KANCELARiA PREh:J ," ",,;1:0TROW

fn--
L 1 -U4
Warszawa, 2011-04-01 RZECZPOSPOLITA POLS
PUNKT KONTROLlPlROTECHNtCZNEJ
MINISTER FINANS6W
SPRAWDZONO NR-=.3 ,
L_
PF7/062/2/0LKJ20111 Z,3S
Material do rozpatrzenia
na posiedzeniu Rady Ministr6w
w dniu 5 kwietnia 2011 r.
KANCELARIA PREZESA RADY MlNISTROW
Departament Rady Ministr6w
RM-IO-30-Il 2011-04-01
CZLONKOWIE RADY MINIS TROW
Przedstawiarn dokument rzadowy
zgloszony przez Ministra Finansew
- do rozpatrzellia
(-) Sekretarz Rady Ministrow
Szanowny Pan
Madej BEREK
Sekretarz Rady Ministrow
W zalaczeniu przekazuje Zalozenia Projektu Budzetu Panstwa na rok 2012 z uprzejma prosba
o skierowanie ww. dokumentu do rozpatrzenia przez Rade Ministrow 5 kwietnia br.
Jednoczesnie informuje, ze w zalaczonym Projekcie uwzgledniono uwagi Ministra Pracy
i Polityki Spolecznej przyjete podczas posiedzenia Komitetu Rady Ministrow dnia 31 marca
2011 r.
..
LJ
l

Zalacznik:
Zalozenia Projektu Budzetu Panstwa na rok 2012 - 45 sztuk i CD
RADA MINISTROW

ZAlOZENIA
PROJEKTU BUDZETU PANSTWA
NA ROK 2012
Warszawa
kwiecien 2011 r.
Spis tresci
WSTE;;P 2
OCENA BIEZA.CEJ SYTUAC..II MAKROEKONOMICZNEJ 4
ZAt.OZENIA PROJEKTU BUDZETU PANSTWA NA 2012 R 7
ZALOZENIA MAKROEKONOMICZNE 7
PODSTAWOWE UWARUNKOWANIA PROGNOZY DOCHODOW BUDZETU PANSTWA 11
PODSTAWOWE UWARUNKOWANIA W OBSZARZE WYDATKOW BUDZETU PANST\VA 12
W s t ~ p
Doswiadczenia ostatniego kryzysu finansowego pokazaly, ze Polska gospodarka jest
relatywnie odporna na skutki zewnetrznycn wstrzasow, Jako jedyne panstwo w UE i jedno
z nielicznych w OEeD, Polska odnotowala wzrost gospodarczy w 2009 r. (0 1,7%). Wraz
z ozywieniern w handlu swiatowyrn i poprawa koniunktury u gl6wnych partner6w handlowych
Polski, w tym Niemiec, gdzie realne tempo wzrostu PKB w roku ubieglym (3,6%) bylo najwyzsze
od poczatku lat dziewiecdztesiatych, wzrost PKB w Polsce przyspieszyl w 2010 r. do 3,8%.
GI6wnym czynnikiem wzrostu byl popyt krajowy, w tym konsumpcja gospodarstw domowych
i przyrost rzeczowych srodkow obrotowych. Przewiduje s i ~ , ze w roku biezacyrn realne tempo
wzrostu gospodarczego w Polsce bedzie jeszcze wyzsze i wyniesie 4,0%. Wyz.szy wzrost PKB
zwiazany bedzie m. in. z planowanym znaczacyrn zwiekszeniern wykorzystania srodkow
unijnych przeznaczonych na budowe infrastruktury oraz Z oczekiwanq stopnlowa odbudowa
inwestycji sektora prywatnego. W roku budzetowyrn 2012 tempo wzrostu PKB powinno
utrzyrnac s i ~ na poziomie z roku 2011. Zmianie ulegnie natomiast struktura wzrostu.
Oczekiwane przyspieszenie inwestycji prywatnych oraz wyzsze tempo wzrostu popytu
konsumpcyjnego gospodarstw domowych pozwola zrekornpensowac planowane, w zwiazku
z dzialaniami konsolidacyjnymi, ograniczenie popytu publicznego.
Wsr6d czynnik6w, kt6re przyczynily sie do bardzo dobrych wynik6w gospodarki polskiej na
tie innych kraj6w w okresie kryzysu swiatowego nalezy wymienic silny impuls fiskalny w postaci
znacznej redukcji klina podatkowego oraz wprowadzenie dodatkowych ulg podatkowych
zwiekszajacych dochody do dyspozycji gospodarstw domowych (ulga na wychowywanie dzieci).
Dodatkowym czynnikiem byla realizacja projekt6w infrastrukturalnych, finansowanych w duzym
stopniu z funduszy UE. Z jednej strony, powyzsze zmiany, wspierajac popyt konsumpcyjny,
pomogly istotnie oqraniczyc skale spowolnienia gospodarczego wskutek zmniejszenia popytu
zewnetrzneqo. Z drugiej strony, impuls fiskalny znalazl odzwierciedlenie w znaczacym wzroscie
deficytu strukturalnego, kt6ry w latach 2009-2010 utrzymywal sie na wysokim poziomie.
Wysoki deficyt strukturalny jest powaznyrn zaqrozeniern dla stabllnosci wzrostu
gospodarczego w kolejnych latach. W istotnym zakresie ogranicza on przestrzeri dla dzialania
automatycznych stabilizator6w koniunktury oraz dyskrecjonalnych dzialan polityki fiskalnej
rnajacych na celu lagodzenie skutk6w przyszlych kryzys6w gospodarczych.
Konsekwencja. przekroczenia przez deficyt sektora instytucji rzadowych i samorzqdowych
jeszcze w 2008 r. wartosci referencyjnej 3,0% PKB bylo podjecie przez Hade Ecofin decyzji
'1
o istnieniu w Polsce nadmiernego deficytu i wydanie zalecen dotyczqcych jego redukcji. Wysoki
poziom deficytu nie jest wylacznie polskim problemem. Dziatania antykryzysowe podejmowane
w wielu panstwach oraz bezposrednie skutki ograniczenia aktywnosci ekonomicznej sektora
prywatnego sprawily, ze obecnie w wielu krajach, zar6wno rozwijajacych s i ~ jak i rozwlnietych,
odnotowano znaczny wzrost nier6wnowagi finans6w publicznych - w az 24 z 27 panstw UE
stwierdzono istnienie nadmiernego deficytu.
Zgodnie z zaleceniami KE, Polska powinna do 2012 r. zredukowa6 nadmierny deficyt
w spos6b wiarygodny i trwaty. Powyiszy cel jest wpisany w szereg dzialan naprawczych
i stabilizacyjnych zwiazanycn z prowadzona w Polsce korisolidacja finans6w publicznych.
Obowiazujaca ad 2011 r. nowelizacja ustawy a finansach publicznych zawiera mechanizmy,
kt6re ograniczajq wzrost wydatk6w sektora rzqdowego i samorzqdowego. Zmniejszenie relacji
wydatk6w publicznych w stosunku do PKB oraz zmiana struktury tych wydatk6w bedzie efektem
m. in. dzialania wydatkowej reguly dyscyplinujace], odnoszace] sit? do wydatk6w
dyskrecjonalnych i nowych wydatk6w prawnie zdeterminowanych (tzw. nowych wydatk6w
sztywnych). Regula pozwala na maksymalny wzrost tej grupy wydatk6w a 1% w ujeciu realnym.
Redukcji wydatk6w sprzyjac ma tez obowiazek lokowania wolnych srodkow przez niekt6re
jednostki sektora w formie depozytu u Ministra Finans6w, co znacznie ograniczy koszty
zwlazane z zarzadzanlern biezaca plynnoscia sektora. Rzqd pracuje rowniez nad propozycjami
zrnlerzajacyrni do racjonalizacji innych wydatk6w poszczeg61nych jednostek sektora, m. in.
realizujac zadanie zwlazane z przeglqdem wydatk6w. Wnioski z tego przeglqdu pozwola
zwiekszyc etektywnosc i poprawic zasadnosc wydawania srodkow budietowych.
Realizacja zaplanowanej konsolidacji fiskalnej wzmocni wiaryqodnosc i fundamenty polskiej
gospodarki. Pozwoli rowniez na unlkniecie ryzyka zwlazaneqo z przekroczeniem przez dtug
publiczny drugiego progu ostroznoscloweqo (55% PKB). Potencjalne przekroczenie tego
poziomu wiazaloby sie z koniecznoscia uruchomienia sankcji wynikajqcych z ustawy 0 finansach
publicznych. Niemniej, w horyzoncie prognozy nie przewiduje sle, aby dlug publiczny byl wyiszy
nit 55% PKB. Co wiece], w tym okresie przewiduje sie stopniowe obniienie powyzsze] relacji.
Oznacza to rownoczesnie, ze relacja dlugu sektora instytucji rzadowych i samorzqdowych
(Iiczonego wedlug metodyki stosowanej w ramach procedury nadmiernego deficytu) do PKB nie
przekroczy progu 60%, kt6ry w Traktacie 0 funkcjonowaniu Unii Europejskiej przewidziano jako
referencyjny dla kraj6w czlonkowskich UE.
3
Deena blezace] sytuaeji makroekonomieznej
W I polowie 2010 r. utrzymywafo sie stosunkowo wysokie tempo wzrostu aktywnosci
w gospodarce swiatowe]. Szybko rosly obroty swiatowego handlu i produkcja przemysfowa.
Druga polowa roku przyniosla jednak wyhamowanie dynamiki tych kategorii. Niemniej w calyrn
2010 r. nastapllo silne odbicie wzrostu swiatoweqo PKB, w duze] mierze za sprawa kraj6w
emerging markets i rozwijajqcych sie. Na tym tie stosunkowo slabo wypadlo ozywienie
koniunktury w LIE, na ktora przypada blisko 80% polskiego eksportu. Pomimo silnej recesji rok
wczesniej (-4,2%), PKB LIE w 2010 r. zwiekszyl sie tylko 0 1,8%, tj. mniej od dfugookresowej
srednie] z okresu sprzed kryzysu. Import LIE, kt6ry jest gf6wnym skfadnikiem szerszego
indykatora popytu na polskie towary, zwiekszyl siE;l jednak 0 9,0%, tj. wiece] nit srednio przed
kryzysem, choc nie odrobil calosci strat poniesionych w 2009 r. Istotny z punktu widzenia
polskich eksporter6w byl zwlaszcza silny wzrost obrot6w handlowych Niemiec, kt6re sa
gf6wnym partnerem handlowym Polski.
Poprawa sytuacji w LIE, obok czynnik6w krajowych przyczynHa sie do przyspieszenia
wzrostu gospodarczego w Polsce w 2010 r. W calym roku wyni6sf on 3,8%, w por6wnaniu
z 1,7% w 2009 r. Byf to jeden z najlepszych wynik6w w LIE.
W 2010 r. rnialy miejsce istotne zmiany kwartalnego tempa wzrostu PKB (oczyszczonego
z wahari sezonowych). Najgorszy pod tym wzptedern byl I kwartal, kiedy niekorzystne warunki
pogodowe opoznily inwestycje budowlane, przez co tempo wzrostu obnizylo sie do 0,6% kw/kw.
Zaleqlosci inwestycyjne byly nadrabiane w II kw., dzleki czemu tempo wzrostu przyspieszyfo do
1,1% kw/kw. Tempo to zostalo utrzymane takze w III kw. (1,2% kw/kw), by nieco zwolnlc w IV
kw. (0,8% kw/kw). W duzyrn stopniu odzwierciedlalo to dynarnike konsumpcji prywatnej (1,1%
kw/kw will kw. i 0,7% kw/kw w IV kw. 2010 r.).
Zrodlarni wzrostu gospodarczego w 2010 r. byly przede wszystkim odbudowa zapas6w oraz
konsumpcja prywatna. Po najsilniejszym w historii spadku (0 11,3 mid z! w 2009 r.),
przedsiebiorstwa odbudowywafy swoje zapasy, kt6rych poziom na koniec 2010 r. osiapnal
historyczne maksimum. Przyrost zapas6w wyni6sf 13,8 mid zl, dzieki czemu kontrybucja tej
kategorii we wzrost PKB wyniosla 1,8 pkt. proc. Obok zapas6w, kluczowym czynnikiem wzrostu
PKB byla konsumpcja indywidualna, kt6ra w 2010 r. zwlekszyla s j ~ 0 3,2% (2,0% w 2009 r.)
podwyzszajac wzrost PKB 0 1,9 pkt. proc. Stosunkowo wysokie tempo wzrostu konsumpcji
rnozliwe bylo dzieki zwlekszajacernu sie zatrudnieniu i rosnacyrn dochodom z pracy. Wzrost
konsumpcji indywidualnej rnia! miejsce pomimo niewielkiego wzrostu stopy oszczedzania.
4
Rok 2010 nie przyni6s+ poprawy aktywnosci inwestycyjnej - naklady brutto na srodki trwale
byty 0 2% nizsze nit w 2009 r. Niekorzystne dane 0 inwestycjach og6+em sa wynikiem
utrzyrnujace] sie slabej aktywnosci inwestycyjnej sektora prywatnego, mimo wyraznej poprawy
koniunktury gospodarczej oraz bardzo dobrych wynik6w finansowych przedsiebiorstw. W 2010 r.
inwestycje duzych i srednich przedsiebiorstw obnizyly s i ~ 0 3,2%, przy czym najqlebszy spadek
odnotowano w przypadku inwestycji w maszyny, urzadzenia techniczne i narzedzia (0 8,6%).
Wyraznq poprawe odnotowano natomiast w przypadku nakladow inwestycyjnych na srodki
transportu (wzrost 0 29,4%). Na ograniczenie skali spadku inwestycji og6+em decydujacy wplyw
rnlaly natomiast wysokie naklady brutto na srodki trwa+e sektora publicznego. Kluczowa role
odegraly w tym zakresie inwestycje infrastrukturalne, kt6re znalazly odzwierciedlenie we
wzroscie produkcji budowlanej.
Otywienie gospodarcze u gl6wnych partner6w handlowych Polski przelozylo sie na
odbudowe polskiego eksportu towar6w i uslug, kt6ry - zgodnie ze wstepnyrni danymi bilansu
platniczego - w calym 2010 r. wyni6s+ ok. 146,4 mid EUR, przewyzszajac wczesniejszy
rekordowy poziom z 2008 r. Duza importochlonnosc produkcji eksportowej i rozpoczety w I kw.
ub. r. proces odbudowy, rowniez dose: importochlonnych, zapas6w zaowocowaly jednak
nieznacznie szybszym wzrostem irnportu, a w konsekwencji niewielkim ujemnym wkladem
eksportu netto we wzrost gospodarczy. Jednoczesnle, w por6wnaniu do 2009 r., aprecjacja
z+otego oddzialywala w kierunku pogorszenia konkurencyjnosci cenowej krajowych
producent6w. Zwiekszenlu skali nier6wnowagi zewnetrzne] sprzyjal rowniez spadek nadwyzki
transfer6w blezacych, co wynika+o g+6wnie z mniejszej skali naplywu transfer6w prywatnych.
Z kolei poprawiajqce s i ~ wyniki finansowe przedsiebiorstw bezposrednieqo inwestowania
i wzrost dochod6w nierezydent6w z inwestycji portfelowych znalazly odzwierciedlenie
w utrzymaniu sie wysokiego deficytu salda dochod6w. W rezultacie szacuje s i ~ , ze w calym
2010 r. deficyt rachunku blezaceqo wzr6s1 do 3,3% PKB z 2,1% PKB w 2009 r. By+ on wok.
90% finansowany naplywern kapltalu dlugoterminowego tj. zagranicznymi inwestycjami
bezposrednirni i srodkami na rachunku kapitalowym, na kt6rym klasyfikowana jest wiekszosc
europejskich funduszy strukturalnych.
Odbudowa popytu zewnetrzneqo stanowila jeden z g+6wnych motor6w wzrostu produkcji
przemys+owej, a w szczeqolnosci przetw6rczej. W 2010 r. zwiekszyla sle ona realnie 0 9,8%,
wobec spadku 0 4,5% w 2009 r. W grudniu 2010 r. poziom produkcji sprzedanej przemyslu
(oczyszczony z waban sezonowych) byl jut 0 19,4% wiekszy w por6wnaniu do poczatku fazy
ozywienia, ktora zanotowano w styczniu 2009 r. Najwiekszy wzrost odnotowano w branzach
kierujacych znaczna czesc swojej produkcji na rynki zagraniczne, m.in. w przernysle
5
samochodowym, elektrycznym, elektronicznym i metalowym. W niekt6rych z tych brant
w czasie kryzysu mialo jednak miejsce glf:)bokie zalamanie produkcji, w zwiazku z tyrn wysokie
tempo odbudowy wynikalo czesciowo z efektu niskiej bazy. W trendzie wzrostowym utrzymala
sie rowniez produkcja w istotnym dziale przetw6rstwa przernysloweqo - przernysle
spozywczyrn, kt6ry w wiskszyrn stopniu uzalezniony jest od popytu krajowego i w kt6rym nie
odnotowano spadku produkcji w 2009 r.
Ozywienie aktywnosci gospodarczej znalazlo odzwierciedlenie we wzroscie popytu na prace
w 2010 r. Dobra koniunktura w przernysle przyczynila sit? do stopniowej odbudowy zatrudnienia
w przetw6rstwie przemyslowym, a wzrost inwestycji, zwlaszcza infrastrukturalnych, doprowadzil
do przyrostu zatrudnienia w budownictwie. W trakcie 2010 r. notowano systematyczny wzrost
zatrudnienia w przedsiebiorstwach dzieki czemu w grudniu 2010 r. jego poziom byl wyzszy
o prawie 80 tys. etat6w w stosunku do poziomu notowanego na pcczatku roku. Najwieksze
wzrosty odnotowalo: przetw6rstwo przemyslowe (0 25 tys.), administrowanie i dzialalnosc
wspierajaca (0 24 tys.), budownictwo (0 16 tys.) oraz handel (0 14 tys.). Wzrost zatrudnienia w
2010 r. byl na tyle wysoki, ze w IV kw. przecietne zatrudnienie osiaqnelo historycznie najwyzszy
poziom. W calym 2010 r. przecletne zatrudnienie w sektorze przedsiebiorstw bylo 0 0,8%
wyzsze nit w 2009 r. Pomimo powolnej odbudowy popytu na prace, Iiczba bezrobotnych
zarejestrowanych w urzedach pracy na koniec 2010 r. byla wytsza nit na koniec 2009 r.,
a stopa bezrobocia nieznacznie wzrosla - do 12,3%.
W 2010 r. poprawa sytuacji na rynku pracy nastepowala poprzez wzrost zatrudnienia, przy
ograniczonej presji placowej. Redukcja koszt6w pracy poprzez zmniejszenie zatrudnienia, kt6ra
byla widoczna w 2009 r., zostala w 2010 r. mocno ograniczona, a dyscyplina kosztowa byla
utrzymywana gl6wnie poprzez niskie tempo wzrostu plac. Ponadto sila przetargowa
pracownik6w w negocjacjach placowych byla ograniczana przez wciaz wysoki poziom
bezrobocia. Taka sytuacja skutkowala niska presja na wzrost wynagrodzer'i w sektorze
prywatnym. Przecietna placa w sektorze przedslebtorstw w 2010 r. wzrosla w ujeciu realnym
zaledwie 0 0,7%, natomiast w calej gospodarce narodowej wzrost przecietneqo wynagrodzenia
wyni6s1 realnie 1,3%. R6wnoczesnie wytszy wzrost wydajnosci pracy nit wynagrodzen oznaczal
obnizenie jednostkowych koszt6w pracy i poprawe konkurencyjnosci firm.
Srednioroczny wzrost cen towar6w i uslug konsumpcyjnych w 2010 r. wyni6s1 2,6%.
Jednoczesnie tylko w I i IV kwartale ub. r. inflacja ksztaltowala sie powyzej poziomu celu
inflacyjnego (tj. 2,5%). GI6wnq przyczyna wzrostu inflacji w ostatnim kwartale ub. r. byly
skokowe wzrosty cen zywnosci I surowc6w energetycznych na rynkach swiatowych oraz
zwiekszerue awersji do ryzyka na globalnych rynkach finansowych, skutkujace ostabieniern
6
zlotego i zwiqzanym z tym wzrostem cen importu. Wzrostowi biezaceqo wskaznika inflacji nie
towarzyszylo jednak zwiekszanle presji popytowej . innacla bazowa po wytaczenlu cen zywnoscl
i energii ksztaltowala sie nadal na niskim poziornie i na koniec 2010 r. wyniosta 1,6%. Czynniki
podazowe, obok tych 0 charakterze jednorazowym (np. podwyzl oplat mieszkaniowych, wzrost
taryf na energil? elektryczna oraz zmiana stawek VAT), przyczynity sie do przyspieszenia inflacji
rowniez w pierwszych rnleslacach 2011 r.
Zalozenia projektu Budzetu Panstwa na 2012 r.
Zalozenia makroekonomiczne
Wyniki gospodarki swlatowe] w roku ubiegtym okazaly sie bye znacznie lepsze od
oczeklwari. Niemniej, dostepne prognozy opublikowane przez instytuc]e mledzynarodowe
(MFW, KE) wskazuja, ze w najblizszych latach tempo wzrostu globalnego PKB zwolni. Z punktu
widzenia Polski kluczowym czynnikiem determinujqcym sciezke popytu zewnetrznepo jest
prognozowany wzrost u naszych gt6wnych partner6w handlowych. Zgodnie z opublikowanq
w lutym br. prognoza KE, w 2011 r. tempo wzrostu PKB w strefie euro zwolni do 1,6%, w tym
najwieksze] gospodarki - Niemiec, do 2,4% w por6wnaniu z odpowiednio 1,7% i 3,6% w 2010 r.
Przyjetym indykatorem popytu na polski eksport w horyzoncie prognozy jest tempo wzrostu
importu w LIE. Uwzqledniajac wspomniane wyze] prognozy przyjeto, ze w 2011 r. tempo wzrostu
tej kategorii ekonomicznej wyharnuje do ok. 6,0%, z 9,0% w 2010 r. W kolejnych latach
dynamika importu LIE ustabilizuje sle na zblizonyrn poziomie. Spowolnienie tempa wzrostu
popytu zewnetrzneqo w 2011 r. wynika m. in. z konieczncsci wycofywania przez rzady
poszczeg61nych panstw silnego impulsu fiskalnego w celu zmniejszenia wysokiej nier6wnowagi
finans6w publicznych. Zgodnie z ostatnirni szacunkami KE, deficyt sektora rzqdowego
i samorzqdowego w cale] lInii Europejskiej w roku ubiegtym wyni6st 6,8% PKB, czyli tyle, ile w
2009 r. Oznacza to, ze poziom deficytu by! 0 4,5 pkt. proc. wyt.szy nlz w 2008 r. i 0 4,1 pkt. proc.
powyze] sredniej w latach 1995-2009. Nalezy dodac, ze przyqotowujac proqnoze wzrostu
popytu zewnetrzneqo nie uwzqledniono potencjalnych skutk6w trzesienia ziernl w Japonii dla
obrot6w swiatoweqo handlu.
Pomimo oczekiwanego spowolnienia gospodarki swiatowe], przewiduje sie, ze w 2011 r.
tempo wzrostu gospodarki polskiej nieznacznie przyspieszy w stosunku do poziomu z 2010 r.
i wyniesie 4,0%. Gt6wnym czynnikiem odpowiedzialnym za przyspieszenie wzrostu
7
gospodarczego w Polsce beda inwestycje publiczne. Na podstawie dostepnych informacji
prognozuje sie, ze w roku blezacyrn ich udzial w PKB wzrosnie do rekordowego poziomu, tj.
znacznie ponad 6%. Oznacza to, ze inwestycje sektora rzadoweqo i sarnorzadoweqo w 2011 r.
wzrosna realnie 0 ponad 20%. Tak duzy wzrost mozliwy bedzie dzieki znacznemu
przyspieszeniu wykorzystania srodkow UE na finansowanie wydatk6w infrastrukturalnych, ktore
z ksieqoweqo punktu widzenia sa neutralne dla deficytu sektora instytucji rzadowych
i sarnorzadowych. Inwestycje finansowane ze srodkow krajowych powinny utrzyrnac sif;! w ujeciu
realnym na zblizonyrn do ubiegtorocznego poziomie.
Przewiduje sie, ze po dw6ch latach silnych spadkow, w roku biezacyrn wzrosna realnie
inwestycje prywatne. Wskazujq na to m. in. bardzo dobre wyniki finansowe przedsiebiorstw za
2010 r., rosnacy stopieri wykorzystania mocy produkcyjnych oraz wyniki badari koniunktury,
zgodnie z kt6rymi coraz mniejszy odsetek przedsiebiorstw zglasza problemy z niedostatecznym
popytem krajowym i zagranicznym. Prognozowany w roku biezacym wzrost inwestycji
prywatnych bedzie jednak jeszcze nieduzy i nie powinien przekroczyc 5,0%.
Poprawa koniunktury gospodarczej, w tym rosnacy popyt inwestycyjny, beda pozytywnie
wptywac na wzrost popytu na prace. Istotnym ograniczeniem podazowyrn beda natomiast
czynniki demograficzne. Uwzqledniajac przewidywany ubytek ludnoscl w wieku produkcyjnym
(wg GUS, 0 ponad 100 tys. os6b w 2011 r. i 150 tys. w roku kolejnym), nawet przy zalozonyrn
wzroscie aktywncsci zawodowej (m. in. wskutek poprawy warunk6w placowych, dalszego
wzrostu udzialu populacji w wieku 25-44 lat w strukturze ludnosci w wieku produkcyjnym oraz
redukcji przywilej6w uprawniajqcych do wczesniejszeqo przechodzenia na emeryture) podaz
pracy w Polsce bedzie sif;! obnizac. Czynnik ten, przy prognozowanym wzroscie zatrudnienia
w gospodarce narodowej 0 2,2%, pozwoli na obnizenie stopy bezrobocia w 2011 r. 0 1,4 pkt.
proc. w stosunku do poziomu z roku ubiegtego.
Wzrost presji placowe], spowodowany zrnniejszajaca sie podaza pracy oraz niskim
wzrostem wynagrodzeri w ostatnich dw6ch latach, kiedy to przecietna placa realna w sektorze
przedsiebiorstw rosla zaledwie 0 0,7-0,8%, powinien skutkowac przyspieszeniem tempa wzrostu
plac w sektorze prywatnym. Czynnikiem ograniczajqcym wzrost plac w skali catej gospodarki
bedzie natomiast zarnrozenie funduszu wynagrodzen w panstwowe] sferze budzetowej.
Uwzglf;!dniajqc sytuacje na rynku pracy oraz oczekiwania dotyczace ksztaltowania sie plac,
wzrost dochod6w do dyspozycji gospodarstw domowych w 2011 r. powinien nieco przyspieszyc,
jednak nie powinien przekroczyc 3,0% (w ujeciu realnym). Zakladajac niewielki spadek stopy
oszczednosci, realny wzrost spozycia gospodarstw domowych powinien utrzyrnac sie na
poziomie z roku 2010. Dynamika spozycia publicznego bedzie efektem dzialan zrnierzajacych
8
do redukcji deficytu sektora finans6w publicznych. W roku biezacyrn wklad we wzrost PKB ze
strony tej kategorii makroekonomicznej bedzie 0 ok. 1/3 nizszy niz w 2010 r.
Oczekiwana sciezka wzrostu popytu zewnetrznepo, przy r6wnoczesnym prognozowanym
przyspieszeniu popytu krajowego, znajda odzwierciedlenie w umiarkowanym zwiekszeniu sie
nier6wnowagi handlowej (wzrost ujemnego wkladu we wzrost PKB ze strony eksportu netto). W
horyzoncie prognozy zakladane jest rowniez utrzymanie sie relatywnie wysokiego ujemnego
salda dochod6w. Na wzrost rozchod6w tego salda wplyna przede wszystkim: wzrost dochod6w
inwestor6w bezposrednich oraz wzrost dochod6w nierezydent6w z tytulu ich duzeqo
zaanqazowania w inwestycje portfelowe (gf6wnie Skarbowe Papiery Wartosclowe). Pozytywnie
na rachunek biezacy oddzialywac bedzie natomiast, wzrost w por6wnaniu do 2010 r., nadwyzk'
salda transfer6w biezacych, kt6ry powinien w czesci zrekornpensowac przyrost deficytu
hand/owego. Wynikac to bedzie przede wszystkim z zakfadanego wzrostu naplywu srodkow
z budzetu UE, klasyfikowanych na tyrn rachunku. Deficyt na rachunku obrot6w biezacych
w 2011 r. powinien zostac w calosci sfinansowany napfywem kapitatu dfugookresowego (suma
napfywu Bezposrednlch Inwestycji Zagranicznych i salda rachunku kapitafowego).
W 2011 r. prognozowany jest przejsciowy wzrost inflacji do 3,5% w ujeclu sredniorocznyrn.
Wyzsza dynamika cen bedzie przede wszystkim rezultatem oddzialywania czynnik6w
o charakterze podazowyrn, przyczyniajqcych sie do silnego wzrostu cen surowc6w
energetycznych i produkt6w rolnych na rynkach swiatowych.
Przewidywany przebieg proces6w inflacyjnych wskazuje, ze w 2011 r. cykl zaostrzania
polityki pieniezne] przez RPP bedzie kontynuowany. Tempo i skala podwyzek st6p
procentowych NBP beda determinowane postepulacyrn ozywieniern gospodarczym, poprawa
sytuacji na rynku pracy oraz ksztaltowaniern sie oczekiwan inflacyjnych. Istotne beda rowniez
decyzje g+6wnych bank6w centralnych na swiecie w zakresie polityki pieniezne].
Silne fundamenty polskiej gospodarki, w tym bezpieczny poziom salda obrot6w biezacych,
oczekiwany naplyw inwestycji zagranicznych oraz spadek premii za ryzyko w nastepstwie
ograniczenia nier6wnowagi fiskalnej, to czynniki, kt6re powinny przyczynic sle do utrzymania sie
tendencji aprecjacyjnej zloteqo. Istotnym czynnikiem ryzyka dla prognozy kursu zloteqo
pozostaje jednak utrzymywanie sle niepewnosci na swiatowych rynkach finansowych, a w
szczeqolnosci mozliwosc silnego wzrostu awersji do ryzyka.
Oczekuje sie, ze w 2012 r. realne tempo wzrostu PKB w Polsce, pomimo znacznego
ograniczenia wkladu we wzrost ze strony popytu publicznego, utrzyrna s i ~ na poziomie 4,0%.
Spadek popytu publicznego zwiqzany bedzie przede wszystkim ze stopniowym ograniczaniem
udzialu inwestycji sektora publicznego w PKB w zwiazku z koriczaca s i ~ perspektywq finansowq
9
2007-2013. Miejsce inwestycji publicznych w generowaniu wzrostu gospodarczego powinny
stopniowo przejmowa6 inwestycje prywatne. Wyraznego ich przyspieszenia oczekuje sie w
2012 r., co bedzie zwiazane gt6wnie z zakladana stabilizacja sytuacji gospodarczej na swiecie.
Pomimo prognozowanego realnego wzrostu inwestycji sektora prywatnego 0 14,7%, ich udzial w
PKB w 2012 r. pozostanie 0 ponad 2,0 pkt. proc. ponizej poziom6w notowanych w latach 2007
2008.
W zwiazku z zaplanowanymi czlalanlami konsolidacyjnymi w 2012 r. oczekuje sie istotnego
obnizenia tempa wzrostu spozycia publicznego, czego konsekwencjq bedzie zerowa
kontrybucja tej kategorii ekonomicznej we wzrost PKB. Z drugiej strony, dobra sytuacja na rynku
pracy, przy kontynuacji wzrostu realnego wynagrodzenia w wyniku oczekiwanego wzrostu
wydajnosci pracy, powinny wspiera6 popyt konsumpcyjny ze strony gospodarstw domowych.
Uwzqledniajac dodatkowo wplyw organizacji EUR02012 na konsurnpcje prywatna, kt6ry moze
wyniesc do 0,5 pkt. proc., oczekuje siEil, ze w 2012 r. realne tempo wzrostu popytu
konsumpcyjnego ze strony gospodarstw domowych powinno przyspieszy6 do ok. 3,9% .
Oczekiwany wzrost popytu sektora prywatnego w 2012 r. powinien znacznie zfagodzi6 skutki
dzialan konsolidacyjnych w obszarze finans6w publicznych. W konsekwencji, realne tempo
wzrostu popytu krajowego bedzie tylko niewiele nizsze (0 0,5 pkt. proc) nit w roku biezacyrn.
Uwzqledniajac dodatkowo zmniejszenie s i ~ negatywnego wkladu we wzrost PKB ze strony
eksportu netto, co jest zwiazane z oczekiwana stabilizacja popytu zewnetrzneqo przy nizszyrn
tempie wzrostu popytu krajowego, tempo wzrostu PKB w 2012 r. powinno utrzyrnac s i ~ na
poziomie z 2011 r.
Oczekuje sle, ze wynikiem zaclesniania polityki pieniezne] oraz stopniowej stabilizacji cen
surowc6w i dalszego umacniania sie waluty krajowej bedzie spadek inflacji srednlorocznej
w 2012 r. do 2,8%.
Podsumowujac, prognozuje sie, ze podstawowe - z punktu widzenia projektu budzetu
paristwa - wskazniki makroekonomiczne w 2012 r. beda ksztaltowac siE2 nastepujaco:
PKB w ujeciu realnym: wzrost 0 4,0%,
PKB w cenach biezacych: 1.619,1 mid zl,
srednioroczny wzrost cen towar6w i usluq konsumpcyjnych oqolern: 2,8%,
przecietne wynagrodzenie w gospodarce narodowej: 3.624 zl,
nominalny wzrost przecietnepo wynagrodzenia w gospodarce narodowej: 5,8%,
realny wzrost przecletneqo wynagrodzenia w gospodarce narodowej: 2,9%,
nominalny wzrost przecletnepo wynagrodzenia w sektorze przedsiebiorstw: 6,1%,
10
wzrost przecietneqo zatrudnienia w gospodarce narodowej: 0 1,3%,
stopa bezrobocia rejestrowanego na koniec roku: 10,0%.
Podstawowe uwarunkowania prognozv dochod6w budzetu panstwa
W 2012 r. na poziom dochod6w budzetowych wplyw beda rnialy rniedzy innymi skutki zmian
systemowych wprowadzonych w 2011 r. Do zwiekszenia dochod6w oudzetowych przyczynia sitiJ
przede wszystkim: podwyzka stawek VAT, ograniczenie prawa do odliczen VAT od
samochod6w osobowych z homologacjq clezarowa (tzw. z kratka) oraz paliw uzywanych do ich
napedu, likwidacja ulg w podatku akcyzowym z tytulu dodawanych do paliw silnikowych
biokomponent6w.
Na 2012 r. planowane sa rowniez dodatkowe zmiany w systemie podatkowym rnajace na
celu wzmocnienie strony dochodowej budzetu paristwa. Do zmian tych nalezy zaliczyc miedzy
innymi podwyzke stawki na papierosy oraz zrniane ordynacji podatkowej, kt6ra ma za zadanie
oqraniczyc mozllwosc unikania podatku od zysk6w kapitalowych uzyskiwanych z lokat
bankowych.
W zakresie podatku PIT, w 2012 r. planuje sitiJ wprowadzenie nowej ulgi podatkowe], rnajace]
na celu promowanie dodatkowego indywidualnego ubezpieczenia emerytalnego i zwiekszenia
dzieki temu oszczednosci prywatnych. Skutek wprowadzenia tego rozwiazania bedzie jednak
widoczny w rozliczeniu rocznym podatku za 2012 r., czyli w 2013 r.
W przyszlym roku planowana jest takze zmiana sposobu placenia grudniowej zaliczki
podatku dochodowego od os6b prawnych oraz od os6b fizycznych prowadzacych dzialalnosc
gospodarczq. Zmiana ta stanowi realizacje postulat6w wysuwanych przez srodowiska
biznesowe. Ma ona ulatwic przedsieblorcorn rozliczanie biezacych naleznosci podatkowych
i spowodowa6 poprawe plynnosci przedsiebiorstw pod koniec roku.
Dodatkowym elementem zwiekszajacyrn dochody budzetu paristwa bE?dq, prognozowane od
2012 r., dochody z tytulu sprzedazy uprawnieri do emisji gaz6w cieplarnianych. Istotne
zwiekszenie wplyw6w z tego zr6dta prognozowane jest jednak dopiero od 2013 r.
Spodziewana w 2012 r. poprawa na rynku pracy, objawlajaca sie wzrostem zatrudnienia,
bedzie pozytywnie oddzialywa6 na wplywy z podatku PIT. Dodatkowo w 2012 r. obserwowane
bedzie utrzymanie wysokiego tempa wzrostu wplyw6w z CIT oraz z PIT od dzialalnosci
gospodarczej. Bedzie to w gl6wnej mierze spowodowane przez poprawiajaca sie kondycja
przedsiebiorstw oraz ograniczeniem rozliczania strat poniesionych w okresie spowolnienia
gospodarczego. Prognozowane ograniczenie poziornu inwestycji publicznych w 2012 r.
spowoduje wyhamowanie tempa wzrostu podatku VAT.
11
Podstawowe uwarunkowania wobszarze wvdatk6w budzetu paristwa
Najistotniejszym dla opracowania planu wydatk6w budzetu paristwa na rok 2012 wydaje
sie bye zastosowanie do ich ustalenia tymczasowej, dyscyplinujqcej reguty wydatkowej. Co
wi E:'cej, w celu zwiekszenia wiaryqodnosci deklaracji 0 skutecznym korygowaniu deficytu sektora
finans6w publicznych, konieczne jest stosowanie te] reguty takze do planowania wydatk6w w
pozostalych jednostkach sektora finans6w pubiicznych, nad kt6rymi sprawuja nadz6r cztonkowie
Rady Ministr6w.
Elementem wzmacniajqcym efekt reguty dyscyplinujqcej jest przewidywane utrzymanie w
2012 r. zarnrozenia funduszu wynagrodzen we wszystkich jednostkach panstwowe] sfery
budzetowej.
Dlatego tez, opracowujac budzet panstwa jak i plany finansowe poszczeg6lnych
jednostek sektora finans6w publicznych na 2012 r., przyjeto zasade, ze planowany poziom
wydatk6w prawnie zdeterminowanych nie bedzie przekraczat poziomu wynikajqcego scisle
z przepis6w prawa, a roczny wzrost lacznych wydatk6w dyskrecjonalnych i nowych wydatk6w
prawnie zdeterminowanych nie przekroczy 1% w ujeciu realnym.
Ponadto przy opracowaniu plan6w wydatk6w na wynagrodzenia, nalezy zwroclc rowniez
uwaqe na inne elementy wchodzace w sklad funduszu wynagrodzen. W 2012 r. wydatki
jednostek sektora finans6w publicznych, z wyfqczeniem jednostek sarnorzadu terytorialnego, na:
wynagrodzenia osobowe,
wynagrodzenia bezosobowe (z wyjqtkiem honorari6w),
honoraria (wynagrodzenia z tytulu korzystania lub rozporzadzanla prawami autorskimi
lub prawami pokrewnymi),
wynagrodzenia agencyjno-prowizyjne,
dodatkowe wynagrodzenia roczne dla pracownik6w jednostek sfery budzetowe],
wypfaty z tytulu udzialu w zysku lub w nadwyzce bilansowej,
nie powinny bye lacznie wyzsze nlz wydatki poniesione na ten cel w roku 2011.
Szczeg6towe cele i uwarunkowania polityki fiskalnej w latach 2011-2014, w szczeqolnosci
wobszarze wydatk6w i zmian w systemie podatkowym zaprezentowano w Wieloletnim Planie
Finansowym Paristwa 2011 - 2014.
12