem rozpatrywania dzisiejszego wniosku o referendum w tej sprawie, uwaam ten kcyjny i sztuczny spr midzy panem, panie premierze, a panem wicepremierem Pawlakiem. Oskar za aktorstwo i reyseri, bo fantastycznie odegralicie swoje role, osigajc rwnie zakadane cele. (Oklaski) Skd ten wniosek? Po pierwsze, co dla pana wicepremiera Pawlaka chyba dzi najwaniejsze, umocni si pan jako kandydat na funkcj prezesa PSL, osigajc ten negocjacyjny sukces. Po drugie, pan, panie premierze, idc na te uzgodnione ustpstwa, postawi na swoim, zyskujc wiernego partnera i sojusznika dla wyduenia wieku emerytalnego. Po trzecie, obaj zdyscyplinowalicie swoje kluby parlamentarne, straszc czonkw swoich klubw rozpadem koalicji i przedterminowymi wyborami. Niektrzy do dzi s rozdygotani ze strachu. (Wesoo na sali, oklaski) Wystarczy, e pan teraz pstryknie i gotowi s podj ustaw o ogoszeniu pana cesarzem. (Oklaski) Pacykacja wewntrzpartyjnej opozycji majstersztyk (Oklaski), ale to jeszcze nie koniec tego salda. (Gos z sali: Ty si nami nie martw.) Dobrze, e si pani pose odezwaa, bo teraz bd mwi o was. Prawo i Sprawiedliwo ze swoim nie bo nie dla reformy emerytalnej, gono krzyczc i nie proponujc adnej sensownej alternatywy dla narzuconych przez pana premiera propozycji, umocni si na pozycji lidera, ale lidera partii populistycznej, bez przyszoci, z perspektyw kolejnych przegranych wyborw. (Oklaski)
(Pose Beata Mazurek: Ruchem Palikota niech si pan zajmie, a nie nami.) T tez potwierdza wasz byy kolega, dawny pupilek pana prezesa, pan Zbigniew Ziobro. Pomog w tym oczywicie, to zauwaam, opinie niezalenych ekspertw od systemu emerytalnego, przypadkowo oczywicie powizanych z OFE. Dalej Sojusz Lewicy Demokratycznej. Mimo e posiada alternatywne rozwizanie, co przyznam, ugrznie jednak, tak si wydaje, w tumaczeniu si z tajnych wizie amerykaskich CIA w Polsce i ordynarnym ataku na Ruch Palikota, czego bylimy wiadkami wczoraj. (Poruszenie na sali, oklaski) Przecie wszyscy wiemy, e to nie Janusza Palikot, a kto zupenie inny odpowiada za przecieki informacji o tajnych wizieniach, torturach i amaniu praw czowieka. (Oklaski) Zostaa jeszcze Solidarna Polska, ktra po decyzji Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji w sprawie koncesji jest zbyt zajta zabieganiem o wzgldy szanownego pana Tadeusza Rydzyka, aby na powanie zajmowa si reform emerytaln. (Oklaski) Emerytur moe nie by, wane, eby TV Trwam nadawaa. Co najwaniejsze, ogaszajc porozumienie w sprawie podniesienia wieku emerytalnego na dzie przed gosowaniem wniosku o referendum, skutecznie osabilicie jego wag i znaczenie. Pozosta panu, panie premierze, jeden problem: Janusz Palikot i Ruch Palikota. (Gos z sali: Gdzie jest Palikot?) Traa kosa na kamie. Przydaoby si nasze poparcie, a tu ga. (Wesoo na sali, oklaski) Wikszo koalicyjna, mimo elaznej dyscypliny, wisi na wosku, a okienko transferowe do Ruchu Palikota wci otwarte. (Wesoo na sali) Jednak dla Ruchu Palikota sprawa reformy emerytalnej jest zbyt wana, by wdawa si w te polityczne gierki. My chcemy prawdziwej i penej reformy emerytalnej. Chcemy reformy akceptowalnej spoecznie. Do tych rozmw jestemy przygotowani od dugiego czasu. Bdziemy mie we wtorek wsplne spotkania. (Pose Elbieta Rafalska: A gdzie jest Palikot?) Podejmiemy si tych rozmw, bo wiemy, e w perspektywie najbliszych tygodni przy tak wielkich zdolnociach i PR-owskiej wiedzy pana premiera Donalda Tuska gotw jest pan przekona Polakw, e podwyszenie wieku emerytalnego do 67 lat jest dla nas zbawienne. Lepiej pracowa do 67 lat, ni tego wieku nie doy. Przecie proponowanym przez pana premiera alternatywnym rozwizaniem moe by obnienie redniej dugoci ycia. Na przeomie roku przetestowa pan ten wariant, panie premierze, pozostawiajc nasze ycie do decyzji NFZ. (Oklaski) Reasumujc, w przekonaniu Ruchu Palikota nie ma dzi w Polsce warunkw do przeprowadzenia tak wanej debaty narodowej, ktra nie przerodziaby si w festiwal populistycznych pokrzykiwa. W zwizku z tym Klub Poselski Ruch Palikota nie wemie udzia-
349
Pose Sawomir Kopyciski u w tym politycznym bazarze. (Gwar na sali) Wstrzymamy si od gosu w tej sprawie. (Gos z sali: Czyli poprze.) (Gos z sali: Tchrze!) Zastrzegam jednak, e nie jestemy przeciwnikami referendum, zwaszcza w tej sprawie. (Gos z sali: Wstyd! Haba!) Tak moliwo referendum dopuszczamy... (Pose Beata Mazurek: Faceci bez jaj.) ...ale szacunek dla mdroci naszego narodu nakazuje przedstawienie dwch, trzech wariantw alternatywnych propozycji, z ktrych mona wybra. To by byo uczciwe. To, e pytania w poprzednich referendach, jak to podkreli pan przewodniczcy Duda, nie naleay do najmdrzejszych, nie uprawnia nas jeszcze do powielania tego samego bdu. (Oklaski) Na zakoczenie. Po wystpieniu pana przewodniczcego Dudy prawa cz sali skandowaa: Solidarno! Solidarno! Solidarno! Przypomnia mi si wtedy okres 19981999 r., kiedy wprowadzano ustaw o systemie ubezpiecze emerytalnych. Co jest przyczyn dzisiejszego problemu? Tamta ustawa. Kto t ustaw wprowadza? Czonkowie Solidarnoci. (Oklaski) Kto kierowa rzdem z tylnego siedzenia? Marian Krzaklewski, szef Solidarnoci. (Oklaski) (Gos z sali: Brawo!) Kto odpowiada za OFE? Kto odpowiada za poow dugu publicznego, ktry jest spowodowany wprowadzeniem OFE? Wiem, e dzi atwo rzuca oskarenia, ale trzeba te od czasu do czasu uderzy si w pier i pomyle o tym, co robio si wczeniej. Dzikuj bardzo. (Oklaski)
Marszaek:
Dzikuj, panie pole. Do zabrania gosu w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego zapraszam pana posa Henryka Smolarza.
Pose Henryk Smolarz:

Pani Marszaek! Wysoki Sejmie! Mamy dzi podj decyzj o przyjciu lub odrzuceniu obywatelskiego wniosku o przeprowadzenie referendum oglnokrajowego w sprawie o szczeglnym znaczeniu dla pastwa i obywateli, dotyczcej powszechnego wieku emerytalnego kobiet i mczyzn. Solidarno zebraa pod tym wnioskiem 2 mln gosw. Nie wolno nam tego zlekceway. Referendum jest form gosowania o charakterze powszechnym, najblisz ideaowi demokracji bezporedniej, w ktrej mog uczestniczy wszyscy obywatele uprawnieni do gosowania.
Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego uwaa, e aby odrzuci propozycj Solidarnoci, musimy mie bardzo mocne argumenty. Rodz si zatem pytania. Czy rzd i wikszo sejmowa dysponuj argumentami, ktre mog przekona Polakw, e nie ma potrzeby odwoywania si do instytucji referendum, by wybr, jakiego dokonamy w zwizku z rzdow propozycj podniesienia i zrwnania wieku emerytalnego kobiet i mczyzn, by w naszym interesie, interesie naszych dzieci i wnukw? Obserwujc debat publiczn, jaka toczya si w zwizku z planami rzdu w tej materii, przyznam, e bylimy zaskoczeni jej tokiem. Bo jakie przesanie skierowano do Polakw? Bdziecie pracowali duej i by moe dziki temu w bardzo odlegej przyszoci otrzymacie niezbyt wysokie emerytury. Jeli za nie zgodzicie si na propozycj podniesienia wieku emerytalnego do 67 lat, to system emerytalny rozpadnie si, za wiadczenia bd godowe. Nie powinno wic nikogo dziwi, e ostatnie sondae wykazay, i ponad 90% ankietowanych jest przeciw tak prezentowanym zmianom. wiadomie nie nazywam ich reform. Oczywicie wynik ewentualnego referendum byby w tych warunkach przesdzony, zwaszcza e wielu ma jeszcze w pamici obietnice skadane w latach 19981999 przez wczesnych autorw reformy emerytalnej. Obiecywano, e stopa zastpienia wynagrodzenia emerytur wyniesie 61,6% po 20 latach pracy i 114,6% po 30 latach pracy, za emeryci bd doywali swoich dni, wypoczywajc pod palmami. Pani Marszaek! Panie i Panowie Posowie! Rzd nie miaby dzi problemu z przekonaniem Polakw do wyraenia zgody na zrwnanie i podniesienie wieku emerytalnego kobiet i mczyzn do 67. roku ycia, gdyby tamte obietnice zostay spenione, nie rozpatrywalibymy wniosku o przeprowadzenie referendum w tej sprawie, take nanse publiczne byyby w doskonaym stanie. Fakt, e debatujemy dzi nad koniecznymi zmianami w systemie emerytalnym, a one za wzbudzaj nie tylko emocje, ale i sprzeciw wikszoci Polakw, wynika m.in. z tego, e tamta reforma z lat 90. okazaa si, delikatnie mwic, niedopracowana i, jak si okazuje, niezwykle kosztowna dla budetu pastwa. By nie by goosownym, zacytuj fragment z marcowego opracowania Ministerstwa Finansw pt. Finanse publiczne w Polsce w okresie kryzysu. Cytuj: okoo 30% dugu publicznego Polski wynika z kosztw reformy emerytalnej, ktra w zdecydowanej wikszoci krajw Unii Europejskiej nie zostaa wprowadzona. Autorzy owego opracowania przekonuj, e jeli odliczymy wydatki na OFE, dug publiczny w relacji do PKB wynisby w 2011 r. zaledwie 39,4%, co sytuowaoby nas przed takimi krajami, jak Czechy, Dania, Holandia i Finlandia, natomiast Niemcy, Brytyjczycy i Francuzi, e o Grekach i Wochach nie wspomn, mogliby uczy si od nas dyscypliny budetowej. Jeli kto nie wierzy, odsyam go na str. 36 wspomnianego dokumentu.
350
Pose Henryk Smolarz To nie jest tak, e jeli nie dokonamy niezbdnego, zdaniem rzdu, podniesienia wieku emerytalnego kobiet i mczyzn, nanse publiczne rozpadn si, jak twierdz ci, ktrzy wspieraj w pomys. Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego uwaa, e zmiany s konieczne, lecz winny by one starannie przemylane, dobrze przygotowane i wdroone lepiej ni te z roku 1999. (Oklaski) Uwaamy, e konieczne jest kontynuowanie debaty publicznej, w ktrej wysuchane zostan argumenty nie tylko zwolennikw proponowanych zmian, ale i przeciwnikw. Obawiamy si, e atmosfera referendum nie sprzyjaaby takiej wymianie pogldw. Spodziewamy si jednak, e w trakcie prac nad proponowanymi przez rzd zmianami dowiemy si (Gos z sali: To nie wiecie?) jakie s plany dotyczce ustaw osonowych zwizanych z proponowanym podwyszeniem wieku emerytalnego. Mamy w tym wzgldzie wiele do zrobienia. (Pose Anna Bakowska: Wasze stanowisko.) Syszymy opinie, e czeka nas w przyszoci kryzys demograczny. To zdaniem PSL wymaga prowadzenia aktywnej polityki prorodzinnej. Co stoi na przeszkodzie, by znalazy si wiksze rodki dla samorzdw miejskich i gminnych na prowadzenie obkw i przedszkoli a w czasie wakacji pkolonii? Czy nie warto rozway innych zacht, zwaszcza nansowych, dla osb posiadajcych wicej ni dwjk dzieci? Najpowaniejszym wyzwaniem, przed ktrym stoi nie tylko rzd, lecz i cae spoeczestwo, jest strukturalne bezrobocie, ktre od dwudziestu lat oscyluje wok 10%. Pani marszaek, Wysoki Sejmie, herbata nie stanie si sodsza od mieszania jej yeczk. Potrzebny jest cukier. Musimy sobie jasno powiedzie, e bez znaczcego obnienia poziomu bezrobocia powtarzam: bez znaczcego obnienia poziomu bezrobocia jakakolwiek reforma systemu emerytalnego nie przyniesie podanych efektw. Gdybymy mieli dzi bezrobocie na poziomie 56%, minister nansw miaby mniejsze problemy z realizacj budetu. (Gos z sali: To obniajcie.) Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia nie musiaby martwi si wydatkami, a i emerytury mogyby by z pewnoci wysze. Oto prawdziwy cel i wyzwanie. Pomys podniesienia wieku emerytalnego nie wzbudziby takiego sprzeciwu Polakw, gdyby wiedzieli, e kady, kto chce pracowa, szybko znajdzie dobr prac. Nie lekcewaymy tego marzenia wielu, zwaszcza modych, Polakw. Z tak wysokim strukturalnym bezrobociem nie mamy co liczy na to, e w przyszoci z naszego kraju nie wyjedzie za chlebem kolejny milion rodakw. Ludzi ci nie bd pacili podatkw do polskiego budetu. Musimy wiedzie, e we wsplnym europejskim domu przyszo nam konkurowa z innymi nie tylko pod wzgldem wysokoci zarobkw, ale i warunkw pracy, bezpiecze-
stwa socjalnego, dostpu do suby zdrowia i moliwoci awansu. Musimy wiedzie, e modzi ludzie marzcy o zaoeniu rodziny pragn mie stabiln prac i wasne mieszkanie. Musimy ich wspiera nie tylko sowami, ale i konkretnymi dziaaniami. (Oklaski) Czy nie warto rozway likwidacji tzw. umw mieciowych albo powoa do ycia pastwowy fundusz, ktry udzielaby nisko oprocentowanych kredytw na zakup lub budow nowych lokali? Ta propozycja nie jest niczym nadzwyczajnym. W 1919 r., tu po odzyskaniu przez Polsk niepodlegoci, Sejm przyj ustaw powoujc do ycia Pastwowy Fundusz Budowlany. Kraj nie mia ustalonych granic, trzeba byo zespoli ze sob tereny trzech zaborw, czekaa nas wojna z Rosj sowieck, a wczeni politycy, przyjmujc t ustaw, wybiegali mylami w odleg przyszo. Chcieli, by Polacy mieli szans na wasne mieszkania. Dlaczego dzi, gdy sytuacja polityczna i gospodarcza kraju jest niekoniecznie lepsza, nie sta nas na podobn inicjatyw? Zgadzamy si z tymi, ktrzy mwi, e samo zrwnanie i podniesienie wieku emerytalnego kobiet i mczyzn do 67. roku ycia nie jest reform. (Gos z sali: To zagosujcie.) (Gos z sali: No wanie.) Polacy oczekuj od nas dziaa, ktre w znaczcy sposb podkrelam: w znaczcy sposb poprawi ich byt. Uwzgldniajc postulaty Solidarnoci dotyczce prawa do wiadomego wyboru, Polskie Stronnictwo Ludowe wprowadzio moliwo wczeniejszego przejcia na emerytur: dla kobiet od 62. roku ycia, dla mczyzn od 65. (Oklaski) (Gos z sali: Brawo!) To sukces, bowiem pocztkowo proponowalimy moliwo wczeniejszego przejcia na emerytur dla matek, a stworzylimy tak moliwo dla wszystkich kobiet. Dodatkowo PSL zaproponowa rozwizania wspierajce macierzystwo, rodzicielstwo i rodzin: po pierwsze, opacanie przez budet skadki ubezpieczeniowej za matki prowadzce dziaalno gospodarcz w wysokoci 60% przecitnego wynagrodzenia; po drugie, matkom ubezpieczonym w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Spoecznego budet bdzie opaca przez trzy latka (Wesoo na sali), przez trzy lata skadk ubezpieczeniow; po trzecie, niepracujce kobiety bd miay prawo do ubezpieczenia spoecznego w sytuacji podjcia decyzji o macierzystwie zgodnie z wasn decyzj wybior KRUS albo ZUS. Solidarno skupia si prawie wycznie na osobach pracujcych na umowy o prac. Propozycje Polskiego Stronnictwa Ludowego obejmuj take osoby prowadzce dziaalno gospodarcz, rolnicz oraz matki niepracujce. Propozycje Polskiego Stronnictwa Ludowego w znaczcej czci zostay przyjte. Przy tej okazji warto wyjani pojcie stau ubezpieczeniowego, ktry obejmuje okresy skadkowe i nieskadkowe, takie jak okres nauki, pobierania renty inwalidzkiej, urlo-
351
Pose Henryk Smolarz py wychowawcze przed 1999 r., a take okresy pozostawania bez pracy w czasie represji przed 1989 r. Tymczasem Ruch Palikota po rozmowie z premierem przedstawi trzy punkty: po pierwsze, obowizkowe badania lekarskie po 60. roku ycia, po drugie, podwyszenie progw pomocy spoecznej, po trzecie, fundusz obkowy. W zasadzie s to suszne postulaty, ale mog one zaostrzy propozycje premiera Tuska. Jeeli kto straci prac, to bdzie przymusowo badany. (Wesoo na sali) Co te badania maj wykaza? e jest zdolny do pracy i wtedy przechodzi do pkt 2 i dostaje pomoc spoeczn zamiast czciowej, ale wczeniejszej emerytury... (Pose Elbieta Rafalska: To super, wietnie.) ...ktra naley mu si z wypracowanego kapitau. Natomiast fundusz obkowy moe oznacza, e matka bdzie zmuszona odda dziecko do obka, aby wczeniej wrci do pracy. (Wesoo na sali) Dlatego, aby uchroni Polakw od pozorw propozycji Ruchu Palikota (Wesoo na sali), Polskie Stronnictwo Ludowe zawaro trudny kompromis... (Gos z sali: Zgniy.) ...umoliwiajcy wczeniejsze emerytury i wspierajcy matki. Sejm jest dobrym miejscem, by rozpocz prace nad rozwizaniami, ktre, mamy nadziej, w nieodlegej przyszoci zapewni Polakom lepszy byt. Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego, doceniajc znaczenie instytucji referendum i wysiek woony przez NSZZ Solidarno w zebranie ponad 2 mln podpisw, bdzie jednak gosowa przeciw. Wierzymy, e tu, w Sejmie, wsplnie z rzdem bdziemy w stanie wypracowa rozwizania, ktre pozwol na realizacj marze wielu Polakw. Dzikuj. (Oklaski) (Gos z sali: Pan si zagalopowa.)
Marszaek:
Dzikuj bardzo, panie pole. Prosz o zabranie gosu pana posa przewodniczcego klubu Sojusz Lewicy Demokratycznej pana premiera Leszka Millera.
Pose Leszek Miller:

Szanowna Pani Marszaek! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Pan przewodniczcy Piotr Duda przypomnia kilka referendw, ktre si odbyy, ale byo te kilka prb zorganizowania referendw, ktre nie doszy do skutku. W 2005 r. Platforma Obywatelska podja prb przeprowadzenia referendum 4 razy tak: tak dla likwidacji Senatu, tak dla zniesienia immunitetu parlamentarnego, tak dla zmniejszenia liczby posw do 230, tak dla wprowadzenia jednomandatowych okrgw wyborczych do Sejmu. Po
trzech miesicach zebrano ponad 750 tys. podpisw i triumfalnie wniesiono je do Sejmu. Liderzy PO okrelili ten wyczyn jako najwikszy projekt przeprowadzony na polskiej scenie politycznej. Dzi rozpatrujemy zdecydowanie wikszy projekt, pod ktrym zoono 2 mln podpisw. Sdz, e panie posanki i panowie posowie z PO maj jeszcze w pamici to dojmujce poczucie zawodu, e ich projekt nie doczeka si realizacji. I majc w pamici to poczucie zawodu, nie bd blokowa wniosku Solidarnoci (Oklaski), tym bardziej po tak przekonujcym i byskotliwym uzasadnieniu pana Piotra Dudy. Zgoda na referendum ze strony PO powinna wynika jeszcze z tego, e zamiar wyduenia wieku emerytalnego zosta ukryty w ostatniej kampanii wyborczej. (Oklaski) Macie wic, panie i panowie, sposobno do zadouczynienia obywatelom za ten niegodny czyn, okazj do powyborczej rehabilitacji. Namawiam was do pozytywnego stosunku do tej sprawy. (Oklaski) Jeli jednak wniosek Solidarnoci zostanie odrzucony, to w najbliszym czasie zoymy tym razem nasz, podobny wniosek, cho nie o tej samej treci, o rozpisanie referendum w tej sprawie, i damy pastwu ostatni szans, eby poprze inicjatyw referendum. Dzikuj wszystkim Polkom i Polakom, ktrzy do tej pory zoyli ju podpisy pod wnioskiem SLD, zwizkowcom OPZZ, a take zwizkowcom Solidarnoci. Jak pastwo by moe wiedz, nasz wniosek nie dotyczy tylko wieku emerytalnego, lecz take kwestii stau pracy, okresw skadkowych. Uwaamy, e Polki i Polacy powinni mie prawo, nie obowizek, przejcia na emerytur albo po osigniciu ustawowego wieku emerytalnego, albo po przepracowaniu okresw skadkowych: 40 lat dla mczyzn i 35 lat dla kobiet. Za t propozycj, jeli patrze na badania, jest ponad 80% naszego spoeczestwa. (Oklaski) Pan pose Rosati przypomnia plan Hausnera. To rzeczywicie by kompleksowy program wykraczajcy daleko poza kategorie wieku emerytalnego. Nie ma porwnania, panie pole. Odnosz wraenie, e pan nie widzi rnicy midzy obiektem a subiektem. (Wesoo na sali, oklaski) W ogle ubolewam, e po przejciu do Platformy Obywatelskiej straci pan znan mi wysok form. (Wesoo na sali, oklaski) (Pose Teresa Piotrowska: To nawet nie jest zabawne.) Jeszcze wiksza tragedia z tego punktu widzenia dopada pana posa Kopyciskiego. (Wesoo na sali) Pan pose by przez wiele lat wiernym onierzem SLD, specjalist od czarnej roboty. (Wesoo na sali) (Pose Andrzej Rozenek: Od wizie CIA?) Dzisiaj cieszy si, e nareszcie jest po waciwej stronie. Bierze udzia w tym skamleniu o przytulenie. (Wesoo na sali, oklaski) Bo przecie jego nowa partia tak bardzo chciaaby si przypodoba i wej pod skrzyda pana premiera Tuska...
352
Pose Leszek Miller (Pose Andrzej Rozenek: Jak wy pod skrzyda Solidarnoci.) ...ale wierz w inteligencj szefa polskiego rzdu. (Wesoo na sali, oklaski) Pan pose Kopyciski mwi tutaj rozmaite rzeczy, zreszt bez zwizku ze spraw. (Wesoo na sali) C, panie pole, kady syszy tylko to, co zdolny jest poj. (Wesoo na sali, oklaski) (Pose Andrzej Rozenek: Od wczoraj nieustannie wysoki poziom.) Jeeli chodzi o zasadniczy wtek, to musz zwrci uwag na wyjtkowe przyspieszenie w temacie emerytur. Ot pan minister nansw jeszcze w czerwcu 2011 r. uwaa, e nie ma potrzeby ustawowo podnosi wieku emerytalnego, ale to byo jednak przed wyborami. Po wyborach zmieni zdanie, i to bardzo. Pan minister powiedzia, e przejcie na emerytur musi by na tyle pne, eby przecitna dugo ycia na emeryturze nie bya zbyt dua, jednym sowem, aby paci emerytur jak najkrcej. Zmiany zatem zapowiadane przez rzd opieraj si na dwch larach: pierwszy, akcentowany przez pana premiera, to potrzeba duszej pracy, drugi przez ministra nansw to postulat krtszego okresu pobierania emerytury. Mona powiedzie, e na fundamentalne pytanie: jak y, ten projekt odpowiada: krtko. (Oklaski) Jeszcze jest trzeci aspekt, podnoszony przez pana premiera Pawlaka nieufno do Zakadu Ubezpiecze Spoecznych i spodziewana pomoc od wasnych dzieci. Tyle tylko, e to wanie dzieci wymagaj pomocy, pomocy od emerytw. W ogle w odniesieniu do relacji midzy dziemi czy dziadkami czy ojcami po wejciu w ycie tego projektu bdzie mona powiedzie: wnuczku, zabrae babci dowd przed wyborami, to babcia zabierze ci teraz miejsce pracy. (Oklaski) Argumenty pana premiera, ktre tutaj syszelimy, waciwie syszelimy ju przy innych okazjach pewnie za chwil te je usyszymy. S one nieprzekonujce. Samo podniesienie wieku emerytalnego nie rozwie adnego problemu. Bardzo wane jest zniesienie obowizku przynalenoci do OFE oraz kompleksowe zmiany w systemie zatrudnienia i Kodeksie pracy eliminujce z niego mieciowe formy zatrudnienia, a take oywienie gospodarki, zawieranie uczciwych umw z pracownikami, otrzymywanie godziwych wynagrodze i przeciwdziaanie wypychaniu osb starszych z rynku. Ot, panie premierze, gdyby pana projekt by tak kompleksowy, gdyby przypomina cho w czci projekty wczeniejsze, take niektre propozycje ujte w planie Hausnera, bylibymy radzi prowadzi powan dyskusj. Ale niestety to, co rzd proponuje, jest tylko zmian i nie zasuguje na ambitne miano reformy emerytalnej. (Oklaski) Szanowni Pastwo! Z elementarnego poczucia sprawiedliwoci SLD nie idzie w sprawie zmian w eme-
ryturach z rzdem, tylko ze zwizkami zawodowymi. Moemy si rni w wielu sprawach, ale w tej jestemy razem razem w obronie konstytucyjnej zasady sprawiedliwoci spoecznej. Dlatego te w sprawie oglnopolskiego referendum dotyczcego zmian w systemie emerytalnym klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej bdzie gosowa za wnioskiem wniesionym przez NSZZ Solidarno. (Oklaski)
Marszaek:
Dzikuj bardzo. W imieniu klubu Solidarna Polska gos zabierze pani pose Beata Kempa. Bardzo prosz. (Gosy z sali: Ooo!...) (Pose Beata Kempa przemawia w kamizelce z napisem: 67. Nie dla wyduenia wieku emerytalnego)
Pose Beata Kempa:

Pani Marszaek! Panie Przewodniczcy! Panie Premierze! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Solidarna Polska mwimy stanowcze nie tej zej i bardzo prymitywnej, jednozdaniowej w zasadzie reformie. Na t reform nie pozwolimy i zapewniam pana, panie premierze, e jest jeszcze szereg metod na to, eby zmusi pana do mylenia. (Oklaski) Panie premierze, wszelka wadza spoecznoci ludzkiej pocztek swj bierze z woli narodu. Trzeba odwoa si do woli narodu. Kady, kto nie boi si narodu, kto jest uczciwy, kto z otwart przybic rozmawia z narodem przed wyborami, dzisiaj podnisby rk za t reform. Ruch Palikota dlaczego chowacie gow w piasek? Moim zdaniem, szanowni pastwo, jeeli jest si zwyk wydmuszk Platformy Obywatelskiej gotow poprze kade, choby najgupsze rozwizanie tylko po to, eby trwa i po to, eby grozi PSL-owi... Szkoda, e si wystraszyli. Na sztandarach Bg, honor, ojczyzna. Trzeba Boga, panie premierze, nie mie w sercu, eby urzdza Polkom, milionom Polek obozy pracy za mieciowe pienidze, za mieciowe umowy, za godowe pensje. Prosz dzisiaj spojrze w oczy pielgniarkom i powiedzie im, e maj aplikowa zastrzyki chorym, pracujc do 67. roku ycia. Prosz spojrze w oczy tym kobietom, ktre musz pracowa przy tamach. Prosz, panie premierze, spojrze w oczy tym kobietom, ktre musz na stojco w chodniach sortowa materiay. Prosz im spojrze w oczy i powiedzie, e ta reforma jest dla nich dobra, e to jest dla nich dobre. Do! Nie moe by tak, e wadza cigle nam mwi, co jest dla nas dobre. 20 lat czekamy na owoce transformacji. Ci ludzie tam, za tymi murami, czekaj 20 lat. Ale ci, szanowni pastwo, ktrzy tu
353
Pose Beata Kempa dzisiaj przemawiali poza panem przewodniczcym, jest z tego wyczony to s ci, ktrzy maj si niele w czasach transformacji. To s te tuste koty, panie marszaku. (Poruszenie na sali) (Gos z sali: Zwizkowcy zarabiaj wicej od nas.) To s te tuste koty, ktre czekaj z objciami na pana, panie premierze. Stwrzcie t koalicj, urzdzajcie ten kraj i wreszcie podzikujemy tej wadzy raz na zawsze, bo prawd jest, e ojcem chrzestnym tych wszystkich reform w roku 1998 by pan Jerzy Buzek, a pan dokacza to dzieo, ktre on rozpocz na chrzcie witym. Dokacza pan to dzieo. Tyle e oni zdradzili ideay Solidarnoci, nie s dzisiaj ze zwykymi Polakami za murami Sejmu. Im, szanowni pastwo, i wielu tym, ktrzy omiel si podnie dzisiaj rk za tym, eby nie byo w Polsce referendum emerytalnego, im wszystkim atwo wymyla te reformy w luksusowych gettach albo w gettach luksusu, jak kto woli. Wtedy atwo rozmawia si o tym i nakazuje si Polakom, jak y. Pani Marszaek! Panie Premierze! Wystarczy spojrze na dane statystyczne, na raport GUS w sprawie naszego zdrowia. Ponad 50% mczyzn nie doywa 70. roku ycia. Ponad 25% kobiet nie doywa tego wieku. Te liczby mwi same za siebie. Ale jeli nie bdziemy myle o polityce prorodzinnej, o tym, eby w Polsce rodziy si dzieci, o tym, jak zapewni modym ludziom prac w kraju, eby nie wyjedali ju 2 mln osb wyjechay z naszego kraju to bdziemy zmuszeni myle o tym, czy kolejna wadza o podobnym poziomie intelektualnym jak ta nie powie, e za chwil bdziemy musieli wydua wiek emerytalny do 75. roku ycia. Te dane pokazuj, e tego ju nikt nie doyje w naszym kraju. Pani marszaek, panie premierze, Solidarna Polska ma projekty ustaw i wnosi je polityka prorodzinna, wyduenie urlopw macierzyskich, miejsca pracy i przede wszystkim polityka okoogospodarcza, tak aby tutaj tworzy miejsca pracy. Nie bdzie wtedy zaamania demogracznego, a babcia bdzie moga pomaga swoim dzieciom i wychowywa wnuki, bo taka jest nasza polska tradycja rodzina wielopokoleniowa. Nie macie prawa tego rozdziela. Nie macie prawa wycznie kaza przymusowo pracowa do 67. roku ycia. (Oklaski) Zapytacie, skd Solidarna Polska wemie na to pienidze. Suszne pytanie. Na nie te jest odpowied. Opodatkowa te tuste koty, wszystkie, co do jednego. Da im wyszy podatek, bo trzeba solidarnie dzieli si owocami pracy. Rwnie ci, ktrzy dzisiaj yj w niedostatku nie z wasnej winy, tylko przede wszystkim z powodu braku mdroci wielu rzdw w wolnej Polsce, dzisiaj cierpi gd i dzisiaj strajkuj. Nawet ich tutaj nie wpuszczono, mimo i walczyli o wolno, o demokracj, o wolny Sejm. Nawet tego drobnego prezentu od nas, od pana nie dostali, panie premierze.
Zatem skd pienidze? Raport za ubiegy rok pokazuje, e banki polskie w ubiegym roku osigny rekordowe zyski 16 mld z. Mamy prezent, opodatkowanie tyche miliardw, opodatkowanie hipermarketw, opodatkowanie przestpcw. Zabierzmy im majtki. Jest w Sejmie projekt Solidarnej Polski. Zabierzmy tym, ktrzy swoimi brudnymi apami uprawiali przestpstwa korupcyjne afera paliwowa, afera hazardowa, afera wglowa. To s te pienidze, ktre nale si tym Polakom, ktrzy dzisiaj tam, za murami, domagaj si sprawiedliwoci spoecznej. (Oklaski) Solidarna Polska ju wniosa cz projektw ustaw, wnosi kolejne i bdzie domaga ich si przyjcia w imi sprawiedliwoci spoecznej. Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Tak, wszyscy Polacy stalimy si zakadnikami kamstwa, panie premierze, kupczenia, panie premierze, a efekt jest tylko jeden: samozadowolenie wadzy w zwizku z tym, e nabia nas w butelk. Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Jeszcze raz naley jasno powiedzie i podzikowa wszystkim, tym w Krakowie, ktrzy dzisiaj goduj, wspaniaym opozycjonistom, ktrzy s w szpitalach, bo domagaj si tego, eby nie podcina korzeni tosamoci narodowej, w naszym kraju porzdnie uczy dzieci historii Polski, eby nie daj Bg, w tych awach nie zasiedli ju tacy, ktrzy chc zabi nasz narodow tosamo. Zatem nie lkajmy si. Podniemy jeszcze raz sztandary Solidarnoci, wszyscy oszukani przez tych, ktrym ta Solidarno wierzya i tak mocno im ufaa, e wyniosa ich na wysokie godnoci i urzdy. Oni dzisiaj o niej zapomnieli. Dzisiaj proponuje si obozy pracy, mieciowe umowy, godowe pensje i prace do samej mierci. (Oklaski) Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Solidarna Polska opowiada si za referendum jeszcze z jednego bardzo powanego powodu. Odnios si tutaj do tego, co powiedzia pan pose Rosati, e zbijamy kapita polityczny. Uczciwie rozmawiamy z Polakami. Ja z nimi byam wczoraj, przedwczoraj, przez ostatnie dni, przed chwil. Niech pan do nich pjdzie. Pan te moe zbija kapita polityczny. Jeli pan wniesie mdry projekt ustawy, to bdzie pan mia kapita polityczny. (Oklaski) Nic nie stoi na przeszkodzie. Zapewniam pana, jest to uczciwsza metoda ni kamstwa przedwyborcze, ni to, e nie powiedziao si Polakom przed wyborami, jaki chce im si zgotowa los. Dlatego nie macie, nie macie moralnego prawa do tego (Gos z sali: Ooo) eby stanowi o naszym losie, o przyszych pokoleniach w taki wanie sposb. O tej reformie musi zadecydowa nard, bo to si susznie narodowi naley. (Oklaski) Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Jestemy solidarni z rodzinami, solidarni z ubogimi, solidarni z przyszymi pokoleniami, solidarni z tymi, ktrzy nie maj wasnego mieszkania, solidarni z maestwami, ale maestwo pojmujemy jako zwizek kobiety i mczyzny, bo to normalne (Oklaski), solidarni z dziemi
354
Pose Beata Kempa opuszczonymi Panie premierze, rozmawiaam o tym z panem na naszym spotkaniu i prosiam: nie dopumy do tego, eby dzisiaj w wolnym, demokratycznym kraju zabierano dzieci ubogim rodzicom tylko dlatego, e nie maj za co dostawi drugiego, trzeciego czy czwartego eczka. To oni dzisiaj dbaj o wy demograczny. To oni powinni by przedmiotem naszej troski. To w nich powinnimy inwestowa, nie ze wstydem mwi o jakim wsparciu socjalnym, inwestycja w rodzin jest najmdrzejsz, najlepsz, najbardziej godn inwestycj w nard. (Oklaski) Zatem przede wszystkim rwnie jestemy solidarni z rodzinami, ktre przeywaj kryzys, solidarni z matkami, solidarni, jeli chodzi o tych ustawy o obkach, o przedszkolach, o wydueniu urlopu macierzyskiego, solidarni z ojcami, ktrzy dzisiaj pacz widziaam takie obrazki kiedy dziecko przychodzi i mwi: mamo, tato, daj na wycieczk do stolicy, to kosztuje tylko 45 z. Oni odwracaj oczy, bo nie sta ich na to, eby ich dzieci jechay na wycieczk szkoln. To jest haba. Nie sta ich na to. Dlatego dzisiaj my, solidarni z nimi, bdziemy walczy, aby ci polscy przedsibiorcy, ktrzy zatrudniaj pracownikw na stae umowy, byli premiowani, mieli nisze podatki, bo to jest sprawiedliwe spoecznie, bo to jest troska, a nie kombinowanie przy ustawach, eby wadzy yo si lepiej. (Oklaski) Wreszcie solidarni z ludmi modymi. To bardzo wane. Ten najwikszy kapita moemy albo pomnoy, albo zmarnowa. Dzisiaj ewidentnie go marnujemy. Panie premierze, gdzie s projekty ustaw, te projekty ustaw, ktre zachcayby do powrotu Polakw z Irlandii, z Wielkiej Brytanii, ze Stanw Zjednoczonych, z Niemiec? Gdzie s te projekty? Oni pacz. Chtnie wrc. Jak te rozdarte sosny s pomidzy bogatym Zachodem, ktry daje im pienidze, a swoim krajem, bo ten kraj kochaj. Czsto mwi: stwrzcie warunki, my wrcimy, przywieziemy to, co zarobilimy, bo tu chcemy y, tu chcemy pracowa i tu chcemy godnie umrze. (Oklaski) Jako Solidarna Polska stwrzmy te projekty, przyjmijmy te projekty ustaw i spowodujmy, eby modzi Polacy tutaj zostali i tworzyli nasz kapita. Pani marszaek, Wysoka Izbo, przede wszystkim solidarni ze spoeczestwem, ktre ma prawo do tego, eby wypowiedzie si w referendum. Ono ma prawo do wasnego zdania, skoro ich oszukano, bo w 50% spokojnie myleli, e wadza bdzie OK, bdzie mdra, e wszystkie sprawy pozaatwia zgodnie z ich myl. Dzisiaj, skoro zostali oszukani, maj prawo do tego, eby Wysoka Izba, wszyscy posowie wy rwnie, panie Palikot, nie chowajcie gowy w piasek, nie pomagajcie temu rzdowi, bo to robicie zagosowali za tym, aby Polacy mogli wypowiedzie si w referendum. (Oklaski) Pani marszaek, Wysoka Izbo, jeszcze raz powtrz to jest na stronie internetowej, kochani poso-
wie, na pierwszej stronie www.sejm.gov.pl wszelka wadza spoecznoci ludzkiej pocztek swj bierze z woli narodu. Myl, e nard wam podzikuj, jeli sprzeciwicie si woli narodu. (Oklaski)
Marszaek:
Dzikuj bardzo, pani pose. Prosz o zabranie gosu prezesa Rady Ministrw pana Donalda Tuska. (Oklaski)
Prezes Rady Ministrw Donald Tusk:

Szanowna Pani Marszaek! Panie Przewodniczcy! Szanowne Panie i Panowie Posowie! Jak w kadej trudnej chwili w historii Polski, niezalenie od tego, czy s to rzeczy najwiksze, czy tylko istotne, ale w kadej trudnej chwili, w kadym przeomie ci, ktrzy musz podejmowa decyzje, rzadko kiedy s w wikszoci. Nasza historia z ostatnich ponad 20 lat, historia cigle wieej demokracji i niepodlegoci pokazuje, e od samego pocztku, od roku 1989, prawdziwe przywdztwo polityczne testowane byo przy trudnych decyzjach, w warunkach bardzo ostrego ataku ze strony wikszoci, wikszoci si politycznych, czsto take wikszoci opinii publicznej, bo nie ma prawdziwszego, nie ma rwnie istotnego testu na prawdziwe przywdztwo polityczne ni zdolno do podejmowania decyzji czasami wbrew powszechnym oczekiwaniom. Jeli Polacy ciesz si dzisiaj z wolnoci i z niepodlegoci, chocia nie dla wszystkich ycie jest atwe w tej niepodlegej, ale skoro bezdyskusyjnie cieszymy si z tych dwch wielkich wartoci, to trzeba powiedzie, e one narodziy si i przetrway przez te dwadziecia kilka lat wanie dlatego, e w kadym z kluczowych momentw naszej historii odnajdywali si ludzie, ktrzy potrali powiedzie gono i patrzc innym w oczy, e nawet jeli dzi s w mniejszoci, to przekonani do racji i do istoty interesu narodowego s gotowi wzi na siebie odpowiedzialno za podjcie trudnej decyzji, nawet gdyby przyszo im potem zapaci za to du cen. (Oklaski) To nie pierwsza, nie pita, nie wiem, ktra to chwila takiego narodowego i spoecznego napicia wok wanej sprawy. To wielka, chocia bardzo trudna satysfakcja mc by wspuczestnikiem tego wiadectwa, e w Polsce moliwa jest kontynuacja tego typu postawy w debacie publicznej, w debacie politycznej i w procesie rzdzenia. Kady z nas na tej sali, poczwszy od naszego gocia, prezentujcego projekt obywatelski, poprzez partie koalicji, partie opozycji, na rzdzie skoczywszy, kady z nas ma do odegrania jak istotn spoeczn rol. Ona jest tym wyrazistsza i tym bardziej istotna, kiedy napicie wok sprawy ronie.
355
Prezes Rady Ministrw Donald Tusk (Pose Jolanta Szczypiska: I dlatego potrzebne jest referendum.) Dlatego proponowabym dzi, a take w przyszoci, bo debata nad zmian wieku emerytalnego bdzie toczya si jeszcze przecie przez wiele tygodni, ebymy nie wychodzc ze swoich rl trudno mie do kogokolwiek pretensje, e swoj rol spoeczn chce zagra najlepiej, jak potra w tej debacie szanowali argumenty kadej ze stron. Czy to bd argumenty tzw. strony spoecznej, dzisiaj reprezentowanej przez zwizek zawodowy w tej debacie, czy to bd argumenty rzdzcych, czy argumenty opozycji, wszyscy dobrze wiemy i nasze dowiadczenie yciowe i dowiadczenie narodowe pokazuje, e nie jest le, jeli elity naszego narodu spieraj si o wane sprawy, pod jednym drobnym warunkiem: e szanuj tych, ktrzy w tym sporze, w tej debacie uczestnicz, i staraj si wysuchiwa argumentw z poszanowaniem dla faktw, nie kwestionujc dobrej intencji wszystkich zabierajcych gos. Byem zaskoczony, kiedy usyszaem, e wedug pani pose Beaty Kempy z wyczeniem przewodniczcego Solidarnoci przemawiay z tej mwnicy same tuste koty. (Oklaski) Ani prof. Rosati, ani premier Kaczyski nie kojarz mi si z tustymi kotami. e pani w ogle mogo przyj co takiego do gowy, eby wystpujcych tu, w tej debacie, kadego z wasnym pogldem... (Pose Beata Kempa: Ale pan si kojarzy.) ...tak deprecjonowa? Szczeglnie e do niedawna jeden z tych tustych kotw by pani liderem i pani politycznym idolem. (Oklaski) (Pose Krystyna Pawowicz: Prosz nie przywoywa pana prezesa Kaczyskiego.) (Pose Arkadiusz Mularczyk: Do rzeczy, do rzeczy...) Po tym wstpie przejdmy do istoty ustawy, w skrcie, poniewa prezentowa projekt ustawy bdziemy prawdopodobnie za 3, moe 4 tygodnie tu, w Sejmie, po dokoczeniu prac w rzdzie. A wic w kilku zdaniach przypomn jednak istot samego projektu, a nastpnie przejd take do istoty referendum i mojego pogldu w tej sprawie. Dlaczego tak wane jest przypomnienie istoty tego projektu? Dlatego e mam wraenie, e cz tej dyskusji, a take pytanie i komentarze do tego pytania zawarte w projekcie dotyczcym referendum odnosz si do troch innej sytuacji ni ta, ktra jest opisywana czy projektowana w zamiarach rzdowych. Chc jeszcze raz podkreli to, co w tej dyskusji, debacie, w manifestacjach, w tych emocjach czsto ginie albo czasami jest wrcz wymazywane, a wic przede wszystkim to, e przygotowujemy projekt, ktrego skutki rozoone s na prawie 30 lat, jeli chodzi o dochodzenie do tego punktu kocowego, jakim jest zrwnanie wieku 67 67. W zwizku z tym to chyba jest najpewniejsze wiadectwo, e staramy
si projektowa element tego systemu nie pod biecy interes polityczny, tylko z zaoeniem, e podejmujemy bardzo powane ryzyko polityczne w duchu odpowiedzialnoci za pokolenie, ktre bdzie przechodzio na emerytur za 30 lat. Bo dzisiaj, w czasie dyskusji na temat istoty tego projektu, musi pojawi si sowo Solidarno, ale take to sowo w jego rdowym znaczeniu, pisane przez mae s. Istot tego projektu jest bowiem tak naprawd solidarno, oczekiwana, powiem szczerze, take przez prezentujcych ten projekt, solidarno dzisiejszych politykw, ludzi odpowiedzialnych za to, czy ten projekt przejdzie, czy nie, a wic take parlamentarzystw, solidarno z tymi, ktrzy za 30, 40, 50 lat bd w Polsce pracowa, a pniej bd przechodzi na emerytur. Tego typu decyzja wymaga takiego gbokiego, mdrego pojmowania solidarnoci, bo trzeba mie bardzo duo wyobrani i bardzo duo odpowiedzialnoci, eby podejmowa decyzje w imi solidarnoci pokoleniowej, mylc o tych, ktrzy wtedy, kiedy podejm prac za 20 czy 30 lat, nie bd w stanie dzieli si tak czci swojego zarobku, eby utrzyma rosnc armi ludzi, ktrzy bd ju w wieku emerytalnym. To nie s adne odkrycia, to nie s doktryny, to nie s ideologie ani zaklcia. To jest wniosek z trwajcej ju, panie przewodniczcy, wielkiej debaty demogracznej. Narodowa strategia demograczna o potrzebie, o ktrej pan mwi, rodzi si od wielu lat. Praca nad t narodow strategi demograczn zacza si wtedy, kiedy paski zwizek zawodowy rzdzi w Polsce, dokadnie wtedy, kiedy wprowadzano reform emerytaln, ktra polega dokadnie na tym, e tyle, ile uzbieramy, tyle bdziemy mogli pniej podzieli midzy tych, ktrzy chc korzysta ze wiadczenia emerytalnego. Pamitam, e w roku, w ktrym wprowadzano reform emerytaln, rzdzia Solidarno i Unia Wolnoci, moja wczesna partia. Ja nie odwracam si plecami do tamtej reformy, tylko staram si wyciga elazne konsekwencje z tego tytuu, e wwczas t reform wprowadzono. Ba, zarwno ci, ktrzy j wprowadzali, wielu z nich, w tym ekspertw Solidarnoci i AWS, ju wtedy mwio: konieczn konsekwencj wprowadzenia tej reformy, a wic systemu kapitaowego, bdzie tak czy inaczej podniesienie wieku emerytalnego. Wtedy te sowa ju paday. Take oponenci wobec tej reformy podkrelali t potrzeb, bo wynika ona z elaznych, bezdyskusyjnych faktw demogracznych. Moemy, podobnie jak poprzednie ekipy, schowa gow w piasek i powiedzie: nie, to nieprawda, ludzie nie bd yli duej i nie yj duej. To jest duo wygodniejsze. Moemy przegosowa w referendum, e nie podnosimy wieku emerytalnego. Ale nie przegosujemy w referendum dugoci ycia czowieka. I na szczcie, bo jeszcze komu mogoby przyj do gowy regulowa politycznie albo referendami dugo ycia czowieka. (Oklaski)
356
Prezes Rady Ministrw Donald Tusk Tak naprawd istot demagogii, bo tu wkrada si demagogia, jest twierdzenie, e nasz projekt jest ot, po prostu podniesieniem wieku emerytalnego, to znaczy, e teraz, w zwizku z tym projektem, ludzie bd musieli duej pracowa. Dlaczego to jest demagogia? Bo kiedy rozmawiamy o systemie emerytalnym, to dugo pracy w kontekcie systemu emerytalnego ma sens wtedy, kiedy opisujemy j latami przepracowanymi i latami, ktre przeywamy na emeryturze. Kiedy rozmawiamy o systemie emerytalnym, to jedyny sens ma porwnywanie tych dwch wartoci, a precyzyjniej rzecz ujmujc, trzech, bo take tego, ile lat nie pracujemy, bo jestemy za modzi, przygotowujemy si do aktywnoci zawodowej. Oczywicie z roku na rok ta tendencja jest coraz bardziej wyrana, chocia oczywicie zawsze ma ksztat sinusoidy. Ludzie coraz duej przygotowuj si do podjcia pierwszej pracy. (Gos z sali: Bo nie ma pracy.) Wane jest te, ile lat yjemy po uzyskaniu wieku, ktry uprawnia nas do wiadczenia emerytalnego. Ta proporcja jest bezdyskusyjna. To nie jest proporcja Platformy, SLD, PiS-u, Solidarnej Polski, PSL czy Ruchu Palikota. To s fakty, o ktrych wiedz wszyscy. Chc to bardzo wyranie powiedzie. Suchaj nas ludzie. Chc powiedzie bardzo otwarcie, e we wszystkich rozmowach, ktre nie maj charakteru publicznego, kiedy nie ma kamer i nie ma manifestantw, wszyscy moi rozmwcy i z opozycji, i rzdzcy, i ze rodowisk spoecznych mwi mi, kiedy rozmawiamy w cztery oczy: wiemy, e podniesienie wieku emerytalnego jest konieczne, nie ma alternatywy. Nie spotkaem nikogo, kto by tego nie powiedzia. (Gos z sali: Nieprawda, kamstwo!) (Oklaski) (Gos z sali: Sam nie kam.) Nic dziwnego, bo gdyby mwili co innego, dawaliby wiadectwo kompletnej lepoty na fakty. Te fakty dotyczce przeduenia wieku emerytalnego s przecie cytowane przez wszystkich uczestnikw tej debaty. Najchtniej cytowa to przewodniczcy Solidarnoci, argumentujc za referendum. On take cytowa fakty dotyczce demograi, cho nie zawsze konsekwentnie. A ta debata wymaga uczciwoci, konsekwencji, odrzucenia pokusy obudy, mwienia pkamstwa czy pprawdy. My w tej kwestii, bo ona dotyczy nie naszych, mam nadziej, interesw politycznych, tylko milionw pojedynczych ludzkich ywotw, rozmawiamy o tym, za ile, i czy w ogle, ludzie przeyj po tym, kiedy przestan pracowa, a wic nie moemy pozwala sobie na pcienie, pprawdy i przekamania. (Gos z sali: Sam nie kam.)

Pan przewodniczcy, argumentujc na rzecz referendum, powoa si na Bia Ksig Komisji Europejskiej. Tak, oczywicie, ma pan racj. Pan przytoczy fakty i diagnozy zawarte w Biaej Ksidze Komisji Europejskiej. Dobrze, e to szef Solidarnoci powouje si na te wrae dokumenty wraej organizacji, jak jest Unia Europejska. Pjd paskim tropem dalej, bo konkluzja zawarta w tej konkretnie Biaej Ksidze, ktr pan cytowa, jest jednoznaczna: podnosi wiek emerytalny. (Penomocnik Grupy Obywateli Piotr Duda: Z zachowaniem tych elementw.) Podnosi wiek emerytalny. (Oklaski) (Penomocnik Grupy Obywateli Piotr Duda: Z uwzgldnieniem wymienionych warunkw.) Istot tej ustawy jest umoliwienie wypacania emerytur na poziomie, ktry umoliwia przeycie. Nie mwimy i kady, kto jest odpowiedzialny i bdzie rekomendowa nasz projekt, nie powinien uywa takich argumentw e naszym celem jest to, aby emerytury byy wysokie, by nie pojawiao si to zudzenie palm. Pojawiay si tu przywoania pamitnej, nie do koca uczciwej, kampanii na rzecz funduszy emerytalnych. Wszyscy je pamitamy. Nie, nie mamy zudze. Ta reforma czy ta zmiana, jak wol niektrzy, nie da gwarancji bajecznie wysokich emerytur. Jest ona zaledwie wstpem, zaledwie krokiem do zagwarantowania emerytur w ogle dzi i w przyszoci, poniewa ten system emerytalny, ktrego dzisiaj jestemy uczestnikami, nie jest w stanie funkcjonowa i nie zapewni ludziom wypat emerytur, nawet tych godowych, jeli utrzymamy te proporcje, ktre zmieniaj si wskutek demograi, a nie tej czy innej decyzji politycznej. Istot tej ustawy jest take wiadomo, e ludziom w Polsce yje si ciej ni ludziom w wielu pastwach Unii Europejskiej. Nie mamy co do tego adnych wtpliwoci. Ludzie zarabiaj mniej, maj duo mniej moliwoci do ubezpieczenia si, bo maj mniej pienidzy, s w gorszej kondycji zycznej. Sytuacja si zmienia, ale o wiele za wolno, eby powiedzie, e dogonilimy kraje najbardziej rozwinite. My to wszystko wiemy i wiemy te, e jest to funkcj generalnie cigle nieduej zamonoci Polski jako takiej. Kluczowe jest pytanie, i my staramy si na to pytanie naprawd uczciwie Polakom odpowiedzie, czy z tego faktu, e cigle jestemy wyranie biedniejsi ni Szwedzi, Holendrzy, Niemcy czy Brytyjczycy, bo jestemy wyranie biedniejsi, gonimy, gonimy, ale jestemy cigle wyranie biedniejsi, czy z tego faktu ma wynika konkluzja: pracujmy mniej, czy te z tego faktu wynika inna konkluzja nie radosna, to nie jest nic przyjemnego mwi o tym sobie i innym, ale czy nie jest ona oczywista e musimy pracowa wicej, jeli nasze aspiracje maj wyj ze sfery marze i maj sta si faktem spoecznym.
Marszaek:
Bardzo prosz o spokj.
357
Prezes Rady Ministrw Donald Tusk Jeli wszyscy mwcy, cznie z przewodniczcym Solidarnoci, ktry rekomenduje referendum, nieustannie przyjmuj suszne aspiracje Polakw i powouj si na przykady z najbardziej rozwinitych pastw Unii Europejskiej, to zdaje si, e jako jedyny mam odwag, przynajmniej wrd dzisiaj mwicych, stwierdzi co, co jest chyba oczywiste: nie jestemy tak bogaci jak wikszo pastw Unii Europejskiej. Nadrabiamy ten dystans, ale o wiele za wolno, eby mc sobie dzisiaj powiedzie: bdziemy mieli tak opiek socjaln, taki system emerytalny jak w Szwecji. Nie, dzisiaj to nie jest moliwe. Jeli chcemy, eby te marzenia stay si kiedy faktem, i raczej mwimy o pokoleniu naszych dzieci, to musimy dzisiaj wicej pracowa. Taka jest prawda. (Oklaski) O faktach demogracznych, o szczegach ustawy bdziemy mwi. Chc jednak bardzo wyranie podkreli, bo przejd teraz do konsultacji jako procesu, w trakcie ktrego narodzia si take idea referendum, e konsultacje potraktowalimy bardzo serio. Nie dlatego, e partie polityczne wymuszay na nas jakie ustpstwa czy kompromisy, tylko dlatego, e partie polityczne byy tu, w Sejmie, zaledwie jednym z elementw konsultacji, bo oczywicie take Komisja Trjstronna, zwizki zawodowe, pracodawcy, ale rwnie, a moe przede wszystkim dziesitki, setki spotka, pewnie tysice, jeli policzymy wszystkich pastwa, bo przecie konsultowali wszyscy, opozycja, rzdzcy, zwizkowcy. Z tych konsultacji, a miaem mono uczestniczy w wielu spotkaniach, take z tzw. zwykymi ludmi, wynikay obawy, ktre my staramy si przynajmniej w jakiej czci uspokoi, i pojawiay si oczekiwania czy roszczenia, ktre na tyle, na ile to jest moliwe, staralimy si zrealizowa w tym ramowym projekcie, ktry przyjlimy jako punkt wyjcia do projektu, jaki Izba bdzie oceniaa. To nie jest to, czego chcieliby wszyscy, ale to jest bardzo wyrane zabezpieczenie tych, ktrzy mog sta si najsabszymi i najbardziej poszkodowanymi wtedy, kiedy podniesiemy wiek emerytalny. Mwi tu o tzw. czciowych emeryturach, ktre oznaczaj, e kobieta w wieku lat 62, nie 67, jeli straci siy albo straci tylko tyle si, e nie bdzie w stanie na penym etacie pracowa, albo jeli straci prac... (Pose Krystyna Pawowicz: Wiadomo, e straci.) ...uzyska moliwo pobierania wiadczenia czciowego. (Gos z sali: 300 z.) To ma sens. To nie jest wysokie wiadczenie. To nie jest wysokie wiadczenie, bo proponujemy, by byo to 50% tej emerytury, ktra byaby, gdyby si osigno wiek 67 lat. Nie ma odpowiedzi na pytanie, ile to jest kwotowo, poniewa w kadym indywidualnym przypadku bdzie to zaleao od zmiennych waciwych dla ycia kadego z obywateli: dugoci pracy, wysokoci wynagrodzenia, kiedy przejdzie si na czciwk, od tego, jak dugo bdzie si j brao. W zwizku z tym wane jest dla nas, aby kady oby-
watel, a przede wszystkim kada polska kobieta po podniesieniu wieku emerytalnego mieli pewno, e nie zostan zupenie bez rodkw do ycia. Przecie jeeli chodzi o celem tej zmiany, to mwimy o tym otwarcie, e to nie jest zmiana, ktra ma ludziom co da. Specjalistw od zmiany, ktra polega na tym, e dosypie si komu przecie nie swoich pienidzy, bo dzielimy pienidze podatnikw, jest legion, jest multum. Prawdziwa decyzja polega na tym, eby ludziom powiedzie, czego nie mona da. Ta zmiana nie polega na tym, e my co rozdajemy. Natomiast widzc, jak wiele lku budzi w starszym, tym potencjalnie starszym, pokoleniu perspektywa utraty pracy tu przed przejciem na emerytur, zaoylimy w tym projekcie moliwo uzyskania czciowej emerytury, patnej z kapitau, dziki czemu nie wpynie to na sam system emerytalny, a wic nie zrujnuje emerytur, jeli chodzi o ich wysoko i stabilno wypat. Nie mwi ju, bo dzisiaj nie jest na to pora, o innych projektach, ktre powstay take w trakcie konsultacji, konsultacji, w ktrych uczestniczy osobicie przewodniczcy Solidarnoci. Z niejakim zdziwieniem stwierdziem, e konsultacje zostay uznane za bezsensowne, zanim si zaczy, i e idea referendum zrodzia si dokadnie w tym czasie, kiedy zaczy si konsultacje w Komisji Trjstronnej. Ja serio traktuj te konsultacje, te rozmowy. Naprawd chciabym, aby kocowa ustawa bya odpowiedzialna z punktu widzenia przyszych emerytw i rwnoczenie na tyle agodna, na ile to jest moliwe. Nasz ide, i mwilimy o tym wtedy, kiedy po raz pierwszy z Waldemarem Pawlakiem tworzylimy rzd, jest robienie rzeczy koniecznych a przykrych dla ludzi wycznie w takim stopniu, jaki jest ewidentnie niezbdny. Nie jestemy ekip obsesyjnych reformatorw. Jestemy ekip ludzi, ktra w zdroworozsdkowy sposb bada kady przypadek, kady z osobna. Staramy si wtedy, kiedy trzeba podj trudn decyzj, zbada, na ile to zaway na kadym ludzkim yciu, po to, aby ten ciar nie by w adnym wypadku ponad miar. Tak samo jest z tym projektem. Dlatego dokadamy do tego to nie s adne obietnice, bo to bd dzielone pienidze podatnikw te dodatkowe ustawy dotyczce moliwoci opacania skadki wszystkim kobietom rodzcym lub ojcom, jeli oni podejm wysiek wychowawczy, niezalenie od tego, czy pracuj, czy nie. Bo wiemy, e wychowawstwo, szczeglnie na pocztku, jest naprawd bardzo cik prac. Wikszo z nas przynajmniej to dowiadczenie ma za sob. W czasie tych konsultacji miaem okazj tutaj paday takie wezwania patrze prosto w oczy take tym kobietom, ktre pracuj w cikich zawodach, a ostatnio osobno odbyo si take np. spotkanie z pielgniarkami, pielgniarzami i poonymi. Tam take usyszaem, e istnieje wiadomo tego, e podnoszenie wieku emerytalnego jest rzecz niezbdn. Tam take takie sowa paday. (Gos z sali: Pielgniarka chce pracowa do 67. roku?)
358
Prezes Rady Ministrw Donald Tusk (Gos z sali: Kto jest zadowolony?) Rwnoczenie byy jednoznaczne oczekiwania, e pojawi si uatwienia dla tych osb, szczeglnie kobiet, ktre nie s zycznie zdolne do kontynuowania pracy, a ona jest po czci zyczna, a rwnoczenie nie maj uprawnie rentowych, poniewa ich stan zdrowia nie jest na tyle zy, eby uzyska moliwoci pobierania renty. Emerytury czciowe s czciow zdaj sobie z tego spraw ale jedyn moliw odpowiedzi na ten lk. (Gos z sali: Oczywicie.) Kto, kto nie bdzie mg pracowa albo nie bdzie mg pracowa w penym wymiarze, bdzie mg pobiera czciow emerytur i rwnoczenie zredukowa obcienia w czasie lub te, kiedy nie bdzie mia innego wyjcia, nie bdzie pracowa. Pamitajmy jednak, e system emerytalny, emerytury czciowe nie znosz systemu rentowego. Nie wmawiajcie ludziom, e kto, kto nie jest zdolny do pracy z powodu utraty zdrowia, zostanie bez rodkw do ycia, bo to jest kamstwo. Nikt nie podnosi rki na renty. (Oklaski) Przejdmy do referendum. Konsultacje nie usatysfakcjonoway pana przewodniczcego Dudy. Powiem szczerze, e konsultacje w ramach Komisji Trjstronnej z reguy s trudne, bo prawie bez wyjtku, z nielicznymi wyjtkami, ale prawie bez wyjtku w Komisji Trjstronnej zawsze w konkluzji pojawiaj si rozbiene opinie, take stron spoecznych. Rwnie w tym przypadku byo to samo. A wic strona zwizkowa miaa swj pogld, strona pracodawcw swj pogld, rzd mia swj projekt. O ile strona zwizkowa swojego pogldu nie zmienia ani na jot, tzn. nie pojawia si adna propozycja zmian czy korekt, czy uzupenie dla tej ustawy, tylko na pocztku konsultacji pojawi si projekt referendum, eby odrzuci, o tyle rzd w trakcie konsultacji cay czas szuka rozwiza, ktre wychodz naprzeciw ustaleniom w tych konsultacjach. My naprawd powanie potraktowalimy ludzi. Bo ja, panie przewodniczcy, wtedy, kiedy rozmawiamy o przyszych emeryturach, id do ludzi po to, eby ich sucha, a nie po to, eby ich mobilizowa do krzyku. To jest zasadnicza rnica midzy nami. (Oklaski) Paday z tej trybuny twarde sowa o charakterze ustrojowym, dotyczce zasad w kontekcie referendum. Suchajcie, kady tu mwi tylko troch prawdy. Zdziwio mnie to. Pan przewodniczcy Duda, pan prezes, pan premier Kaczyski, pan premier Miller i wielu innych mwcw. Wielcy rzecznicy referendum, jak sdz, troch si zagalopowali, bo z tej mwnicy pady sowa o tym, e referendum to jest ta bezdyskusyjna, ta najlepsza, ta najbardziej bezporednia forma demokracji i e to, i my jestemy sceptyczni wobec tego referendum i bdziemy gosowali przeciw temu referendum, wiadczy o tym, e boimy si mdroci ludu.
(Gos z sali: Tak.) (Gos z sali: Oczywicie.) Pamitam tutaj dyskusj zreszt w tej sprawie te mam swj pogld i on by znany np. wtedy, kiedy Lewica domagaa si referendum w sprawie aborcji. To wtedy jest mdro ludu czy nie ma mdroci ludu? Bo syszaem wtedy argumenty i Solidarnoci, i prezesa Kaczyskiego. (Poruszenie na sali, oklaski) Ot chc pastwu powiedzie akurat ci, ktrzy znaj moje pogldy, wiedz to e w tej sprawie rwnie byem przeciwny referendum... (Pose Krystyna Pawowicz: W sprawie etyki nie ma referendum.) ...poniewa istniej pewne sprawy, pewne kategorie spraw, ktre s wdzicznym, sensownym tematem pod gosowanie w referendum, i s takie, ktre z rnych powodw z daleko posunit ostronoci dedykujemy takiemu powszechnemu osdowi. Do spraw, ktre w mojej ocenie spokojnie powinnimy rozstrzyga z maksymalnym udziaem ludzi, mona zaliczy zmiany dotyczce ustroju. Cztery razy tak. Do tych celw jestem bardzo przywizany, tylko nigdy w tej Izbie kluby nie zadeklaroway mwi: poza Platform gotowoci do wsparcia tamtego projektu. Nie byo szansy na zgromadzenie wikszoci konstytucyjnej, ale nie mam adnych wtpliwoci, e co do zasad ustrojowych, co do wielu zasad konstytucyjnych referendum jest jak najbardziej zasadnym przedsiwziciem. Nieprzypadkowo jednak wszyscy wskazujemy, i to chyba do solidarnie, e istniej pewne kategorie, ktre nie powinny podlega referendum. To jest m.in. tak kategori w mojej ocenie, i to jest zdroworozsdkowe, kady, kto ma rodzin, te wie, jakby to wygldao w rachunku rodzinnym albo w jakiej wsplnocie wikszej ni rodzina, a mniejszej ni nard. Nie powinno si poddawa pod gosowanie, czy ludzie chc wicej pienidzy. Naprawd nie powinnimy tego poddawa pod gosowanie, bo wszyscy, ja te, zagosujemy na tak. Przewodniczcy Duda powiedzia tutaj, e najlepszym sposobem na wysz emerytur s wysze zarobki. Chopie, nie krpuj si, wrzu drugie pytanie, dwukrotno zarobkw w referendum, najprociej. (Oklaski) Podwoi zarobki w Polsce. Bd pierwszy, ktry zagosuje na tak, ale przyzwoito i elementarna kompetencja wskazuj nam, e nie powinnimy poddawa tego pod gosowanie, bo zarobki, zamono spoeczna i bogactwo pastwa nie zale od tego, jak czsto przegosujemy ten postulat w referendum, tylko od czego zupenie innego. (Pose Marek Matuszewski: Zaley od podatkw.) Kiedy wy zdecydowalicie si zada tak pytanie, to tylko dlatego, jestem o tym przekonany, e znalicie powszechn gotowo do udzielenia takiej odpowiedzi na to pytanie, ktra jest wygodna z punktu widzenia kadego z nas. Nie na tym polega odpowiedzialno przywdcy, panie przewodniczcy. (Oklaski) To jest tak atwa rzecz. Ja bym si, powiem szcze-
359
Prezes Rady Ministrw Donald Tusk rze, wstydzi na pana miejscu podejmowa tak atwych zada. Myl, e nie po to pana wybierano na szefa Solidarnoci, eby pan si podejmowa zada, ktre waciwie jest w stanie wykona kady ptak, bo to jest najprostsze, co moe by. (Poruszenie na sali, oklaski) (Gos z sali: Przeprosi!)
Marszaek:
Wznawiam obrady. Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 13. porzdku dziennego. Prosz o dokoczenie wystpienia prezesa Rady Ministrw pana Donalda Tuska. Bardzo prosz, panie premierze. (Oklaski)
Marszaek:
Prosz o spokj.

Dzikuj bardzo, pani marszaek. Wykorzystujc t krtk, nieprzewidzian przerw, oczywicie podszedem do pana przewodniczcego Solidarnoci Dudy i wyraziem ubolewanie, jeli go dotkno sformuowanie, ktre w sposb oczywisty nie dotyczyo jego osoby. (Poruszenie na sali) Prosz o signicie do stenogramu, bdzie to jasne. Ja mam najwyszy szacunek do pana przewodniczcego i nie tylko dzisiaj, mam nadziej, pan przewodniczcy o tym si przekonuje. (Oklaski) Pojawiay si w trakcie tej debaty take rozmaitego typu interpretacje polityczne zwizane z referendum i sam ustaw. Przestrzegabym posw przed formuowaniem zbyt daleko idcych wnioskw na podstawie plotek czy pogosek. Wedug kilku tu przemawiajcych, ten wtek pojawi si take w wystpieniu pana przewodniczcego Dudy, premier Pawlak i ja toczylimy jak z gry umwion gr. Znaczy, e ja to zy policjant, on dobry i e wszystko byo ukartowane. Podchwyci ten wtek pose Kopyciski. Ja przestrzegam przed bezreeksyjnym powtarzaniem plotek. Rwnie powszechn plotk jest to, e Ruch Palikota jest wymylony przeze mnie po to, eby wspiera dyskretnie Platform, a pan Palikot... (Gos z sali: Tak.) ...jest pocigany przeze mnie za sznurki, za przeproszeniem. (Wesoo na sali) Tak samo to jest nieprawd, jak i supozycja, e toczy si jaki polityczny spektakl. Wiem, e niektrym moe trudno w to uwierzy, ale w sprawach, ktre dotycz ludzi, na tej sali s posowie, ministrowie, politycy, ktrzy nie tocz adnej gry, tylko maj swoje pogldy, swoje przekonania, take swoje obawy, i w zwizku z tym ucieraj te pogldy po to, eby znale kompromisowe rozwizanie, najlepsze z moliwych dla Polski. Nie wstydz si tego, e z panem premierem Pawlakiem spieralimy si dugi, dugi czas o to, jaki ostateczny ksztat przyjmie ta ustawa. I mwilimy do otwarcie, jakiego typu wraliwoci czy punkty widzenia prezentujemy. Nie byo to, tak sdz, nieczytelne czy szczeglnie zagmatwane. Nie ma ogle jakiego toku wtedy, kiedy trzeba podj takie decyzje. Nie wiem, czy pastwo zauwayli, e to nie jest tak, e ustawia si kolejka chtnych, ktrzy chcieliby takie trudne decyzje podj. Ze wzgldu na czas Wysokiej Izby nie bd posugiwa si t dobr i efek-

Pan przewodniczcy Duda zna mnie bardzo dobrze. (Poruszenie na sali)
Marszaek:
Prosz o spokj.

Jeli pastwo suchaliby mnie... (Poruszenie na sali)
Marszaek:
Chwileczk. Spokojnie.

...w elementarnym skupieniu... (Poruszenie na sali)
Marszaek:
Spokojnie, spokojnie. (Poruszenie na sali, okrzyki) (Gos z sali: Pan sam powinien si zgosi do komisji etyki.) (Gos z sali: Haba!) Przepraszam bardzo. Ogaszam przerw i zwouj Konwent Seniorw. Bardzo prosz przewodniczcych klubw. (Oklaski) (Gos z sali: Haba!) Prosz przewodniczcych klubw. (Przerwa w posiedzeniu od godz. 12 min 53 do godz. 13 min 06)
360
Prezes Rady Ministrw Donald Tusk town metod wycigania cytatw, ale jeli bdzie taka potrzeba, to cytaty na temat tego, czy pracujemy za krtko, czy za dugo i czy naley podnie wiek emerytalny bd take do pastwa dyspozycji. Cytaty na temat tego, jak powinna wyglda reforma emerytalna w 1998 r., ale take w 2010 r. Zdania, jakie na ten temat wypowiada rzd Solidarnoci, prezydent Lech Kaczyski, liderzy lewicy do wyboru, do koloru. Jedno czy te cytaty przekonanie, bliskie pewnoci, e niestety w zwizku take z systemem emerytalnym, jaki przyjlimy, trzeba bdzie pracowa duej. Nie roszcz sobie pretensji do autorstwa tego wynalazku. Jedyne, co na mnie spado, to podjcie w tej kwestii wreszcie konkretnej i oczywicie twardej decyzji. Bo tych, ktrych sta na diagnoz, czsto wypowiadan szeptem, byo zdecydowanie wicej ni tych, ktrzy z tytuu tej diagnozy podjli si wysiku skonstruowania konkretnego projektu i powiedzenia ludziom prosto w twarz, e nie ma alternatywy dla wyduenia wieku pracy. (Oklaski) Pani pose Beata Kempa w kontekcie systemu emerytalnego wprowadzanego przez rzd Buzka powiedziaa, e tamten rzd po prostu zdradzi ideay Solidarnoci. Prosz przekaza pozdrowienia ministrowi Ziobrze ode mnie, jeli chodzi o pani ocen rzdu Buzka, ktrego minister Ziobro by uczestnikiem. (Oklaski) (Pose Andrzej Dera: Uczestnikiem? Co ty gadasz?) Mwi o tym te po to, eby pozbawi kogokolwiek zudze. Wszystkie sowa, wszystkie argumenty s suchane, bd zapisane. Nie moemy sobie pozwoli na przerzucanie si argumentami tylko po to, eby kto kogo znowu omota po gowie, wykorzystujc fajn okazj polityczn. To s trudne i bolesne sprawy, a nie fajne, smaczne okazje polityczne po to, eby co ugra. Rozmawialicie pastwo tutaj, przemawiajc z tej mwnicy, take w takich kategoriach, ktre z wiekiem emerytalnym nie maj wiele wsplnego. Prezes Kaczyski jednoznacznie stwierdzi, e to jest ten moment, w ktrym on znowu czuje wadz, i e wsplnie z Solidarnoci doprowadzi do tego, e odzyska wadz. Bardzo by mi zaleao na tym, pewnie nie jestem odosobniony w tym pogldzie, aby wszyscy politycy reprezentujcy kluby polityczne w parlamencie starali si prowadzi dziaania na rzecz swojego zwycistwa na wasn odpowiedzialno. Tak si zoyo, e take byem uczestnikiem Solidarnoci i czonkiem zwizku zawodowego i wolabym, by aden polityk, czy to jest pan prezes Kaczyski, czy Tusk, czy Palikot, czy Miller, bez znaczenia nazwisko i funkcja, nie powoywa si na Solidarno, rozumian jako nazwa zwizku zawodowego i jako take dziedzictwo narodowe, jako or w partyjnej rozgrywce o wadz. O wadz trzeba bi si na wasn odpowiedzialno. (Oklaski) Niektre, rzeczywicie smaczne cytaty pokazyway take niekonsekwencj politykw, jeli chodzi
o kampanie wyborcze, a nastpnie decyzje rzdw. Czy na pewno pastwo chcecie panie przewodniczcy Miller, panie przewodniczcy Palikot, nie ma pana prezesa Kaczyskiego... (Gos z sali: Powiedzia, co wiedzia, i wyszed.) ...panie przewodniczcy Mularczyk abymy na kadym posiedzeniu Sejmu wywieszali kademu z was to, co kiedy mwi i co pniej robi? (Wesoo na sali, oklaski) Szczeglnie zafascynowa mnie przewodniczcy Leszek Miller, byy premier. Zafascynowaa mnie jego wypowied, precyzyjnie rzecz ujmujc, w ktrej bya zawarta ta przygana, e w kampanii wyborczej Platforma Obywatelska i Polskie Stronnictwo Ludowe nie mwiy o potrzebie podniesienia wieku emerytalnego. To znaczy jest tak, jak gdyby pan Leszek Miller w kampaniach wyborczych biega ze sztandarem podatku liniowego albo wyprawy na Afganistan. (Oklaski) Nie pamitam, aby w ktrym z tych przypadkw mwi pan o tych sprawach w kampaniach wyborczych. Chc take pastwu uwiadomi w kontekcie... (Pose Krystyna ybacka: A co pana interesuje?) Prosz wybaczy, panie premierze, e pana wziem na widelec, ale pan by tutaj przykadem najsmakowitszym. Zreszt mgbym cign i cign dugo (Wesoo na sali, oklaski) wiele przykadw i dlatego chc by... (Poruszenie na sali) Problem polega na tym, e ja odnosz wraenie, kiedy sucham dzisiaj opozycji PiS-owskiej i SLD-owskiej, bo to s te dwa wyrane stanowiska na rzecz referendum, dlatego wymieniam te dwa kluby... (Pose Arkadiusz Mularczyk: Solidarna Polska te.) I Solidarna Polska, tak; czasami jeszcze mi si kojarzycie z PiS-em, ale po wystpieniu pani Kempy (Wesoo na sali, oklaski) wiem, e to zupenie bezzasadne. (Pose Arkadiusz Mularczyk: Jest pan w bdzie.) Tak, tak, nikogo takiego z Platformy nie znam, nawet marszaek Niesioowski nie odwayby si tak zdeniowa prezesa Kaczyskiego, jak to pani pose Kempie si udao. Tak e rzeczywicie jestecie w peni autonomiczn si polityczn. (Wesoo na sali, oklaski) A wic SLD, PiS i Solidarna Polska te trzy kluby tak jednoznacznie wspieraj referendum, waciwie stawiajc spraw tak: jeli nie bdzie referendum, rzd Tuska przeprowadzi t reform i koniec, klapa. Ot jest to wyraz albo politycznego cynizmu, to znaczy, nie chodzi o to, co jest przedmiotem referendum i co bdzie dalej w Polsce, tylko o to, jak si ogrza przy Solidarnoci i jej wysiku zbierania podpisw i prowadzenia tej akcji spoecznej. A moe jest to kompletny brak wiary w to, e kiedykolwiek wygracie wybory? (Oklaski) Najblisze wybory parlamentarne bd za trzy lata, a moe nawet wczeniej. Nie mwcie tego za gono, bo ten argument bdzie dziaa przeciwko wam w tym, co za chwil powiem. (Gwar na sali)
361
Prezes Rady Ministrw Donald Tusk (Pose Iwona Ewa Arent: A moe wczeniej.) A moe nawet wczeniej. W zwizku z tym gdybycie mieli choby cie wiary w to, e przekonacie Polakw do siebie, to referendum nie byoby dla was a tak istotne, bo za rok, jak sdzicie, za dwa, trzy lata, tak jak ja sdz, wygracie wybory. Nie mam wtpliwoci, e bdziecie startowali w tych wyborach pod hasem obniania wieku emerytalnego i bdziecie mogli to wszystko zrobi tak, jak uwaacie za stosowne. (Oklaski) (Gosy z sali: Tak, tak.) Wiem, dlaczego tak bardzo stawiacie dzisiaj na wysiek Solidarnoci i na przeprowadzenie tego referendum. Bo wiecie, e Polacy s bardzo niechtnie nastawieni do podniesienia wieku emerytalnego, tak samo jak do decyzji o podniesieniu podatku. Musielimy podj decyzj o podniesieniu podatku pamitam to VAT. Wiecie, jaka bya opinia Polakw? Nie wiem, 98% przeciw? A rok pniej byy wybory. Na szczcie jest tak, e Polak pytany o to, czy chce wicej zarabia, odpowiada mdrze: tak, chc wicej zarabia. Polak zapytany o to, czy chce paci nisze podatki, krcej pracowa, paci nisze skadki, odpowie kady mdrze: tak, chc. A na kocu, kiedy wybiera tych, ktrzy maj rzdzi, bdzie wybiera ludzi odpowiedzialnych... (Oklaski) (Gos z sali: Dosy tej arogancji.) ...a nie tych, ktrzy w ten sposb bd podsya mu takie pytania. I wy te to wiecie. I dlatego chcecie tego referendum. Bo si boicie, e nie bdziecie mieli okazji zmieni tego stanu rzeczy. Jeli macie takie polityczne virt, tak odwag, to wecie na swoje barki gotowo stoczenia wasnej kampanii w tej sprawie, wygrania wyborw i przeprowadzenia tego tak, jak uwaacie za stosowne. (Gos z sali: Trzeba ogosi debat medialn.) Powiem szczerze: wiem, e nie jestem dzisiaj, delikatnie mwic, idolem Solidarnoci i demonstrujcych. Zdaj sobie z tego spraw. Ale powiem wam szczerze: wy te dajcie spokj Solidarnoci. Niech kady zajmie si swoj robot. (Oklaski) To s zwizki zawodowe, a wy jestecie partiami politycznymi. Mwiono tu o wadzy, o wyborach, o referendum. Paday take czsto sowa o odwadze i strachu. Chc na zakoczenie powiedzie, e nie wymaga szczeglnej odwagi podjcie decyzji o tym, aby obniy podatki, wtedy kiedy si rzdzi, i podwyszy wydatki. To prawda. (Pose Arkadiusz Mularczyk: Z Policj w Sejmie? Jaka to odwaga?) Wtedy kiedy rzdzi PiS, zdecydowa si na ten manewr obniania podatkw, a wydatki rosy bez adnych zmian. To jest troch tak, jak z tym pytaniem referendalnym, panie przewodniczcy. I dlatego jestem zdziwiony, wanie dlatego, e pana tak ceni, a nie dlatego, e mam o panu ze wyobraenie. Bo jest to dokadnie ta sama metoda. To nie wymaga odwagi. Jest to demonstracja braku kompetencji albo strachu, jeli podejmuje si decyzje, ktre bardzo podo-
baj si w dniu, kiedy si je podejmuje, a nie ma si odwagi podj decyzji, ktre musz im towarzyszy i ktre si nie podobaj. Od rzdzcych nie oczekujemy i nie moemy oczekiwa podejmowania decyzji wycznie pod ktem, czy si one podobaj, czy nie. Od rzdzcych wymaga si decyzji zbilansowanych, szczeglnie wtedy, kiedy mwi si o pienidzach publicznych, o interesie obywatela, tym nansowym, o przyszoci emerytw. To wymaga wanie odwagi. Tamte decyzje nie wymagay w adnym wypadku odwagi. Ju nie bd uywa mocnych sw, ale kady potra obniy podatki i podwyszy wydatki. Sztuk jest obniy podatki, jeli si umie w jeszcze wikszym stopniu obniy wydatki, tak eby jednak bilans by mniej wicej na zero. Rozumie to kada matka i kady ojciec, jeli maj na utrzymaniu rodzin i s odpowiedzialni za budet rodziny. Dokadnie w takich samych kategoriach trzeba myle o pastwie. Jeli mwimy wic dzisiaj o strachu i odwadze, bo duo mwi o tym prezes Kaczyski, to chc powiedzie, e dzisiaj odwagi wymaga decyzja o podniesieniu wieku emerytalnego, a nie podpisywanie si pod politycznym dzieem Solidarnoci. Odwagi wymaga dzisiaj stanicie po stronie takiej trudnej decyzji. Chc powiedzie o szczeglnie uderzajcym obrazku. On moim zdaniem bdzie towarzyszy tej debacie jako ilustracja szczeglnej metamorfozy, mi na pewno utkwi na dugie lata. To obrazek pana premiera Millera, ktry piewa piewa za duo powiedziane, bo widziaem, e by kopot z tekstem (Wesoo na sali, oklaski), usiowa piewa Mury wsplnie z dziaaczami Solidarnoci, pod sztandarami Solidarnoci. (Pose Tomasz Kulesza: Brawo!) Panie premierze, powiem panu tak: niektre gesty wygldajce identycznie, w zalenoci od czasu, mog by wiadectwem czego zupenie innego. Jakby pan 30 lat temu poszed do robotnika ze sztandarem Solidarnoci i zapiewa z nim Mury, to byoby to wiadectwo odwagi. Dzisiaj to byo wiadectwo braku odwagi. (Oklaski) Oczekuj od pastwa elementarnej odwagi w tej sprawie. I mog zagwarantowa Polakom, e w tej trudnej decyzji, niepopularnej, nam odwagi nie zabraknie. Dzikuj. (Posowie Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska wstaj, dugotrwae oklaski)
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Chc poinformowa wszystkich tych, ktrzy zgosili si do zabrania gosu, pan przewodniczcy pewnie z wnioskiem formalnym, pan przewodniczcy ze sprostowaniem, e wczeniej w trybie sprostowania o zabranie gosu poprosi penomocnik wnioskodawcw pan przewodniczcy Duda i jemu w pierwszej kolejnoci udziel gosu. Bardzo prosz. (Oklaski)
362

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Po pierwsze, chciabym przypomnie, panie premierze przepraszam, e tak to zabrzmi e debatujemy na temat tego, czy ma si odby referendum, a nie na temat, przepraszam, spraw, ktrych de facto w tej debacie nie ma i ktre nie powinny by istotne. Ale jeeli kto nie jest przygotowany merytorycznie, to niestety tak wyglda ta debata. (Oklaski) (Pose Jadwiga Winiewska: Tak jest.) W swoim wystpieniu staraem si zasygnalizowa wszystkie problemy merytoryczne. I pan premier, i my wszyscy, jak tutaj siedzimy, chcemy tego samego, czyli aby przyszli polscy emeryci godnie yli na emeryturze po cikiej, wieloletniej pracy. To jest pierwsze sprostowanie. (Oklaski) Drugie sprostowanie. Cay czas mwi si tutaj o rzdach, za czasw ktrych wprowadzono reform, czyli o rzdach pana premiera Buzka w 1999 r., i cay czas mwi si, e rzdzia Solidarno plus Unia Wolnoci. Dobrze, e pan si przyzna do tego, e by pan w Unii Wolnoci. Chciabym powiedzie, e AWS to nie tylko zwizek zawodowy Solidarno. Zwizek zawodowy Solidarno podj wtedy bardzo wane wyzwanie, poczy skcone partie polityczne na prawicy i za to partie polityczne do dzisiaj powinny dzikowa zwizkowcom Solidarnoci. Zwizek zawodowy nie tylko reformowa, czylimy partie na prawicy, cznie z ZChN-em, gdzie by pan pose Niesioowski, ktry dzisiaj tak atakuje Solidarno, a ktra mu wtedy rzucia kotwic, eby mu uratowa ycie polityczne. (Wesoo na sali, oklaski) (Pose Stefan Niesioowski: To bya inna Solidarno.) To jest drugie sprostowanie. Trzecie sprostowanie. Panie premierze, zgadzam si, cytowaem bia ksig, i tak tam jest napisane. Chodzi o to, co pan pniej mwi. To, co cytowaem, dotyczyo tego, e aby speni warunki, o ktrych pan mwi, e Europejczycy, w tym Polacy, musz duej pracowa, musz by spenione warunki, o ktrych wczeniej mwiem, ale na pewno nigdzie tam nie jest zapisana magiczna liczba 67. To po trzecie. Solidarno nie jest przeciwna duszej aktywnoci Polakw, tylko musimy Polakom stworzy ku temu warunki. (Oklaski) Panie premierze, pracowa wicej nie znaczy duej. I o to nam chodzi. Polacy i tak pracuj wicej ni inni pracownicy w krajach Unii Europejskiej. I tylko tyle. Pniej, podsumowujc, bd si odnosi w swoim wystpieniu do tego, co mwi pan pose Rosati, nie chc teraz zawraca gowy, pniej si odnios. Ale tylko jedno: panie pole, referendum nie jest na temat rodkw budetu pastwa pochodzcych z podatkw, tylko to s pienidze ludzi, to s ich skadki. (Oklaski) Oni maj prawo zadecydowa o tym, co bdzie z ich skadkami, z ich kapitaem, tylko tyle.
Na zakoczenie, panie premierze, powiem, e naprawd nie wziem do siebie tego, e pan powiedzia ptak czy ptaki. Ja si tylko boj, eby nie odebrao tego tak te 2 mln ludzi, ktrzy podpisali si pod wnioskiem, i tych kilkadziesit tysicy, ktre stoi przed Sejmem. (Oklaski) Ja tego absolutnie nie bior do siebie. Porozmawialimy, przyjem, waciwie nie trzeba przeprasza, bo ja si tam nie obraam. Jestem chop ze lska, nie ma si na co obraa, nie takie rzeczy my sobie tam mwili. (Wesoo na sali, oklaski) Ale to nie jest pierwszy raz. To jest takie znamienite, e to panu nie pierwszemu nerwy puszczaj, bo yjemy w pastwie demokratycznym i kady ma prawo mie swoje zdanie. Ja szanuj pastwa zdanie. Ja szanowaem zdanie pana prof. Balcerowicza, jak przy okazji rozmw o OFE krytykowa rzd, e przesuwa rodki, i nie nazywaem go warchoem, tak jak on nazwa mnie i zwizkowcw Solidarnoci, ktrzy s przeciwko podnoszeniu wieku emerytalnego. Panie premierze, my syszelimy kiedy, jak na nas krzyczeli warchoy w Ursusie, w Radomiu. To naprawd boli. Tak e stonujmy. Naprawd rozmawiajmy o przyszoci Polek, Polakw i o ich przyszych emeryturach. Dzikuj bardzo. (Oklaski) (Gos z sali: Brawo!)
Marszaek:
Bardzo prosz, w trybie sprostowania pan pose Miller. (Poruszenie na sali) Bardzo prosz.
Pose Leszek Miller:

Panie Premierze! (Gwar na sali)
Marszaek:
Prosz o cisz!
Pose Leszek Miller:

Bystro nie opuszcza ludzi inteligentnych, zwaszcza gdy nie maj racji. Jeli chodzi o to porwnanie, nam nie brakowao odwagi, eby tu przed wyborami w 2001 r. przedstawi prawdziwy obraz nansw i gospodarki. Zrobi to nasz kandydat na ministra nansw tu przed wyborami. Kosztowao nas to co najmniej kilka punktw procentowych poparcia, a by moe co wicej kosztem byo samodzielne sprawowanie wadzy. Wtedy otarlimy si o wikszo w tej Izbie. Jednak zrobilimy to przed wyborami, panie premierze, a nie po wyborach. (Oklaski) Tak samo i plan Hausnera, ktry pan wtedy odrzuca, lansujc projekt 3 razy 15, ktry nig-
363
Pose Leszek Miller dy nie doczeka si nawet wzmianki, jak pan doszed do wadzy, ju nie mwic o realizacji. Tak samo plan Hausnera my przedstawialimy go, rzdzc, przed wyborami, a nie po wyborach i te zapewne kosztowao to nas sporo kopotw. Tak wic mam moralne prawo, eby przypomina to panu i mwi: bierzcie z nas przykad... (Wesoo na sali, oklaski) (Gos z sali: O nie, adnych przykadw.) ...i nie chowajcie si za kolejne daty wyborw. A jeli chodzi o t ostatni kwesti. Wie pan, ja zostaem zaproszony do wysuchania tej pieni i jej wysuchaem. Nie nalegaem i niczego nie daem. Uznaem, e ci dziaacze Solidarnoci, a zwaszcza pani, ktra j wykonaa, zrobili to z potrzeby serca i yczliwoci. Natomiast to dziwne, e pan mi stawia taki zarzut... (Gos z sali: Zarzuty wkrtce bd.) ...bo przypuszczam, e pan wie, jaki jest rodowd tej pieni. To jest pie hiszpaskiego komunisty... (Gwar na sali) (Pose Waldy Dzikowski: Anarchisty.) komunisty, ktra zostaa potem przez pana Kaczmarskiego zaadaptowana. Rozumiem wic, e pan nie ma pretensji do Solidarnoci, e uczynia z pieni hiszpaskiego komunisty swj hymn. (Oklaski) A w ogle, to musz pana poinformowa, e bd dalej bywa tam, gdzie chc, bd sucha tego, czego chc, niezalenie od pana wskaza i gustw. (Oklaski)
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Panowie mi wybacz, ale w zwizku z tym, e kobieta, pani pose Kempa poprosia o zabranie gosu w trybie sprostowania, to wanie pani pose udziel teraz gosu, a w nastpnej kolejnoci panom. (Poruszenie na sali) Bardzo prosz.
Pose Beata Kempa:

Bardzo dzikuj, pani marszaek. Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Panie Premierze! le pan mnie zrozumia, i to w trzech kwestiach. (Poruszenie na sali) Pragn to sprostowa i chc, eby te wszyscy ci, ktrzy... Dzisiaj jest do wysoki poziom emocji w trakcie tej debaty, bo i sprawa jest niezwykle wana. Panie Premierze! Wola narodu, tak, odwoanie do woli narodu. Powiedzia pan, spyta, dlaczego nie godzilimy si w takim razie na referendum w sprawie aborcji. Panie premierze, w sprawach moralnych, jak susznie zwrcia panu uwag pani profesor Pawowicz, nie robi si referendum. (Pose Rafa Grupiski: Nie ma decyzji niemoralnych.)
Nie zabijaj i koniec. To jest oczywiste. Wic nie rozumiem, dlaczego pan odwoa si do tego przykadu, porwnujc to z tym, e pan i tu przejd do kolejnej kwestii i panu podobni funduj nam nasz przyszo wedug wasnej mody, niekoniecznie tosamej z wasz mod. Panie premierze, przechodz do tustych kotw. Tak, Solidarna Polska proponuje opodatkowa dochody, bo proponuje konskowa majtki przestpcom. Tych jest naprawd wielu i maj niezwykle wysokie majtki, ktre przepisuj, a pniej korzystaj z ich dobrodziejstwa i popeniaj dalsze przestpstwa. (Pose Andrzej Rozenek: Zabra majtki biskupom.) Jeli chodzi o te tuste koty, panie premierze, to prawda, miaam na myli pana, zarabia pan powyej 10 tys., bo tak cezur na rk postawimy (Poruszenie na sali), miaam na myli pana Palikota, ktry wyraa si o tych tustych kotach i ktry dzisiaj przyj jednak pana w swoje objcia, nie gosujc, rezygnujc z tej odwagi, ucisn pana i pomaga panu przeprowadzi ten niecny plan. (Gos z sali: Kocz ju, kobieto.) Panie premierze, oczywicie to s rwnie te osoby, ktre zarabiaj bardzo duo. One musz nieco uszczkn w ramach solidarnoci spoecznej realizacji tego programu. (Poruszenie na sali) To jestemy na pewno my wszyscy. Wreszcie, panie premierze, ostatnia rzecz, autorytety. Pan tu raczy powiedzie, kto jest moim idolem. Ja, panie premierze, powiem panu tak. Idoli to ja nie mam, ale mam autorytety. Tak. Dla mnie autorytetem jest moja matka, mj ojciec, jest pan prezes Ziobro, jest pan prezes Jarosaw Kaczyski. (Poruszenie na sali) (Pose Stefan Niesioowski: A Rydzyk?) Panie premierze, powiem panu wicej i odwoam si do wielkich sw najwikszego autorytetu, jakim by Ojciec wity Jan Pawe II. (Gwar na sali) Mwi pan o tym rwnie, ale pan le zrozumia moj wypowied. Mwimy tu o demokracji. Pan i pascy ludzie czsto mwi: To wynik demokracji o tym decyduje, siedcie cicho, bo wynik demokracji o tym decyduje. Demokracja bez wartoci atwo przeradza si w jawny bd zakamuowany totalitaryzm, panie premierze. (Oklaski) To jest mj autorytet i tak pozostanie. A co do idoli, panie premierze, to ja wiem, jakich pan ma idoli. Dzikuj bardzo. (Oklaski) (Pose Tomasz Kulesza: Ojej, powiedziaa, co wiedziaa.)
Marszaek:
Z tego, co rozumiem, pan prezes w trybie sprostowania, wic prosz. A pan przewodniczcy z wnioskiem formalnym po wystpieniu pana prezesa. Bardzo prosz.
364

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Pan premier by tu askaw powici chwil mojemu rzdowi, a take rzdowi mojego poprzednika. Ot, ja chc przypomnie kilka faktw, ktre nie podlegaj dyskusji. W momencie zakoczenia funkcjonowania naszego rzdu mielimy 8 mld z odoone na kolejny rok (Pose Teresa Piotrowska: Mona tylko prostowa.) (Pose Krystyna Skowroska: Tyle, ile zostawio wam SLD.) a gdyby zastosowa te ograniczenia w patnociach dla OFE, ktre w tej chwili obowizuj, to praktycznie rzecz biorc wyniki byyby ju na poziomie zrwnowaonego budetu i prawie zrwnowaonych nansw publicznych. To po pierwsze. (Pose Teresa Piotrowska: Co takiego!) Po drugie, jeeli chodzi o obnienie podatkw, to dokonywalimy tego, panie premierze, z penym poparciem Platformy Obywatelskiej. (Wesoo na sali) To raz. Dwa. Przejlicie wadz, wtedy pojawi si kryzys, moglicie podnie podatki. Dzikuj. (Oklaski) (Pose Teresa Piotrowska: Ale wydatki ju nie.)

eby pan jednak przeprosi 2 mln osb, ktre podpisay si pod wnioskiem. (Poruszenie na sali) A jeli chodzi o odwag, panie premierze, to powiem, e gdyby pan by odwany, to poddaby pan t spraw pod referendum, a dzisiaj wyszedby pan do zwizkowcw. (Pose Teresa Piotrowska: Moe by si tak pan nauczy, co to jest wniosek formalny.)
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Nie znalazam znamion wniosku formalnego. Prosz o zabranie gosu w imieniu rzdu pana ministra nansw. Pan Jacek Vincent-Rostowski prosi o gos. (Oklaski) Bardzo prosz.
Minister Finansw Jan Vincent-Rostowski:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Panie Przewodniczcy! Chciabym zacz od tego, e pragn podzikowa panu przewodniczcemu, i cytowa moj wypowied z 22 wrzenia 2010 r., bo powiedziaem dokadnie tak, jak zacytowa. I to jest dowd na to, e jeli dojd do wniosku, i nie miaem racji, to umiem zmieni zdanie. Mam nadziej, e pan przewodniczcy i wszyscy inni politycy na tej sali, w tej Izbie te s i bd gotowi zmieni zdanie, jeli dojd do wniosku, e nie mieli racji. Zrobiem to take w przypadku reformy OFE, ktr pan przewodniczcy tak si chwali. Byem gorcym entuzjast tamtej reformy. Kiedy doszedem do wniosku, e to ta reforma, ktr dalej pan przewodniczcy si chwali, spowodowaa 50-procentowy wzrost relacji dugu do PKB, zmieniem zdanie w tej sprawie i umielimy wtedy jako rzd Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego naprawi bd, ktry by, tkwi w reformie z 1998 r. Dlaczego doszedem do wniosku, e wtedy nie miaem racji, uwaajc, e nie ma potrzeby podwyszenia wieku emerytalnego? Szanowni pastwo, to jest wykres, ktry pokazuje wiem, e relatywnie may i w 2010 r., kiedy ju po czci zaczy obowizywa zasady nowego systemu emerytalnego, prawie nikt nie przechodzi na emerytur pniej ni w ocjalnie obowizujcym wieku emerytalnym. Z faktw po prostu naley wyciga wnioski. Kwestia tylko tego, kiedy i o jakich sprawach mwimy. Doszedem do tego wniosku, gdy dostalimy te dane, a dostalimy je w drugiej poowie 2011 r. Ale minister Micha Boni mwi o koniecznoci podwyszenia wieku emerytalnego byo to zapisane w ocjalnych dokumentach rzdowych, w strategii Polska 2030 w kwietniu 2011 r., przed wyborami. Rzd w dys-
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Pan przewodniczcy Mularczyk z wnioskiem formalnym. Bardzo prosz.

Pani Marszaek! Dosy niewyranie zabrzmiay te sowa ubolewania pana premiera. Ja przypomn, e pan premier powiedzia o ptackiej inicjatywie. (Poruszenie na sali) (Gosy z sali: Nieprawda, nieprawda.) Panie premierze, ja prosibym, eby (Gosy z sali: Ooo)
Marszaek:
Panie przewodniczcy, wniosek formalny. Bardzo prosz.

Ju mwi. Panie premierze, ja prosibym
Marszaek:
Wniosek formalny, a potem uzasadnienie.
365
Minister Finansw Jan Vincent-Rostowski kusjach, w ocjalnych dokumentach nie ukrywa tego problemu. Oczywicie jest take waniejszy element tamtej mojej wypowiedzi. Nie wycofuj si z tamtych sw z bardzo prostej przyczyny poniewa reforma, ktr dzisiaj proponujemy, nie bdzie bolesna dla ludzi. Ona jest oczywicie bardzo bolesna dla naszego rzdu, jeli chodzi o badania opinii publicznej, jeli chodzi o tymczasowe poparcie, ale dla ludzi ta reforma nie bdzie bolesna, poniewa podwyszanie wieku emerytalnego bdzie nastpowao stopniowo, bdzie rozoone w czasie. I take dlatego, e na gruncie naszego kompromisu z Polskim Stronnictwem Ludowym bd wprowadzone emerytury czciowe, ktre te zamortyzuj trudne skutki tego stopniowego podwyszania wieku emerytalnego. I eby ju na liczbach pokaza, dlaczego uwaam, i ta reforma nie bdzie dla ludzi bolesna. Pani pose Kempa mwia o tym, e w 2010 r. a 25% kobiet nie doywao wieku 70. lat. W 2040 r., kiedy pierwsza kobieta zgodnie z harmonogramem zawartym w tej reformie przejdzie na emerytur w wieku 67. lat, a 90% kobiet doyje do 70. roku, czyli bdzie znaczca, naprawd daleko idca poprawa, jeli chodzi o dugo ycia... (Gos z sali: Pan nie decyduje o yciu.) ...jeli chodzi o zdrowie. To nie s nasze szacunki, to s szacunki Eurostatu. Oczywicie, jeeli mamy cokolwiek zrobi z wyprzedzeniem, to musimy w jakie mierze opiera si na szacunkach. Nie moemy powiedzie, e nie wiemy dokadnie, co bdzie, wic w ogle nic nie bdziemy robili. Podobna sytuacja jest, jeli chodzi o mczyzn. W 2020 r., kiedy mczyni bd przechodzili na emerytur, jeeli nie skorzystaj z czciowych emerytur, ju w wieku 67 lat, mczyzn, ktrzy doyj wieku emerytalnego 67 lat, bdzie wicej ni tych, ktrzy dzi doywaj wieku 65 lat. Ta reforma jest zsynchronizowana z tym, co bdzie faktem, jeli chodzi o dugo ycia i zdrowie Polakw, dlatego ta reforma nie bdzie dla ludzi bolesna. Chciabym powiedzie par sw o wystpieniu pana przewodniczcego. Mylaem, e jednak zostanie w sytuacji, w ktrej debata nad jego wnioskiem trwa, ale z tego, co kto powiedzia, rozumiem, e na moment musia wyj. Po pierwsze, pan przewodniczcy mwi, e ludzie nie doyj tego wieku emerytalnego. Panie przewodniczcy, wedug tych samych danych Europejskiego Urzdu Statystycznego oczekiwana przecitna dugo ycia mczyzny w pana wieku, czyli 50-letniego, rocznik 1962, ktra dzisiaj wynosi 75 lat, w momencie, kiedy przechodziby pan na emerytur w wieku 67 lat, bdzie wynosi 83 lata. Wobec tego prosz nie mwi rzeczy, ktre ewidentnie nie s zgodne z pracami nie naszych, nie rzdowych demografw, ale najlepszych ekspertw europejskich.
Jeszcze dwie sprawy, jeli chodzi o wystpienie pana przewodniczcego. Pan przewodniczcy powiedzia, e podwyszenie wieku emerytalnego jest spowodowane rosncym decytem nansw publicznych. Panie przewodniczcy, pan naprawd powinien wiedzie, e decyt sektora nansw publicznych w 2011 r. drastycznie spad i jeszcze spadnie do poziomu poniej 3%. Wedug prognoz OECD, ktrego sekretarz generalny by wczoraj w Polsce, ju spad w tym roku i bdzie dalej spada. To nie ma adnego zwizku z podwyszeniem wieku emerytalnego. Ta reforma nie jest wprowadzana po to, aby naprawi nanse publiczne w horyzoncie do 2020 r. My sobie zupenie dobrze z napraw nansw publicznych dajemy rad ju dzi i bdziemy sobie dawali rad do 2020 r., jeeli bdziemy rzdzili. Jeeli bdzie rzdzi kto inny, nastpny rzd, to jeli bdzie stosowa t sam polityk, jak my stosujemy, bdzie mg bez adnego problemu obnia decyt nansw publicznych stopniowo i skutecznie do 2020 r. Chodzi o to, pan przewodniczcy mia tu racj, tylko sam nie wycign tego wniosku: te pienidze, wielko tych rodkw, ktra bdzie wynikaa z tego, e ludzie duej pracuj, znajdzie odzwierciedlenie w ich wyszych emeryturach. To s ich skadki, ich kapita, to bd ich pienidze. Pan przewodniczcy to powiedzia. Zgadzam si z tym. Nie moe jednak z jednej strony tego powiedzie jak to powiedzia par minut temu a potem mwi, e wprowadzamy t reform, eby naprawia nanse publiczne. Albo albo. Wiemy, e tak naprawd mia racj, kiedy mwi par minut temu, a nie w gwnej czci swojego wywodu. Podobnie jest z propozycj sztandarow Solidarnoci. Nie ma potrzeby podwyszania wieku emerytalnego, dlatego e mona ozusowa umowy o dzieo czy umowy zlecenia, ktre osoby wykonuj nie u swojego gwnego pracodawcy, tylko u jakiego innego. Ale, panie przewodniczcy, pan par minut temu powiedzia, e te skadki id na zwikszenie kapitau danej osoby i podwyszaj jej emerytur, wtedy kiedy przejdzie na emerytur. Tak wic to nie rozwizuje problemu osb, ktre s zatrudnione, ktre pracuj nie na podstawie umowy o dzieo, ktre pracuj nie na podstawie umowy zlecenia, tylko na zasadzie normalnego etatu. Skadki, ktre bd pobierane od umw o dzieo i umw zlecenia, bd pniej wypacane jako wysze emerytury tym, ktrzy pracuj na takich zasadach, a nie tym, ktrzy pracuj na etatach. A to jednak wanie osoby, ktre pracuj na etatach, bd miay, jeeli wiek emerytalny nie bdzie podwyszony, bardzo niskie stopy zastpienia. Tak wic recepta, ktr pan proponuje, nie jest rozwizaniem dla gigantycznej wikszoci osb, o ktrych musimy si troszczy. Nie bd specjalnie rozwodzi si nad pana propozycj, nad tym, e rozwizaniem problemu emerytalnego jest podwyszenie pacy minimalnej. To tak jakby pan w ogle nie myla o tym, e podwyszenie pacy minimalnej nieuzasadnione si gospodarki doprowadzi tylko do
366
Minister Finansw Jan Vincent-Rostowski wyszego bezrobocia i wobec tego do gorszej sytuacji przyszych i obecnych emerytw. Wspomn te w tym kontekcie, e mymy mogli, take dziki temu, e utrzymalimy wzrost gospodarczy w okresie kryzysowym, pozwoli na to, aby w Polsce paca minimalna wzrosa do 1500 z, podczas kiedy za rzdw Jarosawa Kaczyskiego bya na poziomie 930 z. Ale z uwag pana przewodniczcego wycigam jednak niekiedy pozytywne wnioski. Jestem przekonany, e jego wszystkie uwagi dotyczce zdrowia Polakw, pracy dla modych, potrzeby wikszej elastycznoci, moliwoci pracy dla starszych osb tutaj oczywicie emerytury czciowe s kluczowym elementem s suszne. I dlatego e s suszne, zdecydowalimy si na stopniowy proces podwyszania wieku emerytalnego, aby mc sukcesywnie, spokojnie, z perspektyw 28-letni, pracowa nad tymi sprawami, by je rozwiza zawczasu, nim one spowoduj problemy dla Polakw. Musimy sobie zda spraw z tego, a jestem gboko o tym przekonany, e nawet gdybymy tej reformy dzisiaj nie przeprowadzili, to mczyni i kobiety na pewno bd pracowali do 67. roku ycia w 2040 r., tylko jaki przyszy rzd bdzie zmuszony do tego, eby drastycznie, nagle, nieoczekiwanie, o wiele lat w cigu kilku lat podwyszy ten wiek emerytalny. Wanie tego chcemy unikn i dlatego ta reforma dla ludzi bolesna nie bdzie, mimo e dla nas jest politycznie trudna. S jeszcze dwie kwestie. Jest kwestia polityki demogracznej, prorodzinnej. Tutaj bd si odwoywa do sw pana prezesa Kaczyskiego. Zachwalajc polityk prorodzinn, mwi, e jeeli bdziemy dziaali skutecznie, aktywnie, tak aby polityka prorodzinna bya efektywna, to ju w 2035 r. bdziemy mieli wicej rk do pracy w Polsce. No wanie dokadnie na tym polega problem, e dopiero w 2035 r. bdziemy mieli dodatkowe rce do pracy, panie prezesie. Dokadnie o to chodzi. I teraz trzeba co zrobi z czasem midzy dniem dzisiejszym a tym 2035 r., kiedy liczba osb w wieku produkcyjnym spadnie nam o prawie 5 mln. adna polityka demograczna wanie w tym okresie do 2035 r. w zwizku z problemami demogracznymi nie moe nam pomc. Zreszt pan prezes jeszcze ostroniej powiedzia, e te skutki bd pod koniec lat 30. Jest wic jasne, e mwienie, tak jak to robi pan przewodniczcy, e to jest alternatywa: albo podwyszenie wieku emerytalnego, albo polityka prorodzinna, e moemy zamiast podwyszenia wieku emerytalnego prowadzi polityk prorodzinn, to jest fundamentalny bd. Trzeba robi i jedno, i drugie. Chodzi o podwyszenie wieku emerytalnego, bardzo stopniowo, abymy do pnych lat 30. mieli wystarczajc liczb ludzi, ktrzy bd mogli paci skadki na bieco utrzymujce naszych emerytw, i o prowadzenie polityki prorodzinnej, ktra bdzie skutkowaa po roku 2035.
Jeli chodzi o popraw wzrostu gospodarczego, to ja bym tylko przypomnia, e wczoraj, jak ju wspomniaem, by u nas pan Gurria, sekretarz generalny OECD, organizacji rozwoju ekonomicznego najbogatszych, najbardziej rozwinitych krajw Zachodu, i w czasie rozlicznych spotka ze mn, z premierem Pawlakiem powiedzia bo my ju od duszego czasu chwalimy si tym, e Polska w latach 20082011 miaa najszybszy wzrost gospodarczy w Unii Europejskiej e nie tylko w Unii Europejskiej, ale te w caym OECD. Chodzi o najszybszy wzrost gospodarczy. Na pewno jest wic tak, e w tym okresie Polska wykazaa dynamizm, ktry pozwoli na to, e w 2030 r. bdziemy mniej wicej na poziomie obecnego PKB na gow w Niemczech. Dlatego te ten aspekt bdzie oczywicie zrealizowany, mam na myli relatywnie bogat gospodark, bogate spoeczestwo. Ale to nie starczy, bo nawet w bogatym spoeczestwie, jeeli s tylko dwie osoby pracujce, to znaczy w wieku produkcyjnym, na kad osob w wieku emerytalnym, to te emerytury bd niestety niskie. Na zakoczenie powiem tylko jedno sowo o referendum. Jest wysoce wtpliwe, czy to referendum z czysto prawnego punktu widzenia powinno mie miejsce. W ustawie o referendum jest jasno napisane, e referendum z inicjatywy obywateli nie moe dotyczy danin publicznych. Podwyszenie wieku emerytalnego oznacza, e wicej osb bdzie pacio skadki emerytalne, a skadki emerytalne s jasno i niedwuznacznie w ustawach, a take w decyzjach, orzeczeniach Sdu Najwyszego zdeniowane jako daniny publiczne, wic ja na pewno bd gosowa przeciwko temu. Dzikuj. (Oklaski) (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszaek Sejmu Wanda Nowicka)
Wicemarszaek Wanda Nowicka:

Dzikuj bardzo, panie ministrze. Udzielam teraz gosu panu posowi Marcinowi wicickiemu, reprezentujcemu Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska. Bardzo prosz, panie pole.
Pose Marcin wicicki:

Pani Marszaek! Panie Premierze! Panie Przewodniczcy! W uzasadnieniu do referendum wielokrotnie podawano argument, e w ten sposb wyraa si wola narodu, e jest to najwysza forma demokracji, niech lud si wypowie w tej tak wanej sprawie. Ot, prosz pastwa, referendum jest dobre, ale nie jest dobre na wszystko. Jest to w naszym systemie konstytucyjnym tylko rodek uzupeniajcy, dodatkowy. Moe by tak, e w niektrych wypadkach referendum wrcz zubaa nasze moliwoci podejmowania optymalnych decyzji, ogranicza nas w wyborze dobrych wariantw i blokuje rozwj kraju.
367
Pose Marcin wicicki Postaram si t tez uzasadni. Ot pan przewodniczcy, uzasadniajc wniosek o referendum, powoywa si na badania opinii publicznej, zgodnie z ktrymi 80, a nawet 90% pytanych mwio, e s przeciwni podniesieniu wieku emerytalnego. Ale w tych samych badaniach CBOS, panie przewodniczcy, jeli ju inaczej postawi pytanie, dostajemy zupenie inne wyniki. Ot 66% przeciwnikw podwyszenia wieku emerytalnego deklaruje, e zgodzioby si na to, gdyby osoby, ktre wypracoway dostatecznie wysokie wiadczenia emerytalne, mogy przej na emerytur wczeniej ni po 67. roku ycia. W innych badaniach SMG/KRC zadano te troch inne pytanie z tym zwizane, mianowicie czy jeste za obnieniem emerytur, aby utrzyma obecny wiek emerytalny. 74% jest przeciwnych obnieniu emerytur, eby utrzyma obecny wiek emerytalny. Co mwi na ten temat nasi wybitni profesorowie? Prof. Lech Garlicki z Uniwersytetu Warszawskiego, byy sdzia Trybunau Konstytucyjnego, mwi: Procedury demokracji bezporedniej, to jest referendum i inicjatywa ludowa, maj charakter uzupeniajcy wobec dziaalnoci organw przedstawicielskich. Podobnie prof. Marek Bankowicz z Uniwersytetu Jagielloskiego w swoim podrczniku akademickim Demokracja pisze: Referendum musi by instytucj nadzwyczajn, ktra w szczeglnych przypadkach uzupenia i wzbogaca instytucje demokracji przedstawicielskiej. To referendum, tak jak pastwo je zaproponowali, jest referendum, ktre by utrudnio podjcie lepszych decyzji. Po co byyby te wszystkie konsultacje, po co wczorajsze porozumienie, po co trzy miesice debat w telewizji? eby skoczy metod: tak albo nie? Taka metoda nadaje si do innych pyta, do pyta: jestemy za wejciem do Unii Europejskiej czy przeciwko, za Senatem czy przeciwko, za przyjciem konkretnej konstytucji czy przeciwko. W takich zero-jedynkowych sytuacjach metoda referendum moe si sprawdza i jest istotna, ale w sytuacji tak zoonej, gdzie mona decyzj wzbogaci, gdzie trzeba j opakowa rozmaitymi innymi instrumentami, gdzie trzeba uwzgldni rne sprawy tych, co mog pracowa, tych, co nie mog pracowa to referendum, jak powiadam, tylko nam moe popsu gospodark, a nie doprowadzi do optymalnego rozwizania. Do optymalnego rozwizania w tym wypadku moe prowadzi procedura parlamentarna, dyskusja, debata. Jedynym krajem, ktry stosuje powszechnie referendum, jest Szwajcaria. Tam jako to si sprawdza, ale to jest wyjtek, prosz pastwa. Drog Szwajcarii prbowaa pj Kalifornia, ktra urzdza referenda w rozmaitych sprawach, rwnie w sprawach wanie nansowych. I na przykad uchwalono tam, e podatki naley zmniejszy, i zmniejszono o ponad poow podatek od nieruchomoci, gwny podatek stanowy. W innych referendach uchwalono, e trzeba podnie
wydatki na rozmaite rzeczy, usztywni wydatki na owiat nawet wtedy, kiedy idzie ni demograczny, i w rezultacie Kalifornia jest dzisiaj najbardziej zaduonym stanem amerykaskim, o najgorszych ratingach. Czy chcemy naprawd znale si w Europie te na ostatnim miejscu w ratingach w ocenach naszej wiarygodnoci przez blokowanie racjonalnych, rozsdnych decyzji? Ale referendum rwnie opiera si na przesankach bdnych. Tu pan przewodniczcy mwi, i bardzo czsto sysz to w debatach: pozwlmy ludziom odebra ich skadki, to, co woyli do systemu, maj przecie do tego prawo. Ot jest to pewien skrt mylowy to, e te pienidze s tam, w tym systemie. Reforma przyjta w 1998 r. to reforma, ktra wprowadzia indywidualne rachunki, na ktrych si zaznacza, ile kto wpaci do systemu, eby na tej podstawie potem wyliczy mu emerytur. Ale tych pienidzy tam nie ma, poza t czstk OFE. Jedynie ta 1/6 czy 1/7, ta czstka OFE pracuje, lepiej lub gorzej, na rzeczywistych pienidzach i z tego bdzie pochodzia rzeczywista wypata. Caa reszta tych wszystkich pienidzy, ktre obecny wy demograczny wpaca na emerytury, 5/6 tych pienidzy s to pienidze, ktre s natychmiast wypacane biecym emerytom. Potem, jak wy przejdzie na emerytur, to eby tym ludziom z kolei wypaca, trzeba bdzie obciy ten ni, ktry wtedy bdzie na rynku pracy, tymi wypatami w 5/6 czy w 6/7. Tak e nie ma tych pienidzy w systemie, dlatego trzeba tak ostronie podchodzi do wszelkich propozycji wczeniejszego przechodzenia, agodzenia tego czy do realizacji tego postulatu: odda ludziom ich wasne pienidze. One nam daj pewien tytu, ale tych pienidzy tak naprawd tam nie ma. W tej debacie rwnie czsto si mwi: najpierw zdrowie, najpierw warunki mieszkaniowe, poprawmy owiat, budujmy kapita ludzki, polityk prorodzinn prowadmy. Pena zgoda, prosz pastwa, jestem te bardzo za tymi wszystkimi celami, za popraw warunkw pracy. Ale to wszystko kosztuje. To s wszystko cele konkurencyjne wobec wypat emerytur i rent. Jeli bdziemy nieustannie powiksza w naszym dochodzie narodowym udzia wypat emerytur i rent, to nie bdzie nas sta na tamte inne wydatki. Trzeba bdzie je skraca, trzeba bdzie je zmniejsza i obcina. A wic tu s, e tak powiem, rzeczy sprzeczne. Pastwo nie widz tego, e eby mie na tamto pienidze, nawet eby na polityk prorodzinn mie pienidze, trzeba doprowadzi do jakich racjonalnych rozmiarw udzia wypat rent i emerytur w PKB w obliczu tych trendw demogracznych, ktre ju s przed nami. Byy tutaj czasami kwestionowane prognozy demograczne. Ja sobie przejrzaem rozmaite prognozy demograczne. One wszystkie w odniesieniu do Polski s jednoznaczne, czy to jest prognoza Eurostatu, czy to jest prognoza robiona przez biuro spisw Stanw Zjednoczonych, czy to jest prognoza ONZ, czy to s nasze prognozy demograczne. S niewielkie od-
368
Pose Marcin wicicki chylenia midzy tymi prognozami, ale one wszystkie pokazuj na olbrzymie zmiany proporcji wiekowych midzy ludnoci pracujc i ludnoci niepracujc. By kopot, czy bd miejsca pracy. Jeszcze raz chciabym powtrzy argument, e poda rk do pracy tak si zasadniczo zmniejsza, e, prosz pastwa, jeli tylko utrzymamy te miejsca pracy, ktre obecnie s, te 16 mln miejsc pracy, ktre mamy w tej chwili na rynku pracy oczywicie to si bdzie zmienia w sektorach, zatrudnienie w jednych sektorach bdzie male, w innych sektorach bdzie rosn to cakowicie wystarczy, eby i da zatrudnienie tym, ktrzy bd duej pracowa, i da zatrudnienie tym, ktrzy s teraz na bezrobociu, i da zatrudnienie modym ludziom wchodzcym na rynek pracy. Nie bdzie z tym naprawd problemu. Sumujc, prosz pastwa, chciabym powiedzie, e nie mona si zgodzi na to referendum, bo ma by w nim postawione pytanie, ktre jest absolutnie jednostronne i niewaciwe, pytanie, ktre uniemoliwi nam doprowadzenie do jakiego optymalnego, racjonalnego, rozsdnego rozwizania. To referendum opiera si na nieistniejcych prognozach demogracznych nie ma takich prognoz, pokacie pastwo prognozy, ktre pokazuj co innego, pokacie pastwo inne prognozy demograczne, nie ma takich innych prognoz demogracznych jak rwnie opiera si na kapitale i na pienidzach, ktrych po prostu nie ma w tym systemie, a ktre bd musiay przysze pokolenia zapaci. Dlatego wniosek o referendum powinien by odrzucony. Dzikuj bardzo. (Oklaski)

Dzikuj bardzo, panie pole. Gos zabierze pani posanka Jzefa Hrynkiewicz z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwo. Bardzo prosz, pani posanko.
Pose Jzefa Hrynkiewicz:

Pani Marszaek! Panie Premierze! Szanowni Pastwo! Wysoki Sejmie! Tu duo mwi si o odwadze. Panie premierze, niech pan wyjdzie do tych, ktrzy stoj na deszczu przed gmachem Sejmu, i niech pan im powie to wszystko, co pan mwi do nas. Ja jestem zaenowana, widzc wielkie tumy policji, ktre broni dostpu do nas. Przypomina mi to najgorsze czasy moich modych lat. Na chwil przejd do prognoz demogracznych, o ktrych pastwo mwilicie. Wiele lat wykadam demogra i jedna rzecz, ktr pokazuj studentom, to to, e adna z prognoz nie sprawdzia si. Prognozy oczywicie sporzdza si, rne prognozy przy rnych zaoeniach, prosz pastwa, i jest mi po
prostu niezrcznie to mwi tutaj, bo pastwo podejmujecie decyzje w najwaniejszych sprawach wszystkich obywateli, prognozy mona zrobi rne dla rnych celw, ale one nie nadaj si do bezporedniego stosowania, do podejmowania decyzji ani spoecznych, ani gospodarczych. Prognozy s pewnym przygotowaniem, s pewnym przewidywaniem przebiegu pewnych zjawisk. W przypadku demograi, szczeglnie w przypadku Polski, mamy bardzo duo do zrobienia, aby ksztat tych prognoz zmieni. Natomiast proponowane rozwizania nie maj adnego merytorycznego uzasadnienia. Rzd nie przedstawi adnych uzasadnie do projektowanej zmiany. Nie ma bada, nie ma analiz, ktre wskazywayby moliwo skutecznego zastosowania egzotycznych w naszych warunkach pomysw, ktre polegaj na tym, aby starych, schorowanych ludzi zapdzi do roboty, a modych ludzi wypdzi za granic. Nikt w Europie nie przeprowadza takiej zmiany bez bada, analiz i staego dialogu z obywatelami. Nikt nie przeprowadza takiej zmiany, nie rozwaajc jej warunkw i kosztw. Problemem demogracznym wspczesnej Polski nie jest dzi ani nie bdzie jutro starzenie si ludnoci, ale dramatyczna sytuacja modego pokolenia, ktre pozostaje bez pracy, bez dochodu, bez mieszkania i bez szans na zaoenie rodziny i wychowanie dzieci we wasnym kraju. Jeeli nie rozwiemy problemu nastpstwa pokole, nie stworzymy modemu pokoleniu Polakw moliwoci zaoenia rodziny i wychowania potomstwa we wasnym kraju, to na wasne yczenie stworzymy wszystkie problemy, ktre s skutkiem zdeformowanej struktury demogracznej. Najwaniejszym problemem demogracznym Polski jest dzi stworzenie rodzinom warunkw do wychowania dzieci, do zakadania i rozwoju rodziny, to jest pracy, mieszkania, dochodu pozwalajcego bez nadludzkich wyrzecze wychowywa dzieci. (Oklaski) To tylko tyle, aby pozby si widma masowej emigracji zarobkowej modych i gwatownego przyrostu ludzi starych w strukturze wiekowej ludnoci Polski, widma wyludniajcych si caych regionw i masy samotnych, starych ludzi. Polacy i Polki rzeczywicie yj krcej ni mieszkacy krajw, do ktrych tak chtnie si porwnujemy. Przecitne trwanie ycia Polaka jest o 57 lat krtsze ni mieszkaca Europy Zachodniej, Polki o 24 lata. Krtsze jest przecitne trwanie ycia w zdrowiu. Jeszcze wiksze rnice wystpuj wtedy, kiedy porwnamy trwanie ycia w zdrowiu osb z wyksztaceniem podstawowym, zasadniczym zawodowym z osobami z wyksztaceniem wyszym. Ostatnie badania to pokazuj. Niech zatem rzd, niech pan premier przestanie martwi si o lata 40. XXI w., a zatroszczy si o los modego pokolenia wychowanego w III RP. W Polsce nie brakuje pracownikw. Przeciwnie, Polska naley do krajw, gdzie bezrobocie, szczeglnie wrd modych, wyksztaconych ludzi, jest wysokie, masowe i strukturalne. Gdyby nie ponad 2 mln emigrantw, bezrobocie w Polsce dotyczyoby dzisiaj 45 mln osb,
369
Pose Jzefa Hrynkiewicz a stopa bezrobocia przekraczaaby 25%. Bezrobocie dotyka dzisiaj ludzi modych, niech wic pan premier nie opowiada nam bajek, e za 30 lat zabraknie w Polsce pracownikw, tylko prowadzi tak polityk gospodarcz, aby tworzy miejsca pracy dla modych, wyksztaconych Polakw, nie tylko w gabinetach politycznych i nie tylko dla czonkw Platformy Obywatelskiej. (Oklaski) Wrd krajw Unii Europejskiej najwicej osb niepenosprawnych jest w Polsce, cztery razy wicej ni w Republice Federalnej Niemiec. Niepenosprawno gwatownie wzrasta z wiekiem. Jak ju mwiam, jest bardzo due zrnicowanie dugoci ycia. To dowd, e warunki ycia, warunki pracy, poczone z dostpem do ochrony zdrowia, maj zasadnicze znaczenie dla utrzymania zdolnoci do pracy. Pracujcy w warunkach szkodliwych, uciliwych, niebezpiecznych, wykonujcy cik prac zyczn w grnictwie, w budownictwie, w rolnictwie i w wielu innych zawodach nie s zdolni do pracy w zaawansowanym wieku. Przecitny wiek koczenia pracy w Unii Europejskiej wynosi 6063 lata. Nigdzie nie ma sztywnego wieku emerytalnego. Dlatego Prawo i Sprawiedliwo mwi od pocztku: kto ma prac, moe pracowa, niech pracuje tak dugo, jak mu siy i zdrowie na to pozwol, ale nie mona zmusza do pracy osb do pracy niezdolnych. Przyjcie rozwizania, e kobieta po 35 latach pracy w wieku 62 lat i mczyzna, majc 65 lat i sta pracy 40 lat, mogliby przej na poow emerytury, to rozwizanie najgorsze z moliwych, gdy oznacza ono przyzwolenie na wypychanie z legalnego rynku pracy kobiet i mczyzn, zmuszanie ich do podejmowania pracy na czarno, bo legalnie przecie nikt ich nie zatrudni. Dla pracodawcy czciowa emerytura bdzie usprawiedliwieniem, bo zwolnieni starzy pracownicy nie pozostaj bez dochodu, przecie maj p emerytury. Dlaczego pan, panie premierze, nie powie, e emerytura po 35 latach bdzie wynosia ju w 2014 r. 28% w stosunku do kwot skadek zgromadzonych przez wszystkie lata? Osoba, ktra przez cae swoje ycie zawodowe zarabiaa 3 tys. z miesicznie, otrzyma emerytur w wysokoci 900 z, a poowa tej emerytury wyniesie 450 z., a pena emerytura po 67 latach wyniesie 800 z, bo cz si zabierze w formie emerytury czciowej. Przestacie udzi, e kady rok pracy powoduje ogromny przyrost emerytury. Powoduje przyrost emerytury dokadnie o 57 z. Mwi o tych wartociach, o ktrych mona mwi w roku 2012. Niech pan wreszcie powie Polakom, panie premierze, niech pan to wemie na swoj klat, jak pan mwi obrazowo do dziennikarzy, i wyjawi Polakom skutki zastosowania ustawy o emeryturach kapitaowych z 21 listopada 2008 r. oraz zasady zdeniowanej skadki. Rzdzenie, prosz pastwa, Wysoki Sejmie, to nie stosowanie presji i przymusu, polityka to nie PR, to roztropna troska o dobro wsplne. (Oklaski) Wadzy nie bierze si po to, aby upokarza i po-
nia starych ludzi, skazujc na ndz i poniewierk szczeglnie stare kobiety. Polacy s cierpliwi, duo wytrzymuj, ale nie daruj panu, panie premierze, e ponia pan ich godno, ponia pan godno kobiet, godno starych ludzi. Rozumiem, e dla pana, wybitnego polityka Platformy Obywatelskiej, polsko to nienormalno, ale na ponianie ludzi, na niszczenie spoecznej solidarnoci, na niszczenie wizi i spjnoci spoecznej, a taki jest program rzdu, nigdy nie pozwolimy. (Oklaski)

Dzikuj bardzo, pani posanko. Gos zabierze pan pose Andrzej Rozenek reprezentujcy Klub Poselski Ruch Palikota. Bardzo prosz, panie pole.
Pose Andrzej Rozenek:

Szanowna Pani Marszakini! Wysoka Izbo! Rozmawiamy dzisiaj o referendum, ktrego pragnie blisko 2 mln ludzi. Te 2 mln ludzi trzeba uszanowa. Trzeba uszanowa rwnie Solidarno i OPZZ, tych, ktrzy protestuj przed budynkiem Sejmu. Najwaciwsz form szacunku dla tych ludzi byaby debata, byaby rozmowa z nimi. Tego w dziaaniach rzdu mi zabrako. Rzd oznajmi, e wydua wiek emerytalny, nie wchodzc ze spoeczestwem w prawdziwy dialog, nie tumaczc, dlaczego jest to potrzebne, nie przedstawiajc wylicze, czemu akurat do 67, a nie 69 albo 66 lat trzeba wyduy wiek emerytalny. Rzd zachowa si arogancko. Spoeczestwo obywatelskie wymaga tego, eby uszanowa instytucj referendum, bo jest to bardzo wana instytucja. Na tym polega demokracja, demokracja bezporednia jest bardzo wan form demokracji. A wic szacunek dla tych blisko 2 mln obywateli, ktrzy si podpisali pod tym wnioskiem, nakazywaby poparcie, zagosowanie za referendum. Ale szacunek dla inteligencji tych ludzi, szacunek dla logiki i dla budetu pastwa, ktry nie jest z gumy, nakazuje odrzuci ten wniosek. Dlaczego? Pytanie jest po prostu gupio postawione, a odpowied na nie jest oczywista. Nikt nie pyta ludzi, czy chc oddycha, nikt nie pyta ludzi, czy chc y, nie ma te sensu pytanie ich, czy chc duej pracowa, odpowied jest przecie znana. Nikt nie chce duej przymusowo pracowa. Te 70 mln, ktre kosztuje referendum, naprawd mona lepiej wyda. Dlatego Ruch Palikota wstrzyma si w gosowaniu nad tym referendum. Przy okazji musz powiedzie o pewnych rzeczach, ktre wymagaj komentarza. Znakomicie zarabiajcy przewodniczcy Solidarnoci staje si ordownikiem ubogich. Jarosaw Kaczyski z kolei wzywa do walki z kopotami demogracznymi, do wikszego wsparcia rodzin i wikszej rozrodczoci. Przewodniczcy Leszek
370
Pose Andrzej Rozenek Miller staje si ordownikiem modego pokolenia, ktre najbardziej dotknie wyduenie wieku emerytalnego. I robi to z pieni Kaczmarskiego na ustach. A posanka Beata Kempa walczy o prawa kobiet. (Pose Anna Zalewska: A co, Kempa jest mczyzn?) No, szanowni pastwo, s granice obudy i miesznoci. (Pose Anna Zalewska: Pani marszaek, prosz zwrci posowi uwag.) (Gos z sali: Niczego zego nie mwi.) Trudno odnie inne wraenie ni takie, e mali, cyniczni politycy obudnie graj na emocjach spoeczestwa. (Gos z sali: To jest parlament.) Za t gr spoeczestwo wystawi wam rachunek. Ruch Palikota w tej grze bra udziau nie ma zamiaru. Stop demagogii i stop obudzie. (Oklaski)

Dzikuj, panie pole. Gos zabierze pan pose Ryszard Zbrzyzny z Klubu Poselskiego Sojusz Lewicy Demokratycznej. Bardzo prosz, panie pole.
Pose Ryszard Zbrzyzny:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Na pocztku chciabym pozdrowi wszystkich tych, ktrych nie wpuszczono na t sal, bowiem wadza czego si obawia. Chciabym serdecznie pozdrowi wszystkich tych, ktrzy w liczbie kilkudziesiciu tysicy osb przyjechali tutaj z caej Polski, pod Sejm, eby walczy o swoje prawa. Pozdrawiam przedstawicieli wszystkich podkrelam, wszystkich organizacji zwizkowych dziaajcych w Rzeczypospolitej, a wic reprezentantw branowego ruchu zwizkowego z Oglnopolskiego Porozumienia Zwizkw Zawodowych, reprezentantw Forum Zwizkw Zawodowych, a take oczywicie zwizku zawodowego Solidarno. Pozdrawiam take setki, a moe tysice cignitych tutaj policjantw. Przybywa ich. Nie wiem, czego wadza si obawia. Pozdrawiam policjantw, ale jednoczenie wyraam wielk obaw i solidaryzm z nimi e bd oni w kolejce do zmian emerytalnych, e bd kolejnymi, ktrym ta ekipa, ta koalicja rzdowa, zabierze dotychczasowe uprawnienia. Pewnie nie bdzie to przed Euro 2012, bo po co ryzykowa. Na pewno pomysy te pojawi si w formie stosownych projektw ustaw zaraz po Euro 2012. Pozdrawiam policjantw i deklaruj, e bdziemy z wami. Byem w tym czasie w tumie i podeszli do mnie reprezentanci wojewdztwa witokrzyskiego. Zaproponowali mi i poprosili mnie, ebym serdecznie podzikowa i pogratulowa posowi Kopyciskiemu
za wspaniae, pomienne wystpienie przeciwko ich interesom. Pozdrawiam z tej oto trybuny. Wysoka Izbo! Art. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej stanowi, e wadza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej naley do narodu. Nard sprawuje wadz poprzez swoich przedstawicieli lub bezporednio. Wychodzi na to, e nard straci zaufanie do swoich przedstawicieli. Wychodzi na to, e nard zamierza sprawowa wadz bezporedni wanie w sprawie wieku emerytalnego, w sprawie swojej przyszoci. Wniosek 2 mln obywateli o referendum emerytalne jest swoistym wotum nieufnoci wobec rzdzcej koalicji. Ewentualne odrzucenie tego wniosku bdzie przejawem arogancji i lekcewaenia wszystkich tych, ktrzy wnosz o to referendum. Wiek emerytalny: solidarnie 67 lat. Pytam, dlaczego. Rzdzcy nie maj prawa zarzdzi podwyszenia wieku emerytalnego. Przecie formacje te nie szy z tym programowym przesaniem w kampanii wyborczej. Jeszcze w czerwcu, a wic tu przed wyborami, pan Rostowski powiedzia, e nie ma potrzeby wyduenia wieku emerytalnego. Wyborcy uwierzyli. Okazuje si, e uwierzyli kamcom. Dlaczego 67 lat, a nie 66 lat, 70 lat? 70 lat adniej brzmi? Wiek emerytalny to nie ruletka, gdzie wygrywa kada warto powyej 65. Wiek emerytalny jest powan spraw dla kadego obywatela. (Oklaski) rodki emerytalne to s nasze pienidze, gromadzone latami, dziesitkami lat. To nie s pienidze Donalda Tuska i pana Vincenta-Rostowskiego. Zreszt pan Vincent-Rostowski zbiera na innych kontach w innym kraju. Pewnie nie ma zaufania do polskiego systemu emerytalnego. Gratuluj dobrego samopoczucia. To nie s pienidze do zamiatania pod dywan i do poprawiania relacji dugu publicznego do produktu krajowego brutto. Kolejne rewelacje emerytalne, ogoszone wczoraj przez liderw rzdzcych partii, a bdce efektem rzekomo wielodniowych i wielogodzinnych rozmw, powalaj na kolana. Mamy po prostu do czynienia z reform wg Kiepskich, bo przecie nie wg powanej koalicji. Mamy nowe pojcie emerytalne: wczeniejsze czciowe emerytury. Ja bym tu jeszcze dopisa: wczeniejsze czciowe emerytury o wartoci 50% emerytury godowej. Premier Tusk przecie powiedzia, e jeeli nie wyduymy wieku emerytalnego, to emerytury bd godowe, a wic trzymajmy si tej zasady. Premier Tusk z Pawlakiem proponuj wczeniejsze emerytury czciowe o wartoci niszej ni wiadczenia z pomocy spoecznej. Ale tutaj jest zasadnicza rnica. Emerytury bd nansowane ze rodkw zgromadzonych przez emeryta, a pomoc spoeczna to s rodki publiczne, a wic pochodzce z budetu pastwa. A zatem interes podwjny. 13 lat temu, wprowadzajc reform emerytaln, ekonomici i politycy przekonywali, e nowy system to sposb, by nasze emerytury stay si wysze od dotychczasowych, ndznych wypat z ZUS. I co? Ludziom wmwiono palmy, zudne nadzieje i obniono
371
Pose Ryszard Zbrzyzny im emerytury w majestacie prawa. Dzisiaj chyba dotaro do rzdzcych, e oszukano ludzi, e z tej godowej emerytury nie da si przey, wic wymylono prac a do mierci. Obecna propozycja rzdu Donalda Tuska to dbanie przede wszystkim o interes prywatnych instytucji ubezpieczeniowych, otwartych funduszy emerytalnych, ktre w roku 2011 zarobiy 1,5 mld z, mimo e wykreoway kilkunastomiliardow strat. Gratuluj systemu emerytalnego i bronienia tego systemu. Czy naley si dziwi, e Donald Tusk nie chce zgodzi si na referendum? Wcale nie, bowiem jeszcze niedawno mwi, e nie bdzie klka przed bankierami, ksimi, zwizkami zawodowymi. (Dzwonek) Tak wic wedug premiera Tuska zwizki zawodowe to prawdziwy wrg pastwa, winne tego, e mamy rekordowy dug publiczny i dziur budetow, winne afer hazardowych, winne podwyek VAT, winne tego, e mamy najdroszy gaz w Unii, najdrosze paliwo, najdroszy przejazd za kilometr autostrady w Europie, e najdroej buduje si autostrady, e ronie bezrobocie, e ronie zakres biedy, e zniszczono przemys stoczniowy. Gratuluj dobrego samopoczucia. Nie mog powiedzie, e nie wspczuj panu premierowi Donaldowi Tuskowi, e prbowa nawiza powane stosunki z posem Palikotem, a wic si rzeczy z posem Kopyciskim. Przecie sam tego chciae, Grzegorzu Dyndao? I co? Ruch Palikota poprze Platform Obywatelsk. I na koniec, pani marszaek, chciabym wrczy jeszcze kilkaset podpisw osb, ktre popieraj ide referendum emerytalnego, ktre wrczono mi przed chwil, jak byem tam na placu. Dzikuj. (Oklaski)
...pani pose, wic chciabym jednak, eby pan pose posucha, jak odpowiadam na co, co powiedzia wczeniej. Pan pose raczy mwi czy stwierdzi, e ja oszczdzam za granic. Panie pole, tak jak miliony Polakw pracowaem za granic i byem uczestnikiem pracowniczego programu emerytalnego, wic zakadam, e jeli pan uwaa, i jest to w jakikolwiek sposb naganne, to pan chcia obrazi nie tylko mnie, ale take ich. A wic rozumiem, e taki jest stan rzeczy, i chciabym, eby pan wytumaczy, czy pan obraa te miliony Polakw, ktrzy pracuj za granic i tak odkadaj na swoj emerytur, czy pan chcia obrazi tylko mnie. Dzikuj. (Oklaski)

Dzikuj bardzo, panie ministrze. (Pose Ryszard Zbrzyzny: Tylko sowo.) Bardzo prosz, w trybie sprostowania, jak rozumiem, panie pole, tak?

Pani Marszaek! Nie mam zamiaru prowadzi polemiki z panem ministrem, ale powiem, e nie miaem zamiaru obrazi kogokolwiek i na pewno take nie pana ministra. Dzikuj. (Oklaski)

Dzikuj bardzo, panie pole. Udzielam gosu panu posowi Stefanowi Niesioowskiemu z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwo, przepraszam, Platforma Obywatelska. (Wesoo na sali) Bardzo prosz, panie pole.

Dzikuj bardzo, panie pole. Udzielam gosu ministrowi nansw panu Janowi Vincent-Rostowskiemu. Bardzo prosz, panie ministrze.
Pose Stefan Niesioowski:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Jest taka uwaga na temat, ona powtarza si tutaj, jest formuowana wielokrotnie, na og w zej wierze, ale zakadam, e by moe nie, a w kadym razie suchaj nas nie tylko ludzie na tej sali, jest pewien zarzut, e nie mamy prawa odrzuci tego wniosku. Nawet kategoria moralna jest tu wprowadzana w czyim imieniu si wypowiadamy, jakim prawem, nard jest innego zdania. Ot, prosz pastwa, mamy prawo, ktre si bierze z woli wyborcw, to jest oczywiste. Na nas gosowali. Wiem, e to przykre, irytujce moe dla niektrych, ale taka jest rzeczywisto. Z tego mandatu demokratycznego, najmocniejszego mandatu, jaki jest w demokracji, czerpiemy podstaw do tego, eby sprawowa wadz, formuowa pewien projekt poli-

Dzikuj, pani marszaek. Takie sowo wytumaczenia. Panie pole Zbrzyzny, panie pole... (Pose Ryszard Zbrzyzny: Sucham, panie ministrze. Sucham uprzejmie.) (Pose Anna Zalewska: Ale to pose jest od dyscyplinowania ministra, a nie minister od dyscyplinowania posa.) Ale ja te jestem posem... (Pose Anna Zalewska: Na nieszczcie.)
372
Pose Stefan Niesioowski tyczny, ustaw i odrzuci referendum, mamy do tego pene prawa. Wprowadzanie do tego kryterium moralnego jest, delikatnie mwic, naduyciem. Natomiast wolabym, eby jednak... W podtekcie jest druga teza, e trzeba byo otwarcie w kampanii wyborczej o tym mwi, ebymy jasno powiedzieli w kampanii, e chcemy podnie wiek emerytalny, to bymy te wybory prawdopodobnie przegrali. Domylam si, kto by rzdzi. Byby to niewtpliwie raj dla Polski i ogromna szczliwo. W kadym razie dlatego w jaki sposb tego prawa nie mamy, bo w kampanii wyborczej o emeryturach nie mwilimy. To mniej wicej oddaje kierunek tego mylenia, on nie na tej sali, on w mediach wystpuje. Ale to jest nieprawda, prosz pastwa. Minister Rostowski formuowa te tez. Oczywicie mona na rzecz kadej tezy znale jaki cytat, jak si chce, ale generalnie Platforma wanie to mwia. Nie tak wyranie, to prawda, ale teza, e bdziemy podwysza wiek emerytalny, e bierzemy si za reform emerytaln, teza, e bdziemy pewne przywileje emerytalne zmienia, upraszcza, wrcz obcina, to byo formuowane, to mwiono. W zwizku z tym oddalam zarzut jako tendencyjny i nieprawdziwy, e w kampanii wyborczej tego nie mwilimy. Tu jest oczywicie prosta droga do tego, e jeeli na przykad czego w kampanii wyborczej nie powie si, to wybory s waciwie niewane. Mielimy taki pogld, e prezydent jest wybrany przez nieporozumienie, rzd jest nieprawomocny. Wolabym, eby tego rodzaju tez nie formuowali ludzie, ktrzy na przykad prowadzili kampani wyborcz pod hasem listu do przyjaci Moskali i kampani pod hasem zakoczenia wojny polsko-polskiej, bo akurat (Oklaski) ten obz polityczny ma niewielkie prawo do tego, eby mwi, e co innego si mwio w kampanii, a co innego si robio po kampanii. Jest to referendum nieuczciwe z tych powodw, ktre tu merytorycznie wyjaniono: mwi to pan premier, pan minister Rostowski, mwi to pan prof. Rosati, mwili to inni koledzy, nie bd tego powtarza, bo chc mwi bardzo krtko ze wzgldu na kolegw z klubu, na pewn solidarno. Jest te drugi powd, dla ktrego to referendum uwaam za bardzo nieuczciwe. To jest przede wszystkim pewien scenariusz, ktrego Solidarno nawet nie ukrywa. Szkoda e nie ma pana przewodniczcego, nie obraam si, e nie moe 8 godzin siedzie na sali, to jest jasne. Ale Solidarno ju wre. Prosz zobaczy, jakie tam hasa s formuowane. My dopiero wam pokaemy, to jest pocztek, jeeli przegosujecie, to popamitacie, zobaczycie. To jest pewien scenariusz uliczny, pewien scenariusz przekrelenia wynikw wyborw i dojcia do wadzy. To referendum jest elementem tego scenariusza. S zapowiedziane dalsze referenda, pikiety, dzisiaj rzecznik Solidarnoci, chyba pan Lewandowski, jeeli przekrcam nazwisko, to przepraszam, sformuowa tak tez, nie do
koca chcia powiedzie, ale waciwie tak delikatnie, e oni nie bd kontrolowa duego tumu, jak przyjdzie ten tum, to ju wasnymi prawami si rzdzi. Z tego powodu to referendum uwaam za element bardzo szkodliwej i niebezpiecznej gry dla Polski. Jeszcze jedno. Musze powiedzie, e daleko odesza Solidarno od tej Solidarnoci, za ktr na tej sali, ju niestety coraz bardziej nieliczni, ludzie byli represjonowani, internowani, siedzieli w wizieniach. Daleko odesza Solidarno, ktra, prosz zwrci uwag, demonstruje ju nie pod sztandarami wybitnych Polakw, wielkich ludzi, patronem tej manifestacji pod Sejmem jest Wad Palownik, panowie, Wad Palownik, ten co na pale wbija, Drakula, nawet nie oszczdzajc pewnych zjologicznych szczegw tej manifestacji. Jeli ta sama Solidarno piewa Mury, to znaczy, e mamy winiw politycznych, mamy kraty, mamy w Polsce stan wojenny? Czy ich optao? Czy nie zauwayli tego, e stan wojenny si skoczy, a Polska jest niepodlega? Jak mona robi ten festiwal Kaczmarskiego? Przecie Kaczmarski si w grobie przewraca. Ten rozdzia jest zamknity. Heroiczny rozdzia historii Polski jest zamknity. Jeeli kto tego nie zauwaa, to po prostu jest, delikatnie mwic, politycznym krtkowidzem. Ale jeszcze jedn pikn akcj Solidarno podja, bo to, e wbia dwch ludzi na pal i demonstruje pod tym hasem, to musz powiedzie, jak na Solidarno, to do, mona powiedzie, pikna idea. (Pose Marzena Dorota Wrbel: Pani marszaek, to jest naduycie. Prosz reagowa.) Jakie naduycie? Solidarno, sztandary Solidarnoci s razem z ludmi wbitymi na pal, pani pose. Jeeli pani tego nie widzi, to prosz si przej i zobaczy. Wad Palownik si kania, ksi Dracula. Jeli chodzi o drug akcj, to musz pogratulowa panu przewodniczcemu Dudzie. Akcja bya bardzo udana. To byo na lsku. Jeden z wybitnych dziaaczy na wiecu poda przez megafon numer mojego telefonu komrkowego i wezwa do nkania mnie SMS-ami z wyzwiskami. Akcja bya w peni udana. Dostaem okoo dwustu SMS-w z wyzwiskami. Gratuluj, panie przewodniczcy Duda. To, mona powiedzie, Solidarno. O to walczylimy i za to emy siedzieli w wizieniach. Formuuje si tu, na tej sali, i w innych miejscach, takie zestawienia: Polska zacytuj z pamici, ale chyba nie przekrc, syszeli pastwo totalitaryzm, ponianie kobiet starych i w ogle ludzi starszych, powszechna ndza, opresja, obozy pracy. Myl, jeeli co takiego si mwi o Polsce, to ten, kto to mwi, to chyba kiedy rozdawali IQ, to by nieobecny. (Wesoo na sali, oklaski) Musz powiedzie na koniec tyle. Jest znane aciskie powiedzenie non omne licitum honestum, tzn. nie wszystko, co jest dozwolone, jest godziwe. To referendum jest dozwolone, ale jest niegodziwe. (Oklaski) Platforma bdzie przeciwko temu referendum. (Oklaski)
373

Dzikuj bardzo, panie pole. Gos zabierze pan pose Janusz niadek z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwo. Bardzo prosz, panie pole.
Pose Janusz niadek:

Pani Marszaek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! I Wy, Bracia Zwizkowcy, jeli mnie syszycie w tej chwili przez Internet, bo ocjalnej transmisji nie udao si uzyska, a zwaszcza Wy, z mojej kochanej Solidarnoci! Pozdrawiam polsk Solidarno! (Oklaski) Postawi pytania, a odpowiedzi na nie mamy prawo zna wszyscy. Polska ma prawo zna odpowiedzi na te pytania. Panie premierze, zwracam si do nieobecnego, co jest prawdziwym celem tej pseudoreformy emerytalnej? Z jakiego powodu tak naprawd bolenie uderza si w pracownikw? Niedawno ku zaskoczeniu caej Polski w swoim expos zapowiedzia pan podniesienie wieku emerytalnego. Wyranie poda pan dwa gwne cele ustabilizowanie krajowych nansw i podniesienie wiarygodnoci papierw dunych. To, e emerytury maj by wyranie wysze, jest efektem ubocznym. Takie sowa pady z ust pana premiera tutaj, z tej mwnicy. Dzisiaj podaje si inne argumenty. Dzisiaj ordownicy reformy z panem premier wcznie mwi jednym gosem, e chodzi o dobro pracownika, podniesienie wieku emerytalnego jest konieczne dla podniesienia wysokoci wiadcze. Ronie bezrobocie wrd modziey, ale starszych trzeba zatrzymywa w pracy dla wyrwnania decytu siy roboczej. Kiedy pan mwi prawd, panie premierze Tusk? A moe ta prawda jest jeszcze inna? Nie mona panu wierzy, wic bd snu przypuszczenia, domysy. Niepojty i niezrozumiay jest ten ogromny popiech, z jakim rzd chce wprowadza tak doniose spoecznie zmiany. Zmiany, obliczone na lata i na pokolenia, wprowadza si tak, jakby byy potrzebne na wczoraj, pomimo e pierwsze efekty pojawi si dopiero za kilka lat. Rzd zachowuje si jak nieuczciwy akwizytor, ktry prbuje jak najszybciej sprzeda towar, zanim klient zorientuje si, jaki bubel mu si wciska. Dlaczego? Czyby mwic o wiarygodnoci papierw dunych, premier dawa do zrozumienia, e poziom zaduenia Polski jest tak duy, e stajemy si zakadnikiem naszych wierzycieli? Czy znowu wracaj czasy, gdy zagraniczne instytucje nansowe narzucaj Polsce, co ma robi? Pytam, czy zagroona jest nasza suwerenno gospodarcza. Przymusowe podniesienie wieku emerytalnego bdzie oznaczao krzywd i nieszczcie dla dziesitkw, moe setek tysicy ludzi. Ci, ktrzy nie bd mieli pracy, z rnych przyczyn, najczciej niezawinionych przez siebie, bd skazani na dodatkowe
oczekiwanie przez wiele lat na osignicie wieku emerytalnego uprawniajcego ich do otrzymywania emerytury, pozbawieni rda utrzymania, zdani na ask opieki spoecznej albo rodziny. Dlatego nie dopuszczam myli, e prawdziwe mog okaza si spekulacje, o ktrych coraz goniej. Nie mog uwierzy w to, aby pan premier by gotw wyrzdzi tak krzywd setkom tysicy Polakw po to, eby chodzi po Brukseli w glorii reformatora. Jaki jest wic rzeczywisty, prawdziwy cel tej reformy, panie premierze Tusk? Co sdzi, gdy po spotkaniu z PiS owiadcza pan, e oprcz negowania podniesienia wieku nie przedstawiono panu adnych propozycji? Przecie to nieprawda, pan sam najlepiej o tym wie. PiS zaproponowa rozwizania, ktre w cigu roku, bez podnoszenia wieku emerytalnego, poprawi bilans ZUS o ponad 10 mld z. To tyle, co niby-reforma PO ma przynie dopiero w roku 2020. Propozycje PiS polegaj na skuteczniejszej egzekucji obowizujcego, powtarzam, obowizujcego ju prawa oraz przestrzeganiu konstytucyjnej zasady rwnoci podmiotw. Po pierwsze, eby skoczy z kcj, e ciga si prac na czarno, trzeba wprowadzi obowizek wrczania pracownikowi umowy o prac na pimie przed dopuszczeniem go do pracy. Po drugie, trzeba przyzna Pastwowej Inspekcji Pracy kompetencje orzekania o istnieniu stosunku pracy, gdy spenione s przesanki z kodeksu. Znakomicie ograniczy to patologi faszywego samozatrudnienia i ucieczki od skadki ZUS. Po trzecie, trzeba znie zasad, e skadk ZUS potrca si od zarobkw do wysokoci 2,5 rednich krajowych miesicznie, 30 rednich krajowych rocznie. Zarobki powyej tej kwoty s wolne od skadki. W ten sposb tylko mniej zarabiajcy pac na ZUS 19% swojego wynagrodzenia. Ile pac bogatsi? Im kto wicej zarabia, tym mniej paci. Podam przykad. Zarabiajcy 50 tys. miesicznie pac tylko 4%. Skadka na ZUS to nie tylko przysza emerytura poszczeglnych pracownikw, to take wypata biecych wiadcze dla emerytw, to dwiganie ciaru zobowizania midzypokoleniowego. Dlaczego ciar tego zobowizania, ciar ratowania budetw ZUS i pastwa zrzucamy tylko na barki mniej zarabiajcych? Demograa to wielki problem, ale duo szybciej ni w przypadku zachodzcych zjawisk demogracznych topnieje liczba pracownikw paccych skadki ZUS. Narasta plaga umw mieciowych. Nie walczymy z t plag, lecz j podsycamy. Budujemy pastwo dla kombinatorw i cwaniakw. Nie brak ich w najbliszym otoczeniu pana premiera. W uszach brzmi mi sowa Jana Pawa II: Co robimy z nasz wolnoci? Jak przyszo gotujemy naszym dzieciom? Panie premierze, na uroczystym zjedzie w Gdyni w 30. rocznic urodzin Solidarnoci w swoim wystpieniu, prowokujc i obraajc kilkakrotnie ludzi na sali, na kocu wezwa pan Solidarno do tego, aby bya wolna od nienawici. Zapewniam pana, e Polska jest krajem wolnym od nienawici. Niestety,
374
Pose Janusz niadek nasza ojczyzna nie jest wolna od pogardy, pogardy dla uczciwej pracy, dla ludzi cikiej pracy. Byo haso: tylko frajerzy pac abonament radiowo-telewizyjny, a dzisiaj realizuje si inne: tylko frajerzy pac skadk na ZUS. Gdy patrz na dzisiejsz Polsk, staj mi przed oczyma obrazy z ksiki Folwark zwierzcy Orwella. (Oklaski) winie, tak, zwyczajne winie poprzebierane w garnitury i fraki, z cygarami w zbach, zmuszaj swoich braci zwierzta (Oklaski) do pracy ponad siy, nie patrzc na ich zmczenie i na choroby. Nie obchodzi ich wcale, e pracowity ko Bokser pada z wycieczenia. Tak, w Polsce na nowo przeywamy Folwark zwierzcy. To dla dobra ludzi podnosi si im wiek emerytalny. W tej sytuacji decyzja pana prezydenta Gdaska o przywrceniu sw im. Lenina na bram Stoczni Gdaskiej ma niesychanie symboliczny wymiar. To nie jest tylko rekonstrukcja przeszoci w wymiarze materialnym, to bardzo symboliczny znak rekonstrukcji w wymiarze spoecznym. Poniewieranie ludzkiej godnoci staje si dzisiaj niemal systemowe, odbywa si za przyzwoleniem pastwa. Pastwo i wymiar sprawiedliwoci pozostawiy pracownikw samych sobie. Pracodawcy i rzd zwalczaj, a w najlepszym razie ignoruj zwizki zawodowe. Wracaj czasy pogardy dla zwykych ludzi. Lenin na bramie stoczni jest bardzo wyrazistym tego symbolem. Moje sowa s pene gniewu i goryczy, ale zbyt wiele krzywdy i niesprawiedliwoci dzieje si w Polsce. Nie robimy dobrego uytku z naszej wolnoci. Dlatego t wolno tracimy, jak przestrzega Jan Pawe II. Dzisiejsze gosowanie bdzie dotyczy take nazwy Platformy Obywatelskiej. Okae si, czy odtd nazywa j bdziemy Platform Antyobywatelsk. Dzikuj. (Oklaski)
wiedzy, od najbardziej elementarnej wiedzy dotyczcej systemu emerytalnego. (Pose Kazimierz Moskal: Kady mierzy swoj miar.) Panie przewodniczcy, skadki do ZUS pacone przez osoby, ktre nie s na etacie, ktre zarabiaj dziki umowom o dzieo lub nieoskadkowanym umowom zlecenia, w aden sposb nie zwiksz emerytur emerytw zatrudnionych na etatach lub w inny sposb paccych normalne skadki emerytalne. (Pose Marzena Dorota Wrbel: Pan ma zwidy i omamy, nikt tak nie powiedzia.) Ludzie, wanie to powiedzia. (Poruszenie na sali) To nie tylko brak wiedzy, ale take nieumiejtno normalnego suchania ludzi, nawet posw z waszego wasnego klubu. Dokadnie to powiedzia. Naprawd, czas skoczy z tym absurdem. Po prostu trzeba skoczy z tym absurdem. I teraz bardzo prosta sprawa. (Gwar na sali) Naprawd, uspokjcie si. Ludzie, spokojnie. Prosz wic mechanizm jest prosty: pacimy skadki, skadki id na nasz kapita i potem z tego kapitau jest wypacana emerytura, jak na ni przechodzimy. Jeeli osoby pracujce na umow o dzieo albo zarabiajce powyej 30-krotnoci bd paciy skadki, to nie pjdzie to na emerytury biednych emerytw, ktrzy pracowali na etacie i pacili skadki. Naprawd. (Poruszenie na sali) Ale przepraszam... To w takim przypadku co ma piernik do wiatraka? Co maj wysze skadki do poziomu emerytur? (Gwar na sali, dzwonek) Zdecydujcie si. Nie moe tak by... (Pose Anna Zalewska: To nie jest wystpienie.) (Pose Anna Paluch: Pan nie rozumie tego, co byo powiedziane z mwnicy.)

Bardzo prosz panie posanki o umoliwienie kontynuowania wystpienia panu ministrowi. (Gos z sali: Ale bez przerwy prowokuje.)

Dzikuj bardzo, panie pole. Gos zabierze pan pose Armand Przepraszam, udzielam gosu panu ministrowi nansw Janowi Vincent-Rostowskiemu. Bardzo prosz, panie ministrze.

No nie, przepraszam. Prowokowa to mona, jeeli si mwi rzeczy ostre i niesprawiedliwe. Ja mwi rzeczy prawdziwe i elementarne. (Gwar na sali) (Gos z sali: Ale pan nie rozumie sw...) (Gos z sali: Szczero i pan to si wyklucza.) I teraz, co wicej, wysze skadki pacone przez te osoby do ZUS, co postuluje PiS, Solidarno, pan przewodniczcy niadek, pan przewodniczcy Duda, nawet nie spowoduj wyszej waloryzacji kapitau osb, ktre pac skadki i jeszcze nie doszy do emerytury, do wieku emerytalnego. Bo kapita emerytalny jest waloryzowany zgodnie z funduszem pac albo PKB. Dlatego naprawd jedno z drugim nie ma pra-

Pani Marszaek! Rozumiem, e debata jest po to, eby przedstawia opinie, ale take przekazywa wiedz. Dlatego ponownie musz interweniowa, bo o tych wszystkich kwestiach, od ktrych, wedug pana przewodniczcego niadka, wolna jest Polska, to duo mwi. Ale niestety wydaje mi si, e i PiS, i Solidarno s niestety w bardzo duej mierze wolne od
375
Minister Finansw Jan Vincent-Rostowski wie nic wsplnego. Jedyn rzecz, ktr naprawd bd zapewniay wysze skadki, bdzie po prostu atwiejsze nansowanie tego, co si wypaca z ZUS. atwiejsze nansowanie. Nie trzeba bdzie ciga pynnoci z rynku. Ale tak naprawd, szczerze mwic, dziki dziaaniom naszego rzdu Polska nie ma adnego problemu z pynnoci i wobec tego ten problem po prostu nie istnieje. (Pose Anna Paluch: Kawa roku.) Prosibym tylko, ebycie w przyszoci nie zgaszali pomysw, ktre miayby rozwiza problem, a ktre tak naprawd z tym problemem nie maj absolutnie nic wsplnego. Dzikuj. (Oklaski)
(Gos z sali: Brawo!) Wy ustawowo wrcz wymuszacie w subie zdrowia samozatrudnienie, najczciej faszywe. Ograniczacie te wpywy, a z drugiej strony ograniczacie wydatki, uderzajc w ludzi. To jest ta najwiksza niesprawiedliwo, to jest kompletne podeptanie ideaw Sierpnia, Solidarnoci. W tej chwili brak mi sw, eby wyrazi oburzenie i gniew, z jakimi odbieram te nieuczciwe argumenty, ktre tutaj w kko padaj. Mwi to w imieniu tych wszystkich ludzi, ktrzy tam na ulicy prbuj domaga si udzielenia gosu, tak jak to w spoeczestwach demokratycznych by powinno. Polska traci wolno. (Oklaski)

Dzikuj bardzo, panie ministrze. Gos zabierze pan pose Armand (Gos z sali: W trybie sprostowania.) Dobrze. W trybie sprostowania pan pose niadek. Bardzo prosz, panie pole.

Dzikuj bardzo, panie pole. Gos zabierze pan pose Armand Kamil Ryski z Klubu Poselskiego Ruch Palikota. Bardzo prosz, panie pole.
Pose Armand Kamil Ryski:

Pani Marszakini! Wysoka Izbo! Chciabym bardzo serdecznie przeprosi za wszystkich, ktrzy podpisali si pod tym wnioskiem o referendum. Przeprosi za Leszka Millera, Jarosawa Kaczyskiego, pani Beat Kemp (Pose Marzena Dorota Wrbel: Moe pan przeprosi za siebie i Palikota?) i za posw Sojuszu Lewicy Demokratycznej, Solidarnej Polski i Prawa i Sprawiedliwoci. (Pose Marzena Dorota Wrbel: Pani marszaek, prosz to przerwa.) Dlatego e s to najwiksi hipokryci, jacy zasiadali w tej Izbie. (Pose Marzena Dorota Wrbel: To haba.) Co na to wskazuje? Wskazuje na to ich nikczemna postawa i oszukiwanie ludzi, e interes spoeczestwa, w ogle cokolwiek ich obchodzi. Leszek Miller ma 3500 z emerytury, ale jeszcze sobie dorabia. Pierwszy sekretarz KC PZPR idzie rami w rami z Jarosawem Kaczyskim. O czym to wiadczy? O szczytach hipokryzji. (Oklaski) Pani Beata Kempa tak si wstawia za tymi protestujcymi. Ciekaw jestem, czy pan Leszek Miller, pan Jarosaw Kaczyski czy pani Beata Kempa chocia jedn noc spdzili w tym miasteczku razem z tymi protestujcymi. (Oklaski) Jeeli wszystko negujemy, nie dajc adnej alternatywy, nie dajc adnej innej oferty, mamic tylko ludzi, e to referendum rozwie ich problemy, to jest to oszustwo. (Pose Anna Zalewska: Ale i tak j poprzecie.) Koalicja PO i PSL, wanie dziki waszemu populizmowi, odniosa sukces, ten ich teatr, ktry odegrali, a teraz si porozumieli to jest ich ogromny sukces.
Pose Janusz niadek:

Pani Marszaek! Panie Ministrze! Jest niestety tak, e rwnie na tej sali limituje si nam czas, a wy moecie ple, co wam lina na jzyk przyniesie, ile si wam chce. (Gwar na sali) Przepraszam za to wyraenie, ale jest to staa metoda, z ktr zderzam si nieustannie w przypadku interlokutorw z Platformy. Wkada si w usta przeciwnika, adwersarza niewypowiedziane sowa i potem bezlitonie z tym rozprawia. (Oklaski) Tak si robi, jak si nie ma pomysw na rozwizanie realnych problemw. Mwiem dzisiaj tutaj o tym, e jako argument za podwyszeniem wieku przytaczacie ratowanie nansw. Pada taki argument z ust pana premiera Tuska, chyba e pan mi zaraz powie, e on te gada bzdury. Prosz bardzo z tej mwnicy padao to w expos, podstawowy cel naszej reformy, o ktrej w tej chwili dyskutujemy. Skoro (Pose Janusz Cicho: Wysze emerytury.) (Gos z sali: Pseudoreformy.) (Gos z sali: Tak, akurat wysze...) Panie pole, pozdrawiam pana. Prosz zosta z tym komentarzem w tej chwili. Premier Tusk powiedzia z tej mwnicy o wyszych emeryturach. eby nie by posdzonym o hipokryzj, podkrelam, e wyszy wymiar wiadcze jest efektem niezamierzonym, ubocznym. To mwi Tusk, jeli ju si o to spieramy. Jak nie bdziecie mi przeszkadza, to zaraz skocz, odnios si do tego, co mwiem. W tej chwili ciar dwigania caego systemu przerzuca si na topniejc liczb ludzi paccych skadki ZUS. (Oklaski)
376
Pose Armand Kamil Ryski I to jest jedyny sukces tej koalicji, tak nazywa si to przejcie od poraki do poraki bez utraty entuzjazmu. Na tym polega ten sukces. Panie Ministrze! Gdyby pan chcia pochyli si nad problemem demogracznym, tym, e zmniejsza si liczba Polakw, to dotknby pan sedna problemu i podj dziaania, ktre temu bd zapobiega. Natomiast premier Donald Tusk i pan po prostu si godzicie na to, eby Polakw byo coraz mniej. W zamian za to oferujecie tylko i wycznie wyduenie wieku emerytalnego. Chciabym pana poprosi o zapoznanie si z raportem z 2009 r. jednego z urzdw publicznych na temat sytuacji polskich rodzin. Ten raport ma 272 strony, ale jest bardzo ciekawy i wiele si pan z niego dowie, a opracowywao go wielu profesorw i porwnywao sytuacj w caej Europie. Tam s zawarte wskazwki dla Polski. Jakie to s wskazwki? Przede wszystkim chodzi o stworzenie warunkw do tego, eby powstawao wicej nowych miejsc pracy, eby zmniejsza umieralno niemowlt, eby stworzy zachty dla modych ludzi w postaci bezpieczestwa pracy i w postaci perspektyw na kredyt na zakup mieszkania, bo to moe skoni ich do tego, eby zdecydowali si na posiadanie potomstwa: drugiego, trzeciego, czwartego dziecka. To jest w kocu kwestia umw o prac, umw mieciowych i regulacji tego typu. To jest w kocu refundacja zapodnienia in vitro. Tak wic tych aspektw jest bardzo wiele, a Platforma Obywatelska nie dotyka adnego z nich. Proponuje tylko wyduenie tego wieku. Martwi mnie to, e pan premier z arogancj, jak wykazywa cay czas podczas procesu, w cudzysowie, konsultacji spoecznych dotyczcych kwestii emerytur, dzisiaj uy tutaj sowa ptak. Najgoniej zaprotestowa przedstawiciel Sojuszu Lewicy Demokratycznej, oburzy si tymi sowami byle ptak, uraziy go te sowa (Dzwonek), mimo e wczoraj przewodniczcy z jego klubu zwraca si do wyborcw, mwic: napana hoota. Tak wyglda lewicowa wraliwo (Pose Ryszard Zbrzyzny: To nie do wyborcw.) ...Leszka Millera, ktry odziera ludzi z godnoci, jaka jest im zapewniona w konstytucji. Kady obywatel Rzeczypospolitej Polskiej ma prawo do godnoci, nawet jeeli pa, jeeli jest alkoholikiem czy przestpc. Pan Leszek Miller gardzi narkomanami, gardzi ludmi. Dzisiaj narkomani, jutro rolnicy, pojutrze bezrobotni, jeszcze pniej osoby bezdomne czy jakakolwiek inna grupa spoeczna. (Oklaski) To przypomina mi prezydenta, ktry te w podobny sposb odzywa si do swoich wyborcw. Wicej pokory, panowie. Stop obudzie. Dzikuj. (Oklaski) (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszaek Sejmu Jerzy Wenderlich)
Wicemarszaek Jerzy Wenderlich:

Dzikuj panu posowi. Gos zabierze pani pose W trybie sprostowania pan pose Girzyski. (Gwar na sali) (Gos z sali: Ale jak to?)
Pose Zbigniew Girzyski:

Chciabym zabra gos w trybie sprostowania, poniewa pada z tej mwnicy nieprawdziwa informacja. Panie pole, mj przedmwco, pan premier Leszek Miller nie mwi o wyborcach. Mwi o panu i pana kolegach z klubu. (Gos z sali: Nie pana rola, eby to prostowa.)

Panie pole... (Gwar na sali) (Gos z sali: Panie marszaku, nie rozumiem) (Gos z sali: Wszystko zrozumielimy.) Dobrze, panowie i panie, ale widzielicie, e jeszcze kilkanacie sekund temu kto inny prowadzi obrady. Nie wiedziaem, e pan pose nie by wymieniany, i zaufaem mu. Pastwo ocecie, czy to zaufanie zostao naduyte, czy nie. Nie dyskutujmy ju na ten temat. (Gos z sali: Sprostowanie.) Panie pole, by pan wymieniany? (Gos z sali: Zabieraem gos.) (Gos z sali: Nie, nie by.) Ale pan pose zabiera gos. Co pan chce sprostowa? Czy kto komentowa wypowied pana posa? (Gos z sali: Nie!) (Gos z sali: Panie marszaku...)

Panie Marszaku! Chciabym sprostowa pojcie, ktre zostao tutaj uyte z tej mwnicy, a odnosio si do wystpie posw SLD w sprawie referendum, ja te wystpowaem. Jeeli nasze wystpienia, ktre koczyy si owiadczeniem, e popieramy ide referendum i popieramy ten wniosek o referendum, pod ktrym podpisao si 2 mln obywateli Rzeczypospolitej, okrela pan sowem hipokryzja... (Gos z sali: Nie o tym mwi.) To nie jest hipokryzja, to jest poszanowanie praw obywatelskich, a hipokryzj jest opowiadanie takich bzdur.
377

Dzikuj, panie pole. Jak ju anonsowaem, w imieniu klubu Platforma Obywatelska gos zabierze pani Marzena Oka-Drewnowicz. Prosz bardzo.
Pose Marzena Oka-Drewnowicz:

...tak emerytur, jak ju niedugo bdzie mia pan prezes PiS. On jest spokojny, dlatego moe si burzy i protestowa. (Oklaski) Ja nie jestem spokojna...

Pani pose, prosz na chwileczk przerwa. Szanowni pastwo, jest lista osb zapisanych do zadawania pyta, ktre mona wykorzystywa oczywicie i do pewnego rodzaju owiadcze, bo tego jednak si nie uniknie, a wic prosz tam si wpisywa, ale prosz nie przeszkadza, naprawd prosz tego nie czyni, bo bd musia bardziej drastycznie interweniowa, a tego bym nie chcia. To jest w interesie debaty, tych wszystkich, ktrzy suchaj jej przed Sejmem. Pani pose, prosz kontynuowa.

Panie Marszaku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dzi wreszcie debatujemy o przyszoci Polski, o tym, w ktr stron ma zmierza: czy ma rozwija si, jak inne kraje Europy, ktre ju wyduyy wiek emerytalny dla kobiet i mczyzn, czy te ma stan w miejscu, bo tego tak naprawd chc wnioskodawcy. Chc stagnacji, a nawet id jeszcze dalej, bo zadajc pytanie: czy jeste za utrzymaniem dotychczasowego wieku emerytalnego dla kobiet i mczyzn, oczekuj zapewne odpowiedzi tak. Jako socjolog potwierdzam, taka bdzie odpowied. Ale to oznacza, e powanie si cofniemy, bo ju za niespena 10 lat bdzie nas mniej o ok. 2 mln. Oznacza to oczywicie wysze koszty pracy albo nisze emerytury, albo w ogle niewydolno caego systemu emerytalnego. To referendum byoby po prostu nieuczciwe, dyskryminowaoby szczeglnie nas, kobiety. Pozostawiajc obecny system zgodnie z propozycj pytania referendalnego, odbieracie nam pastwo szans na wysze emerytury... (Pose Anna Zalewska: Ale zaraz moemy to zmieni.) ...szans na rwno kobiet i mczyzn. Zaraz o tym powiem, pani pose. W podejciu wnioskodawcw i opozycji widoczny jest stereotyp kobiety dlatego rozumiem reakcj sabej, bezwolnej, niezasugujcej na... (Pose Marzena Dorota Wrbel: Prosz mwi w swoim imieniu.) ...samodzielno i swoje wysze wiadczenie emerytalne. O tak kobiet walczy opozycja, o tak wanie kobiet, bo opozycja bazuje na stereotypach od wielu lat. Jej liderzy, lider PiS-u mwi, e zmuszanie kobiet, by pracoway do 67. roku ycia, to pomys nikczemny. Po pierwsze, dlaczego zakadaj, e to pomys nikczemny? Czy my, kobiety, nie jestemy pracowite? Czy uwaaj... (Gwar na sali) (Pose Marzena Dorota Wrbel: Oby pani przed emerytur traa do supermarketu.) Jestem kobiet, chc mie godn emerytur, by moe...

Jako czterdziestoletnia kobieta nie jestem spokojna o swoj emerytur i miliony kobiet te nie bd, jeli tego systemu nie zmienimy. Wszyscy to wiemy. Jednak ostatnio na scenie politycznej pojawio si wielu specjalistw od potrzeb kobiecych. Ja pastwu powiem, czego potrzebuje polska kobieta: rodziny i pracy, warunkw do godzenia obowizkw rodzinnych z obowizkami zawodowymi. Ciesz si, e tu si zgadzamy. (Gwar na sali) Obecny rzd doskonale to rozumie. Myl, e wikszo z nas zasiadaa w Sejmie VI kadencji, a wic pozwol pastwo, e przypomn. To my wyduylimy urlopy macierzyskie i uelastycznilimy je. Dzi kobieta moe na czci urlopu macierzyskiego nawet wykonywa cz pracy zawodowej i ten urlop sobie automatycznie wydua. (Pose Marzena Dorota Wrbel: Ale potrzebuje te pracy po 50. roku ycia, a nie ma jej.) To my pierwsi amiemy rodzinne stereotypy, wprowadzilimy urlop ojcowski. W roku 2011 z urlopu ojcowskiego skorzystao prawie 15 tys. mczyzn. Mao tego, wprowadzilimy ustaw obkow. Dziki tej ustawie... (Pose Anna Zalewska: Katastrofa.) Katastrofa? Odpowiem pani pose. Dziki tej ustawie...

Nie, pani pose, niech pani nie odpowiada na pytania, ktre padaj z sali. Prosz te...

Pani pose!...

Ale akurat mog, bo mam...
378

...sali nie prowokowa. (Pose Krystyna Skowroska: Panie marszaku, ona sobie poradzi.)

Dziki tej...

I prosz kontynuowa t wypowied bez zwracania si do sali.

Okej. Dziki tej ustawie, zgodnie z danymi z marca 2012 r., budet pastwa paci skadki spoeczne za 7 tys. zatrudnionych nia, ale to jeszcze mao. (Pose Anna Zalewska: Ale jakie to ma znaczenie?) obki, o ktre wszyscy si dopominamy, ktrych wszyscy chcemy na koniec 2010 r. mielimy 392 obki, a ju po proczu funkcjonowania tej ustawy mamy ich 571. Oczywicie byo to moliwe dziki programowi Maluch, a przypominam, bo by moe pami znowu krtka, e pienidze na program Maluch pochodziy z obcitych subwencji dla partii politycznych. I znowu: przypomn, kto gosowa przeciwko obciciu subwencji gwnie Prawo i Sprawiedliwo i Sojusz Lewicy Demokratycznej. Tego pastwo nie pamitacie. (Pose Anna Zalewska: Wystarczy tylko na czynsz.) To ma ogromne znaczenie, bo to s pienidze na polityk prorodzinn. (Gos z sali: A gabinety polityczne?) W poprzedniej kadencji, mimo e nie bya atwa, bo by kryzys, jednak udao nam si zrobi pierwszy krok, eby tworzy te warunki dla kobiet do godzenia pracy z obowizkami rodzinnymi. Ja wiem, e to jeszcze mao, ale jednak to ju duo, duo wicej ni byo. Dlatego chc podkreli: kobiety potrzebuj przede wszystkim rodziny i pracy mode kobiety polityki prorodzinnej, starsze kobiety potrzebuj troch innej pomocy i dlatego wanie dla nich gwnie jest ta oferta dotyczca emerytur czciowych. Przeprowadzenie referendum z pytaniem proponowanym przez wnioskodawcw pozbawi nas jakiejkolwiek perspektywy wyszej emerytury i jeszcze bardziej pogbi nierwno kobiet i mczyzn, bo to my yjemy duej, wic krcej pracujc, zawsze bdziemy miay nisz emerytur przy obecnym systemie. Apeluj wic o podejmowanie odpowiedzialnych decyzji. (Pose Marzena Dorota Wrbel: Czyli godowa.)
Piknie by byo, gdyby w tej wanej sprawie zarwno koalicja, jak i opozycja stany ponad podziaami i, tak jak u naszego zachodniego ssiada, wsplnie podjy decyzj o wydueniu wieku. Ale wiem, e to niemoliwe po tej debacie ju w ogle mam tak pewno bo wtedy nawet, gdy pastwo rzdzilicie, do tych odpowiedzialnych decyzji nie bylicie zdolni. I przypomn: w 2003 r. wczesny premier Leszek Miller uprzywilejowa suby mundurowe. W efekcie dzi budet pastwa kosztuje to rocznie prawie 15 mld z. A co zrobi albo czego nie zrobi prezes Jarosaw Kaczyski, wczesny premier? (Gos z sali: Zrobi wszystko.) Nie zlikwidowa wczeniejszych emerytur, mimo e miay funkcjonowa do koca 2007 r. Zbliay si wybory w 2007 r., wic wyduy ich funkcjonowanie jeszcze o rok, do koca 2008 r. A jednak Polacy dostrzegli to, podzikowali i swj mandat zaufania przekazali Platformie Obywatelskiej i Polskiemu Stronnictwu Ludowemu. (Pose Marzena Dorota Wrbel: Wam te podzikuj.) Mielimy odwag, dlatego te zlikwidowalimy wczeniejsze emerytury, natomiast przywileje dla sub mundurowych bd ograniczone i bd procedowane rwnoczenie z ustaw wyduajc wiek emerytalny. (Gos z sali: Niech pani ju si odczepi.) Trzeba powiedzie jasno i konkretnie, polska polityka spoeczna wymaga radykalnych zmian, ju nie moe czeka, trzeba dziaa. Mamy odwag, by podj wielkie wyzwanie, bo walczymy o bezpieczestwo wasne, bezpieczestwo naszych dzieci (Pose Anna Zalewska: Tylko o wasne bezpieczestwo.) walczymy o przyszo Polski, o przyszo polskich obywateli (Pose Anna Zalewska: 600 z co miesic. Nie starczy nawet na czynsz.) i los polskich kobiet. Dzikuj. (Oklaski)

Dzikuj bardzo. (Pose Marzena Dorota Wrbel: Prosz mie odwag wyj do protestujcych.) (Pose Marzena Oka-Drewnowicz: Mam odwag.) Szanowni Pastwo! Drogie Panie! Prosiem ju kilka razy. Od teraz, jeli kto z sali bdzie przeszkadza mwicemu, bd prosi o zatrzymanie czasu. Naprawd, takie wybijanie z rytmu mwienia nie jest wskazane. Dlaczego nie wywietla si lista mwcw? (Gos z sali: Bo jeszcze nie ma mwcw.) Pan pose Jerzy yyski, Prawo i Sprawiedliwo. Prosz pana posa o zabranie gosu.
379
Pose Jerzy yyski:

Dzie dobry. Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Tutaj wiele zostao powiedziane. Chciabym zwrci uwag, e rzeczywicie wyduenie wieku emerytalnego zwikszy emerytury, wedug rnych szacunkw, w zalenoci od zaoe, dla mczyzn od kilkunastu do dwudziestu procent, dla kobiet od pidziesiciu do siedemdziesiciu procent. Chciabym jednak zwrci uwag na co, co w zasadzie jakby si pomija. W gruncie rzeczy bowiem ta reforma jest wiadectwem tego, e doszo do bankructwa systemu, ktry okaza si nieefektywny. Mamy do czynienia z bankructwem. Tu nie chodzi o demogra. Z tymi prognozami demogracznymi jest tak, jak z lekarzem, znaczy z ekspertem, ktry mwi komu, kto sobie podci yy, e ju za kilkanacie minut straci przytomno. Ekspert, czyli lekarz, powinien zabandaowa rce i doprowadzi do tego, eby pacjent przesta si wykrwawia. Polska jest jak ten pacjent, ktry si wykrwawia, a wykrwawia si z najbardziej wartociowej czci swojego spoeczestwa z modziey, ktra emigruje za chlebem, nie chce pracowa w Polsce. Modzi ludzie mwi, e tutaj, w swojej wasnej ojczynie, nie maj miejsc pracy zapewniajcych im godne wynagrodzenia. Biorc pod uwag te niskie wynagrodzenia, mamy w perspektywie naprawd godowe emerytury. Pierwsz podstawow przyczyn tej reformy tak naprawd jest to, jak powiedziaem, e zbankrutowa ten system. Ot w efekcie, w zalenoci od rnych szacunkw, emerytura z czci kapitaowej w przypadku wikszoci spoeczestwa bdzie wynosia od kilkuset zotych do tysica kilkuset zotych. Chciabym prosi o zwrcenie uwagi na to, e 50-procentowy wzrost emerytury w przypadku 700 z da nieco powyej 1000 z, natomiast proponowana przez koalicj tak zwana emerytura czciowa, ktra ma zamortyzowa skutki ewentualnego przejcia przed 67. rokiem ycia, to jest 50% z tego 1000 z, co daje nieco powyej 500 z. W efekcie pastwo proponujecie naprawd godowe emerytury i faktycznie ycie na garnuszku dzieci, pod warunkiem e kto rzeczywicie ma dzieci, ktre bd w stanie utrzyma tych starszych ludzi. Jest jeszcze jeden wany aspekt, na ktry nie zwraca si uwagi, ta druga, w moim przekonaniu rzeczywista przyczyna, o ktrej bya zreszt tutaj mowa. A wic mwi si, i chodzi o przekonanie rynkw nansowych, e Polska jest wiarygodnym partnerem, gotowym wykaza, i zmusi spoeczestwo do wszelkich wyrzecze, e zrwnoway nanse publiczne, nawet kosztem niskiego poziomu ycia emerytw. Przypominam, e Europejski Trybuna Sprawiedliwoci wyda wyrok, zgodnie z ktrym obowizuje Polsk zasada swobody przepywu kapitau. W efekcie grozi nam, e oszczdnoci emerytalne bd w znacznej czci wypywa z Polski, eby zasila rynki kapitaowe za granic. Ten
wyrok Trybunau Sprawiedliwoci w gruncie rzeczy jest dla nas wan sugesti, e naley zredukowa system, odej od systemu emerytur opartych na zgromadzonej skadce kapitaowej, bo po prostu stracimy te rodki. Referendum zaproponowane przez stron solidarnociow jest prawem obywateli do tego, eby wypowiedzie si, czy maj zaufanie do tego systemu, czy nie. Obywatele, w moim przekonaniu, powinni si wypowiedzie, dlatego bdziemy za wsparciem propozycji referendum. Dzikuj bardzo. (Oklaski)

Dzikuj bardzo. Gos zabierze pan pose Sawomir Jan Piechota, Platforma Obywatelska.
Pose Sawomir Jan Piechota:

Panie Marszaku! Panie Ministrze! Szanowni Pastwo! W tej debacie pojawia si wiele zasadniczych pyta, od ktrych nie mona uciec, mylc o naszej wsplnej przyszoci i j budujc. Pierwsze pytanie to pytanie o wiarygodno prognoz, w oparciu o ktre proponujemy plan przebudowy systemu emerytalnego. Wielu powtpiewa, czy prognozy dotyczce tak odlegych terminw, tak odlegych lat mog by wiarygodn podstaw budowania tych planw. Tym niedowierzajcym trzeba zatem powiedzie, e dzieci, ktre si nie urodziy, ju si nie urodz, dlatego nie wolno zignorowa tej gbokiej zmiany demogracznej. Natomiast zainteresowanych sposobem budowania prognoz zapraszam na posiedzenie komisji polityki spoecznej i komisji nansw zaraz po witach, na ktrym panie profesor Kotowska i Jwiak ze Szkoy Gwnej Handlowej przedstawi sposb budowania tych prognoz. Kolejne pytanie, ktre brzmi jakby troch retorycznie, ale ktre bywa bardzo rnie interpretowane, to pytanie, na ile bez tej zmiany moemy w przyszoci zapewni dobrobyt, czyli tak naprawd skd si bierze ten dobrobyt, dobrobyt jednostek, dobrobyt rodzin, dobrobyt caego spoeczestwa. Myl, e bez dugich debat i analiz odpowied na to mona znale w bardzo prostych statystykach. Jeeli popatrze, jak wyglda poziom zatrudnienia w rnych krajach europejskich, to okae si, e dziwnym trafem albo oczywistym trafem jest on bardzo zbieny z poziomem dobrobytu tych spoeczestw. Polska w ostatnich latach zrobia ogromny postp w zakresie wzrostu aktywnoci zawodowej, w zakresie zatrudnienia. Na koniec roku 2010 zawodowo aktywnych w grupie midzy 15. a 64. rokiem ycia byo prawie 60% Polakw. Jednak w Szwecji ten odsetek wynosi prawie 73%, w Wielkiej Brytanii o ponad 10% wicej, prawie 70%, w Norwegii 75%, a w Szwajcarii prawie 79%. A wic odpowied jest
380
Pose Sawomir Jan Piechota oczywista: dobrobyt bierze si z aktywnoci, z pracy, a nie z przebywania na emeryturze, nie z pobierania rent. Dobrobyt wypracowuj wycznie pracujcy, dlatego nie mona si dziwi, e Polska wci odstaje w statystyce dobrobytu, czyli w dochodzie liczonym na jednego mieszkaca. Na koniec roku 2010 ten dochd wynosi w Polsce 63% redniej unijnej, w Szwecji dwukrotnie wicej 123% redniej unijnej, a w Szwajcarii 147% redniej unijnej. Szwajcarzy nie maj wielkich zasobw bogactw mineralnych, natomiast ich wielkim bogactwem jest praca. Zatem tylko poprzez prac moemy budowa przysz wizj, przysze marzenie o naszym kraju. Czy wyduajc prac, jednoczenie pozbawiamy pracy modych? Cytowano tu ju dzisiaj bia ksig, czyli raport Komisji Europejskiej Plan na rzecz adekwatnych, bezpiecznych i stabilnych emerytur. Powinnimy wyranie mie j przed oczami, bo jest to odpowied na ten powracajcy stereotyp, e dusza praca starszych pozbawi pracy modych. Ot Komisja Europejska stwierdza, e podniesienie faktycznego wieku emerytalnego nie oznaczenia postawienia interesu modych ludzi ponad interesem osb starszych, lecz znalezienie odpowiedniej rwnowagi midzy nimi. Pozostanie aktywnym zawodowo przez cz dodatkowych lat ycia nie oznacza, e starsi ludzie zostan pozbawieni dobrze zasuonej emerytury na korzy modziey. Nie znaczy to rwnie, e starsi pracownicy bd zajmowali miejsca pracy, ktre mogyby przypa modym. Teraz bardzo wane stwierdzenie. W rzeczywistoci pastwa czonkowskie o najwyszych wskanikach zatrudnienia osb starszych maj take jedne z najniszych stp bezrobocia wrd modziey. W perspektywie dugoterminowej liczba miejsc pracy nie jest staa, lecz zaley przede wszystkim od poday wykwalikowanych pracownikw, ktra jest kluczow si napdow wzrostu gospodarczego. Zwikszony dopyw dowiadczonych, starszych pracownikw zwikszy potencja wzrostu gospodarczego w Europie, a tym samym zapewni wicej szans i lepsze warunki ycia dla modych i starszych ludzi. Zatem praca starszych nie pozbawi pracy modych, a wrcz przeciwnie: praca jednych i drugich daje t szans rozwoju i wzrostu poziomu ycia. Wreszcie chciabym powiedzie o faszywych przywilejach, bo czsto mwimy, e ludzie maj do czego prawo i e powinni mc z tego prawa skorzysta, a wic np. z prawa wczeniejszego odejcia na emerytur. Trzeba sobie uwiadomi, jak czsto te przywileje obracaj si przeciwko tym, ktrym podobno miay suy. Takim wprowadzonym kiedy przywilejem by krtszy czas pracy dla osb niepenosprawnych. Co to spowodowao? Ot to, e wielu pracodawcw nie chce zatrudnia osb niepenosprawnych, bojc si zwizanych z tym perturbacji, zwaszcza tam, gdzie praca wykonywana jest duej ni przez 8 godzin dziennie, bo trudno zapewni cigo funk-
cjonowania rmy. Podobnie jest z prawem osb niepenosprawnych do renty. Przez lata wytworzy si stereotyp, e to dziaa wrcz automatycznie, e jak kto jest niepenosprawny, to jest oczywiste, e po przepracowaniu 5 lat idzie na rent. Jaki to dao efekt? Ot taki, e w Polsce pracuje zaledwie ok. 24% niepenosprawnych, podczas gdy w Wielkiej Brytanii ponad 60% i planuje si przekroczenie poziomu 70% aktywnych zawodowo osb niepenosprawnych. Te faszywe przywileje obrciy si bardzo dotkliwie przeciwko osobom niepenosprawnym, ktre s dzi w Polsce jedn z grup najbardziej zagroonych wykluczeniem i najbardziej dowiadczajcych ubstwa. Tylko poprzez prac moemy chroni ludzi przed ubstwem, tylko poprzez prac mona ludzi wspiera i skutecznie chroni przed wykluczeniem. Wreszcie ostatnia kwestia. Kogo dotyczy ten dyskutowany dzisiaj problem? Kto szczeglnie powinien mie prawo do gosu w tym referendum? Przecie nie ci, ktrzy dzi maj emerytury, bo ich prawo jest niekwestionowane. To przede wszystkim dotyczy ludzi modych, ktrzy dopiero wchodz na rynek pracy, albo dopiero wejd, tak jak moje dzieci studiujce dzisiaj na Politechnice Wrocawskiej. Z myl o nich, o ich bezpieczestwie i o ich przyszoci mamy obowizek odpowiedzialnie podj decyzj, ktra stworzy warunki do pracy, bo tylko poprzez prac moemy zapewni bezpieczn przyszo rwnie naszym dzieciom. Dzikuj bardzo. (Oklaski)

Dzikuj panu posowi. Pan pose Stanisaw Szwed, Prawo i Sprawiedliwo.
Pose Stanisaw Szwed:

Panie Marszaku! Panie Przewodniczcy! Koleanki i Koledzy Zgromadzeni przed Parlamentem! Wysoka Izbo! Brak pracy, wysokie bezrobocie, brak ofert pracy to codzienno w naszym kraju. Bezrobocie wynosi dzisiaj 13,5%, czyli 2167 tys. osb jest bez pracy. S w naszym kraju wojewdztwa, gdzie bezrobocie przekracza 21%. To jest wojewdztwo warmisko-mazurskie. Zachodniopomorskie to 18,5%, podkarpackie 16,3%. Jest taka mapka pokazujca, jak wyglda poziom bezrobocia. Minister Rostowski chce by precyzyjny nie ma go, ale myl, e do tych danych ju nie bdzie mia adnych uwag to zostawi mu j. S rwnie dane dotyczce poszczeglnych powiatw, jeszcze bardziej dramatyczne. W wojewdztwie mazowieckim powiat szydowiecki to prawie 38%, w warmisko-mazurskim powiat piski 34%, w zachodniopomorskim powiat obeski ponad 30%. Mona wymienia dugo, na tej licie jest to wszystko. Pan minister pracy zna te dane, wie, jakie s, doskonale, ale pokazuj to ministrowi nansw, bo
381
Pose Stanisaw Szwed czsto, myl, bdzi, choby z tego tytuu, e bez przerwy ogranicza rodki, ktre Fundusz Pracy ma do dyspozycji na aktywne formy przeciwdziaania bezrobociu. Stan bezrobocia, praca maj bezporedni wpyw na moment przechodzenia na emerytur. Wbrew temu, co si mwi, Polacy nale do najbardziej pracowitych narodw. Spdzaj w pracy rocznie ponad 2000 godzin. A 11 mln na 16 mln pracujcych Polakw pracuje wicej ni 40 godzin tygodniowo. Jest to jeden z najwyszych wskanikw w Europie, ale rwnie na caym wiecie. Wyprzedzaj nas tylko Koreaczycy. Tak wic nie jest prawd, e Polacy nie chc pracowa, chc ucieka na emerytury. Polacy chc pracowa, tylko musz mie gdzie, musz by miejsca pracy. Do tego musz mie odpowiednie warunki pracy, zdrowie i przede wszystkim godn pac, eby przysza emerytura nie bya jamun, z ktrej nie da si y, ale wystarczaa na spokojne emeryckie ycie. To, co dzisiaj proponuje premier Donald Tusk, nie spenia adnego z tych warunkw. Proponuje si emerytury godowe lub prac a do mierci. W caym projekcie jest tylko jeden artyku dotyczcy sprawy bezrobocia. To jest zamiana programu 50+ na program 60+. Jak powiedzia premier Donald Tusk na spotkaniu z ekspertami Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwo, te osoby musz si szkoli i przekwalikowa, to wtedy atwiej znajd prac. Jak doskonale wiemy, tylko 10% osb po 50. roku ycia przechodzcych szkolenia znajduje zatrudnienie. Jeden z pracodawcw mwi wprost: zatrudnianie osb powyej 50. roku ycia to dziaalno na szkod spki. Niestety, ta opinia wrd pracodawcw jest do powszechna. Potwierdza si to rwnie, jeli chodzi o statystyk dotyczc bezrobocia. Liczba bezrobotnych powyej 50. roku ycia z roku na rok si zwiksza. Dzisiaj jest to ponad 470 tys. osb, ponad 22% ogu bezrobotnych. Druga grupa najbardziej naraona na bezrobocie to s ludzie modzi. Ponad 1 mln osb bezrobotnych, czyli ponad poowa, to ludzie modzi, do 34. roku ycia, w tym do 24. roku ycia 22%. Jeeli do tego dodamy ponad prawie 2-milionow armi osb, ktre s poza granicami, to widzimy, jaki powany problem jest przed nami. I co z tego, e mamy pracowa duej, kiedy tej pracy nie ma. W systemie kapitaowym nie ma adnych rodkw na koncie emerytalnym, jeeli nie ma pracy, jeeli s przerwy w zatrudnieniu. Dlatego jest wielkim oszustwem mwienie dzisiaj, e kiedy wyduymy wiek emerytalny, to emerytury wzrosn. Jakim cudem? Jeeli kobieta przepracuje 40 lat, to wypracuje 30% wartoci wiadczenia, a kiedy przepracuje jeszcze 7 lat dodatkowo, to 70%. Podobnie mczyzna przepracuje 65 lat, bdzie mia 50% emerytury, a kiedy przepracuje dodatkowo 2 lata, to jeszcze 50%. W takie cuda mona tylko wierzy jak w bajki, takiego czego po prostu nie ma.
Dla zdecydowanej wikszoci Polakw, nie tylko tych, ktrzy podpisali si pod wnioskiem o referendum, jest jasne, e rzdowi nie chodzi o dobro emerytw ani tym bardziej o dobro tych, ktrzy jeszcze maj prac. Chcecie po prostu zaata dziur w nansach publicznych kosztem przyszych emerytw. A drugi powd to nieodparta ch przypodobania si wiatowym rynkom nansowym. Zamach na prawo do emerytur jest kolejnym krokiem, jaki czynicie po to, aby siga do kieszeni zwykych Polakw. Po podwyce VAT, akcyzy, cen paliwa, wgla, lekw, energii, podatkw przysza pora na emerytw. Na to nie ma i nie bdzie zgody. Nawet jeeli dzisiaj zlekcewaycie 2 mln naszych rodakw, ktrzy podpisali si pod wnioskiem o referendum, to spoeczestwo w najbliszych wyborach parlamentarnych pokae wam czerwon kartk. Tak si nie robi, nie szuka si oszczdnoci wrd najsabszych grup spoecznych. Panie marszaku, Wysoka Izbo, w naszych wystpieniach klubowych przedstawialimy merytoryczn ocen propozycji premiera Donalda Tuska dotyczcych niby-reformy emerytalnej, a tak naprawd mechanicznego wyduania wieku emerytalnego. Po mnie jeszcze pani profesor Krystyna Pawowicz przedstawi sprawy zwizane z referendum i konstytucj. Chciabym te zapowiedzie, e na prob kolegw z Solidarnoci, ktrzy przed gmachem Sejmu czekaj na rozstrzygnicie, na wynik gosowania, posowie klubu Prawo i Sprawiedliwo wycofuj si z zadawania pyta w tej debacie. Co mielimy powiedzie, powiedzielimy w swoich wystpieniach klubowych i dopowie jeszcze pani profesor Pawowicz. Dzikuj bardzo. (Oklaski)

Dzikuj panu posowi. Gos zabierze w imieniu Platformy Obywatelskiej pani posanka Joanna Kluzik-Rostkowska. Uprzejmie prosz.
Pose Joanna Kluzik-Rostkowska:

Panie Marszaku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Rozmawiajc na temat wyduenia czasu aktywnoci zawodowej Polakw, musimy sobie zdawa spraw z kilku podstawowych rzeczy. Po pierwsze, z tego, jak dziaa system emerytalny. Duo mwimy dzisiaj o tym systemie, ale tak naprawd tego nie powiedzielimy. Ot dziaa on tak, e wszyscy ci, ktrzy dzisiaj pracuj, odprowadzaj skadki emerytalne do systemu, ale te pienidze nie leakuj w tym systemie, czekajc na nasze emerytury, tylko s natychmiast wypacane tym, ktrzy ju nabyli prawo do tych wiadcze. W tej sytuacji z punktu widzenia caego systemu nie jest obojtne, jak dua czy jak nieliczna grupa osb wprowadza do systemu pienidze, odpro-
382
Pose Joanna Kluzik-Rostkowska wadzajc skadki, i jak dua jest, a jest ona coraz wiksza, grupa, ktra te skadki odbiera w postaci praw nabytych, czyli swoich emerytur. To jedna bardzo wana rzecz. (Pose Zbigniew Kumiuk: Zobowiza emerytalnych s 2 mln.) Druga bardzo wana rzecz. System emerytalny dziaa w Polsce od bardzo wielu lat. Pochania ponad 160 mld rocznie, to jest suma rwna wszystkich pienidzy z budetu, jakie mamy do wydania w cigu roku. Ju dzisiaj budet musi dopaca 40 mld z, bo gdyby ich nie dopaca, to po prostu nie wystarczyoby na wiadczenia emerytalne, realizacj praw nabytych, ktre przysuguj wszystkim dzisiejszym emerytom. Czy moemy zmieni ten system z dnia na dzie? Nie moemy. Nie moemy, cho by moe z punktu widzenia nastpnych 50 czy 100 lat byoby lepiej, gdybymy zbudowali nowy system. Nie moemy sobie na to pozwoli, bo to by znaczyo, e przez kilkanacie czy kilkadziesit lat musielibymy mie w budecie pastwa 160 mld, ktre bymy wkadali w ten system, eby zapewni wypat wiadcze dzisiejszych emerytw. Co nam zostaje? Zostaje nam tylko modykacja systemu, ktry dzisiaj dziaa. Ja proponuj pastwu odwoanie si nie do prognoz, ktre dzisiaj przez pastwa s traktowane jako co, co moe si wydarzy, ale moe te by inaczej, odsyam do bardzo ciekawych wynikw spisu powszechnego z roku 2011. Tam bardzo dokadnie wida, jak wielkie zagszczenie ludzi jest dzisiaj na rynku pracy, pomidzy 2002 a 2011 r. jestemy w takim momencie, w ktrym jest naprawd maksymalnie duo Polakw na rynku pracy. Tyle e jestemy coraz starsi i ta fala si przesuwa. Roczniki, ktre schodz z rynku pracy, s liczne. Prosz pastwa, w 1950 r. urodzio si 860 tys. dzieci, a w zeszym roku urodzio si niecae 400 tys. Te roczniki, ktre schodz z rynku pracy, s bardzo liczne, a te, ktre wchodz na rynek pracy, s po prostu coraz mniej liczne. W zwizku z tym w systemie bdzie coraz mniej pienidzy. Co my moemy z tym zrobi? Moemy np. wydua czas aktywnoci Polakw po to, eby pienidze do systemu wpyway duej i ebymy pniej zaczli z tego systemu czerpa, moemy znaczco podnie podatki, eby zlikwidowa t nierwnowag, albo rwnie znaczco obci wydatki pastwa na edukacj, na sub zdrowia, na te wszystkie domeny, na ktre pastwo wydaje rodki. W tym sensie uwaam, e to pytanie, ktre jest proponowanym pytaniem referendalnym, jest zaledwie pprawd, dlatego e ono pokazuje pewn uciliwo, sugerujc, e dusza praca bdzie t uciliwoci, ale to pytanie rwnie przykrywa inne uciliwoci, znacznie powaniejsze, bo sadz, e radykalne podniesienie podatkw czy obnienie wydatkw pastwa na rne wane sfery ycia jest uciliwoci znacznie dalej idc.
Nie jest przypadkiem, e Polska jest kolejnym krajem, po Wielkiej Brytanii, Niemczech, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Japonii, Hiszpanii, ktry stwierdza, e najbardziej optymalne jest wyduenie czasu aktywnoci zawodowej Polakw. Kopot z rozmow na temat reformy emerytalnej jest taki, spotykam si z tym od pewnego czasu, e dwa gwne niepokoje, dwa gwne pytania, ktre szanuj, one maj racj bytu, to czy na pewno bd mia prac, zbliajc si do 67. roku ycia, i czy bd wystarczajco zdrowy, majc 67 lat. To s bardzo suszne pytania, tylko one dotycz rynku pracy roku 2012. Rzeczywicie jest pytanie, co zrobi, eby sobie poradzi z tymi problemami. Bardzo sensowne pytanie, tylko na zupenie inn debat. My dzisiaj proponujemy system, ktry obejmie mczyzn cakowicie w roku 2020, a kobiety w roku 2040. Prosz spojrze na dane europejskie. W 2040 r. zdecydowana wikszo duych krajw dawno bdzie miaa ten wiek 67 lat. Jestem przekonana, e w 2040 r. Polacy bd pracowali do 67 lat, ale podejmujc t decyzj roztropnie dzisiaj, pozwalamy na przygotowanie si do niej. Inaczej, ta decyzja i tak bdzie musiaa by podjta, tylko w znacznie mniej komfortowych warunkach. Problemem w tej debacie s takie dwa wiaty rwnolege, to znaczy cieraj si ze sob wiat argumentw i racji ze wiatem emocji. Rozumiem, e emocje to jest taka sfera, taka domena, ktra nie jest obca adnemu z nas, ale rwnie silnie jestem przekonana, e przy podejmowaniu tak wanych decyzji emocje musimy odstawi na bok. Bardzo bym nie chciaa, eby politycy odpowiedzialni za to, co si wydarzy w Polsce jutro, pojutrze, za 5, 10, 15 lat, podejmowali decyzje pod wpywem emocji. Zostawmy je w kcie. Rozmawiajmy o argumentach. Rzecz ostatnia, praca kobiet. Dzisiaj kobiety maj mniejsze emerytury z trzech powodw. Wypadaj z rynku pracy, bo rodz dzieci, maj okresy bezskadkowe, maj mniejsze pensje, poniewa s widziane na rynku pracy przez pryzmat tego drugiego etatu, domowego, i odchodz na emerytur 5 lat wczeniej. Pan przewodniczcy Duda sam przytoczy dane, mwi, e 62% Polakw tak naprawd mwi: tak, jestemy gotowi pracowa duej. Znam wystarczajco wiele kobiet, ktre chciaby zosta na rynku pracy duej, i zostay wypchnite z rynku pracy tylko dlatego, e skoczyy 60 lat, a ich koledzy z dokadnie takimi samymi kompetencjami, z takim samym wyksztaceniem, dowiadczeniem, spokojnie pracuj 5 lat duej, majc wysze wiadczenia emerytalne i wysz pensj. Prosz mi wierzy, dla mnie to jest wystarczajcy powd do tego, eby domaga si traktowania kobiet na rwni z mczyznami. Jestem za wydueniem wieku emerytalnego, za zrwnaniem wieku emerytalnego kobiet i mczyzn i mwi o tym od 7 lat, nie zmieniam zdania. Uwaam, e to jest jedyna droga... (Gos z sali: Czyby?) ...jeeli mwimy o przyszoci w Polsce w 2040 r. Dzikuj bardzo. (Oklaski)
383

Dzikuj bardzo. O zabranie gosu prosz pani pose Krystyn Pawowicz, Prawo i Sprawiedliwo.
Pose Krystyna Pawowicz:

Wysoka Izbo i Wszyscy Zgromadzeni wok Sejmu! Pan Piotr Duda, dziaajc w imieniu obywateli Rzeczypospolitej, to chc podkreli, poniewa by tutaj zarzut, e dziaa w imieniu Solidarnoci prosz zapozna si z wnioskiem, by to wniosek zoony w imieniu obywateli Rzeczypospolitej zoy nam, posom wszystkich klubw, wniosek o przeprowadzenie oglnokrajowego referendum w sprawie o szczeglnym znaczeniu dla pastwa, to jest w sprawie planw rzdu koalicji POPSL podniesienia powszechnego wieku emerytalnego dla kobiet a o siedem lat, a dla mczyzn a o dwa lata. Na dzie dzisiejszy wniosek ten poparo ju ponad 2 mln obywateli z rnych rodowisk. Jeszcze raz podkrelam, e jest to wniosek nie Solidarnoci, a rnych, wszystkich rodowisk spoecznych i zawodowych. Zgodnie z art. 4 konstytucji wadza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej naley do narodu, ktry sprawuje wadz przez swych przedstawicieli lub bezporednio. Bezporednio to znaczy przez osobisty udzia w decydowaniu bd opiniowaniu w drodze referendum. Bezporednie sprawowanie wadzy w drodze referendum przez suwerena, to jest przez nard, to jest przez obywateli, ma systemowo, ustrojowo i aksjologicznie pierwszestwo przed dziaaniami za czyim porednictwem, rwnie za porednictwem posw. Moliwo wypowiedzenia si w wanych sprawach pastwa bezporednio w drodze referendum doceniaj i aktywnie wykorzystuj Szwajcarzy, ktrzy decyduj w drodze referendum o bardzo wielu sprawach swojego kraju. Szwajcaria nie popada w ruin ani w niewol z tego powodu. Przeciwnie, pastwo gospodarczo kwitnie, ma wysok dyscyplin nansw publicznych. Szwajcarzy, wypowiadajc si bardzo czsto bezporednio, nauczyli si ponosi konsekwencje swoich decyzji. S bardziej odpowiedzialni i bardziej jako spoeczestwo zdyscyplinowani. (Oklaski) W Szwajcarii instytucja referendum yje i jest rzeczywist form demokracji bezporedniej. W Polsce za kada w zasadzie obywatelska propozycja referendum oglnokrajowego czy nawet lokalnego traktowana jest przez wadze publiczne jako zagroenie dla tych wadz i jest przez wadze blokowana. (Oklaski) W Polsce wadze, to jest przedstawiciele narodu, zwalczaj formy demokracji bezporedniej, to jest uniemoliwiaj, zwykle za pomoc kruczkw formalnych lub pod pretekstem bdw obliczeniowych, korzystanie z prawa bezporedniego wypowiadania si przez samych obywateli. Wadz sw przedstawiciele narodu wykorzystuj tu i naduywa-
j przeciwko suwerenowi, przeciwko swoim wyborcom. Suga jest w Polsce dzi waniejszy od pana. Suga, minister, chce sam decydowa o wszystkim, za wszystkich i wbrew wszystkim. (Oklaski) W Polsce wadze, blokujc moliwo bezporedniego wypowiedzenia si obywateli w drodze referendum w istotnych, szczeglnie wanych dla pastwa sprawach, posuguj si czsto lekcewacymi, sprowadzajcymi wszystko do absurdu, jak to dzisiaj pan premier Tusk uczyni, i wprost upokarzajcymi argumentami, e sprawa jest tak bardzo skomplikowana i zoona i tak bardzo trudna, e nie mona tego sprowadzi do jednego prostego pytania, albo, jak dzisiaj syszelimy, e pytania s zwykle gupie. A jak si okazuje, e mona problem sprowadzi do prostego pytania, jak obecnie omawiana sprawa podniesienia powszechnego wieku emerytalnego, to wadza, czyli przedstawiciele narodu, nasi ministrowie, sucy, arogancko mwi do swojego suwerena, wyborcy, e ludzie nie dojrzeli w Polsce do demokracji, do podejmowania decyzji w zoonych sprawach, e chc po prostu sami sobie zaszkodzi i wadza musi ich wtedy przed nimi samymi uchroni i zadecydowa z wasnej woli za wyborcw i wbrew nim. (Oklaski) To pokazuje tylko, jak saba jest w Polsce demokracja, jak bardzo powierzchowny ma charakter, jak pozwala wadzy traktowa swych wyborcw i w ogle wszystkich obywateli jak nierozgarnite dzieci. Taka postawa wadz jest sprzeczna z demokracj, ale te jest sprzeczna z Konstytucj Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 4 konstytucji okrela bowiem, jak wspomniaam, e wadza zwierzchnia w RP naley do narodu, zwierzchnia, to znaczy nadrzdna, nard za sw zwierzchni wadz sprawuje nie tylko porednio przez swych przedstawicieli, posw, ale bezporednio w drodze referendum i wadza zwierzchnia, nadrzdna, ma pierwszestwo przed wadz za porednictwem. (Oklaski) Art. 125 konstytucji z kolei uprawnia nard do bezporedniego wypowiadania si w sprawach o szczeglnym znaczeniu dla pastwa. Podniesienie wieku emerytalnego dla kobiet i mczyzn tak radykalnie ze wzgldu na zabjcze, wszechstronnie dotkliwe skutki spoeczne, gospodarcze, polityczne, zdrowotne jest w najwyszym stopniu spraw dla caego narodu dramatycznie wan. Odmowa naszej zgody na to, by sami obywatele, nasi wyborcy, bez naszego porednictwa mogli w sposb bezporedni i wolny wypowiedzie si w referendum w tak ywotnej dla siebie sprawie: y czy nie umiera, nie suy te budowaniu odpowiedzialnoci za pastwo i wsplne pastwowe nanse. Blokada obywatelskich inicjatyw i przejaww obywatelskiej samodzielnoci umacnia tylko spoeczne poczucie, e wadza robi szwindle, a koalicja i rzd nawet nie prbuj wyjania ludziom wanych spraw. Taka postawa wadz buduje uzasadnione poczucie lekcewaenia i przekonanie o arogancji wadzy. Trzeba te pamita, e gwnymi oarami drastycznego pomysu koalicji s kobiety, ktrym odbie-
384
Pose Krystyna Pawowicz rze si rado przebywania z rodzin u schyku ycia. Oarami s te rolnicy, pracownicy zyczni, modzie. Wzywam przy tej okazji rodowiska feministyczne i pokazuj wam: kobiety w Polsce potrzebuj teraz pomocy i obrony. A gdzie jestecie, feministki? (Oklaski) Waszego gosu w obronie kobiet jako nie sycha. Kogo i czego wy dzisiaj bronicie? Dlaczego was tu nie ma? Dlaczego nie jestecie razem pod Sejmem z kobietami? Nawet wiemy dlaczego. Bo tu chodzi o godne ycie, a nie o mier. (Oklaski) Koalicja jest przeciwna referendum, gdy twierdzi, e i tak ju zna wynik. To bardzo dobrze. Skoro koalicja zna wol obywateli, z ktrych wedug bada 90% wypowiada si przeciwko pracy faktycznie do mierci, to tym bardziej naley t wol uszanowa. (Oklaski) (Gos z sali: Brawo!) Bo suwerenem nie jestemy tutaj my samozwacy, nie my posowie, tylko suwerenem s obywatele Rzeczypospolitej, ci, co stoj pod Sejmem, nasi wyborcy. (Oklaski) (Gos z sali: Jacy suwereni?) A my mamy konstytucyjny obowizek uszanowa to i w sprawie wieku emerytalnego mamy obowizek odda gos obywatelom Rzeczypospolitej. (Oklaski) (Gos z sali: Brawo!) Chc te powiedzie, e obowizek posw Platformy Obywatelskiej i posw Polskiego Stronnictwa Ludowego jest tym bardziej duy, e to wasi obywatel s suwerenami, a nie wy, i wasz lud, a nie wy. (Oklaski) Chc te zaapelowa do posw. Nie ma ich tutaj, ale moe suchaj w pokojach. Nie suchajcie swych wyalienowanych szefw, suchajcie swoich wyborcw. 90% jest przeciwnych podnoszeniu wieku emerytalnego. (Oklaski) Chc te powiedzie posom. By moe s w pokojach, salach i suchaj. Szanowni posowie wszystkich partii, dzi jest sprawdzian waszego szacunku dla demokracji, dla polskiej konstytucji i dla waszych wyborcw. (Oklaski) Przy okazji nie ma pana posa, pana profesora Rosatiego chc powiedzie, eby nie wprowadza w bd, nie wypowiada si na temat prawa, skoro go nie zna... (Gos z sali: Niech przeczyta konstytucj.) ...a nawet, jak widz, nie zna konstytucji, poniewa konstytucja nie czyni adnych wyjtkw przy referendum, nawet dla danin publicznych. Prosz to sobie zapamita. (Oklaski) A pan Rosati niech poczyta konstytucj. Art. 125 mwi tak: W sprawach o szczeglnym znaczeniu dla pastwa moe by przeprowadzone referendum oglnokrajowe. Nie ma wyczenia dla adnych danin, podatkw itd. Jeli kto powouje si na ustaw o referendach, to niech wie i te pouczy si prawa i orzecznictwa Trybunau Konstytucyjnego, e to ustawa musi by zgodna z konstytucj, a nie odwrotnie. (Oklaski)
(Gos z sali: Brawo!) Pan Rosati na prawie si nie zna, wic odsyam go, chocia go tutaj nie ma, eby poczyta konstytucj, art. 125. Kolejna rzecz, w ktrej zrobi bd, to ju sprawa, na ktrej powinien si zna: myli skadk nansow z danin publiczn. rodki nansowe, ktre zarobilimy, odkadane na cele emerytalne, to jest nasza prywatna wasno, wasno pracownikw (Oklaski) i powinnimy mie wolno odkania ich tu albo tam, albo w ogle nie. To jest nasza prywatna wasno. Chciabym, eby pan Rosati szanowa to, co mwi konstytucja w art. 21, art. 30, art. 31, art. 64 mog tak wymienia. Co wicej, konstytucja mwi, e pastwo ma chroni nasz wasno. Dalej, art. 47 mwi, e konstytucja chroni wolno decydowania o swoim yciu prywatnym, rodzinnym i osobistym. Polecam znajomo konstytucji, prawa, a rwnie, widz, ekonomii. Dzikuj. (Oklaski) (Gos z sali: Brawo!)

Gos zabierze pan pose Tomasz Lenz, Platforma Obywatelska.
Pose Tomasz Lenz:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! A chce si przypomnie sowa przysigi poselskiej: czyni wszystko dla dobra i pomylnoci ojczyzny i dobra obywateli. Widz jednak, e na tej sali rozumienie czynienia tego wszystkiego dla pomylnoci ojczyzny i dobra obywateli jest uzalenione od emocji, a nie od zdrowego rozsdku, popartego danymi i faktycznymi informacjami wynikajcymi z bada i diagnoz. (Pose Elbieta Rafalska: Panie pole, jeszcze musi by to poparte konstytucj.) Nie bd w stanie wskoczy na wyszy poziom emocji. (Gos z sali: Na wyszy poziom merytoryczny.) Pewnie tym rozczarowuj, ale nie dam rady, naprawd. Wydaje mi si, e pani pose zdobya zoty medal w dniu dzisiejszym. (Gos z sali: Trzeba czyta konstytucj.) Szanowni Pastwo! Przypomn to, co wielokrotnie dzisiaj mwiono propos tych emocji, z ktrymi mamy do czynienia, e demograa jest nieubagana. Mwilimy ju dzisiaj o tym, e malejca liczba narodzin oraz coraz duszy bieg ycia spowoduj, e za 30 lat atwiej, niestety, bdzie zapeni kluby seniora i uniwersytety trzeciego wieku ni przedszkola i szkoy. (Gos z sali: A dlaczego?) Kto moe powiedzie, dlaczego. (Pose Zbigniew Kumiuk: Dlaczego za 30 lat?) Chc zwrci uwag na jedn kwesti, o czym wielokrotnie mwilimy. Radykalnie maleje liczba Po-
385
Pose Tomasz Lenz lakw w wieku produkcyjnym. Do 2040 r. ubdzie 5 mln osb mogcych podejmowa prac. (Gos z sali: Do dziea, panie pole.) Ale suchajcie pastwo, suchajcie, nie zachowujcie si jak dzieci, ktrym tumaczy si podstawowe rzeczy, ktre nie chc sucha tego, co jest wane. Jeeli rzeczywicie chcecie czyni wszystko dla dobra ojczyny, to suchajcie, co dzieje si na tej sali. (Gos z sali: Nie da si sucha bzdur.) Mniej emocji. Wiem, e pani posanka nakrcia spiral tych emocji, ale sdz, e naley si uspokoi i posucha. Szanowni pastwo, nawet gdyby trwale wzrosa liczba urodze, to efekty tego bd widoczne na rynku pracy dopiero po 2040 r. Chocia chcielibymy przyj projekt i program dziaania na rzecz wzrostu demogracznego, to efekty bd znacznie pniej, ni tego oczekiwalibymy. Za 10 lat 600 tys. obecnych pidziesiciopiciolatkw przechodzcych na emerytur zastpi jedynie 300 tys. obecnych dziesiciolatkw. Takie mamy, niestety, dane, ktre powoduj takie, a nie inne decyzje. Co to oznacza? Obecnie na jednego emeryta pracuj 4 osoby, za 30 lat bd pracoway ju tylko 2 osoby, a 10 lat pniej na kadych 2 emerytw przypada bdzie tylko 3 pracujcych Polakw. Ale to nie koniec. (Pose Zbigniew Kumiuk: Jeeli nie zacznie si nas wicej rodzi, to tak.) Panie pole, prosz. Ju teraz czas, w ktrym pracujemy, jest krtszy ni lata uczenia si oraz emerytury razem wzite. Skutek jest taki, e na kady rok emerytury mczyni pracuj zaledwie 2,5 roku, a kobiety tylko 1,5 roku. Jestemy wic w sytuacji, w ktrej obecny system emerytalny jest nie do utrzymania. Dzi przecitna emerytura wynosi zaledwie plus minus 50% wynagrodzenia. Przy obecnym systemie za 30 lat bdzie wynosi mniej ni 40% w przypadku mczyzn i zaledwie godowe 25% w przypadku kobiet, a o kobietach tyle tu przecie mwimy. Stopniowe podwyszenie wieku emerytalnego pozwoli nam zwikszy wysoko emerytur o 20% w przypadku mczyzn i a o 70% w przypadku kobiet, a chcemy dokona tego stopniowo, szanujc obawy Polek i Polakw. Pierwsza kobieta, ktra osignie wiek emerytalny 67 lat w roku 2040, ma dzisiaj zaledwie 38 lat. Moemy te pozostawi obecny system bez zmian, moemy nic nie robi, ale z pen wiadomoci tego, e emerytw czeka bardzo ubogie ycie, albo obciy dzisiejszych dwudziestolatkw, trzydziestolatkw konsekwencjami utrzymania kosztw emerytur w postaci na przykad 30-procentowego podatku VAT oraz innych podatkw, ktre mog zaama gospodark, a na pewno spowoduj bezrobocie. Jestemy w sytuacji lekarza, ktry albo natychmiast rozpocznie bolesne leczenie, albo bdzie pociesza pacjenta, patrzc z umiechem, jak cierpi.
Szanowni Pastwo! Bybym za referendum, w ktrym zapytalibymy Polakw: czy jeste za utrzymaniem obecnego systemu emerytalnego, co oznaczaoby godowe emerytury. (Pose Jerzy Materna: To zrbcie.) Bybym za referendum, w ktrym zapytalibymy Polakw, czy s za utrzymaniem obecnego systemu emerytalnego, w wyniku czego dzisiejsi 20-, 30-latkowie ponieliby koszty utrzymania wieku emerytalnego w postaci niszych zarobkw oraz wyszych podatkw, rozwoju szarej strefy i spowolnienia gospodarczego. Bybym za referendum, w ktrym postawilibymy spraw serio, pytajc o zgod na konsekwencje braku reform, a nie tylko oferujc to, co lekkie, atwe i przyjemne. Bybym za takim referendum, bo wiem, e za cianami tego budynku, za cianami Sejmu s ludzie nieoczekujcy od swoich przedstawicieli wycznie organizacji happeningu i chowania gowy w piasek, ale oczekujcy umiejtnoci sprostania wyzwaniom i wzicia odpowiedzialnoci za ich przyszo. Szanowni pastwo, jeszcze jedna wana rzecz. Zgodnie z zaoeniami reformy emerytalnej prezes Jarosaw Kaczyski bdzie mg przej na emerytur w grudniu 2014 r., czyli ju niedugo. (Gos z sali: Daj, Panie Boe.) (Gos z sali: A elichowski?) Jestem ciekawy, czy on sam bdzie chcia powiedzie o sobie to, co prbuje wmwi Polakom e jest zbyt zmczony i niezdolny do pracy w tym wieku. Dzikuj bardzo. (Oklaski) (Gos z sali: Dobrowolno.)

Dzikuj. O zabranie gosu w imieniu Prawa i Sprawiedliwoci prosz pani pose Jzef Hrynkiewicz.
Pose Jzefa Hrynkiewicz:

Panie Marszaku! Wysoki Sejmie! Z zaenowaniem przysuchuj si tej debacie, gdy ona wykazuje jedno i jest bardzo wiele osb, ktre nie przyswoiy sobie podstawowej wiedzy z zakresu funkcjonowania ubezpiecze spoecznych i nansw publicznych, demograi, ale take pewnych zobowiza, ktre Polska podja. Wrd entuzjastw Unii Europejskiej w Platformie Obywatelskiej nie ma osb, ktre dokadnie poznayby nasze zobowizania zwizane z wstpieniem do Unii Europejskiej. W roku 2003 Polska ratykowaa Konwencj nr 102 Midzynarodowej Organizacji Pracy dotyczc minimalnych norm zabezpieczenia spoecznego. Ta konwencja stanowi, e minimalne wiadczenie emerytalne musi wynosic 40%. W roku 2008 wprowadzilicie pastwo ustaw o emeryturach kapitaowych, ktra obowizuje od roku 2009. Powoduje ona, e w roku 2014 b-
386
Pose Jzefa Hrynkiewicz dziemy wyliczali emerytury, ktrych warto bdzie wynosia 28% wynagrodzenia. A wic jestemy w kolizji z przyjtymi zobowizaniami. Jestemy za referendum i mam nadziej, e to referendum, take przygotowania do referendum, pozwoli rwnie na to, aby przeprowadzi rzeczywist akcj edukacyjn, bez uywania jakich prostych schematw, ktre pastwo tu wygaszacie, bez angaowania lobbystw zamiast ekspertw. Naprawd jest w Polsce dua grupa ekspertw, moecie odwoa si do nich. S to ludzie, ktrzy chtnie podziel si wiedz. Nie moemy, panie pole, powtarza bez przerwy sloganw, ktre tutaj s w powszechnym uyciu. Nie moemy ukrywa przed ludmi tego, e ten kapita, to konto, ta emerytura to jest ndza milionw starych ludzi. Wtedy na pewno trzeba bdzie to zmieni. A jak to zmieni? Pokazujemy prost drog dzisiaj wystarczy da kobietom najnisze wynagrodzenie w formie zasiku rodzinnego i w Polsce zaczn si rodzi dzieci (Oklaski), wystarczy stworzy warunki do tego, eby te dzieci mogy si rodzi. To naprawd nie jest takie trudne. I prosz ju nie pracowa nad tym, jak tu sprowadzi emigrantw z Azji czy z Afryki. (Pose Zbigniew Kumiuk: Tylko sprowadmy Polakw z Wielkiej Brytanii.) Tylko e Polacy waszym zdaniem s ciemni i ksenofobiczni, wic nie bd ich mogli przyj. A tak to niech Polacy jad, pracuj gdziekolwiek za granic, a my na to miejsce sprowadzimy tych, ktrzy bd na nas pracowali. Naprawd problem emigracji modego pokolenia to jest dzisiaj kwestia racji stanu polskiego pastwa i polskiego narodu. (Oklaski) Jeeli tego nie rozumiecie mwi do Platformy Obywatelskiej to naprawd zajmijcie si swoimi licznymi interesami. (Oklaski) Moe to jest dla was za trudne, na czym to polega, i dowodzicie tego bez przerwy, wygaszajc tutaj jakie slogany, bez przerwy bronic lobbystw, sprowadzajc lobbystw do Sejmu. Czytam dzisiaj, e zamwilicie ekspertyz u superlobbysty, ktry przedstawia, jak funkcjonuje system. (Pose Magorzata Kidawa-Boska: Jakich lobbystw?) To jeszcze nie wiecie, jeszcze nie rozpoznalicie, pani pose, po tylu latach, kto jest tutaj lobbyst? Potrzebne jest referendum. Musimy zrobi wszystko, eby odbudowa zaufanie do pastwa, take do rzdu, take do Sejmu. (Oklaski) Musimy przeprowadzi akcj edukacyjn, ktra pokae spoeczestwu, e trzeba bra udzia w demokratycznych procedurach, e trzeba chodzi do wyborw, na referendum. Trzeba dokadnie pokaza, e ci obywatele rwnie s wani i powinni mie na to wpyw. Prosz zauway, e w Polsce poowa spoeczestwa odmawia akceptacji dla tego porzdku spoecznego i ekonomicznego, ktry zosta ustanowiony w III RP. A mode pokolenie odmawia tego zdecydowanie, kupujc bilet tanich linii lotniczych w jedn stron.
Wasze argumenty s takie, e wy wiecie, jaki jest wynik referendum. Dobrze, e wiecie. Postpujcie wic tak, jak chce nard, jak chc tego ludzie. Nie mona rzdzi wbrew ludziom. (Oklaski) Prosz nas nie straszy, e my, e pana rodzice bd yli w ndzy, e Polska bdzie krajem, w ktrym bdzie masowe ubstwo i ndza starych ludzi. Nie bdzie tego. My do tego nie dopucimy. I nie opowiadajcie bzdur o dziedziczeniu w systemie ubezpieczenia spoecznego. Co to znaczy: dziedziczenie w systemie ubezpieczenia spoecznego? Jeli kto straci rodzicw i pobiera rent rodzinn, to zaciga dug, bo nic nie wpaci na to konto? Jeli kogo spotkao nieszczcie, zachorowa i bra potem dugo rent, to jego spadkobiercy maj spaci dug? O czym wy opowiadacie? Kto was tego nauczy? (Oklaski) Gdzie czerpiecie wiedz? By moe nie miaabym prawa o tym mwi i mie do was pretensji, gdyby nie to, e w zeszym roku wasnorcznie wysaam do was ksiki, ktre byy wydane przez wybitnych ekspertw z dziedziny demograi, nansw, prawa, ubezpiecze spoecznych. Mylaam, e cho jedna osoba to przeczyta, e czego si nauczy. Niestety. Zdaje si, e posugujecie si tylko t wiedz, ktra przychodzi w postaci SMS-w. (Oklaski)

Dzikuj bardzo. Gos zabierze pan pose Marek Wojtkowski, Platforma Obywatelska.
Pose Marek Wojtkowski:

Szanowny Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Tematem dzisiejszej debaty jest kluczowy projekt dla przyszoci naszego kraju, projekt podniesienia, a take zrwnania wieku emerytalnego dla kobiet i mczyzn. Szanowni pastwo, jest to projekt dla nas wszystkich trudny, ale wydaje si, e z perspektywy przyszoci Polski i konsekwencji spoeczno-gospodarczych i spoecznych niezbdny dla dalszego funkcjonowania naszego kraju. Wydawaoby si, e my wszyscy zgromadzeni w tej Izbie jako klasa polityczna w sposb szczeglny powinnimy odczuwa brzemi odpowiedzialnoci za sprawy naszego kraju i powinnimy by szczeglnie zdeterminowani, by bez podziaw politycznych poprze ten kluczowy projekt. Wydaje si, szanowni pastwo, e wszyscy mamy tego wiadomo, bo wynika to z licznych rozmw, ktre prowadzimy, rozmw prywatnych, rwnie z wieloma posami opozycji, ktrzy take maj tak wiadomo. Jednak polityka, prosz pastwa, ma to do siebie, e wyznacza inne trendy. Bardzo czsto, prosz pastwa, polityka nie oznacza odpowiedzialnoci.
387
Pose Marek Wojtkowski Wydaje si, e politycy opozycji rwnie zdaj sobie spraw z takiej koniecznoci. Przywoam tutaj chociaby fakty z 2008 r., kiedy to prezes Prawa i Sprawiedliwoci Jarosaw Kaczyski skierowa list do premiera Donalda Tuska w sprawie reform emerytalnych. Rwnie w tej Izbie przewodniczcy Klubu Parlamentarnego PiS zabiera gos w sprawie koniecznoci kontynuacji reform emerytalnych. Pragn take przywoa rwnie omawiany ju dzisiaj projekt reformy ministra Hausnera, ktry przecie za czasw rzdw SLD zakada przyjcie projektu zmian ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych dotyczcego podnoszenia od 2014 r. wieku emerytalnego kobiet do 65 lat. Projekt ten zakada m.in. stopniowe zrwnanie wieku emerytalnego kobiet i mczyzn oraz moliwo przejcia na wczeniejsz emerytur w wieku 62 lat, a take moliwo pobierania czci emerytury i czenia jej z prac. Czy nie by to projekt tosamy z tym, o ktrym dzisiaj mwimy? (Gos z sali: Nie byo takiego projektu.) Pozwol sobie przytoczy sowa, jakie w 2004 r. wypowiedzia wczesny premier Leszek Miller, cytuj: Byoby fatalnym bdem, gdyby przy okazji zmiany rzdu odej od planu Hausnera. SLD nie powinien i na kompromisy w tej sprawie. Przypominam o tych sowach panu przewodniczcemu Leszkowi Millerowi i posom Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Szanowni pastwo, wreszcie problem, ktry dzisiaj jeszcze nie by podejmowany, a wydaje si, e jest waki. W toku dyskusji nad reform systemu emerytalnego w Polsce w ostatnich dniach odnosz wraenie, e wyduenie czasu pracy w Polsce jest traktowane jako opresja zego pastwa wobec obywateli. Czy w takim razie konieczno duszej pracy naley traktowa jako kar? Czy praca w ogle jest kar? Przecie, prosz pastwa, praca od wiekw stanowi sens istnienia kadego czowieka. Daje rado ycia, daje motywacj do dbania o zdrowie, wygld, poprawia samopoczucie i samoocen. Praca, prosz pastwa, jest miejscem nawizywania kontaktw i wizi z innymi ludmi. Ludzie deniuj si dzi poprzez prac. Dlatego te z perspektywy pastwa s to wane argumenty na rzecz duszej pracy. Aktywny tryb ycia, w tym praca, przekada si na lepsze zdrowie. A kiedy jestemy aktywni? Gdy pracujemy. Co wicej, przecie wielu z nas syszao o przypadkach, gdy ludzie peni si i energii zaczynali sabn i chorowa dopiero wanie, kiedy przechodzili na emerytur. Popr, prosz pastwa, t tez badaniami. Ot w 2006 r. amerykascy naukowcy z Harvard University przeprowadzili badania, ktre pokazay, e praca do pnych lat zmniejsza podatno na choroby i poprawia jako ycia. Dotyczy to zwaszcza ludzi starszych, nawet jeli kto nie pracuje w idealnych warunkach. (Gos z sali: Ooo...)
Z kolei epidemiolodzy i psychologowie dowodz, e kada forma aktywnoci spoecznej praca zarobkowa i charytatywna poprawia zdrowie zyczne i psychiczne. Polecam szereg artykuw na ten temat, ktre ukazay si w ostatnim czasie. Okazuje si wic, prosz pastwa, e praca suy nie tylko zaspokajaniu potrzeb materialnych, a spoeczna rola pracy wzrasta, co pokazuj prognozy z ostatnich lat. Dzikuj bardzo. (Oklaski)

Dzikuj bardzo. O zabranie gosu prosz pana posa Zbigniewa Kumiuka, Prawo i Sprawiedliwo.
Pose Zbigniew Kumiuk:

Panie Marszaku! Panowie Ministrowie! Panie Premierze! Pado tutaj przynajmniej kilka razy pytanie, dlaczego nad tym wnioskiem o referendum debatujemy w takim trybie, dlaczego w ogle powsta problem podwyszenia wieku emerytalnego, bardzo czsto nazywanego na tej sali reform. Powiedzmy sobie szczerze, nie jest to adna reforma. To jest brutalne skrcenie czasu pobierania emerytury. Trudno to wic nazwa reform. (Oklaski) Szanowni Pastwo! Prawdziwym powodem tego, e pan premier Donald Tusk zapowiedzia podwyszenie wieku emerytalnego w swoim expos jednym zdaniem, a teraz forsuje to podwyszenie w takim trybie i w takim tempie: miesiczne konsultacje, nastpnie tylko dwa miesice, eby parlament przyj to rozwizanie, to jest uzyskanie glejtu, jeli chodzi o rynki nansowe, e Polska bdzie spacaa swoje dugi i regulowaa odsetki od tych dugw regularnie, bez zbdnej zwoki. Potrzeba wanie takiego glejtu dla rynkw nansowych, eby byy spokojne, e jak to uj pan premier Kaczyski Polsk w dalszym cigu mona spokojnie doi. Za to maj zapaci ci zwykli ludzie ze swoich pytkich kieszeni. To jest istota i sens tej reformy. Nikt mi nie powie, e pan premier Tusk chce zadba o to, eby za 2030 lat system emerytalny by wypacalny. Pan premier Tusk w takich kategoriach nie myli i przez 5 lat rzdzenia dzie po dniu nam to udowadnia, e nie myli w takich kategoriach. (Oklaski). Szanowni Pastwo! Jeeli chcemy poprawi sytuacj systemu emerytalnego, to naprawd powinnimy si zaj przede wszystkim popraw cigalnoci skadki ubezpieczeniowej. Dlaczego tak jest, e przechodzimy do porzdku dziennego nad takim oto faktem, e wszyscy, ktrzy otrzymuj wynagrodzenia powyej 2,5 redniej krajowej, od tej nadwyki nie odprowadzaj adnej skadki emerytalnej. Dlaczego przechodzimy do porzdku dziennego nad faktem, e prezes jednego czy drugiego banku, prezes towarzystwa emerytalnego ju w lutym od swojego wynagro-
388
Pose Zbigniew Kumiuk dzenia nie paci adnej skadki na ubezpieczenia spoeczne? Jeeli bymy to wszystko policzyli i zlikwidowali ten gigantyczny przywilej, to ju 1 stycznia 2013 r. do systemu ubezpieczeniowego wpynoby 6 mld z wicej. Dlaczego przechodzimy nad tym do porzdku dziennego? Dlaczego przechodzimy do porzdku dziennego nad tak liczb umw mieciowych, w duej czci nieozusowanych? Przepraszam za to sformuowanie, bo nie ma ono wiele wsplnego z jzykiem polskim, ale tak to jest, bo nie odprowadza si od tych umw skadek do ZUS. To s kolejne miliardy z, ktrych nie ma w systemie, i dlatego musimy domaga si od zwykych ludzi, aby pracowali duej i krcej pobierali emerytury. Prosz pastwa, dlaczego przechodzimy do porzdku dziennego nad tym, co si dzieje w otwartych funduszach emerytalnych? Ot do tej pory pastwo polskie, chcc snansowa ten wietny pomys z 1998 r., zacigno 260 mld z zobowiza, po prostu poyczyo te pienidze, eby przekaza je do OFE. A popatrzcie sobie na aktywa OFE. To jest 230 mld z, a wic poyczylimy jako pastwo 260 mld z, to s dane na koniec 2010 r., ta zabawa dalej trwa, a aktywa OFE maj 230 mld z. Ju z tego prostego rachunku wynika, e 30 mld z wyjechao. Chodzi o pienidze poyczone przez Polsk z ogromnym trudem, pienidze, od ktrych pacimy odsetki. Ten system chcemy kontynuowa w mniejszej formie. Prosz pastwa, to tylko par rzeczy, o ktrych tutaj nikt si nawet nie zajkn. Poniewa gos chce zabra jeszcze pan prof. yyski, to nie bd ju dalej cign tej argumentacji, ale mona by tak jeszcze dugo. (Oklaski)
sowania biecych wypat emerytur i rent otrzymuje dotacj z budetu pastwa, zaciga kredyty bankowe, a od dwch lat otrzymuje take bezporednie poyczki z budetu pastwa, za w celu realizacji ustawowego obowizku przekazywania przez ZUS refundacji skadki do OFE konieczne jest w wikszoci zaciganie dugu w Skarbie Pastwa. Wyczerpay si ponadto moliwoci zmian ilociowych, czyli poprzez podwyszenie skadek i podwyszenie podatkw. Naley dokona zmian jakociowych, podwyszenia wieku emerytalnego. Mwimy nie dla rozwiza ilociowych. Mwimy tak dla rozwiza jakociowych. Prognozy demograczne, o ktrych mowa, wskazuj na rozpoczt zmian w kierunku zwikszenia liczby osb w wieku produkcyjnym w relacji do osb zarabiajcych i paccych podatki i skadki. Krzywe te w kolejnych latach bd zmierza si ku sobie. Natomiast krzywa pokazujca dzietno bdzie opadaa. W zwizku z tym, panie premierze Pawlaku, jak i panie premierze Tusku, dzikuj wam za odwag w podejmowaniu tej decyzji. Dzikuj bardzo. (Oklaski)

Dzikuj bardzo panu posowi. Pan pose Jerzy yyski, Prawo i Sprawiedliwo. Mniej wicej 2,5 minuty zostao.
Pose Jerzy yyski:

Dzikuj. Panie Marszaku! Szanowni Pastwo! Wysoka Izbo! Mwimy o wieku emerytalnym, o 65, 67 latach itd., ale tutaj umkna jeszcze jedna kwestia. Akurat miaem niedawno okazj bra udzia w obronie pewnej pracy doktorskiej, w ktrej zwrcono uwag na to, e w wieku 6770 lat okoo poowy pracownikw to s osoby niepenosprawne, o rnym stopniu niepenosprawnoci. Czowiek z wiekiem traci sprawno, zmniejsza si wobec tego jego poziom wydajnoci w pracy. Pan profesor Rosati mwi, e nasz dobrobyt zaley od pracy, od tego, ile wypracujemy, a najbardziej efektywni, najbardziej wydajni s pracownicy najmodsi. I nie jest prawd, e przetrzymanie ludzi najstarszych na duej w pracy stworzy miejsca pracy. Wyranie powiedziano, e jeeli dojdzie do takiej sytuacji, e bezrobocie spadnie do poziomu 3,5%, to naturalnym efektem funkcjonowania gospodarki i rynku pracy bdzie to, e pracodawcy bd zachcali starszych do pozostania w pracy duej. W niektrych zawodach jest to moliwe, nie we wszystkich. Te ten aspekt umkn niektrzy wspomnieli o tym, ale niektrym niestety to umyka e w niektrych zawodach mona pracowa duej, ale jest wiele takich zawodw, gdzie to jest po prostu niemoliwe.

Dzikuj bardzo. Zapraszam pana posa Killiona Munyam, Platforma Obywatelska.
Pose Killion Munyama:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Czas odej od ekonomii politycznej socjalizmu. Z danymi nie mona dyskutowa. Dzisiaj w tej sali winnimy uwiadomi sobie, i stoimy przed histori. Decydujemy o bycie ekonomicznym pastwa polskiego, bycie nie na dzi czy jutro, ale bycie w czasie, gdy by moe na tej sali adnego z nas nie bdzie. Dlatego dzisiaj, stojc przed t niepopularn decyzj, musimy by wiadomi odpowiedzialnoci za przysze pokolenia. Nie moemy ucieka od referendum tylko dlatego, e niektrym brakuje odwagi, by po prostu odpowiedzialnie peni powierzone im przez wyborcw funkcje. Warto jeszcze raz przypomnie trzy wane aspekty, wok ktrych tutaj cay czas si kry, mona je uwzgldni. Mianowicie obecnie ZUS w celu snan-
389
Pose Jerzy yyski Dlatego ten system musi by elastyczny i Prawo i Sprawiedliwo wyranie zwraca uwag na to, e trzeba da ludziom takie prawo, ale nie mona ich zmusza do tego przez przymusowe wyduenie wieku emerytalnego na zasadzie obowizkowej. Dzikuj bardzo. (Oklaski)
(Pose Jerzy Materna: Pan pose zaczepia innych posw.) (Gos z sali: Nie mona obraa, panie marszaku.) Panie pole, prosz kontynuowa.
Pose Cezary Tomczyk:

Pani pose Pawowicz, ktra... (Gos z sali: Kompromitacja.) Nie wiedz pastwo, co chc powiedzie, wic trudno, ebym kogo obraa. Pani pose Pawowicz za dwa tygodnie koczy 60 lat. ycz jej wszystkiego najlepszego. (Poruszenie na sali) (Pose Elbieta Rafalska: Pan chyba upad na mzg.) Chyba nie sdzi, e za te dwa tygodnie nie bdzie w stanie pracowa, ale wemy po uwag pytanie. Dzisiaj ju kilkakrotnie bya o tym mowa. Czy jest pan/ pani za utrzymaniem dotychczasowego wieku emerytalnego wynoszcego 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mczyzn? Dzisiaj o tym rozmawiamy. Z sonday wynika, e 80% osb odpowie twierdzco, zreszt dzisiaj mwi ju o tym premier Tusk. Idmy dalej. Dlaczego nie zrobimy w takim razie referendum z pytaniem: Czy jest pan/pani za ustanowieniem kadego zasiku w wysokoci 15 tys. z? Tu te bymy pewnie mieli jeszcze lepszy wskanik. Mona? Mona, tylko e wtedy Polska pewnie by zbankrutowaa. Mona zrobi hipotetyczne referendum i zada pytanie: Czy jest pan/pani za tym, eby Jarosaw Kaczyski odszed z polityki? Ewentualnie moe to by inny kontrowersyjny polityk, na przykad z Platformy albo z Ruchu Palikota. Moemy zaoy, e ten wynik byby wyszy ni 50%. (Gos z sali: Kompromitacja.) Pamitam pastwa oburzenie, zreszt takie jak dzisiaj, kiedy pojawi si sonda, czy Jarosaw Kaczyski powinien zosta przebadany psychiatrycznie. Pamitaj pastwo? (Gos z sali: Panie marszaku, tak nie mona.) (Pose Anna Fotyga: Panie marszaku, prosz zareagowa.) Momencik, ja te byem oburzony.

Dzikuj bardzo panu posowi. Gos zabierze pan pose Cezary Tomaczyk, Platforma Obywatelska.

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! W pierwszej kolejnoci chciabym zwrci si do zwizkowcw, ktrzy podpisali si pod wnioskiem o referendum. Wiem, e wielu z was debat oglda przed Sejmem kilkaset metrw std. Ponad 2 mln waszych podpisw budzi ogromny szacunek. Bez wtpienia. I dzikuj za to, e mielicie ch i odwag, aby zabra gos w tej dyskusji. Dzikuj w imieniu swoim i Platformy Obywatelskiej za kady z nich. Wiemy, e wielu ludzi w Polsce boi si nowych rozwiza emerytalnych. Jednoczenie trudno nie straci szacunku dla tych, ktrzy tak zmanipulowane pytanie wymylili i teraz chc zrobi z tego polityczny uytek. Powinnicie si wstydzi, bo po prostu wciskacie pastwo ludziom kit. erujecie na tym, e ludzie boj si o swoj przyszo, zamiast odpowiedzialnie wytumaczy zmiany, ktre i tak s konieczne. Pan Duda strzeli sobie dzisiaj w stop, wymiewajc dotychczasowe referenda. W tej chwili nie ma go na sali. Sam pan wymia wczeniejsze pytania referendalne, ale sugerujc, e wasze pytanie jest podobne. Nie wiem, czy pan to zauway, ale ludzie i media pewnie tak. Mwi pan o popiechu, e 2040 r. to popiech. Fakt, moe odoymy reform emerytaln na XXII w. Mam te wtpliwo co do wystpienia pani pose Pawowicz, ktrej te w tej chwili nie ma. Jej wystpienie to ju by czysty populizm, tym bardziej e pani pose Pawowicz za dwa tygodnie... (Pose Bolesaw Grzegorz Piecha: Mody czowieku, spokojnie.) (Pose Jolanta Szczypiska: Nie omieszaj si.) Pani pose, czy mgbym dokoczy? (Gos z sali: Nie.) Dzikuj bardzo.

Panie pole, moe si pan odnosi do wypowiedzi, ale prosz nie dialogowa z sal. Natomiast pastwa prosz, eby nie odkrzykiwa panu posowi i umoliwi mu swobodn wypowied. Tych regu si trzymajmy. Prosz kontynuowa.

Nie, pani pose, prosz takich rzeczy nie czyni i w taki sposb nie reagowa.
390

Ja te byem oburzony tym sondaem i absolutnie si z pastwem zgadzam, e takie sondae nie powinny by robione, zreszt prezes Jarosaw Kaczyski wygra proces z rozgoni radiow, ktra o tym mwia, i wanie o tym mwi. (Gos z sali: Gdzie robiono te sondae?) Wiemy, jakie byy wyniki tego sondau. (Gos z sali: Mwimy o emeryturach.) Kilka dni temu w innym sondau, mwi ju tutaj o pytaniu referendalnym, zadano pytanie podobne do tego, ktre jest zawarte we wniosku. (Pose Marek Matuszewski: Nie kompromituj si.) Czy jest pan/pani za obnieniem wysokoci emerytur, tak aby utrzyma wiek emerytalny na obecnym poziomie? Wysoka Izbo, 72% ludzi byo na nie. (Gos z sali: W jakiej gminie robili ten sonda?) SMG/KRC. (Gos z sali: W jakiej gminie?) Wedug tego sondau tylko dla 22% ludzi najwaniejsze jest to, eby przej na emerytur jak najwczeniej. Reszta chce pewnoci emerytury oraz tego, eby ta emerytura bya godna w przypadku kogo, kto kilkadziesit lat pracowa dla tego kraju. Jestemy ludziom winni pewno i pewnie si pastwo ze mn zgodz. Kolejna kwestia dotyczy modego pokolenia. Dzisiaj pastwo tutaj krzycz, ale to wanie nastpne pokolenie, mode pokolenie Polakw, poniesie koszty ewentualnego braku reform. (Gos z sali: Ju ponosi.) Dzi sysz, e we wszystkich mediach wypowiadaj si gwnie ci, ktrych ta reforma nie bdzie dotyczya. Jeli nie przeprowadzimy tych trudnych zmian, to kiedy zapac za to nasze dzieci, a w przypadku niektrych z pastwa pewnie i wnuki. (Gos z sali: Mylenie boli, co?) Ja mam dwumiesicznego syna Adasia. (Gos z sali: Biedne dziecko.) (Gos z sali: Do rzeczy.) Zrobibym dla niego wszystko, podobnie jak pastwo dla swoich dzieci. Chc, eby y w Polsce, z ktrej moe by dumny i ktra kademu daje szans na realizacj swoich marze. Nie dopucimy do tego, eby nasz kraj po prostu si zakopa i ugrzz, jak samochd w bocie. Jednak okazuje si, e w przypadku Prawa i Sprawiedliwoci polityka, ktr pastwo dzisiaj uprawiaj, to taka czysta polityka i po prostu hipokryzja, a demograa to nie polityka, prawda? (Gos z sali: Podzikuj reformom Tuska.) Jednak okazuje si, e w przypadku Prawa i Sprawiedliwoci jest inaczej. Pose Rosati poda doskonay przykad na hipokryzj PiS sami wystpowalicie o to, eby zaj si reform emerytaln. Dodam jeszcze jeden. Prawo i Sprawiedliwo mwio... (Gos z sali: Wolno wyboru!) ...rwnie o uelastycznieniu wieku emerytalnego i zrwnaniu wieku kobiet i mczyzn. W 2008 r. PiS
zarzuca Platformie bezczynno rzdu przy przygotowywaniu ustaw koczcych reform emerytaln. A teraz, gdy koalicja zaja si wydueniem wieku emerytalnego kobiet i mczyzn, krytyka nie ma koca. A wic sami sobie zaprzeczacie. Liczy si tylko dla was to, co tu i teraz, i wy o tym doskonale wiecie. Krzyczelicie dzisiaj, p tej sali dzisiaj krzyczao: kamcy, ale krzyczelicie chyba o sobie. Takie mam wraenie. Pytanie, ktre pastwo przygotowali, zwracam si tutaj do wnioskodawcw, do zadania w referendum, byoby najwiksz manipulacj III Rzeczypospolitej. Nie mona pozwoli na to, do czego dycie, i na to, eby emerytury byy godowe. Przeprowadzimy t reform. A o polityce prorodzinnej prezesa Kaczyskiego, ktry dzisiaj przemawia, z oczywistych wzgldw lepiej nie wspomina. Dzikuj bardzo. (Oklaski)

Dzikuj. Pani pose Pawowicz, prosz bardzo. 30 sekund.
Pose Krystyna Pawowicz:

Drogie dziecko, drogie dziecko, drogie dziecko... (Poruszenie na sali, oklaski) (Pose Cezary Tomczyk: Nie jestem pani dzieckiem.) (Gos z sali: Brawo!) Kocz 60 lat, ale za 2,5 tygodnia (Wesoo na sali), ale wygldam jak? Jak ja wygldam? Chopie, przyjrzyj si! (Pose Elbieta Rafalska: Bardzo dobrze. wietnie.) Przyjrzyj si. A ty, chopcze, bkasz si, mwisz i wygldasz jak dziadek wasny dziadek. (Poruszenie na sali, oklaski)

Pani pose, nie wiem, czy takie zwracanie si do posw jest waciwe. Pani pose Elbieta Rafalska. 30 sekund. (Pose Zbigniew Kumiuk: Sprostowanie.) Ale pan pose nie by wymieniany. (Pose Zbigniew Kumiuk: Moje nazwisko byo wymienione.) (Poruszenie na sali) Nie, nie byo, panie pole. Pani pose Rafalska, 30 sekund. Nie, panie pole, nie byo. (Pose Zbigniew Kumiuk: Byo moje nazwisko...?) Nie, nie byo. Pani pose, 30 sekund. Prosz.
391
Pose Elbieta Rafalska:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Platforma Obywatelska pogardza ludmi. (Pose Cezary Tomczyk: Ja si za pastwa wstydz.) Platforma Obywatelska nie szanuje ludzi i prbuje ich ponia. Nie liczy si z ludmi. Dzisiaj nie wpucia na t sal tych, ktrzy reprezentowali 2 mln ludzi, ktrzy podpisali si pod wnioskiem o referendum. Jak sobie z kim nie potracie poradzi, to prbujecie tych ludzi omieszy. Wszystko, prosz pastwa, ma swoje granice. Panie pole, to nie Prawo i Sprawiedliwo musi si wstydzi.

Dzikuj bardzo.
Pose Elbieta Rafalska:

To pan musi si wstydzi za swoje wystpienie i dugo jeszcze si uczy. Dzikuj bardzo. (Oklaski)

Pani pose Mirosawa Nykiel, Platforma Obywatelska.
Pose Mirosawa Nykiel:

Dzikuj bardzo. Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie Ministrze! Zaczn od pytania ze swej natury retorycznego. Ot chc zapyta pastwa, kim jest emeryt. Emeritus, to z aciny, znaczy: zacny, zasuony, to kto, komu si naley godne, dobre ycie. Tak, ale czy czasy, w ktrych yjemy, pozwalaj z jednej strony y coraz duej, lepiej, godniej, a rwnoczenie krcej pracowa? Niestety odpowied brzmi: nie. Wszyscy, ktrzy cho troch myl racjonalnie, nie mog odpowiedzie inaczej. Dlaczego? Bo Polacy yj coraz duej, z czego si cieszymy, bo spada liczba urodzin, z czego si nie cieszymy, mamy tutaj wiele do zrobienia wsplnie, bo w przyszoci bdzie brakowa ludzi w wieku produkcyjnym, bo bdziemy musieli przenie koszty wypacanych emerytur na nasze dzieci i wnuki, bo wreszcie wielko tych emerytur bdzie nie tylko niewystarczajca, ale ndzna. A przecie, jak powiedzielimy, emeryt ma prawo do dobrego i godnego ycia. Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Zasady, na ktrych opiera si dzisiejszy system emerytalny, s przestarzae. Zmieniy si realia, zmienia si jako ycia, a zatem zwikszya si dugo tego ycia. Teraz za-
miast pobiera emerytur, jak byo do niedawna, przez 5 lat, emerytur pobieramy przez kilkanacie lub kilkadziesit lat. Dzi szedziesiciolatkowie nie czuj si staruszkami i wida to na tej sali. W mojej opinii, ale take w opinii wielu ekspertw dzisiejsi dwudziesto- i trzydziestolatkowie chc pracowa nie tylko do 67. roku ycia, niezalenie od pci. To prawda. Dlaczego? Dlatego e chc mie duszy okres skadkowy, a wic nisze realne obcienie. Pniejsze przejcie na emerytur oznacza bdzie wysz emerytur. I wreszcie dlatego, e praca jest wanym sposobem funkcjonowania w spoeczestwie. Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Ju wiele argumentw i cyfr pado za poparciem przeduenia wieku emerytalnego. Podczas tej debaty naprawd wiele o tym mwiono, nie bd tego powtarza. Dla mnie osobicie najwaniejszym argumentem jest odpowiedzialno za przysze pokolenia. Czy mamy prawo skazywa nasze dzieci i wnuki na pacenie kosztw naszych zaniecha? I wreszcie: Dlaczego nie mamy zachowa si podobnie jak wikszo krajw Unii Europejskiej, dlaczego znowu proponujemy inn drog? Teraz chciaabym odpowiedzie wnioskodawcom, dlaczego nie w sprawie referendum dotyczcego przeduenia wieku emerytalnego. Po pierwsze, nie naley pyta o to, co z gry jest przesdzone, bo to tylko generuje niepotrzebne koszty. Po drugie, nie przeprowadza si referendum dzisiaj ju bya o tym mowa w sprawie danin i podatkw, gdy ta decyzja (Pose Bolesaw Grzegorz Piecha: Przeprowadza si, wanie si przeprowadza.) powinna zapada w drodze decyzji rzdowych. Po trzecie, bo to moe dawa politykom faszywy argument, aby nie przeprowadza zmian. Po czwarte, bo o podniesieniu wieku bd decydowa nie tylko ci, ktrych to dotyczy, ale rwnie obecni emeryci, ubezpieczeni, ktrych zmiany nie obejmuj, osoby spoza powszechnego systemu ubezpieczenia. To jest, mwic krtko i wprost, nieuczciwe. Samo postawienie pytania w referendum, bez wskazania alternatywy jest rwnie nieuczciwe. Dlatego zwracam si wprost do przewodniczcego, wnioskodawcy o wycofanie tego wniosku. (Gos z sali: Ojojoj.) Przestacie okamywa spoeczestwo, do populizmu i obudy. Uwierzcie, lepiej rzetelnie pracowa ni wiecowa. Dzikuj za uwag. (Oklaski)

Dzikuj. Gos zabierze pani pose Maria Magorzata Janyska, Platforma Obywatelska.
392
Pose Maria Magorzata Janyska:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Podczas tej debaty mwiono o wielu aspektach. Chc podkreli jeden z nich, ktry uwaam jest jednym z zasadniczych, jeli chodzi o dzisiejsz analiz i decyzj posw podczas gosowania, a mianowicie chc zapyta retorycznie, jak moja przedmwczyni, czy w sprawie wieku emerytalnego waciw form posikow dla sprawujcych wadz powinno by referendum, i to referendum z tak postawionym pytaniem. Czy w efekcie nie bdzie to przerzucenie odpowiedzialnoci parlamentu za kluczowe decyzje o bycie obywateli i nansach pastwa wanie na obywateli? Tak moe si sta, jeli Wysoka Izba zdecyduje o referendum. Wwczas trudno bdzie to nazwa dopuszczeniem narodu do wyraenia woli, tylko wanie przerzuceniem odpowiedzialnoci. Szanowni pastwo, w referendum wyraa si wol co do sposobu rozstrzygnicia sprawy, a co miaoby podlega rozstrzygniciu, jeli chodzi o proponowany tu dzi wniosek obywatelski? Czy proponowane referendalne pytanie ma szans rozstrzygn cokolwiek? Tu nie mamy pytania o spraw z sugesti jej rozwizania, a to dopiero byoby rzetelne podejcie z wykazaniem faktycznej troski o ludzi. Jak sdz, wikszo z nas nie ma wtpliwoci, jak odpowiedzieliby obywatele na tak zadane pytanie. Prawdopodobnie odpowiedzieliby, e nie chc adnych zmian. (Pose Bolesaw Grzegorz Piecha: 100% chce pracowa do mierci i duej.) Szanowni pastwo, wyniki ostatnich sonday, w ktrych zapytano o to samo, ale w inny sposb, s wanie przykadem na to, e w przypadku tak wanej sprawy jak reforma systemu emerytalnego nie mona uzna za odpowiedzialne proponowanie zero-jedynkowego pytania, ktre moe zaway na przyszoci pokole i nansach pastwa. Sondae, ktre pokazuj, e 59% Polakw zgadza si duej pracowa za wysz emerytur albo e 74% jest przeciwnych obnieniu emerytur, aby utrzyma obecny wiek emerytalny, to by moe odpowied na pytanie pani pose Hrynkiewicz, a waciwie dyspozycje: postpujcie, jak chce nard. W tym miejscu warto rwnie poda przykad, e w ostatniej dekadzie oczekiwane ycie 65-letniego Polaka wyduyo si o 2 lata i 3 miesice, o tyle samo, co w cigu 40 lat socjalizmu w latach 1950 1990. Jeli wic wnioskodawcy powaenie i patriotycznie, jak to byo tu rwnie powiedziane, postrzegaj problem i referendum, to pytanie referendalne temu przeczy. Przeczy choby z tego powodu, e wiek, o ktry pytaj wnioskodawcy, wynika z innej rzeczywistoci ustrojowej, gospodarczej i zdrowotnej, z tej rzeczywistoci, z ktr walczyy zwizki zawodowe. Szanowni pastwo, Europa si starzeje, ale oprcz zadowolenia z wyduenia ycia swojego i swoich bliskich, aktywnoci osobistej, naley myle i to w sposb odpowiedzialny o tym, jaka ma by ta staro, jak j zabezpieczy, a nie uznawa, e nic si nie
zmienia, i pracowa relatywnie coraz krcej w stosunku do dugoci ycia. Logiczne jest to, e jeli bdziemy duej y, to czy to jest dla nas przyjemno, czy nie wszyscy powinnimy duej pracowa. (Oklaski)

Dzikuj. Gos zabierze pose Janusz Cicho, Platforma Obywatelska. Przepraszam bardzo, zapomniaem. Panie pole, jeszcze chwileczk. Pan pose Cezary Tomczyk z Platformy Obywatelskiej prosi o czas na sprostowanie. Prosz bardzo.

Pani pose Pawowicz nie byo na sali, wtedy kiedy o tym mwiem, wic prawdopodobnie le zrozumiaa to, co chciaem przekaza. Wanie przykad pani pose Pawowicz pokazuje, e kobieta w wieku niespena 60 lat nie do, e wyglda kwitnco, to jeszcze jest w wietnej formie i wanie forma pani pose Pawowicz wiadczy za t reform. Teraz co do mojego dziadka. (Oklaski) Nie wiem, czy pani pose Pawowicz prbowaa mnie obrazi. W kadym razie co do mojego p. dziadka, ktry jako wizie polityczny za ten kraj spdzi 8 lat na Syberii, mog powiedzie, e jestem z niego bardzo dumny i chciabym mie tak postaw jak on w moim wieku. Dzikuj bardzo. (Oklaski)

Dzikuj panu posowi Tomczykowi. Teraz pan pose Janusz Cicho, Platforma Obywatelska.
Pose Janusz Cicho:

Szanowny Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Wniosek o referendum w tej sprawie to tak naprawd kracowy brak odpowiedzialnoci za losy polskich emerytw, za losy Polski. Mwicie pastwo o braku moliwoci prowadzenia konsultacji w sprawie projektu zmian systemu emerytalnego. To ewidentna nieprawda. Konsultujemy ten projekt tak naprawd od 1997 r. Wyglda na to, e z miernym skutkiem. Przypomn, e w 1997 r., w 1998 r., kiedy wprowadzalimy reform, mwilimy o tym, e wiek emerytalny trzeba podnie. To jedno z podstawowych zaoe tego projektu. W cigu 12 lat skutecznie psulicie t reform, reform z 1999 r. A to wyjcie w 2003 r. z powszechnego systemu ubezpiecze tzw. emerytur mundurowych, a to w 2005 r. grnicy,
393
Pose Janusz Cicho te przyspieszone emerytury, emerytury pomostowe. To tylko przykad. Wszyscy, take Solidarno miaa w tym swj udzia. Obudzilimy si, jak zwykle, troch pno. Mog powiedzie, e zmienilimy opat od skadki z 7% do 3,5% oraz zmniejszylimy opat za zarzdzanie. Wy, PiS, SLD, nic za swoich rzdw w tej sprawie nie zrobilicie. Dzisiaj czas (Gos z sali: Wanie pan pose) Skadalicie wnioski wtedy, kiedy my ju mielimy gotowy rzdowy projekt. Warto zwrci uwag na tak spraw. W gruncie rzeczy odnosz wraenie, e hodujecie starej zasadzie, mwicej o tym, e wszystko jest moliwe. Gdy przysuchuj si tej debacie, z ktrej niemale wynika, e mniejsza skadka oznacza wysz emerytur, a krtszy czas aktywnoci i minimalne wynagrodzenie to jest sposb na poprawienie warunkw ycia polskich emerytw, to mog z pen odpowiedzialnoci powiedzie, e tak, wszystko jest moliwe, ale pod warunkiem, e nie wiecie, o czym mwicie. I tak jest w tym przypadku. Nie rozumiecie albo nie chcecie zrozumie, e utrzymanie wieku emerytalnego na dotychczasowym poziomie oznacza drastycznie ograniczone emerytury i rosnce ubstwo osb starszych. Czy to jest odpowiedzialno za losy emerytw, za pastwo? Czy to jest solidarno? To take niszy wzrost gospodarczy spowodowany ubytkiem osb w wieku produkcyjnym i wreszcie powoduje wysoki decyt systemu emerytalnego. Mwi pani profesor Hrynkiewicz, e mamy prognozy demograczne, ktre nie s wiarygodne i s podstaw przygotowanej przez nas reformy. Pani profesor, wystarczy spojrze na piramid wieku, na struktur ludnoci Polski. Co z niej wynika? Roczniki wyu demogracznego lat 50., ktre licz ponad 600 tys., wchodz w wiek emerytalny, bd schodziy z rynku pracy. Z drugiej strony na rynek bd wchodzi roczniki niu przeomu XX i XXI w. Doek to rocznik 2003. Urodzio si wtedy niespena 350 tys., 348 tys. dzieci. Co to oznacza w praktyce? e za par lat, ale ju praktycznie lada moment... (Gos z sali: Czas si koczy.) ...co roku bdzie ubywao z rynku pracy 200250 tys. osb. Co to oznacza przy stale rosncym w Polsce zatrudnieniu? (Dzwonek) (Gos z sali: Trzy, dwa, jeden, koniec.) Chcecie, by Polska si rozwijaa? Chcecie, by Polska si rozwijaa, bya nowoczesnym krajem, zapewniajcym swoim obywatelom dostatnie ycie, czy nie chcecie? Na tym polega wasz patriotyzm? Tak? Wy inaczej rozumiecie, wyglda na to, patriotyzm. (Gwar na sali) (Gos z sali: Panie marszaku, czas min.) Mwicie o bezrobociu, przekamujc podstawowe dane, sigacie po rda, ktre tak naprawd nie s uyteczne, jeli chodzi o polityk, take na rynku pracy. Nie dostrzegacie tego, e w cigu ostatnich trzech lat zatrudnienie w Polsce wzroso o 880 tys.
Poowa miejsc pracy w Unii Europejskiej powstaa w Polsce w trudnych, kryzysowych czasach. Nie moemy sobie pozwoli na to, aby na skutek nieodpowiedzialnych dziaa spowolnienie gospodarcze, tak naprawd wywoane brakiem siy roboczej w pewnej perspektywie, mogo oddziaywa na dobrobyt Polski i Polakw. Dzikuj bardzo. (Oklaski)

Dzikuj. Nie przerywaem panu posowi, ten czas panu si nalea, dlatego e moe nawet kilkakrotnie podczas wypowiedzi posw Platformy Obywatelskiej uciszaem sal. Lista zadajcych pytania jest bardzo duga. Czy kto chciaby si dopisa do tej listy? Nie widz. Zamykam list. Przypominam, czas na zadanie pytania zosta ju okrelony, to 1 minuta. Pierwszy pytanie zadawa bdzie pose Tomasz Kamiski, Sojusz Lewicy Demokratycznej.
Pose Tomasz Kamiski:

Panie Marszaku! Wysoki Sejmie! Szkoda, e nie ma pana premiera... (Gos z sali: Protestujcy przyszli do niego.) ...ale moe poszed do protestujcych, tylko ich te ju nie ma. Wreszcie mia odwag. Gdy sucha si posw Platformy, wydawaoby si, e Polska jest krajem kwitncym, wszystkim yje si wietnie, s nowe miejsca pracy, tylko nie mwicie o 2 mln osb bez pracy, o 2 mln modych Polakw na wyspach i o tych, ktrzy nie s zarejestrowani w urzdach pracy, tego nie dostrzegacie. Po drugie, nie mwimy dzisiaj o reformie systemu emerytalnego, mwimy o wydueniu wieku. To nie jest adna reforma. To jest kolejne klajstrowanie przez ministra Rostowskiego, bo to nie rozwizuje problemu. Rozwizaniem tego problemu jest jedno proste dziaanie, aby te 2 mln osb bezrobotnych pacio skadk do systemu, trzeba im da prac. Tak wiele mwicie (Dzwonek) o demograi...

Prosz zmierza do koca, panie pole.
Pose Tomasz Kamiski:

Panie marszaku, dwa zdania. ...o tym, e w Polsce nie rodz si dzieci. Tak, bo modzi ludzie w Polsce nie maj pracy... (Pose Izabela Katarzyna Mrzygocka: To prosz im da.)
394
Pose Tomasz Kamiski ...i nie sta ich na zaoenie rodziny. Pytam, co ten rzd zrobi dla modego pokolenia i co robi? Dzikuj. (Oklaski)

Dzikuj, panie pole. Pose Dariusz Joski, Sojusz Lewicy Demokratycznej.
Pose Dariusz Joski:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Dzi wygrali Waldemar Pawlak i Donald Tusk, a przegra polski nard. Ot w caej debacie zabrako dyskusji o modych ludziach. Waldemar Pawlak, rozpoczynajc debat o emeryturach, powiedzia: nie wierz w polskie emerytury. Donald Tusk na spotkaniu z klubem Sojuszu Lewicy Demokratycznej powiedzia, e umowy mieciowe s jednym z lepszych rozwiza i dziki nim tak na dobr spraw udao si unikn kryzysu. Jeli tak, to co myl dzisiaj modzi ludzie? Modzi ludzie przestaj wierzy w emerytury, tak jak Waldemar Pawlak, i zaczynaj podpisywa umowy mieciowe. Komisja Europejska podaa ostatni raport, z ktrego wynika, e do 24. roku ycia 85% modych ludzi ma podpisane umowy mieciowe, do 30. roku ycia 65%. (Dzwonek) Chciabym zapyta pana premiera i pana ministra, krtko: Kto ma paci na polskich emerytw, skoro ju dzisiaj modzi ludzie tego nie robi, bo nie ma adnych zacht, nie ma adnych propozycji dla modych ludzi? I to jest pytanie.
uwzgldniajc szczegln rol, jak odgrywaj kobiety w rodzinie i spoeczestwie, ktre dodatkowo cz wiele funkcji rodzinnych z prac zawodow. Dlaczego rzd w swoich propozycjach nie bierze tych argumentw pod uwag i skd wzia si potrzeba wyduenia a o 7 lat wieku emerytalnego kobiet, zwaszcza e 91% Polakw nie akceptuje takiej propozycji wyduenia wieku emerytalnego w przypadku kobiet? To w szczeglnoci kobiety, korzystajc z proponowanej czciowej emerytury, bd yy w ndzy, poniewa ju dzisiaj ich emerytury s nisze ni emerytury mczyzn, i korzystajc z moliwoci emerytury czciowej (Dzwonek), otrzymaj one tak emerytur, wyliczon przecie na moment pobierania emerytury

Dzikuj.
Pose Stanisawa Przdka:

...nie z momentem ukoczenia wieku emerytalnego, bo nie ma wtedy jeszcze kapitau.

Dzikuj, pani pose.

Dlaczego rzd przyj takie rozwizania? Dzikuj bardzo.

Dzikuj, panie pole.

Dzikuj bardzo. Pan pose Tadeusz Tomaszewski, Sojusz Lewicy Demokratycznej.
Pose Dariusz Joski:

Dlatego zadaj to pytanie panu ministrowi. Dzikuj bardzo.
Pose Tadeusz Tomaszewski:

Panie Marszaku! Wysoki Sejmie! W debat na temat wieku emerytalnego wczyy si prawie 3 mln osb: 2 mln osb, ktre podpisay wniosek Solidarnoci, 700 tys. osb, ktre podpisay projekt obywatelski OPZZ, i 300 tys. osb, ktre podpisay si pod wnioskiem SLD, pod ktrym kontynuujemy zbieranie podpisw. Spoeczestwo daje sygna, e nadal chce rozmawia na ten temat, a premier mwi, e uzgodnienia midzy koalicj rzdow, ktre zostay dokonane w ostatnich dniach, to ju koniec dialogu spoecznego. Czy pan minister, kiedy przygotuje projekt rzdowy, nadal bdzie prowadzi dialog spoeczny z partnerami na temat projektu rzdowego? Po dru-

Pani pose Stanisawa Przdka, Sojusz Lewicy Demokratycznej.

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Trybuna Konstytucyjny dopuszcza moliwo zrnicowania wieku emerytalnego ze wzgldu na pe,
395
Pose Tadeusz Tomaszewski gie, chciabym zapyta, jaki jest stan prac nad zajawk, ktra pojawia si we wstpnym projekcie rzdowym, co do tego, e po 2014 r. przedstawi pan program osonowy dla osb przed wiekiem emerytalnym, bo do tej pory mamy tylko i wycznie klap, jeli chodzi o program solidarnociowy 50+. Co bdzie z nowym programem i kiedy bdzie on dostpny? (Dzwonek) Dzikuj.
Pose Romuald Ajchler:

Z palm, ktre byy obiecywane, Wysoka Izbo, dzisiaj maj tylko palm na rondzie de Gaullea.

Dzikuj bardzo. Pan pose Cezary Olejniczak, Sojusz Lewicy Demokratycznej. Bardzo prosz.

Dzikuj bardzo, panie pole. Pan pose Romuald Ajchler, Sojusz Lewicy Demokratycznej. (Gos z sali: 2 minuty)

Te palmy, Wysoka Izbo, ktre byy obiecywane, maj dzisiaj na placu de Gaullea.

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Zacytuj: zacny, zasuony. To denicja emeryta, jak przed chwil usyszaem od przedstawicielki Platformy Obywatelskiej. Jednoczenie te cytuj wikszo emerytur, jeli nie wyduymy wieku emerytalnego, bdzie godowa i niegodna tych ludzi. Zastanawiam si, Wysoka Izbo, skd ta dbao o emerytw i rencistw. Niedawno debatowalimy na tej sali o waloryzacji rent i emerytur dotyczcych 2012 r. Na c pastwo byo sta? Na 70 z. Dlatego bd gosowa, tak jak cay klub Sojusz Lewicy Demokratycznej, za referendum, poniewa w tak wanej sprawie Polacy sami musz i powinni si wypowiedzie (Dzwonek), a my powinnimy stworzy im t szans. Oni przede wszystkim nie ufaj wam, e za 20 lat bd wysokie emerytury

Pan pose Cezary Olejniczak.
Pose Cezary Olejniczak:

Dzikuj. Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Panie Przewodniczcy! Blisko 2 mln osb podpisao si ju pod wnioskiem o referendum. Sojusz Lewicy Demokratycznej rwnie zbiera podpisy pod swoim wnioskiem, eby wyborcy, obywatele tego kraju mogli zdecydowa, czy po 35 latach stau pracy, czy po 40 latach rwnie mona bdzie przej na emerytur. Mam pytanie do rzdu, jak wyobraa sobie rolnikw, ktrzy maj przechodzi na emerytur w wieku 67 lat. Komu oni maj przekazywa swoje gospodarstwa? Ju nie modym rolnikom, bo wiek jest do 40 lat. Bd musieli przekazywa gospodarstwa swoim wnukom. A co z dziemi? Co one maj robi? Poszerzy grono bezrobotnych? Dzikuj bardzo. (Oklaski)

Dzikuj bardzo.

Dzikuj, panie pole. Pan pose Stanisaw Wzitek, Sojusz Lewicy Demokratycznej. Nie ma pana posa. Pan pose Marek Balt, Sojusz Lewicy Demokratycznej.

...jak to dzisiaj obiecujecie i jak to byo obiecywane przy poprzedniej reformie.

Dzikuj bardzo. Pan pose Cezary Olejniczak, Sojusz Lewicy Demokratycznej. Bardzo...
Pose Marek Balt:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Czemu pan boi si debaty referendalnej? Przecie
396
Pose Marek Balt bdzie pan mg w trakcie kampanii przekona Polakw do tego wedug pana jedynego rozwizania. Od zawsze uczono mnie, e w tym kraju nard ma ostateczne zdanie, e najwaniejsze jest jego zdanie, jego wola. Czy uwaa pan Polakw za ptakw, ktrych zdania nie naley wysucha? Kiedy pan zmieni nazw: Platforma Obywatelska na: Platforma Autorytarna? Dzikuj. (Oklaski) (Gos z sali: To trzeba wyprowadzi si z tego kraju.)
stworzenie moliwoci czenia czasu przebywania na emeryturze z czasem pracy zawodowej w niepenym wymiarze. Czy zdaniem pana przewodniczcego w tym fragmencie projekt rzdowy nie speni jednak waszych oczekiwa? Bo ja myl, e to, co jest w stanowisku komisji krajowej, jest tosame z projektem rzdowym. Dzikuj bardzo. (Oklaski)

Dzikuj bardzo. Pytanie zadawa bdzie pose Radosaw Witkowski. Panie pole, gdzie jest pan pose? Platforma Obywatelska, pose Witkowski. Nastpny pan pose Gierada.

Dzikuj. Pan pose Zbyszek Zaborowski, Sojusz Lewicy Demokratycznej.
Pose Radosaw Witkowski: Pose Zbyszek Zaborowski:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Chciabym zapyta rzd, jak zamierza uprawdopodobni perspektyw 2040 r., w odniesieniu do ktrej gosi, e nie bdzie rk do pracy w tym czasie w Polsce, jeeli dzisiaj nic nie zrobi, eby ta wizja staa si faktem. Rzd nic nie robi, eby zmniejszy bezrobocie, ktre wynosi 13,4%. Rzd nic nie robi, eby zmniejszy bezrobocie wrd absolwentw szk zawodowych, rednich i wyszych, ktre wynosi 27,2. Nie zrealizowa programu praca 50+, a planuje program 60+. Jak nie wyjdzie program 60+, czy bdzie program 70+? I dlaczego Platforma Obywatelska wierzy w rozsdek Polakw, kiedy s wybory, kiedy trzeba gosowa na Platform Obywatelsk, a nie wierzy, kiedy przedstawia projekt (Dzwonek), ktry jej zdaniem zbawi kraj? Dlaczego wtedy Platforma Obywatelska nie wierzy w rozsdek Polakw? Dzikuj bardzo. Dzikuj. Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Demograa jest nieubagalna, to, jaki model na rynku pracy bdzie funkcjonowa za lat 30, jestemy w stanie przewidzie. Zmiany w systemie emerytalnym s konieczne i tego zreszt dzi niezbicie dowid pan prof. pose Rosati. Moje wtpliwoci natomiast budzi fakt, czy akurat referendum jest dobr metod na pozyskiwanie opinii publicznej w tej sprawie, poniewa dzi mj wsppracownik, ktry nazywa si Mateusz, urodzony w latach 70., zapyta mnie, czowieka, ktry rwnie urodzi si w latach 70., dlaczego o naszych emeryturach ma decydowa moja babcia, ktra ju jest emerytk. To pytanie kieruj do przedstawicieli wnioskodawcw, ktrzy dzisiaj bardzo mocno powoywali si na konstytucj, powoywali si na powszechny udzia w podejmowaniu decyzji. Moje pytanie jest takie: Dlaczego o zmianach maj decydowa wszyscy, take ci, ktrych te zmiany nie dotykaj? Bardzo prosz, panie przewodniczcy, o odpowied na moje pytanie. Dzikuj. (Oklaski)

Dzikuj bardzo. Pan pose Cezary Tomczyk, Platforma Obywatelska. Panie pole...

Dzikuj bardzo. Pan pose Artur Gierada, Platforma Obywatelska.

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana przewodniczcego Dudy. Na stronach internetowych zwizku moemy znale stanowisko komisji krajowej Solidarnoci z 16 grudnia 2011 r.: Komisja Krajowa NSZZ Solidarno jest wiadoma zagroe stojcych przed polskim systemem emerytalnym. (...) Za takie uznajemy umoliwienie pracownikom wyboru momentu przejcia na emerytur, a take
Pose Artur Gierada:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam dwa krtkie pytania, jedno pytanie do wnioskodawcw, drugie do rzdu. Zaczn od pytania do rzdu, panie ministrze. Czy mgby pan przedstawi Wysokiej Izbie, a przede wszystkim opinii publicznej, jakie bd oszczdnoci dla budetu przez pierwsze
397
Pose Artur Gierada 3 lata funkcjonowania tej reformy, a wic za rzdw Platformy Obywatelskiej i mam nadziej rwnie Polskiego Stronnictwa Ludowego? Pytam o to, bo wiemy, e tak naprawd bd one bardzo niewielkie. Trzeba powiedzie opinii publicznej, e nie robimy tego dlatego, eby zaata dziur budetow, tylko robimy to dla nastpnych pokole, dla tych, ktrzy bd odchodzi na emerytur za 10, 20 czy 30 lat i w kolejnych latach. Drugie, krtkie pytanie kieruj do wnioskodawcw. Czy znana jest wam wypowied Winstona Churchilla, ktry pyta, czym rni si polityk od ma stanu? Ot polityk myli o najbliszych wyborach, a m stanu o najbliszych pokoleniach. (Oklaski)
Pose Agnieszka Pomaska:

Panie Marszaku! Panie i Panowie Posowie! Panie Przewodniczcy! Chciaabym zada bardzo konkretne pytanie. W dniu dzisiejszym w bardzo wielu zdaniach pojawiay si takie sformuowania: dialog spoeczny, konsultacje, porozumienie. Mam wraenie, e i na tej sali, i te przed tym budynkiem o reformie emerytalnej, o tym pytaniu referendalnym dyskutuj przede wszystkim osoby, ktrych ta reforma bdzie dotyczya w troch mniejszym stopniu ni dotyczy to osb, ktre dopiero wchodz na rynek pracy. W zwizku z tym chciaabym zapyta: Czy wnioskodawcy tego referendum konsultowali to jeli tak, w jaki sposb wyglday konsultacje z osobami i rodowiskami, ktre dopiero na rynek pracy wchodz? Bardzo dzikuj. (Oklaski)

Dzikuj bardzo. Pan pose Piotr Cieliski, Platforma Obywatelska.

Dzikuj, pani pose. Pani pose Izabela Leszczyna, Platforma Obywatelska.
Pose Piotr Cieliski:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Przerzucanie odpowiedzialnoci na obywateli w tak wanej sprawie, jak jest reforma emerytalna, bo to bdzie rzeczywicie konsekwencj wprowadzenia ewentualnego referendum, byoby niewtpliwie wyrazem skrajnej nieodpowiedzialnoci pastwa za dzisiejsze, ale przede wszystkim za przysze pokolenia Polakw. W przypadku zaamania si systemu emerytalnego nic nawet wyniki tego referendum nie usprawiedliwi i nie zmieni tej trudnej do wyobraenia sytuacji. Ponadto nie zapominajmy, drodzy pastwo, e konsekwencje podejmowanych dzi decyzji bd w przyszoci dotyczy tej czci spoeczestwa, ktra na dobr spraw dzi, ze wzgldu na wiek, nie moe wzi udziau w gosowaniu. Chciabym zapyta: Czy pomysodawcy przeprowadzenia referendum maj wiadomo konsekwencji w postaci nieuniknionego zaamania si systemu emerytalnego w Polsce w przypadku pozostawienia praw do nabycia emerytury na dotychczasowych zasadach? Jeli taka wiadomo istnieje, to kto w takim przypadku poniesie odpowiedzialno za ten fatalny akt zaniechania? (Oklaski)
Pose Izabela Leszczyna:

Panie Marszaku! Wysoki Sejmie! Najwikszym paradoksem dzisiejszej debaty jest to, e ci, ktrzy zaoyli na siebie szaty obrocw ubogich, tak naprawd dziaaj przeciwko nim i na ich szkod. Kolejny paradoks polega na tym, e proponujecie pastwo referendum w sprawie, ktra nie moe by kwesti adnego wyboru. Wyboru po prostu nie ma. Nie ma alternatywy dla duszej pracy i nie jest ni polityka prorodzinna. Ona moe jedynie troch zagodzi skutki niekorzystnej struktury demogracznej, nic poza tym. Niestety podczas debaty o historii w szkole pokazalicie pastwo, e nie rozumiecie nowoczesnego patriotyzmu. Wczoraj, e nie rozumiecie polskiej racji stanu, a dzisiaj, e nie rozumiecie systemu emerytalnego. Bogaci odkadaj w III larze i trzeba by obudnikiem albo ignorantem, eby nie wiedzie, e ta zmiana jest dobr zmian dla najbiedniejszych, bo to oni musz liczy na pastwo i na pastwie nie mog si zawie i nie zawiod si. Jest tylko jeden warunek: ani SLD, ani PiS nigdy nie mog doj do wadzy. (Dzwonek) Bo pastwo zafascynowani Orbanem zafundujecie scenariusz

Dzikuj bardzo. Pan pose Krzysztof Brejza, Platforma Obywatelska. Nie ma pana posa. Pani posanka Agnieszka Pomaska, Platforma Obywatelska.

Dzikuj bardzo, pani pose. Pytanie zadawa bdzie
398
Pose Izabela Leszczyna:

a pastwo zafascynowani Zapatero scenariusz hiszpaski. Dzikuj. (Oklaski)

pan pose Mariusz Orion Jdrysek, Solidarna Polska. Uprzejmie prosz pana posa. (Gos z sali: Panie marszaku, czy to wystpienie miao formu pytania?) (Gosy z sali: Tak, tak, tak.) Wie pani, ja nie wiem, czy a tak bardzo naley wsuchiwa si w znaki zapytania i kropki. Pose ma prawo decydowa, jak to konstruuje. Prosz bardzo.
Wczoraj minister Sikorski na tej sali przyzna si publicznie, e nie rozumie pojcia pajdokracja, w zwizku z czym, uprzedzajc moje pytanie, chciabym przypomnie, e Gustaw Flaubert by wybitnym pisarzem francuskim XVIII w. Dlaczego rzd i osobicie pan premier Tusk popieraj opini Flauberta cytuj e nie musz by jajkiem na patelni, eby oceni jajecznic? Tylko e spoeczestwo nie jest jajecznic i trzeba by w staym dialogu i w staym kontakcie. Wreszcie chciabym zapyta, dlaczego rzd, stosujc porwnania midzynarodowe, nie siga np. do przypadku Francji, gdzie wiek emerytalny wynosi 62 lata (Dzwonek), a w przypadku prawdopodobnego zwycistwa Franois Hollandea jest zapowiedziany powrt do wieku emerytalnego wynoszcego 60 lat, przy innym wykorzystaniu czasu pracy.
Pose Mariusz Orion Jdrysek:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Czonkowie Rzdu! Pana premiera nie ma. Zwaywszy na to, e tyle czasu ju mino, protestujcy ludzie tam marzn, grzeje ich tylko to... (Pose unosi dwie biae koszulki z napisem 67. Nie dla wyduenia wieku emerytalnego) ...to, prosz pastwa, w imi solidarnoci z nimi Klub Parlamentarny Solidarna Polska wycofuje si z zadawania pyta. Proponuj w takim razie, aby wycofali si take pozostali posowie i zoyli swoje zapytania w formie interpelacji, np. do rzdu. Oczywicie pytanie, czy to zrobicie, czy jestecie solidarni. Dzikuj.

Dzikuj bardzo, panie pole.
Pose Tadeusz Iwiski:

I na koniec chciabym premierowi Tuskowi

Ale nie wszystkim Przepraszam, panie pole

Panie marszaku

Dzikuj bardzo. Pan pose Andrzej Dera, Solidarna Polska. (Gos z sali: My z Solidarnej Polski nie bdziemy zadawa pyta.) I to jest konsekwencja tego, a wic pan pose Andrzej Dera ju nie zada tego pytania. Pan pose Tadeusz Iwiski, Sojusz Lewicy Demokratycznej.

Dzikuj bardzo.

To ja panu dzikuj. (Wesoo na sali) Chciabym doradzi premierowi Tuskowi w zwizku z jego wystpieniem na temat ptakw, eby sam si zgosi do Komisji Etyki Poselskiej i poprosi o agodny wymiar kary. (Oklaski)

Wysoki Sejmie! Panie Marszaku! Najpierw chciabym zapyta pana przewodniczcego Dud, ktry mia dzisiaj wietne wystpienie, czy w przypadku odrzucenia tego wniosku o referendum Solidarno bdzie popieraa take akcj, ktr prowadz SLD i OPZZ, zbierania podpisw w tym samym celu, ale z nieco innym pytaniem: o alternatyw dla obecnego systemu i moliwo przejcia na emerytur po 35 latach pracy dla kobiet i 40 latach dla mczyzn.

Dzikuj panu posowi Iwiskiemu. Dzikuj te za podzikowania, ktre pan pose zoy na moje rce. Stanisaw Wzitek, Sojusz Lewicy Demokratycznej.
399
Pose Stanisaw Wzitek:

Szanowny Panie Marszaku! Panowie Ministrowie! Panie i Panowie Posowie! Zasadnicze pytanie zwizane z dzisiejszym przedmiotem naszej debaty wie si ze stylem prowadzenia tej debaty, ale take z wartoci, ktr nie moe by tylko i wycznie wyduenie wieku emerytalnego, bez dyskusji o caoksztacie systemu. Caoksztat systemu to take kwestia polityki prorodzinnej, polityki demogracznej, polityki migracyjnej, wzrostu gospodarczego, a wic konglomerat wielu dziaa. Dlaczego zatem rzd koncentruje si tylko i wycznie na tym jednym aspekcie wyduenia wieku emerytalnego? Dlaczego z tak konsekwencj i stanowczoci, ktra w tej sprawie naprawd nie zasuguje na szacunek, prbuje zmierza do wyduenia wieku emerytalnego, nie pytajc o zdanie tych, ktrych ta decyzja bdzie dotyczya? Dlaczego nie ma woli uszanowania decyzji tych, ktrych to bezporednio dotyczy? A wic niech to kobieta sama podejmuje decyzj, a nie przymuszajmy jej do tego, eby pracowaa duej. Dzikuj. (Oklaski)

Dzikuj bardzo. Pytanie zada pani pose Maria Magorzata Janyska, Platforma Obywatelska.
Pose Maria Magorzata Janyska:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do przedstawiciela wnioskodawcw. Powiedzia pan dzisiaj, e patriotyzmem jest gosowanie za reformami. W zwizku z tym moje pytanie. Jakie reformy miayby wynikn z, jak rozumiem, ewentualnego patriotycznego gosowania referendalnego? Gdzie obywatele mog te reformy odczyta, aby dokonali wiadomego wyboru? Drugie pytanie. Jakie tempo zmian, reform uwaa pan za waciwe, skoro niemal 30-letni okres przewidziany przez rzd w przypadku zakadanych zmian uwaa pan za zbyt szybki? (Oklaski)

Dzikuj bardzo. Pytanie zada pan pose Wincenty Elsner, Ruch Palikota. Ale rozumiem, e pastwo zrezygnowalicie z zadawania pyta.

Dzikuj panu posowi Wzitkowi. Pytanie zadawa bdzie pan pose Ryszard Zbrzyzny, Sojusz Lewicy Demokratycznej. (Gos z sali: Nie ma.) A wic prosz o zadanie pytania pana Piotra Chmielowskiego, Ruch Palikota.
Pose Wincenty Elsner:

Panie Marszaku! Szanowni Pastwo! Wanie chciabym przekaza w imieniu Ruchu Palikota, e rezygnujemy z zadawania pyta i zostan one przekazane na pimie. Dzikuj. (Oklaski) (Gos z sali: Brawo!)
Pose Piotr Chmielowski:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Ze wzgldu na to, e postanowilimy si wstrzyma od gosu, nie bd zadawa pytania. Dzikuj. (Oklaski)

Dzikuj. Pytanie zada pan pose Marek apiski, Platforma Obywatelska.

Dzikuj panu posowi. Pytanie zadawa bdzie pan pose Killion Munyama, Platforma Obywatelska.
Pose Marek apiski:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! W zgodnej opinii wielu komentatorw wystpienie pana przewodniczcego Dudy stao si ciekawsze, gdy uy kilku cytatw, bo pierwsza cz bya dosy monotonna. W zwizku z tym ja te mam cytat. Panie przewodniczcy, czy pan wie, czyje to s zdania, sowa? Polacy mog pracowa duej dziki rozwojowi medycyny i korzystnym zmianom w nawykach ywieniowych i prowadzonym stylu ycia. Co proponuj autorzy tych sw? Po pierwsze, by poprawia si sytuacja ZUS, potrzebne jest urealnienie wysokoci wiad-
Pose Killion Munyama:

Panie Marszaku! Panie i Panowie Posowie! Mam pytanie do pana przedstawiciela wnioskodawcw. Konsekwencj niewyduenia wieku emerytalnego bdzie konieczno cigania pracownikw z innych krajw za 2030 lat. Czy jest pan za importowaniem siy roboczej, gdy prognozy jasno pokazuj, e mamy do czynienia z kryzysem demogracznym niemal w caej Europie? Jeli tak, to skd? (Oklaski)
400
Pose Marek apiski cze. Drugi scenariusz to wygaszenie wszelkich przywilejw emerytalnych. Trzecia propozycja autorw tych sw to yczenie, aby podnie wiek emerytalny kobiet. Co si stanie, jeli si nie speni tych trzech warunkw? Jeli si tego nie zrobi, doprowadzi to do koniecznoci podniesienia skadek i podatkw, a to spowolni wzrost gospodarczy. Panie przewodniczcy, ot s to cytaty z komentarza Instytutu Sobieskiego, powszechnie uwaanego za think tank PiS. Czy naprawd chcecie pastwo podnie podatki i skadki? (Dzwonek) Czy naprawd chcecie pastwo spowolni wzrost gospodarczy?
niepopularn decyzj, ale w moim przekonaniu konieczn do podjcia ze wzgldu na odpowiedzialno nie tylko za nas, tu i teraz, ale take za przysze pokolenia Polakw. Widzimy wszyscy mielimy dzisiaj okazj na tej sali tego wysucha jakie s tendencje demograczne, ktre pokazuj, e polskie spoeczestwo starzeje si. Do 2040 r. liczba osb pracujcych spadnie z 26 do 21 mln. Pytanie do wnioskodawcw: Jakie alternatywne rozwizania poza referendum, panie przewodniczcy, proponujecie pastwo i jakie dacie gwarancje przyszym pokoleniom Polakw na godziw i, co w moim przekonaniu najwaniejsze, pewn emerytur? Dzikuj. (Oklaski)


Dzikuj bardzo. Pytanie zadawa bdzie pani pose Aleksandra Trybu, Platforma Obywatelska.
Pose Marek apiski:

Radz, suchajcie pastwo doradcw, take tych ze strony PiS. (Oklaski)
Pose Aleksandra Trybu:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Planowana przez rzd reforma emerytalna ma fundamentalne znaczenie dla przyszych pokole i stanu nansw pastwa. O starzeniu si spoeczestwa wiadcz take wyniki ostatniego narodowego spisu ludnoci 2011. Polecam lektur danych. Uwaam, e zwizki zawodowe powinny raczej angaowa si w informowanie spoeczestwa, potencjalnych przyszych emerytw o zej sytuacji demogracznej, poszukiwanie nowych rozwiza, ni nawoywa do protestw. Pomys zorganizowania referendum i zadanie tak sformuowanego pytania jest czyst demagogi, dziaaniem nastawionym na atwy poklask. Efekt referendum jest atwy do przewidzenia ju teraz. Moje pytanie do wnioskodawcw: Kto wemie odpowiedzialno za nasze niskie emerytury w przyszoci w razie zaniechania prac nad reform? Zdaj sobie spraw z tego, e temat reformy jest trudny i budzi wiele emocji, ale podkrcanie nastrojw, organizowanie ulicznych protestw zamiast prowadzenia merytorycznej dyskusji jest moim zdaniem nieodpowiedzialne i ma na celu jedynie osignicie krtkowzrocznego politycznego celu i wprowadzanie dezinformacji w spoeczestwie. Dzikuj. (Oklaski)

Dzikuj panu. Pani pose Ligia Krajewska, Platforma Obywatelska.
Pose Ligia Krajewska:

Panie przewodniczcy, chciaabym zada pytanie. Dzisiaj rano w Radiu TOK FM powiedzia pan, e emocje s due, e nie odpowiada pan za protestujcych, co si stanie, a jeli cokolwiek si stanie, to bdzie to wina premiera Tuska. Czy naprawd pan jako organizator nie odpowiada za strajkujcych? Radz panu poczyta dzisiejsze informacje na portalach, co dzieje si w Warszawie. Myl, e powinien pan wycign z tego wnioski, e nie mona w ten sposb wykorzystywa niewiedzy ludzi o tym referendum do celw stricte politycznych. Dzikuj. (Oklaski)

Dzikuj bardzo. Pani pose Elbieta Gapiska, Platforma Obywatelska.
Pose Elbieta Gapiska:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Stoimy dzisiaj tutaj jako Platforma Obywatelska na pewno przed

Dzikuj, pani pose. Pytanie zadawa bdzie pan pose Jzef Lassota, Platforma Obywatelska.
401
Pose Jzef Lassota:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Rano zakoczyy si trzydniowe rekolekcje dla parlamentarzystw, ktre prowadzi biskup Stanisaw. Akurat dzisiaj przypomnia dzie, w ktrym miao miejsce wydarzenie przed 1979 laty, ktry dzisiaj nazywamy Wielkim Pitkiem. Wwczas tum nie sucha argumentw, tylko krzycza, krzycza: ukrzyujmy go. I tak si stao. Ta oara dziki Bogu bya taka, e dzisiaj moemy mie szans by zbawionymi. To dla reeksji, panie przewodniczcy Duda. A pytanie jest takie: Kiedy ponad 30 lat temu wybucha Solidarno, a byem rwnie jej czynnym uczestnikiem, wwczas nie mylelimy o naszych doranych interesach, o tym, czy bdziemy mie z tego korzy polityczn szkoda, e tak mao jest pastwa z PiS-u czy bdziemy mie t korzy doran, czy te bdziemy myle o przyszoci. Mylelimy o pokoleniach, o tym, co si stanie, bo wiedzielimy, e nie ma szans, aby by od razu zysk. Pytanie: Czy pan ma odwag, panie przewodniczcy, bra tak odpowiedzialno zwracam si rwnie do tych, ktrzy podsycaj te protesty za przysze pokolenia, pokolenia, ktre bd patrze, co zrobilimy? Dzikuj. (Oklaski)
a nie co pan, przedstawiciel Solidarnoci, moe zrobi dla naszego pastwa.

Dzikuj, pani pose.
Pose Lidia Gdek:

Mimo wszystko susznie zbieralicie podpisy

Dzikuj bardzo, pani pose.
Pose Lidia Gdek:

ale moe lepiej byoby zastanowi si nad zmianami legislacyjnymi w sprawie tak zwanych umw mieciowych. (Oklaski)
Wicemarszaek Jerzy Wenderlich: Wicemarszaek Jerzy Wenderlich:

Dzikuj bardzo. Pani pose Lidia Gdek, Platforma Obywatelska. Dzikuj bardzo. Pan pose Bogusaw Wontor, Sojusz Lewicy Demokratycznej. Ale wczeniej jeszcze pan pose Andrzej Orzechowski z Platformy Obywatelskiej.
Pose Lidia Gdek:

Panie Marszaku! Wysoki Sejmie! Szanowny Panie Przewodniczcy Duda! Bardzo krtkie pytanie. Prosz odpowiedzie krtko i zwile, jaki jest sens przeprowadzenia referendum w sprawie podwyszenia wieku emerytalnego, kiedy jego wynik przy sposobie zadania pytania, czy chcesz by wiecznie mody, pikny, zdrowy i bogaty, jest waciwie przesdzony. Kilkakrotnie w czasie swojego wystpienia pan przewodniczcy powoywa si na racj stanu. Wypadaoby chyba przypomnie, e racja stanu to interes pastwowy i narodowy, ktry jest przedkadany nad inne interesy i normy, interes, ktry jest wsplny dla wikszoci obywateli i organizacji dziaajcych w pastwie lub poza jego granicami, lub na jego rzecz. Tak organizacj dzisiaj jest rwnie wspczesna Solidarno. Warto o tym pamita. W bardzo trudnym okresie przeksztace oraz toczcej si zimnej wojny John Fitzgerald Kennedy, obejmujc urzd prezydenta, powiedzia: Nie pytaj, co twj kraj moe zrobi dla ciebie, zapytaj, co ty moesz zrobi dla swojego kraju. Panie przewodniczcy, pan zdaje si pyta tylko o to, co nasze pastwo moe zrobi dzi dla pana,
Pose Andrzej Orzechowski:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Myl, e powinnimy czerpa z naszych historycznych dowiadcze. Moe przypomn sowa Stanisawa Staszica: Pierwszym obowizkiem czowieka jest pracowa. Tylko przez prac staje si obywatelem uytecznym. Nawizujc do historii, chciabym przypomnie, e w naszej historii mielimy taki wiek, jak zoty wiek XVI, kiedy bylimy silni nie tylko militarnie, ale i gospodarczo. Pojawia si te w naszej historii kocwka wieku XVIII z rozbiorami. Szanowni pastwo, dzisiaj ju paday tutaj liczby ponad 400 mld zaduenia polskiego to wanie donansowanie systemu emerytalnego z budetu. Jeli nic w tym systemie nie zmienimy, to, myl, krajowi grozi ekonomiczna katastrofa. Chciabym zada pytanie panu przewodniczcemu: Czy jest w stanie spojrze w oczy modym ludziom, w wieku 2025 lat, ale take tym modszym? Nic nie zmieniajc w systemie emerytalnym, fundujemy im naprawd trudne ycie w przyszoci. Dzikuj.
402

Dzikuj, panie pole. Pan pose Bogusaw Wontor. Jest pan pose Wontor? Nie ma pana posa. A wic pan pose Borys Budka, Platforma Obywatelska.
Pose Renata Butryn:

Panie Marszaku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Panie ministrze, chciaabym zapyta: Czy s takie rda nansowania, eby mona byo bez szkody dla naszego pastwa snansowa pomysy pani prof. Hrynkiewicz? Chciaabym te zwrci si do pana przewodniczcego: Gdzie pan by, panie przewodniczcy, w latach wzrostu gospodarczego za czasw rzdu PiS, kiedy nauczyciele upominali si o podwyki, eby nie mie ndznych emerytur? Nie dostaam wtedy jako nauczyciel ani zotwki podwyki. Dzikuj. (Oklaski)
Pose Borys Budka:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Panie Przewodniczcy! Teraz nie strach wchodzi na mwnic, bdc w modym wieku, bo nie ma tej pani, ktra tak piknie obrazia mojego koleg klubowego, wic mog skupi si na pytaniu skierowanym do pana przewodniczcego. Ot pytanie, ktre proponujecie pastwo w referendum, jest wyjtkowo atwe, jeli chodzi o udzielenie na nie odpowiedzi. Kierujecie si pastwo sondaami. Jestem posem ze lska i wiem, jak niesprawiedliwe mog by niektre sondae. Panie przewodniczcy, czy zdecydowalibycie si pastwo zapyta spoeczestwo na przykad o to, czy powinno si odebra moliwo przechodzenia na szybsz emerytur wybranych grup zawodowych? Wie pan, e 70% odpowiedzi brzmi: tak. A wie pan, jak bardzo jest to niesprawiedliwe na przykad wobec ludzi pracujcych ciko na lsku? Dzikuj. (Oklaski)

Dzikuj. Pan pose Waldemar Sugocki, Platforma Obywatelska.
Pose Waldemar Sugocki:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Panie Przewodniczcy! Dzisiaj podczas debaty powiconej rozpatrzeniu obywatelskiego wniosku o przeprowadzenie referendum oglnokrajowego w sprawie o szczeglnym znaczeniu dla pastwa i obywateli dotyczcej powszechnego wieku emerytalnego kobiet i mczyzn przed gmachem Sejmu protestowao kilka tysicy Polakw. Mam pytanie... (Penomocnik Grupy Obywateli Piotr Duda: Kilkanacie tysicy.) Kilkanacie tysicy, poprawia mnie pan przewodniczcy. W zwizku z tym, panie przewodniczcy, mam pytanie: Czy to jedyna forma debaty, rozmowy na onie zwizku o przyszoci Polek i Polakw w kontekcie podwyszenia wieku emerytalnego? Jeeli nie, to bardzo prosz, panie przewodniczcy, o scharakteryzowanie innych form dialogu wewntrzzwizkowego i bardzo prosz o informacj, jak paskie koleanki i pascy koledzy oceniaj take inne propozycje by moe pastwo macie rwnie swoj propozycj w tym zakresie. Bardzo prosz o jej prezentacj. Dzikuj bardzo. (Oklaski)

Dzikuj bardzo. Pani pose Domicela Kopaczewska, Platforma Obywatelska.
Pose Domicela Kopaczewska:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Wszyscy narzekamy, e jest nas tak mao, e rodzi si tak mao dzieci, ale moja koleanka wystpujca przed chwil zaprzeczya tej regule. Poniewa wprowadzilimy wiele ustaw prorodzinnych ustawa obkowa, zwikszenie liczby miejsc w przedszkolach chciaabym zapyta, jest to pytanie do rzdu, jakie dalsze dziaania, na nastpne lata, podejmie rzd, aby rzeczywicie ta polityka prorodzinna, oprcz tego, e si wszyscy kochamy, pozwolia na to, aby rodzio si wicej dzieci. Dzikuj bardzo. (Oklaski)

Dzikuj bardzo. Pytanie zadawa bdzie pose Janusz Cicho, Platforma Obywatelska. Nie widz pana posa. Pani posanka Zoa Czernow, Platforma Obywatelska.

Dzikuj bardzo. Pani pose Renata Butryn, Platforma Obywatelska.
403
Pose Zoa Czernow:

Panie Marszaku! Panowie Ministrowie! Panie Przewodniczcy! Wysoka Izbo! Zmiany wieku emerytalnego dla kobiet w penym zakresie dotycz osb modych, poniej 40. roku ycia. Konsultacje z modymi kobietami, ktre prowadziam w moim okrgu wyborczym, wskazuj na wysok akceptacj proponowanych zmian. I moje pytanie na tym tle: Jak szeroko prowadzono konsultacje z osobami modymi? Sdz, e sondae byyby inne. Dzikuj bardzo. (Oklaski)

Dzikuj bardzo. (Pose Marek Rzsa: Ale na rne badania si powoywalicie.) I na tym zakoczylimy pytania. Teraz zwrc si do strony rzdowej. Rzd pana premiera reprezentowa bdzie minister pracy i polityki spoecznej Wadysaw Kosiniak-Kamysz. Prosz, panie ministrze, o odniesienie si do plonu debaty.

Dzikuj bardzo. Pytanie zadawa bdzie pan pose Tomasz Lenz, Platforma Obywatelska.
Minister Pracy i Polityki Spoecznej Wadysaw Kosiniak-Kamysz:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Zanim zaczn odpowiada na pytania, opowiem, na jakim etapie jest proces legislacyjny nad projektem, na razie ministerialnym, bo to nie jest jeszcze projekt ustawy, ktry przyj rzd. W cigu najbliszych dni projekt bdzie rozpatrywany przez komitet stay Rady Ministrw. Trwa analiza uwag zgoszonych w ramach konsultacji spoecznych, nastpnie rozpatrzy go Rada Ministrw i dopiero wtedy bdzie etap debaty parlamentarnej. Jeeli chodzi o dialog i konsultacje spoeczne, ktre byy prowadzone, one odbyway si w Komisji Trjstronnej, w zespole do spraw ubezpiecze, ktry od momentu przedstawienia i zaprezentowania projektu ustawy zbiera si cyklicznie co tydzie. Projekt by omawiany rwnie na posiedzeniach prezydium Komisji Trjstronnej, a take na posiedzeniu plenarnym z udziaem pana premiera. Ponadto w regionach odbyy si posiedzenia wojewdzkich komisji dialogu spoecznego. I wanie w wyniku tych konsultacji prowadzonych w oparciu o Komisj Trjstronn, jak rwnie wielu spotka prowadzonych z rnymi rodowiskami, spotka, ktre odbywali czonkowie rzdu, ten pierwotny projekt bdzie wzbogacony o rozwizania dotyczce czciowych emerytur, do ktrych prawo kobiety bd miay od 62. roku ycia, a mczyni od 65. roku ycia. Te czciowe emerytury w wysokoci 50% bdzie mona czy z dalsz aktywnoci zawodow, z dalsz prac. Warto emerytury bdzie obliczana na podstawie wyliczonej na dzie zgoszenia wniosku o przyznanie emerytury czciowej i ta suma wypaconych wiadcze emerytalnych bdzie pniej odejmowana od zgromadzonego kapitau. W momencie gdy osoba uzyska ustawowy wiek emerytalny i wystpi o doywotni emerytur, to ta warto emerytury bdzie ponownie przeliczana. Oprcz tego elementu dotyczcego emerytur czciowych w wyniku dyskusji, ktra trwaa, i elementw zwizanych z polityk prorodzinn, bo tego te byo bardzo duo w tej dyskusji, debacie publicznej, paday tutaj dzisiaj pytania w sprawie tego, jakie s dalsze plany rzdu w celu wsparcia polityki proro-
Pose Tomasz Lenz:

Panie Marszaku! Pytanie do wnioskodawcy: Czy zwizek zawodowy Solidarno podejmie trud odejcia od bycia instrumentem tej lub innej partii politycznej i czy dla dobra pracownikw najemnych sprbuje by na scenie spoecznej podmiotem niezalenym od wpyww politycznych, zacznie realnie dziaa na rzecz ludzi, ktrych zwizki zawodowe reprezentuj wedug oglnie przyjtych na wiecie standardw? Taki zwizek, panie przewodniczcy, na pewno bdzie mg realnie wpywa na decyzje, na ktrych mu zaley, a ju na pewno, jeli odetnie ppowin wic zwizek z Jarosawem Kaczyskim i Zbigniewem Ziobr. Dzikuj bardzo. (Oklaski)

I jako ostatni pytanie zadawa bdzie pan pose Marek Rzsa, Platforma Obywatelska.
Pose Marek Rzsa:

Dzikuj. Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Jako e ostatniemu przyszo mi zada pytanie, to zaczn nieco artobliwie, nawizujc do moich przedmwcw, ktrzy mwili o pytaniu referendalnym. Ja te jestem kontestatorem tego, bo ono mi si kojarzy z kierowc, ktry przeprowadzaby referendum wrd pasaerw, czy ma hamowa przed zakrtem, czy nie. A teraz powanie, panie przewodniczcy dwa pytania. Panie przewodniczcy pytania do wnioskodawcw. Czy wnioskodawcy znaj opinie, komentarze i zdanie co do projektu reformy emerytalnej modych ludzi, 20- i 30-latkw, i czy w tej grupie wiekowej, w tej populacji prowadzilicie pastwo badania? Jeeli tak, to jakie s wyniki? Dzikuj. (Oklaski) (Gos z sali: Brawo!) (Gos z sali: Nie byy potrzebne takie badania.)
404
Minister Pracy i Polityki Spoecznej Wadysaw Kosiniak-Kamysz dzinnej. Planuje si oskadkowanie czasu powiconego na wychowanie dzieci odpowiednio do obecnych rozwiza stosowanych w przypadku urlopu wychowawczego i ta zmiana miaaby dotyczy zarwno osb prowadzcych dziaalno gospodarcz, jak i osb ubezpieczonych w KRUS i co wane, dotyczy bdzie te tych rodzicw, tych osb, ktre nie s ubezpieczone w adnym systemie, ani w ZUS, ani w KRUS. To bdzie te element wsparcia polityki prorodzinnej. Tak jak byo mwione, w ostatnich latach doszo do wyduenia urlopw macierzyskich i ta polityka bdzie kontynuowana. Chodzi o dodatkow cz urlopu macierzyskiego, ktra od roku 2014 wyniesie 6 tygodni. Od tego roku urlop ojcowski wynosi 2 tygodnie. Jeli chodzi o wyrok Trybunau Konstytucyjnego, to prawda, e w tym orzeczeniu zostao zawarte uprzywilejowanie wyrwnawcze dotyczce zrnicowania wieku emerytalnego kobiet i mczyzn. Do tego orzeczenia zgoszone zostay trzy zdania odrbne. Trybuna wskazuje na potrzeb zrwnania wieku emerytalnego kobiet i mczyzn. Program osonowy, ktrego dotyczyy pytania, a ktry bdzie wprowadzony, ma dy do zwikszenia aktywnoci zawodowej osb dojrzaych, wyrwnywania szans i rwnoci pci na rynku pracy i zgodnie z projektem ustawy bdzie on sformuowany do koca 2014 r. Jakie bd oszczdnoci w najbliszych 3 latach? Jeeli chodzi o decyt w zakresie Funduszu Ubezpiecze Spoecznych, to w perspektywie tych 3 lat zmniejszy si on o ok. 400 mln z. W pierwszym roku funkcjonowania ustawy tych oszczdnoci nie bdzie, w drugim to bdzie 100 mln z, w trzecim 300 mln z. Szanowni Pastwo! Myl, e nad tym elementem bdziemy dyskutowa na posiedzeniach komisji i na posiedzeniach plenarnych, bo wtedy bdziemy ju zna ten ostateczny projekt rzdowy, ta dyskusja bdzie tutaj kontynuowana. Jeeli chodzi o pytanie, czy ten projekt bdzie jeszcze przedstawiany na posiedzeniu Komisji Trjstronnej, to tak, zostanie on zaprezentowany. Taka te bya deklaracja na posiedzeniu plenarnym. Po przyjciu ostatecznych rozwiza projekt zostanie zaprezentowany na posiedzeniu Komisji Trjstronnej. Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Dzikuj bardzo.

Dzikuj bardzo. Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Na pocztku chciabym si odnie do pytania, ktre zada, a tak faktycznie zakwestionowa w nim wano merytoryczn, nie tylko merytoryczn, ale przede wszystkim prawn tego referendum, pan pose Rosati. Ja chciabym spyta pana posa, czy pan pose podwaa, e tak powiem, pismo i opini pani marszaek Sejmu. To jest pismo, w ktrym pani marszaek Kopacz stwierdza, e po przeprowadzeniu czynnoci sprawdzajcych, dotyczcych formy i treci wniosku, a take prawidowoci zoenia wymaganej liczby co najmniej 500 tys. podpisw, podpisw obywateli popierajcych wniosek, okazao si, e wymogi okrelone w ustawie o referendum oglnokrajowym zostay spenione. Tylko tyle. Wymogi prawne zostay spenione. Gdyby pani marszaek miaa wtpliwoci, to na pewno by si zwrcia do Pastwowej Komisji Wyborczej, bo to ona jest wadna wyda opini w tym temacie. To jedna sprawa. Druga sprawa to strona merytoryczna. Jeszcze raz powtrz to, co mwiem w swoim wystpieniu. Ot to nie dotyczy rodkw budetu pastwa, tylko pienidzy ludzi. To s skadki obywateli i oni maj prawo w tym temacie si wypowiedzie. Od razu te chciabym powiedzie, a take przeprosi posw, ktrzy skierowali do mnie swoje pytania, e na pewno na wszystkie nie odpowiem, ale zgodnie z regulaminem Sejmu po otrzymaniu stenogramu odpowiem pastwu na te pytania pisemnie. Chciabym si odnie do kilku kwestii, aby nie zajmowa zbyt duo czasu. Pan pose Cezary Tomczak, jeeli dobrze mwi (Pose Domicela Kopaczewska: Tomczyk.) Przepraszam bardzo, Tomczyk. Pan pose mwi o wieku emerytalnym. Jeszcze raz powtrz to, co mwiem. Wiek, ktry obowizuje w tej chwili, czyli 60 lat i 65 lat, jest wiekiem minimalnym. Ja cay czas powtarzam, bo tu jest niezrozumienie, e my nie jestemy przeciwko temu, aby Polacy pracowali duej. Tyle e rzd jest od tego i w swoim wystpieniu mwiem o tych wszystkich sprawach, ktre musimy zrobi, mwi, e musimy zrobi, cho powinien to zrobi rzd, ale my jestemy do pomocy aby stworzy Polakom warunki, eby mogli duej pracowa. Polacy chc duej pracowa, tylko musz mie ku temu warunki. Kolejne pytanie w sprawie referendum byo pytaniem o to, czy w referendum maj prawo wypowiada si osoby, ktrych to nie bdzie dotyczy. Powiem tak: pytanie kompletnie nie na temat. Szanowni pastwo, podam tylko dwie kwestie. Po pierwsze, to jest tak, e to pytanie dotyczy wszystkich obywateli, kady obywatel ma prawo wyborcze i ma prawo si wypowiedzie, obojtne jest to, czy to jest dwudziestolatek, czy stulatek. Tak e zadawanie tego rodzaju pytania jest nie na miejscu. Po drugie, dotyczy to kadego, nie tylko modego, dlatego e starsza osoba (Gwar na sali)

Dzikuj panu ministrowi. Prosz o zabranie gosu penomocnika wnioskodawcw wniosku o przeprowadzenie referendum pana przewodniczcego Piotra Dud. (Oklaski) Panie przewodniczcy, uprzejmie prosz.
405
Penomocnik Grupy Obywateli Piotr Duda Pani pose, ja byem spokojny, gdy pani zadawaa pytania. Kady ma prawo, nawet osoba osiemdziesicioletnia. Gosujc dzi w referendum nad przyszoci modych ludzi, ta starsza osoba ma w jakim stopniu na to wpyw, tak powinno by, bo bdzie to skutkowao tym, e to ta osoba bdzie si opiekowaa wnukami, rodzin. To nie ma znaczenia? Ma znaczenie. Jest te druga strona. Jeeli popatrzymy na to w taki sposb, e bdziemy kwestionowali to, e jaka grupa zawodowa lub wiekowa ma prawo wypowiedzie si co do pytania w referendum, to trzeba powiedzie, e jest to nie na miejscu. Kady obywatel ma prawo wyborcze i ma prawo wzi udzia w referendum. To jest tak, jakby w przypadku referendum dotyczcego wejcia do Unii Europejskiej kto kwestionowa wypowiadanie si, przepraszam bardzo, dziewidziesiciodziewiciolatka, dlatego e jego to waciwie ju nie powinno interesowa. (Pose Magorzata Kidawa-Boska: To byo co innego.) To jest po prostu nie na miejscu. Kolejne pytanie dotyczyo dialogu spoecznego. Przepraszam, ale dialog wewntrzzwizkowy to jest sprawa Niezalenego Samorzdnego Zwizku Zawodowego Solidarno. Jeeli mam tu odpowiada na pastwa pytania nie ma pani pose z Gdaska, ktra zadawaa to pytanie to powiem w taki sposb. Zostaem przewodniczcym NSZZ Solidarno i tak samo mj poprzednik staraem si prowadzi dialog z rzdem. Mwi jako przewodniczcy Solidarnoci od padziernika 2010 r. Okazalimy wiele dobrej woli. W ubiegym roku 30 czerwca 60-tysiczna demonstracja w Warszawie pokazalimy, e jestemy, chcemy rozmawia. Pastwo doskonale o tym wiecie, e przedostatnie posiedzenie Komisji Trjstronnej odbyo si 11 lipca 2011 r. A w tym czasie co, nie dziao si nic? Dziao si i to jest najlepsza odpowied na pytanie o dialog. Po drugie, korzystalimy jako zwizek zawodowy z instrumentw, jakie daje nam demokracja. To pan premier Tusk obieca, gdy w 2009 r. podpisywalimy tzw. pakiet antykryzysowy, zobowiza si do tego w pkt 5 pakietu antykryzysowego, e do koca roku 2009 przygotuje harmonogram dojcia pacy minimalnej do poziomu 50% przecitnego wynagrodzenia. To by pkt 5 zobowizania pana premiera. I co? Zwizek zawodowy Solidarno w 2011 r. musia podj kolejn decyzj o zbieraniu podpisw pod projektem obywatelskim, bo kolejny raz pan premier Tusk nie dotrzyma sowa w tym temacie, i rzd. Dlatego okazujemy dobr wol, to zbieranie podpisw pod wnioskiem o referendum. Czy to jest wyjcie od razu na ulice? Nie. Wiedzc o tym, e ten dialog bdzie wyglda tak a nie inaczej. Na ostatnim posiedzeniu Komisji Trjstronnej pytaem pana premiera, nie ma pana ministra pracy, ale jest wielu wiadkw tego, czy projekt, ktry bdzie poprawiony lub prawie
w caoci zmieniony, dostaniemy do ponownej konsultacji. Pan premier powiedzia: nie, bo nie bdziemy wiecznie konsultowa. Zadaj wic pytanie: Co reprezentatywne zwizki zawodowe konsultoway przez 30 dni, czyli przez cay marzec? Co konsultoway? Jaki projekt, jeli on w tej chwili bdzie cakowicie inny i my go oczywicie ju do konsultacji nie dostaniemy? A propos konsultacji. Skoro wszyscy wok mwi, e ta ustawa bdzie dotyczy nastpnych pokole, ludzi modych w tej chwili, czyli lat 2030 czy 2040, to dlaczego taki popiech, e to trzeba zrobi w cigu jednego kwartau? Nie moemy zrobi kroku do tyu, usi, porozmawia i na zasadzie konsensusu przyj to do koca roku? Skd ten popiech? To jest kolejna kwestia. Jeeli chodzi o pytanie pana posa, ktry mwi, e jeeli faktycznie w Polsce bdzie problem demograczny, to czy wyra zgod, chocia nie mam do tego w ogle absolutnie kompetencji, po pierwsze, i skd w Polsce bd pracownicy, aby nie byo pustych mocy przerobowych. Powiem tak, mwiem o tym w swoim wystpieniu. Trzeba zrobi wszystko, mwi o polityce imigracyjnej, eby modzi ludzie wracali pracowa do Polski. Ale za 1500 z brutto pacy minimalnej oni nie wrc. To wpywa take na nasz demogra, bo, szanowni pastwo, czy mode maestwo, gdzie m zarabia 1500 z brutto, ona nie pracuje, bo musi zrobi miejsce pracy dla mamy, ktra pracuje do 67. roku ycia, wiadomie zdecyduje si na dziecko lub wrci pracowa do Polski? Nie. Kolejna sprawa. Pan minister Rostowski w swoim wystpieniu mwi, e w tej kwestii, ktr cytowaem, minister Rostowski si pomyli. To ju nie pierwsza pomyka pana ministra i boj si, e minister nansw naszego rzdu tak czsto si myli. Tak e mam obawy, panie ministrze, o te sprawy, pomyki, mylenie si, o ktrym pan mwi. Kolejna sprawa. Pan Kopyciski z Ruchu Palikota mwi: Po co robi referendum i marnowa pienidze, skoro i tak sondae wskazuj na to, e Polacy opowiedz si za wnioskiem, ktry zoya Solidarno. Nie ma pana posa, ale powiem tak. Panie pole, nie jest tak do koca. Bo gdybymy tylko patrzyli na sondae, to po co robi wybory parlamentarne, skoro i tak z sonday wynika od ilu lat, e wygrywa Platforma, na drugim miejscu jest PiS, cho tam s jeszcze wahania itd. Ale nie do koca tak jest, bo gdyby wierzy sondaom, to Ruchu Palikota nie byoby dzisiaj w parlamencie (Oklaski), czyli wybory byy potrzebne. I referendum te jest potrzebne. Jeszcze raz przypomn, e zwizek zawodowy Solidarno i w moim wystpieniu staraem si przedstawia sprawy merytorycznie jest za przedueniem aktywnoci zawodowej Polakw. Od nas wszystkich zaley, od rzdu, take od strony spoecznej, eby zrobi wszystko, aby wyduy aktywno zawodow Polakw. I tylko tyle. Teraz chciabym si odnie do tego, co pan pose Rosati mwi o serialu lmowym, nazwijmy to tak,
406
Penomocnik Grupy Obywateli Piotr Duda o pani Teresie i pani Joannie. To ja to tak moe spuentuj. Pani Teresa, jak pan mwi, panie pole, gdyby przesza dzisiaj na emerytur w wieku 60 lat, toby dostaa 800 z. Gdyby pani Joanna przesza na emerytur w wieku 67 lat (Pose Teresa Piotrowska: Ale my tak mwimy. Trzeba sucha.) toby dostaa moe odwrotnie, niewane, czy pani Joanna czy pani Teresa, chodzi o pienidze 1500. Tylko trzeba mwi ca prawd, a nie pprawd. Bo pani Teresa, jeeli przejdzie na czstkow emerytur w wieku 62 lat, to dostanie 400 z, a kiedy osignie wiek emerytalny, 67 lat, to nie dostanie 1500, bo wykorzysta ju cz swojego kapitau. Tak wic trzeba mwi prawd, a nie pprawd. (Oklaski) To jest to, o czym mwiem w swoim wystpieniu. Kompromis pana premiera Tuska i pana premiera Pawlaka polega na tym, e mamy pracowa a do mierci albo szybciej umrze z godu. Kolejne pytanie, ktre A waciwie nie bd zajmowa pastwu wicej czasu. Tak jak mwiem, posom, na ktrych pytanie nie odpowiedziaem, po otrzymaniu stenogramu odpisz, odpowiem pisemnie. Chciabym jeszcze raz bardzo podzikowa tym posankom i posom, ktrzy w tej dyskusji starali si merytorycznie rozmawia o przyszoci naszego systemu emerytalnego, podzikowa rzdowi, panu premierowi za dyskusj i za obecno, bo to te jest bardzo wane, i jeszcze raz do pastwa zaapelowa o to, abycie pastwo poparli wniosek Solidarnoci, bo to jest bardzo wane dla wszystkich Polakw. Naprawd staram si by czowiekiem, ktry odpowiada za swoje sowa i czyny, i o to was bardzo prosz. A mwic o tym bezpieczestwie, o co pytaa pani pose, o demonstrantach, to powiem w taki sposb. Siedzc tam, po lewej stronie, cay czas draem, eby nie doszo tam do czego, gdy wypowiedzia pan premier te sowa. Dlatego wyszedem do demonstrantw, powiedziaem im, eby rozeszli si do domw, odjechali, bo przecie ju wysuchali wystpie klubowych i wiedz, jak poszczeglne kluby bd gosowa, podzikowaem im. Jestem odpowiedzialny za sowa i czyny, co nie znaczy, e nad pewnymi sprawami czowiek nie jest w stanie do koca zapanowa. (Gos z sali: Przewidywa.) Prosz? (Gos z sali: Przewidywa.) Przewidywa to powinien rzd, jeeli nie prowadzi dialogu spoecznego. (Oklaski) (Gos z sali: Brawo!) Tak e moemy si tak przerzuca, wie pan. Ja naprawd wykazuj duo dobrej woli. Jakby tak trao na inne zwizki zawodowe w innych krajach, to naprawd sytuacja by nie bya taka pokojowa, jak jest teraz. (Oklaski) I jedno mog z tego miejsca powiedzie. Niezalenie od tego, jak pastwo zagosuj, to dla nas, dla
mnie, dla tych 2 mln ludzi nic dzisiaj si nie koczy, dzisiaj si dopiero zaczyna. (Oklaski) I to jest... (Gos z sali: Niech pan nie straszy.) Nie, ja tylko mwi, e dla nas nic si nie koczy, w takim oto kontekcie. Widzi pan, pan mwi, e strasz, a ja mwi, e chc rozmawia z panem premierem merytorycznie. Bdzie kolejny projekt, mam nadziej, e z panem premierem si spotkamy, pan premier mwi, e nam projekt przedstawi, a pan ju mwi, e strasz. Nie. Widzi pan, to siedzi u pana w gowie tylko tego rodzaju dziaania. (Oklaski) Tylko tyle. Prosz was i dzikuj wam bardzo za takie przyjcie, wszystkim, naprawd, z caego serca. A ju tak dla rozlunienia powiem na sam koniec: Panie Waldku, pan si nie boi, pan zagosuje za referendum. (Wesoo na sali) Dzikuj bardzo. (Oklaski)

Dzikuj penomocnikowi wnioskodawcw panu przewodniczcemu Piotrowi Dudzie. W trybie sprostowania, prosz. (Gos z sali: Nie, panie marszaku.) (Gos z sali: Niech pan usidzie.)

Panie przewodniczcy, po pierwsze, mwic o skutkach budetowych, oczywicie nie miaem na myli rodkw zgromadzonych przez samych odkadajcych na swj lar emerytalny, to s oczywicie pienidze do nich nalece. Mwic o rodkach budetowych, mwiem o tym, e moe nastpi sytuacja, w ktrej budet bdzie musia dopaca do minimalnych emerytur. I taka sytuacja nastpi, jeli wiek emerytalny nie zostanie podniesiony. To po pierwsze. Po drugie, podany przeze mnie przykad, wida niezgrabny, z pani Teres i z pani Joann, odnosi si do pytania referendalnego. Nie odnosi si do propozycji wczorajszego kompromisu i czstkowych emerytur, tylko byo to porwnanie sytuacji dwch kobiet, z ktrych jedna przejdzie na emerytur w wieku lat 60, a druga w wieku lat 67. I rnica jest taka, jak midzy 900 z obecnie i 1500 z. Tyle chciaem wyjani. (Oklaski)

Dzikuj bardzo. Zamykam dyskusj*). Do gosowania nad wnioskiem o przeprowadzenie referendum przystpimy w bloku gosowa. *) Teksty wystpie niewygoszonych w zaczniku nr 1.
Projekt uchway w sprawie uczczenia pamici Jana Rybkowskiego w 100. rocznic Jego urodzin. Punkty 1. i 13. porzdku dziennego gosowanie
407
Wicemarszaek Jerzy Wenderlich Gosowania rozpoczn si o godz. 18, a wic prosibym, eby moe si nie rozchodzi, tak ebymy byli na sali par minut przed t godzin. Ogaszam przerw. (Przerwa w posiedzeniu od godz. 17 min 44 do godz. 18 min 01)
twrczo lmowa moe by dla nas wszystkich wana. Dlatego proponuj przyjcie uchway: W 100. rocznic urodzin Jana Rybkowskiego wybitnego polskiego twrcy lmowego, pedagoga, wielkiego Polaka i patrioty Sejm Rzeczypospolitej Polskiej czci Jego pami i wyraa uznanie dla Jego dorobku artystycznego. Dzikuj. (Oklaski)
Marszaek:
Dzikuj bardzo, pani pose. Wysoka Izbo! Proponuj, aby Sejm podj uchwa w sprawie uczczenia pamici Jana Rybkowskiego w 100. rocznic Jego urodzin. (Zebrani wstaj, oklaski) Stwierdzam, e Sejm podj uchwa w sprawie uczczenia pamici Jana Rybkowskiego w 100. rocznic Jego urodzin. Powracamy do rozpatrzenia punktu 1. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Skarbu Pastwa o rzdowym projekcie ustawy o uchyleniu ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji oraz o zmianie niektrych innych ustaw. Sejm wysucha sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posa Adama Szejnfelda oraz przeprowadzi dyskusj. W dyskusji nie zgoszono poprawek. Przystpujemy do trzeciego czytania. Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 252. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem w caoci projektu ustawy o uchyleniu ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji oraz o zmianie niektrych innych ustaw, w brzmieniu proponowanym przez Komisj Skarbu Pastwa, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 454 posw. Za oddao gos 454 posw, bez gosw przeciwnych i wstrzymujcych si. Stwierdzam, e Sejm uchwali ustaw o uchyleniu ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji oraz o zmianie niektrych innych ustaw. Powracamy do rozpatrzenia punktu 13. porzdku dziennego: Rozpatrzenie obywatelskiego wniosku o przeprowadzenie referendum oglnokrajowego w sprawie o szczeglnym znaczeniu dla pastwa i obywateli dotyczcej powszechnego wieku emerytalnego kobiet i mczyzn. Sejm wysucha uzasadnienia wniosku o przeprowadzenie referendum przedstawionego przez penomocnika grupy obywateli pana Piotra Dud oraz przeprowadzi dyskusj. Przechodzimy do gosowania. Sejm zgodnie z art. 66 ust. 2 regulaminu Sejmu podejmuje uchwa w sprawie przyjcia wniosku
Marszaek:
Wznawiam obrady. Prezydium Sejmu, po zasigniciu opinii Konwentu Seniorw, przedoyo wniosek w sprawie zmian w skadach osobowych komisji sejmowych. Wniosek ten zosta paniom i panom posom dorczony w druku nr 272. W zwizku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorw, podjam decyzj o uzupenieniu porzdku dziennego o ten punkt. Przystpujemy do rozpatrzenia punktu 14. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury i rodkw Przekazu o poselskim projekcie uchway w sprawie uczczenia pamici Jana Rybkowskiego w 100. rocznic Jego urodzin (druki nr 184 i 242). Prosz o zabranie gosu sprawozdawc komisji pani pose Magorzat Kidaw-Bosk.
Pose Sprawozdawca Magorzata Kidawa-Boska:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt rekomendowa Sejmowi przyjcie uchway w sprawie uczczenia 100. rocznicy urodzin Jana Rybkowskiego. Jest to uchwaa, ktr Komisja Kultury i rodkw Przekazu przyja wyjtkowo jednomylnie posta Jana Rybkowskiego nie budzia adnych kontrowersji, tym bardziej e 4 kwietnia 2012 r. bdziemy obchodzili 100. rocznic jego urodzin, a w tym roku obchodzimy take 25. rocznic jego mierci. Jest to bardzo dobry czas, eby przypomnie t posta, bo waciwie nie ma chyba na sali osoby, ktra nie znaaby jego twrczoci lmowej, bo prawie kady widzia przynajmniej jeden lm z trylogii o panu Anatolu ze wietn rol Fijewskiego. Wiele pokole Polakw wychowao si na jego realizacji literatury polskiej. Wszyscy ogldali Chopw, znaj Granic i Rodzin Poanieckich, a na pewno nie ma tutaj osoby, ktra nie ogldaaby serialu telewizyjnego Kariera Nikodema Dyzmy ze wspania rol Romana Wilhelmiego. Rybkowski zrobi okoo kilkudziesiciu lmw i wiele seriali telewizyjnych. Drug bardzo wan czci jego ycia byo nauczanie w szkole lmowej. Dlatego wydaje mi si, e to wspaniale, e Sejm po raz pierwszy dostrzeg, e take
408 Marszaek

Punkty 13. i 2. porzdku dziennego gosowanie
Marszaek:
Czas si skoczy.
o przeprowadzenie referendum bezwzgldn wikszoci gosw w obecnoci co najmniej poowy ustawowej liczby posw. Przyjcie tego wniosku bdzie oznaczao, e Sejm zgodnie z art. 66 ust. 3 regulaminu Sejmu podj decyzj o skierowaniu go do Komisji Ustawodawczej w celu przygotowania i przedstawienia projektu uchway o przeprowadzeniu referendum. O gos w celu zadania pytania poprosi pan pose Dariusz Joski. Ustalam czas na zadanie pytania na 1 minut. Bardzo prosz.
Pose Dariusz Joski:

Kto bdzie paci skadki na emerytury? Dzikuj. (Oklaski) (Gos z sali: Brawo!)
Marszaek:
Dzikuj, panie pole. Przystpujemy do gosowania. (Pose Jadwiga Winiewska: A odpowied?) Kto z pa i panw posw jest za przyjciem wniosku o przeprowadzenie referendum oglnokrajowego w sprawie o szczeglnym znaczeniu dla pastwa i obywateli dotyczcej powszechnego wieku emerytalnego kobiet i mczyzn, zawartego w druku nr 254, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 455 posw. Wikszo bezwzgldna wynosi 228. Za wnioskiem zagosowao 180 posw, przeciwnego zdania byo 233 posw, wstrzymao si od gosu 42 posw. Stwierdzam, e Sejm wobec nieuzyskania bezwzgldnej wikszoci gosw nie uwzgldni wniosku. (Gos z sali: Haba! Haba!) Powracamy do rozpatrzenia punktu 2. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ochrony rodowiska, Zasobw Naturalnych i Lenictwa o poselskim projekcie uchway w sprawie rozpoczcia przez rzd... (Penomocnik grupy obywateli Piotr Duda wychodzi z sali, posowie Klubw Parlamentarnych Prawo i Sprawiedliwo oraz Solidarna Polska wstaj, klaszcz i skanduj: Solidarno! Solidarno! Solidarno!) (Gos z sali: Dzikujemy!) Powracamy do rozpatrzenia punktu 2. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ochrony rodowiska, Zasobw Naturalnych i Lenictwa o poselskim projekcie uchway w sprawie rozpoczcia przez Rzd RP renegocjacji pakietu klimatyczno-energetycznego na szczeblu Unii Europejskiej z respektowaniem zobowiza Stron Konwencji Klimatycznej ONZ i Protokou z Kioto. Sejm wysucha sprawozdania komisji przedstawionego przez pani pose Ew Wolak oraz przeprowadzi dyskusj. Przechodzimy do gosowania. Komisja wnosi o odrzucenie projektu uchway zawartego w druku nr 142. Odrzucenie tego wniosku bdzie oznaczao, e Sejm skierowa projekt uchway do Komisji Ochrony rodowiska, Zasobw Naturalnych i Lenictwa w celu ponownego rozpatrzenia.
Pose Dariusz Joski:

Pani Marszaek! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Sojusz Lewicy Demokratycznej poprze wniosek o przeprowadzenie referendum, wniosek Solidarnoci. (Gos z sali: Naprawd?) Ale Sojusz Lewicy Demokratycznej rwnie zbiera podpisy. (Poruszenie na sali) Jeli dzisiaj ten wniosek nie przejdzie, SLD zoy swj wniosek. (Gos z sali: Szybciutko.)
Marszaek:
Pytanie, panie pole.
Pose Dariusz Joski:

Panie Premierze! Bardzo czsto zarwno pod wnioskiem Solidarnoci, jak i naszym podpisywali si modzi ludzie. Podpisywali si, bo mwi, e nie chc pracowa po 45, 50 lat. Pytali, jakie propozycje ma rzd, aby modzi ludzie nie wyjedali z tego kraju, ale mogli tutaj, w tym kraju, podpisywa umowy o prac.
Marszaek:
Panie pole, prosz zmierza do konkluzji i zada pytanie.
Pose Dariusz Joski:

Chciabym pana premiera zapyta: Co chce pan zrobi z tym dramatycznym raportem Komisji Europejskiej mwicym, e 85% modych ludzi do 24. r.. ma podpisane umowy mieciowe i nie odprowadza skadek? Mam pytanie, panie premierze: Co pan chce z tym (Dzwonek) zrobi, bo modzi ludzie przestali paci skadki? (Gos z sali: Nic.)

409
Marszaek (Gos z sali: Pani marszaek) Pan pose w celu zadania pytania? 1 minuta. Bardzo prosz.
Pose Jan Szyszko:

i tym samym rozpocznie konieczny proces renegocjacji dyrektyw pakietu
Pose Jan Szyszko:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Panie Premierze! W dniu, kiedy zgodnie z prawem mielimy rozpocz wystawianie rachunku za polskie osignicia redukcyjne dwutlenku wgla podczas COP 14 w Poznaniu, pojecha pan, panie premierze, do Brukseli i przyj pakiet klimatyczno-energetyczny. Tam na konferencji prasowej powiedzia pan, e podpisany pakiet jest wielkim sukcesem na skal sukcesu rzdu Kazimierza Marcinkiewicza. Polska dostanie 60 mld euro. Wraz z upywem czasu sukces mala i nik autor sukcesu. Okazao si bowiem, e pakiet klimatyczno-energetyczny to zniweczenie polskich osigni w ramach protokou z Kioto. Przyjcie w pakiecie takich dyrektyw jak wpychanie dwutlenku wgla pod ziemi za 100 euro za ton czy przyjcie praktycznie 2005 r. jako roku bazowego to blokada polskich przeogromnych zasobw energetycznych, to niszczenie krajowego bezpieczestwa energetycznego, to niebotyczny wzrost cen energii od roku 2013 (Dzwonek), to ucieczka kapitau z Polski. W efekcie to brak pienidzy, a w demagogii ignorantw konieczno podwyszenia wieku emerytalnego
Marszaek:
Panie pole, czas min. Dzikuj panu bardzo, prosz zaj miejsce.
Pose Jan Szyszko:

Ma pan handicap, wygra pan dzisiaj proces w Unii Europejskiej, 400 mld (Oklaski)
Marszaek:
Bardzo panu dzikuj, panie pole. Przystpujemy do gosowania nad wnioskiem komisji o odrzucenie projektu uchway w caoci. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem wniosku o odrzucenie w caoci poselskiego projektu uchway w sprawie rozpoczcia przez Rzd RP renegocjacji pakietu klimatyczno-energetycznego na szczeblu Unii Europejskiej z respektowaniem zobowiza Stron Konwencji Klimatycznej ONZ i Protokou z Kioto, zawartego w druku nr 142, zechce podnie rk i nacisn przycisk? Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 455 posw. Za oddao gos 273 posw, przeciwnego zdania byo 181 posw, 1 pose wstrzyma si od gosu. Stwierdzam, e Sejm wniosek o odrzucenie przyj. Powracamy do rozpatrzenia punktu 3. porzdku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny. Sejm wysucha uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez pana posa Michaa Kabaciskiego oraz przeprowadzi dyskusj. W dyskusji zgoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu. Poddam ten wniosek pod gosowanie. Pan pose Kabaciski zgosi si w celu zadania pytania. Przypominam: 1 minuta. Bardzo prosz.
Marszaek:
Przykro mi bardzo, panie pole, nie wykorzysta pan swojego czasu na zadanie pytania. Dzikuj serdecznie.
Pose Jan Szyszko:

i w praktyce to dziaalno na szkod pastwa. Panie premierze
Marszaek:
Czas min, panie pole.
Pose Jan Szyszko:

czy pan premier zgadza si na pomoc Sejmu, w tym opozycji, i zagosuje za przyjciem uchway
Pose Micha Kabaciski:

Pani Marszakini! Panie Premierze! Wysoka Izbo! (Gwar na sali) Prosz o cisz. (Wesoo na sali, oklaski) Mam nadziej, e to, co robi Ruch Palikota, czyli rozpoczyna debat na temat racjonalizacji przepisw Kodeksu karnego, bdzie pocztkiem, ju nie-
Marszaek:
Dzikuj, panie pole, czas min.
410 Pose Micha Kabaciski

Punkty 3., 4. i 8. porzdku dziennego gosowanie
dugo przedstawimy kolejne projekty. Ale zgodnie z duchem tego, co powiedziaem podczas prezentacji projektu Takich sw uywaj polscy sdziowie, mwi wprost: nie budujmy sztucznie autorytetu instytucji i funkcjonariuszy publicznych w pastwie polskim. Budujmy je poprzez swoje dziaania, a nie w sposb sztuczny, jak to dzi robimy, poprzez przepisy. Zwracam si do wszystkich z prob o zagosowanie przeciwko odrzuceniu tego projektu. Dzikuj bardzo. (Oklaski)
Piosenkarki, rzebiarze to byy osoby, ktrym stawiano zarzuty na podstawie tego artykuu. W zwizku z tym jeeli nie chcemy sprawia, aby inne osoby bezwyznaniowe, ateici, agnostycy, czuy si pokrzywdzone z tego tytuu, i ich uczucia s mniej wane dla Wysokiej Izby ni uczucia religijne, zagosujmy przeciw odrzuceniu tego projektu w pierwszym czytaniu. Dzikuj. (Oklaski)
Marszaek:
Dzikuj. Prosz pastwa, aby nie naduywa tej formy. To nie jest czas na owiadczenia, tylko na zadawanie pyta. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny, zawartego w druku nr 240, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 455 posw. Za wnioskiem zagosowao 389, przeciw 66, przy braku posw wstrzymujcych si od gosu. (Gwar na sali) Stwierdzam, e Sejm wniosek przyj. Powracamy do rozpatrzenia punktu 8. porzdku dziennego: Informacja prezesa Rady Ministrw na temat projektu wdraanego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, ograniczajcego wymiar godzin lekcji historii w szkoach ponadpodstawowych. Sejm wysucha informacji przedstawionej przez minister edukacji narodowej pani Krystyn Szumilas oraz przeprowadzi dyskusj. W dyskusji zgoszono wniosek o odrzucenie przedstawionej informacji. Poddam ten wniosek pod gosowanie. Jego odrzucenie bdzie oznaczao, e Sejm przyj informacj do wiadomoci. Pani pose Marzena Dorota Wrbel z klubu Solidarna Polska poprosia o gos w celu zadania pytania. Informuj, pani pose, e czas na zadanie pytania to 1 minuta.
Marszaek:
Dzikuj, panie pole. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny, zawartego w druku nr 239, zechce podnie rk i nacisn przycisk? Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 454 posw. Za wnioskiem oddao gos 156 posw, przeciwnego zdania byo 297 posw, 1 pose wstrzyma si. (Oklaski) Stwierdzam, e Sejm wniosek odrzuci. Na podstawie art. 87 ust. 2 w zwizku z art. 90 ust. 1 regulaminu Sejmu kieruj ten projekt ustawy do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodykacjach w celu rozpatrzenia. Powracamy do rozpatrzenia punktu 4. porzdku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny. Sejm wysucha uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez pana posa Michaa Kabaciskiego oraz przeprowadzi dyskusj. W dyskusji zgoszono wniosek o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu. Poddam ten wniosek pod gosowanie. O gos w celu zadania pytania poprosi pan pose Armand Kamil Ryski, Ruch Palikota. Bardzo prosz. 1 minuta, panie pole, na zadanie pytania.
Pose Armand Kamil Ryski:

Pani Marszakini! Wysoka Izbo! To jest kolejny artyku Kodeksu karnego, ktry chcemy zracjonalizowa. W Polsce mamy blisko 170 zwizkw wyznaniowych i, jak pokazuje praktyka, zastosowano ten artyku tylko w przypadku, kiedy to fundamentalici katoliccy atakowali ludzi kultury lub ludzi sztuki. (Gos z sali: Pani marszaek, co to jest?) (Pose Rafa Grupiski: Pytanie.) (Pose Stanisaw Pita: Brednie do kwadratu.)
Pose Marzena Dorota Wrbel:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Jestemy oczywicie za odrzuceniem tej informacji. Natomiast moje pytanie dotyczy wniosku Solidarnej Polski, ktry zosta zoony dwa dni temu, wniosku opartego na art. 149 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, dotyczcego uchylenia dwch rozporzdze rozporzdzenia o podstawie programowej ksztacenia oglnego oraz rozporzdzenia dotyczcego ramowych planw nauczania.

Punkt 8. porzdku dziennego gosowanie
411
Pose Marzena Dorota Wrbel Chcemy uchylenia tych rozporzdze, bowiem ten model historii, ktry zaproponowao ministerstwo, jest dla nas nie do przyjcia. Chodzi o program nauczania, zwaszcza tych uczniw liceum, ktrzy wybior specjalizacj zwizan z naukami cisymi i przyrodniczymi. Ten model nauczania historii, ktry zaproponowano tym uczniom, nie jest nauczaniem historii, tylko raczej (Dzwonek) wytworem historiopodobnym. Przy tej propozycji metodycznej zaburzony zostanie obraz caoci dziejw Polski, uczniowie utrac poczucie tosamoci narodowej, poczucie zwizku z wasnym narodem.
dotyczy, prosz pastwa, bloku przyroda. (Dzwonek) To jest infantylne, eby w szkole redniej czy chemi, zyk, geogra. Co to za przygotowanie do studiw wyszych? Prosz pastwa, bardzo prosz o odrzucenie tej informacji. (Oklaski)
Marszaek:
O gos w celu zadania pytania poprosi rwnie pan pose Piotr Bau, Ruch Palikota. Bardzo prosz.
Pose Piotr Pawe Bau:

Pani Marszakini! Wysoka Izbo! Nie bdziemy pokazywa gestu zamanego banana, natomiast mamy pytanie do wnioskodawcw propos tego projektu. Dlaczego pastwo chcecie nam powiedzie, e 5 to jest wicej ni 6? (Gos z sali: No wanie.) Nawet osoby, ktre musiay godowa, przyznay racj i przestay godowa, e jednak 5 to jest mniej ni 6. Natomiast bdziemy si wstrzymywa, poniewa rwnie nie uzyskalimy od pani minister wyjanie, jak przebiega nasza reforma. To jest nasza reforma, naszych dzieci. Liczymy na to, e bdziemy mieli informacje. Pani minister, kiedy uzyskamy informacje o tym, jak przebiega reforma edukacji? Dzikuj. (Oklaski)
Marszaek:
Pani pose, czas min.

To jest dla nas nie do przyjcia. W zwizku z tym mam pytanie: Kiedy nasza propozycja zostanie poddana pod rozwag? Dzikuj. (Oklaski)
Marszaek:
Dzikuj bardzo, pani pose. Pani pose Elbieta Witek z klubu Prawo i Sprawiedliwo. Bardzo prosz. Rwnie celem zadania pytania? (Pose Elbieta Witek: Tak, tak.) Bardzo prosz.
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Prosz o zabranie gosu celem udzielenia odpowiedzi minister edukacji narodowej pani Krystyn Szumilas.
Pose Elbieta Witek:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! My te wnosimy o odrzucenie tej informacji. Mam w zwizku z tym pytanie do pani minister edukacji narodowej, poniewa nie usyszelimy tego w tej debacie. Pani minister, kiedy pani powie uczciwie tym, ktrzy nas suchaj, e pastwo realnie zmniejszacie liczb godzin historii? To, co proponujecie w klasach II i III szkoy ponadgimnazjalnej, to jest blok historia i spoeczestwo. Do tej pory takie bloki odbyway si w ramach zaj pozalekcyjnych. Historia bya traktowana jak powany przedmiot. Jeszcze raz powtarzam, pani minister, pani jest nauczycielem, doskonale pani wie, e eby czego si nauczy i umie potem analizowa, uoglnia, wyciga wnioski, o co pastwu chodzi, trzeba najpierw mie wiedz. A nie ma nic lepszego ni cige powtarzanie i utrwalanie. Kady nauczyciel to wie. Pani minister, prosz wyranie powiedzie tym godujcym, protestujcym, e pani zmniejsza liczb godzin historii, a nie zwiksza. To samo
Minister Edukacji Narodowej Krystyna Szumilas:

Pani Marszaek! Panie Premierze! Liczba godzin historii w liceum oglnoksztaccym i technikum wynosi w tej chwili 5, a od 1 wrzenia 2012 r. w technikum i liceum oglnoksztaccym liczba godzin historii bdzie wynosi 6. Z matematycznego punktu widzenia 6 jest wiksze od 5. (Poruszenie na sali) Dzikuj bardzo. (Oklaski)
Marszaek:
Przystpujemy do gosowania. (Poruszenie na sali) W jakim trybie, pani pose? (Pose Marzena Dorota Wrbel: W trybie sprostowania.) Bardzo prosz.
412

Punkty 8., 9. i 10. porzdku dziennego gosowanie

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Nie otrzymaam odpowiedzi na pytanie, w zwizku z tym zakadam, e pani minister mnie nie zrozumiaa. Nie pytaam o zmniejszenie liczby godzin. Pytaam o ukad treci programowych, a te s dla nas nie do przyjcia, bowiem to, co pastwo zaproponowalicie, jest nie tyle nauk historii, ile nauk wiedzy o kulturze albo socjologii. Tam nie ma ukadu chronologicznego, ktry porzdkowaby sposb mylenia, nie ma procesu przyczynowo-skutkowego. Tego nie wida. To jest propozycja fragmentaryczna od strony intelektualnej i niezwykle szkodliwa dla uczniw, ale te dla naszego poczucia tosamoci narodowej, dla cigoci pastwa polskiego. (Pose Jadwiga Winiewska: Tabloizacja.) Pytaam o to, kiedy pastwo zmienicie ten ukad treci, bo model ucznia, ktry uzyskujemy po przeprowadzeniu tego procesu nauczania, to bdzie model kosmopolity. To bdzie model czowieka, ktry bdzie w stanie odbiera jedynie opery mydlane, a nie myle w sposb racjonalny. (Oklaski)
Marszaek:
Dzikuj bardzo, pani pose. Czy pani pose Witek w trybie sprostowania? (Pose Elbieta Witek: Tak jest, w trybie sprostowania.) Bardzo prosz.
Pose Elbieta Witek:

Pani minister, pani chyba nie zrozumiaa mojego pytania. Prosiam, eby pani powiedziaa, ile godzin przedmiotu historia bdzie w szkole ponadgimnazjalnej, a nie historii i spoeczestwa, dlatego e ten przedmiot jest nowy. Spord 9 blokw nauczyciele rnych szk w caej Polsce mog sobie wybra 4 rne dziay. Prosz powiedzie, ile jest godzin historii jako przedmiotu. Jeszcze w drodze sprostowania, prosz pastwa, chciaabym powiedzie, e godwka w Warszawie zostaa przerwana tylko dlatego, e przeja j Warszawa. (Wesoo na sali)
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem wniosku o odrzucenie informacji prezesa Rady Ministrw na temat projektu wdraanego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, ograniczajcego wymiar godzin lekcji historii w szkoach ponadpodstawowych, zechce podnie rk i nacisn przycisk.
Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 453 posw. Za oddao gos 179 posw, przeciwnego zdania byo 234 posw, przy 40 gosach wstrzymujcych si. Stwierdzam, e Sejm wniosek odrzuci, a tym samym przyj informacj do wiadomoci. Powracamy do rozpatrzenia punktu 9. porzdku dziennego: Informacja ministra spraw zagranicznych o zaoeniach polskiej polityki zagranicznej w 2012 roku. Sejm wysucha informacji przedstawionej przez ministra spraw zagranicznych pana Radosawa Sikorskiego oraz przeprowadzi dyskusj. W dyskusji zgoszono wniosek o odrzucenie przedstawionej informacji. Poddam ten wniosek pod gosowanie. Jego odrzucenie bdzie oznaczao, e Sejm przyj informacj do wiadomoci. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem wniosku o odrzucenie informacji ministra spraw zagranicznych o zaoeniach polskiej polityki zagranicznej w 2012 roku, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 451 posw. Za oddao gos 153 posw, przeciwnego zdania byo 257 posw, 41 posw wstrzymao si od gosu. Stwierdzam, e Sejm wniosek odrzuci, a tym samym przyj informacj do wiadomoci. Powracamy do rozpatrzenia punktu 10. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Gospodarki o rzdowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o obrocie z zagranic towarami, technologiami i usugami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczestwa pastwa, a take dla utrzymania midzynarodowego pokoju i bezpieczestwa oraz o zmianie niektrych innych ustaw. Sejm wysucha sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posa Maksa Kraczkowskiego oraz przeprowadzi dyskusj. Przechodzimy do gosowania. Komisja wnosi o odrzucenie projektu ustawy zawartego w druku nr 229. Odrzucenie tego wniosku bdzie oznaczao, e Sejm skierowa projekt ustawy do Komisji Gospodarki w celu ponownego rozpatrzenia. Przystpujemy do gosowania nad wnioskiem komisji o odrzucenie projektu ustawy w caoci. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem wniosku o odrzucenie w caoci rzdowego projektu ustawy o zmianie ustawy o obrocie z zagranic towarami, technologiami i usugami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczestwa pastwa, a take dla utrzymania midzynarodowego pokoju i bezpieczestwa oraz o zmianie niektrych innych ustaw, zawartego w druku nr 229, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw?

Punkty 10., 11., 12. i 17. porzdku dziennego gosowanie
413
Marszaek Kto si wstrzyma? Gosowao 453 posw. Za oddao gos 221 posw, przeciwnego zdania byo 232 posw, przy braku gosw wstrzymujcych si. Stwierdzam, e Sejm wniosek odrzuci, a tym samym zgodnie z art. 46 ust. 2 regulaminu Sejmu skierowa projekt ustawy do Komisji Gospodarki w celu ponownego rozpatrzenia. Jednoczenie na podstawie art. 95b regulaminu Sejmu wyznaczam termin przedstawienia sprawozdania do dnia 11 kwietnia 2012 r. Powracamy do rozpatrzenia punktu 11. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o rzdowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o uruchamianiu rodkw pochodzcych z budetu Unii Europejskiej przeznaczonych na nansowanie wsplnej polityki rolnej. Sejm wysucha sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posa Stanisawa Kalemb oraz przeprowadzi dyskusj. W dyskusji nie zgoszono poprawek. Przystpujemy do trzeciego czytania. Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy w brzmieniu przedoenia zawartego w druku nr 232. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem w caoci projektu ustawy o zmianie ustawy o uruchamianiu rodkw pochodzcych z budetu Unii Europejskiej przeznaczonych na nansowanie wsplnej polityki rolnej, w brzmieniu przedoenia zawartego w druku nr 232, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 455 posw. Za oddao gos 321 posw, wstrzymao si od gosu 134 posw, przy braku gosw przeciwnych. Stwierdzam, e Sejm uchwali ustaw o zmianie ustawy o uruchamianiu rodkw pochodzcych z budetu Unii Europejskiej przeznaczonych na nansowanie wsplnej polityki rolnej. Powracamy do rozpatrzenia punktu 12. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu naowego turnieju Mistrzostw Europy w Pice Nonej UEFA EURO 2012. Sejm wysucha sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posa Witolda Pahla oraz przeprowadzi dyskusj, w trakcie ktrej nie zgoszono poprawek. Przystpujemy do trzeciego czytania. Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 262. O gos celem zadania pytania poprosi pan pose Bartomiej Bodio z klubu Ruch Palikota. Bardzo prosz. Przypominam: czas na zadanie pytania 1 minuta.
Pose Bartomiej Bodio:

Pani Marszakini! Wysoka Izbo! Jak to jest, e rzd nie widzi rnicy w stanie przygotowa polskiego lotnictwa i polskich drg do mistrzostw Europy? Dlaczego wikszo z nas dzisiaj na tej sali poprze zniesienie ogranicze w zakresie operacji lotniczych? Po pierwsze, bo pozwoli to przenie ciar transportu z polskich drg na polskie lotnictwo, bo drg nie mamy i na Euro raczej mie nie bdziemy, pomimo e zobowiza si do tego pan minister. Po drugie, bo polskie porty s do takich dziaa przygotowane, maj waciwy personel i procedury. Po trzecie, bo zyski bd ogromne, a koszty minimalne. Po czwarte, bo bdzie to bezpieczne dla ycia i zdrowia kibicw. Po pite, ju wczeniej robili to Niemcy, Szwajcarzy i Portugalczycy. Zawieszenie gwarancji nr 18 jest to rozwizanie duo mdrzejsze, duo bezpieczniejsze ni inne pomysy, na przykad ustawodawcze, zapewnienia przejezdnoci dla nieprzejezdnych drg. Dzikuj bardzo. (Oklaski)
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem w caoci projektu ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu naowego turnieju Mistrzostw Europy w Pice Nonej UEFA EURO 2012, w brzmieniu proponowanym przez Komisj Ustawodawcz, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 455 posw. Za oddao gos 320 posw, wstrzymao si od gosu 135 posw, przy braku gosw przeciwnych. Stwierdzam, e Sejm uchwali ustaw o zmianie ustawy o przygotowaniu naowego turnieju Mistrzostw Europy w Pice Nonej UEFA EURO 2012. Powracamy do rozpatrzenia punktu 17. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Infrastruktury o rzdowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o szczeglnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie drg publicznych. Sejm wysucha sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posa Stanisawa mijana oraz przeprowadzi dyskusj, w trakcie ktrej zgoszono poprawki. W zwizku z tym Sejm skierowa ponownie projekt ustawy do komisji w celu ich rozpatrzenia. Dodatkowe sprawozdanie komisji zostao paniom i panom posom dorczone w druku nr 267-A. Przystpujemy do trzeciego czytania. Prosz o zabranie gosu sprawozdawc komisji pana posa Stanisawa mijana.
414

Pose Sprawozdawca Stanisaw mijan:

Pani Marszaek! Wysoki Sejmie! W trakcie drugiego czytania projektu ustawy o zmianie ustawy o szczeglnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie drg publicznych zgoszone zostay dwie poprawki. Komisja Infrastruktury na posiedzeniu w dniu wczorajszym poprawki te rozpatrzya i rekomenduje Wysokiej Izbie ich odrzucenie. Dzikuj bardzo. (Oklaski)
Pose Andrzej Adamczyk:

...za budowane drogi. Ot mam pytanie. Kto pokryje koszty przebudowy, remontw tyche autostrad, jeeli bd si one rozsypywa, a ju si rozsypuj?
Marszaek:
Dzikuj, panie pole. Czas min.
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Przechodzimy do gosowania. Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 267. Komisja w dodatkowym sprawozdaniu przedstawia jednoczenie poprawki, nad ktrymi gosowa bdziemy w pierwszej kolejnoci. Wszystkie poprawki zgoszone zostay do art. 1 projektu ustawy zawierajcego zmiany do ustawy o szczeglnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie drg publicznych. W 1. poprawce do art. 32 wnioskodawcy w dodawanym ust. 2a proponuj, aby decyzja o pozwoleniu na uytkowanie, o ktrej mowa w ust. 2, bya wydawana pod warunkiem wykonania penej konstrukcji nawierzchni jezdni lub odcinka drogi. Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki. O gos celem zadania pytania poprosi pan pose Andrzej Adamczyk, Prawo i Sprawiedliwo. Bardzo prosz. Przypominam o limicie czasu 1 minuta, panie pole.

Dzikuj bardzo. (Oklaski)
Marszaek:
Odpowiedzi udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Tadeusz Jarmuziewicz. Bardzo prosz, panie ministrze.
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Tadeusz Jarmuziewicz:

Bardzo krtko, pani marszaek. Panie pole, nie bdzie takich kosztw. Ustawa sprowadza si do tego, e dajemy sobie prawn moliwo, gdyby zaistniay warunki do tego, e moemy w przypadku autostradowego obiektu, przy niezakoczonych niektrych pracach, doprowadzi do tego, e bdziemy prowadzili ruch, z jednym zasadniczym warunkiem zachowaniem caego bezpieczestwa, oznakowaniem poziomym i pionowym. Jeeli czego zabraknie, to moe w niektrych miejscach ekranw... (Pose Andrzej Adamczyk: Asfaltu.) (Wesoo na sali) ...akustycznych, nasadze, trawy i takich rzeczy. Z punktu widzenia uytkownika drogi jest to absolutnie bez znaczenia.

Dzikuj. Pani Marszaek! Panie i Panowie Posowie! W czerwcu ubiegego roku pan premier Donald Tusk powiedzia pierwszy raz o przejezdnoci i od tego czasu trwaj starania, jak prawnie zabezpieczy ruch samochodw na placu budowy. Spyny opinie ministra spraw zagranicznych. Dzikuj, panie ministrze, e wyranie pan stwierdzi, e wprowadzanie ruchu na budujce si autostrady jest wbrew prawu Unii Europejskiej i bdzie to skutkowao karami nansowymi, a take brakiem zgody Brukseli na wypat rodkw pomocowych na budow tyche autostrad. Take Prokuratoria Generalna Skarbu Pastwa wyranie wskazuje na to, e wprowadzenie ruchu na place budowy skutkuje zniesieniem gwarancji... (Dzwonek)
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw... (Pose Andrzej Adamczyk: Pani marszaek...) Jestemy w trakcie gosowania, panie pole, prosz opuci mwnic. (Pose Andrzej Adamczyk: Pan minister skierowa do mnie wypowied, wskaza wyranie na mnie, dlatego chciabym sprostowa. Poniewa nie zrozumia...) Prosz.
Marszaek:
Panie pole, czas min, niestety nie zdy pan zada pytania.

415

Dzikuj, pani marszaek. Panie ministrze, cakowicie nie zrozumia pan tego pytania, bo ot w poprawce, ktr proponujemy, zakadamy, e dopuszcza si tzw. przejezdno po drogach, gdzie wykonane s wszystkie warstwy nawierzchni, a pan w imieniu rzdu w dniu wczorajszym w sprawie tej poprawki wyrazi negatywn opini, co oznacza, e dopuszcza si ruch po wirze, bocie, nasypach autostradowych. Przecie to jest logiczne, panie ministrze. (Oklaski)
Marszaek:
Przystpujemy do gosowania. (Pose Andrzej Adamczyk: Pani marszaek...) Panie pole, ju raz pan prostowa, to naprawd wystarczy jak na dzisiejszy dzie. Bardzo prosz, przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem 1. poprawki, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 455 posw. Za poprawk oddao gos 222 posw, przeciwnego zdania byo 233 posw, przy braku gosw wstrzymujcych si. Stwierdzam, e Sejm poprawk odrzuci. W poprawce 2. do art. 32 wnioskodawcy w dodawanych ust. 3a3d proponuj m.in., aby decyzja o pozwoleniu na uytkowanie drogi, jezdni lub odcinka drogi wymagaa uzyskania zgody wydawanej przez ministra waciwego do spraw transportu. Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki. Do gosu zapisa si pan pose Jerzy Polaczek. Bardzo prosz. Czas 1 minuta, panie pole.
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem... (Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Sawomir Nowak: Pani marszaek...) Pan minister? Bardzo prosz, minister Nowak.
Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Sawomir Nowak:

Pani Marszaek! Panie Premierze! Mamy do czynienia albo z oczywistym niezrozumieniem istoty tej ustawy, albo z ewidentnie z wol, panie pole. Szanuj pana dorobek, szanuj pana zaangaowanie w sprawy infrastruktury. Kto jak kto, ale akurat pan doskonale wie, e kto, kto jest gwnym inwestorem, w tym wypadku Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad, nie zoy nigdy w yciu wniosku o pozwolenie na uytkowanie obiektu, drogi krajowej albo autostradowej w sytuacji, kiedy nie gwarantuje si peni bezpieczestwa i nie zapewnia si utrzymania peni gwarancji w przyszoci. To nasz rzd wprowadzi picioletnie gwarancje na autostrady. Wy nie potralicie wyegzekwowa od wykonawcw nawet dwch lat. (Poruszenie na sali) Taka jest rnica midzy nami a wami. (Oklaski) Prosz mi wybaczy wzburzenie, ale naprawd nie rozumiem waszego uporu, bo wy na naszym miejscu zrobilibycie dokadnie to samo, co my dzisiaj proponujemy. My proponujemy wycznie... (Gos z sali: My zbudowalimy drogi.) ...uycie narzdzia, z ktrego bdziemy mogli skorzysta, eby uatwi Polakom dojazd w czasie Euro. Nie ukrywamy, e podstawowym celem jest zapewnienie przejezdnoci, ale z penym zagwarantowaniem interesu Skarbu Pastwa i bez naraania ludzi na niepotrzebne niebezpieczestwo. Nie ma takiego ryzyka i pan o tym doskonale wie. Dzikuj. (Oklaski)
Pose Jerzy Polaczek:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Mwimy o ustawie antysystemowej, ktrej istot jest wprowadzenie ruchu na niezakoczone budowy. W opinii Instytutu Badawczego Drg i Mostw, ktry nomen omen podlega przecie nie pod opozycj, tylko pod ministra transportu, stwierdza si m.in., e niewykonanie penej konstrukcji nawierzchni stanowi ryzyko szybkiego zuycia wykonanych warstw konstrukcyjnych. Trudno oszacowa straty ekonomiczne powstae w wyniku takiego rozwizania, poniewa jest ono tak technicznie niepoprawne, e projektanci konstrukcji tego przypadku nie brali dotychczas pod uwag. (Wesoo na sali, oklaski) Moje pytanie sprowadza si do tego. Jeli pastwo angaujecie inspektora nadzoru budowlanego do tego, eby zamiast odbiera gotowe projekty by zaangaowany w oddawanie do uytku niezakoczonych budw, to ja si pytam, dlaczego nie moe podpisa uruchomienia tej ustawy minister transportu, ktry powinien wydawa zgod. (Dzwonek) Tak wic pytanie do rzdu jest takie: Dlaczego jestecie przeciwko wasnym propozycjom rzdowym?
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Odpowiedzi udzieli sekretarz stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej pan minister Tadeusz Jarmuziewicz. Bardzo prosz.
416

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Tadeusz Jarmuziewicz:

Pani Marszaek! Panie Pole! Antysystemowa jest paska poprawka. Normalna sytuacja polega na tym, e inwestor koczy budow, zgasza to do nadzoru budowlanego i jest proces odbioru. I gdzie tu miejsce dla ministra? Czy pan podpisywa tego typu dokumenty, jak by pan ministrem? Nadzr budowlany odbiera wykonan robot od inwestora. Koniec. (Oklaski)
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Pan pose w jakim trybie? (Pose Jerzy Polaczek: Pan minister nie zrozumia mojego pytania.) Prosz.
tostrada musi mie wszystkie warstwy? Dlaczego pan nie chce wzi odpowiedzialnoci za dopuszczenie tego produktu autostradopodobnego? Bo nie stosuje si prawa rodowiskowego? Bo zezwala si na odstpienie od projektu budowlanego? Bo bd odszkodowania i straty? Bo jest to tak niebezpieczne, e projekt dopuszcza pominicie waciwego inspektora budowlanego, delegujc kompetencje do gwnego, co de facto doprowadzi do jednoinstancyjnoci procesu decyzyjnego? Bo istnieje wielkie zagroenie utraty gwarancji wykonawcy drogi na uytkowanie jej przed zakoczeniem? Bo jeszcze nikt nigdy wczeniej nigdzie na wiecie tego nie robi? Panie Ministrze! Gratulujemy nowatorskiego pomysu i wspczujemy odpowiedzialnoci tej politycznej, bo t realn i tak ponios podatnicy. Dzikuj. (Oklaski)
Marszaek:
Dzikuj, panie pole. Gos zabierze pan pose Jerzy Szmit. Bardzo prosz.
Pose Jerzy Polaczek:

Pani Marszaek! Pan minister nie zrozumia mojego pytania. Nie umia pan odpowiedzie Komisji Infrastruktury 70 dni przed Euro, ktry odcinek jakiejkolwiek drogi bdzie objty t regulacj. Tak wic niech minister infrastruktury wemie pen odpowiedzialno za t antysystemow ustaw. Do tego sprowadza si poprawka. (Oklaski)
Pose Jerzy Szmit:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Gdy Polsce i Ukrainie przyznano prawo do organizowania naw pikarskich mistrzostw Europy, w Polsce zapanowa entuzjazm. Jedn z przyczyn tego entuzjazmu bya nadzieja, e wybudujemy drogi, e wybudujemy autostrady, e w zakresie infrastruktury drogowej wiele si w Polsce zmieni. Dzisiaj, na dwa miesice przed naami, mamy skandale, afery, bankructwo przedsibiorstw, generalni wykonawcy skar si, e na autostradach ponosz straty. Jaka jest odpowied rzdu? Specjalna ustawa, ktra ma dopuci ruch na drogach jeszcze nie skoczonych. Szanowni pastwo, chciabym zwrci uwag na jeszcze jedn rzecz. Ta ustawa nie dotyczy tylko tych drg czy autostrad, ktre s dzisiaj budowane jako infrastruktura zwizana z Euro, to dotyczy budowania wszystkich drg w Polsce w tym czasie. (Dzwonek) Szanowni pastwo
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem 2. poprawki, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 452 posw. Za poprawk zagosowao 218 posw, przeciwnego zdania byo 234 posw, przy braku gosw wstrzymujcych si. Stwierdzam, e Sejm poprawk odrzuci. Przystpujemy do gosowania nad caoci projektu ustawy... O gos celem zadania pytania poprosio dwch posw. Bardzo prosz, w pierwszej kolejnoci zabierze gos pan pose Bartomiej Bodio z Ruchu Palikota. Bardzo prosz. Przypominam o 1 minucie.
Marszaek:
Pose Bartomiej Bodio:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Dlaczego pan nie chce wprowadzi poprawki, e au-
Pose Jerzy Szmit:

na przestrzeni najbliszych miesicy dziki tej ustawie, jeeli zagosujemy za

417
Marszaek:
Dzikuj za to owiadczenie. Nie zdy pan zada pytania.
Pose Sprawozdawca Stanisaw Huskowski:

Pani Marszaek! Panie Premierze! Wysoka Izbo! W czasie wczorajszych obrad podczas drugiego czytania zgoszono 10 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym, z czego 2 poprawki zostay wycofane, 4 Komisja Infrastruktury postanowia poprze, a 4 proponuje odrzuci. Dzikuj bardzo. (Oklaski)
Pose Jerzy Szmit:

zawiesimy system budowy drg w Polsce.
Marszaek:
Panie pole. czas min.
Marszaek:
Dzikuj bardzo panu posowi. Przechodzimy do gosowania. Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 269. Komisja w dodatkowym sprawozdaniu przedstawia poprawki, nad ktrymi gosowa bdziemy w pierwszej kolejnoci. Wszystkie poprawki zgoszono do art. 1 projektu ustawy nowelizujcej zawierajcego zmiany do ustawy o transporcie drogowym. W 1. poprawce do art. 18 ust. 4b pkt 2 lit. c wnioskodawcy proponuj skreli wyrazy lub gotwkowej. Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem 1. poprawki, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 452 posw. Za poprawk oddao gos 154 posw, przeciwnego zdania byo 256 posw, wstrzymao si od gosu 42 posw. Stwierdzam, e Sejm poprawk odrzuci. W poprawce 2. do art. 18 ust. 4b wnioskodawcy proponuj doda warunek, e dopuszcza si przewz okazjonalny pojazdami bdcymi wyczn wasnoci przedsibiorcy. Komisja wnosi o przyjcie tej poprawki. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem 2. poprawki, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 452 posw. Za poprawk oddao gos 411 posw, wstrzymao si od gosu 41 posw, nie byo gosw przeciwnych. Stwierdzam, e Sejm poprawk przyj. W 3. poprawce do art. 18 ust. 5 pkt 1 wnioskodawcy proponuj, aby zabronione byo umieszczanie i uywanie w pojedzie taksometru lub innych urzdze majcych podobne funkcje oraz kasy skalnej. Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem 3. poprawki, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw?
Pose Jerzy Szmit:

Dlaczego rzd robi takie rzeczy? Dzikuj bardzo. (Oklaski)
Marszaek:
Panie pole, czas min. Dzikuj panu bardzo. Przystpujemy do gosowania nad caoci projektu ustawy. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem w caoci projektu ustawy o zmianie ustawy o szczeglnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie drg publicznych, w brzmieniu proponowanym przez Komisj Infrastruktury, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 455 posw. Za oddao gos 233 posw, przeciwnego zdania byo 221 posw, 1 pose wstrzyma si od gosu. Stwierdzam, e Sejm uchwali ustaw o zmianie ustawy o szczeglnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie drg publicznych. Powracamy do rozpatrzenia punktu 18. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Infrastruktury o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym. Sejm wysucha sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posa Stanisawa Huskowskiego oraz przeprowadzi dyskusj, w trakcie ktrej zgoszono poprawki. W zwizku z tym Sejm skierowa ponownie projekt ustawy do komisji w celu ich rozpatrzenia. Dodatkowe sprawozdanie komisji zostao paniom i panom posom dorczone w druku nr 269-A. Przystpujemy do trzeciego czytania. Prosz pana posa Stanisawa Huskowskiego o zabranie gosu w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania komisji.
418 Marszaek

Kto si wstrzyma? Gosowao 446 posw. Za poprawk oddao gos 172 posw, przeciwnego zdania byo 231 posw, od gosu wstrzymao si 43 posw. Stwierdzam, e Sejm poprawk odrzuci. W 4. poprawce do art. 18 ust. 5 wnioskodawcy proponuj nowe brzmienie pkt 2. Komisja wnosi o przyjcie tej poprawki. Jej przyjcie spowoduje bezprzedmiotowo poprawki 5. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem 4. poprawki, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 453 posw. Za poprawk oddao gos 257 posw, przeciwnego zdania byo 137 posw, od gosu wstrzymao si 59 posw. Stwierdzam, e Sejm poprawk przyj. Tym samym stwierdzam, e poprawka 5. jest bezprzedmiotowa. W poprawce 6. do art. 56 wnioskodawcy proponuj nowe brzmienie dodawanego ust. 3. Komisja wnosi o przyjcie tej poprawki. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem 6. poprawki, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 453 posw. Za poprawk oddao gos 282 posw, wstrzymao si od gosu 171, przy braku gosw przeciwnych. Stwierdzam, e Sejm poprawk przyj. W 7. poprawce do art. 87 ust. 1 pkt 2 wnioskodawcy proponuj nowe brzmienie dodawanej lit. g. Komisja wnosi o przyjcie tej poprawki. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem 7. poprawki, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 452 posw. Za poprawk oddao gos 280 posw, przeciwnego zdania byo 2 posw, wstrzymao si od gosu 170 posw. Stwierdzam, e Sejm poprawk przyj. W 8. poprawce wnioskodawcy proponuj, aby w zaczniku nr 1 do ustawy doda poz. 15. Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem 8. poprawki, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 451 posw. Za poprawk oddao gos 175 posw, przeciwnego zdania byo 233 posw, wstrzymao si od gosu 43 posw. Stwierdzam, e Sejm poprawk odrzuci. Przystpujemy do gosowania nad caoci projektu ustawy.
Kto z pa i panw posw jest za przyjciem w caoci projektu ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym, w brzmieniu proponowanym przez Komisj Infrastruktury, wraz z przyjtymi poprawkami, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 453 posw. Za oddao gos 314 posw, wstrzymao si od gosu 139 posw, przy braku gosw przeciwnych. Stwierdzam, e Sejm uchwali ustaw o zmianie ustawy o transporcie drogowym. Przystpujemy do rozpatrzenia punktu 15. porzdku dziennego: Gosowanie nad wnioskiem o odrzucenie przedstawionego przez Rad Ministrw dokumentu: Sprawozdanie z realizacji zada wynikajcych z ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz przestrzegania praw pacjenta na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (druki nr 55 i 202). Na poprzednim posiedzeniu Sejm wysucha sprawozdania przedstawionego przez rzecznika praw pacjenta pani Krystyn Barbar Kozowsk oraz sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posa Czesawa Czechyr, a take przeprowadzi dyskusj. W dyskusji zgoszono wniosek o odrzucenie przedstawionego sprawozdania. Poddam ten wniosek pod gosowanie. Odrzucenie tego wniosku bdzie oznaczao, e Sejm sprawozdanie przyj do wiadomoci. Przypominam, e komisja wnosi o przyjcie tego sprawozdania. O gos celem zadania pytania poprosi pan pose Piotr Chmielowski, Ruch Palikota. Bardzo prosz, panie pole. Przypominam o limicie czasowym 1 minuta.

Pani Marszakini! Wysoka Izbo! Chciabym zapyta pani rzecznik, czy zostaa ju opracowana procedura przyjmowania wnioskw, a nastpnie ich opracowywania. Chodzi mi o procedur przyjmowania wnioskw i udzielania informacji przez telefon, a nastpnie przekazywania sprawy dalej do rozpatrzenia. Czy ta procedura jest zgodna z K.p.a. i gdzie mona pozyska informacje odnonie do takiej procedury? Czy jest ona publiczna, to znaczy wisi w Internecie, czy moemy j jako posowie dosta do wgldu? Dzikuj. (Oklaski)
Marszaek:
Dzikuj bardzo, panie pole. Odpowiedzi udzieli pani rzecznik praw pacjenta Krystyna Barbara Kozowska. Bardzo prosz, pani minister.

Punkty 15. i 16. porzdku dziennego gosowanie. Owiadczenia poselskie
419
Rzecznik Praw Pacjenta Krystyna Barbara Kozowska:

Pani Marszaek! Pastwo Posowie! Wysoka Izbo! Jeli chodzi o infolini, ktra dziaa w Biurze Rzecznika Praw Pacjenta jest to infolinia, ktra ma swoj procedur. Pacjenci, zgaszajc si na infolini, dostaj informacj, a jeeli sprawa tego wymaga, kwestia jest podejmowana. Nie widz problemu, eby pastwo posowie to otrzymali. (Pose Piotr Chmielowski: Oczywicie, moecie otrzyma to na pimie.) Oczywicie, jak najbardziej otrzymacie to pastwo na pimie. Dzikuj.
Informuj, e zgosili si posowie w celu wygoszenia owiadcze poselskich. Czy kto z pa i panw posw pragnie jeszcze wygosi owiadczenie? Nikt si nie zgasza. List posw zgoszonych do owiadcze uwaam zatem za zamknit. Ogaszam 2 minuty przerwy. (Przerwa w posiedzeniu od godz. 19 do godz. 19 min 02)
Wicemarszaek Eugeniusz Tomasz Grzeszczak:

Panie i Panowie Posowie! Wznawiam obrady. Przystpujemy do wygaszania owiadcze. Jako pierwsza wygosi owiadczenie pani pose Anna Nem, Platforma Obywatelska. Bardzo prosz, pani pose.
Marszaek:
Dzikuj bardzo, pani minister. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem wniosku o odrzucenie przedstawionego przez Rad Ministrw dokumentu: Sprawozdanie z realizacji zada wynikajcych z ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz przestrzegania praw pacjenta na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zawartego w druku nr 55, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 453 posw. Za oddao gos 218 posw, przeciwnego zdania byo 235 posw, przy braku gosw wstrzymujcych. Stwierdzam, e Sejm wniosek o odrzucenie odrzuci, a tym samym przyj sprawozdanie do wiadomoci. Przystpujemy do rozpatrzenia punktu 16. porzdku dziennego: Zmiany w skadach osobowych komisji sejmowych (druk nr 272). Prezydium Sejmu na podstawie art. 20 ust. 1 oraz art. 143 regulaminu Sejmu, po zasigniciu opinii Konwentu Seniorw, przedoyo wniosek w sprawie zmian w skadach osobowych komisji sejmowych. Czy kto z pa i panw posw pragnie zabra gos w sprawie przedstawianych propozycji? Nie widz zgosze. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem wniosku w sprawie zmian w skadach osobowych komisji sejmowych, w brzmieniu proponowanym w druku nr 272, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 442 posw. Za oddao gos 431 posw, przeciwnego zdania byo 2 posw, 9 posw wstrzymao si od gosu. Stwierdzam, e Sejm podj uchwa w sprawie zmian w skadach osobowych komisji sejmowych. Na tym wyczerpalimy porzdek dzienny 11. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.
Pose Anna Nem:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Z inicjatywy rzecznika praw dziecka pana Marka Michalaka Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 wrzenia 2011 r. podj jednogonie uchwa ustanawiajc rok 2012 Rokiem Janusza Korczaka. W biecym roku obchodzimy 70. rocznic mierci tego wielkiego przyjaciela dzieci oraz 100. rocznic zaoenia przez niego Domu Sierot przy ul. Krochmalnej w Warszawie. Polacy s zobowizani w szczeglny sposb pielgnowa pami swego wielkiego rodaka oraz ponadczasowe, uniwersalne dziedzictwo jego myli. Powinni pamita, e to wanie Stary Doktor, jak nazywano Korczaka, by pierwszym gosicielem prawdy o tym, e dziecko jest autonomiczn, mylc, czujc i zasugujc na szacunek istot ludzk. Twierdzi, e nie ma dzieci, s ludzie, ale o innej skali poj, innym zasobie dowiadcze, innych popdach, innej grze uczu. Janusz Korczak podkrela, i dziecko chce, eby je traktowa powanie, da zaufania, wskazwki i rady. My odnosimy si do niego artobliwie, podejrzewamy bezustannie, odpychamy niezrozumieniem, odmawiamy pomocy. Kady z nas ma swoje prawa, ktre chroni go i pozwalaj bez przeszkd funkcjonowa w spoeczestwie. Prawa takie maj rwnie dzieci i modzie do 18. roku ycia w adnym razie nie mog by one traktowane przez rodzicw jako ich wasno. Zgodnie z ponadczasow myl korczakowsk dzieci i modzie jako autonomiczne, czujce istoty ludzkie, ktre niezwykle atwo skrzywdzi, maj prawo oczekiwa od dorosych szacunku i godnego traktowania. Niekiedy doroli zapominaj lub nie chc pamita, e dzieci i modzie maj prawo do mioci rodzicw, do ycia bez przemocy i poniania, do prawidowego rozwoju zycznego, psychicznego, umysowego, do
420 Pose Anna Nem

Owiadczenia poselskie
wypowiadania swojego zdania, a take do ochrony przed zym traktowaniem i krzywdzeniem. Wszyscy doroli niech pamitaj mdre sowa Korczaka: wychowanie dziecka to nie mia zabawa, a zadanie, w ktre trzeba woy wysiek bezsennych nocy, kapita cikich przey i wiele myli. Stary Doktor twierdzi, i niestety niekiedy rodzice nie chc wiedzie tego, co wiedz, i widzie tego, co widz, za nierozumn mioci mona katowa dzieci. Dzisiaj Polacy, spadkobiercy uniwersalnej myli korczakowskiej, musz pamita o tym, e prawa dzieci i modziey powinny by przestrzegane wszdzie bez wyjtku: w domu, w szkole i na ulicy. Panie i Panowie Posowie! Janusz Korczak napisa w 7. tomie swoich Dzie zatytuowanym Jak kocha dziecko. Prawo dziecka do szacunku: Lata pracy potwierdzay coraz oczywiciej, e dzieci zasuguj na szacunek, zaufanie i yczliwo, e mio z nimi w pogodnej atmosferze agodnych odczuwa, wesoego miechu, rzekich pierwszych wysikw i zdziwie, czystych, jasnych, kochanych radoci, e praca to rana, owocna i pikna. Pamitajmy zatem wszyscy, e wiat nie naley tylko i wycznie do ludzi dorosych. Dzieci i modzie rwnie maj swoje prawa i chc, eby byy one przez nas respektowane. Dzikuj.

Dzikuj, pani pose. Owiadczenie wygosi pan pose Artur Grski, Prawo i Sprawiedliwo.
Pose Artur Grski:

Panie Marszaku! Wysoki Sejmie! Od kilkunastu dni trwa strajk godowy, najpierw w Krakowie, a teraz w Warszawie, przeciwko drastycznemu zmniejszeniu liczby godzin nauki historii w szkoach rednich w nowej podstawie programowej, ktra ma wej w ycie 1 wrzenia tego roku. W tej dramatycznej formie wiadczcej o determinacji protestuj opozycjonici z lat 80. Nie s osamotnieni. Wzrasta wzburzenie wielu obywateli, a take niepokj wrd licznych nauczycieli, zreszt nie tylko tego przedmiotu. Gwnym argumentem za deprecjonowaniem historii jest jej pono maa przydatno do ycia i przyszej pracy zawodowej. Jake rzd myli si w tej sprawie. Zapomina, e, jak pisa Cyceron, historia jest nauczycielk ycia, kluczem do zrozumienia teraniejszoci, ktra nie moe istnie bez przeszoci. Trzeba postawi fundamentalne pytanie, czym jest historia i czemu suy jej nauczanie. Rzd zapomina, e historia zawsze suy czowiekowi. Jak pisa Lucjan Febvre, na histori naley patrze jako na potrzeb ludzi przypominania i wartociowania prze-
szych wydarze, faktw, tendencji, ktre przygotowuj przyjcie czasu teraniejszego, umoliwiaj jego zrozumienie i pozwalaj lepiej go przey. Z kolei Luis Villoro twierdzi, e gdybymy nie odwoywali si do przeszoci, z ktrej wynika nasza teraniejszo, ta wydawaaby si nam niezrozumiaa pozbawiona celu i sensu. Spogldanie w przeszo stanowi racj bytu teraniejszoci, wyjania j, czyli odpowiada na potrzeby ycia codziennego. Nie tylko usprawiedliwia nasz obecn sytuacj, ale take nasze zamierzenia i plany, a zatem ma cisy zwizek z przyszoci. Rzd nie chce pamita, e bez historii nie ma wsplnoty narodowej, bo historia pozwala zrozumie losy swojego narodu i pastwa. Zatem bez historii nie ma wiadomoci narodowej, nie ma polskoci bez znajomoci swoich korzeni. Historia jest wanym elementem budowania wizw spoecznych i umacniania narodu jako zwartej caoci. Rzd cakowicie ignoruje fakt, e historia zarwno bya obecna w procesie tworzenia pastw, jak i jest niezbdna do przetrwania narodw zniewolonych. wiadomo historii Polski, pami o chrzecijaskich korzeniach i wietnoci naszego pastwa w dawnych wiekach pozwolia Polakom przetrwa rozbiory, okupacj hitlerowsk i czasy komunizmu. Nie bez powodu w czasach PRL-u wadza staraa si kontrolowa histori i dawkowa j wybirczo, bowiem, jak pisa Jos Ortega y Gasset, historia moe stanowi poywk dla uczu i impuls do dziaania, a zatem pami o pewnych okresach i wydarzeniach historycznych moe budzi silne emocje, by zaczynem sprzeciwu, nawet buntu spoecznego. Nie ma wtpliwoci, e wiadomo historii naszego narodu buduje tosamo i umacnia patriotyzm Polakw, dajc im si, wiar i nadziej. Rzd nie chce przyj do wiadomoci, e historia uczy i wychowuje, otwierajc przepastny skarbiec wzorcw i antywzorcw, nakazw i zakazw. Nie ma wtpliwoci, e wspomnienie o przeszych bohaterskich walkach, o zwycistwach, choby tylko o zwycistwie moralnym, jakie odnieli powstacy warszawscy i onierze wyklci, przyczynia si do wzmocnienia ducha i morale narodu, podsyca uczucie mioci do Polski. Nie da si zbudowa autorytetw bez odwoywania si do pozytywnych wzorcw z przeszoci, ktre okrelaj ramy dobra i za, mdroci i gupoty. Jak pisa Enea Sylvius Piccolomini, pniejszy papie Pius II, historia ukazuje nam, jak li ludzie kocz marnie, a dobrym szczcie sprzyja. Rzd bagatelizuje fakt, e bez historii nie ma kultury, bo kultur narodu tworzy si przez wieki, jest ona dziedzictwem przekazywanym z pokolenia na pokolenie i w kadym pokoleniu ubogacanym. Dotyczy to zarwno historii materialnej, jak i duchowej. W procesach dziejowych kultura danego narodu uzyskuje swoj odrbno, indywidualno. Jednoczenie historia odkada kolejne pokady wiedzy, pokazuje poszczeglne etapy rozwoju. Jak twierdzi Pierre Chaunu, historia staa si nauk pomocnicz nauk o czowieku, poszukuje w wiadectwach przeszoci

421
Pose Artur Grski odpowiedzi na najwaniejsze pytania nauk spoecznych, pytania o prawidowoci. Jeli chcemy zrozumie obecne problemy naszego pastwa i spoeczestwa, musimy sign do ich rde, odwoa si do wiadectwa przeszoci, do wydarze, ktre inicjuj procesy przemian. Rzd tego wszystkiego nie rozumie lub rozumie nie chce. Gdy na Litwie Litwini ograniczaj nauk w jzyku polskim i staraj si narzuci swoj wizj historii, w Polsce nasz wasny rzd ogranicza modym Polakom nauk o dziejach ich pastwa. Tylko e Litwinom si wydaje, e dziki dyskryminacji Polakw uratuj swoj litewsk tosamo zagroon przez si polskiej kultury. A o co chodzi naszym rzdzcym? Dlaczego chc pomniejszy si kultury polskiej, poczucia narodowego w Polakach, dlaczego d do podkopania korzeni polskiego patriotyzmu i duchowego osabienia narodu? Biada tej wadzy, ktra niszczy duchow tkank narodu polskiego. Dzikuj. (Oklaski)

Dzikuj. Owiadczenie wygosi pani pose Krystyna Kosin, Platforma Obywatelska. Bardzo prosz.
Pose Krystyna Kosin:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Wasta Marszku! Wsok Jizb! Tegoroczny marzec by miesicem bardzo wanym dla Kaszubw. Tetrazni strmiannik b miesc baro wnym dl Kaszbw. Gwny Urzd Statystyczny ogosi wstpne wyniki Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 r. I okazao si, e tym razem etniczn przynaleno kaszubsk zadeklarowao a 228 tys. osb. W ocenie dziaaczy kaszubskich liczba ta moe by nieco zaniona, gdy zdarzay si przypadki, e do niektrych, zwaszcza starszych mieszkacw, nie dotar rachmistrz. A ludzie starsi, niedysponujcy komputerami i Internetem, nie mogli dokona samospisu. Niemniej jednak w porwnaniu ze spisem z 2002 r. ostatni da obraz znacznie bliszy rzeczywistoci. Naley te podkreli, e zdecydowana wikszo mieszkacw Kaszub, bo ponad 92,5%, zadeklarowaa rwnoczenie polskie obywatelstwo. Miesic marzec od 10 lat kojarzony jest take z obchodami Dnia Jednoci Kaszubw. W swoim owiadczeniu zoonym w Wysokiej Izbie 27 lipca ubiegego roku wspomniaam o wanej dla Kaszubw dacie: 19 marca 1238 r., kiedy to po raz pierwszy w ocjalnym dokumencie bulli Grzegorza IX uyto nazwy Cassubie. W tym wanie dniu 7 wiekw pniej, 19 marca 2003 r., pod gdaskim pomnikiem krla Jana
III Sobieskiego po raz pierwszy zebraa si grupka pasjonatw, gwnie modziey, by uczci tamt dat, ustanawiajc ten dzie witem Kaszubw. Z upywem lat formy obchodw nabray rozmachu i wielokrotnie zwikszya si liczba uczestnikw witujcych ten dzie jako Dzie Jednoci Kaszubw. Rocznic t w tym roku obchodzono po raz sidmy. Obchody rocznicowe zainaugurowano w sobot 17 marca br. w Gdasku pod pomnikiem najwybitniejszego wadcy Pomorza Gdaskiego witopeka II Wielkiego. Zgromadziy si tam liczne poczty sztandarowe i delegacje Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, by potem przedelowa szlakiem krlewskim. Wydzia Filologiczny Uniwersytetu Gdaskiego uczci ten czas i obchodzi cay Tydzie Kaszubski. W wielu miejscowociach na Kaszubach, w tym take w moim miecie Rumia, zorganizowano okolicznociowe imprezy o charakterze kulturalno-regionalnym. Gwne uroczystoci zwizane z Dniem Jednoci Kaszubw miay jednak miejsce w niedziel 18 marca w niewielkich Brusach na poudniu Kaszub. By tam barwny pochd, zakoczony wielkim festynem i wystpami kaszubskich zespow, kiermaszem sztuki ludowej oraz, jak zwykle, kolejn prb bicia rekordu Guinnessa w jednoczesnej grze na akordeonach. Odbya si te uroczysto zoenia kwiatw pod pomnikiem wybitnego poety kaszubskiego Jana Karnowskiego, ideologa grupy modokaszubw. Rok 2012 zosta przez Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie uznany za Rok Modokaszubw, gdy upywa 100 lat od powstania w Gdasku w 1912 r. Towarzystwa Modokaszubw. Na zakoczenie chciaabym przytoczy fragment wiersza Jana Karnowskiego. Wiersz pochodzi z 1910 r., a jego sowa wyryto na wspomnianym pomniku w Brusach: J bm leno chc/ eb twji mw/ Co j Pn Bg d/ Nie przkr grob. Myl, e sentencji tej nie trzeba nawet tumaczy. A my, mieszkacy Kaszub, moemy si cieszy i by dumni z tego, e w niepodlegej Rzeczypospolitej nasza rodna mowa wci yje i ma szans przetrwa poprzez przekazywanie jej z dziada na wnuka i szerokie propagowanie nauki jzyka kaszubskiego w wielu szkoach na Kaszubach. Bardzo dzikuj za uwag. Baro dzkj. (Oklaski)

Dzikuj bardzo. Gos zabierze celem wygoszenia owiadczenia pani pose Boena Kamiska, Platforma Obywatelska. Bardzo prosz.
Pose Boena Kamiska:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Moje owiadczenie powicam oarom obawy augustowskiej. Od 10 do 25 lipca 1945 r. oddziay Armii Czerwonej wspomagane przez funkcjonariuszy Urzdu Bez-
422 Pose Boena Kamiska

pieczestwa oraz Milicji Obywatelskiej przeprowadziy szeroko zorganizowan akcj pacykacyjn na terenach ziem augustowskiej, sejneskiej, suwalskiej i soklskiej. Oddziay Armii Czerwonej przeszukiway lasy, a take wsie, aresztujc podejrzanych o wspprac z partyzantk niepodlegociow. Podczas tej akcji zatrzymano kilka tysicy ludzi, z czego cz po przesuchaniach zostaa wypuszczona na wolno. Natomiast blisko 600 osb zostao wywiezionych w nieznanych kierunkach, a lad po nich cakowicie zagin. Wadze Polski Ludowej nigdy ocjalnie nie potwierdziy tego wydarzenia. Dopiero w 1992 r. ledztwo w sprawie obawy augustowskiej wszcza prokuratura w Suwakach, a w 2000 r. podj je Instytut Pamici Narodowej w Biaymstoku. Pocztkowo w ledztwie byo to kwalikowane przez prokuratorw IPN jako zbrodnia komunistyczna, a od lipca 2009 r. take jako zbrodnia przeciwko ludzkoci. Dla upamitnienia oar augustowskiej obawy w 1987 r. w miejscowoci Giby powsta pomnik projektu profesora Andrzeja Strumiy, ktry jest symbolicznym grobem zaginionych. Mimo upywu blisko 70 lat od popenienia najwikszej po II wojnie wiatowej zbrodni na Polakach, nazwanej podlaskim Katyniem, do dzi pozostaj bez odpowiedzi pytania: Gdzie popeniono zbrodni? Gdzie zostay pogrzebane ciaa oar? Dlaczego do tego wszystkiego doszo?

Dzikuj, pani pose. Owiadczenie wygosi pani pose Magorzata Ppek, Platforma Obywatelska. Bardzo prosz.
Pose Magorzata Ppek:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Jeden z najwikszych zakadw pracy na ywiecczynie po raz kolejny zaprzesta wypaca wynagrodzenia pracownicze. Za sytuacja nansowa tej rmy, dawnej ywieckiej Fabryki Sprztu Szpitalnego, a do niedawna spki Famed, jest w wielu krgach niezrozumiaa w obliczu sytuacji, kiedy jeszcze w 2008 r. w prospekcie emisyjnym spki wyszczeglnione s dane nansowe mwice o kilkumilionowych zyskach za wczeniejsze lata. Gdy Famed startowa na giedzie, rm wyceniono na okoo 170 mln z, a zysk netto dla spki na rok 2011 prognozowano na poziomie 27 mln z. Ju pod koniec 2008 r. zaczto nieterminowo wypaca wynagrodzenia pracownikom administracji Famedu. Rok pniej zakad zaprzesta wypaca wynagrodzenia prawie wszystkim pracownikom produkcji. Otrzymywali niewielkie zaliczki. Wielu z nich,
by przey, zapoyczyo si i wyprzedawao rodzinny majtek, wierzc, e sytuacja si unormuje. Przezorniejsi kierowali te zbiorowe pozwy do sdu pracy, ktry nakazywa rmie niezwoczne wypaty zalegych wynagrodze wraz z odsetkami. Sytuacja ta cigna si przez cay rok 2010, kiedy to Famed postawiono w stan upadoci i rozpoczto postpowanie ukadowe. Wielu pracownikw zwolniono lub odeszli z pracy, ale nie doczekali si nansowego zadouczynienia. Pracodawca zaniecha pacenia skadek na grupowe ubezpieczenia pracownicze, znikny pienidze z konta kasy zapomogowo-poyczkowej. Najwikszy polski producent sprztu medycznego, dziaajcy na rynku od 1921 r., jeszcze niedawno sprzedajcy swoje wyroby na rynki ponad 100 krajw caego wiata, upad w lutym ubiegego roku. Mona zada pytanie, jak to moliwe, skoro cay czas napyway zamwienia. Zaduony Famed straci wiarygodno wrd bankw, u ktrych mona liczy na pomoc nansow w realizowaniu intratnych kontraktw. Z powodu wielomiesicznych opnie w wypatach pracowniczych z kadym dniem wykruszaa si dowiadczona i wyszkolona kadra pracownicza, bez ktrej ju teraz ciko jest realizowa podstawowe prace. Czy to jednak jedyna przyczyna? W maju 2011 r. Famed ywiec zostaje wydzierawiony spce Med Group. Ta rma przystpuje do przetargu na kupno przedsibiorstwa, ale nie wpaca wadium. Przetarg zostaje uniewaniony. Do kolejnego przetargu przystpuj ju dwie rmy, ale w toku postpowania okazuje si, e wielko wierzytelnoci zostaa przesadzona, i przetarg zostaje uniewaniony. Ogoszony jest kolejny. Sd gospodarczy zgadza si, by majtek zakadu sprzeda w caoci, bez uwzgldnienia wierzytelnoci oszacowanych na 5 mln z. Prawo pierwokupu ma dzierawca, czyli Med Group. Majtek wyceniony zostaje na 46 mln z, wadium to 2,5 mln z. Przetarg odbywa si 28 marca. Do mojego biura poselskiego pukaj od kilkunastu dni pracownicy rmy. Ich sytuacja jest dramatyczna. Dla niektrych praca w Famedzie to jedyne rdo utrzymania caych rodzin. Cho z ogromnej zaogi sprzed kilku lat zostao ponad 300 pracownikw, rma ganie na ich oczach, a oni nie dostaj wypat. Czy tego chcieli reformatorzy systemu gospodarczego? Sprawa rmy Famed wzbudza zdziwienie i zwtpienie, a przede wszystkim trosk o los pracownikw. To najwyszy czas, by caemu procesowi i decyzjom, ktre od kilku lat pograj Famed przyjrzay si odpowiednie suby. Dzikuj.

Dzikuj. Owiadczenie wygosi pan pose Piotr Chmielowski. Bardzo prosz, panie pole.

423

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! W dniach od 21 do 24 marca tego roku odbya si 19. edycja Targw Bursztynu, Biuterii i Kamieni Jubilerskich Amberif w Gdasku. Tegoroczn imprez uwietnia obecno ponad 450 wystawcw z rnych krajw. Jest to najwiksza tego typu impreza w Polsce i na wiecie, doskonaa komercyjna wizytwka naszego kraju i wojewdztwa pomorskiego. Przyciga ona wacicieli sklepw jubilerskich, hurtowni i galerii sztuki z rnych kontynentw. Oprcz doskonaej moliwoci do nawizania kontaktw biznesowych, jak daj te targi, odnajduj si tu rwnie osoby pragnce wykorzysta bursztyn do celw promocyjnych lub znakw wizerunkowych np. rm turystycznych. Targi podzielone s tematycznie. Na jednej z hal znajduje si galeria projektantw, gdzie oczywicie moemy zobaczy najnowsze trendy w biuterii. Jednak Amberif to nie tylko bursztyn. Jest tu rwnie tzw. Hala Zota, gdzie znajduje si biuteria z tego cennego kruszca dodatkowo ozdabiana perami czy diamentami. Nie byoby tego wszystkiego, gdyby nie cika praca czowieka i nowoczesne technologie, pozwalajce na czsto mistern obrbk materiaw, dlatego moemy rwnie zwiedzi pawilon, w ktrym znajdziemy rne nowinki techniczne, uatwiajce ycie pracownikom jubilerskim. Polskie rmy zajmujce si technologi obrbki obecnie s liderami technologicznymi w regionie. Targi te s imprez zamknit. Oznacza to, e niestety nie wszyscy mog zobaczy osobicie wszystkie dziea sztuki. Jest to wystawa wycznie dla tzw. ludzi z brany. Wie si to oczywicie m.in. z zapewnieniem bezpieczestwa, ale rwnie dbaniem o spokojne i pene wykorzystanie programu, jaki daje gociom Amberif. Mowa tutaj o wydarzeniach edukacyjno-popularyzatorskich, jakimi s seminaria prowadzone przez wykadowcw z Polski i z zagranicy, przy wsparciu Stowarzyszenia Rzeczoznawcw Jubilerskich, Wysokiej Rady Diamentw z Antwerpii, Midzynarodowego Stowarzyszenia Bursztynnikw, Muzeum Ziemi Polskiej Akademii Nauk, Muzeum Inkluzji w Bursztynie, Pomorskiej Izby Rzemielniczej Maych i rednich Przedsibiorstw oraz Krajowej Izby Gospodarczej Bursztynu. Cae przedsiwzicie jest wielk promocj nie tylko bursztynu, ale rwnie miasta. Gdask jako polska stolica bursztynu skorzysta z promocji, jak daje Amberif. Mamy nadziej, e przyszoroczna jubileuszowa edycja pokae nam jeszcze wicej. Dzikuj.
Pose ukasz Zbonikowski:

Dzikuj. Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Rzd po raz kolejny podejmuje dziaania, ktre sukcesywnie wyniszczaj polskie rolnictwo. Przez 5 lat nie upomina si o zrwnanie dopat dla polskich rolnikw z tymi, jakie dostali rolnicy unijni. Cukrownie wci s sprzedawane zagranicznym kapitaom, podobnie zreszt jak polskie ziemie. Wprowadzenie skadki zdrowotnej, obcicie dopat, prby podwyszenia wieku emerytalnego wszystkie te dziaania powoduj, e mieszkacy wsi przestali ju wierzy rzdzcym i rozpoczynaj protesty w caym kraju. Rolnicy prbuj zainteresowa rzdzcych sytuacj polskiego rolnictwa na wszelkie moliwe sposoby. 19 marca br. zablokowali drog krajow nr 1 na wysokoci skrzyowania z drog powiatow Zbrachlin-Niszczewy w wojewdztwie kujawsko-pomorskim. Rozaleni i zdeterminowani chcieli zwrci uwag rzdu na coraz gorszy stan polskiej wsi. Co na to rzd? Nie speni nawet postulatw rolnikw z zeszego roku. Teraz dochodz kolejne problemy, ktre przelewaj czar goryczy: zmniejszenie dopat bezporednich czy wyduenie wieku emerytalnego. Dlatego te rolnicy organizuj si i w niedugim czasie Polsk moe zala fala protestw rodowisk rolniczych, ktre popiera coraz wicej ludzi. Nie wiem, czy zdaj sobie pastwo spraw, w jakiej sytuacji znaleli si po zimie rolnicy, ktrym podczas mrozw wymarzo zboe. W wojewdztwie kujawsko-pomorskim problem ten dotyczy ok. 90% zasianych jesieni zb. Dodatkowo rolnicy, ktrzy ponieli straty, nie maj czym zasia. Z tego te powodu w Urzdzie Wojewdzkim w Bydgoszczy od poniedziaku 19 marca trwa protest okupacyjny rolnikw, ktrzy daj, aby premier i minister rolnictwa zainteresowali si wreszcie sytuacj polskiej wsi. daj od premiera ogoszenia stanu klski ywioowej i wsparcia nansowego dopaty w wysokoci 100 z za materia siewny na kady utracony hektar. Inne postulaty to m.in. wikszy zwrot akcyzy za paliwo rolnicze, wstrzymanie sprzeday polskich ziem zagranicznym inwestorom, ochrona polskich cukrowni przed zagranicznym kapitaem, odsunicie w czasie spaty kredytw i przyznanie preferencyjnych kredytw na zakup materiau siewnego. Protest rozrs si z wojewdzkiego na oglnopolski, poniewa do strajkujcych rolnikw dojechali kolejni ok. 100 rolnikw z innych wojewdztw, m.in. z woj. dolnolskiego, pomorskiego, lubelskiego, lubuskiego, warmisko-mazurskiego, dzkiego i zachodniopomorskiego. Tymczasem minister rolnictwa poinformowa protestujcych, e warunkiem uruchomienia pomocy dla rolnikw, ktrym wymarzy uprawy, jest oszacowanie strat, a ewentualna pomoc zostanie rozpatrzona po podsumowaniu strat w caym kraju. To jawna kpina, poniewa ju teraz trzeba przesiewa zboa, ktre wymarzy, w innym przypadku straty bd

Dzikuj, panie pole. Owiadczenie wygosi pan pose ukasz Zbonikowski, Prawo i Sprawiedliwo. Bardzo prosz.
424 Pose ukasz Zbonikowski

jeszcze wiksze, co doprowadzi do sytuacji, e za bochenek chleba trzeba bdzie w niedugim czasie paci 5 z. Czy rzd uwaa, e pola i pogoda poczekaj na decyzje ministra? Czy rolnicy, chcc mie pewno, e w budecie znajd si rodki na pokrycie strat spowodowanych wymarzniciem zb ozimych i rzepaku, daj a tak wiele? To nie koniec problemw rolnikw, poniewa zaniedbania rzdu w tej kwestii s wieloletnie, teraz zbieramy niwo. Zboe wymarzo, a materiau siewnego nie mona nigdzie zdoby. To sytuacja, ktra do tej pory nie miaa miejsca. Jeszcze nigdy nie brakowao zboa do zasiania. Pytam w takim razie, w imieniu swoim i rzeszy rolnikw: Panie ministrze, jak sia, za co i skd wzi ziarno? Jak dugo trzeba czeka na uruchomienie pomocy? Panie ministrze, jak ma y polski rolnik, w sytuacji gdy pastwo o niego nie dba? Dzikuj bardzo. (Oklaski)

Dzikuj. Gos zabierze pan pose Waldemar Andzel. Bardzo prosz.
Pose Waldemar Andzel:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Podczas sejmowego expos premier Donald Tusk zapowiedzia wprowadzenie reformy polegajcej na wydueniu wieku emerytalnego, zarwno dla kobiet, jak i mczyzn, do 67. roku ycia. Dzisiaj Sejm rozpatrywa wniosek o przeprowadzenie referendum oglnokrajowego dotyczcego powszechnego wieku emerytalnego kobiet i mczyzn, a dokadnie wyduenia tego wieku. Wniosek ten poparo prawie 2 mln obywateli Polski. Platforma Obywatelska jako gwn argumentacj dla wprowadzenia rozwiza podaje czynniki demograczne oraz na potwierdzenie susznoci swoich planw podaje przykady rozwiza wprowadzonych w pastwach Europy Zachodniej. Warto wic sprawdzi, jak w rzeczywistoci wygldaj rozwizania wprowadzone przez te pastwa, posugujc si przykadem Niemiec i porwnywalnej z naszym krajem Hiszpanii. Najprawdopodobniej w obu tych krajach wiek przejcia na emerytur zostanie podniesiony do 67. roku ycia. Wszystko byoby w porzdku, gdyby nie to, e przecitna oczekiwana dugo ycia w Niemczech wynosi dla kobiet 82 lata, a dla mczyzn 76 lat. Natomiast w Hiszpanii przecitna kobieta yje ponad 83 lata, a mczyzna 76 lat. W zwizku z tym przecitny mczyzna w obu tych krajach bdzie pobiera swoj emerytur przez okres 9 lat. Niemka bdzie na emeryturze przez okres 15 lat, a Hisz-
panka a 16 lat. W przypadku Polski oczekiwana przecitna dugo ycia wynosi odpowiednio 70 lat dla mczyzn oraz 79 lat dla kobiet. Wynika z tego, i po wprowadzeniu nowych rozwiza przecitna Polka bdzie pobieraa emerytur o 4 lata krcej ni Hiszpanka, a przecitny Polak bdzie cieszy si z wypracowanej emerytury jedynie przez okres 4 lat. Oznacza to, e znaczna cz spoeczestwa polskiego nie doczeka si w ogle przejcia na emerytur, a osoby borykajce si z problemami zdrowotnymi zmuszone zostan do pobierania godowych rent i zasikw dla bezrobotnych lub zasikw z pomocy spoecznej. Dodatkowym argumentem cakowicie wykluczajcym sens i logik podwyszania wieku emerytalnego w Polsce jest tragiczna sytuacja w subie zdrowia oraz brak perspektyw na znalezienie zatrudnienia dla osb powyej 50. roku ycia. Podniesienie wieku emerytalnego bez wprowadzenia odpowiednich rozwiza dajcych gwarancj godnego ycia dla osb niemogcych z przyczyn niezalenych stan zdrowia, brak pracy kontynuowa kariery zawodowej doprowadzi do zuboenia znacznej czci spoeczestwa. Dlatego te jestem zdecydowanym przeciwnikiem wyduenia wieku emerytalnego w Polsce. Pastwo w pierwszej kolejnoci powinno skupi si na polityce prorodzinnej oraz poprawie poziomu ycia Polakw. Niestety, PSL odstawi teatrzyk i zgodzi si z Platform Obywatelsk. Ciekawe, ile jeszcze razy Platforma bdzie odbieraa Polakom prawa nabyte? W tej sprawie naley rozpisa referendum, niech wypowie si spoeczestwo. 91% Polakw nie popiera podnoszenia wieku emerytalnego dla kobiet, a 84% Polakw nie popiera podniesienia wieku emerytalnego dla mczyzn. (Pose Renata Butryn: Ja popieram, a ja jestem czci spoeczestwa.) Rzd powinien zaj si podniesieniem najniszych pac do 50% redniej krajowej, zapewnieniem lepszej opieki zdrowotnej, a take tworzeniem nowych miejsc pracy, powinien aktywnie walczy z bezrobociem. Rzd proponuje, by pracowa do mierci albo zosta zwolnionym i wegetowa na zasiku z pomocy spoecznej, co doprowadzi do tragedii ludzkich. Platforma Obywatelska traktuje nard polski jako prosty lud. Tak mona rozumie wystpienie przedstawicieli Platformy Obywatelskiej. Modych ludzi wypdza si za granic, a starszych chce si skaza na bied i ndz. To serwuje nam rzd Platformy Obywatelskiej i PSL. (Pose Renata Butryn: Manipulacja.) Dzisiejsze gosowanie i dyscyplina w gosowaniu za odrzuceniem wniosku o referendum przez Platform Obywatelsk i PSL pokazuje zdrad interesw Polakw, a gosowanie Prawa i Sprawiedliwoci, e waciwie reprezentuje interes obywateli polskich. (Pose Renata Butryn: Co takiego.) Dzikuj bardzo. (Oklaski)

425

Dzikuj. Gos zabierze pan pose Krzysztof Jurgiel. Bardzo prosz.

Dzikuj. Owiadczenie wygosi pan pose Czesaw Hoc. Bardzo prosz, panie pole.
Pose Czesaw Hoc: Pose Krzysztof Jurgiel:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Jest to owiadczenie w sprawie odmowy przyznania koncesji na nadawanie cyfrowe Telewizji Trwam. Zdecydowanie protestuj przeciwko skandalicznemu rozstrzygniciu przez Krajow Rad Radiofonii i Telewizji konkursu na nadawanie na pierwszym multipleksie cyfrowym. Organ konstytucyjny, jakim jest Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, kierujc si niezrozumiaymi i nieprzejrzystymi kryteriami, ograniczy w ten sposb Telewizji Trwam, jedynej oglnopolskiej telewizji katolickiej, moliwo rozwoju. Jednoczenie zapewni moliwo nadawania kolejnym nowo powstaym stacjom komercyjnym, ktrych jedynym celem jest dostarczenie atwej rozrywki i zysk. Jest to sprzeczne z celem istnienia rady, jakim jest troska o ad i pluralizm medialny. Dziesitki tysicy Polakw, ktrzy demonstrowali na ulicach wielu miast, w tym Biaegostoku, oraz setki tysicy tych, ktrzy podpisali protesty w tej sprawie, maj prawo czu si zawiedzeni. Oceniam decyzj Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, zdominowanej przez nominatw POPSL i SLD, jako niedopuszczaln. Naley j traktowa jako przejaw ograniczenia wolnoci sowa i niechci wobec Kocioa. Telewizja Trwam jest jedyn telewizj zdecydowanie bronic wartoci, na ktrych ukonstytuowane jest spoeczestwo polskie, wartoci katolickich, narodowych, patriotycznych i konserwatywnych. Jej dziaalno jest trudna do przecenienia, szczeglnie w takich obszarach, jak tworzenie wsplnoty suchaczy, obrona ycia, promocja rodziny opartej na maestwie mczyzny i kobiety, duszpasterska troska o chorych, niepenosprawnych czy podeszych wiekiem. Domagam si od Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji dziaania w zgodzie z zasadami, dla ktrych zostaa powoana, a od organw powoujcych jej czonkw prezydenta, Sejmu i Senatu troski o waciwe wykonywanie ich obowizkw. Zasadne jest take sprawdzenie przez Najwysz Izb Kontroli prawidowoci procesu przydzielania koncesji na nadawanie cyfrowe. Jednoczenie udzielam penego poparcia poselskim projektom zmian w prawie, ktre zapewni warunki do rozwoju mediw sucych publicznemu poytkowi i zapewniajcych poszanowanie polskiej tradycji i kultury. Dzikuj bardzo. (Oklaski) Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Owiadczenie poselskie. Niniejszym prostuj: Pani minister zdrowia Ewa Kopacz rozdaa pracownikom ministerstwa 5 mln z w okresie swego urzdowania w ministerstwie, czyli w cigu 4 lat, a nie jednorazowo, na odchodne, jak oznajmiem w trakcie debaty na 6. posiedzeniu Sejmu w dniu 26 stycznia 2012 r. (Pose Renata Butryn: Przydaoby si jeszcze sowo przepraszam.)

Dzikuj. Owiadczenie wygosi pani pose Renata Butryn, Platforma Obywatelska. Prosz bardzo, pani pose.
Pose Renata Butryn:

Dzikuj, panie marszaku. Chciaabym wygosi moje owiadczenie w przeddzie urodzin niezwykego czowieka, ksidza kardynaa Adama Kozowieckiego. Ksidz kardyna Adam Kozowiecki by osob wyjtkow, wielkim synem polskiego Kocioa, niezwykym duchem misjonarzem Afryki, winiem niemieckich obozw koncentracyjnych, a przede wszystkim niekwestionowanym autorytetem moralnym. Urodzi si w moim regionie, na Podkarpaciu, w Hucie Komorowskiej koo Kolbuszowej 1 kwietnia 1911 r. Zwyk komentowa ten fakt z waciwym sobie poczuciem humoru i dystansem do swojej osoby. Mwi: Urodziem si w prima aprilis zapewne to tumaczy nieco owe niezwyke pomysy Opatrznoci Boej w stosunku do mojej osoby. wicenia kapaskie przyj 24 czerwca 1937 r. w Lublinie. Ojciec ksidza kardynaa wydziedziczy go, gdy nie pogodzi z wyborem syna. Dopiero gdy ten odprawia msz prymicyjn w Majdanie Krlewskim, doszo do zgody midzy ojcem i synem. W czasie II wojny wiatowej ksidz kardyna dozna przeladowa najgorszych i najtrudniejszych do udwignicia. By najpierw winiem w Krakowie, Winiczu, a potem w niemieckich obozach koncentracyjnych w Auschwitz i Dachau. Po oswobodzeniu 28 kwietnia 1945 r. uda si do Rzymu. Ksidz kardyna zawsze uywa niemieckich nazw obozw, nie mwi: Owicim, ale: Auschwitz. To byo znamienne. Podkrela, e mimo gehenny, zachowa wiar w czowie-
426 Pose Renata Butryn

Pose Ewa Koodziej:

Szanowny Panie Marszaku! Drogie Koleanki i Drodzy Koledzy Posowie! W momencie rozszerzenia Unii Europejskiej o kolejne pastwa, w tym Polsk, otrzymalimy moliwo bezporedniego udziau w swobodnym przepywie towarw, usug i osb na terenie wszystkich pastw czonkowskich. Od tego czasu obywatele nowo przyjtych krajw mogli legalnie i dobrowolnie podj prac w dowolnie wybranym miejscu Unii Europejskiej, z uwzgldnieniem okresw przejciowych obowizujcych w niektrych pastwach. Wielu Polakw znalazo zatrudnienie poza granicami swojej ojczyzny. W ostatnich latach jednak kryzys gospodarczy spowodowa zwikszony strach przed migracj zarobkow. Tak te si stao w Holandii. W zwizku z tym powstaa z inicjatywy niderlandzkiej Partii Wolnoci strona internetowa, na ktrej mona zgasza negatywne dowiadczenia i skargi zwizane z zagranicznymi pracownikami. Z przykroci naley stwierdzi, e dua cz z tych oskare dotyczy wanie naszych rodakw. Portal ten narusza podstawowe wartoci europejskie, takie jak: godno, rwno, poszanowanie praw, tolerancja, sprawiedliwo czy ju wczeniej wspomniana swoboda przemieszczania si. Przyczynia si do propagowania dyskryminujcych zachowa. Takie dziaania bez wtpienia nie s godne, zwaszcza w przypadku tak demokratycznego i nowoczesnego kraju, jakim jest Holandia. Rzdy wszystkich pastw czonkowskich Unii Europejskiej powinny zagwarantowa przestrzeganie praw oraz moliwoci swobodnego wyboru miejsca zamieszkania oraz pracy. W zwizku z tym Parlament Europejski tydzie temu uchwali rezolucj potpiajc portal stworzony przez Parti Wolnoci. Z niepokojem przyjmuj informacj, e taka sytuacja ma miejsce wanie w Holandii, jednym z pastw zaoycielskich Unii Europejskiej, a co za tym idzie, pastwa, ktre od zawsze byo wzorem pod wzgldem otwartoci na wszystkie odmiennoci. Poprawa sytuacji obywateli innych krajw w Holandii powinna lee w interesie obywateli Niderlandw oraz caej Unii Europejskiej, zwaszcza e polscy imigranci wnosz znaczcy wkad w niderlandzk gospodark. Osobicie jestem bardzo poruszona obecn sytuacj w Krlestwie Niderlandw, gdy mam tam wielu przyjaci, regularnie ich odwiedzam i przez wiele lat kraj ten szanowaam oraz podawaam jako przykad wyjtkowej tolerancji i zrozumienia wielu wspczesnych problemw. Moim zdaniem naleaoby jak najszybciej podj wsplne kroki, ktre przyczyni si do redukcji, a w efekcie do cakowitej eliminacji nagannych zachowa zwolennikw holenderskiej Partii Wolnoci. Uwaam, i efektywnym rozwizaniem tego problemu bdzie moga by cisa wsppraca pomidzy rzdami Polski i Holandii. Naley udzieli wsparcia i pomocy w aklimatyzacji przybywajcym do pracy obywa-
ka i w warto suby dla niego. Zrozumia, jak sam mwi, e dobro jest dobra. Ocalenie widzia wanie w dobroci. Nigdy te nie zachwiaa si jego gboka wiara w Boga. Po wojnie spotka przypadkowo jednego ze swoich przeoonych przeladowc z obozu. Zaprosi go do restauracji i dugo z nim rozmawia. Na koniec mu przebaczy, bo jak sam stwierdzi, dla chrzecijanina przebaczenie jest dominant ycia, bowiem o to si modlimy. W 1946 r. wyruszy jako misjonarz na Czarny Ld. Mia wiadomo, o czym pisa i mwi, e rdzenni mieszkacy zostali skrzywdzeni przez biaego czowieka, a kontynent ten jest zapuszczony cywilizacyjnie. Chcia to swoj gorliw prac wynagrodzi. Budowa szkoy, zakada placwki misyjne, przyczyni si do budowy demokracji i do uzyskania niepodlegoci przez Pnocn Rodezj w 1964 r. Umacnia swoimi dziaaniami godno tubylczej ludnoci do tego stopnia, e w wieku 58 lat zrezygnowa ze stanowiska arcybiskupa Lusaki, przekazujc kierowanie Kocioem Lusaki rodowitemu Zambijczykowi. Po uzyskaniu przez Zambi niepodlegoci w 1964 r. przyj zambijskie obywatelstwo. Chcia, aby utosamiano go z tym narodem, z ludmi Zambii. Cae ycie kocha te Polsk. Mwi tak: S dwie rzeczy, ktre moim zdaniem wynaturzaj czowieka skrajna ndza i atwe ycie. Nieraz pisaem do Polakw, e codziennie modl si za ojczyzn, eby byo lepiej, ale nigdy za dobrze. Rzdy Zambii, Wielkiej Brytanii, Francji, jak i rzd Polski uhonoroway go za wybitn sub. Kardyna otrzyma rwnie kilka honorowych doktoratw od kilku uniwersytetw, ostatni od Uniwersytetu Warszawskiego. W dniu 21 lutego 1998 r. Jan Pawe II mianowa go kardynaem. Po raz pierwszy kardynaem zosta Zambijczyk mia wtedy 87 lat w uznaniu za wkad w ewangelizacj w Zambii. Zosta zaliczony w poczet 100 najbardziej wpywowych Polakw za granic. Zmar 28 wrzenia 2007 r. w szpitalu w Lusace i tam zosta pochowany. Dnia 11 kwietnia 2012 r. w Sejmie bdziemy mieli moliwo otworzenia wystawy powiconej temu wybitnemu Polakowi, synowi Kocioa i przede wszystkim dobremu czowiekowi. Chciaabym serdecznie zaprosi wszystkich posw, pana marszaka rwnie, na wystaw, bo by to czowiek pojednania, ktry suy innemu czowiekowi i by zawsze blisko niego. Dzikuj bardzo.

Dzikuj, pani pose. Owiadczenie wygosi pani pose Ewa Koodziej, Platforma Obywatelska. Bardzo prosz, pani pose.

427
Pose Ewa Koodziej telom obcych pastw oraz zapewni im moliwo rozwoju w celu lepszej komunikacji i integracji. Jestem pewna, e te dziaania znaczco poprawi sytuacj zarwno naszych rodakw, jak i obywateli innych pastw europejskich przebywajcych na terenie Krlestwa Niderlandw. Dzikuj piknie. (Oklaski)

Dzikuj, pani pose. Owiadczenie wygosi pan pose Tadeusz Tomaszewski, Sojusz Lewicy Demokratycznej. Bardzo prosz, panie pole.
Pose Tadeusz Tomaszewski:

Panie Marszaku! Wysoki Sejmie! Moje owiadczenie dotyczy przyznawania medalistom igrzysk olimpijskich, igrzysk paraolimpijskich oraz wiatowych igrzysk guchych wiadcze olimpijskich. Rozwizania takie przewiduje ustawa o sporcie z 25 czerwca 2010 r. Wczeniej regulacje te byy przewidziane w ustawie o kulturze zycznej oraz w ustawie o sporcie kwalikowanym. Prawo do wiadcze olimpijskich maj zdobywcy przynajmniej jednego medalu olimpijskiego, medalu zdobytego na igrzyskach paraolimpijskich lub wiatowych igrzyskach guchych, pod warunkiem e zakoczyli karier sportow, maj ukoczone 40 lat, nie bior ju udziau w zawodach sportowych organizowanych przez waciwe polskie zwizki sportowe, maj obywatelstwo polskie, stae zamieszkanie na terytorium Polski lub innego pastwa czonkowskiego Unii Europejskiej i nie byy skazane prawomocnym wyrokiem za umylne przestpstwo oraz umylne przestpstwo skarbowe. wiadczenia te przyznawane s przez ministra waciwego do spraw kultury zycznej na wniosek osoby zainteresowanej, z potwierdzeniem zdobycia medalu olimpijskiego. Wysoko tych wiadcze w danym roku budetowym ustalana jest jako iloczyn kwoty bazowej dla czonkw korpusu suby cywilnej, okrela to ustawa budetowa, i waciwego mnonika. Do 2007 r. te wiadczenia wynosiy tyle, co rednia krajowa w gospodarce. W 2007 r. zdecydowano si, dla lepszego planowania wydatkw budetowych, zwaszcza planowania wydatkw w resorcie sportu, na przejcie na inny wskanik, o ktrym wspomniaem, dotyczcy kwoty bazowej dla czonkw korpusu suby cywilnej, i ustalono ten wskanik jako 1,3. Std w pierwszym roku obowizywania tego rozwizania wysoko tego wiadczenia wynosia 2691 z i rednia krajowa rwnie wanie tyle. Z czasem jednak okazao si, e od 2008 do 2012 r. wcznie ta kwota bazowa przewidziana dla korpusu
suby cywilnej nie jest podwyszana i wysoko tego wiadczenia stana w miejscu. I tak w 2008 r. byo to 2435 z, potem przez kolejne trzy lata, rwnie w 2012 r. 2483 z brutto, a rednia krajowa np. w 2011 r. to kwota 3399 z, czyli wiadczenie olimpijskie stanowi 73% redniej krajowej. Przez te 5 lat wanie warto nabywcza tego wiadczenia olimpijskiego zmniejszya si o 27%. Std chciabym zwrci si do minister sportu i turystyki, aby w przygotowaniach projektu budetu na rok 2013 pani minister zechciaa przeanalizowa t podstaw prawn i przynajmniej wprowadzi waloryzacj tych wiadcze dla medalistw olimpijskich na zasadach waloryzacji wiadcze emerytalno-rentowych. To oznaczaoby, e w tym roku kady z medalistw olimpijskich otrzymujcych te wiadczenia otrzymaby 71 z brutto do podstawy tego wiadczenia. W nastpnych latach mgby by to wanie wskanik waloryzacji przewidziany dla wiadcze emerytalno-rentowych. W innym przypadku nastpowaaby dalsza degradacja wysokoci tego wiadczenia. Wielu medalistw olimpijskich zwraca si do parlamentarzystw o podjcie tej sprawy. cznie w 2011 r. Ministerstwo Sportu i Turystyki wypacio te wiadczenia pienine 260 medalistom igrzysk olimpijskich, 217 medalistom igrzysk paraolimpijskich i wiatowych igrzysk guchych oraz 60 medalistom zawodw Przyja 84 to s zawody, ktre zastpoway igrzyska olimpijskie w Los Angeles. cznie tych osb upowanionych w 2011 r. do pobierania tego wiadczenia byo w Polsce 537. Std wanie apel do ministra sportu i turystyki, aby w trakcie prac nad projektem budetu pastwa rozway zmian zasad waloryzacji tych wiadcze i postara si przywrci moliwo waloryzacji corocznej na oglnych zasadach. Dzikuj uprzejmie. (Oklaski)

Dzikuj, panie pole. Gos ma pani pose Anna Grodzka. Bardzo prosz.
Pose Anna Grodzka:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Ponad tydzie temu w mediach ukazay si niepokojce informacje na temat terapeutycznych programw zdrowotnych. Tym medialnym doniesieniom towarzyszyy relacje pacjentw, ktrzy po raz kolejny z przeraeniem zareagowali na zmiany zwizane ze sposobem wdraania ustawy refundacyjnej. Zgodnie z ustaw refundacyjn od 1 lipca przestan obowizywa terapeutyczne programy zdrowotne, ktrymi objte s osoby wymagajce dugotrwaego leczenia, m.in. pacjenci chorzy na raka leczeni chemioterapi. W ramach dotychczas obowizujcych programw NFZ zapew-
428 Pose Anna Grodzka

niao tym pacjentom opiek szpitaln, jak rwnie leki. Zgodnie z ustaw refundacyjn programy terapeutyczne maj zosta przeksztacone w programy lekowe. Odtd kontraktowane bd przez NFZ leki. Narodowy Fundusz Zdrowia potrzebuje okoo 3 miesicy od ogoszenia warunkw kontraktowania programw do zawarcia umw. Tak te musiaoby si to sta przed 1 lipca, zanim wygasn obecne umowy, a nie we wrzeniu, jak przewiduje plan dziaa na ten rok NFZ. Tymczasem dochodz nas suchy, e szpitalom kocz si pienidze z kontraktw NFZ i niektre z nich ju teraz przestaj przyjmowa chorych na leczenie cytostatykami. Nic mi nie wiadomo o tym, aby Ministerstwo Zdrowia przygotowao stosowne rozporzdzenia dotyczce kontraktowania programw terapeutycznych. Nie wiadomo te, ktre leki dla osb chorych na raka, na jakich zasadach i warunkach bd refundowane w szpitalach, czy wszystkie dotychczasowe terapie znajd si w wykazie. Wiadomo natomiast, e wielu osobom odmwiono w Polsce chemioterapii ju w ubiegym tygodniu. Czy szpitale za wyznaczone ceny bd w stanie kupi odpowiednie leki? Czy minister zdrowia moe obieca, e pacjentw chorych na raka otoczy w tym roku w czasie wdraania reformy refundacyjnej odpowiedni ochron?
Apeluj do pana ministra zdrowia o pilne zajcie si kwesti sygnalizowan przeze mnie w tym wystpieniu. Dzikuj bardzo. (Oklaski)

Dzikuj. Na tym zakoczylimy owiadczenia poselskie*). Informacja o wpywie interpelacji, zapyta oraz odpowiedzi na nie zostanie paniom i panom posom dorczona w druku nr 261**). Na tym koczymy 11. posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Protok posiedzenia bdzie wyoony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedze Sejmu. Porzdek dzienny 12. posiedzenia Sejmu, wyznaczonego na dni 11, 12 i 13 kwietnia 2012 r., zostanie paniom i panom posom dorczony. Zamykam posiedzenie. (Wicemarszaek trzykrotnie uderza lask marszakowsk) *) Teksty wystpie niewygoszonych w zaczniku nr 1. **) Teksty interpelacji i zapyta poselskich oraz odpowiedzi
na interpelacje i zapytania w zacznikach nr 1 i 2 w Aneksie do Sprawozdania Stenogracznego z 11. posiedzenia Sejmu.
(Koniec posiedzenia o godz. 19 min 54)
Zacznik nr 1
Teksty wystpie niewygoszonych
Rozpatrzenie obywatelskiego wniosku o przeprowadzenie referendum oglnokrajowego w sprawie o szczeglnym znaczeniu dla pastwa i obywateli dotyczcej powszechnego wieku emerytalnego kobiet i mczyzn punkt 13. porzdku dziennego Pose Adam Abramowicz (Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwo) Dajmy ludziom satysfakcj z ycia tu i teraz, a nie przyszym generacjom te sowa powiedzia pan rok temu, wtedy, kiedy demontowa pan system emerytur kapitaowych i ju po pozbawieniu Polakw faktycznego prawa dziedziczenia rodkw zgromadzonych na kontach OFE. Zniszczy pan system kapitaowy, ktry mia zapewnia wysze emerytury w przyszoci i by alternatyw dla podnoszenia wieku emerytalnego. Dzisiaj pan mwi, e odpowiedzialno za przysze pokolenia wymaga wprowadzenia Polakom obowizku pracy a do mierci. Zmienia pan zdanie bardzo czsto, w zalenoci od aktualnie obowizujcej linii PR-owskiej. Dlatego pana dzisiejsza troska jest zupenie niewiarygodna. Ale ma pan szans uwiarygodni si w oczach spoeczestwa poprzez referendum. Majc za sob wikszo stacji telewizyjnych i radiowych, moe pan przekona, jak pan powiedzia w swoim wystpieniu, rozsdnych Polakw do swoich racji. Dlaczego nie chce pan skorzysta z tej szansy? Pose Zbigniew Chmielowiec (Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwo) Szanowna Pani Marszaek! Sukces akcji, w ktrej zebrano blisko 2 mln podpisw pod wnioskiem o referendum w sprawie przeduenia wieku emerytalnego, doprowadzi do dzisiejszej debaty. Dziki wnioskowi i debacie gos obywateli wyraajcych swoje niezadowolenie bdzie syszalny. W innych krajach, np. w Niemczech, od ogoszenia pomysu do podjcia decyzji o podniesieniu wieku dyskutowano 2 lata. U nas chce si to zrobi podczas miesicznych konsultacji. Czy rozmowy z rzdem na forum Komisji Trjstronnej daway jakie szanse na wypracowanie kom-
promisu? Czy zdaniem rzdu ludzie z czsto maych miejscowoci, niejednokrotnie sabo wyksztaceni, ktrzy podpisali wniosek o referendum, nie maj racji? Ile krajw ma wyszy wiek, kiedy przechodzi si na emerytur, ni 67 lat, a ile krtszy? Czy najpierw rzd nie powinien stworzy warunkw do pracy, a potem myle o podwyszeniu wieku emerytalnego? Pose Kazimierz Goojuch (Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwo) Pani Marszaek! Wysoki Sejmie! Nard ma prawo wypowiedzie si w kluczowej kwestii, jak jest wyduenie wieku emerytalnego. Narodu nie wolno lekceway, nie wolno lekceway 2 mln Polakw, ktrzy opowiedzieli si za referendum w sprawie wyduenia wieku emerytalnego. Odrzucenie wniosku o referendum to zamanie regu demokracji. Nie rozumiem, dlaczego rzd tak si spieszy przy wprowadzeniu tych zmian. W krajach europejskich tego typu zmiany poprzedzone byy wieloletni dyskusj, np. w Niemczech trwaa ona 2 lata. W Polsce prbuje si wprowadzi zmiany dotyczce wielu pokole zaledwie w dwa miesice. Pytania: 1. Co lego u podstaw forsowania reformy polegajcej na wydueniu wieku emerytalnego, i to w takim popiechu? 2. Czy forsowanie takich rozwiza przez rzd jest spowodowane chci przypodobania si midzynarodowym rynkom nansowym? Pose Wiesaw Stanisaw Janczyk (Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwo) Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Jestem zbudowany postaw tych aktywnych Polakw, ktrzy poszli zebra podpisy od 2 mln obywateli w sprawie wniosku o referendum, inicjujc dyskusj tak, aby nikt w Polsce nie mg powiedzie: nie wiedziaem, co rzd Donalda Tuska szykuje dla obywateli. Rzd PO chce od Polakw, aby w dniu mierci poszli jeszcze do pracy na 1 zmian. Rzd PO chce podwyszenia i zrwnania wieku emerytalnego kobiet i mczyzn do 67. roku ycia.
430 Czy pamitaj pastwo, e za tej koalicji, ktra trwa ju drug kadencj Sejmu, planuje si zwikszenie czasu pracy kobiet cznie o 12 lat? To jest skandal. Przecie po likwidacji emerytur pomostowych dla kobiet w wieku 55 lat maj one pracowa duej wanie o 12 lat. Czy rzd wiadomie okamuje spoeczestwo, porwnujc wiek emerytalny w Polsce i w Niemczech, we Francji czy w Wielkiej Brytanii? To porwnanie to najwiksze kamstwo publiczne, bowiem w Niemczech tylko 12% kobiet w wieku powyej 60 lat jest aktywnych na rynku pracy, a reszta z nich yje z zasiku. Na takim zasiku osoba bezrobotna otrzymuje tam ok. 1 tys. euro. W Polsce takie osoby po otrzymaniu chwilowego wiadczenia do uzyskania ustawowego wieku emerytalnego nie dostan nic. Pytam rzd i ludzi w Polsce: Kto jeszcze dzi zagosuje na Platform? Pose Kazimierz Moskal (Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwo) Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Mam pytanie do rzdu RP w kwestii obywatelskiego wniosku o przeprowadzenie referendum oglnokrajowego w sprawie o szczeglnym znaczeniu dla pastwa i obywateli dotyczcej powszechnego wieku emerytalnego kobiet i mczyzn. Dlaczego w wystpieniu pana premiera i przedstawicieli PO pojawiao si w debacie tyle pogardy i braku szacunku dla obywateli, ktrzy wnieli obywatelski projekt? Czy rzd POPSL i posw PO sta na sowo przepraszam za uyte w trakcie debaty okrelenia szarlatani, awanturnictwo czy te kady ptak? Jeeli s tak oczywiste argumenty przeciw referendum, to dlaczego rzd POPSL boi si obywateli i nie chce wsucha si w gos spoeczestwa? Czyby rzd obywatelski nie ufa i nie wierzy w rozsdek i mdro narodu? Prosz poda, jak wyglda system emerytalny w krajach UE w obszarze wysokoci emerytur, redniego wieku emerytalnego, wieku opuszczenia rynku pracy, dalszego trwania ycia? Czy prawd jest, e przedstawicielki kobiet z PO d do zrealizowania rzekomych potrzeb i oczekiwa wszystkich kobiet w zakresie wyduenia wieku emerytalnego? Moje odczucie jest inne, chociaby jako ma i ojca czterech dorosych crek. Nie ma powszechnego oczekiwania kobiet, eby podnie wiek emerytalny. Jakie dziaania rzd POPSL podejmowa i podejmie w zakresie rynku pracy, kryzysu demogracznego, wsparcia rodzin? Jakie s efekty picioletnich rzdw POPSL w tych obszarach? Prosz o konkretne dane. Pose Andrzej Szlachta (Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwo) Panie Marszaku! Wysoki Sejmie! W ramach dyskusji nad wnioskiem NSZZ Solidarno o referendum emerytalne chciabym skierowa do premiera Donalda Tuska kilka pyta. Te pytania s skierowane do Donalda Tuska rwnie jako przewodniczcego Platformy Obywatelskiej. Dlaczego Platforma Obywatelska nie przedstawia planu podwyszenia wieku emerytalnego dla kobiet i mczyzn do 67 lat w czasie kampanii wyborczej do Sejmu i Senatu w 2007 r. i 2011 r.? Dlaczego kandydat Platformy Obywatelskiej Donald Tusk, obecny premier polskiego rzdu, w czasie kampanii prezydenckiej w 2005 r. nie zaproponowa Polakom przeduenia wieku emerytalnego do 67 lat? Dlaczego marszaek Sejmu pani Ewa Kopacz, posanka Platformy Obywatelskiej, podja decyzj o niewpuszczeniu na galeri Sejmu przedstawicieli wnioskodawcw o przeprowadzenie referendum? Dlaczego minister spraw wewntrznych skierowa na teren Sejmu niespotykane dotd siy policyjne z wozami bojowymi wcznie? Czy rzd planuje pozbawi osoby, ktre ukoczyy 75 lat ycia, dodatkw pielgnacyjnych wynoszcych obecnie 190 z? Pose Jan Warzecha (Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwo) Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Dla ratowania decytu nansw publicznych jest pan gotw, wraz ze swoim wspkoalicjantem, w popiechu, bez konsultacji w Komisji Trjstronnej, podstpnie, bo bez zapowiedzi w kampanii wyborczej parlamentarnej, zafundowa tej czci spoeczestwa, ktra yje z dnia na dzie, z najniszych wynagrodze, tak oto przyszo, jak trafnie zauway przewodniczcy Solidarnoci pan Piotr Duda: Pracowa do mierci albo szybciej umrze z godu. Panie premierze, zapisze si pan w historii jako premier, ktry zachowuje si bardzo konsekwentnie, nie tylko zreszt w sprawie emerytur. Raz pan jest za systemem repartycyjnym i kapitaowym, eby go za kilkanacie lat demontowa. Przed kampani deklaruje pan, wraz ze swoimi kolegami prezydentem i ministrem nansw, e nie ma potrzeby wyduenia wieku emerytalnego, a tu po wyborach, w expos, ju deklaruje pan potrzeb wyduenia wieku emerytalnego do 67 lat dla kobiet i mczyzn. W midzyczasie wicepremier Waldemar Pawlak, paski kolega z PSL, owiadcza publicznie, e na emerytury z ZUS spoeczestwo nie ma co liczy, a raczej na rodzin. Mija kilka tygodni od pana deklaracji i opowiada si za wprowadzeniem emerytur czstkowych. W tym czasie w sposb bardzo ryzykowny paski rzd przejada miliardy zotych z Funduszu Rezerwy Demogracznej przeznaczony na inne, gorsze lata, kiedy rodacy z wyu demogracznego osign wiek emery-
431 talny. W zupenej desperacji prbuje pan, panie premierze, uspokoi spoeczestwo, e nasze przysze emerytury bd pochodzi z wydobycia gazu upkowego. Jak panu wierzy? Prosz odpowiedzie, czy sta pana na ostatni akt odwagi przed dymisj, bo do takiej powinno doj, lepiej wczeniej ni pniej. Niech pan zadeklaruje z tej mwnicy sejmowej, e zrzeknie si czci swojego premierowskiego uposaenia dla kilku biednych, chorych emerytw i niech pan yje do 67. roku z wynagrodzenia czstkowego, jakie pan chce spoeczestwu sprezentowa. Owiadczenia poselskie Pose Jerzy Borkowski (Klub Poselski Ruch Palikota) Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Szanowni pastwo, Raport o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsibiorcom w 2010 r. zawiera informacje o pomocy publicznej udzielonej przedsibiorcom w Polsce w 2010 r. Udzielono przedsibiorcom pomocy w kwocie 24 087,3 mln z, z czego 2851,8 mln stanowia pomoc udzielona w transporcie. Przedmiotem analizy niniejszego raportu s formy pomocy poczone, zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej, i s to cztery grupy w zalenoci od rda pochodzenia rodkw pomocowych. Do poszczeglnych grup zaliczono nastpujce formy pomocy: dotacje i ulgi podatkowe, subsydia kapitaowo-inwestycyjne, tzw. mikkie kredytowania, porczenia i gwarancje oraz inne, midzy innymi rekompensata z tytuu dobrowolnego rozwizania umw dugoterminowych sprzeday mocy i energii elektrycznej. W 2010 r., podobnie jak w latach poprzednich, najczciej stosowano instrumenty pomocy w formie dotacji 77,5% oglnej wartoci pomocy natomiast nie udzielano pomocy w formie konwersji wierzytelnoci na udziay lub akcje. Najwysz dynamik wzrostu wartoci udzielonej pomocy zanotowano w formie pomocy publicznej w postaci wniesienia kapitau, bo a 10 razy wicej, gwnie w wyniku udzielania pomocy z przeznaczeniem na kapita podwyszonego ryzyka inwestorom funduszy kapitaowych oraz inwestobiorcom przez Krajowy Fundusz Kapitaowy SA, oraz w grupie porczenia i gwarancji, 47 razy wicej, gwnie w wyniku udzielenia pomocy z przeznaczeniem na wsparcie kultury i ochron dziedzictwa kulturowego Muzeum Narodowemu w Gdasku i Krakowie przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego. W 2010 r., podobnie jak w latach poprzednich, benecjentami okoo poowy wartoci pomocy publicznej byy due przedsibiorstwa. Ich udzia powikszy si o 1,2 pkt proc. w stosunku do 2009 r., co oznacza tendencje wzrostowe. Nasuwa si zatem pytanie, co z mikroprzedsibiorcami, ktrzy uzyskali pomoc tylko 12,3% z caej puli, nie wspominajc o maych i rednich przedsibiorstwach. Naley mie na uwadze, e pomoc udzielana duym przedsibiorcom, majcym siln pozycj konkurencyjn na rynku, stanowi potencjalnie wiksze ryzyko naruszenia konkurencji ni pomoc udzielana maym i rednim podmiotom. A zatem przedstawionej w raporcie wartoci pomocy udzielonej ze wzgldu na wielko benecjentw nie mona uzna za podan. Z drugiej jednak strony naley odnotowa wzrost udziau pomocy udzielonej mikroprzedsibiorcom, 3,2% w stosunku do roku poprzedniego, ale to wci za mao. Raport pokaza jednoznacznie, e pomoc publiczna jest wpompowywana w najwikszych na tym rynku (poza sektorem transportu), czyli: PKN Orlen SA 906,8 mln PLN, PGNiG SA 606,00 mln PLN, Operator Gazocigw Przesyowych Gaz-System SA 577,00 mln, Grupa Lotos SA 391,7 mln, Poudniowy Koncern Energetyczny SA 386,8 mln, Spka Restrukturyzacji Kopal SA 351,7 mln. Analizujc jednak form prawn benecjentw pomocy, mona zauway, e najwiksze wsparcie otrzymay w 2010 r. przedsibiorstwa prywatne, bo a 70% oglnej wartoci pomocy. Warto otrzymywanej przez nie pomocy utrzymuje si na wysokim poziomie, co naleaoby uzna za korzystne zjawisko, gdy przyjmuje si, i podmioty prywatne zapewniaj lepsze wykorzystanie otrzymanych rodkw. Pose Zbigniew Chmielowiec (Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwo) Szanowny Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Za kilka dni bdziemy obchodzi Midzynarodowy Dzie Ksiki dla Dzieci, majcy na celu promowanie piknej literatury i graki dla modego czytelnika. wito to zostao ustanowione w 1967 r. i jest obchodzone 2 kwietnia, w rocznic urodzin duskiego poety, a zarazem jednego z najwikszych wiatowych baniopisarzy, Hansa Christiana Andersena. Co roku inny kraj jest gospodarzem tego dnia, projektujc i rozsyajc plakat z mottem. W tym roku jest nim Meksyk. Tegoroczne motto brzmi: Dawno temu bya sobie historia, ktr opowiada cay wiat. W Polsce Midzynarodowy Dzie Ksiki dla Dzieci kojarzony jest bardziej z akcj spoeczn Caa Polska czyta dzieciom, ktra odbywa si nieprzerwanie ju od 2001 r. Tego typu akcje maj na celu propagowanie codziennego czytania ksiek przez dzieci. Uwiadomienie spoeczestwu, e jest to skuteczna, tania i przyjazna metoda wspomagania ich wszechstronnego rozwoju psychicznego, umysowego, spoecznego i moralnego oraz budowania za-
432 sobw wewntrznych dziecka, tj. kompetencji emocjonalnych czy intelektualnych. Akcje te maj za zadanie take zachca rodzicw do czytania ksiek swoim dzieciom. Codzienne czytanie dziecku dla przyjemnoci, nawet przez kilkanacie minut, jest mdrym sposobem spdzania czasu z dzieckiem i najlepsz inwestycj w jego przyszo. Na przestrzeni 10 lat swej dziaalnoci kampania Caa Polska czyta dzieciom odniosa ogromy sukces. Najwaniejszym osigniciem byo przekonanie blisko 40% polskich rodzicw do codziennego czytania maym dzieciom. Przeprowadzono ponad 100 konferencji, szkole i warsztatw z zakresu mdrego wychowania, pozyskano dla kampanii prawie 7 tys. liderw i koordynatorw. Do udziau w tej inicjatywie i jej promowania wczaj si co roku setki miast i szk, tworzc jedno z najwaniejszych wydarze kulturalnych roku. Dziki tej kampanii powsta Program nauczania wartoci oraz studia podyplomowe dla nauczycieli Czytanie jako metoda rozwoju i edukacji. W caej Polsce zainicjowane zostay te programy dla dzieci zdrowych i niepenosprawnych. Zorganizowano take czytanie dzieciom w szpitalach, hospicjach, sanatoriach oraz szkolenia dla matek z maymi dziemi przebywajcych w wizieniu. Szanowna Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Pragn podzikowa z tego miejsca wszystkim organizatorom, tysicom wolontariuszy, a take partnerom, ktrzy wspieraj i promuj kampani czytania. To dziki wam udaje si zmienia wiadomo spoeczn dotyczc roli czytania w rozwoju dziecka, pokazujc jej prawdziwe korzyci, a take zbliajc do siebie rodziny. Dzikuj za uwag. Pose Stanisaw Lamczyk (Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska) Szanowny Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Gdynia i Pomorze przez wiele lat pozostaway polskim oknem na wiat oraz miejscem wypoczynku milionw Polakw. Z kadym dniem miejsca te zyskuj na atrakcyjnoci. Pomorze, a zwaszcza Pwysep Helski i Gdynia, przycigaj tumy turystw. Ponadto rozwija si port w Gdyni, stajc si jednym z najwaniejszych na Batyku. Jednak wszystkie te atuty ograniczone s wci niedoskona sieci drogow. Co prawda do Trjmiasta mona dojecha autostrad, jednak ju samo poruszanie si samochodem po Gdasku, Sopocie czy Gdyni powoduje znaczne trudnoci. Natenie ruchu koowego w Trjmiecie oraz w kierunku Pwyspu Helskiego powodujce gigantyczne korki uliczne jest od wielu lat tak niezmienne, i stao si czci letniego krajobrazu, odnotowanego nawet w literaturze piknej. Szanowny Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Samorzdy wojewdztwa pomorskiego oraz miast i gmin najlepiej znajce bolczki lokalnych spoecznoci, angaujc wasne rodki, przygotoway rozwizanie problemw komunikacyjnych pnocnej czci wojewdztwa pomorskiego. Z przeprowadzonych prac wynika, e najlepszym rozwizaniem jest budowa obwodnicy pnocnej aglomeracji trjmiejskiej. Budowa OPAT pozwoli na stworzenie alternatywnego i sprawnego poczenia drogowego czcego miasta pnocnej czci aglomeracji Trjmiasta i popraw dostpu do miast, a take obszarw rekreacyjnych i wypoczynkowych pooonych na Pwyspie Helskim i w jego ssiedztwie. Budowa obwodnicy, ktra przejmie ruch tranzytowy, spowoduje, i strumie pojazdw bdzie si przemieszcza w znacznej odlegoci od miast pynnie, bez zatrzymywania. W konsekwencji pokonana zostanie zasadnicza przeszkoda hamujca ruch, co przyniesie efekty w postaci poprawy jego pynnoci, skrcenia czasu przejazdu, korzyci ekonomicznych i rodowiskowych w caym cigu drogowym pomidzy Gdyni, Wejherowem oraz Pwyspem Helskim i tym samym zostanie rozwizany problem komunikacyjny pnocnego Pomorza. Dzikuj. Pose Jzef Rojek (Klub Parlamentarny Solidarna Polska) W III Rzeczypospolitej afery wystpoway i wystpuj tak czsto, e niektrym zdaje si, i spoeczestwo powinno do nich przywykn, a przynajmniej niektrzy politycy zapewne tego by wanie chcieli. W ostatnich tygodniach zostaa ujawniona kolejna afera przy okazji informatyzacji urzdw publicznych. Rzeczpospolita z 7 marca poinformowaa, e zawyanie przez urzdnikw cen w kontraktach informatycznych miao charakter powszechny. Czytamy tam m.in.: Moemy ju mwi o trwaym systemie korupcyjnym w administracji pastwowej. W zamian za gwarancj pracy i korzyci materialne pracownicy najwikszych instytucji publicznych, z MSWiA, ZUS, Policj i Stra Poarn wcznie, podpisywali z rmami kontrakty na niebotyczne sumy, z aneksami uniemoliwiajcymi w praktyce ich zerwanie. Jak si okazao, w zwizku z tym tylko za ostatnie lata straty sigaj kilku miliardw zotych. Kontrakty tak konstruowano, e niemoliwe byo ich zerwanie rmy sprzedaway oprogramowanie, nie przekazujc praw autorskich i tzw. kodw rdowych. CBA i warszawska prokuratura apelacyjna ustaliy, e w procederze bray udzia due rmy dziaajce na polskim rynku. Kontrakty byy podpisywane na niewielk cz caej kwoty zlecenia, a nastpnie podpisywano aneksy, dorabiano dodatkowe aktualizacje itp. przez skorumpowanych urzdnikw. Jednak najbardziej poraaj informacje, e proceder trwa od wielu lat, a przede wszystkim, jak doniosa wspomniana Rzeczpospolita, e mechanizm naduy zosta wypracowany w pierwszej poowie lat 90.
433 To kolejny przykad na to, jak powstawaa III Rzeczpospolita, zakamana i skorumpowana, a obecnie jeden z politykw Platformy Obywatelskiej z satysfakcj stwierdzi, e przy okazji traenia na trop tej afery rzekomo zadziaay mechanizmy pastwa. Zadziaayby ju dawno w kadej z wielu dotychczasowych afer, gdyby to pastwo byo naprawd zdrowe. Teraz, tak jak dotychczas, nie spodziewajmy si, e cokolwiek zostanie szczegowo wyjanione, a osoby odpowiedzialne ponios konsekwencje, bo przecie jak na razie nawet media, ktre otwarcie wspieraj t ekip, dugo nie mogy zdecydowa si napisanie czegokolwiek o tej aferze. Pose Bogdan Rzoca (Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwo) W dniu dzisiejszym Sejm RP przyj informacje rzdu RP na temat wdroenia ograniczonego wymiaru godzin historii. Niniejszym omielam si stwierdzi, e w czasie debaty na ten temat MEN nigdy i nigdzie nie przyznao, e wdroenie w szkoach ponadpodstawowych nowej podstawy programowej drastycznie ogranicza liczb uczniw uczcych si historii w szkoach ponadpodstawowych. Ta sytuacja prowadzi do tego, e historii bd uczy si w szkoach ponadpodstawowych tylko ci uczniowie, ktrzy wybior j jako przedmiot do zdawania na maturze. Historia jako przedmiot nauczania jest czynnikiem narodotwrczym, nard natomiast cay czas potrzebuje utrzymania ducha. Podobnie jest z narodem polskim. Jeli obecnie MEN i koalicja POPSL nie uznaj za stosowne uczy wszystkich uczniw historii, to oznacza to, e nie uznaj potrzeby podtrzymywania ducha polskoci. Wyraam ogromny al z tego powodu. Pose Jan Warzecha (Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwo) Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Dzisiejsze owiadczenie poselskie pragn powici Jzefowi Lipieniowi trenerowi, bliniaczemu bratu mistrza olimpijskiego Kazimierza, mistrzowi Polski i wiata, czterokrotnemu olimpijczykowi (lata: 1968, 1972, 1976, 1980), srebrnemu medalicie olimpijskiemu z Moskwy w 1980 r. Jzef Lipie urodzi si 6 lutego 1949 r. w Jaczkowie k. Kamiennej Gry, w wielodzietnej rodzinie Michaa i Ireny. Absolwent Szkoy Rzemios Budowlanych w Jeleniej Grze i studium trenerskiego przy AWF w Warszawie (trener II kl. zapasy w stylu klasycznym). Zawodnik (60 kg) Karkonoszy Jelenia Gra (19651967) i Wisoki Dbica (19671980), ktrego trenerami byli: Janusz Jaszczuk, Tadeusz Popioek, Czesaw Korze i Janusz Tracewski (kadra). Podobnie jak starszy o kilkanacie minut bliniaczy brat Kazimierz, zainteresowania sportowe rozpocz w szkole podstawowej (lekkoatletyka, pika rczna) i rozwin je w Szkole Rzemios Budowlanych w Jeleniej Grze, gdzie zupenie przypadkowo zapozna go zapasami nauczyciel i pierwszy trener Juliusz Jaszczuk. Szybkie postpy i sukcesy sprawiy, e znalaz si w Dbicy, gdzie w tamtejszej Wisoce zgromadzia si czowka polskich zapanikw i stworzono im jak na owe czasy wietne warunki bytowo-szkoleniowe. W atmosferze intensywnej pracy treningowej robi szybkie postpy i ju jako 19-latek awansowa do ekipy olimpijskiej w 1968 r. Po porace polskich zapanikw w Meksyku znalaz si w grupie szkoleniowej trenera Janusza Tracewskiego (wraz z m.in. bratem Kazimierzem), ktry zrewolucjonizowa trening zapaniczy i sposb przygotowa do wielkich imprez. Zaowocowao to sukcesami, o ktrych zaczto gono mwi. Biao-czerwoni powrcili z mistrzostw wiata w Teheranie w 1973 r. z szecioma medalami. Dwa najcenniejsze zote wywalczyli bliniacy i by to ewenement na skal wiatow: Kazimierz (walczc w kategorii pirkowej, a wic w naturalnej wadze ciaa 62 kg) i Jzef, ktry w cigu prawie caej kariery sportowej szuka swojego miejsca, najczciej w wadze 57 kg. Stwarzajc psychiczny komfort bratu, sam y w dietetycznym reimie, staej kontroli i koniecznoci zbijania wagi rnymi sposobami, co niewtpliwie miao wpyw na wyniki. Bezprzykadna braterska wi sprawia (tak przynajmniej zostao to przedstawione w rodzinnej legendzie), e w olimpijskim wystpie ostatniej szansy Jzefa du rol odegra Kazimierz. Obaj przed wystpem w Moskwie w 1980 r. byli w znakomitej formie, tylko e Jzef mia 11,5 kg nadwagi. Wedug przekazw zbija wag do 57 kg przez trzy miesice, do ostatniej chwili, i bra w tym udzia Kazimierz, biegajc z bratem po alejkach bielaskiej AWF. Jzefowi wyszo to na zdrowie. Osign wag i zdoby wreszcie srebrny medal jeden z czterech, ktre wywalczyli polscy zapanicy na tych igrzyskach. Byskotliwa technika, ogromna ambicja i hart ducha oraz wielka sia woli sprawiay, e przez wiele lat potra sobie narzuci reim zwizany z diet i znie ogromny trud walki z nadwag. Mwi si o nim jako o zawodniku spenionym. By omiokrotnym mistrzem polski wagi koguciej, w latach 1969 i 1970, i pirkowej, w latach: 1974, 1976, 1978, 1979 i 1981. Oprcz zotego medalu mistrzostw wiata (1973 r.) by jeszcze dwukrotnie srebrnym medalist M, w latach 1974 i 1975, i brzowym medalist ME w 1978 r. Wszystkie w kategorii wagowej 57 kg. Po zakoczeniu kariery sportowej w kraju (1981 r.) pracowa jako trener w Danii (Frederikshavn, 1983 1984), w Szwecji (Hrby, 19841988) i Wisoce Dbica (19972000), po czym przeszed na rent. Odznaczony m.in. dwukrotnie zotym Medalem za Wybitne Osignicia Sportowe i Krzyem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1983 r.). Jzef Lipie mieszka w Dbicy, jest onaty (ona Bogusawa), ma dwie crki: Ew i Dagmar. Dzikuj.
Porzdek dzienny 11. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniach 28, 29 i 30 marca 2012 r.
1. Sprawozdanie Komisji Skarbu Pastwa o rzdowym projekcie ustawy o uchyleniu ustawy o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji oraz o zmianie niektrych innych ustaw (druki nr 192 i 252). 2. Sprawozdanie Komisji Ochrony rodowiska, Zasobw Naturalnych i Lenictwa o poselskim projekcie uchway w sprawie rozpoczcia przez Rzd RP renegocjacji pakietu klimatyczno-energetycznego na szczeblu Unii Europejskiej z respektowaniem zobowiza Stron Konwencji Klimatycznej ONZ i Protokou z Kioto (druki nr 142 i 251). 3. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny (druk nr 239). 4. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny (druk nr 240). 5. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny, ustawy Kodeks karny skarbowy, ustawy Kodeks postpowania karnego oraz ustawy Kodeks karny wykonawczy (druk nr 241). 6. Pytania w sprawach biecych. 7. Informacja bieca. 8. Informacja prezesa Rady Ministrw na temat projektu wdraanego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, ograniczajcego wymiar godzin lekcji historii w szkoach ponadpodstawowych. 9. Informacja ministra spraw zagranicznych o zaoeniach polskiej polityki zagranicznej w 2012 roku. 10. Sprawozdanie Komisji Gospodarki o rzdowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o obrocie z zagranic towarami, technologiami i usugami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczestwa pastwa, a take dla utrzymania midzynarodowego pokoju i bezpieczestwa oraz o zmianie niektrych innych ustaw (druki nr 229 i 235). 11. Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o rzdowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o uruchamianiu rodkw pochodzcych z budetu Unii Europejskiej przeznaczonych na nansowanie wsplnej polityki rolnej (druki nr 232 i 259). 12. Sprawozdanie Komisji Ustawodawczej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu naowego turnieju Mistrzostw Europy w Pice Nonej UEFA EURO 2012 (druki nr 249 i 262). 13. Rozpatrzenie obywatelskiego wniosku o przeprowadzenie referendum oglnokrajowego w sprawie o szczeglnym znaczeniu dla pastwa i obywateli dotyczcej powszechnego wieku emerytalnego kobiet i mczyzn (druk nr 254). 14. Sprawozdanie Komisji Kultury i rodkw Przekazu o poselskim projekcie uchway w sprawie uczczenia pamici Jana Rybkowskiego w 100. rocznic Jego urodzin (druki nr 184 i 242). 15. Gosowanie nad wnioskiem o odrzucenie przedstawionego przez Rad Ministrw dokumentu: Sprawozdanie z realizacji zada wynikajcych z ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz przestrzegania praw pacjenta na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (druki nr 55 i 202).
16. Zmiany w skadach osobowych komisji sejmowych (druk nr 272). 17. Sprawozdanie Komisji Infrastruktury o rzdowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o szczeglnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie drg publicznych (druki nr 205, 267 i 267-A). 18. Sprawozdanie Komisji Infrastruktury o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym (druki nr 258, 269 i 269-A). Obecni posowie wedug zaczonej do protokou listy obecnoci
TOCZONO Z POLECENIA MARSZAKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

KANCELARIA SEJMU: redakcja i skad Sekretariat Posiedze Sejmu, druk Wydawnictwo Sejmowe. Nakad 41 egz. PL ISSN 0867-2768. Cena 6,30 z + 5% VAT

Untitled

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Untitled

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Kadencja VII

(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 08)

Pose Mariusz Baszczak:

Sekretarz Pose Jan Ziobro:

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

Pose Mariusz Baszczak:

Penomocnik Grupy Obywateli Piotr Duda:

Pose Arkadiusz Mularczyk:

Pose Arkadiusz Mularczyk:

Penomocnik Grupy Obywateli Piotr Duda:

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

Penomocnik Grupy Obywateli Piotr Duda:

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

Pose Jarosaw Kaczyski:

Pose Dariusz Rosati:

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

Pose Dariusz Rosati:

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

Pose Jarosaw Kaczyski:

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

Pose Sawomir Kopyciski:

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

Pose Henryk Smolarz:

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

Pose Leszek Miller:

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

Pose Beata Kempa:

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

Prezes Rady Ministrw Donald Tusk:

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

Prezes Rady Ministrw Donald Tusk:

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

Prezes Rady Ministrw Donald Tusk:

Prezes Rady Ministrw Donald Tusk:

Prezes Rady Ministrw Donald Tusk:

Prezes Rady Ministrw Donald Tusk:

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

Penomocnik Grupy Obywateli Piotr Duda:

Pose Leszek Miller:

Pose Leszek Miller:

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

Pose Beata Kempa:

11. posiedzenie Sejmu w dniu 30 marca 2012 r.

Pose Jarosaw Kaczyski:

Pose Arkadiusz Mularczyk:

Minister Finansw Jan Vincent-Rostowski: