USTRJ I ORGANIZACJA SAMORZDU TERYTORIALNEGO W POLSCE Idea spoeczestwa obywatelskiego. Spoeczestwo obywatelskie- Grecja, Ateny. K.

K. Dziubka- zesp instytucji oraz rnego typu dobrowolnych, spontanicznych organizacji, zwizkw i stowarzysze, bdcych podstaw samodzielnego wolnego od pastwa rozwoju obywateli stanowicy zarazem wyraz ich aktywnoci, inicjatyw i potrzeb. P. Gliski- wsplnota, w ktrej wystpuje rozwinity podzia pracy oraz okrelony system potrzeb. Ta wsplnota skada si z niezalenych, wolnych podmiotw, ktrymi s jednostki, osoby prawne i grupy spoeczne o wyranie okrelonej tosamoci. A. Siciski- przejawia si na trzech poziomach opozycji: pionowa (typowa dla systemw totalitarnych) i pozioma organizacja spoeczestwa (powizania poziome w gospodarce, wasno prywatna, w yciu politycznym wiele rywalizujcych partii i grup interesu, w yciu spoecznym wiele organizacji pozarzdowych, fundacji, stowarzysze), spoeczestwo wycofane i uczestniczce (nie ma spoeczestwa, ktre nie jest uczestniczce, realny socjalizm- wycofane) oraz spoeczestwo zamknite (systemy niedemokratyczne, totalitarne, np. stan wojenny) i otwarte (ktre si angauje, tworzy).

Zasada subsydiarnoci. Wsplnoty wysze maja pomaga/ suy niszym (nisze s najwaniejsze, bo bliej obywatela) Wsplnoty wysze interweniuj tylko wtedy, gdy nisza nie jest w stanie rozwiza pewnych problemw Kady z tych filarw ma ograniczone kompetencje i nie mona w nie wkracza Tyle wolnoci ile mona, tyle uspoecznienia ile trzeba Tyle uspoecznienia ile mona, tyle pastwa ile trzeba Tyle pastwa ile mona, tyle organizacji ponadnarodowych ile koniecznie trzeba

Administracja publiczna. Musi dziaa zgodnie z prawem, suy prawu i spoeczestwu.

M. Kulesza- jest to zesp dziaa, czynnoci i przedsiwzi organizatorskich wykonywanych na rzecz realizacji wsplnego interesu publicznego przez rne podmioty, organy, instytucje na podstawie i w granicach prawa. (interes publiczny = dobro wsplne) L. Kieres- przejte przez pastwo i realizowane przez niego zawise organy, a take organy samorzdu terytorialnego, zaspokojenie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli wynikajcych ze wspycia ludzi w spoecznociach. Dwa podsystemy: administracja rzdowa i administracja samorzdowa (trzeci: administracja linijna, czwarta: administracja organizacji pozarzdowych- gdy przejmuj one cz zada publicznych). Funkcje administracji publicznej: 1. porzdkowo- reglamentacyjna- s okrelone instytucje dbajce o ad i porzdek (policja, strae miejskie, gminne, ustawy, uchway, wojsko), reglamentacja to ca, dziaalno gospodarcza. Jest ona wszechogarniajca (przepisy ograniczajce import, eksport) 2. wiadczca- edukacja, opieka zdrowotna, pomoc spoeczna, ubezpieczenia. 3. wacicielska- okrelone budynki miasta, siedziby gmin, zasoby materialne, nieruchomoci, zarzdzanie majtkiem, sprzedawanie i kupowanie nieruchomoci. 4. kreacyjna- kreowanie wizji rozwoju, tworzenie dokumentw, strategie, plany rozwoju, plany zagospodarowania przestrzennego, plany rozwoju Polski wschodniej podejmowane przez rzd. Tendencje funkcjonowania administracji publicznej: 1. Nowy styl zarzdzania- wzorowanie funkcjonowania na mechanizmach gospodarczych (new public menagement). Proces decentralizacji administracji publicznej: przekazywania zada ze szczebla centralnego, rzdowego na samorzdowy (maja osobowo prawn, dziaaj we wasnym imieniu, na wasn odpowiedzialno, maj wasne zasoby finansowe, realna moliwo ingerencji obywateli). Dekoncentracja: przekazanie zada niszym organom, ale nie maja one osobowoci prawnej (podlegaj szczeblowi wyszemu). 2. Urynkowienie- przenoszenie mechanizmw rynkowych na poziom administracji publicznej. Usugi wiadczone na zasadzie przetargw okrelonych w ustawach. 3. Koncepcje menaderskie (przejawem s bezporednie wybory wjta, burmistrza i prezydenta). Dobrze zarzdzajcy, moliwo powoania doradcw. 4. Cykl szkole, podnoszenie wiedzy, kompetencji. Model doksztacenia administracji publicznej. Studia podyplomowe, szkolenia, lepszy poziom usug.

5.

Odchodzenie administracji publicznej, zmniejszanie zatrudnienia.

Samorzd terytorialny Do powstania samorzdu terytorialnego w Polsce przyczynio si: Wilhelm Zdobywca Rozwj miast Rewolucja francuska- powstaje nurt naturalistyczny (zamiana parafii w gminy). Gmina ma podobne prawa jak jednostka, powinna funkcjonowa na wzr praw czowieka. Podzielono Francje, wprowadzono rozwizania, ktre obowizuj do dzisiaj. Administracja powinna by tak sprawna, aby przekazywa postanowienia wadz centralnych na d, by wyegzekwowa np. pobr rekruta. Utworzono departament, okrg i gmin. Niemcy XIX w.- samorzd terytorialny moe wzmacnia pastwo, oddanie wadzy miastom, ktre same rozwi swoje problemy. 1808 edykt krlewski- przyznano okrelone prawa miastom, przyjto magistracki system sprawowania wadzy, powoanie kolegialnych organw, pozyskanie mieszkacw do wspdecydowania. Lata 60 XIX w.- niemiecka szkoa nauki o prawach samorzdu miejskiego (miasto jest naturalna form zespolenia mieszkacw, jest niezalena od pastwa twrca: Otto von Gierke). Przyjto, e samorzd jest korporacj- podstawowy element prawa publicznego, nie powinna by wyrazem woli pastwa, lecz spoeczestwa. Cofniecie pastwa w nard przez zamian pastwa- instytucji na pastwo- zesp. 1918.- picioprzymiotnikowe prawa wyborcze. Samorzd terytorialny- definicja S. Litauer, aspekt polityczny- ksztatowanie i sprawowanie wadzy publicznej przez czynniki obywatelskie Aspekt prawny- posiadanie takiego zakresu praw wasnych, ktry odpowiada bezporednim potrzebom gminy i jej mieszkacw. W. L. Jaworski-element poredni pomidzy jednostk a pastwem, ale nie jest to partia polityczna (stronnictwo polityczne), wykonywanie przez obywateli lub przez nich wesp urzdnikami pastwowymi, pewnych prawnych okrelonych zada administracji publicznej w niezalenych od wadz pastwowych. Czynnik obywatelski- spoeczestwo Wykonywanie zada administracji publicznej Osobowo prawna- niezawiso od wadz pastwowych Czynnik polityczny- samorzd to szkoa, w ktrej ludno wyraa si politycznie, musi on istnie, jeli nie chcemy pastwa despotycznego. Wspczenie: Z. Niewiadomski- mieszkacy/obywatele plus terytorium, ludzie ci s zorganizowani w terytorialny zwizek samorzdowy, tworz korporacje/zrzeszenia. Czonkiem jest si niezalenie od aktywnoci lub biernoci w jego dziaalnoci. Przymus samorzdowyprzynalenie do samorzdu z mocy prawa (poprzez zamieszkiwanie na danym terenie). Z. Leoski, aspekt polityczno socjologiczny- organizacje i stowarzyszenia, ktre zajmuj si szeroko rozumianymi sprawami spoecznymi. Aspekt prawny- powoane przez przepisy prawne grupy spoeczne w celu sprawowania funkcji administracji publicznej w formie zdecentralizowanej. J. Stpie- jedna z postaci wadzy wykonawczej, funkcjonujcej w formie wadztwa zdecentralizowanego, czyli niepodporzdkowan hierarchicznie organowi administracji rzdowej. Jednym z atrybutw samorzdu terytorialnego jest legitymizowanie go wprost przez obywateli, a nie przez organ wyszego rzdu w ramach polityczno- administracyjnych w peni podporzdkowanej centrum hierarchii. W. Ochendowski- wyodrbniony w strukturze pastwa, powstay z mocy prawa zwizek lokalnego spoeczestwa, powoywany do samodzielnego wykonywania administracji publicznej, wyposaony materialne rodki umoliwiajce realizacj naoonych na zada. W. Struewski- termin samorzdu jest najbliszy autonomii (samostanowienie prawa lokalnego, podejmowanie pewnych decyzji, ale autonomia oznacza przede wszystkim odpowiedzialno za ludzi). Celem samorzdu jest przede wszystkim przedsibranie jakichkolwiek decyzji na wasna odpowiedzialno, na pierwszy plan wysuwa si nie tyle pojcie prawa, ile odpowiedzialnoci, realizowanie dobra wsplnego i troska o to, aby byo ono rzeczywicie wsplne. Konstytucja 1997, art. 16- og mieszkacw i jednostek zasadniczego podziau terytorialnego stanowi z mocy prawa wsplnot samorzdow, a samorzd terytorialny z mocy prawa uczestniczy w sprawowaniu wadzy publicznej, przysugujca mu w ramach ustaw istotna cz zada publicznych samorzd wykonuje w imieniu wasnym i na wasna odpowiedzialno. Europejska Karta Samorzdu Terytorialnego, art.3- oznacza prawo i rzeczywista zdolno spoecznoci lokalnych w granicach okrelonych ustaw do zarzdzania i regulowania na ich wyczna odpowiedzialno i w interesie ich mieszkacw zasadnicz czci spraw publicznych. Samorzd to: 1. 2. 3. 4. 5. spoeczestwo/ludno zamieszkaa na okrelonym obszarze- uczestniczy z mocy prawa (na okrelonym obszarze) powoywany przez pastwo w celu realizacji jego zada, samorzd nie ma wasnych suwerennych praw samorzd wykonuje powierzone mu zadania za porednictwem powierzonych mu organw samorzd wykonuje powierzone mu zadania z zakresu administracji publicznej na zasadach samodzielnoci czyli decentralizacja, a nie dekoncentracja wykonujc zadania pastwa pozostaje pod nadzorem pastwa, jednak wkraczanie w formie nadzoru moliwe jest wycznie w postaciach przewidzianych w ustawach i nienaruszajcych samodzielnoci zwizku

6. 7.

aby samorzd mg wykonywa zadania z moliwoci stosowania wadztwa administracyjnego powinien posiada osobowo prawn w celu wykonywania swych zada samorzd terytorialny musi posiada samodzielno finansow (zasoby, budet) oraz samodzielno materialn (lokata, mienie komunalne)

Samorzd terytorialny w Konstytucjach Preambua- gwarantuje funkcjonowanie systemu w ramach pomocniczoci (wsplnoty lokalne mog si do tego odnosi). Art. 16 samorzd wypenia zadania wadzy publicznej, RP gwarantuje udzia samorzdu terytorialnego w sprawowaniu wadzy (zapis z 89). 8.03.1992- wprowadzono odrbny rozdzia VI pt. samorzd terytorialny. Okrelono samorzd jako podstawowa form organizacji ycia w gminie zaspokajajce zbiorowe potrzeby spoecznoci lokalnej. Gmina posiada osobowo prawna oraz wykonuje zadania publiczne w imieniu wasnym na zasadach okrelonych przez ustaw. Maa Konstytucja- ustawa konstytucyjna o wzajemnych stosunkach wadzy ustawodawczej a wykonawczej RP oraz o samorzdzie terytorialnym. 17.10.1992- rozdzia V , samorzd terytorialny jest podstawowa form organizacji lokalnego ycia publicznego oraz wykonuje w ramach ustaw istotna cz zada publicznych wyczeniem zastrzeonych kompetencji administracji rzdowej. 2.04.1997- art. 15, ustrj terytorialny RP zapewnia decentralizacje wadzy publicznej. Nakaz ustawodawcy dla ustawodawczego ksztatowania podziau terytorialnego pastwa z uwzgldnieniem wizi spoecznych, gospodarczych, kulturowych tak, aby zapewnia jednostkom terytorialnym zdolno wykonywania zada publicznych. Art.. 16 samorzd uczestniczy w sprawowaniu wadzy publicznej. Wadztwo- moliwo realizowania zada i podejmowania decyzji administracyjnych, ustawowo przyznane. Art. 16, w obszarze zada publicznych wasnych jednostki sprawuj wadztwo samodzielnie, we wasnym imieniu, a w sprawach zleconych niesamodzielnie, a imieniu pastwa. Osobowo prawna- przymiot nadawany z mocy prawa, a oznaczajcy moliwo wystpowania w stosunkach z innymi podmiotami (organy administracji rzdowej, osoby cywilne i fizyczne) we wasnym imieniu, na wasny rachunek i na wasna odpowiedzialno. Moe by podmiotem praw i obowizkw w sferze majtkowej. 1990- przyznawaa gminie osobowo prawn, a w Maej Konstytucji odniesiono do jednostek samorzdu terytorialnego. 1997- art. 165 ustp 1, Jednostki samorzdu terytorialnego maja osobowo prawn. Przysuguje im prawo wasnoci i inne prawa majtkowe. Gwarantowanie samodzielnoci finansowej- (dochody, wydatki, uchwalanie budetu) 1992- art.. 73, dochodami jednostek samorzdu terytorialnego s dochody wasne tych jednostek, subwencje oglne i dotacje celowe z budetu pastwa. 1997- art. 167 ustp 4, dotacje, subwencje i dochody wasne. Zmiany w zakresie zada i kompetencji jednostek samorzdu terytorialnego nastpoway wraz z odpowiednimi zmianami w podziale dochodw publicznych. Zasada odpowiednioci (art. 167,ustp 1)- zmiana podziaw w dochodach publicznych midzy samorzdem a wadz rzdow dostosowany do przypadajcych im zada. Wadztwo dochodowe- art.. 168, jednostki samorzdu terytorialnego maja prawo ustalania wysokoci podatkw i opat lokalnych w zakresie ustalonym w ustawie. Wadztwo organizacyjne- moliwoc samodzielnego ksztatowania struktur wewntrznych administracji. 1992- art. 71, jednostki samorzdu terytorialnego realizuj zadania za porednictwem swoich organw stanowicych i wykonawczych, swobodnie okrelajc w granicach ustaw swoje struktury wewntrzne. Art. 169- wykonywanie zada za porednictwem organw stanowicych i wykonawczych, odesanie do ustaw (tryb wyboru organw, sposb powoywania itp.), ustrj wewntrzny jednostek samorzdu terytorialnego okrelaj ich organy stanowice w granicach ustaw. Nadzr nad samorzdem terytorialnym1992- art. 74, nadzr nad dziaalnoci jednostek samorzdu terytorialnego okrela ustawa. 1990- art.. 171, granice nadzoru w zakresie kryterium (wycznie legalnoci czyli zgodnoci z prawem) podmioty uprawnione do nadzoru (prezes RM, wojewodowie, a w zakresie spraw finansowych Regionalne Izby Obrachunkowe), rozwizania organu stanowicego samorzdu terytorialnego moe dokona Sejm na wniosek prezesa RM w przypadku racego naruszenia Konstytucji lub ustawy. Ochrona sdowa jednostek samorzdu terytorialnego Art. 165, ustp 2- samodzielno jednostek samorzdu terytorialnego podlega ochronie sadowej. Art. 166- Naczelny Sd Administracyjny rozpatruje spory kompetencyjne miedzy organami samorzdu terytorialnego a administracji rzdowej. Moliwo zwrcenia si do trybunau Konstytucyjnego z wnioskiem o wydanie orzeczenia Zgodno ustaw, umw midzynarodowych z konstytucj- art. 188, 191, zgodno ustaw z ratyfikowanymi umowami midzynarodowymi, przepisw prawa wydane przez centralne organy administracji rzdowej o zgodno z konstytucj itp. GMINA

lokalna wsplnota samorzdowa, skupia mieszkacw i tylko to jest wymogiem, by by czonkiem tej wsplnoty. 27.05.1990- pierwsze wybory do gminy. 2478 gmin 1.01.1990- funkcjonowaa sama gmina O samorzdzie terytorialnym 8.03.1998, nazwa zmieniona ustaw 29.12.1998r. o zmianie niektrych ustaw w zwizku z wdroeniem reformy ustroju pastwa. Gmina uzyskuje osobowo prawn- jest jednostka samodzieln, gwarantuj ochron prawn, wykonywanie zada w imieniu wasnym i na wasn odpowiedzialno. Ma moliwo ksztatowania wasnych dochodw, wasnego budetu i posiadania majtku. Rada Ministrw- kompetencja dotyczca granic, powoania, nazwy, siedziby wadz gminnych w drodze rozporzdzenia po konsultacji z mieszkacami. Rada gminy nie ma moliwoci zmieni nazw, siedziby rady gminy, ale moe kierowa postulaty do Rady Ministrw. Ustawy kompetencyjne: 17.05.1990- ustawa o podziale zada i kompetencji w okrelonych ustawach szczegowych pomidzy organami gminy a organami administracji rzdowej oraz zmianie niektrych ustaw. Pastwo oddaje cze zada na rzecz gminy, zadania przekazane w formie innych ustaw. Art.6- do zakresu zada nale sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym nie zastrzeone na rzecz innych podmiotw. Art. 7,8- zadania dzielimy na wasne i zlecone. czy je podmiot (organy gminy realizuj te zadania), charakter publiczny, a rni sposb w jaki trafiy te zadania go gminy. Porozumienie- z organami administracji rzdowej (wojewoda, urzdy rejonowe) miedzy powiatem a gmin musi by zawarta droga finansowania przejmowanie zada wymaga zgody Rady Gminy Zadania wasne Pakiety zadaniowe: 1. z zakresu infrastruktury technicznej siec wodocigowa, ujcia wody sieci kanalizacyjne oczyszczanie ciekw wysypiska mieci drogi gminne - dba o letnie, zimowe oczyszczanie drogi - bezpieczestwo na drodze, znaki drogowe - reklamy przy drogach lokalny transport drogowy system funkcjonowania transportu drogowego targowiska, hale sportowe 2. infrastruktura spoeczna edukacja publiczna obki, przedszkola, szkoy podstawowe, gimnazja ( tworzenie, likwidacja, utrzymanie, budowa sal gimnazjalnych, pace nauczycieli) promocja (ochrona) zdrowia - lekarze rodzinni pomoc (opieka) spoeczna zakady opiekucze (dla samotnych matek, rozbitych rodzin, dla osb chorych) pomoc dorana (w sytuacjach kataklizmu, klsk ywioowych, udzielana w formie zapomg take staych lub jednorazowych, w formie materialnej: ubrania, remont, pomoc w opale mieszkania) kultura i kultura fizyczna - gminne orodki kultury - prowadzenie bibliotek - turystyka (11.04.2001 nowelizacja ustawy) - place zabaw, boiska sportowe - dofinansowania rnych towarzystw - cieki rowerowe

3.

4.

5.

szlaki turystyczne polityka prorodzinna - pomoc kobietom w ciy - pomoc rodzinom wielodzietnym, biednym - pomoc w wyprawkach szkolnych - mieszkania socjalne porzdek, bezpieczestwo mieszkacw - ochrona przeciwpoarowa, przeciwpowodziowa - dotowanie etatw policji, sprztu dla policji, paliwo - programy dotyczce patologicznych zjawisk (alkoholizm, narkomania) - stra miejska, stra poarna, OSP - sprztanie w gminie, miecie - utrzymanie urzdze uytecznoci publicznej - urzdy gminne ad przestrzenny, ochrona rodowiska, gospodarka nieruchomociami, gospodarka wodna - plany zagospodarowania przestrzennego - przeznaczenie nieruchomoci (przetargi, kupna nieruchomoci) - uwzgldnianie przepisw unijnych odnonie ochrony rodowiska - sieci wodocigw, odpowiednia gospodarka, oszczdno wody - budowa wodocigw, poszukiwanie rde - parki, zadrzewienia promocja gminy, upowszechnianie idei samorzdowej - art. 5b, nakazuje si gminie upowszechnianie idei samorzdowej, zwaszcza wrd modziey - Modzieowa Rada Gminy- statut, tryb wyboru RM oraz zasady jej dziaania - Europejska Karta Uczestnictwa Modziey w yciu miasta regionu, przyjta przez sta konferencj wadz lokalnych i regionalnych Europy (od 1992) - 23.04.2003 ustawa o dziaalnoci poytku publicznego i wolontariacie - zobowizanie dla wadz samorzdowych, aby przyjmoway programy wsppracy z organizacjami pozarzdowymi - wsppraca z rnymi strukturami ponadgminnymi i innymi spoecznociami

ustawa 17.05. o podziale zada i kompetencji Art.1 do waciwoci zadaniowych gminy przechodz jako zadania wasne okrelone w ustawach zadania i kompetencje nalece do rad gmin pastwowych. Art.2 na poziom gminy samorzdowej przechodz zadania i waciwoci jako zadania wasne, a nale do wojewdzkich rad narodowych. 10.04.1974- na poziom gminy przeszy mieszkania komunalne (gminy nimi dysponoway) 12.07.1984- o planowaniu przestrzennym gminy zaczynay planowanie, podejmoway uchway 14.03.1985- o podatkach lokalnych, gmina moga Stanowic podatki od tego czasu 29.11.1990- nowelizacja ustawy kompetencyjnej, zakadanie i prowadzenie obkw 17.06.1966- gminy uzyskay statut uzdrowiska 21.03.1985- o drogach publicznych 26.04.1989- o ochronie zabytkw Zadania jako zadania zlecone- na poziom gminy samorzdowej przechodziy zadania z gminy pastwowej i wojewdztwa pastwowego. a) na poziom gminy (samorzdu) w zakresie 21 ustaw przechodziy zadania z poziomu gminy (pastwa) 23.02.1964- kodeks postpowania cywilnego 1984- kodeks opiekuczy i wychowawczy 10.04.1974- o ewidencji ludnoci i dowodach osb 1985- o zapobieganiu narkomanii b) przenoszono zadania z wojewdztwa (pastwo) na gminy (samorzd) w zakresie 5 ustaw 23.03.1956- o ochronie granic pastwowych, ruch przygraniczny, wymiana ludnoci przy granicach (strefa nadgraniczna) 28.03.1933- o grobach i cmentarzach wojennych i ich organizowanie oraz prowadzenie 7.09.1990- ustawa o systemie owiaty: 1.01.1992 prowadzenie przedszkoli, 1994 szkoy podstawowe 21.01.1995- Nowelizacja ustawy o systemie owiaty zakadanie i prowadzenie publicznych przedszkoli i szk podstawowych z wyjtkiem przedszkoli i szk specjalnych oraz szk przy zakadach karnych, poprawcze, schronisk dla nieletnich,. 21.11.1995- nowelizacja, gminy mogy przejc prowadzenie szk ponadpodstawowych, artystycznych I- go stopnia, placwek owiatowych na wniosek gminy jako zadania wasne za zgod organu prowadzcego oraz po zawiadomieniu kuratora owiaty na 6 mies. Przed przejciem szkoy mogy realizowac program pilotaowy 24.11.1995- o zmianie zakresu dziaania niektrych miast oraz miejskich strefach usug publicznych (ustawa o duych miastach) dotyczca miast wojewdzkich oraz tych, ktre byy w stanie przejmowac usugi publiczne (46 miast): publiczne szkoy

ponadpodstawowe, artystyczna I i II stopnia, domy pomocy spoecznej i orodki opiekucze, zakady opieki zdrowotnej, instytucje kulturalne, utrzymanie i ochrona drg. Miasta staway si quasi powiatami- zadania zlecone: policja, ochrona przeciwpoarowa, inspektor sanitarny. 24.07.1998- ustawa kompetencyjna o zmianie niektrych ustaw okrelajcych kompetencje organw administracji publicznej w zwizku z reform ustrojow pastwa. Porzdkowaa zakres zada gminy, powiatu i wojewdztwa. 11.05.2001- o zmianie ustaw, o samorzdzie gminy, powiatu i wojewdztwa, ordynacji wyborczej. Zadania zlecone W drodze ustawodawczej lub porozumienia. 1. 2. Urzd Stanu Cywilnego- urzdem kieruje kierownik powoany przez RG na wniosek burmistrza, wjta, prezydenta przyjmowanie owiadcze o zawarciu zwizku maeskiego rejestrowanie do ksigi SC urodze, zgonw wydawanie wypisw, zawiadcze, prowadzenie, uwierzytelnianie maestw, urodze, zgonw przyjmowanie zawiadcze o wyborze nazwiska, powrt maonka do nazwiska poprzedniego uznanie dziecka, wskazanie opiekuna do dziecka wydawanie owiadcze o obywatelstwie polskim przekazywanie danych statystycznych i ksig 100letnich do archiwum pastwa rejestr mieszkacw wymiana dowodw osobistych rejestracja pobytu obcokrajowcw i pobytu staego obywateli PESELe

przyznawanie i wypacanie zasikw staych opacanie skadek na ubezpieczenia zdrowotne usugi opiekucze w miejscu zamieszkania dla osb ciko chorych (zaburzenia psychiczne) zasiki celowe przyznawane przez pastwo w zwizku z katastrofami ekologicznymi, kataklizmami gminne orodki pomocy spoecznej rodzinie (wypacanie zasikw rodzinnych, urodzenie dziecka, opieka nad dzieckiem, w czasie urlopu macierzyskiego, wychowanie dziecka, ksztacenie, rehabilitacja dziecka niepenosprawnego, wyprawki w zwizku z rozpoczciem roku szkolnego, zasiki zachcajce do rodzenia dzieci) 3. obrona cywilna- zasady i struktura dotyczca obrony w zwizku z danym atakiem, wojn, obrony kraju. Przedsiwzicia maja charakter planistyczny (np. ewakuacja ludnoci) szkolenia dziaania inwestycyjne zadania techniczne, materiaowe ochrona ludnoci, zakadw publicznych, urzdze uytecznoci publicznej (sieci wodocigowe, zaopatrzeniowe) usuwanie skutkw klsk ywioowych stwarzanie warunkw do ostrzegania ludnoci budowa bunkrw, schronw dziaania logistyczne, orientacja, wyznaczanie pojazdw do dziaania 4. 5. kancelaria tajna- dokumenty, decyzje wice si ze sprawami nieujawnionymi (klauzula tajnoci) pobr do suby wojskowej- rejestracja poborowych

Ustrj GMINY Wadze gminy: referendum gminne, instytucje wyborw, organy gminy. Organy gminy: Rada Gminy- organ uchwaodawczy, stanowicy, kontrolny miejskie i wiejskie (zalene od pooenia siedziby gminy) kadencja 4 lata od 1998r.- wybory czone 27.04.1990r.- pierwsze wybory rady (wito samorzdowca) Wjt, burmistrz, prezydent- organ wykonawczy Ustawa z 11.04.2001

Art.11a, organy jednoznacznie okrelone Art.11b, precyzuje kwestie pracy organw gminy (jawno) - obejmuje prawo obywateli do wstpu na sesje rady i komisje rady - prawo do informacji - dostp do uchwa rady, sprawozda, protokou z posiedze - kwestie o dostpie uregulowane s w statucie gminy Skad Rady reguluje art. 17 ustawy (liczba radnych zaley od liczby mieszkacw) gminy do 4 tys. mieszkacw- 15 radnych do 10 tys.- 20 radnych 20 tys.- 24 40 tys.- 28 60 tys.- 32 80 tys.- 36 100 tys.- 40 200 tys.- 45 po 5 kadych na kade nastpna rozpoczte 100 tys. mieszkacw. Nie wicej ni 100 radnych. 11.04.2001- zmiana art. 17, przyjto inne progi. 5 tys.- 12 radnych 10 tys.- 15 20 tys.- 19 50 tys.- 21 100 tys.- 23 200 tys.- 30 radnych po 5 na kade 100 tys. mieszkacw rozpoczte jednak nie wicej ni 60 radnych 15.03.2002- ustawa o zmianie ustawy o samorzdzie gminnym, powiatowym, wojewdzkim, zmiany ustawy o ordynacji wyborczej oraz o referendum lokalnym. Zmieniono art. 17. 15 radnych- gmina do 20 tys. mieszkacw 21- do 50 tys. 23- 100 tys. 25- 200 tys. oraz po 3 radnych na kade rozpoczte 100 tys. mieszkacw i nie wicej ni 45 radnych.

16.07.1998- ordynacja wyborcza do rad gmin, powiatw i sejmikw wojewdzkich. Ustala si liczb radnych na koniec roku kalendarzowego, poprzedzajcego rok wyborczy. Wybory przed upywem kadencji- wojewoda wybiera radnych (art. 29 ordynacji wyborczej) Kto ma prawo do zgaszania kandydatw? - partie polityczne - organizacje spoeczne - mieszkacy (co najmniej 5) - koalicje partii politycznych Wikszociowe- 1998r. w gminach do 20 tys. mieszkacw byy wybory wikszociowe, s one najbardziej demokratyczne, bo gosujemy bezporednio na kandydatw. Okrgi od 1- 5 radnych. Proporcjonalne- gminy powyej 20 tys. mieszkacw, nie wybieramy bezporednio, gosujemy na list wyborcz, okrgi s od 5 do 8 mandatowe. Lista nie moe liczy mniej ni 5 kandydatw, a max 10. 1998- ograniczono szanse komitetw progiem wyborczym 5 %. Metoda podziau mandatw: Do 1998- przychylna dla ugrupowa mniejszych (Saint Legae), liczb gosw otrzymanych przez komitet dzielono przez 1,3,5,7. Od 1998- korzystna dla duych ugrupowa (dHonta) zwycizca bierze wszystko), 1,2,3,4,5 do tylu ilorazw ile mandatw. 6.09.2006 (koalicja rzdzca z PiS-em na czele)- ordynacja wyborcza, w ktrej przyjto system blokowania list art. 64 1 a. Ugrupowania w wyborach samorzdowych mog w drodze ustawy utworzy porozumienie, uczestniczenie wsplne w podziale mandatw. Chodzio o to, eby przej gosy mniejszych ugrupowa, ktre nie osigny progu. Te, ktre blokuj musz mie cznie: 10% uzyskanych wanie oddanych gosw przynajmniej jedno z ugrupowa musi przekroczy 5% prg wanie oddanych gosw

Jeeli tylko jedno ugrupowanie przekroczy 5% prg wyborczy- zgarnia wszystkie mandaty, metoda dHonta. Jeeli dwa ugrupowania- mandaty dziel wg. Saint L. Przeciwna bya PO, SLD. Po dojciu PO do wadzy 11.04.2008r. uchylono zapisy art.64 1a (obecnie bez blokady list). Kompetencje, uprawnienia rad gmin. gwne kompetencje Kreowanie rozwoju, przyjmowanie programw, strategii rozwoju gminy Plany zagospodarowania przestrzennego Programy wsppracy z organizacjami pozarzdowymi Programy dotyczce pomocy spoecznej i polityki prorodzinnej Zakres personalny: do 2002r. to rada wybieraa peny zarzd gminy, odwoywaa zarzd kolegialny, dzisiaj- bezporednie wybory wjta, burmistrza, prezydenta w dwch przypadkach: moe podj uchwa o przeprowadzeniu referendum, o odwoanie wjta, burmistrza i prezydenta. Po nowelizacji w kwietniu 2001r. art.18- rada podejmuje decyzj o wynagrodzeniu wjta, burmistrza i prezydenta w drodze uchway. Wjt, burmistrz, prezydent ma obowizek przekada radzie kierunki swojej dziaalnoci oraz skada sprawozdanie ze swoich dziaa, rada musi/powinna je akceptowa. Powouje i odwouje gwnego ksigowego, skarbnika gminy oraz sekretarza gminy na wniosek wjta, prezydenta i burmistrza. Uchwaa budetowa kwestie majtku i finanse gminy Uchway okoobudetowe: dotyczce wysokich podatkw, opat, dotyczce majtku Wydzierawienie majtku poza okres 3 lat. Kwestie mienia komunalnego Ustalanie opat za mieszkania komunalne, lokale komunalne, Sprzeda mieszka komunalnych Zaciganie poyczek dugoterminowych, kredyty krtkoterminowe Wypuszczanie obligacji Wchodzenie do spek, spdzielni uchway dotyczce porozumie wykonywania zada Wchodzenie w struktury ponadgminne (stowarzyszenia gminne, samorzdy) Porozumienie w sprawie przyjcia zada rzdowych Wsppraca midzynarodowa gminy ustrj i funkcjonowanie gminy Flaga i herb Nazewnictwo ulic Wznoszenie pomnikw Nadawanie honorowego obywatelstwa sprawy wane dla pastwa- np. stypendia dla uczniw i studentw Tryb pracy rady. Okrelony zgodnie z ustawa w statucie gminy, regulamin pracy rady gminy (opisane wszystko etapami). Statut w jaki sposb glosujemy powyej 30 tys. mieszkacw wymaga ustalenia (uzgodnienia) z prezesem RM przyjmowany w formie uchway

Regulamin - praca przewodniczcego i jego kompetencje dotyczce jego pracy (przywoanie radnego do porzdku, odebranie mu gosu) - sytuacje, w ktrych chodzi o wezwanie stray miejskiej przez przewodniczcego Obrady obraduje na sesjach (zwyczajnych, nadzwyczajnych)

Zwyczajne: nie rzadziej ni raz na kwarta do zawiadomienia o posiedzeniu docza si przebieg obrad (porzdek posiedzenia) i projekty przyjmuje si okrelony dzie obrad (zazwyczaj stay) art.20, ustp 1a (11.04.2001), zmiany w porzdku obrad mona wprowadzi tylko bezwzgldn wikszoci gosw ustawowego skadu rady

Nadzwyczajne: zwouje z czyjej inicjatywy ustawowego skadu rady musi si odby w cigu 7 dni od zoenia wniosku porzdek moe by zmieniony bezwzgldn wikszoci gosw przez wyraenie zgody przez inicjodawc Pierwsza sesja nowo wybranej rady. zwouje j przewodniczcy poprzedniej rady tak, aby odbya si w cigu 7 dni od wyborw gdy przewodniczcy nie moe- komisarz wyborczy w cigu 21 dni porzdek obrad: sesji do czasu wyboru przewodniczcego przewodniczy najstarszy obecny na sesji, zoenie lubowania, wybr przewodniczcego rady, wybra komisje rady, wybra przewodniczcych rady. Quorum czyli co najmniej 50% radnych ustawowego skadu rady, uchway podejmujemy w trybie jawnym, wikszoci zwyk z wyjtkiem: wyboru zarzdu i przewodniczcego, wiceprzewodniczcego rady Przewodniczcy (ustawa z 11.04.2001) Zadaniem przewodniczcego jest wycznie organizowanie pracy rady oraz prowadzenie obrad sesji (sprawowanie policji sesyjnej) Otwarcie/zamknicie obrad Porzdek obrad Moe przywoa radnego do porzdku Moe poprosi specjalne suby porzdkowe Ma do pomocy biuro rady (podlega bezporednio wjtowi, burmistrzowi i prezydentowi miasta) Przywilej wyznaczania swojego zastpcy (pierwszego), jeeli nie wyznaczy peni t rol najstarszy wiekiem wiceprzewodniczcy Wiceprzewodniczcych i przewodniczcych wybieramy bezwzgldn wikszoci gosw w obecnoci co najmniej poowy skadu rady w gosowaniu tajnym spord radnych Rezygnacja ze stanowiska: Odwoani przez radnych (1/4 radnych skada wniosek) Bezwzgldn wikszoci gosw Sami skadaj rezygnacj, wtedy na ich odwoanie radni maj miesic Musi by podjta uchwaa o odwoaniu Zakaz czonkostwa w komisji rewizyjnej przewodniczcego i wice. Mog pracowa w innych komisjach. Komisje- organy pomocnicze rady gminy. (art.21) Stae- pracuj w cigu caej kadencji, ilo uregulowana w statucie, jedna obowizkowa- rewizyjna, reszta: budetowa, ds. owiaty, gospodarcza, zajmujca si zdrowiem, opiek spoeczn, ad i porzdek, ds. ustalenia statutu. Dorane- mog by czasowe, dotyczce jakiego problemu Komisja rewizyjna: Uprawnienia kontrolne- pracy organu wykonawczego i jednostek organizacyjnych (np. szkoy) Ma uprawnienia do skadania wniosku na udzielenie lub nie absolutorium dla wjta, burmistrza i prezydenta miasta Wyraa opinie dotyczce wniosku z innych przyczyn ni absolutorium odnonie wjta, burmistrza i prezydenta miasta Kontrola jednostek pomocniczych gminy (soectwa, dzielnice) Prace komisji: Uregulowane w regulaminie, najwaniejsze elementy: przedmiot pracy, czy przewodniczcych wybiera rada czy komisja, czas spotka, sposb gosowania Mieszkacy maj prawo wstpu na posiedzenia komisji i maj gos opiniodawczy dla rady Na koniec roku skadaj sprawozdanie ze swojej pracy Komisje podlegaj cakowicie radzie Radni ordynacja z 16.07.1998 Nie zawiera wymogw merytorycznych dotyczcych kwalifikacji radnych Prawo czynne wyborcze, 18 lat Nie moe to by osoba ubezwasnowolniona Mieszkacy gminy decyduj o wyborze kandydata Kiedy mandat zwizany (mieszkacy mogli decydowa pracami radnego), a obecnie mandat wolny (nie ma takiego wymogu)

lubowanie radnego (art. 23a): Obowizki (art.24 ustawy o samorzdzie gminnym) Zobowizany do brania udziau w sesjach rady oraz posiedzeniach komisji Oraz instytucjach do ktrych zosta wybrany lub delegowany Prawa (art.25) Ochrona mandatu i swojej osoby, ochrona prawna dla funkcjonariuszy publicznych (nietykalno cielesna, wywieranie wpywu)- ochrona mandatu a nie osoby fizycznej Ochrona dla osoby wspierajcej radnego Chroniony w czasie sprawowania swojej kadencji w stosunku pracy Diety Diety radnych: Ustalana jest kwota bazowa: 2003r.- 1603z., 2008r.- 1766z., a w tym roku w zwizku z kryzysem przy podejmowaniu uchway budetowej zadecydowano e pozostan przy kwocie z 2008r. Dieta uzaleniona jest od liczby mieszkacw gminy: do 15 tys. mieszkacw 50% kwoty bazowej, od 15- 100 tys. mieszkacw 75% kwoty bazowej, powyej 100 tys.- 100% kwoty bazowej Dieta zryczatowana- mog dosta max 2650 z. Czyli nie wicej ni przewodniczcy Przysuguj im take zwroty kosztw podry Przepisy antykorupcyjne (art.24e-h ustawa 11.04.2001) Ograniczono zatrudnienie radnego w gminie, nie moe pracowa w urzdzie gminy, Nie mog prowadzi dziaalnoci gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego Nie mona by radnym i przedstawicielem jakiej firmy jednoczenie Nie mog by czonkami wadz kontrolnych, rewizyjnych, zarzdzajcych ani penomocnikami spek prawa handlowego Radni nie mog mie pakietu udziaw w spce przekraczajcej 10% w tej samej spce co gmina ma udziay Radny nie powinien podejmowa dodatkowych zaj, ani otrzymywa darowizn podwaajcych zaufanie spoeczne Owiadczenia majtkowe (art.24 h) Dotycz stanu zasobw pieninych, nieruchomoci, udziaw i akcji w spkach prawa handlowego, dochody osigane w miejscu pracy, mienie ruchome (samochody przekraczajce 10 tysicy), poyczki i kredyty powyej 10 tysicy. Skada kady radny 30 dni po wyborze, do 30 kwietnia na stan 31 grudnia za rok poprzedni Radni skadaj na rce przewodniczcego rady gminy, przewodniczcy na rce wojewody Analizuje je przewodniczcy i wszelkie zastrzeenia kieruje do rady gminy do 30 padziernika Przewodniczcy moe skierowa kontrol owiadczenia do urzdu skarbowego, w najgorszym wypadku do inspektora kontroli skarbowej Jeli terminy nie zostay dotrzymane to przewodniczcy lub wojewoda w terminie 14 dni wzywa osob, ktra nie zoya owiadczenia, po dorczeniu radny ma 14 dni na zoenie, jeeli nie zoy- mandat wygasa. Owiadczenia s jawne, funkcjonuj w BiPie. Zarzd gminy -

organ wykonawczy kolegialny 3-5 osb

Zarzd autorski- do 1995 r. wszystkich czonkw zarzdu mogli zgasza radni, zastpc wybierano na wniosek wjta. Zmodyfikowano sposb wyboru: bezwzgldna wikszo gosw ustawowego skadu rady. Najpierw wybr spord rady, potem take spoza (nie bdcy radnymi) Wjt, burmistrz (miasto pooone na terytorium gminy), prezydent miasta (100 tysicy mieszkacw lub miasto na prawach powiatu) Wybory: nie ma znaczenia wyksztacenie, musi mie czynne i bierne prawo wyborcze, wiek 25lat, obywatelstwo polskie, nie musi zamieszkiwa na terenie gminy, w ktrej kandyduje. Kandydatur moe zgosi: koalicje partii politycznych organizacje pozarzdowe mieszkacy partie polityczne

10

Tylko ten komitet, ktry zarejestrowa listy kandydatw na radnych w co najmniej poowie okrgw wyborczych w gminie. Liczba kandydatw na radnych tych okrgach nie moe by mniejsza ni liczba radnych wybierana w tym okrgu. Wybory przedterminowe: zbieramy podpisy, a tak to nie. 150 podpisw- 5 tysicy mieszkacw, 300- 10 tysicy, 600- 20 tysicy, 1500- 50 tysicy, 2 tysice- 100 tysicy, 3 tysice> 100 tysicy Jak jest tylko 1 kandydat to komisja przedua o 5 dni termin zgaszania kandydatw. Jeli si nie zgosi aden kandydat to wybiera rada gminy. 1 kandydat- musi uzyska co najmniej poow wanie oddanych gosw. 1/3 rady moe zgosi swojego kandydata. Zebra podpisy w formie pisemnej i poprze tylko 1 kandydata, wygrywa ten, ktry uzyska bezwzgldn wikszoci gosw ustawowego skadu rady gminy. Kadencja rozpoczyna si w dniu wyboru, a w praktyce po zoeniu lubowania (nie pniej ni w 7 dniu od daty wyborw) do czasu zoenia lubowania przez nowego wjta. Skrcenie kadencji: Nie zoenie lubowania Zrzec si mandatu mier Naruszenie prawa Odwoanie w wyniku naruszenia Konstytucji moe powoa nastpc (do 20 tysicy mieszkacw), dwch (200 tys.), czterech (> 200 tys.) powoywani przez samego wjta. 8 lipca 2005r.- o zmianie ustawy o samorzdzie gminnym. W przypadku przemijajcej przeszkody w wykonywaniu zada, kompetencji wjta, jego zadania i kompetencje przyjmuje zastpca lub pierwszy zastpca jeli ich jest wicej- tymczasowe aresztowanie, odbywanie kary pozbawienia wolnoci za przestpstwa nieumylne, odbywanie kary aresztu, niezdolno do pracy z powodu choroby trwajcej powyej 30 dni. (gdy nie ma zastpcy kompetencje sprawuje osoba wskazana przez premiera na wniosek wojewody przekazana przez ministra waciwego do spraw administracji, np. decyzja sdu, zawiadczenie lekarskie bdc podstaw do podjcia dziaa) Kompetencje przygotowanie projektu uchwa dla rady wykonywanie uchwa rady gospodarowanie mieniem komunalnym przygotowanie budetu i przedstawienie go radzie gminy wykonywanie budetu (moe blokowa wydatki, odwoywa inwestycje) zwierzchnik urzdu gminy powouje pracownikw Zadania zlecone uchway dotyczce porzdku i bezpieczestwa mieszkacw (pniejsza akceptacja lub uniewanienie rady gminy) decyzje administracyjne dotyczce podatkw, opat itp. Urzd gminy. 21.11.2008- o pracownikach samorzdowych, art.17 o asystentach i doradcach. Mog ich zatrudnia rwnie starosta i wojewoda, zatrudniani s na czas trwania kadencji wjta, burmistrza lub prezydenta. Znikno mianowanie, nabr na stanowiska urzdnicze poprzez konkurs ogoszony w BiPie Max liczba to 3 osoby do 20 tysicy, a 5 osb w gminach i powiatach do 100 tysicy, powyej 100 tysicy mieszkacw- 7 doradcw. Regulamin urzdu gminy: uchwalany jest w drodze zarzdzenia wjta, burmistrza lub prezydenta miasta informacja o strukturze administracyjnej UG- ukad odlegoci midzy pracownikami powinien suy mieszkacom powinien pokazywa struktur kierownictwa urzdu (wjt, sekretarz, dyrektorzy wydziaw, stanowiska kierownicze) zakres dziaania wydziay, dziay, jednoosobowe stanowiska jednostki na prawach wydziau biuro Rady Gminy (w sensie merytorycznym- pracy biura), podlega przewodniczcemu, pracownicy podlegaj wjtowi, burmistrzowi, prezydentowi miasta kompetencje sekretarza i skarbnika, zakres dziaania skarbnika (procedura uchwalania budetu) upowanienia wjta, burmistrza, prezydenta Jednostki pomocnicze: soectwa

11

dzielnice osiedla

Jednostki tworzy Rada Gminy w porozumieniu z mieszkacami (inicjatywa odgrna), inicjatywa moe wyjsc take od mieszkacw poprzez zebranie podpisw (inicjatywa oddolna). Ta idea rozbudowuje spoeczestwo obywatelskie. W statucie gminy powinny by rozstrzygnicia odnonie jednostek pomocniczych. W odrbnym statucie jednostek pomocniczych zawarte s szczegowe rozstrzygnicia: zakres zadaniowy z zakresu kompetencji gminy pokazujemy obszar jednostek pomocniczych i ich nazw zasady wyboru organw jednostki okrelony problem finansowania jednostek pomocniczych zakres i formy kontroli Soectwa Ok. 40 tysicy w Polsce Ustrj: Sotys: Osiedla, dzielnice Ustrj: organ uchwaodawczy: Rada Osiedla/ Dzielnicy organ wykonawczy: Zarzd Osiedla/ Dzielnicy czonkowie Rady: od 15- 21 radnych ustawodawca reguluje wybr radnych: identyczne jak wybory radnych progi dotyczce frekwencji, mniej ni 5% ma i do wyborw, eby czowiek wszed w skad rady. Prg wyborczy powoduje, e nie we wszystkich dzielnicach s czonkowie rady. Rada powouje Zarzd Osiedla/ Dzielnicy Praca kieruje przewodniczcy zarzdu, reprezentuje dzielnic w stosunku do wjta, burmistrza i prezydenta do rady osiedla/ dzielnicy. Do zarzdu moemy wybra osoby z rady lub spoza niej W statucie mona przyj, e organem uchwaodawczym jest zebranie mieszkacw (oni bd wybiera zarzd) Kompetencje, zadania: ustawodawca generalnie tego nie precyzuje rozporzdzenie mieniem wola polityczna, zapis statutu kreowanie wizji rozwoju osiedla/ dzielnicy inicjatywa odnonie zmiany w palnie zagospodarowania przestrzennego budowa okrelonych jednostek pomocniczych (szkoy, domy kultury) problem rozwoju gospodarczego (rozwizania przynoszce miejsca pracy dla mieszkacw osiedla) Problem finansowania: powinien by uregulowany w statucie, pienidze mog by przesane na subkonto na realizacj dziaa przez osiedla/ dzielnice Osiedla/ dzielnice mog zgasza swoje postulaty, np. odnonie chodnikw, ulic, komunikacji itp. Mog take opiniowa zmiany dotyczce zmiany zagospodarowania Konsultacje, zaopiniowania Prawo lokalne, miejscowe i przepisy gminne. Uchwalone przez Rad Gminy Przepisy gminne- przepisy obowizujce na terenie caej gminy, ale stanowione na podstawie upowanie stanowionych przepisy organem uchwaodawczym jest zebranie soeckie organem wykonawczym jest sotys wybierany przez zebranie na zebraniu wybiera si take Rad Soeck (organ opiniodawczy dla wjta) wybory odbywaj si w sposb demokratyczny na zebraniu mieszkacw rozstrzygane s najwaniejsze kwestie (uchwaa o drodze, szkole)

wykonuje te uchway jest zaproszony na posiedzenia RG pobiera diet odpowiada przed wjtem pobiera podatki od mieszkacw

12

Powszechnego obowizywania maj te normy prawne, ktre reguluj prawo zachowania adresw na danym obszarze: osoby fizyczne, prawne, organizacje spoeczne, organy administracji rzdowej, organy samorzdowe innego typu (podmioty przebywajce na terytorium gminy) Ustrj jednostek pomocniczych gminy. Przepisami gminnymi s: budety gmin, uchway dotyczce programw (pomoc spoeczna, edukacja), regulamin rady lub urzdu regulaminy dotyczce wszelkich jednostek organizacyjnych (szkoy, miejsca uytku publicznego) przepisy regulujce zasady korzystania z miejsc uytecznoci publicznej (hala sportowa, targowisko) przepisy porzdkowe (odchody zwierzt, picie alkoholu na klatkach, zagroenia powodziowe, ochrona mienia, ewakuacja ludnoci) Przepisy zatwierdza Rada Gminy, jeeli ich nie zatwierdzi to musi wyznaczy termin do kiedy bd obowizywa. Zwizki midzygminne (komunalne), porozumienia midzygminne. Realizuj zadania, te ktre s ustawowo naoone na gmin Art.10, zwizek wykonywania zada publicznych, ktra jedna gmina nie jest w stanie wykona, s kosztowne Wsplna budowa wodocigw, kanalizacji Dostawa ciepa, dostarczenie energii, ZOZ-y, orodki zdrowia S to jednostki dobrowolne, tworzone na mocy uchway Rady Gminy (bezwzgldn wikszoci gosw ustawowego skadu rady) Zwizek wykonywania zada w imieniu wasnym i na wasn odpowiedzialno, gdy ma osobowo prawn. Utworzenie zwizku wymaga przyjcia statutu (i kada rada wydaje uchwa w zwizku z przyjciem statutu). Rejestracja: (na mocy rozporzdzenia MSWiA w sprawie sposobu prowadzenia rejestru ZM i przyjmowania statutu ZW) Informujemy wojewod, waciwy minister prowadzi rejestr ogoszenia statutu w Dzienniku Ustaw. Organem uchwaodawczym jest Zgromadzenie Zwizkw Organem wykonawczym jest Zarzd dziaajcy na podstawie ustawy o samorzdzie gminy i jego obowizuj przepisy dotyczce wjta, burmistrza lub prezydenta miasta. Wybierany przez Zgromadzenie, liczba okrelona w statucie. Stowarzyszenie samorzdowe (midzygminne) S reprezentantem samorzdu w stosunku do administracji pastwowej, broni interesw samorzdu terytorialnego, propagowanie samorzdu. Mog zabiega o zmian kompetencji gmin i powiatw, reguluj ich ustrj. Musi by uchwalony statut, zarejestrowany. Nie moe niczego narzuci czonkom. Reprezentuje gminy. Porozumienia midzygminne (samorzdowe) Nie tworzy si struktury ustawowej, 2/3 gminy podpisuje porozumienie (dogaduj si, e bd np. realizowa wsplnie inwestycje). Jedna gmina realizuje zadania, a pozostae partycypuj np. koszty. Przykady: Zwizek Miast Polskich, Unia Miasteczek Polskich, Zwizek Gmin RP, Unia Metropolii Polskich, Stowarzyszenie Gmin Grniczych, Stowarzyszenie Gmin i Powiatw Wielkopolski lub Maopolski, Stowarzyszenie Gmin Mazowieckich, Uzdrowiskowych, Stowarzyszenie Sotysw. Zwizki komunalne: Komunikacyjny Zwizek Komunalnego Grnolskiego Okrgu Przemysowego. Kluby radnych Tworzone przez radnych z rnych opcji politycznych ze wsplnym interesem lub przez radnych. Nie ma uregulowa odnonie liczby radnych w klubie. Mog take nie istnie. POWIAT VI w. wprowadzono powiaty. Funkcjonoway do 1950r. 1975r. reforma Gierka- wprowadzono wojewdztwa. 1992- rzd H. Suchockiej powoa w padzierniku urzd penomocnikw RM ds. reformy administracji publicznej (decentralizacja administracji centralnej, projekty ustaw przygotowali, wypracowano narzdzia do utworzenia siatki powiatw), przygotowano zaplecze instytucjonalne (sdy rejonowe, prokuratura rejonowa, urzdy skarbowe, policja, stra poarna, szpital, placwki szkolnictwa ponadpodstawowego), powiaty powinny mie poparcie wsplnoty lokalnej, mechanizm 5-10-50 (aby stworzy silne powiaty to 5 gmin musi by siedziba powyej w duych miastach- 10 tysicy mieszkacw, powiaty powinny mie 50 tysicy mieszkacw, naleao wzi pod uwag ukad przestrzenny. Kulesza zakada, e powiat musi zacz dziaa 1.01.1995r. Nastpnie spory na linii PSL (przeciwko)-SLD (za). 5.04.1998- przyjto ustaw o samorzdzie powiatowym. Przyjto 24.07.1998- ustawa o wprowadzeniu zasadniczego 3 stopniowego podziau terytorialnego pastwa. Rozstrzygnito, e RM w drodze rozporzdzenia tworzy, znosi, dzieli i czy powiaty.

13

Powstao Stowarzyszenie Zwizek Miast Walczcych o Powiat (protesty, poniewa niektre miast Anie znalazy si na mapie siatki powiatw, rzd nie ugi si na pocztku, ale w 2001 r. powstao 7 powiatw dodatkowo, obecnie mamy 315 powiatw). Powiat: Ma osobowo prawn Wykonuje zadania na wasn odpowiedzialno i ponosi za to konsekwencje Podlega ochronie sdowej Powiat wykonuje tylko zadania, ktre przekraczaj kompetencje gminy (rola uzupeniajca, brakujce ogniwo) Jest to lokalna wsplnota samorzdowa, ktra tworz mieszkacy z mocy prawa

5.04.1998- ustawa o samorzdzie powiatowym (powiaty ziemskie) 8.03.19990- ustawa o samorzdzie gminnym (powiat grodzki) Miasto na prawach powiatu jest gmin wykonujc zadania powiatu na zasadach okrelonych w ustawach powiatowych. Zadania: Ustawa 24 lipca 1998 o zmianie niektrych ustaw okrelajcych, kompetencje organw administracji publicznej w zwizku z reform ustrojow pastwa. a) infrastruktura techniczna drogi powiatowe (budowa, utrzymanie, porzdek, ad, bezpieczestwo) opiniowanie autostrad opiniowanie dotyczce ustalenia drg wojewdzkich (krajowych) ruch na drogach powiatowych kolej (ruch pasaerki) opiniowanie likwidacji odcinkw kolejowych obudowa dotyczca kierowcw (szkolenia, wydawanie, zatrzymywanie i odbieranie prawa jazdy, badania lekarskie do prawa jazdy) b) infrastruktura spoeczna edukacja publiczna (szkoy ponadgimnazjalne, budowa obiektw dla szk, pensje dla nauczycieli), powoanie rad owiatowych, obsadzanie miejsc dyrektorw promocja i ochrona zdrowia (zwalczanie chorb zakanych- opieka przeciwgrulicza, wydawanie zarzdze odnonie chorb zakanych, zwalczanie alkoholizmu- izby wytrzewie i odwyki, domy pomocy spoecznej, pomoc spoeczna i polityka prorodzinna) osoby niepenosprawne (zakady pracy chronionej, pastwowy fundusz rehabilitacji osb niepenosprawnych) kultura, ochrona dbr kultury (prowadzenie bibliotek, placwki kultury na terenie powiatu, muzea powiatowe, dystrybucja filmw, kultura fizyczna i turystyka, ewidencja uczniowskich klubw sportowych, nadzr nad dziaalnoci stowarzyszenia i zwizkw sportowych, finansowanie klubw sportowych) przeciwdziaanie bezrobociu oraz aktywizacja lokalnego rynku pracy (Powiatowy Urzd Pracy, szkolenia, programy, prowadzenie prac interwencyjnych) ochrona praw konsumenta (Rzecznik Konsumentw) bezpieczestwo obywateli, ad i porzdek (ochrona przeciwpoarowa i przeciwpowodziowa, Komendy Powiatowe, starosta ma nadzr nad dziaaniem np. policji, komendanci skadaj sprawozdanie z bezpieczestwa w powiecie, w okresie zagroenia starosta przejmuje dowodzenie nad prowadzeniem akcji w szczeglnych sytuacjach) inne: Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego (podejmowanie dziaa odnonie wszelkich budowlanych wypadkw i katastrof, wpywa na ukad architektury na terenie powiatu), Inspektor Weterynaryjny (zagroenia chorobami, instytucja ta zostaa wycofana!) Planowanie przestrzenne: geodezja, kartografia, gospodarka nieruchomociami, ewidencja budynkw (taksacja- podatki od nieruchomoci) rolnictwo, lenictwo (lasy pastwowe, kwestie upraw, przeksztacenie gatunkw rolnych)

14