Projekt

USTAWA z dnia

o systemie bilansowania i rozliczania wielkoci emisji dwutlenku siarki (SO2) i tlenkw azotu (NOX) dla duych rde spalania1), 2)

Rozdzia 1 Przepisy oglne

Art. 1. Ustawa rde spalania.

okrela

zasady

funkcjonowania

systemu

bilansowania

i rozliczania wielkoci emisji dwutlenku siarki (SO2) i tlenkw azotu (NOx) dla duych

Art. 2. 1. Ilekro w ustawie jest mowa o: 1) duym rdle spalania rozumie si przez to: a) kocio energetyczny, kocio ciepowniczy lub turbin gazow, o nominalnej mocy cieplnej rozumianej jako ilo
1)

Niniejsza ustawa stanowi realizacj nastpujcych aktw prawnych Unii Europejskiej: 1) dyrektywy 2001/80/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 padziernika 2001 r. w sprawie ograniczenia emisji niektrych zanieczyszcze do powietrza z duych obiektw energetycznego spalania (Dz. Urz. WE L 309 z 27.11.2001, str. 1, z pn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 6, str. 299, z pn. zm.); 2) postanowie czci 13 lit. D sekcji 2 zacznika XII Traktatu midzy Krlestwem Belgii, Krlestwem Danii, Republik Federaln Niemiec, Republik Greck, Krlestwem Hiszpanii, Republik Francusk, Irlandi, Republik Wosk, Wielkim Ksistwem Luksemburga, Krlestwem Niderlandw, Republik Austrii, Republik Portugalsk, Republik Finlandii, Krlestwem Szwecji, Zjednoczonym Krlestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Pnocnej (Pastwami Czonkowskimi Unii Europejskiej) a Republik Czesk, Republik Estosk, Republik Cypryjsk, Republik otewsk, Republik Litewsk, Republik Wgiersk, Republik Malty, Rzeczpospolit Polsk, Republik Sowenii, Republik Sowack dotyczcego przystpienia Republiki Czeskiej, Republiki Estoskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki otewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Wgierskiej, Republiki Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Sowenii, Republiki Sowackiej do Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE L 236 z 23.09.2003, str. 17). Niniejsz ustaw zmienia si ustawy: ustaw z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony rodowiska, ustaw z dnia 8 sierpnia 1996 r. o zasadach wykonywania uprawnie przysugujcych Skarbowi Pastwa, ustaw z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska, ustaw z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamwie publicznych, ustaw z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko oraz ustaw z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarzdzania emisjami gazw cieplarnianych i innych substancji.

2)

energii wprowadzanej w paliwie w jednostce czasu przy nominalnym obcieniu, nie mniejszej ni 50 MW, albo b) emitor, do ktrego podczone s koty energetyczne, koty
ciepownicze lub turbiny gazowe, o cznej nominalnej mocy cieplnej rozumianej jako ilo energii wprowadzonej w paliwie w jednostce czasu przy nominalnym obcieniu, nie mniejszej ni 50 MW, w przypadku gdy dla kadego z tych urzdze pierwsze pozwolenie na budow wydano po dniu 30 czerwca 1987 r., albo

c) emitor, do ktrego podczone s koty energetyczne, koty

ciepownicze lub turbiny gazowe, przy czym co najmniej dla jednego z tych urzdze pierwsze pozwolenie na budow wydano po dniu 30 czerwca 1987 r., a nominalna moc cieplna tego urzdzenia jest nie mniejsza ni 50 MW.

2) emisji rozumie si przez to wprowadzane do powietrza z duego rda spalania dwutlenek siarki lub tlenki azotu; 3) likwidacji zakadu rozumie si przez to przypadek, gdy wszystkie due rda spalania w zakadzie przestan by duymi rdami wedug kryteriw okrelonych w pkt 1; 4) operatorze rozumie si przez to podmiot uprawniony na podstawie tytuu prawnego do zarzdzania zakadem; 5) produkcji energii elektrycznej rozumie si przez to produkcj energii elektrycznej brutto oznaczajc ilo energii wytworzonej przez generatory i zmierzon na zaciskach tych generatorw; 6) produkcji ciepa rozumie si przez to produkcj ciepa netto zmierzon za pomoc urzdze pomiarowych, obejmujc ilo ciepa: a) przeznaczonego dla odbiorcw na cele grzewcze lub przemysowe, cznie z ciepem zuywanym na te cele w zakadzie, oraz b) zuytego w zakadzie na cele przemysowe niezwizane z produkcj energii elektrycznej i produkcj ciepa lub na

cele grzewcze pomieszcze nieprodukcyjnych; 7) roku sprawozdawczym rozumie si przez to poprzedni rok kalendarzowy; 8) tlenkach azotu rozumie si przez to sum tlenkw azotu bez podtlenku azotu, w przeliczeniu na dwutlenek azotu; 9) tytule prawnym rozumie si przez to tytu prawny w rozumieniu art. 3 pkt 41 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z pn. zm.3)); 10) uprawnieniu do emisji rozumie si przez to uprawnienie do wprowadzenia do powietrza 1 kg dwutlenku siarki albo uprawnienie do wprowadzenia do powietrza 1 kg tlenkw azotu, w danym roku sprawozdawczym; 11) zakadzie rozumie si przez to due rdo spalania lub kilka duych rde spalania pooonych na jednym terenie, do ktrego operator posiada tytu prawny. 2. Przepisw ustawy nie stosuje si do urzdze wykorzystywanych w ukadach napdowych pojazdu, statku morskiego w rozumieniu art. 2 1 Kodeksu morskiego, statku w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o egludze rdldowej (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 857, z pn. zm.4)) lub statku powietrznego w rozumieniu art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (Dz. U. z 2006 r. Nr 100, poz. 696, z pn. zm.5)) oraz do turbin gazowych wykorzystywanych na platformach morskich.
3)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. 2008 r. Nr 111, poz. 708, Nr 138, poz. 865, Nr 154, poz. 958, Nr 171, poz. 1056, Nr 199, poz. 1227, Nr 223, poz. 1464 i Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 19, poz. 100, Nr 20, poz. 106, Nr 79, poz. 666, Nr 130, poz. 1070 i Nr 215, poz. 1664, z 2010 r. Nr 21, poz. 104, Nr 28, poz. 145, Nr 40, poz. 227, Nr 76, poz. 489, Nr 119, poz. 804, Nr 152, poz. 1018 i 1019, Nr 182, poz. 1228, Nr 229, poz. 1498 i Nr 249, poz. 1657 oraz z 2011 r. Nr 32, poz. 159, Nr 63, poz. 322, Nr 94, poz. 551, Nr 99, poz. 569 i Nr 122, poz. 695, Nr 152, poz. 897, Nr 178, poz. 1060 i Nr 224, poz. 1341. Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 123, poz. 846 i Nr 176, poz. 1238, z 2008 r. Nr 171, poz. 1057, z 2009 r. Nr 98, poz. 818, z 2010 r. Nr 127, poz. 857 i Nr 182, poz. 1228 oraz z 2011 r. Nr 106, poz. 622, Nr 168, poz. 1003, Nr 171, poz. 1016, Nr 222, Nr 1326 i Nr 227, poz. 1367. Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 141, poz. 1008, Nr 170, poz. 1217 i Nr 249, poz. 1829, z 2007 r. Nr 50, poz. 331 i Nr 82, poz. 558, z 2008 r. Nr 97, poz. 625, Nr 144, poz. 901, Nr 177, poz. 1095, Nr 180, poz. 1113 i Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 18, poz. 97 i Nr 42, poz. 340, z 2010 r. Nr 47, poz. 278 i Nr 182, poz. 1228 oraz z 2011 r. Nr 80, poz. 432, Nr 106, poz. 622, Nr 170, poz. 1015, Nr 171, poz. 1016 i Nr 240, poz. 1429.

4)

5)

Rozdzia 2 System bilansowania i rozliczania wielkoci emisji dwutlenku siarki (SO2) i tlenkw azotu (NOx) dla duych rde spalania

Art. 3. 1. Tworzy si system bilansowania i rozliczania wielkoci emisji dwutlenku siarki (SO2) i tlenkw azotu (NOx) dla duych rde spalania, zwany dalej systemem bilansowania, w ramach ktrego s gromadzone, bilansowane, rozliczane, przetwarzane, szacowane i zestawiane informacje dotyczce duych rde spalania. 2. System bilansowania obejmuje informacje o: 1) emisji dwutlenku siarki i tlenkw azotu; 2) wielkociach produkcji energii elektrycznej i produkcji ciepa. 3. W ramach systemu bilansowania: 1) okrela si krajowy roczny puap emisji dwutlenku siarki i krajowy roczny puap emisji tlenkw azotu; 2) oblicza si roczny limit emisji dwutlenku siarki i roczny limit emisji tlenkw azotu; 3) ustala si liczb uprawnie do emisji; 4) dokonuje si porwnania rocznej emisji w danym roku sprawozdawczym: a) dwutlenku siarki z rocznym limitem emisji dwutlenku siarki, b) tlenkw azotu z rocznym limitem emisji tlenkw azotu; 5) oblicza si roczne puapowe i biece wskaniki emisji dwutlenku siarki i roczne puapowe i biece wskaniki emisji tlenkw azotu; 6) oblicza si opat zastpcz za emisj, na ktr operator nie posiada uprawnie; 7) przygotowuje si krajowe bilanse emisji dwutlenku siarki i emisji tlenkw azotu oraz produkcji energii elektrycznej i produkcji ciepa;

8) dokonuje si rozliczenia emisji dwutlenku siarki i emisji tlenkw azotu za rok sprawozdawczy.

Art. 4. Systemem bilansowania administruje Krajowy orodek bilansowania i zarzdzania emisjami, o ktrym mowa w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarzdzania emisjami gazw cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. Nr 130, poz. 1070, z pn. zm.6)), zwany dalej Krajowym orodkiem.

Art. 5. 1. Tworzy si rejestr uprawnie do emisji dwutlenku siarki i uprawnie do emisji tlenkw azotu, zwany dalej rejestrem uprawnie do emisji. 2. Rejestr uprawnie do emisji prowadzi Krajowy orodek. 3. Operator jest obowizany do zoenia wniosku o utworzenie rachunku w rejestrze uprawnie do emisji dla zakadu, zwanego dalej rachunkiem, w terminie 30 dni od dnia, w ktrym co najmniej jedno rdo spalania speni kryteria okrelone w art. 2 ust. 1 pkt 1. Wniosek o utworzenie rachunku zawiera dane, o ktrych mowa w ust. 6 pkt 2 6. 4. Rachunek tworzy Krajowy orodek w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku w formie pisemnej. 5. Do wniosku docza si kopi dokumentu stwierdzajcego tosamo osb upowanionych do zarzdzania rachunkiem, powiadczon za zgodno z oryginaem. 6. Rejestr uprawnie do emisji jest prowadzony w postaci elektronicznej i dla kadego rachunku zawiera: 1) numer rachunku; 2) nazw operatora; 3) siedzib i adres albo miejsce zamieszkania i adres operatora oraz adres do korespondencji; 4) numer identyfikacji podatkowej (NIP) operatora, numer identyfikacyjny w krajowym rejestrze urzdowym podmiotw gospodarki narodowej (REGON), a take numer w Krajowym
6)

Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2009 r. Nr 215, poz. 1664, z 2010 r. Nr 249, poz. 1657 oraz z 2011 r. Nr 122, poz. 695.

Rejestrze Sdowym (KRS) albo numer, pod ktrym zostaa zarejestrowana dziaalno gospodarcza; 5) nazw i adres zakadu; 6) dane dwch osb upowanionych do zarzdzania rachunkiem w imieniu operatora: a) imi i nazwisko, b) stanowisko, c) seri i numer dokumentu stwierdzajcego tosamo oraz identyfikator nadany w systemie ewidencji ludnoci (PESEL), o ile posiada, d) numer telefonu, faksu i adres poczty elektronicznej, e) adres do korespondencji; 7) informacje o: a) wielkoci rocznej emisji, b) rocznym limicie emisji, c) uprawnieniach limitom emisji, d) liczbie zbytych lub nabytych uprawnie do emisji, e) wielkoci emisji, za ktr uiszczono opaty zastpcze, i wysokoci uiszczonych opat zastpczych odpowiednio dla dwutlenku siarki i tlenkw azotu; 8) informacj o wielkoci rocznej produkcji energii elektrycznej lub produkcji ciepa. 7. Krajowy orodek wprowadza do rejestru uprawnie do emisji informacje, o ktrych mowa w ust. 6: 1) pkt 2 6 na podstawie wniosku, o ktrym mowa w ust. 3; 2) pkt 7 lit. a i pkt 8 na podstawie raportu rocznego, o ktrym mowa w art. 6 ust. 1; 3) pkt 7 lit. e na podstawie informacji, o ktrych mowa w art. 13 ust. 7. 8. Zmiana danych, o ktrych mowa w ust. 6 pkt 2 6, wymaga zoenia przez operatora do Krajowego orodka wniosku o aktualizacj danych na do emisji odpowiadajcych rocznym

rachunku. Wniosek o aktualizacj tych danych skada si do Krajowego orodka niezwocznie, nie pniej ni 20 dnia od dnia zaistnienia zdarzenia powodujcego zmian tych danych. We wniosku zamieszcza si dane, o ktrych mowa w ust. 6 pkt 1 6. 9. W przypadku likwidacji zakadu zamknicie rachunku nastpuje na wniosek operatora, po dokonaniu rozliczenia emisji dwutlenku siarki i tlenkw azotu. 10. Wniosek o zamknicie rachunku skada si do Krajowego orodka niezwocznie, nie pniej ni 20 dnia od dnia likwidacji zakadu. We wniosku zamieszcza si dane, o ktrych mowa w ust. 6 pkt 1 i 2, oraz owiadczenie operatora o likwidacji zakadu. 11. Wnioski, o ktrych mowa w ust. 3, 8 i 9, skada si w formie pisemnej i w postaci elektronicznej na formularzu udostpnionym na stronie internetowej Krajowego orodka, umoliwiajcym wprowadzanie danych do systemu teleinformatycznego Krajowego orodka. 12. Krajowy orodek okrela w regulaminie szczegowe warunki administrowania rachunkiem i zamieszcza go na swojej stronie internetowej.

Art. 6. 1. Operator sporzdza dla zakadu raport miesiczny i raport roczny zawierajce nazw zakadu i numer rachunku oraz dane o wielkociach: 1) produkcji energii elektrycznej z dokadnoci do 1 MWh; 2) produkcji ciepa z dokadnoci do 1 GJ; 3) emisji dwutlenku siarki z dokadnoci do 1 kg; 4) emisji tlenkw azotu z dokadnoci do 1 kg. 2. Raporty miesiczne sporzdza si za kady miesic danego roku, z wyczeniem grudnia. 3. Przy okrelaniu wielkoci emisji, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 3 i 4, uwzgldnia si emisje powstajce w okresie funkcjonowania duego rda spalania, w tym w okresach jego rozruchu, zatrzymywania oraz pracy bez sprawnych rodkw technicznych majcych na celu zapobieganie lub ograniczanie emisji. 4. Dla uruchamianego po raz pierwszy nowego duego rda spalania w raporcie miesicznym i raporcie rocznym nie uwzgldnia si produkcji energii elektrycznej i produkcji ciepa oraz emisji z okresu poprzedzajcego trwae

wczenie rda do systemu elektroenergetycznego lub systemu ciepowniczego. 5. Informacje, o ktrych mowa w ust. 1, s sumowane na ostatni dzie: 1) miesica dla raportu miesicznego; 2) roku sprawozdawczego dla raportu rocznego. 6. Minister waciwy do spraw rodowiska okreli, w drodze rozporzdzenia, sposb okrelania wielkoci emisji dwutlenku siarki i emisji tlenkw azotu, kierujc si potrzeb ujednolicenia wykorzystywania dostpnych danych pomiarowych oraz ich spjnoci i jednolitoci interpretacji wynikw, majc na uwadze: 1) pomiary wielkoci emisji, o ktrych mowa w art. 147 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska3); 2) rodzaje stosowanych paliw, wielkoci ich zuycia oraz ich parametry; 3) rodki techniczne majce na celu zapobieganie lub ograniczanie emisji.

Art. 7. 1. Jeeli przepisy wydane na podstawie art. 9 ust. 2 wprowadz podzia krajowego rocznego puapu emisji dwutlenku siarki i krajowego rocznego puapu emisji tlenkw azotu wedug nominalnej mocy cieplnej duego rda spalania, operator jest obowizany do podania w raporcie miesicznym i raporcie rocznym danych, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1, zgodnie z tym podziaem. 2. Jeeli operator nie moe poda danych, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1, zgodnie z podziaem, o ktrym mowa w ust. 1, to w raporcie miesicznym i raporcie rocznym podaje te dane dla przedziau nominalnej mocy cieplnej, dla ktrego moe je okreli.

Art. 8. 1. Operator przekazuje do Krajowego orodka: 1) raport miesiczny w terminie do 15 dnia miesica nastpujcego po miesicu, ktrego raport dotyczy;

2) raport roczny zawierajcy ostateczne i zweryfikowane przez operatora dane za rok sprawozdawczy w terminie do koca lutego roku nastpujcego po roku sprawozdawczym. 2. W przypadku likwidacji zakadu operator sporzdza raport roczny za okres od dnia 1 stycznia roku, w ktrym nastpia likwidacja, do dnia likwidacji i przekazuje go do Krajowego orodka niezwocznie, nie pniej ni 20 dnia od dnia dokonania likwidacji zakadu. 3. List operatorw, ktrzy nie przekazali raportu miesicznego w terminie okrelonym w ust. 1 pkt 1, Krajowy orodek przekazuje ministrowi waciwemu do spraw rodowiska w terminie do 20 dnia miesica nastpujcego po miesicu, ktrego raport dotyczy. 4. List operatorw, ktrzy nie przekazali raportu miesicznego w terminie okrelonym w ust. 1 pkt 1, minister waciwy do spraw rodowiska zamieszcza na stronie internetowej obsugujcego go urzdu, niezwocznie po jej przekazaniu przez Krajowy orodek, ale nie pniej ni do ostatniego dnia miesica nastpujcego po miesicu, w ktrym powinien by przekazany raport miesiczny. 5. Raport miesiczny sporzdza si w postaci elektronicznej na formularzu orodka. 6. W formularzu, o ktrym mowa w ust. 5, zamieszcza si informacje, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1, oraz informacj o okresie, za ktry raport jest sporzdzony, i dat jego sporzdzenia. 7. Operator powiadcza przekazywane w raporcie miesicznym informacje podpisem elektronicznym nieweryfikowanym za pomoc wanego kwalifikowanego certyfikatu, opartym na zestawie nastpujcych cech informacyjnych: 1) nazwie operatora; 2) numerze identyfikacji podatkowej (NIP) operatora; 3) numerze rachunku. udostpnionym na stronie internetowej Krajowego orodka, umoliwiajcym wprowadzanie danych do systemu teleinformatycznego Krajowego

Art. 9. 1. Krajowe roczne puapy emisji stanowi maksymaln wielko emisji dwutlenku siarki i maksymaln wielko emisji tlenkw azotu, jaka

w poszczeglnych latach moe by wyemitowana do powietrza ze wszystkich duych rde spalania. 2. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia, wysoko krajowego rocznego puapu emisji dwutlenku siarki i wysoko krajowego rocznego puapu emisji tlenkw azotu, obowizujce w poszczeglnych latach, podawane w kilogramach z dokadnoci do 1 kg, majc na uwadze przepisy prawa krajowego, Unii Europejskiej oraz postanowienia porozumie midzynarodowych w zakresie ochrony powietrza. 3. W rozporzdzeniu, o ktrym mowa w ust. 2, krajowy roczny puap emisji dwutlenku siarki i krajowy roczny puap emisji tlenkw azotu mog by dzielone: 1) wedug nominalnej mocy cieplnej duego rda spalania, majc na uwadze produkcj energii elektrycznej i ciepa oraz zrnicowanie standardw emisyjnych, lub 2) na due rda spalania w zakadach, w ktrych jest prowadzony proces przerobu ropy naftowej, majc na uwadze zrnicowanie standardw emisyjnych.

Art. 10. 1. Krajowy orodek na podstawie raportw rocznych za dany rok sprawozdawczy przygotowuje dla duych rde spalania krajowy bilans: 1) produkcji energii elektrycznej; 2) produkcji ciepa; 3) emisji dwutlenku siarki; 4) emisji tlenkw azotu. 2. Na podstawie krajowych bilansw, o ktrych mowa w ust. 1, oraz obowizujcych dla danego roku sprawozdawczego waciwych krajowych rocznych puapw emisji Krajowy orodek oblicza dla danego roku sprawozdawczego: 1) roczne puapowe wskaniki emisji dwutlenku siarki; 2) roczne puapowe wskaniki emisji tlenkw azotu. 3. Informacj o wielkoci rocznych puapowych wskanikw emisji dwutlenku siarki i rocznych puapowych wskanikw emisji tlenkw azotu dla roku

10

sprawozdawczego Krajowy orodek przekazuje ministrowi waciwemu do spraw rodowiska, w terminie do dnia 15 marca roku nastpujcego po roku

sprawozdawczym. 4. Informacj o wielkoci rocznych puapowych wskanikw emisji dwutlenku siarki i rocznych puapowych wskanikw emisji tlenkw azotu dla roku sprawozdawczego minister waciwy do spraw rodowiska zamieszcza na stronie internetowej obsugujcego go urzdu, w terminie do dnia 20 marca roku nastpujcego po roku sprawozdawczym.

Art. 11. 1. Na podstawie informacji o wielkoci produkcji energii elektrycznej oraz produkcji ciepa zawartych w raporcie rocznym, o ktrym mowa w art. 6 ust. 1, i rocznych puapowych wskanikw emisji operator oblicza dla zakadu, z dokadnoci do 1 kg, roczny limit emisji dwutlenku siarki i roczny limit emisji tlenkw azotu za dany rok sprawozdawczy. 2. Operator wprowadza na rachunek informacj o wyliczonym rocznym limicie emisji dwutlenku siarki i rocznym limicie emisji tlenkw azotu, w terminie do dnia 25 marca roku nastpujcego po roku sprawozdawczym. 3. Na podstawie rocznego limitu emisji, o ktrym mowa w ust. 1, operator oblicza liczb uprawnie do emisji dla zakadu w danym roku sprawozdawczym. Liczba uprawnie do emisji dwutlenku siarki stanowi iloraz rocznego limitu emisji dwutlenku siarki i 1 kg dwutlenku siarki, a liczba uprawnie do emisji tlenkw azotu stanowi iloraz rocznego limitu tlenkw azotu i 1 kg tlenkw azotu. 4. Uprawnienia do emisji zostaj wprowadzone na rachunek po weryfikacji, pod wzgldem rachunkowym, rocznego limitu emisji dwutlenku siarki i rocznego limitu emisji tlenkw azotu, dokonanej przez Krajowy orodek do dnia 31 marca roku nastpujcego po roku sprawozdawczym. Art. 12. Minister waciwy do spraw rodowiska okreli, w drodze rozporzdzenia, sposb obliczania: 1) rocznych puapowych wskanikw emisji, o ktrych mowa w art. 10 ust. 2, 2) wielkoci rocznych limitw emisji, o ktrych mowa w art. 11 ust. 1

11

 kierujc si potrzeb prowadzenia jednolitych oblicze wielkoci rocznych puapowych wskanikw emisji i limitw emisji, biorc pod uwag rodzaje duych rde spalania objtych systemem bilansowania z podziaem wedug nominalnej mocy cieplnej oraz emisj i odpowiadajc jej produkcj energii elektrycznej i produkcj ciepa.

Art. 13. 1. Operator jest obowizany do rozliczenia emisji za dany rok sprawozdawczy. 2. Jeeli emisja dwutlenku siarki lub emisja tlenkw azotu bya w roku sprawozdawczym wiksza ni wyliczony roczny limit emisji, o ktrym mowa w art. 11 ust. 1, operator jest obowizany do nabycia uprawnie do emisji w liczbie odpowiadajcej wielkoci przekraczajcej roczny limit emisji lub, w przypadku braku pokrycia emisji uprawnieniami do emisji, uiszczenia opaty zastpczej za brak uprawnie do emisji, zwanej dalej opat zastpcz. 3. Nabycia uprawnie do emisji operator moe dokona w terminie do dnia 28 kwietnia roku nastpujcego po roku sprawozdawczym. 4. Operator ustala wysoko opaty zastpczej bdcej iloczynem liczby brakujcych uprawnie do emisji i jednostkowej stawki opaty zastpczej. 5. Wysoko jednostkowej stawki opaty zastpczej wynosi 5 z za brak jednego uprawnienia do emisji. 6. Opat zastpcz operator wnosi na rachunek bankowy

Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej, w terminie do dnia 30 kwietnia roku nastpujcego po roku sprawozdawczym. 7. Operator przekazuje do Krajowego orodka, w terminie do dnia 10 maja roku nastpujcego po roku sprawozdawczym: 1) informacje o wielkoci emisji, za ktr uici opat zastpcz, w podziale na dwutlenek siarki i tlenki azotu; 2) informacje o wysokoci uiszczonej opaty zastpczej wraz z dowodem jej wpaty. 8. Operator przekazuje informacje, o ktrych mowa w ust. 7, w formie pisemnej, podajc numer rachunku i nazw zakadu, ktrego ta informacja 12

dotyczy. 9. W przypadku zarzdzania przez tego samego operatora wicej ni jednym zakadem przy rozliczaniu emisji s uwzgldniane emisje ze wszystkich zakadw oraz uprawnienia do emisji posiadane na rachunkach prowadzonych dla tych zakadw.

Art. 14. 1. Jeeli operator nie dopeni obowizku wniesienia nalenej opaty zastpczej w terminie okrelonym w art. 13 ust. 6 albo wniesie opat w niewaciwej wysokoci, minister waciwy do spraw rodowiska okreli, w drodze decyzji, wysoko nalenej opaty. Decyzja ta nie moe by wydana pniej ni w terminie 2 miesicy od dnia wpynicia informacji, o ktrej mowa w ust. 2. 2. Krajowy orodek przekazuje ministrowi waciwemu do spraw rodowiska, w terminie do dnia 31 maja roku nastpujcego po roku sprawozdawczym, informacje o niewniesieniu przez operatora nalenej opaty zastpczej albo wniesieniu jej w niewaciwej wysokoci oraz o wielkoci emisji, ktrej ta opata dotyczy. 3. Do opaty zastpczej stosuje si odpowiednio przepisy dziau III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z pn. zm.7)), z tym e uprawnienia organu podatkowego przysuguj wierzycielowi, ktrym jest Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej. 4. Organem waciwym w zakresie decyzji wydawanych na podstawie przepisw ustawy wymienionej w ust. 3 jest Prezes Zarzdu Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej. W sprawach tych organem wyszego stopnia w rozumieniu Kodeksu postpowania administracyjnego jest minister waciwy do spraw rodowiska.

7)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 85, poz. 727, Nr 86, poz. 732 i Nr 143, poz. 1199, z 2006 r. Nr 66, poz. 470, Nr 104, poz. 708, Nr 143, poz. 1031, Nr 217, poz. 1590 i Nr 225, poz. 1635, z 2007 r. Nr 105, poz. 721, Nr 112, poz. 769, Nr 120, poz. 818, Nr 192, poz. 1378 i Nr 225, poz. 1671, z 2008 r. Nr 118, poz. 745, Nr 141, poz. 888, Nr 180, poz. 1109 i Nr 209, poz. 1316, 1318 i 1320, z 2009 r. Nr 18, poz. 97, Nr 44, poz. 362, Nr 57, poz. 466, Nr 131, poz. 1075, Nr 157, poz. 1241, Nr 166, poz. 1317, Nr 168, poz. 1323, Nr 213, poz. 1652 i Nr 216, poz. 1676, z 2010 r. Nr 40, poz. 230, Nr 57, poz. 355, Nr 127, poz. 858, Nr 167, poz. 1131, Nr 182, poz. 1228 i Nr 197, poz. 1306 oraz z 2011 r. Nr 34, poz. 173, Nr 75, poz. 398, Nr 106, poz. 622, Nr 134, poz. 781, Nr 171, poz. 1016, Nr 186, poz. 1100, Nr 199, poz. 1175, Nr 232, poz. 1378, Nr 234, poz. 1391 i Nr 291, poz. 1707.

13

Art. 15. 1. Nabywc uprawnie do emisji moe by wycznie operator. 2. Zbywca uprawnie do emisji jest obowizany do przekazania uprawnie do emisji ze swojego rachunku na rachunek nabywcy uprawnie do emisji. 3. Przeniesienie wasnoci uprawnie do emisji nastpuje z dniem wprowadzenia ich na rachunek nabywcy uprawnie do emisji.

Art. 16. Krajowy orodek, do dnia 25 maja roku nastpujcego po roku sprawozdawczym, umarza uprawnienia do emisji za rok sprawozdawczy znajdujce si na rachunkach.

Art. 17. 1. Krajowy orodek, do dnia 31 lipca roku nastpujcego po roku sprawozdawczym, przedstawia ministrowi waciwemu do spraw rodowiska oraz ministrowi waciwemu do spraw gospodarki raport z funkcjonowania systemu bilansowania. 2. Raport obejmuje sumaryczne informacje, za rok sprawozdawczy, ze wszystkich duych rde spalania dotyczce: 1) liczby uprawnie do emisji dwutlenku siarki i liczby uprawnie do emisji tlenkw azotu; 2) wielkoci emisji dwutlenku siarki i wielkoci emisji tlenkw azotu; 3) wielkoci produkcji energii elektrycznej i wielkoci produkcji ciepa; 4) wielkoci emisji dwutlenku siarki i wielkoci emisji tlenkw azotu, za ktr operatorzy uicili opat zastpcz; 5) wysokoci uiszczonej opaty zastpczej; 6) wnioskw z funkcjonowania systemu bilansowania. 3. Raport przekazuje si w formie pisemnej oraz w postaci elektronicznej.

Art. 18. 1. Krajowy orodek oblicza na podstawie raportw miesicznych, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1, biecy wskanik emisji dwutlenku siarki i biecy

14

wskanik emisji tlenkw azotu. 2. Biece wskaniki emisji, o ktrych mowa w ust. 1, Krajowy orodek oblicza za okres od dnia 1 stycznia danego roku do ostatniego dnia danego miesica, za ktry przekazano raport miesiczny. 3. Wysoko biecego wskanika emisji ustala si w sposb okrelony dla rocznych puapowych wskanikw emisji, o ktrych mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 12. 4. Biece wskaniki emisji, o ktrych mowa w ust. 1, Krajowy orodek zamieszcza na swojej stronie internetowej w terminie do 20 dnia miesica nastpujcego po miesicu, za ktry przekazano raport miesiczny.

Rozdzia 3 Kary pienine

Art. 19. 1. Jeeli operator: 1) nie zoy wniosku o utworzenie rachunku albo zoy go po terminie, 2) nie przekae Krajowemu orodkowi raportu rocznego, o ktrym mowa w art. 6 ust. 1, albo przekae go po terminie podlega karze pieninej w wysokoci 50 000 z. 2. Jeeli operator nie przekae Krajowemu orodkowi informacji, o ktrych mowa w art. 13 ust. 7, albo przekae je po terminie, podlega karze pieninej w wysokoci 5 000 z.

Art. 20. 1. Jeeli operator nie wniesie w terminie opaty zastpczej, podlega karze pieninej w wysokoci rwnej iloczynowi liczby brakujcych uprawnie do emisji i jednostkowej stawki kary pieninej. 2. Jednostkowa stawka kary pieninej wynosi 10 z.

15

Art. 21. 1. Kary pienine nakada, w drodze decyzji, waciwy wojewdzki inspektor ochrony rodowiska. 2. Wojewdzki inspektor ochrony rodowiska stwierdza naruszenia, o ktrych mowa w art. 19 i art. 20 ust. 1, na podstawie informacji przekazanych przez Krajowy orodek lub ustale kontroli. 3. Krajowy orodek niezwocznie po stwierdzeniu niedopenienia przez operatora obowizkw, o ktrych mowa w art. 5 ust. 3, art. 8 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 oraz art. 13 ust. 6 i 7, lub wykonania tych obowizkw z przekroczeniem wyznaczonego terminu przekazuje waciwym wojewdzkim inspektorom ochrony rodowiska wykaz tych operatorw. 4. Uiszczenie kary pieninej nie zwalnia z wykonania obowizkw, o ktrych mowa w art. 5 ust. 3, art. 8 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 oraz art. 13 ust. 6 i 7.

Art. 22. 1. Kary pienine wnosi si na odrbny rachunek bankowy wojewdzkiego inspektora ochrony rodowiska, ktry wyda decyzj. 2. Wpywy z tytuu kar pieninych, powikszone o przychody z oprocentowania rodkw na odrbnych rachunkach bankowych, wojewdzcy inspektorzy ochrony rodowiska przekazuj na rachunek bankowy Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej w terminie do koca nastpnego miesica po upywie kadego kwartau.

Art. 23. 1. Do kar pieninych stosuje si przepisy dziau III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, z tym e uprawnienia organw podatkowych przysuguj wojewdzkiemu inspektorowi ochrony rodowiska. 2. Do kar pieninych nie stosuje si przepisw dziau III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa dotyczcych terminw patnoci nalenoci, odroczenia tych terminw, zaniechania ustalenia zobowizania, zaniechania poboru nalenoci oraz umarzania zalegych zobowiza. 3. Termin patnoci kar pieninych wynosi 14 dni od dnia, w ktrym decyzja o naoeniu kary pieninej staa si ostateczna.

16

Art. 24. 1. Wojewdzki inspektor ochrony rodowiska, w terminie do dnia 30 listopada kadego roku, przekazuje ministrowi waciwemu do spraw rodowiska, Krajowemu i Gospodarki orodkowi Wodnej oraz Narodowemu Funduszowi karach Ochrony rodowiska w roku informacj o naoonych pieninych

sprawozdawczym. 2. Informacja, o ktrej mowa w ust. 1, wskazuje operatorw, na ktrych naoono kary pienine, oraz wysoko tych kar wraz z podaniem, za jaki rodzaj naruszenia zostay naoone oraz ktrego roku dotycz.

Rozdzia 4 Zmiany w przepisach obowizujcych, przepisy przejciowe i kocowe

Art. 25. W ustawie z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony rodowiska (Dz. U. z 2007 r. Nr 44, poz. 287, z pn. zm.8)) w art. 2 w ust. 1 po pkt 13 dodaje si pkt 13a w brzmieniu: 13a) wykonywanie zada okrelonych w ustawie z dnia . o systemie bilansowania i rozliczania wielkoci emisji dwutlenku siarki (SO2) i emisji tlenkw azotu (NOx) dla duych rde spalania (Dz. U. Nr , poz. );.

Art. 26. W ustawie z dnia 8 sierpnia 1996 r. o zasadach wykonywania uprawnie przysugujcych Skarbowi Pastwa (Dz. U. Nr 106, poz. 493, z pn. zm.9)) w art. 5a w ust. 3 dodaje si pkt 9 w brzmieniu: 9) nabycia lub zbycia uprawnie do emisji, o ktrych mowa w ustawie z dnia . o systemie bilansowania i rozliczania
8)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 75, poz. 493, Nr 88, poz. 587 i Nr 124, poz. 859, z 2008 r. Nr 138, poz. 865, Nr 199, poz. 1227 i Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 18, poz. 97, Nr 31, poz. 206, Nr 79, poz. 666 i Nr 130, poz. 1070, z 2010 r. Nr 182, poz. 1228 i Nr 239, poz. 1592 oraz z 2011 r. Nr 63, poz. 322, Nr 122, poz. 695 i Nr 152, poz. 897. Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 1996 r. Nr 156, poz. 775, z 1997 r. Nr 106, poz. 673, Nr 115, poz. 741 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 155, poz. 1014, z 2000 r. Nr 48, poz. 550, z 2001 r. Nr 4, poz. 26, z 2002 r. Nr 25, poz. 253 i Nr 240, poz. 2055, z 2004 r. Nr 99, poz. 1001, Nr 123, poz. 1291 i Nr 273, poz. 2703, z 2005 r. Nr 169, poz. 1417 i Nr 183, poz. 1538, z 2006 r. Nr 107, poz. 721, z 2009 r. Nr 157, poz. 1241 i Nr 206, poz. 1590, z 2010 r. Nr 229, poz. 1496 oraz z 2011 r. Nr 34, poz. 171, Nr 122, poz. 695 i Nr 185, poz. 1092.

9)

17

wielkoci emisji dwutlenku siarki (SO2) i tlenkw azotu (NOx) dla duych rde spalania (Dz. U. Nr ..., poz. ...)..

Art. 27. W ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z pn. zm.3)) wprowadza si nastpujce zmiany: 1) w art. 401 w ust. 7 po pkt 7 dodaje si pkt 7a i 7b w brzmieniu: 7a) wpywy z opat zastpczych, o ktrych mowa w ustawie z dnia o systemie bilansowania i rozliczania wielkoci emisji dwutlenku siarki (SO2) i tlenkw azotu (NOX) dla duych rde spalania (Dz. U. Nr ..., poz. ...); 7b) wpywy z kar pieninych wymierzanych na podstawie ustawy z dnia o systemie bilansowania i rozliczania wielkoci emisji dwutlenku siarki (SO2) i tlenkw azotu (NOX) dla duych rde spalania;; 2) w art. 401c po ust. 8 dodaje si ust. 8a w brzmieniu: 8a. rodki Narodowego Funduszu w wysokoci nie mniejszej ni kwota przychodw z opat zastpczych, o ktrych mowa w art. 401 ust. 7 pkt 7a, po pomniejszeniu o koszty obsugi tych przychodw, przeznacza si na finansowanie dziaalnoci Krajowego orodka bilansowania i zarzdzania emisjami, o ktrym mowa w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarzdzania emisjami gazw cieplarnianych i innych substancji..

Art. 28 W ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamwie publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, z pn. zm.10)) wprowadza si nastpujce zmiany: 1) w art. 4 pkt 3 lit. k otrzymuje brzmienie:

k) dostawy uprawnie do emisji do powietrza gazw cieplarnianych i innych substancji, jednostek powiadczonej redukcji emisji oraz
10)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2010 r. Nr 161, poz. 1078, Nr 182, poz. 1228, z 2011 r. Nr 5, poz. 13, Nr 28, poz. 143, Nr 87, poz. 484, Nr 234, poz. 1386 i Nr 240, poz.1429.

18

jednostek redukcji emisji, w rozumieniu przepisw o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazw cieplarnianych i innych substancji oraz dostawy uprawnie do emisji w rozumieniu ustawy o systemie bilansowania i rozliczania wielkoci emisji dwutlenku siarki (SO2) i tlenkw azotu (NOX) dla duych rde spalania,.

Art. 29. W ustawie z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227, z pn. zm.11)) w art. 21 w ust. 2 dodaje si pkt 36 w brzmieniu: 36) z zakresu ustawy z dnia o systemie bilansowania i rozliczania wielkoci emisji dwutlenku siarki (SO2) i emisji tlenkw azotu (NOX) dla duych rde spalania (Dz. U. Nr ..., poz. ...) raporty, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 i art. 17 ust. 1 tej ustawy, oraz list, o ktrej mowa w art. 8 ust. 3 tej ustawy..

Art. 30. W ustawie z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarzdzania emisjami gazw cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. Nr 130, poz. 1070, z pn. zm.6)) w art. 3 w ust. 2 dodaje si pkt 9 w brzmieniu: 9) administrowanie systemem bilansowania i rozliczania wielkoci emisji dwutlenku siarki (SO2) i tlenkw azotu (NOX) dla duych rde spalania, w tym w szczeglnoci: a) prowadzenie rejestru uprawnie do emisji, b) obliczanie wskanikw, o ktrych mowa w art. 10 ust. 2 i art. 18 ust. 1 ustawy z dnia o systemie bilansowania i rozliczania wielkoci emisji dwutlenku siarki (SO2) i tlenkw azotu (NOX) dla duych rde spalania (Dz. U.
11)

Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2008 r. Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 42, poz. 340, Nr 84, poz. 700 i Nr 157, poz. 1241, z 2010 r. Nr 28, poz. 145, Nr 106, poz. 675, Nr 119, poz. 804, Nr 143, poz. 963 i Nr 182, poz. 1228 oraz z 2011 r. Nr 32, poz. 159, Nr 122, poz. 695, Nr 132, poz. 766, Nr 135, poz. 789, Nr 152, poz. 897 i Nr 163, poz. 981.

19

poz. ...), c) opracowywanie tlenkw azotu, d) monitorowanie funkcjonowania systemu bilansowania, w tym przeprowadzanie funkcjonowania, e) opracowywanie raportu z funkcjonowania systemu przegldw, analiz i ocen jego krajowego bilansu produkcji energii

elektrycznej i ciepa oraz emisji dwutlenku siarki i emisji

bilansowania oraz analiz zwizanych z realizacj zobowiza midzynarodowych w dziedzinie ochrony powietrza, f) opiniowanie projektw aktw normatywnych dotyczcych funkcjonowania systemu bilansowania, g) udzielanie wyjanie, opracowywanie materiaw

informacyjnych oraz prowadzenie szkole dotyczcych funkcjonowania systemu bilansowania dla administracji rzdowej i samorzdowej oraz podmiotw objtych

systemem bilansowania, h) zamieszczanie na swojej stronie internetowej informacji dotyczcych funkcjonowania systemu bilansowania..

Art. 31. 1. Operator prowadzcy dziaalno w dniu wejcia w ycie ustawy jest obowizany do zoenia wniosku, o ktrym mowa w art. 5 ust. 3, w terminie do dnia 31 maja 2012 r. 2. Krajowy orodek utworzy rachunki dla operatorw, o ktrych mowa w ust. 1, w terminie do dnia 30 czerwca 2012 r.

Art. 32. 1. Krajowy orodek obliczy roczne puapowe wskaniki emisji dwutlenku siarki i tlenkw azotu dla roku 2011 na podstawie danych zawartych w bazie, o ktrej mowa w ustawie z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarzdzania emisjami gazw cieplarnianych i innych substancji, i przekae je ministrowi waciwemu do spraw rodowiska, w terminie do dnia 31 maja 2012 r. 2. Informacj o wielkoci rocznych puapowych wskanikw emisji 20

dwutlenku siarki i rocznych puapowych wskanikw emisji tlenkw azotu dla roku 2011 minister waciwy do spraw rodowiska zamieci na stronie internetowej obsugujcego go urzdu, niezwocznie, nie pniej ni do dnia 10 czerwca 2012 r.

Art. 33. Pierwszym rokiem sprawozdawczym jest rok 2012.

Art. 34. 1. W latach 2012 2021 maksymalny limit wydatkw budetu pastwa bdcy skutkiem finansowym wejcia w ycie niniejszej ustawy wynosi w: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 2012 r. 0 z; 2013 r. 510 000 z; 2014 r. 425 000 z; 2015 r. 425 000 z; 2016 r. 510 000 z; 2017 r. 425 000 z; 2018 r. 425 000 z;

8) 2019 r. 425 000 z; 9) 2020 r. 510 000 z; 10) 2021 r. - 425 000 z. 2. W latach 2012 2021 maksymalny limit wydatkw z Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej bdcy skutkiem finansowym wejcia w ycie niniejszej ustawy wynosi w: 1) 2012 r. 3 260 000 z; 2) 2013 r. 2 060 000 z; 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 2014 r. 2 060 000 z; 2015 r. 2 260 000 z; 2016 r. 2 060 000 z; 2017 r. 2 060 000 z; 2018 r. 2 060 000 z; 2019 r. 2 260 000 z; 2020 r. 2 060 000 z;

21

10) 2021 r. 2 060 000 z. 3. W przypadku przekroczenia lub zagroenia przekroczenia przyjtego na dany rok budetowy maksymalnego limitu wydatkw wprowadza si mechanizmy korygujce polegajce na redukcji kosztw funkcjonowania Krajowego orodka. 4. Dziaania, o ktrych mowa w ust. 3, polegaj na: 1) racjonalizacji zada Krajowego orodka, o ktrych mowa w ustawie z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarzdzania emisjami gazw cieplarnianych i innych substancji; 2) obnieniu kosztw obsugi baz danych. 5. Minister waciwy do spraw rodowiska monitoruje wykorzystanie limitu wydatkw, o ktrych mowa w ust. 1 i 2, oraz w razie potrzeby wdraa mechanizmy korygujce.

Art. 35. Ustawa wchodzi w ycie z dniem 1 maja 2012 r.

22

UZASADNIENIE

1. Wprowadzenie Obowizki w zakresie ograniczenia emisji z duych rde spalania dla pastw czonkowskich Unii Europejskiej (UE) zostay zawarte w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/80/WE z dnia 23 padziernika 2001 r. w sprawie ograniczenia emisji niektrych zanieczyszcze z duych obiektw energetycznego spalania (Dz. Urz. WE L 309 z 27.11.2001, str. 1, z pn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 15, t. 6, str. 299, z pn. zm.) oraz w Traktacie o Przystpieniu Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej. Standardy emisji wynikajce z dyrektywy 2001/80/WE w peni zostay przeniesione do prawa krajowego rozporzdzeniem Ministra rodowiska z dnia 22 kwietnia 2011 r. w sprawie standardw emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 95, poz. 558). Zawiera ono take imienn list kotw, dla ktrych w Traktacie o Przystpieniu Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej dopuszczono derogacje dotyczce terminu osignicia tych standardw. W Traktacie o Przystpieniu Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej, w ramach ustalenia warunkw implementacji dyrektywy 2001/80/WE, wprowadzono dodatkowo sumaryczne puapy emisji dwutlenku siarki i tlenkw azotu na lata 2008 2010 2012 dla zlokalizowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej duych rde spalania. Projektowana ustawa dotyczy jedynie duych rde spalania, przez ktre, zgodnie z przepisem art. 2 pkt 1 projektu, rozumie si: 1) kocio energetyczny, kocio ciepowniczy lub turbin gazow, o nominalnej mocy cieplnej rozumianej jako ilo energii wprowadzanej w paliwie w jednostce czasu przy nominalnym obcieniu, nie mniejszej ni 50 MW albo 2) przewd kominowy, do ktrego podczone s koty energetyczne, koty ciepownicze lub turbiny gazowe, o cznej nominalnej mocy cieplnej rozumianej jako ilo energii wprowadzanej w paliwie w jednostce czasu przy nominalnym obcieniu, nie mniejszej ni 50 MW, w przypadku gdy dla co najmniej jednego z tych urzdze pierwsze pozwolenie na budow wydano po dniu 30 czerwca 1987 r. Systemem bilansowania i rozliczania emisji objte s dwutlenek siarki i tlenki azotu

23

wprowadzane do powietrza z duych rde spalania. Imienny wykaz zakadw, w ktrych eksploatowane s due rda spalania, do ktrych maj zastosowanie przepisy projektowanej ustawy, znajduje si w czci Ocena skutkw regulacji w pkt 2. Z analiz przeprowadzonych przez stowarzyszenia reprezentujce operatorw

eksploatujcych due rda spalania wynika, e przy obowizujcych standardach emisji, strukturze paliw oraz obecnej i prognozowanej wielkoci produkcji energii elektrycznej i ciepa sieciowego, obiekty zaliczane do grupy duych rde spalania nie s w stanie osign naoonych na nie Traktatem o Przystpieniu sumarycznych limitw emisji. Z drugiej strony, z informacji przekazanych przez operatorw eksploatujcych due rda spalania, wynika, e w niektrych obiektach mona ju w chwili obecnej lub w najbliszej przyszoci zredukowa emisje SO2 i NOx poniej obowizujcego standardu. Konieczne jest jednak stworzenie prawnego mechanizmu zachcajcego operatorw do takich dziaa. Projektowana ustawa jest wanie takim rozwizaniem. Alternatyw mogoby by zaostrzenie obowizujcych standardw emisji (na podstawie ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z pn. zm.) i rozporzdzenia wykonawczego do niej). Jednak takie rozwizanie, ktre natychmiast zaostrzyoby standardy emisji dla wszystkich duych rde spalania, wywoaoby wzrost cen energii, a co za tym idzie negatywne skutki spoeczne i gospodarcze. Ponadto stawiaoby to polskich wytwrcw ciepa oraz wytwrcw energii elektrycznej w sytuacji, w ktrej musieliby spenia duo ostrzejsze wymagania emisyjne ni obowizujce w innych pastwach UE, czy te wynikajce wprost z dyrektyw UE.
Zaostrzone standardy okrelone dla duych rde spalania w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola) (IED) zaczn obowizywa dopiero od 2016 r. Naley pamita, e sytuacja Polski jest odmienna od innych krajw Unii Europejskiej ze wzgldu na puapy emisji okrelone w czci 13, lit. D, sekcji 2 zacznika XII Traktatu dotyczcego przystpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej. Puapy te zostay okrelone dla Polski, w wyniku negocjacji przedakcesyjnych, w zwizku z dyrektyw 2001/80/WE w sprawie ograniczenia emisji niektrych zanieczyszcze do powietrza z duych obiektw energetycznego spalania. W Traktacie okrelone zostay okresy przejciowe

24

(zwolnienia od obowizku dotrzymywania standardw emisyjnych) dla imiennie podanych rde (derogacje imienne), ale jednoczenie ustalone zostay limity emisji dwutlenku siarki i tlenkw azotu na lata 2008-2010-2012, dla wszystkich rde objtych dyrektyw. Dodatkowo zalecone zostao dalsze zmniejszenie emisji zgodnie z ww. celami porednimi majce na celu uzyskanie emisji dwutlenku siarki w 2012 roku niszej ni 300 000 ton. Dotrzymywanie przez due rda spalania obowizujcych obecnie standardw emisyjnych nie gwarantuje osignicia puapw emisji okrelonych w Traktacie. Wprowadzenie zaostrzonych standardw emisji na poziomie umoliwiajcym wywizanie si Polski z puapw emisji okrelonych w Traktacie zobowizywaoby kadego operatora i kade due rdo spalania emisji do ich spenienia. Niedotrzymywanie standardw skutkowaoby wysokimi karami pieninymi, a w skrajnych przypadkach mogoby by podstaw do wydania decyzji administracyjnej o wstrzymaniu uytkowania duego rda spalania, w ktrym standardy takie nie byyby dotrzymane. Projektowana ustawa stwarza elastyczny mechanizm prawny (finansowy) zachcajcy operatorw do uruchamiania rezerw w zakresie ograniczania emisji wszdzie tam, gdzie jest to moliwe, jak rwnie umoliwia czasowe odsunicie (do koca 2015 r.) bardziej dotkliwego rozwizania, tj. koniecznoci wprowadzenia zaostrzonych wymaga, dajc czas na modernizacj istniejcych duych rde spalania lub budow nowych, speniajcych ostrzejsze wymagania ekologiczne. Proponowane rozwizanie promuje aktywn postaw i zaangaowanie podmiotw inwestujcych w ochron rodowiska (roczna rzeczywista emisja poniej rocznego limitu emisji), a jednoczenie nie jest nadmiernie restrykcyjne dla podmiotw, ktre miayby trudnoci z dotrzymaniem rocznego limitu emisji. Ponios one tylko dodatkowe koszty (zakup uprawnie lub opata zastpcza), ale bd mogy produkowa bez ryzyka ponoszenia kar za przekroczenia standardw emisji lub wstrzymania uytkowania instalacji.

Zadaniem ustawy jest wprowadzenie do krajowego porzdku prawnego regulacji pozwalajcych na dojcie przez Polsk do ustalonych w Traktacie puapw emisji dwutlenku siarki i tlenkw azotu w perspektywie koca roku 2015 przez stworzenie ekonomicznych zacht dla operatorw duych rde spalania. W ubiegych latach przeprowadzono szereg analiz majcych na celu wybr najlepszego w warunkach krajowych sposobu realizacji przepisw Traktatu o Przystpieniu i dyrektywy 2001/80/WE, jednake nie uzyskano rozwizania, ktre pogodzioby wymagania zawarte w tych dokumentach. Naley podkreli, e w sytuacji Polski wypenienie limitw traktatowych nie jest moliwe bez naruszenia bezpieczestwa energetycznego kraju. Projektowana ustawa stworzy i umoliwi optymalne zaprogramowanie dziaa modernizacyjnych i inwestycyjnych w sektorze energetycznym, ktre pozwol osign znaczne redukcje emisji, a co si z tym wie, osign okrelone w Traktacie cele.

25

Wprowadzenie systemu opartego na wskanikach emisji, wyraonych w wielkoci emisji rozpatrywanych zanieczyszcze odniesionych do wielkoci produkcji energii elektrycznej lub produkcji ciepa wynika z faktu, i ze wszystkich analiz wykonywanych w przeszoci i obecnie, wynika, e wypenianie przez poszczeglne rda obowizujcych standardw emisyjnych nie gwarantuje dotrzymania naoonych na te rda limitw emisji SO2 i NOx. Uwzgldniajc dowiadczenia wsplnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji dwutlenku wgla stwierdzono, e regulacje zawarte w nieobowizujcej ustawie z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazw cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. Nr 281, poz. 2784, z pn. zm.) oraz przepisy ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazw cieplarnianych (Dz. U. Nr 122, poz. 695) nie daj moliwoci zbudowania optymalnego systemu dla rozpatrywanych rde w odniesieniu do SO2 i NOx,. Przedmiotowy projekt dotyczy cile okrelonej grupy rde emisji (zdecydowanie mniejszej ni grupa instalacji uczestniczcych w systemie handlu uprawnieniami do emisjami gazw cieplarnianych), innych ni gazy cieplarniane substancji zanieczyszczajcych powietrze oraz innych okresw czasowych obowizywania zawartych w nim regulacji. Ponadto wyej wymienione systemy obejmuj rne obszary. Handel emisjami dwutlenku wgla jest systemem funkcjonujcym na terenie caej UE. Bilansowanie i rozliczanie wielkoci emisji SO2 i NOX oraz przewidziany w jego ramach handel uprawnieniami do emisji SO2 i NOX bdzie realizowany wycznie na obszarze RP. Biorc pod uwag powysze rnice, nie mona byo tych zagadnie zawrze w jednym akcie prawnym rangi ustawowej. W projekcie ustawy zaproponowano, aby kady operator dysponowa uprawnieniami do emisji na poziomie wynikajcym z wielkoci jego rzeczywistej produkcji energii elektrycznej i produkcji ciepa pomnoonej przez roczny puapowy wskanik emisji SO2 lub NOx. Roczny puapowy wskanik zostanie podany przez Krajowy orodek bilansowania i zarzdzania emisjami (KOBiZE) jako wielko obliczona z podzielenia wielkoci obowizujcego dla danego roku puapu emisji i sumarycznych rzeczywistych wielkoci produkcji energii elektrycznej i ciepa. Rozliczenie przez operatorw wielkoci emisji z zakadu odbywa si bdzie wedug zasady ex post, na podstawie danych o rzeczywistej wielkoci produkcji i emisji z roku sprawozdawczego, ktrym w projektowanej ustawie jest poprzedni rok kalendarzowy. Zasad bdzie rwnanie do redniej krajowej, z tym e z roku na rok, ze wzgldu na

26

stopniowe i liniowe obnianie si puapu emisji przy prawdopodobnym wzrocie zapotrzebowania i produkcji obowizujcy wskanik bdzie si obnia. Proponowane rozwizanie, oparte na zasadzie rozlicze ex post wyemitowanej iloci substancji (dwutlenek siarki i tlenki azotu), daje moliwo uniknicia ryzyka niewaciwego przydziau uprawnie, co moe mie miejsce w przypadku przydzielania uprawnie na zasadzie ex ante (czyli podobnie jak w systemie handlu uprawnieniami do emisji CO2). Kady z uczestniczcych w systemie operatorw zna obowizujce go standardy emisji oraz moe okreli swoje wskaniki emisyjnoci produkcji wyraone w iloci substancji na jednostk produkcji (kg na MWh wyprodukowanej energii elektrycznej lub kg na wyprodukowany GJ ciepa). Na podstawie danych z lat poprzednich ma take moliwo oszacowania swojego udziau w krajowym rynku produkowanej energii elektrycznej i produkowanego ciepa. Celem uatwienia operatorom duych rde spalania dokonania ww. szacunku w ustawie wprowadzono obowizek miesicznego raportowania wielkoci produkcji energii elektrycznej i ciepa oraz towarzyszcej tej produkcji emisji SO2 i NOx. Dziki ogaszaniu comiesicznej informacji o kroczcym biecym wskaniku emisji moliwa jest ocena sytuacji na rynku (produkcja zaley od zapotrzebowania ksztatowanego przez kondycj gospodarcz kraju odbiorcw energii oraz warunkw pogodowych). Poniewa s to wielkoci zmienne, zalene od wielu czynnikw, nie ma moliwoci ich wiarygodnego oszacowania, tak aby zastosowa zasad ex ante. Na podstawie sumarycznych biecych informacji oraz wielkoci biecego wskanika operatorzy mog doranie, w miar swoich moliwoci (w tym w szczeglnoci przez podwyszenie skutecznoci redukcji emisji, zmian paliwa, przeniesienie produkcji do jednostek produkujcych z wysz sprawnoci), korygowa emisj i produkcj zmieniajc tym samym swj wskanik emisyjnoci produkcji. W systemie handlu uprawnieniami do emisji gazw cieplarnianych, uprawnienia przydzielane s na podstawie historycznej emisji z gry, co w chwili obecnej wywouje duo kontrowersji w zwizku z kryzysem i nieuzasadnionym dochodem podmiotw, ktre w zwizku z tym zmniejszyy swoj produkcj, ale w dalszym cigu dysponuj uprawnieniami. Rozwizanie ustalajce na podstawie historycznej emisji roczne limity emisji dwutlenku siarki i tlenkw azotu jest moliwe, ale prowadzi bdzie do skomplikowania systemu, gdy i tak konieczne bdzie rozliczenie emisji rzeczywistej. Oprcz rozliczania z gry narzuconych limitw emisji, kadego roku byoby wymagane dodatkowo weryfikowanie rozliczenia limitw

27

na podstawie rzeczywistego wskanika emisji (co oznaczaoby podwjn prac podmiotw). Zaproponowane rozwizanie nie odbiega od innych ju obowizujcych w przepisach w zakresie ochrony rodowiska. Reglamentacja warunkw korzystania ze rodowiska (pozwolenia, zezwolenia) wymaga poczynienia ustale z gry. Prowadzcy dziaalno maj zatem wiedz o ustalonych warunkach takich, jak dopuszczalne emisje, standardy emisyjne, konieczno dotrzymania standardw jakoci powietrza. Natomiast w zalenoci od tego, jak przebiega dziaalno, za jej skutki podmioty ponosz odpowiedzialno z dou po ustalonym przepisami okresie. Na przykad opaty za emisj do rodowiska podmiot ponosi po upywie danego okresu, w ktrym zanieczyszczenia byy emitowane w wysokoci zalenej od wielkoci tej emisji. Ustalona jest tylko stawka. Operatorzy duych rde spalania, znajc comiesiczn wielko emisji i comiesiczn wielko produkcji oraz zaoony puap dla kraju (wszystkich uczestnikw systemu) mog przewidzie swoje roczne limity emisji, ktre s ustalane po zakoczeniu roku sprawozdawczego. Projektowana ustawa: 1) umoliwi zagodzenie skutkw ograniczenia emisji do wymaganego puapu przez wprowadzenie ekonomicznego systemu, zakadajcego moliwo handlu uprawnieniami do emisji niewykorzystanymi przez operatora do rozliczenia jego wasnej emisji, podobnego do handlu emisjami gazw cieplarnianych; 2) umoliwi rozoenie ewentualnych konsekwencji finansowych na duszy okres, agodzc tym samym uciliwoci zwizane ze wzrostem cen energii elektrycznej i ciepa dla gospodarstw domowych i przedsibiorstw; 3) stworzy zacht finansow do uruchamiania rezerw w zakresie ograniczania emisji wszdzie tam, gdzie jest to moliwe; 4) umoliwi czasowe odsunicie koniecznoci wprowadzenia zaostrzonych wymaga, dajc czas na modernizacj istniejcych duych rde spalania lub budow nowych, speniajcych ostrzejsze wymagania ekologiczne; 5) ograniczy, przez pojawienie si kosztw zwizanych z koniecznoci zakupu brakujcych uprawnie i ponoszeniem opat zastpczych, produkcj w najbardziej emisyjnych zakadach eksploatujcych due rda spalania; 6) stworzy ciek dojcia do planowanych, wynikajcych z dyrektywy o emisjach przemysowych, zaostrzonych standardw emisji.

28

2. Rozwizania szczegowe Projekt ustawy obejmuje regulacje dotyczce: 1) zasad funkcjonowania systemu bilansowania i rozliczania emisji dwutlenku siarki i emisji tlenkw azotu wprowadzanych do powietrza przez due rda spalania; 2) zada Krajowego orodka bilansowania i zarzdzania emisjami; 3) obowizkw operatorw eksploatujcych due rda spalania; 4) zada Inspekcji Ochrony rodowiska; 5) zada Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej. W projekcie ustawy wyjaniono znaczenie poj, ktrymi posuguje si ustawa, w celu waciwego zrozumienia treci projektowanych przepisw. W projekcie zdefiniowano midzy innymi: due rdo spalania, emisj, produkcj energii elektrycznej, produkcj ciepa, operatora, zakad, likwidacj zakadu, uprawnienie do emisji. W projekcie ustawy zostay okrelone zasady bilansowania emisji dwutlenku siarki i emisji tlenkw azotu. W systemie bilansowania s gromadzone, bilansowane, rozliczane, przetwarzane, szacowane i zestawiane informacje dotyczce duych rde spalania obejmujce informacje o emisjach i wielkociach emisji, wielkociach produkcji energii elektrycznej i produkcji ciepa. W bilansie emisji uwzgldnia si emisj powstajc w okresie funkcjonowania duego rda spalania, w tym w okresie rozruchu i zatrzymywania duego rda spalania oraz w okresie pracy bez sprawnych rodkw technicznych majcych na celu zapobieganie lub ograniczanie emisji. Natomiast do bilansu emisji nie wcza si emisji dwutlenku siarki i emisji tlenkw azotu z uruchamianego po raz pierwszy nowego duego rda spalania, jaka powstaje w okresie poprzedzajcym trwae wczenie rda do systemu elektroenergetycznego lub systemu ciepowniczego. Maksymaln wielko emisji dwutlenku siarki i maksymaln wielko emisji tlenkw azotu, jaka w poszczeglnych latach moe by wyemitowana do powietrza ze wszystkich duych rde spalania, wyznaczaj krajowe roczne puapy emisji. S one okrelane, w drodze rozporzdzenia przez Rad Ministrw, odrbnie dla dwutlenku siarki i tlenkw azotu. Krajowe roczne puapy emisji s podstaw dla okrelenia przez Krajowy orodek rocznych puapowych wskanikw emisji dwutlenku siarki i tlenkw azotu. 29

Ustawa dopuszcza moliwo ustanowienia, w wyej wymienionym rozporzdzeniu, rocznych puapw emisji w podziale wedug nominalnej mocy cieplnej duych rde spalania oraz z wyodrbnieniem puapu dla duych rde spalania w zakadach, w ktrych jest prowadzony proces przerobu ropy naftowej. W konsekwencji wprowadzenia takiego podziau krajowych puapw emisji w rozporzdzeniu Rady Ministrw operatorzy bd obowizani do podania w raporcie miesicznym i raporcie rocznym danych o wielkociach emisji zgodnie z wprowadzonym podziaem. Kluczowe znaczenie w projektowanym systemie bilansowania i rozliczania emisji bdzie mia ustanowiony w ustawie rejestr uprawnie do emisji dwutlenku siarki i uprawnie do emisji tlenkw azotu. W rejestrze tym kady operator dla swojego zakadu ma obowizek utworzy rachunek, w ramach ktrego bd gromadzone i przetwarzane informacje o wielkoci rocznej produkcji energii elektrycznej i produkcji ciepa, wielkoci rocznej emisji, rocznych limitach emisji, uprawnieniach do emisji, liczbie zbytych lub nabytych uprawnie do emisji, wielkoci emisji, za ktr uiszczono opaty zastpcze, i wysokoci uiszczonych opat zastpczych. Za porednictwem rejestru operatorzy bd take dokonywali rozliczenia wielko emisji dwutlenku siarki i tlenkw azotu. Obowizek utworzenia rachunku w rejestrze jest zabezpieczony kar pienin wymierzan na mocy przepisw ustawy przez wojewdzkich inspektorw ochrony rodowiska. Prowadzenie rejestru zostao powierzone Krajowemu orodkowi, ktry za utrzymywanie rachunkw przypisanych do poszczeglnych zakadw nie bdzie pobiera opat. Systemem bilansowania bdzie administrowa Krajowy orodek. Wybr Krajowego orodka do wykonywania zada w zakresie bilansowania i rozliczania emisji SO2 i NOx ma zwizek z przyjt w ustawie z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarzdzania emisjami gazw cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. Nr 130, poz. 1070, z pn. zm.) koncepcj instytucjonalizacji zada publicznych z zakresu zarzdzania emisjami, w ramach ktrej kluczow rol odgrywa bdzie KOBiZE. Projekt ustawy o systemie bilansowania i rozliczania wielkoci emisji dwutlenku siarki (SO2) i tlenkw azotu (NOx) pod wzgldem zawartej w nim materii ma charakter komplementarny w stosunku do regulacji przyjtych w ustawie z 2009 r., precyzujc zasady funkcjonowania pozostaych elementw systemu zarzdzania emisjami. Realizacja zada publicznych w obszarze poszczeglnych elementw systemu zarzdzania emisjami powinna by

30

powizana w warstwie instytucjonalnej poprzez powierzenie tych zada jednemu podmiotowi Krajowemu orodkowi. Brak takiej konsolidacji instytucjonalnej z ca pewnoci utrudniby skuteczne i sprawne funkcjonowanie systemu zarzdzania emisjami. Projektowana ustawa jest podporzdkowana celowi takiego wanie zespolenia na poziomie instytucjonalnym caej wizki zada publicznych nalecych do systemu zarzdzania emisjami w Polsce. Krajowy orodek na gruncie ustawy z 2009 r. zosta ulokowany w Instytucie Ochrony rodowiska w Warszawie. Za wyborem Instytutu przemawiao wiele wzgldw, midzy innymi to, e ju w 2000 r. zosta w nim powoany zakad Krajowe Centrum Inwentaryzacji Emisji, ktrego zadaniem bya inwentaryzacja i bilansowanie emisji na potrzeby rnorodnych obowizkw sprawozdawczych wynikajcych z prawa midzynarodowego. Dysponowanie przez IO wysoko wykwalifikowan kadr pracownicz spowodowao, e w 2005 r. Instytut zosta rwnie wyznaczony do wykonywania zada Krajowego Administratora Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji (KASHUE) na mocy rozporzdzenia Ministra rodowiska z dnia 13 wrzenia 2005 r. w sprawie wyznaczenia Krajowego Administratora Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji (Dz. U. Nr 186, poz. 1562). Instytut Ochrony rodowiska realizowa zadania KASHUE na podstawie ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do emisji gazw cieplarnianych i innych substancji i, jak wspomniano, od 2009 r. IO realizuje take zadania KOBiZE na mocy ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarzdzania emisjami gazw cieplarnianych i innych substancji. Krajowemu orodkowi zostay powierzone jest cile zadania zwizane z zarzdzaniem badawcz emisjami (w (nie tylko gazw cieplarnianych). Naley zwrci uwag, e wykonywanie zada KASHUE i KOBIZE powizane z dziaalnoci zakresie bilansowania i prognozowania emisji zanieczyszcze powietrza) prowadzon przez Instytut i naley uzna, e aden inny podmiot nie jest w wystarczajcym stopniu przygotowany od strony kadrowej, organizacyjnej oraz posiadanej infrastruktury do podjcia realizacji tych zada. Naley zwrci uwag, e praktyka powierzania cigle rosncej liczby zada publicznych podmiotom pozostajcym poza strukturami administracji publicznej nie jest zjawiskiem nowym. Tego rodzaju tendencje w organizacji systemu instytucjonalnego realizacji zada publicznych wpywaj na sprawno i efektywno wypeniania tych zada. Zwaszcza realizacja tak specyficznych zada publicznych jak

31

bilansowanie i prognozowanie emisji wymaga wysokiego profesjonalizmu oraz przygotowania merytorycznego, a take pewnej elastycznoci dziaania, ktrych gwarantem s zasady funkcjonowania Instytutu Ochrony rodowiska. Dodatkowo naley podkreli, e dziaalno KOBiZE nie generuje obcie budetowych, a koszty zwizane z wykonywaniem powierzonych mu zada s finansowane ze rodkw pochodzcych z opat i kar pobieranych na podstawie przepisw ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazw cieplarnianych (Dz. U. Nr 122, poz. 695). Na wykonywanie zada KOBiZE bd take przeznaczane wpywy z opat zastpczych uzyskiwane w ramach systemu wprowadzanego projektowan ustaw. Projekt okrela obowizki naoone na operatorw eksploatujcych due rda spalania. Do obowizkw operatora naley sporzdzanie miesicznych i rocznych raportw o wielkoci produkcji energii elektrycznej i ciepa oraz wielkoci emisji dwutlenku siarki i tlenkw azotu. Przy okrelaniu wielkoci produkcji energii elektrycznej na potrzeby sporzdzenia raportu uwzgldnia si ilo energii elektrycznej z duego rda spalania zmierzon na zaciskach generatorw, za okrelajc wielko produkcji ciepa, bierze si pod uwag ilo ciepa z duego rda spalania zmierzon za pomoc urzdze pomiarowych. Ustalenie wielkoci emisji dwutlenku siarki i tlenkw azotu bdzie nastpowao w sposb okrelony w art. 6 ust. 3 projektowanej ustawy oraz na zasadach okrelonych w rozporzdzeniu ministra waciwego do spraw rodowiska wydanym na mocy upowanienia przewidzianego w art. 6 ust. 6. Operatorzy obowizani zostali take do sporzdzenia i przedoenia raportw rocznych dla zakadu zawierajcych wielkoci produkcji energii elektrycznej i ciepa oraz wielkoci emisji, jaka miaa miejsce w roku sprawozdawczym. Raporty (miesiczne i roczne) sporzdzone przez operatorw s przekazywane KOBiZE w postaci dokumentu elektronicznego. Operatorzy wykonuj ten obowizek przez wypenienie formularza dostpnego na stronie internetowej Krajowego orodka. Zgodnie z projektem ustawy, operatorzy obowizani s do okrelenia we wasnym zakresie rocznych limitw emisji dwutlenku siarki i tlenkw azotu dla zakadu. W tym celu wykorzystuj roczne puapowe wskaniki emisji opracowane przez Krajowy orodek na podstawie krajowych rocznych puapw emisji okrelonych w rozporzdzeniu Rady Ministrw (art. 9 ust. 2) oraz krajowego bilansu produkcji energii elektrycznej i ciepa, sporzdzonego na podstawie raportw rocznych 32

przekazywanych przez operatorw. Wskanik puapowy ogaszany jest co roku na podstawie puapu obowizujcego w roku sprawozdawczym, czyli poprzednim roku kalendarzowym, oraz rzeczywistej, sumarycznej ze wszystkich duych rde spalania, produkcji energii elektrycznej i ciepa w roku sprawozdawczym (minister rodowiska ogasza ten wskanik na swojej stronie internetowej do dnia 20 marca roku nastpujcego po roku sprawozdawczym). Wskanik puapowy ogoszony przez ministra rodowiska jest podstaw do wyliczenia przez operatorw ich indywidualnych limitw emisji. Roczny limit emisji bdzie obliczany jako iloczyn rocznego puapowego wskanika emisji oraz wielkoci produkcji energii elektrycznej i ciepa (przeliczone na produkcj rwnowan). Szczegowy sposb okrelania rocznego limitu emisji dwutlenku siarki i tlenkw azotu dla duego rda spalania oraz rocznych puapowych wskanikw emisji dwutlenku siarki i tlenkw azotu dla duych rde spalania okreli rozporzdzenie Ministra rodowiska wydane na podstawie art. 12. Rozporzdzenie to bdzie zawierao szczegowe wzory matematyczne, ktre maj zapewni jednolity sposb prowadzenia przez operatorw odpowiednich oblicze. Roczny limit emisji dwutlenku siarki i tlenkw azotu dla duego rda spalania obliczony przez operatorw odpowiada liczbie uprawnie do emisji, jak bdzie dysponowa operator do celw rozliczenia emisji. Przez uprawnienie do emisji w ustawie rozumie si uprawnienie do wprowadzania do powietrza jednego kilograma dwutlenku siarki albo uprawnienie do wprowadzania do powietrza jednego kilograma tlenkw azotu, w danym roku sprawozdawczym. Uprawnienia do emisji zostan wprowadzone na rachunek operatora, po weryfikacji pod wzgldem rachunkowym rocznego limitu emisji dwutlenku siarki i rocznego limitu emisji tlenkw azotu, ktr przeprowadzi Krajowy orodek do dnia 31 marca roku nastpujcego po roku sprawozdawczym. Operatorzy obowizani s do rozliczania wielkoci emisji z duego rda spalania za rok sprawozdawczy, porwnujc swoj emisj rzeczywist w roku sprawozdawczym z limitem wyliczonym w sposb okrelony wyej. Rozliczenie odbywa si zatem wedug zasady ex post. Dla umoliwienia operatorom dokonania oceny moliwoci spenienia limitw w pierwszym roku sprawozdawczym minister waciwy do spraw rodowiska zamieci na stronie internetowej obsugujcego go urzdu nie pniej ni do dnia 10 czerwca 2012 r., wyliczone przez Krajowy orodek na podstawie raportw

33

skadanych do Krajowej bazy12), informacji na temat duych rde spalania za rok 2011 r., dane dotyczce: 1) wielkoci emisji dwutlenku siarki i tlenkw azotu, 2) wielkoci produkcji energii elektrycznej i ciepa oraz wynikajce z tych wielkoci wskaniki emisji. Na podstawie tych wielkoci, operator bdzie w stanie wyliczy orientacyjny roczny wskanik puapowy, jaki zostanie ogoszony w 2013 r. (dzielc puap krajowy obowizujcy w 2012 r. przez produkcj krajow z 2011 r.). Wyliczony przez operatora orientacyjny roczny wskanik puapowy w poczeniu ze wskanikami biecymi emisji (publikowanymi narastajco co miesic i obrazujcymi aktualny stan emisji w poczeniu z produkcj energii) dostarczy operatorom wystarczajcych informacji do planowania z odpowiednim wyprzedzeniem dziaa zwizanych z produkcj i ograniczaniem emisji. Te dwa rozwizania zabezpieczaj waciwe przygotowanie operatorw w pierwszym roku dziaania systemu bilansowania i rozliczania wielkoci emisji dwutlenku siarki i tlenkw azotu do planowania produkcji i emisji substancji do powietrza. Naley jednak pamita, e wielko produkcji energii elektrycznej i ciepa moe by rna w poszczeglnych latach (zapotrzebowanie na energi determinowane jest w znacznym stopniu przez warunki atmosferyczne, tj. np. dugo sezonu zimowego, wysokoci temperatur). Wyliczony przez operatora orientacyjny wskanik puapowy moe rni si od tego, ktry zostanie ogoszony w 2013 r. jako podstawa do rozliczania. W kolejnych latach bd dostpne roczne wskaniki emisji z poprzednich lat oraz, jak poprzednio, wskaniki biece emisji (miesiczne, publikowane narastajco co miesic i obrazujce aktualny stan emisji w poczeniu z produkcj energii). Ustawa wprowadza mechanizm wsplnego rozliczania przez tego samego operatora emisji ze wszystkich jego zakadw. Rozwizanie to ma zapewni pewn elastyczno co do sposobu przeprowadzenia obowizku rozliczenia emisji. W przypadku gdy emisja z duego rda spalania jest wiksza ni liczba uprawnie do emisji wprowadzonych na rachunek operatora, operator jest obowizany do nabycia brakujcych uprawnie do emisji lub uiszczenia opaty zastpczej za brak uprawnie do emisji. Bd to faktycznie jedyne obcienia finansowe, na jakie podmioty uczestniczce w systemie mog by
12)

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarzdzania emisjami gazw cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. Nr 130, poz. 1070, z pn. zm.).

34

naraone przy przestrzeganiu obowizkw wynikajcych z projektowanej ustawy. Jednake podmioty, ktre szybko podejm dziaania majce na celu redukcj emisji uzyskaj uprawnienia, ktre w przypadku ich zbycia bd stanowi dodatkowe przychody. Wysoko opaty zastpczej stanowi iloczyn liczby brakujcych uprawnie do emisji i jednostkowej stawki opaty zastpczej. Wysoko jednostkowej stawki opaty zastpczej wynosi 5 z za brak jednego uprawnienia do emisji. Proponowana stawka 5 z jest o tyle wysza od kosztw zwizanych z redukcj emisji jednego kilograma SO 2 i NOX (ok. 2,5 do 3 z), i powinna skania inwestorw do podejmowania dziaa zwizanych z budow instalacji odsiarczajcych i odazotowujcych i motywujcych do ograniczenia emisji w celu uniknicia ponoszenia opat. Waloryzowanie tej stawki np. poprzez warto wspczynnika inflacji w obecnej sytuacji gospodarczej miaoby znikome znaczenie. Stosowanie takiego systemu waloryzacji, jaki przyjto w systemie opat za korzystanie ze rodowiska wynikajcych z ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska, jest nieuzasadnione z uwagi na to, e przyniesie nieadekwatne do nakadu pracy (zaangaowanie administracji w opracowywanie corocznych waloryzowanych stawek jednostkowych opat i corocznej nowelizacji przepisw) w stosunku do osiganych dziki waloryzacji korzyci. Opat zastpcz operator wnosi na rachunek bankowy Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej. Do ponoszenia opat zastpczych stosuje si przepisy dziau III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 85, poz. 727, z pn. zm.), a uprawnienia organw podatkowych bd przysugiway NFOiGW. Organem waciwym do wydawania decyzji na podstawie przepisw Ordynacji podatkowej bdzie Prezes Zarzdu NFOiGW, za funkcj organu wyszego stopnia w sprawach dotyczcych opat zastpczych bdzie peni minister waciwy do spraw rodowiska. Do egzekucji nalenoci z tytuu kar pieninych oraz opat zastpczych bd miay zastosowanie przepisy o postpowaniu egzekucyjnym w administracji. Uprawnienia wierzyciela w rozumieniu tych przepisw bd przysugiway NFOiGW. W projekcie ustawy wskazany zosta sposb postpowania w przypadkach braku uiszczenia opaty, w przypadku wniesienia opaty w kwocie niewystarczajcej lub w nadmiernej wysokoci. Minister waciwy do spraw rodowiska stwierdza tak sytuacj oraz okrela wysoko opaty zastpczej w drodze decyzji. Opata jest 35

wnoszona na rachunek Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej. Projektowana ustawa przewiduje katalog kar majcych na celu zabezpieczenie prawidowego i terminowego wykonywania obowizkw naoonych na operatorw ustaw. Ustawa przyjmuje wymierzenie kary pieninej za nieprzekazanie Krajowemu orodkowi raportu rocznego albo przekazanie go po terminie w jednakowej wysokoci 50 000 z. W tej samej wysokoci przewidziano take kar za niezoenie wniosku o utworzenie rachunku w rejestrze uprawnie do emisji. Zastosowanie jednakowego wymiaru kary ma zwizek z tym, e oba wspomniane uchybienia maj jednakowe znaczenie z punktu widzenia prawidowoci funkcjonowania systemu bilansowania i rozliczania emisji SO2 i NOx. Nastpstwem niewykonania obowizku przekazania rocznego raportu bdzie pozbawienie Krajowego orodka moliwoci przygotowania krajowego bilansu produkcji energii elektrycznej i ciepa oraz emisji (art. 10 ust. 1), a take moliwoci prawidowego obliczenia rocznych puapowych wskanikw emisji (art. 10 ust. 2). To z kolei przeoy si na pozbawienie operatorw moliwoci realizacji obowizku ustalenia rocznych limitw emisji oraz wprowadzenia przez Krajowy orodek na rachunek w rejestrze uprawnie do emisji odpowiedniej liczby uprawnie (art. 11 ust. 1 i 4). W konsekwencji niewykonanie tych czynnoci bdzie rzutowao na wykonanie obowizku rozliczenia emisji oraz powstanie obowizku zakupu brakujcych uprawnie lub uiszczenia opaty zastpczej (art. 13 ust. 1 i 2). Naley zwrci uwag rwnie na to, e wykonywanie obowizku rozliczenia emisji odbywa si w cyklu rocznym, poszczeglne czynnoci, ktre determinuj prawidowe wykonanie obowizku rozliczenia emisji wykonywane s w odstpach jednego tygodnia, dwch tygodni lub miesica, z tego wzgldu przekroczenie terminu zoenia raportu, ktry inicjuje cig czynnoci podejmowanych kolejno przez Krajowy orodek i operatorw, posiada taki sam ciar gatunkowy, jak niezoenie raportu przez operatora. Kara za uchybienie obowizkowi zoenia wniosku o otwarcie rachunku w rejestrze jest rwnie dotkliwa, jak kara za niezoenie raportu. Uzasadnieniem przyjcia takiej samej wysokoci kary jest cisy zwizek posiadania przez operatora rachunku w rejestrze z moliwoci wykonywania przez niego cicych na nim obowizkw sprawozdawczych, bilansowych i rozliczeniowych, ktre stanowi istot jego 36

uczestnictwa w systemie wprowadzanym projektowan ustaw. Kolejnym rodzajem kar jest kara za niedopenienie obowizku rozliczenia emisji. Projektowana ustawa wskazuje, e jeeli operator nie wniesie w terminie opaty zastpczej bdzie podlega karze pieninej w wysokoci rwnej iloczynowi liczby brakujcych uprawnie do emisji i jednostkowej stawki kary pieninej, ktrej wysoko ustalono na poziomie 10 z, a wic dwukrotnoci jednostkowej stawki przyjtej dla opaty zastpczej. Kary pienine s wnoszone na wyodrbniony rachunek bankowy wojewdzkiego inspektora ochrony rodowiska. Termin patnoci kary pieninej wynosi 14 dni od dnia, w ktrym decyzja o wymierzeniu kary pieninej staa si ostateczna. Naley podkreli, e ustawa realizuje zasad, w myl ktrej uiszczenie kary pieninej nie zwalnia operatora z wykonania obowizku, ktremu operator uchybi. Rozwizanie to ma na celu doprowadzenie do faktycznego wykonywania przez operatorw cicych na nich obowizkw, ktre w zasadniczy sposb rzutuj na prawidowe funkcjonowanie systemu bilansowania i rozliczania emisji dwutlenku siarki i tlenkw azotu. Do kar pieninych bd miay zastosowanie przepisy dziau III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, a uprawnienia organw podatkowych bd przysugiway wojewdzkiemu inspektorowi ochrony rodowiska. Z zakresu tej ustawy do kar pieninych nie bd miay zastosowania przepisy dziau III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa dotyczcych terminw patnoci nalenoci, odroczenia tych terminw, zaniechania ustalenia zobowizania, zaniechania poboru nalenoci oraz umarzania zalegych zobowiza. Wyczenie stosowania wyej wymienionych przepisw Ordynacji podatkowej jest zwizane z potrzeb wzmocnienia prewencyjnej funkcji kar pieninych przewidzianych w ustawie. Skoro bowiem operatorzy nie bd mogli liczy na moliwo zastosowania wobec nich rodkw agodzcych dolegliwo kar pieninych, jakimi bez wtpienia s odroczenie terminu patnoci, zaniechanie ustalenia zobowizania, zaniechanie poboru nalenoci czy umorzenie zalegych zobowiza, przy stosunkowo duej dolegliwoci, jaka tkwi w wysokoci kary pieninej, efekt prewencyjny tego rodka bdzie tym wikszy. Majc to na wzgldzie, naley si spodziewa, e operatorzy bd przykadali wiksz wag do prawidowego i terminowego wykonywania obowizkw zagroonych karami przewidzianymi ustaw. Do egzekucji nalenoci z tytuu kar pieninych oraz opat zastpczych bd miay 37

zastosowanie przepisy o postpowaniu egzekucyjnym w administracji. Uprawnienia wierzyciela w rozumieniu tych przepisw bd przysugiway Narodowemu Funduszowi Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej. Projekt ustawy zawiera przepisy wprowadzajce zmiany w przepisach obowizujcych. Zmiany w art. 5a ust. 3 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o zasadach wykonywania uprawnie przysugujcych Skarbowi Pastwa. W ustawie tej czynnoci prawne pastwowych osb prawnych zwizane

z zarzdzaniem uprawnieniami do emisji wyczono spod obowizku uzyskania zgody ministra waciwego do spraw Skarbu Pastwa. Zmiany w art. 401 i art. 401c ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska dotycz wpyww (z opat zastpczych i kar pieninych) i przeznaczenia rodkw wnoszonych na podstawie projektowanych przepisw na rachunek NFOiGW. rodki z opat zastpczych przeznaczone bd na finansowanie dziaa KOBiZE. Finansowanie KOBIZE bdzie realizowane w ramach umw trjstronnych i wieloletnich programw, finansowanych przez NFOiGW. W ramach umw trjstronnych (zawieranych pomidzy Ministrem rodowiska, Instytutem Ochrony rodowiska, Narodowym Funduszem Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej) wydatkowanie rodkw i ich rozliczanie bdzie nadzorowa Minister rodowiska i NFOiGW. Zadania KOBiZE s finansowane w ramach zobowiza wieloletnich i przyjmowanych na dany rok planw finansowych NFOiGW. Sposb wydatkowania rodkw okrelaj harmonogramy rzeczowo-finansowe. rodki na finansowanie zada bd przekazywane IO w zaliczkach wynikajcych z wysokoci kwot kosztw i wydatkw okrelonych w harmonogramach rzeczowo-finansowych. Zestawienie poniesionych kosztw przez IO w okresach kwartalnych akceptuje pod wzgldem merytorycznym Minister rodowiska i przekazuje NFOiGW. Z uwagi na fakt, i ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamwie publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, z pn. zm.) nie powinna mie zastosowania w przypadku zakupu uprawnie do emisji SO2 i NOx, proponuje si wprowadzenie zmiany tej ustawy poprzez dodanie w art. 4 pkt 3 lit. k uprawnie do emisji w rozumieniu ustawy o systemie bilansowania i rozliczania wielkoci emisji dwutlenku siarki (SO2) i tlenkw azotu (NOX) dla duych rde spalania.

38

Kolejna zmiana dotyczy przepisw ustawy z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227, z pn. zm.), w ktrej dodano przepis dotyczcy udostpniania informacji z zakresu projektowanej ustawy. W celu zapewnienia spjnoci pomidzy materi projektowanej ustawy i obowizujc ustaw o systemie zarzdzania emisjami gazw cieplarnianych i innych substancji proponuje si wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarzdzania emisjami gazw cieplarnianych i innych substancji. Zmiany dotycz rozszerzenia katalogu zada Krajowego orodka bilansowania i zarzdzania emisjami o pakiet zada zwizanych z administrowaniem systemem bilansowania i rozliczania emisji SO2 i NOx dla duych rde spalania. Ustawa nie zawiera norm technicznych podlegajcych procedurze notyfikacji, w rozumieniu przepisw rozporzdzenia Rady Ministrw z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktw prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039, z pn. zm.). Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.

39

OCENA SKUTKW REGULACJI

1. Cel wprowadzenia ustawy Celem projektu ustawy jest wprowadzenie nowych w polskim systemie ochrony rodowiska rozwiza dotyczcych sposobu bilansowania emisji dwutlenku siarki (SO2) i tlenkw azotu (NOx) z duych rde spalania (wprowadzenie systemu opartego na handlu uprawnieniami do emisji dwutlenku siarki i tlenkw azotu) pozwalajcych operatorom duych rde spalania na stopniowe dojcie przez Polsk do ustalonych w Traktacie o Przystpieniu Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej puapw emisji dwutlenku siarki i tlenkw azotu w perspektywie koca roku 2015. System bilansowania ma na celu stopniowe dojcie do, z gry narzuconych, ustalonych i podanych w regulacjach krajowych i wsplnotowych, puapw emisji SO2 i NOx przy zaoeniu, e w tym okresie bdzie take wzrastaa ze wzgldu na wzrost zapotrzebowania produkcja energii elektrycznej i ciepa. 2. Podmioty, na ktre oddziauje akt normatywny Projekt aktu normatywnego oddziauje na Ministra rodowiska, Krajowy Orodek Bilansowania i Zarzdzania Emisjami, Inspekcj Ochrony rodowiska oraz producentw energii elektrycznej i ciepa, ktrzy eksploatuj due rda spalania o mocy od 50 MW. Regulacji bdzie podlegao okoo 90 obiektw, a w szczeglnoci: Elektrownia Bechatw Elektrownia Opole Elektrownia Turw Elektrownia Kozienice Elektrownia Poaniec Elektrownia Rybnik Elektrownia Skawina Elektrownia Stalowa Wola Elektrownia Jaworzno III Elektrownia Blachownia Elektrownia Dolna Odra Elektrownia Pomorzany Elektrownia Szczecin Elektrownia Ostroka B Elektrownia Ptnw I Elektrownia Konin Elektrownia Adamw Elektrownia Ptnw II Elektrociepownia Ostroka A Elektrociepownia Chorzw Elcho

40

Elektrownia Jaworzno II Elektrownia aziska Elektrownia Halemba Elektrownia agisza Elektrownia Siersza Elektrociepownia Fenice Rzeszw Elektrociepownia Elblg Elektrociepownia Gorzw Elektrociepownia Krakw Elektrociepownia Lublin-Wrotkw Elektrociepownia Starogard

Elektrociepownia Siekierki Elektrociepownia era Elektrociepownia Bdzin S.A. Elektrociepownia Biaystok Elektrociepownia EC Nowa Elektrociepownia Wrocaw Ciepownia Kawczyn Ciepownia Wola Elektrociepownia Kielce Elektrociepownia Rzeszw WPEC w Legnicy C Lubin Elektrociepownia Czechnica MPEC oma Ciepownia PEC Gliwice Ciepownia WPEC Legnica Kotownia Grka Grupa Lotos EC Gdask PKN Orlen EC Pock Zakady Koksownicze Zdzieszowice Arcelor Mittal Poland EC Krakw Mondi wiecie S.A. International Paper Kwidzyn Elektrociepownia Cukrowni apy Zakady Azotowe Anwil EC Elana Energetyka EC1 i EC2 Elektrociepownia Nowa Sarzyna Energetyka Dwory EC PE Energetyka-Rokita Michelin Polska Olsztyn Zakady Azotowe Kdzierzyn EC

Elektrociepownia Zakad Inowrocaw Elektrociepownia Zakad Janikowo Elektrociepownia Tychy Elektrociepownia Zabrze Elektrociepownia Zielona Gra Toruska Energetyka Cergia EC 1 Elektrociepownia Gdaska Elektrociepownia Gdyska Energetyka Boruta EC 3 Energ. Cieplna Opolszczyzny K-173 Elektrociepownia Megatem EC-Lublin Elektrociepownia Katowice Elektrociepownia Bielsko-Biaa Elektrociepownia Bielsko-Pnoc ` Elektrociepownia Moszczenica Elektrociepownia Zofiwka HCz Elsen Elektrociepownia 1 HCz Elsen Elektrociepownia 2

41

Elektrociepownia Miechowice Elektrociepownia Pozna-Garbary Elektrociepownia Pozna-Karolin Elektrociepownia Bydgoszcz 1 Elektrociepownia Bydgoszcz 2 Elektrociepownia d 2 Elektrociepownia d 4 3. Konsultacje spoeczne

Zakady Azotowe Puawy EC Zakady Azotowe w Tarnowie EC Zakady Chemiczne Police EC2 Elektrociepownia Koksowni Przyja Elektrociepownia Bydgoszcz 3 Elektrociepownia d 3

Projekt ustawy zosta umieszczony na stronie internetowej Ministerstwa rodowiska (www.mos.gov.pl). Ponadto, projekt zosta przekazany operatorom eksploatujcym due rda spalania oraz zainteresowanym instytucjom naukowo-badawczym, izbom gospodarczym, wojewodom, marszakom wojewdztw i organizacjom pozarzdowym. Do projektu uwagi zgosili: Izba Gospodarcza Ciepownictwo Polskie, Elektrociepownia Bdzin S.A., Instytut Ochrony rodowiska, VATTENFALL Heat Poland S.A., Elektrociepownia Tychy S.A., Stowarzyszenie Papiernikw Polskich, Elektrociepownia Elektroenergetyczne Zabrze S.A., Elektrownia Polskie Rybnik S.A., Polskie Sieci Operator S.A., Towarzystwo Elektrociepowni

Zawodowych, Zesp Elektrociepowni Bielsko-Biaa, Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A., Polska Grupa Energetyczna S.A., Urzd Marszakowski Wojewdztwa Maopolskiego, Polski Komitet Energii Elektrycznej, Towarzystwo Gospodarcze Polskie Elektrownie, Grupa Lotos S.A., Poudniowy Koncern Energetyczny, Forum Branowych Organizacji Gospodarczych, Komisja Wsplna Rzdu i Samorzdu, Urzd Marszakowski Wojewdztwa Podlaskiego. Naley podkreli, e cz uwag zgoszonych podczas konsultacji spoecznych miaa charakter redakcyjny i zostay one uwzgldnione w projekcie ustawy. Pozostae uwagi o charakterze merytorycznym dotyczyy nastpujcych kwestii: stosowania poj: energii elektrycznej brutto/netto i energii cieplnej brutto/netto, bezzasadnego wprowadzenia pojcia zakad i operator do projektu oraz kwestii ustalania odrbnych wskanikw emisji dla podziau duych rde spalania wedug nominalnej mocy cieplnej na 4 przedziay, tj.: 50 100 MWt, 100 300 MWt, 300 500 MWt, >500 MWt. Po przeprowadzeniu konsultacji z KOBiZE (jednostk wskazan

42

przez ustaw z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarzdzania emisjami gazw cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. Nr 130, poz. 1070, z pn. zm.) m.in. do wykonywania zada zwizanych z funkcjonowaniem Krajowego systemu bilansowania i prognozowania emisji) i przeanalizowaniu moliwych rozwiza zostay przyjte pojcia energii elektrycznej brutto, ciepa netto, a take zastosowano podzia duych rde spalania na cztery ww. grupy. Uwagi dotyczce poj zakad i operator zostay uwzgldnione. Pojcia te zostay sformuowane wycznie na potrzeby projektowanej ustawy i nie ma adnych przeciwwskaza do ich stosowania. Dodatkowo przyjta definicja operator jest tosama z pojciem zawartym w art. 2 ust. 5 Dyrektywy 2001/80/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 padziernika 2001 r. w sprawie ograniczenia emisji niektrych zanieczyszcze do powietrza z duych obiektw energetycznego spalania, przez co stanowi implementacj ww. definicji do prawa krajowego. Ponadto w trakcie konsultacji zostay zgoszone zastrzeenia co do wysokoci stawki opaty zastpczej okrelonej na poziomie 5 z, lecz i ta uwaga zostaa odrzucona. Kwota ta zostaa przyjta po przeprowadzeniu szczegowej analizy wykazujcej, e kwota ta jest wysza ni koszt budowy instalacji odazotowujcej i odsiarczajcej (2,5 3 z za redukcj emisji SO2 lub NOx) i ma za zadanie motywowa podmioty do inwestowania w urzdzenia redukujce zanieczyszczenia. Zaproponowane w projekcie ustawy rozwizania powinny cakowicie rozwia wtpliwoci wnoszcych powysze uwagi. Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 4 lipca 2005 r. o dziaalnoci lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414 oraz z 2009 r. Nr 42, poz. 337) z chwil przekazania projektu ustawy do uzgodnie midzyresortowych zosta on zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej. Zgodnie z trybem okrelonym w ww. ustawie nie wpyno adne zgoszenie podmiotu zainteresowanego wziciem udziau w pracach nad projektem ustawy. W dniu 31 marca 2010 r. projekt ustawy zosta rozpatrzony przez Komisj Wspln Rzdu i Samorzdu Terytorialnego i uzyska pozytywn opini. 4. Wpyw regulacji na sektor finansw publicznych, w tym budet pastwa i budety jednostek samorzdu terytorialnego Skutki finansowe zwizane z przyjciem nowej regulacji wynikaj z powierzenia KOBiZE, jednostce utworzonej na mocy ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie 43

zarzdzania emisjami gazw cieplarnianych lub innych substancji, nowych zada zwizanych z nadzorowaniem funkcjonowania systemu bilansowania emisji. Nowe zadania powierzone KOBiZE bd finansowane za porednictwem Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej (NFOiGW) z opat zastpczych, o ktrych mowa w omawianym projekcie ustawy. Koszty Krajowego orodka zwizane z wprowadzeniem projektowanego systemu szacowane s na 22 200 000 z do roku 2021. Zgodnie z projektem Krajowy orodek bdzie mia nastpujce zadania zwizane z funkcjonowaniem systemu: 1) prowadzenie rejestru uprawnie konieczno zakupu odpowiedniego sprztu, stworzenie oprogramowania, serwis, obsuga rejestru; 2) etaty dla pracownikw zapewniajcych m.in.: a) prawidowe funkcjonowanie rejestru pod wzgldem informatycznym zadanie cige od 2012 r., b) weryfikacj wnioskw zadanie cige, ale w 2012 r. nasilone (zaoenie rachunkw dla istniejcych operatorw), c) weryfikacj raportw miesicznych i przygotowanie biecych wskanikw zadanie cige od 2012 r., d) weryfikacj raportw rocznych i obliczanie wskanikw puapowych zadanie do realizacji w marcu, w latach 2013 2016, e) weryfikacj limitw wprowadzanych na rachunkach przez operatorw zadanie do realizacji w okresie rozliczeniowym od 2013 r., f) przygotowanie raportu dla Ministra rodowiska (do 31 lipca kadego roku), g) udzielanie wyjanie zadanie cige, h) opracowanie materiaw informacyjnych, prowadzenie szkole zadanie nasilone w pierwszym okresie funkcjonowania 2012 i 2013 r. Koszty Gwnego Inspektoratu Ochrony rodowiska zwizane z wprowadzeniem projektowanego systemu szacowane s na 4 080 000 z do roku 2021. Maksymalny limit wydatkw sektora finansw publicznych bdcy skutkiem finansowym ustawy wynosi 26 280 000. Korzyci dla finansw publicznych pynce z zastosowania regulacji s trudne do oszacowania. Tym niemniej mona przyj, e osign one kwot 7754 mln z (dane 44

pochodz z raportu Regionalnego Biura WHO na Europ pt. Health risks of particulate matter from long-range transboundary air pollution) i bd dotyczyy oszczdnoci w sektorze zdrowia i ubezpiecze spoecznych spowodowanych ograniczeniem liczby zachorowa oraz przedwczesnych zgonw. Okrelone w ustawie wydatki budetu pastwa, bdce skutkiem wejcia w ycie projektowanej ustawy, zostan sfinansowane w ramach rodkw finansowych pozostajcych w dyspozycji Ministra rodowiska. 5. Wpyw regulacji na rynek pracy Regulacje prawne zaproponowane w niniejszej ustawie nie bd miay wpywu na rynek pracy. 6. Wpyw regulacji na konkurencyjno gospodarki i przedsibiorczo,

w tym na funkcjonowanie przedsibiorstw Dodatkowe obowizki administracyjne nakadane projektowan ustaw na podmioty uczestniczce w systemie nie bd stanowiy dla nich istotnego obcienia administracyjnego. Ustawa nie nakada obowizku uzyskania przez podmioty adnych nowych decyzji administracyjnych. W przypadku gdy emisja z duego rda spalania jest wiksza ni liczba uprawnie do emisji wprowadzonych na rachunek operatora, operator jest obowizany do nabycia brakujcych uprawnie do emisji lub uiszczenia opaty zastpczej za brak uprawnie do emisji. Bd to faktycznie jedyne obcienia finansowe, na jakie podmioty uczestniczce w systemie mog by naraone przy przestrzeganiu obowizkw wynikajcych z projektowanej ustawy. Jednake podmioty, ktre szybko podejm dziaania majce na celu redukcj emisji, uzyskaj uprawnienia, ktre w przypadku ich zbycia bd stanowi dodatkowe przychody. Ustawa wprowadza katalog zachowa zagroonych karami pieninymi za

nieprzestrzeganie obowizkw ustawowych, std mona si spodziewa, e obcienia przedsibiorcw z tego tytuu wystpi. Trudno jest jednak oszacowa wielko obcie wynikajcych z tytuu sankcji finansowych przewidzianych w projektowanej ustawie.

45

Z uwagi na rodzaj nonikw energii dominujcych w produkcji energii elektrycznej i cieplnej w Polsce (wgiel) i zwizane z tym emisje zwizkw siarki i azotu, akt wpywa na ceny energii elektrycznej, a te dotykaj zarwno duy przemys, sektor maych i rednich przedsibiorstw, jak i gospodarstwa domowe. Jednoczenie jednak moliwe bdzie obnienie kosztw w obiektach przyjaznych dla rodowiska poprzez dodatkowe zyski wynikajce z moliwoci sprzeday wolnych uprawnie do emisji. Projektowany system stworzy ciek dojcia do wynikajcych z dyrektywy o emisjach przemysowych, obowizujcych od 2016 r., zaostrzonych standardw emisji dla duych rde spalania. Prezes Urzdu Regulacji Energetyki dziaajc na podstawie art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. b ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne, poda do wiadomoci publicznej, e w 2009 r. rednia cena sprzeday energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym osigna poziom 197,21 z/MWh. Tabela 1. redniowaone ceny ciepa (ogem) dla pierwszego roku stosowania taryf zatwierdzonych w okresie stycze czerwiec 2009 r. (wg URE) redniowaona Lp. Wojewdztwo cena ciepa ogem[z/GJ] 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Mazowieckie Dolnolskie Opolskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Pomorskie Warmisko-Mazurskie Maopolskie Podkarpackie lskie 35,06 29,39 35,57 31,67 40,59 39,08 36,71 28,36 31,35 29,03

46

11 12 13 14 15 16 17

dzkie witokrzyskie Zachodniopomorskie Lubuskie Lubelskie Podlaskie Ogem kraj

21,82 41,28 40,05 30,56 27,16 30,38 30,79

Przy zaoeniu najgorszego scenariusza koniecznoci poniesienia kosztw pozyskania uprawnie w roku 2012, o cenie jednostkowej 5 z/kg, w iloci odpowiadajcej emisji 100 000 t SO2 lub NOx koszt wynisby 500 mln z. Przyjto do analizy dwa warianty moliwoci rozoenia takiego kosztu: 1) w 24 % na sprzeda 110 TWh energii elektrycznej i w 76 % na sprzeda 220 000 TJ ciepa moe spowodowa uzasadniony, redni wzrost ceny odpowiednio o 3,45 z/MWh i 0,55 z/GJ (rozoenie obcie prawie proporcjonalne, tj. 1,75 % ceny energii elektrycznej i 1,77 % ceny ciepa); 2) w 50 % na sprzeda 110 TWh energii elektrycznej i w 50 % na sprzeda 220 000 TJ ciepa moe spowodowa uzasadniony, redni wzrost ceny odpowiednio o 2,27 z/MWh i 1,13 z/GJ (1,15 % ceny energii elektrycznej i 3,69 % ceny ciepa). Optymalny wydaje si wariant 1, ze wzgldu na niemal proporcjonalne (procentowe) rozoenie obcieniem wzrostu cen. Naley zauway, e ten stosunkowo niewielki wzrost cen energii elektrycznej przekada si na wielko poniej 1 % rocznie. Biorc pod uwag wymagany na podstawie dyrektywy UE 2006/32/WE w sprawie efektywnoci kocowego wykorzystania energii i usug energetycznych oraz uchylajcej dyrektyw Rady 93/76/EWG redni spadek zuycia energii o 1 % rocznie (cel indykatywny 9 % w cigu 9 lat) naley uzna, e wzrost cen nonikw energii zostanie z nawizk skompensowany przez spadek zuycia energii.

47

7. Wpyw regulacji na sytuacj i rozwj regionalny Proponowane regulacje prawne bd miay wpyw na sytuacj gospodarcz i rozwj regionalny. Projektowana ustawa bdzie sprzyjaa oszczdnoci energii i paliw, a take poprawie stanu rodowiska, zwaszcza czystoci powietrza. Aspekty te bd pozytywnie wpyway na rozwj regionalny, zwaszcza turystyczny, a take na popraw stanu zdrowia spoeczestwa.

48