ATLAS CHORB

JAMY USTNEJ
WILLIAM R.TYLDESLEY
DDS.,PH.D.,FDSRCS.,

Warszawa 1983 Pastwowy Zakad Wydawnictw Lekarskich

Spis treci
Wstp 6 Choroby zakane bony luzowej jamy ustnej 9 Nawracajce owrzodzenia jamy ustnej 19 Jzyk i wargi 22 Zmiany w jamie ustnej w chorobach skry 29 Choroby przewodu pokarmowego 41 Zaburzenia krwi i ywienia 44 Zmiany bony luzowej jamy ustnej spowodowane lekami (wcznie z chemicznymi oparzeniami) 51 Zaburzenia spowodowane chorobami gruczow wydzielania wewntrznego 54 Leukoplakia i zmiany pokrewne 57 Przerosty zapalne i nowotwory 63 Nieprawidowoci gruczow linowych 70 Nieprawidowoci zbw 72 Zmiany kostne 76 Uwagi na temat cech rozpoznawczych niektrych grup naj czstszych chorb bony luzowej jamy ustnej 79 Pimiennictwo 83 Podrczniki 84

Wstp
Stomatologia jest dyscyplin zwizan z niechirurgicznym lecze niem chorb wystpujcych w jamie ustnej i tkankach okolicz nych. Wiele chorb zostao wczonych do tej grupy, niemniej przewaaj w niej zmiany wystpujce na bonic luzowej jamy ustnej i te w wikszoci s ilustracj niniejszego atlasu. Stomatologia w ostatnich latach zmienia si z nauki opisowej w nauk, w ktrej badania podstawowe maj wielkie znaczenie. W oparciu o te przemiany uznano, e nieprawidowoci spowodo wane wieloma uoglnionymi procesami chorobowymi najpierw wystpuj w jamie ustnej i wczesne rozpoznanie podstawowego schorzenia moe zalee od rozpoznania tych zmian. Naley zaznaczy, e badanie fizykalne bony luzowej jamy ustnej w wie lu przypadkach jest niewystarczajce dla postawienia ostateczne go rozpoznania. Stosowane s rne techniki badania chorych, lecz najwaniejsza jest biopsja. Wykonanie biopsji bony luzowej jamy ustnej nie jest trudne w przypadku wielu chorb przedstawionych w tym atlasie i zazwyczaj wystarcza dla postawienia ostatecznego rozpo znania. Terminologia uywana do opisywania zmian na skrze (np. plamka, grudka) moe by uywana rwnie do opisania zmian w jamie ustnej. Poniewa jednak zmiany na bonie luzowej jamy ustnej s nieco inne, terminologia ta nie jest tak czsto stosowana. Odmienno zmian w jamie ustnej w porwnaniu z odpowiednimi zmianami skrnymi, co moe powodowa trudnoci rozpoznaw cze, zaley przede wszystkim od specyficznego rodowiska jamy ustnej. Wczesne postacie zmian w jamie ustnej s trudne do rozpoznania wskutek czstych, powtarzajcych si urazw, staej obecnoci liny i wtrnych zakae. Dziaanie tych czynnikw, na skutek szybkich przemian zmian pierwotnych w nieswoiste owrzodzenia, niejednokrotnie sprawia trudnoci rozpoznawcze. Jest to szczeglnie widoczne w przypad ku zmian pcherzowych, ktre mog wystpowa w jamie ustnej uniesiony lub rozszczepiony nabonek, tworzcy pcherzyk, jest bardzo delikatny i w rodowisku jamy ustnej szybko pka, tworzc naderki lub owrzodzenia (p. ryc. a, b, c). Niekiedy trzeba odczeka pewien czas do powstania nowych wczesnych zmian, aby moliwe byo ich obejrzenie i postawienie rozpoznania. 6

W atlasie tym poczyniono prb przedstawienia zarwno najczciej spotykanych zmian tkanek mikkich jamy ustnej, jak rwnie bardzo rzadko spotykanych, tzw. rarytasw. Wiele omawianych schorze moe wystpowa w rnorodnych klinicznych odmianach (dobrym przykadem tego jest liszaj paski) i w takich przypadkach usiowano przedstawi te wszystkie odmiany. Preparaty histologiczne wprowadzone zostay tylko wtedy, kiedy istniaa konieczno omwienia podstawowych cech, ktre s odbiciem klinicznego zachowania si opisywanych schorze.

Uszeregowanie przedstawionych ilustracji zaley cakowicie od zgodnoci objaww klinicznych, Prawie wszystkie bardziej formalne klasyfikacje dziaaj na niekorzy jednego lub drugiego, bez wtpienia za obecny atlas podaje odmienn klasyfikacj, Przypuszcza si, e obecne uszeregowanie bdzie zadowalajce i wartociowe nie tylko dla osb pracujcych w stomatologii (w szczeglnoci w zakadach zajmujcych si leczeniem chorb bony luzowej), lecz rwnie dla tych, ktrzy pracuj w innych dziedzinach medycyny i dla ktrych zmiany na bonie luzowej jamy ustnej mog by niekiedy wskazwkami diagnostycznymi.