UZASADNIENIE Podstawowe zmiany w dotychczasowych przepisach ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r.

o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, zwanej dalej ustaw, wychodz na przeciw dziaaniom, ktre podejmowane s w celu usprawnienia systemu zarzdzania rozwojem w Polsce. Poszczeglne rozwizania wprowadzane w nowelizacji ustawy wynikaj z decyzji Rady Ministrw, w tym w szczeglnoci z przyjtej 13 lipca 2010 r. Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 20102020. Regiony, miasta, obszary wiejskie (KSRR). KSRR jest pierwsz z dziewiciu tzw. strategii zintegrowanych, zarysowuje kierunki zmian systemowych oraz przeksztace instytucjonalnych majcych na celu zwikszenie efektywnoci i skutecznoci polityki regionalnej oraz innych polityk publicznych wpywajcych na procesy rozwojowe w ukadach terytorialnych. Rada Ministrw przyjmujc KSRR wskazaa wiele nowatorskich rozwiza majcych usprawni proces zarzdzania i prowadzenia polityki regionalnej, dotyczcych jej systemu programowania, wdraania i monitorowania. Cz z proponowanych zmian ma na celu popraw lub wyeliminowanie przepisw nie realizowanych z przyczyn proceduralnych, czy te merytorycznych. Proponowane w projekcie ustawy zmiany dotycz uporzdkowania systemu instytucjonalnego oraz usystematyzowania dziaa strategicznych podejmowanych zarwno na szczeblu centralnym, jak i regionalnym, przez podmioty uczestniczce w zarzdzaniu procesami rozwoju kraju, w tym zaangaowane we wdraanie funduszy strukturalnych i Funduszu Spjnoci. Ustawa wprowadza regulacje majce na celu okrelenie zasad, mechanizmw wsppracy oraz koordynacji dziaa podejmowanych przez Rad Ministrw na poziomie krajowym z dziaaniami podejmowanymi przez samorzd terytorialny na poziomie regionu, co ma by odpowiedzi na potrzeb zapewnienia efektywnej koordynacji do osigania wyznaczonych celw strategicznych i operacyjnych na poziomie krajowym i regionalnym, przy uwzgldnieniu interesw rnych podmiotw. Zmiany wynikajce z usprawniania systemu zarzdzania rozwojem. 1. Nowy system zarzdzania rozwojem zakada wspistnienie rnego typu dokumentw strategicznych. Podstawowymi s dugo- i redniookresowa strategia rozwoju kraju oraz realizujce j inne strategie rozwoju odnoszce si do obszarw i dziedzin wskazanych w strategii redniookresowej. Wprowadzenie dodatkowej kategorii dokumentw, tzw. polityk wieloletnich (art. 1 pkt 2 projektu), ma wypeni luk, jaka powstaa w systemie dokumentw strategicznych, midzy strategiami odnoszcymi si do obszarw rozwojowych wskazanych w redniookresowej strategii rozwoju kraju a programami wprowadzajcymi szczegowe rozwizania. Wprowadzany do ustawy, w art. 1 pkt 7 projektu, rozdzia 2a definiuje polityki wieloletnie, jako dokumenty uatwiajce koordynacj dziaa podejmowanych i realizowanych przez waciwego ministra w jego obszarze odpowiedzialnoci. Powinny si one odnosi do okrelonego sektora lub dziedziny ycia spoeczno-gospodarczego wskazanej w strategiach rozwoju. Polityki wieloletnie nie wprowadzaj wic dodatkowych celw rozwojowych, a jedynie uszczegawiaj sposb realizacji celw wyznaczonych w strategiach. Nie s jednoczenie dokumentami implementacyjnymi tak, jak programy. Polityki maj stanowi narzdzie dla ministrw waciwych uatwiajce koordynacj dziaa w zakresie ich waciwoci. Zapewnieniu spjnoci programowania strategicznego suy bdzie objcie polityk wieloletnich tak, jak ma to miejsce w przypadku strategii i programw - obowizkiem opiniowania pod ktem zgodnoci z celami rozwojowymi wskazanymi w redniookresowej strategii rozwoju kraju. 2. W tworzonym systemie zarzdzania rozwojem istotny nacisk pooono na funkcjonalne podejcie do terytorium, co oznacza takie adresowanie interwencji publicznych, by uwzgldniay one specyficzne uwarunkowania terytorialne. Interwencja publiczna nastpuje w ramach rnych polityk i programw finansowanych z rnych rde: krajowych (rzdowych, samorzdowych, prywatnych) oraz zagranicznych (gwnie unijnych). W procesy te zaangaowane jest rwnie szerokie grono podmiotw zarwno na poziomie administracji centralnej, jak i samorzdowej. Zoono problemu wynikajcego z waciwego adresowania podejmowanych interwencji wymaga zastosowania i wprowadzenia do porzdku prawnego

rozwiza gwarantujcych zapewnienie odpowiedniej koordynacji i komplementarnoci realizowanych dziaa. Najwaniejszym instrumentem uzgadniania wsplnych celw wyznaczonych w stosunku do okrelonego terytorium oraz koordynacji podejmowanych zarwno przez rzd jak i samorzd dziaa prorozwojowych jest wskazany w KSRR - kontrakt terytorialny. Wprowadzany do ustawy, w art. 1 pkt 3 lit. a i pkt 10 projektu, kontrakt terytorialny to zmiana dotychczasowej opartej na kontrakcie wojewdzkim - filozofii uzgadniania dziaa rozwojowych pastwo-region. Kontrakt terytorialny nie jest umow przekazujc rodki finansowe, a jedynie umow wskazujc uzgodnione cele rozwojowe, sposoby ich osigania, rda finansowania (krajowe rodki publiczne, rodki unijne, rodki jednostek samorzdu terytorialnego nie tylko wojewdzkie, ale rwnie powiatw, gmin), warunki, w jakich moliwa jest realizacja dziaa rozwojowych w regionie (np. dziaania na poziomie krajowym). Tak zdefiniowany kontrakt terytorialny powinien obejmowa dziaania realizowane na poziomie krajowym (przez poszczeglne resorty wskazane w kontrakcie terytorialnym) oraz na poziomie regionalnym (dziaania, ktre realizuj rne jednostki samorzdu terytorialnego wojewdztwo, powiat, gmina). Na poziomie krajowym Rad Ministrw reprezentuje minister waciwy ds. rozwoju regionalnego i to on podpisuje po uzgodnieniu z waciwymi ministrami w imieniu Rady Ministrw kontrakt terytorialny. Stron samorzdow (samorzd wojewdzki, powiatowy czy te gminy) reprezentuje zarzd lub zarzdy wojewdztw w przypadku kontraktu terytorialnego obejmujcego obszar wykraczajcy poza obszar jednego wojewdztwa. Wprowadzane rozwizanie ma uatwi waciwe okrelanie potencjaw terytorialnych i ustalanie zada w realizacji celw polityki regionalnej w postaci umowy, ktrej stron s rne podmioty publiczne - nie tylko rzd i samorzd wojewdzki, jak to miao miejsce w przypadku kontraktu wojewdzkiego. Kolejnym rozwizaniem uatwiajcym koordynacj i zwikszajcym efektywno realizacji dziaa rozwojowych jest ramowy zintegrowany program regionalny (RZPR) wprowadzany do ustawy przez art. 1 pkt 3 lit. b i pkt 11 projektu. RZPR okrela, w jaki sposb na poziomie regionalnym koordynowane i integrowane bd dziaania realizowane przez rne podmioty publiczne na rzecz danego regionu w ramach rnych instrumentw. RZPR nie jest de facto program w rozumieniu ustawy (ani programem operacyjnym, ani rozwoju). RZPR ma okrela obszary, w ktrych konieczna jest interwencja, oczekiwane rezultaty i instrumenty, ktre s niezbdne do realizacji tej interwencji, rodki finansowe i rda finansowania dziaa, zasady koordynacji dziaa realizowanych w ramach wskazanych instrumentw (programw), podmioty odpowiedzialne za realizacj poszczeglnych zada (np. rne jednostki samorzdu terytorialnego). O ile kontrakt terytorialny odnosi si do dziaa na poziomie krajowym i regionalnym majcych wpyw na okrelone kontraktem terytorium, o tyle RZPR odnosi si do dziaa podejmowanych na poziomie regionalnym. W konsekwencji wprowadzania RZPR zaproponowano rwnie zmiany w art. 36 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju zwizane z Komitetem Monitorujcym, rozszerzajc jego zakres o monitorowanie ramowego zintegrowanego programu rozwoju (art. 1 pkt 14 projektu). 3. W konsekwencji wprowadzania kontraktu terytorialnego oraz ramowego zintegrowanego programu regionalnego zaproponowano zmiany czci przepisw ustawy o samorzdzie wojewdztwa. Poniewa zarwno kontrakt terytorialny jak i RZPR ma wspiera realizacj dziaa rozwojowych wskazanych w strategii rozwoju wojewdztwa zaproponowane zostay zmiany w art. 11 ust 3 ustawy o samorzdzie wojewdztwa (art. 2 pkt 1, lit b)), w ktrym wskazano oba instrumenty jako realizujce strategi rozwoju wojewdztwa. Jednoczenie do wycznych waciwoci sejmiku wojewdztwa opisanych w art. 18 ustawy o samorzdzie wojewdztwa dopisano uchwalanie ramowego zintegrowanego programu regionalnego (art. 2 pkt 3 projektu). Rozszerzono rwnie zadania zarzdu wojewdztwa wskazane w art. 41 ust 2 ustawy o samorzdzie wojewdztwa o przygotowywanie ramowego zintegrowanego programu regionalnego (art. 2 pkt 4 projektu).

4. W konsekwencji wprowadzania kontraktu terytorialnego zaproponowano zmian art. 42 ust. 1 ustawy o dochodach jednostek samorzdu terytorialnego (art. 3 projektu), umoliwiajc otrzymywanie przez jednostki samorzdu terytorialnego dotacji z budetu pastwa na dofinansowanie przedsiwzi priorytetowych objtych tym kontraktem. 5. W konsekwencji wprowadzania kontraktu terytorialnego zaproponowano zmian art. 104 ust. 3, pkt 7, lit. a ustawy o finansach publicznych (art. 5 projektu) poprzez dodanie obok kontraktu wojewdzkiego kontraktu terytorialnego, jako jeden z punktw odniesienia dla przedstawianej w Wieloletnim Planie Finansowym Pastwa prognozy wydatkw pastwa. 6. W art. 1 pkt 1 projektu ustawy doprecyzowuje si obszar tematyczny, ktrego dotycz regulacje wskazane w ustawie, tak by moliwe byo zarzdzanie procesami rozwojowymi poprzez wprowadzenie takich instrumentw jak kontrakt terytorialny oraz ramowy zintegrowany program regionalny. 7. Wyniki bada i analiz oraz wnioski pynce z wdraania rodkw Unii Europejskiej wskazuj na wiele saboci, bdcych wynikiem sektorowego podejcia do programowania i realizacji wsparcia, maej umiejtnoci wsppracy midzysektorowej oraz midzyszczeblowej, jak i niewystarczajcego dostpu do odpowiednich informacji i danych, sucych strategicznemu zarzdzaniu rozwojem. Powoduje to trudnoci w okreleniu celw rozwojowych, szczeglnie w ukadzie regionalnym, a take niespjno sposobu realizacji polityk oraz niedostateczne powizanie poziomw programowania i implementacji. Skuteczne i efektywne prowadzenie polityki rozwoju wymaga wzmocnienia wymiaru strategicznego polityki rozwoju midzy innymi przez utworzenie zinstytucjonalizowanej przestrzeni dla wymiany informacji, wiedzy i dowiadcze. Bdzie ona miejscem staej dyskusji strategicznej, pozwalajcej na okrelenie optymalnych ram dla interwencji publicznych w ramach polityki spjnoci UE, polityki regionalnej i polityk sektorowych ukierunkowanych terytorialnie, skadajcych si na polityk rozwoju, oraz skutecznych sposobw ich dziaania w zmieniajcych si warunkach wewntrznych i zewntrznych. W tym celu w art. 1 pkt 15 projektu dodawany jest rozdzia 5a Obsuga instytucjonalna polityki rozwoju ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju - w ramach systemu wsparcia mylenia strategicznego, tworzone s organy opiniodawczo doradcze: Krajowe Forum Terytorialne (KFT) na poziomie krajowym (przy ministrze waciwym ds. rozwoju regionalnego) oraz jego odpowiedniki na poziomie regionalnym (przy zarzdach wojewdztw)- Regionalne Fora Terytorialne (RFT). KFT stanowi forum umoliwiajce wymian dowiadcze i dobrych praktyk midzy wszystkimi aktorami gry o rozwj na poziomie krajowym. Natomiast celem funkcjonowania RFT jest ustanowienie staej paszczyzny wspdziaania i koordynacji procesw zwizanych z realizacj polityki rozwoju wojewdztwa, z udziaem odpowiedzialnych za jej prowadzenie organw samorzdu wojewdztwa, oraz gwnych podmiotw uczestniczcych w realizacji tej polityki. Dziaalno KFT stymuluje i ksztatuje strategiczne mylenie o rozwoju na poziomie krajowym, za dziaalno RFT na poziomie regionalnym. Zarwno KFT, jak i RFT su zwikszeniu efektywnoci w procesie przestrzennego planowania oraz realizacji zada publicznych. Realizowana w takiej formule wsppraca wewntrzregionalna suy zarwno okrelaniu wsplnych, jak rwnie katalizowaniu i godzeniu rozbienych interesw sektorowych i terytorialnych. Wan rol tych gremiw jest zwikszanie realnej moliwoci koordynacji procesw rozwojowych zarwno na poziomie krajowym, jak i na poziomie regionalnym, m.in. w procesie realizacji kontraktu terytorialnego. 8. Obecnie brak systemowych rozwiza zwizanych z monitorowaniem efektw prowadzonej polityki rozwoju. O ile na poziomie krajowym wskazano w ustawie ministra waciwego do spraw rozwoju regionalnego, jako podmiot odpowiedzialny za monitorowanie i ocen rozwoju kraju w ujciu regionalnym i przestrzennym, o tyle na poziomie regionalnym nie wskazano podmiotu odpowiedzialnego za realizacj tego typu zada. W efekcie na poziomie regionalnym gromadzone s oraz przetwarzane dane i informacje w rnych, niezalenych od siebie ukadach, co powoduje brak moliwoci dokonywania porwna w ukadzie regionalnym. Utrudnia to wykonywanie zada naoonych na ministra waciwego ds. rozwoju regionalnego. Stworzenie systemu monitorowania polityki rozwoju wraz z jednolitym systemem gromadzenia danych statystycznych i raportw strategicznych pozwoli na stworzenie jednolitego systemu raportowania strategicznego

zarwno na poziomie centralnym, jak i regionalnym. System ten powinien zapewnia dopyw aktualnych informacji o charakterze strategicznym, a w efekcie zasila dyskusj strategiczn prowadzon w ramach KFT i RFT. System monitorowania ma okrela rodzaje danych i informacji niezbdnych dla badania zmian w przestrzeni wynikajcych z realizowanych interwencji publicznych (wskazanych w strategiach i programach), okrela obowizki poszczeglnych podmiotw (ministrw waciwych; jednostek samorzdu terytorialnego) dostarczanie informacji/sprawozda wg standardw okrelonych przez ministra waciwego ds. rozwoju regionalnego. System monitorowania na poziomie krajowym dostarcza bdzie danych/informacji niezbdnych dla przygotowywania raportw o rozwoju spoecznogospodarczym i przestrzennym kraju (co 3 lata). Zgodnie z KSRR, Krajowe Obserwatorium Terytorialne (art. 1 pkt 4 projektu, ktry dodaje do ustawy art. 6b), wesp z tworzonymi przez samorzdy wojewdztw Regionalnymi Obserwatoriami Terytorialnymi (art.. 2 pkt 1 lit. c projektu (dodaje do art. 11 ustawy o samorzdzie wojewdztwa ust. 6) i art. 2 pkt 2 projektu (dodaje art. 11a do ustawy o samorzdzie wojewdztwa) stanowi podstaw zintegrowanego systemu monitorowania i ewaluacji polityk rozwojowych majcych wpyw terytorialny. System ten powinien umoliwi analiz interwencji publicznych poprzez ustanawianie standardw, prace analityczne oraz wymian informacji midzy podmiotami zaangaowanymi w realizacj polityki rozwoju, jak rwnie poprzez wspprac z instytucjami prowadzcymi dziaalno badawcz, edukacyjn i informacyjn w obszarze zarzdzania rozwojem. Zadaniem Krajowego Obserwatorium Terytorialnego bdzie w szczeglnoci monitorowanie rozwoju spoeczno-gospodarczego, regionalnego i przestrzennego kraju oraz monitoring i przeprowadzanie ewaluacji dokumentw strategicznych realizowanych na poziomie krajowym. Krajowe Obserwatorium Terytorialne bdzie przedkada wnioski i rekomendacje suce poprawie efektywnoci i skutecznoci realizacji polityki rozwoju Krajowemu Forum Terytorialnemu oraz Komitetowi Koordynacyjnemu do spraw Polityki Rozwoju. Krajowe Obserwatorium Terytorialne bdzie opracowywao rwnie jednolite standardy zwizane z gromadzeniem okrelonych danych i informacji oraz ich zakresem. Bdzie to stanowio podstaw metodologiczn dla dziaa Regionalnych Obserwatoriw Terytorialnych. Na poziomie regionalnym, obserwatorium bdzie monitorowao rozwj spoeczno-gospodarczy i przestrzenny na poziomie regionu oraz monitorowao i prowadzio ewaluacj interwencji podejmowanych na poziomie regionu. 9. Jednym z istniejcych rozwiza, dostarczajcych najwaniejsze informacje do systemu monitorowania i oceny efektw polityki rozwoju jest, opracowywany co 3 lata przez ministra waciwego ds. rozwoju regionalnego, raport o rozwoju spoeczno-gospodarczym, regionalnym i przestrzennym. Dla zapewnienia jednolitego oraz spjnego z krajowym systemu monitorowania i raportowania polityki rozwoju zasadne jest wprowadzenie obowizku przygotowania przez samorzdy wojewdztw odpowiednich raportw na poziomie regionalnym (art. 41a ustawy o samorzdzie wojewdztwa dodawany przez art. 2 pkt 5 projektu), ktre bd wykorzystane przez ministra waciwego ds. rozwoju regionalnego w przygotowywaniu raportu 3-letniego. Dodatkowym argumentem za ich wprowadzeniem jest zwikszenie mylenia strategicznego o efektach prowadzonej polityki rozwoju na szczeblu regionalnym. Obowizek sporzdzania raportw, ktre obecnie s i tak przygotowywane przez cz z wojewdztw, wrd wszystkich samorzdw wojewdztw umoliwi pozyskiwanie penej informacji o rozwoju kraju w ujciu terytorialnym, a ich ujednolicenie zapewni moliwo rzetelnych porwna midzyregionalnych, co zwikszy liczb dostpnych informacji i jako przygotowywanych opracowa analitycznych. Bdzie to jednoczenie zasila dyskusj strategiczn prowadzon na temat zmieniajcych si uwarunkowa wynikajcych z trendw rozwojowych w ujciu terytorialnym oraz na temat efektywnoci mechanizmw wykonawczych polityki regionalnej, w ramach zinstytucjonalizowanych gremiw zajmujcych si wypracowywaniem rekomendacji dotyczcych modyfikacji polityki tj. Regionalnych Forw Terytorialnych i Krajowego Forum Terytorialnego. 10. Art. 28 ust. 8 ustawy zmieniony przez art. 1 pkt 13 projektu zosta zmieniony w celu ochrony interesw wnioskodawcw biorcych udzia w konkursie, tak aby z uwagi na mogce pojawia si wtpliwoci, czy dane dokumenty podlegaj udostpnieniu czy te nie, wskaza wprost, do ktrego momentu dane dokumenty przedstawiane przez wnioskodawcw nie stanowi informacji

publicznej w rozumieniu ustawy o dostpie do informacji publicznej, a wic nie podlegaj udostpnieniu w jej trybie. Intencj ustawodawcy byo wskazanie do jakiego okresu ww. dokumenty nie mog by traktowane jako informacja publiczna ze wszelkimi wynikajcymi z tego konsekwencjami. Jednake istnieje jeszcze jedna kategoria dokumentw, mianowicie dokumenty wytworzone lub przygotowane w zwizku z ocen dokumentw i informacji przedstawionych przez wnioskodawcw, bez wzgldu na to czy autorem jest instytucja ogaszajca konkurs, czy te niezalene panele ekspertw oceniajce wnioski o dofinansowanie. Dokumenty te, jakkolwiek nie s dokumentami prywatnymi, tak jak wnioski o dofinansowanie skadane przez wnioskodawcw, to jednak odnosz si bezporednio do tych wnioskw, zawieraj w swojej treci ocen poszczeglnych elementw tych wnioskw, jak np. innowacyjne rozwizania techniczne, technologiczne, atrakcyjne pomysy na szkolenia, ktre do czasu podpisania wszystkich umw w ramach konkursu czy te tury konkursu otwartego nie powinny by przekazywane w trybie dostpu do informacji publicznej ewentualnym konkurentom wnioskodawcy, poniewa nie mona zapomnie, e jest to konkurs, dofinansowanie dostan projekty, ktre zostay ocenione najwyej, w ramach danej puli alokacji. Z tego tez powodu przedstawiono propozycj zmiany art. 28 ust. 8, ktry zapewnia wnioskodawcom, do czasu podpisania umw o dofinansowanie w ramach konkursu lub danej tury konkursu otwartego, peniejsz ochron, z uwzgldnieniem staej i niezmiennej zasady, e zarwno postpowanie konkursowe, jak i realizacja poszczeglnych projektw s co do zasady jawne. Zmiany majce na celu popraw lub wyeliminowanie przepisw nierealizowanych 1. W proponowanych zmianach do ustawy (art. 1 pkt 5 projektu zmieniajcy art. 12a ust. 6 ustawy) przesunito termin przekazywania przez Prezesa Rady Ministrw informacji o realizacji redniookresowej strategii rozwoju kraju Sejmowi i Senatowi z dnia 31 lipca kadego roku, na dzie 31 sierpnia. Proponowana zmiana wynika z braku moliwoci przygotowania i formalnego przyjcia we wskazanym terminie informacji o realizacji redniookresowej strategii rozwoju kraju (SRK). Istotn cz informacji stanowi poniesione wydatki na realizacj priorytetw wskazanych w SRK w sprawozdawanym roku. Przygotowanie takiego zestawienia jest moliwe dopiero po zakoczeniu przez Ministerstwo Finansw prac nad informacj o wykonaniu wydatkw w ukadzie zadaniowym w sprawozdawanym roku. Poniewa prace nad informacj o wykonaniu budetu zadaniowego finalizuj si dopiero w kocu maja kadego roku, pozostay czas jest niewystarczajcy na przygotowanie odpowiedniego dla potrzeb raportowania SRK zestawienia finansowego tak, by nastpnie skonsultowa midzyresortowo dokument, przedoy go pod obrady Komitetu Rady Ministrw ds. cznoci i Informatyzacji, a w kolejnych krokach pod obrady Staego Komitetu Rady Ministrw i Rady Ministrw. Caa procedura zwizana z konsultowaniem i przyjmowaniem dokumentu niejednokrotnie przekracza 2 miesice. Dlatego te zasadne jest przesunicie terminu sprawozdawczoci na 31 sierpnia kadego roku. 2. Dotychczasowe przepisy ustawy odnoszce si do moliwoci odstpienia od przygotowywania raportu ewaluacyjnego do projektu programu (art. 15 ust. 8) w niewystarczajcym zakresie okrelaj warunki, na podstawie ktrych takie odstpienie jest moliwe. Stwarzao to liczne problemy zwizane z interpretacj przepisw ustawowych. Dlatego te szczegowe warunki i tryb odstpienia od opracowywania raportu ewaluacyjnego zostanie doprecyzowany w rozporzdzeniu ministra waciwego ds. rozwoju regionalnego (art. 1 pkt 8 projektu, w ktrym zmienia si art. 15 ust. 8 i dodaje si ust. 8a). 3. Proponowane zmiany dotyczce art. 20a ustawy (art. 1 pkt 9 projektu) maj na celu doprecyzowanie warunkw na jakich moe by udzielane dofinansowanie z dotacji celowych budetu pastwa na realizacj zada wasnych jednostek samorzdu terytorialnego. Obecne brzmienie powoduje, e praktycznie kadego rodzaju zadanie - o ile jest zadaniem wasnym jednostki samorzdu terytorialnego - moe uzyska dofinansowanie, poniewa zawsze spenia jeden z wymaganych przez art. 20a warunkw: albo jest powizane z dziaaniami realizowanymi w ramach regionalnego programu operacyjnego, albo trwale przyczynia si do podniesienia rozwoju i konkurencyjnoci regionu. Majc na uwadze to, e zakres zada wasnych jednostek samorzdu terytorialnego obejmuje szeroki wachlarz dziedzin, poczwszy

od zada z zakresu adu przestrzennego, gospodarki nieruchomociami, ochrony rodowiska i gospodarki wodnej, poprzez edukacj publiczn, ochron zdrowia, pomoc spoeczn, transport zbiorowy i drogi publiczne, kultur i ochron zabytkw, kultur fizyczn i turystyk, rolnictwo, lenictwo, rybactwo rdldowe, skoczywszy na promocji i wsppracy z innymi spoecznociami, organizacjami bd podmiotami, konieczne stao si ukierunkowanie wsparcia pochodzcego z budetu pastwa na realizacj zada jst. Nowe brzmienie art. 20a doprecyzowuje kryteria, ktre musz speni jednostki samorzdu terytorialnego by otrzyma wsparcie, poprzez konieczno wykazania powizania zada, o ktrych wsparcie wnioskuj, z Krajow Strategi Rozwoju Regionalnego i regionalnym programem operacyjnym. Majc na uwadze priorytetowo interwencji zastrzeono, e Minister Rozwoju Regionalnego corocznie bdzie mia prawo wskaza zakres zada moliwych do dofinansowania w danym roku budetowym. Takie podejcie uspjni interwencje podejmowane w ramach polityki regionalnej oraz zwikszy ich efektywno. 4. W art. 1 pkt 12 zmieniono art. 26 ust. 3 poprzez uchylenie zarwno w pkt 1 jaki w pkt 2 lit. c. Wprowadzona zmiana zmierza do rezygnacji z zawierania w komunikacie ogaszanym w Dzienniku Urzdowym Monitor Polski informacji o zakresie zmian wprowadzonych do szczegowego opisu priorytetw. Opisywanie zmian wprowadzonych do szczegowego opisu priorytetw ma charakter merytoryczny, natomiast komunikat takiego charakteru nie ma. W samym zaoeniu szerokiego informowania o przyjciu czy te zmianach programw operacyjnych, szczegowych opisw priorytetw czy innych dokumentw stanowicych system realizacji oparto si na konstrukcji komunikatu jako nonika informacji o miejscu publikacji pierwotnych dokumentw lub ich zmian, aby kady zainteresowany mg si z nimi zapozna. Komunikat jest jedynie wskazwk gdzie s umieszczone dokumenty, dlatego te bdem systemowym jest umieszczanie w komunikacie informacji majcych charakter merytorycznych, odnoszcych si meritum dokumentw pierwotnych lub ich zmian. Z tego te powodu postanowiono zrezygnowa z obowizku umieszczania takich informacji w komunikacji i uchylono powoane wyej przepisy. 5. W art. 2 projektu zaproponowano zmian art. 831 1 i 2 ustawy Kodeks postpowania cywilnego. Zgodnie z art. 831 1 pkt 2 k.p.c. nie podlegaj egzekucji, m.in. sumy przyznane przez Skarb Pastwa na specjalne cele (w szczeglnoci stypendia, wsparcia), chyba e wierzytelno egzekwowana powstaa w zwizku z urzeczywistnieniem tych celw albo z tytuu obowizku alimentacyjnego. Egzekucji w tym przypadku nie podlegaj take sumy i wiadczenia w naturze ju wypacone lub wydane. Jak podkrela si w doktrynie, ww. ograniczenia egzekucji obejmuj nie tylko wiadczenia ju fizycznie wydane dunikowi(wypacone), ale rwnie takie wiadczenia, ktre zostay mu dopiero przyznane i bd wypacone w przyszoci (np. umowa o dofinansowanie projektu). W tym kontekcie naley dodatkowo podkreli, e zgodnie z art. 80 rozporzdzenia 1083/2006, pastwa czonkowskie upewniaj si, e instytucje odpowiedzialne za dokonywanie patnoci zapewniaj, aby beneficjenci otrzymali pen kwot wkadu ze rodkw publicznych moliwie najszybciej i w caoci. Nie potrca si ani nie wstrzymuje adnych kwot, ani te nie nakada si adnych opat szczeglnych lub innych opat o rwnowanym skutku, ktre powodowayby zmniejszenie kwot wypacanych beneficjentom. Naley zaznaczy, e art. 831 1 pkt 2 k.p.c. odnosi si generalnie do sum przyznawanych przez Skarb Pastwa na specjalne cele, nie wskazuje si tam formy przekazanie tych sum. W praktyce zatem wypaty dokonywane w ramach programw finansowanych z udziaem rodkw europejskich zarwno w formie refundacji jak i w formie zaliczek nie podlegaj egzekucji w postpowaniu cywilnym. Naley szczeglnie mie na wzglednie tzw. zasad trwaoci projektu, wyraonej w art. 57 rozporzdzenia nr 1083/2006, zgodnie z ktr pastwo czonkowskie lub instytucja zarzdzajca zapewniaj, e projekt zachowuje wkad funduszy europejskich wycznie jeeli projekt ten w terminie piciu lat od jego zakoczenia nie zostanie poddany zasadniczej modyfikacji wynikajcej ze zmiany charakteru wasnoci elementu infrastruktury albo z zaprzestania dziaalnoci produkcyjnej i majcej wpyw na charakter lub warunki realizacji projektu lub powodujcej uzyskanie nieuzasadnionej korzyci przez przedsibiorstwo lub podmiot publiczny. Prowadzenie egzekucji z przedmiotowym zakresie moe w praktyce doprowadzi do

koniecznoci zwrotu rodkw przekazanych beneficjentom, w tym take przez Polsk do budetu Unii Europejskiej. Moe to rwnie doprowadzi do upadoci beneficjenta, co z kolei oznacza bdzie zarwno zaprzestanie realizacji projektu, jak i brak moliwoci odzyskania rodkw przekazanych beneficjentw. W efekcie mielibymy do czynienia nie tylko z brakiem osignicia okrelonych celw projektu, zwaszcza w kontekcie zaoe programu operacyjnego i rozwoju spoeczno gospodarczego Polski, ale wrcz z konkretnymi stratami finansowymi po stronie budetu pastwa. W celu rozstrzygnicia powyszej kwestii proponuje si w art. 831 1 k.p.c. dodanie dodatkowego punktu 2a, co sprowadza si do wyodrbnienia z dotychczasowej treci pkt 2 kategorii rodkw przekazywanych ze rodkw europejskich beneficjentom. 6. W art. 3 projektu przewiduje si zmian art. 8 ust. 1 pkt 15 ustawy o postpowaniu egzekucyjnym w administracji. Celem zaproponowanej zmiany jest ujednolicenie zakresu wyczenia spod egzekucji zarwno administracyjnej jak i w ramach postpowania cywilnego rodkw o szczeglnym charakterze, jakie stanowi patnoci przekazywane w ramach programw operacyjnych. Aktualnie obowizujcy przepis zwalnia spod egzekucji jedynie te z ww. rodkw, ktre przekazane zostay w formie zaliczki. Naley jednak podkreli, e rwnie przekazanie beneficjentowi rodkw w formie refundacji moe warunkowa dalsz, prawidow realizacj projektu. W przypadku refundacji (zwaszcza, gdy nie jest to patno kocowa, lecz okresowa) mamy do czynienia z sytuacj, kiedy to beneficjent wydaje na realizacj projektu rodki wasne lub pochodzce poyczki, kredytu, i od terminowego otrzymania rodkw refundacji zaley utrzymanie jego pynnoci finansowej, a tym samym dalsze losy realizowanego przez niego projektu. Brak wyczenia tej kategorii rodkw spod egzekucji moe w praktyce stanowi powan przeszkod w osigniciu celw projektu, a tym samym przekada si na cele i zaoenia programw operacyjnych. Z tych powodw nie znajduje uzasadnienia odmienne traktowanie przedmiotowych rodkw w zalenoci od formy ich przekazania. Potwierdzenie tego znale moemy take w przepisach z zakresu postpowania egzekucyjnego w ramach procedury cywilnej. Naley zaznaczy, e art. 831 1 pkt 2 k.p.c. odnosi si generalnie do sum przyznawanych przez Skarb Pastwa na specjalne cele, nie wskazuje si tam formy przekazanie tych sum. W praktyce zatem wypaty dokonywane w ramach programw finansowanych z udziaem rodkw europejskich zarwno w formie refundacji jak i w formie zaliczek nie podlegaj egzekucji w postpowaniu cywilnym. Potwierdzenie szczeglnego charakteru ogu rodkw przeznaczonych na realizacj programw operacyjnych, niezalenie od formy ich przekazania, znajdujemy take w art. 204 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (zwanej dalej ufp) stanowicym, e rodki, o ktrych mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3 ufp, s przeznaczone wycznie na cele okrelone w umowie midzynarodowej, przepisach odrbnych lub deklaracji dawcy. Powoany przepis odnosi si nie tylko do rodkw pochodzcych z Unii Europejskiej ale rwnie rodkw z pomocy pastw EFTA. Z kolei na poziomie unijnym oglne kwestie dotyczce realizacji programw operacyjnych i wydatkowania rodkw przeznaczonych na ich realizacj zasady dotyczce funduszy strukturalnych zostay uregulowane w rozporzdzeniu Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiajcym przepisy oglne dotyczce Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Spoecznego oraz Funduszu Spjnoci i uchylajcym rozporzdzenie (WE) nr 1260/1999 (dalej zwane rozporzdzeniem 1083/2006). Zgodnie z art. 80 rozporzdzenia 1083/2006, pastwa czonkowskie upewniaj si, e instytucje odpowiedzialne za dokonywanie patnoci zapewniaj, aby beneficjenci otrzymali pen kwot wkadu ze rodkw publicznych moliwie najszybciej i w caoci. Nie potrca si ani nie wstrzymuje adnych kwot, ani te nie nakada si adnych opat szczeglnych lub innych opat o rwnowanym skutku, ktre powodowayby zmniejszenie kwot wypacanych beneficjentom. Przepis ten niewtpliwie stanowi ochron przedmiotowych rodkw do momentu ich przekazania beneficjentom. Jednake rwnie istotne jest, aby przedmiotowe rodki, z uwagi na ich szczeglny charakter i przeznaczenie, byy chronione take ju po ich przekazaniu. Jest to szczeglnie wane w kontekcie tzw. zasady trwaoci projektu, wyraonej w art. 57 rozporzdzenia nr 1083/2006. Zgodnie z t zasad pastwo czonkowskie lub instytucja zarzdzajca zapewniaj, aby operacja obejmujca

inwestycje w infrastruktur lub inwestycje produkcyjne zachowaa wkad funduszy wycznie jeeli w terminie piciu lat od jej zakoczenia nie zostanie poddana zasadniczej modyfikacji wynikajcej ze zmiany charakteru wasnoci elementu infrastruktury albo z zaprzestania dziaalnoci produkcyjnej i majcej wpyw na charakter lub warunki realizacji operacji lub powodujcej uzyskanie nieuzasadnionej korzyci przez przedsibiorstwo lub podmiot publiczny. Prowadzenie egzekucji z przedmiotowym zakresie moe w praktyce doprowadzi do koniecznoci zwrotu rodkw przekazanych beneficjentom, w tym take przez Polsk do budetu Unii Europejskiej. Moe to rwnie doprowadzi do upadoci beneficjenta, co z kolei oznacza bdzie zarwno zaprzestanie realizacji projektu, jak i brak moliwoci odzyskania rodkw przekazanych beneficjentw. W efekcie mielibymy do czynienia nie tylko z brakiem osignicia okrelonych celw projektu, zwaszcza w kontekcie zaoe programu operacyjnego i rozwoju spoeczno gospodarczego Polski, ale wrcz z konkretnymi stratami finansowymi po stronie budetu pastwa. 7. Wprowadzenie do projektu ustawy przepisu uchylajcego art. 16 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju (art. 4 projektu) uatwi uspjnienie przepisw ustawowych w zakresie obowizku przygotowywania okrelonych dokumentw strategicznych. Uchylenie art. 16 skutkowa bdzie odejciem od wymogu przygotowywania dugookresowej strategii rozwoju regionalnego kraju. Konieczno wprowadzenia takiego rozwizania wynika z decyzji Rady Ministrw zwizanych z wprowadzaniem poszczeglnych rozwiza poprawiajcych funkcjonowanie systemu zarzdzania rozwojem. Podstawowymi dokumentami strategicznymi w systemie dokumentw strategicznych s: dugookresowa strategi rozwoju kraju, redniookresowa strategia rozwoju kraju oraz inne strategie rozwoju. Pord innych strategii rozwoju wyszczeglnia si strategie odnoszce si do regionw krajow strategi rozwoju regionalnego, strategi ponadregionaln oraz strategi rozwoju wojewdztwa, o ktrej mowa w art. 11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorzdzie wojewdztwa. W systemie dokumentw strategicznych nie wystpuje dugookresowa strategia rozwoju regionalnego kraju. Ponadto w dniu 13 lipca 2010 r. Rada Ministrw przyja podstawowy dokument strategiczny okrelajcy cele polityki regionalnej - Krajow Strategi Rozwoju Regionalnego 2010-2020. Regiony, miasta, obszary wiejskie (KSRR). 8. Zaproponowane zmiany w ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorzdzie wojewdztwa (art. 2 pkt 1 lit. a projektu, w ktrym dodaje si w art. 11 ust. 1e) odnoszce si do obowizku aktualizowania Strategii Rozwoju Wojewdztw (SRW), wynikajcego z przyjmowanych na poziomie krajowym dokumentw strategicznych (redniookresowej strategii rozwoju kraju, krajowej strategii rozwoju regionalnego oraz odpowiednich strategii ponadregionalnych oraz innych dokumentw na poziomie regionalnym - Planu Zagospodarowania Przestrzennego Wojewdztwa), maj na celu uelastycznienie tej procedury. Z jednej strony oznacza to rezygnacj z cezury czasowej przewidzianej na dokonanie aktualizacji (9 miesicy), z drugiej strony uzalenienie obowizku aktualizacji SRW od stwierdzenia wystpowania niezgodnoci pomidzy SRW a dokumentem przyjtym na poziomie krajowym. Dotychczasowe przepisy ustawy w tym zakresie nie s moliwe do zastosowania w praktyce z dwch powodw. Po pierwsze - zmiany jednego dokumentu na poziomie krajowym pocigaj niejednokrotnie konieczno aktualizacji innych, powizanych z nim dokumentw krajowych, co w konsekwencji oznacza dla samorzdw wojewdztw przeprowadzanie w krtkim okresie kilkukrotnych aktualizacji. Po drugie termin 9 miesicy nie jest wystarczajcy do przeprowadzenia wszystkich procedur zwizanych z aktualizacj dokumentu strategicznego. Sam proces konsultacji spoecznych trwa 35 dni, strategicznej oceny oddziaywania na rodowisko (soo) ok. 6 miesicy. Biorc pod uwag czas potrzebny na przygotowania aktualizacji dokumentu oraz uwzgldnienia wynikw konsultacji spoecznych i soo, jak rwnie czas niezbdny na wypenienie wszelkich wymaganych ustawowo procedur nie jest moliwe przeprowadzenie aktualizacji SRW we wskazanym ustawowo terminie 9-ciu miesicy. Jednoczenie zaproponowane rozwizanie odnoszce si do uzalenienia obowizku aktualizacji SRW od stwierdzenia przez samorzd wojewdztwa wystpowania niezgodnoci pomidzy SRW a dokumentem przyjtym na poziomie krajowym jest zgodne z konstytucyjn zasad samorzdnoci. Autonomiczne kompetencje do

prowadzenia polityki rozwoju na terenie wojewdztwa posiada samorzd wojewdztwa i to na skutek jego decyzji powinna by przeprowadzana aktualizacja SRW. Aktualizowane obecnie SRW, aby mc aplikowa w ramach rnych programw o rodki publiczne tak krajowe, jak i UE, musz uwzgldnia cele rozwojowe przewidziane w dokumentach na przygotowywanych poziomie krajowym oraz na poziomie UE. Jest to wystarczajce zabezpieczenie dla zapewnienia spjnoci dokumentw strategicznych w ukadzie pionowym. Jednoczenie ujednolicono stosowane sownictwo w zakresie ewaluacji, zamieniajc ewaluacj uprzedni na stosowan powszechnie ewaluacj ex-ante (art. 1 pkt 6 projektu). Proponowane zmiany prawne s zgodne z prawem Unii Europejskiej i nie wymagaj notyfikacji zgodnie z obowizujcymi przepisami. Zgodnie z art. 5 ustawy z dn. 7 lipca 2005 r. o dziaalnoci lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z pn. zm.) przedmiotowy projekt zosta udostpniony w BIP.

OCENA SKUTKW REGULACJI Wpyw ustawy na sektor finansw publicznych, w tym budet pastwa i budety jednostek samorzdu terytorialnego. Zakada si, e finansowanie realizacji wprowadzanych zmian ustawowych bdzie odbywa si w ramach dostpnych rodkw. Cz z wprowadzanych rozwiza nie wymaga zaangaowania rodkw publicznych. Wprowadzenie instrumentw zwizanych z popraw zarzdzania rozwojem, jak m.in. kontrakt terytorialny, czy te Ramowy Zintegrowany Program Regionalny nie wymaga dodatkowych nakadw tak z budetu pastwa, jak z budetu jednostek samorzdu terytorialnego. W kontekcie obsugi instytucjonalnej polityki rozwoju, nakady finansowe zwizane z funkcjonowaniem zarwno Krajowego jak i Regionalnych Forw Terytorialnych wynikaj w gwnej mierze z organizacji spotka czonkw KFT i RFT. W zakresie KFT finansowanie prac zapewni Ministerstwo Rozwoju Regionalnego w ramach dostpnych rodkw, w tym pochodzcych z funduszy europejskich. Finansowanie prac Regionalnych Forw Terytorialnych zapewni samorzdy wojewdztwa w ramach dostpnych rodkw, w tym pochodzcych z funduszy europejskich. Proponowane przepisy odnoszce si do systemu monitorowania zjawisk rozwojowych na poziomie krajowym (utworzenie Krajowego Obserwatorium Terytorialnego) wymagaj zmian organizacyjnych w ramach Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, nie nioscych koniecznoci zapewnienia dodatkowych rodkw finansowych. Naoenie obowizku monitorowania procesw rozwojowych na poziomie regionalnym moe wiza si, tak jak to ma miejsce w przypadku KOT, ze zmianami organizacyjnymi w ramach urzdw marszakowskich. W kontekcie danych i informacji gromadzonych przez KOT i ROT, wikszo z nich jest dostpnych w ramach statystyki publicznej. Ponadto, w wikszoci wojewdztw funkcjonuj obecnie rnego rodzaju obserwatoria (np. rynku pracy, kultury) finansowane bd z rodkw UE bd z krajowych rodkw budetowych. Wprowadzony system monitorowania procesw rozwojowych na poziomie regionalnym powinien uwzgldnia rwnie istniejce podmioty realizujce podobne zadania. W ten sposb moliwe bdzie uniknicie dublowania si niektrych zada z zakresu monitorowania, a poprzez to efektywniejsze wykorzystanie dostpnych rodkw finansowych. Wpyw ustawy na rynek pracy Proponowane regulacje wprost nie bd generowa nowych miejsc pracy. Niemniej jednak sprzyja bd tworzeniu odpowiednich warunkw do przyspieszenia wzrostu gospodarczego, a tym samym tworzenia nowych miejsc pracy. Wprowadzenie rozwiza usprawniajcych zarzdzanie rozwojem pozwoli na lepsze ukierunkowanie interwencji publicznych oraz bardziej efektywne wykorzystanie rodkw publicznych. Wpyw ustawy na konkurencyjno gospodarki i przedsibiorczo, w tym na funkcjonowanie przedsibiorstw Przewiduje si, e wprowadzenie regulacji usprawniajcych system zarzdzania rozwojem wpynie pozytywnie na zwikszenie efektywnoci podejmowanych interwencji. Zapewnienie spjnoci podejcia do planowania i realizacji dziaa rozwojowych tak na poziomie krajowym, jak i regionalnym (wsplne uzgadnianie przedsiwzi rozwojowych w kontrakcie terytorialnym) sprzyja bdzie zwikszeniu efektywnoci interwencji, a w konsekwencji poprawi konkurencyjno zewntrzn i wewntrzn gospodarki, wzmacniajc pozycj polskich przedsibiorstw na jednolitym rynku europejskim.

10

Wpyw ustawy na sytuacj i rozwj regionalny Wprowadzenie rozwiza z zakresu zarzdzania rozwojem takich jak kontrakt terytorialny, Ramowe Zintegrowane Programy Rozwoju, czy te system monitorowania procesw rozwojowych pozwoli na uspjnienie dziaa podejmowanych tak na poziomie krajowych, jak i regionalnym. W konsekwencji planowane i realizowane interwencje publiczne w regionach bd lepiej ukierunkowane i bardziej efektywne. Proponowane rozwizania bd wspomagay wic procesy decyzyjne, dziki dostarczaniu rekomendacji w zakresie modyfikacji podejmowanych interwencji ukierunkowanych terytorialnie. Tworzy rwnie bd sieci wsppracy (KFT, RFT, KOT, ROT) i wymiany informacji midzy instytucjami dziaajcymi na rzecz rozwoju na szczeblu krajowym i regionalnym. W konsekwencji wprowadzane rozwizania powinny wprowadza warunki instytucjonalne i regulacyjne niezbdne dla waciwego ukierunkowania rozwoju w regionach, bd wiec pozytywnie wpywa na rozwj regionw. Konsultacje spoeczne Wraz z przekazaniem do uzgodnie midzyresortowych projekt zostanie przesany do zaopiniowania przez nastpujce podmioty: 1) marszakw wojewdztw; 2) Komisj Krajow NSZZ "Solidarno"; 3) Forum Zwizkw Zawodowych; 4) Oglnopolskie Porozumienie Zwizkw Zawodowych; 5) Polsk Konfederacj Pracodawcw Prywatnych Lewiatan; 6) Konfederacj Pracodawcw Polskich; 7) Business Center Club; 8) Zwizek Rzemiosa Polskiego; 9) Uni Miasteczek Polskich; 10) Zwizek Wojewdztw RP; 11) Zwizek Miast Polskich; 12) Zwizek Powiatw Polskich; 13) Zwizek Gmin Wiejskich RP; 14) Uni Metropolii Polskich; 15) Zwizek Powiatw Polskich; 16) Rad Gwn Szkolnictwa Wyszego; 17) Rad Dziaalnoci Poytku Publicznego; 18) Komisja Wsplna Rzdu i Samorzdu Terytorialnego

11