Zacznik do OSR Uwagi zgoszone przez w toku uzgodnie spoecznych do projektu Rozporzdzenia Rady Ministrw w sprawie wymaga bezpieczestwa

jdrowego i ochrony radiologicznej, jakie ma uwzgldnia projekt obiektu jdrowego 1. Uwagi zgoszone przez PGE EJ1 Sp. z o.o.

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera Uwaga oglna A take: 2 pkt 2 12 pkt 1 51 ust. 4 pkt 2

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi

do

1.

W zwizku z tym, e specjalistyczne sownictwo zwizane z technik reaktorow nie jest w Polsce wystarczajco ujednolicone, obecnie wydawane rozporzdzenia bd stanowi wzorzec lingwistyczny dla tej czci energetyki. Jednoczenie, szereg dzisiaj niezdefiniowanych wyrae naley do jzyka technicznego, fachowego, specyficznego dla energetyki jdrowej. Jzyk ten jest specyficzny dla tych, ktrzy projektuj, analiz, buduj i eksploatuj technologie jdrowe, przy czym polscy specjalici uywaj okrele, ktrych rozumienie nie jest jednakowe z racji ich przeoenia na jzyk polski z rnych dokumentw i rnych jzykw. Std te postulujemy, o ile to moliwe, wprowadzenie do sownika poj sformuowa jeszcze nie zdefiniowanych. W naszej ocenie w sposb znakomity uatwi to pniejsze stosowanie tych terminw. W tym zakresie zwracamy uwag szczeglnie na takie pojcia jak: 1) degradacja rdzenia reaktora i znaczca degradacja rdzenia (vs. stopienie rdzenia reaktora), 2) znaczca degradacja rdzenia, 3) degradacja elementw paliwowych (np. 52 ust. 2) i

W projekcie rozporzdzenia ujednolicono okrelenie uszkodze rdzenia podczas awarii powaniejszych ni projektowe przez konsekwentne uywanie pojcia degradacja rdzenia reaktora, ktre zastpio te pojcie uszkodzenia rdzenia reaktora uyte we wczeniejszych wersjach rozporzdzenia i jest te uywane przez ustaw Prawo atomowe. Pojcie uszkodzenie rdzenia jest stosowane m.in. w EUR i w innych dokumentach midzynarodowych, za degradacji rdzenia tylko w dokumentach MAEA jednake nie jest ono nigdzie zdefiniowane.

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi

do

znaczca degradacja elementw paliwowych, 4) degradacja paliwa jdrowego i znaczca degradacja paliwa jdrowego (np. 52 ust. 2, 52 ust. 3 pkt 1, 105 pkt 4), 5) podejcie zachowawcze, 6) element paliwowy i zestaw paliwowy, 7) paliwo jdrowe i materia paliwa jdrowego (czyli matryca paliwowa?). Ponadto, o ile w danym konkretnym przypadku, nie jest moliwe wprowadzenie jednoznacznej definicji (lub wskazania celu lub funkcji jakie pojcie ma peni), proponujemy rozway moliwo wprowadzenia wyjanie w Uzasadnieniu do przedmiotowego rozporzdzenia, w takiej formule, aby jednoznacznie mona byo interpretowa dane pojcie jako np. odpowiednik pojcia uywanego w dokumentach midzynarodowych (dla przykadu pojcie przewidywane stany przejciowe bez awaryjnego wyczenia reaktora stanowi odpowiednik ang. ATWS, czyli Anticipated transient without scram). 2. Uwaga oglna; 1 pkt 29 1 pkt 38 1 pkt 38 lit. b 2 pkt 2 3 pkt 1 lit. e 4 ust. 1 pkt 1 4 ust. 1 pkt 4 17 ust. 1 pkt 2 W tekcie pojawiaj si wyrazy awaria bez adnego dopisku, np. awaria projektowa lub rozpatrywana awaria. Wskazane byoby doprecyzowanie poszczeglnych zwrotw, bowiem nie zawsze z kontekstu mona to waciwie oceni.

Nie ma potrzeby definiowania poj degradacja elementw paliwowych lub znaczca degradacja, ktre take nie s zreszt definiowane w adnych dokumentach MAEA, zwaszcza, e procesy degradacji zostay wyspecyfikowane w tym paragrafie. Tym bardziej nie jest potrzebne definiowania pozostaych wymienionych tu poj, bo ich znaczenie jest zrozumiae dla specjalistw w dziedzinie inynierii reaktorowej. 1 pkt 29, 17 ust. 1 pkt 2: chodzi oglnie o awarie powodujce lub mogce spowodowa powstanie zagroenia radiacyjnego na zewntrz obiektu jdrowego, a jakie konkretnie awarie i jaki zasig zagroenia radiologicznego (a std wymiary strefy planowania awaryjnego) to dla konkretnego obiektu zalenie od rodzaju i charakterystyki obiektu (w szczeglnoci typu

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera 25 ust. 2 43 ust. 3 pkt 3

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi

do

reaktora) i lokalizacji okreli jego eksploatator w planie awaryjnym; zwracamy uwag, e take awarie projektowe mog powodowa zagroenie radiologiczne wok obiektu jdrowego wymagajce podjcia dziaa interwencyjnych zasadniczo na obszarze ograniczonego uytkowania terenu. 1 pkt 38, 1 pkt 38 lit. b, 4 ust. 1 pkt 1, 4 ust. 1 pkt 4, 43 ust. 3 pkt 3: wszelkie awarie jeli nie ma dodatkowego okrelenia, to tak zawsze naley rozumie. 2 pkt 2: jak okrelono w tym punkcie - chodzi o awarie bez znaczcej degradacji rdzenia reaktora, s to awarie projektowe i sekwencje zoone. 3 pkt 1 lit. e: jak wynika z kontekstu sformuowania tego punktu chodzi o awarie mogce powodowa zagroenie radiologiczne na zewntrz obiektu, czyli przekraczajce graniczne dawki dla normalnej eksploatacji okrelone w art. 36f ust. 2 pkt 1 ustawy.

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi

do

25 ust. 2: rodzaje awarii moliwych w tych stanach pracy zale od typu obiektu jdrowego, okreli je projektant obiektu. 3. 1 9 1 pkt 31 67 ust. 2 i inne miejsca w tekcie Proponujemy doprecyzowa pojcie obudowa bezpieczestwa, bd to jako odrbna definicja w 1, bd te poprzez podanie jej w rozdziale dotyczcym obudowy bezpieczestwa. Rozumiemy bowiem, e poprzez termin obudowa bezpieczestwa reaktora rozumie si pierwotn obudow bezpieczestwa reaktora oraz wtrn obudow bezpieczestwa reaktora cznie. Co prawda w 67 ust. 2 mowa jest o tym, e system obudowy bezpieczestwa reaktora obejmuje pierwotn obudow bezpieczestwa reaktora i wtrn obudowa bezpieczestwa reaktora, ale to nie oznacza e tworz one cznie obudow bezpieczestwa reaktora. Tworz tylko system obudowy bezpieczestwa reaktora. Dodatkowo zwracamy te uwag, e w 1 pkt 31 wystpuje pojcie (definicja) systemu obudowy bezpieczestwa. W naszej ocenie, dla jasnoci dokumentu, wydaje si niezbdne uszczegowienie tej kwestii (i uywanie jednolitej nomenklatury raz pojawia si sformuowanie obudowa bezpieczestwa reaktora, innym razem system obudowy bezpieczestwa reaktora). 4. 1 Naleaoby rozway wprowadzenie definicji rozporzdzenia w sprawie zakresu i sposobu analiz bezpieczestwa . Z uwagi na fakt, i rozporzdzenia przywoywane jest w treci projektu jedynie dwa razy, nie ma potrzeby wprowadzania definicji. Proponuje si wprowadzenie nowego punktu w 1 dotyczcego obudowy bezpieczestwa reaktora: obudowa bezpieczestwa pierwotna obudowa bezpieczestwa reaktora i wtrna obudowa bezpieczestwa reaktora cznie Dodano definicj obudowy bezpieczestwa reaktora w 1 pkt 15 projektu rozporzdzenia.

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera 1 pkt 8

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi

do

5.

Nie jest do koca zrozumiae, czy sformuowanie majcych istotne znaczenie dla bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej dotyczy systemw, elementw konstrukcji lub wyposaenia obiektu jdrowego czy te wartoci parametrw procesu technologicznego lub parametrw systemw, elementw? Proponujemy ewentualne stosownie do intencji. przeredagowanie zapisu

Dotychczasowe sformuowanie wydaje si by jednoznaczne. Chodzi o systemy, elementy konstrukcji lub wyposaenia obiektu jdrowego, ale nie uwaamy, e doprecyzowywanie jest tu konieczne. Pojcie to bdce odpowiednikiem angielskojzycznego pojcia systems, structures or components (SSC) important to safety jest wielokrotnie uywane w rozporzdzeniach oraz w ustawie Prawo atomowe. Zmieniono definicj kryterium pojedynczego uszkodzenia.

6.

1 pkt 11 w zw. z 1 pkt 17

W pkt 11 mowa jest o tym, e pojedyncze uszkodzenie nie skutkuje utrat zdolnoci systemu do wypeniania jego funkcji bezpieczestwa, za w pkt 17 definiujcym pojedyncze uszkodzenie pisze si, e to takie uszkodzenie, ktre powoduje utrat zdolnoci do wypeniania jego funkcji bezpieczestwa. Wskazane jest doprecyzowanie tych poj, tak by byy one spjne. Ze wzgldu na fakt, i system bezpieczestwa zosta zdefiniowany w pkt. 30, nie ma potrzeby zawierania w pkt. 13. sformuowania w postaci w razie wystpienia przewidywanych zdarze eksploatacyjnych lub warunkw awaryjnych. Proponuje zapis si nastpujcy

7.

1 pkt 13 w zw. z pkt. 30.

Zmieniono definicj :systemu bezpieczestwa.

13) nastawy systemw bezpieczestwa wartoci parametrw, przy ktrych systemy bezpieczestwa s automatycznie uruchamiane, w celu zapobieenia przekroczeniu limitw (granic)

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi

do

bezpieczestwa. 8. 1 pkt 15 Ze wzgldu na cel (funkcj) jak ma spenia ten system (ultimate heat sink), czyli nie tylko awaryjnie odprowadza ciepo, ale rwnie stanowi awaryjne rdo czynnika chodzcego, proponujemy zmieni to wyraenie na interwencyjne rdo chodzenia. Proponuje si zastpi termin ostateczne ujcie ciepa terminem interwencyjne rdo chodzenia. Uwaga nie zostaa uwzgldniona obecne sformuowanie jest poprawne i odpowiednie. Ultimimate heat sink moe ale nie musi by rdem czynnika chodzcego (w zamknitych obiegach chodzenia), za w rozporzdzeniu pojcie to jest uywane w znaczeniu ostatecznego odbiornika ciepa. Por. definicja z glosariusza bezpieczestwa MAEA 2007: A medium into which the transferred residual heat can always be accepted, even if all other means of removing the heat have been lost or are insufficient. 9. 1 pkt 16 Mowa jest tu o wytrzymaoci konstrukcji na graniczne parametry projektowe okrelone dla rozpatrywanych awarii. Czy ze wzgldu na fakt, i sformuowanie graniczne parametry projektowe jest zdefiniowane w pkt 8 tego paragrafu, konieczne jest dopisywanie w tym punkcie, e s one okrelone dla rozpatrywanych awarii. Dodatkowo zwracamy uwag, e w definicji granicznych parametrw projektowych mowa jest e s one okrelone nie tylko dla rozpatrywanych awarii, ale rwnie dla stanw Proponuje zapis: si nastpujcy W ocenie projektodawcw jest to potrzebne, gdy sformuowanie rozpatrywanych awarii okrela klasy awarii na jakie musi zosta zaprojektowana pierwotna obudowa bezpieczestwa. Jest oczywiste, e musi ona wytrzymywa te parametry stanw eksploatacyjnych, ale

16) pierwotna obudowa bezpieczestwa reaktora szczeln konstrukcj zaprojektowan na wytrzymywanie granicznych parametrw projektowych.

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi

do

eksploatacyjnych.

tu chodzi o obwiedni (envelope) parametrw projektowych. Proponuje zapis: si nastpujcy Nie uwzgldniono propozycji. W opinii projektodawcw definicja zaproponowana w projekcie rozporzdzenia jest dostatecznie precyzyjna.

10.

1 pkt 18

Istot stanu jednostki jdrowej opisanego w tym punkcie jest moliwo wystpienia awarii spowodowana faktem niezadziaania, pomimo zaistnienia takiej koniecznoci, systemu awaryjnego wyczenia reaktora (ang. ATWS). Propozycja przeredagowania zrozumieniem. zapisu zgodnie z takim

18) przewidywany stan przejciowy bez awaryjnego wyczenia reaktora awari nalec do sekwencji zoonych, mogc zaistnie, gdy po wystpieniu przewidywanego zdarzenia eksploatacyjnego zawodz systemy wyczenia reaktora poprzez wprowadzenie do rdzenia reaktora prtw bezpieczestwa; Proponuje tre: si nastpujc

11.

1 pkt 21

Proponujemy, by sformuowanie niektre ciki awarie zostao zastpione sformuowaniem z rozporzdzenia w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania analiz bezpieczestwa (Zacznik nr 1 str. 19 oraz Zacznik nr 2 - pkt 7.2.3.3.1.2, str.27), tj. cikie awarie bez uszkodzenia obudowy bezpieczestwa reaktora.

Uwaga zostaa uwzgldniona.

21) rozszerzone warunki projektowe zbir sekwencji awarii powaniejszych ni awarie projektowe, przy ktrych uwolnienia substancji promieniotwrczych mieszcz si w akceptowalnych granicach, uwzgldniony w projekcie obiektu jdrowego z zastosowaniem analizy (metodologii) opartej na

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi

do

najlepszym oszacowaniu, obejmujcy sekwencje zoone oraz cikie awarie bez uszkodzenia obudowy bezpieczestwa reaktora. 12. 1 pkt 23 W pkt. tym mowa jest o stopieniu rdzenia. Czy nie powinno to zosta zdefiniowane? Patrz take uwagi oglne. Termin stopienie rdzenia jest terminem uywanym w art. 36c ust. 2 ustawy Prawo atomowe, wobec czego nie moe by definiowany w projekcie rozporzdzenia. Proponuje zapis: si nastpujcy Przeformuowano definicj.

13.

1 pkt 29

Sugestia poprawy szyku zdania oraz zastpienia sowa spoeczestwa sowem ludnoci, ktre jest uywane w Prawie atomowym w kontekcie ochrony radiologicznej oraz w rozporzdzeniu w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania analiz bezpieczestwa

celem uniknicia lub znaczcego ograniczenia radiologicznych skutkw awarii dla zdrowia ludnoci; Proponuje zapis: si nastpujcy Przeformuowano definicj.

14.

1 pkt 34

Sugestia przeformuowania definicji urzdzenia poruszajcego zgodnie z nazewnictwem fizycznym.

34) urzdzenie poruszajce urzdzenie, ktre na sygna sterujcy od urzdzenia uruchamiajcego wykonuje prac mechaniczn, w szczeglnoci silnik elektryczny, siownik elektromagnetyczny lub pneumatyczny;

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera 2 pkt 2 vs. 1 pkt 23 10 pkt 1 12 pkt 1 51 ust. 4 pkt 2 52 ust. 3 pkt 1 3 pkt 1 lit. a 4 ust. 2 pkt 4

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi

do

15.

Wskazane jest doprecyzowanie sformuowania bez znaczcej degradacji rdzenia reaktora, take w kontekcie zapisu z 1 pkt 23, gdzie mowa jest o stopieniu rdzenia, ewentualnie wyjanienia wymagaj rnice pomidzy tymi pojciami. Uwaga dotyczy take terminu znaczca degradacja paliwa jdrowego.

Pojcie znaczca degradacja rdzenia zostao uyte w nowelizacji Prawo atomowe w definicji cika awaria zgodnie z nomenklatur MAEA: Accident conditions more severe than a design basis accident and involving significant core degradation.. Uwaga zostaa uwzgldniona. Uwaga nie zostaa uwzgldniona. Dotychczasowa propozycja jest spjna z innymi projektami rozporzdze. Przeformuowano przepisu. brzmienie

16.

Uwaga redakcyjna zamiast wyrazu uszkodzeniem powinno by uszkodzeniom. Proponuje ludzkich. si zastpi wyraz czowieka wyrazem

17.

18.

5 ust. 2

Wskazane jest doprecyzowanie tego ustpu i wyjanienie, czy chodzi o to, e dany kolejny poziom bezpieczestwa uruchamia si gdy wczeniejszy zawiedzie? Proponuje si usunicie sformuowania w wyniku uszkodzenia lub niesprawnoci, bowiem poziomy bezpieczestwa nie mog ulec uszkodzeniu lub niesprawnoci.

19.

7 ust. 2 pkt 2 lit. a

W literze tej mowa jest o biernych systemach bezpieczestwa. Sformuowanie to nie zostao w dokumencie zdefiniowane. Wymaga to uzupenienia. Zwracamy uwag, e zdefiniowano pojcie elementu biernego, a nie biernych systemw.

Uwaga nie uwzgldniona.

zostaa

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera 9

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi

do

20.

Co oznacza sformuowanie stany awaryjne? Czy chodzi o rozpatrywane awarie? Uwaga redakcyjna. Nie dugookresowe a dugoterminowe dziaania interwencyjne (zgodnie z terminologi 1 pkt 3). Proponujemy zapis: nastpujcy

Uwaga zostaa uwzgldniona. Przepis zosta przeformuowany. Uwaga zostaa uwzgldniona.

21.

9 pkt 2 lit. c

c) dugoterminowych dziaa interwencyjnych poza granicami obszaru ograniczonego uytkowania obiektu jdrowego. 22. 10 pkt 3 32 ust. 1 Wskazane jest doprecyzowanie, co oznacza sformuowanie sekwencje awaryjne. Uwaga nie zostaa uwzgldniona. Pojcie sekwencji awaryjnych jest jednoznaczne, powszechnie zrozumiae dla specjalistw z zakresu energetyki jdrowej oraz bjior. Proponujemy zapis: nastpujcy Uwaga zostaa uwzgldniona.

23.

17 ust. 1 pkt 2

Uwaga redakcyjna. Zamiast spoeczestwa proponujemy populacji.

2) mogce mie wpyw na dziaania interwencyjne i ocen ryzyka dla poszczeglnych osb z ogu ludnoci i populacji jako caoci w razie awarii, takie jak:. 24. 19 ust. 1 Wskazane jest doprecyzowanie, co oznacza sformuowanie sekwencji zdarze oraz sformuowanie wytrzyma. Proponujemy zapis: nastpujcy Uwaga nie uwzgldniona. zostaa

10

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi

do

In fine wskazane jest zastpienie sformuowania postulowane zdarzenia inicjujce sformuowaniem sekwencje zdarze.

1. Systemy oraz elementy konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego majce istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej projektuje si w oparciu o reprezentatywne sekwencje zdarze, grupujce postulowane zdarzenia inicjujce, tak, eby byy one w stanie wytrzyma z wystarczajc niezawodnoci sekwencje zdarze..

Okrelenie sekwencje zdarze jest powszechnie uywane w literaturze fachowej i jest zrozumiae dla specjalistw. Wytrzyma oznacza nie ulec uszkodzeniu i dalej wypenia przewidziane w projekcie funkcje bezpieczestwa. Chodzi o postulowane zdarzenia inicjujce a nie sekwencje zdarze. Intencja bya taka, e naley uwzgldni jednoczesne oddziaywanie na wicej ni jeden blok (niekoniecznie na wszystkie, bo to moe by fizycznie wykluczone). Dla jednoznacznoci Sformuowanie zostao doprecyzowane w taki wanie sposb.

25.

19 ust. 3

Proponuje si zastpi wyraz kilka wyrazem wszystkie jdrowe bloki energetyczne (o ile taka bya intencja).

26.

21 ust. 2

W ustpie tym, przy projektowaniu obiektu jdrowego, wymaga si uwzgldnienia m.in. czynnika wykluczajcego pkt 3 z 5 rozporzdzenia lokalizacyjnego. Czynnik ten jest, zgodnie z rozporzdzeniem lokalizacyjnym, definitywnie wykluczajcy jakiekolwiek projektowanie obiektu jdrowego. Z tego wzgldu wskazanie jest usunicie odniesienia si do tego punktu (w przypadku identyfikacji tego czynnika na etapie bada lokalizacyjnych, nie bdzie si prowadzi

Proponuje zapis:

si

nastpujcy

2. Przy projektowaniu obiektu jdrowego na zdarzenia sejsmiczne uwzgldnia si odpowiednio czynniki, o ktrych mowa w 2 pkt 1-3 i 9 oraz kryteria, o ktrych mowa

Uwaga niezrozumiaa a konstatacja nieprawidowa, prawdopodobnie wynikajca z niezrozumienia istoty sejsmicznego kryterium wykluczajcego, bo chyba raczej autor tej uwagi nie uwaa, e musimy w Polsce budowa EJ na terenach, na

11

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi i 4-7

do

procesu projektowego dla danej lokalizacji).

w 5 pkt 1-2 rozporzdzenia lokalizacyjnego..

ktrych magnituda wstrzsw sejsmicznych moe przekroczy 8 stopni w skali EMS-98? Uwaga zostaa uwzgldniona.

27.

22 ust. 1

Uwaga redakcyjna. Zamiast przekroczeniu powinno by przekroczenia. Proponujemy usun przedmiotowy ustp, ze wzgldu na fakt, i samo rozporzdzenie lokalizacyjne okrela rda pochodzenia danych dla bada lokalizacyjnych i rodowiskowych. Ze wzgldu na fakt, i awarie projektowe i rozszerzone warunki projektowe zostay ju zdefiniowane cznie jako rozpatrywane awarie, naley posugiwa si tym terminem w tytule tego rozdziau. Proponuje si zastpi sformuowanie z zachowaniem sformuowaniem bez przekroczenia. Proponuje si wykrelenie pracy i dodanie po wyrazie stanach wyrazw obiektu jdrowego. Proponuje si zmieni sformuowanie na niskiej mocy na wyraenie z nisk moc.

Proponuje si wpisa zamiast przekroczeniu wyraz przekroczenia.

28.

23 ust. 4

Uwaga zostaa uwzgldniona.

29.

Rozdzia 3, tytu

Proponujemy zapis:

nastpujcy oraz

Uwaga zostaa uwzgldniona.

Stany eksploatacyjne rozpatrywane awarie.

30.

25 ust. 1 25 ust. 2

Uwaga zostaa uwzgldniona. Proponuje zapis si nastpujcy Uwaga czciowo uwzgldniona. Przepis zosta przeformuowany.

31.

2. Projekt obiektu jdrowego uwzgldnia, poprzez okrelenie ogranicze dotyczcych dopuszczalnej niedyspozycyjnoci systemw bezpieczestwa, moliwo wystpienia awarii w stanach obiektu jdrowego pracy z nisk moc i przy wyczeniu

12

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi

do

reaktora, w szczeglnoci takich jak uruchamianie, przeadunek paliwa, naprawy i modernizacja.. 32. 25 ust. 3 pkt 7 niniejszego rozporzdzania w zw. z Zacznikiem nr 2 pkt 6.3 i 6.4 projektu rozporzdzenia w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania analiz bezpieczestwa W punkcie tym mowa jest o zadziaaniu systemw zabezpiecze i innych systemw bezpieczestwa, natomiast w Zaczniku nr 2 pkt 6.3 i 6.4 projektu rozporzdzenia w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania analiz bezpieczestwa mowa jest odpowiednio o systemach bezpieczestwa i systemach pomiarw i sterowania w skad, ktrych wchodz systemy zabezpiecze. A zatem, systemy bezpieczestwa nie stanowi czci systemw zabezpiecze. Proponujemy zastpi sformuowanie i innych systemw bezpieczestwa sformuowaniem oraz systemw bezpieczestwa. Proponujemy zapis: nastpujcy Uwaga nie uwzgldniona. zostaa

7) czasy zadziaania systemw zabezpiecze oraz systemw bezpieczestwa obiektu jdrowego w przypadku odchyle od okrelonych ogranicze i warunkw eksploatacji obiektu jdrowego.

Sformuowania s poprawne: oglnie systemy zabezpiecze s elementami systemu pomiarw i sterowania obiektu jdrowego, a cz z nich (jak system zabezpiecze reaktora) naley do systemw bezpieczestwa. Nie ma te potrzeby zmiany zapisu w 25 ust. 3 pkt 7, bo aparatura pomiarowa zwizana z systemami zabezpiecze stanowi ich cz. W najnowszej wersji dokumentu MAEA DS414 (SSR 2/1), w pkt 5.44 jest nastpujce sformuowanie: (7) action statements, including completion times for actions in response to deviations from the operational limits and conditions., jest ono jednak niezbyt precyzyjne.

33.

26

Zasadne jest doprecyzowanie sformuowania w zakresie wytrzymania przez obiekt jdrowy awarii projektowych.

Uwaga uwzgldniona.

czciowo

13

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi

do

Proponuje si wykrelenie wyrazu dopuszczalnych przy dawkach granicznych (dawka graniczna sama w sobie jest dopuszczalna). Wydaje si za niezbdne doprecyzowanie kwestii okrelania katalogu przewidywanych zdarze inicjujcych (w tym ewentualnego odwoania do rozporzdzenia w sprawie analiz bezpieczestwa). Proponuje si zastpi wyraz katalog wyraeniem wykaz odpowiednio do rozporzdzenia w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania analiz bezpieczestwa

Wytrzyma oznacza nie ulec uszkodzeniu i dalej wypenia przewidziane w projekcie funkcje bezpieczestwa (analogiczna uwaga jest w pkt 25). Propozycj usunicia dopuszczalnych przyjmujemy, jest faktycznie zbdne. sowa ono

Do przepisw rozporzdzenia ws. analiz bezpieczestwa dotyczcych ustalania katalogu PZI podano odwoania w 15 i 16 ust. 1, w tym miejscu takie odwoanie jest wic zbdne. Ponadto, sowo katalog uwaamy tu za odpowiedniejsze ni wykaz. 34. 29 ust. 2 Wskazane jest doprecyzowanie sformuowania skrajne scenariusze awaryjne oraz sformuowania stopienia rdzenia (patrz uwaga oglna). Proponuje si zastpienie wyraenia podczas pracy sformuowaniem w stanach. Modernizacja, naprawa, czy przeadunek paliwa to nie s stany pracy obiektu jdrowego. Proponuje si zapis: 6) niekontrolowany spadek poziomu wody podczas pracy w stanach obiektu jdrowego z obnionym poziomem wody, w szczeglnoci w czasie naprawy, modernizacji lub przeadunku paliwa w reaktorze.. Uwaga czciowo uwzgldniona. Przepis zosta przeformuowany. Uwaga czciowo uwzgldniona. Przepis zosta przeformuowany.

35.

30 ust. 1 pkt 6

14

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera 31 pkt 2 32 ust. 1

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi

do

36.

Wskazane jest doprecyzowanie sformuowania o degradacji rdzenia (patrz uwaga oglna). Po wyraeniu pierwotn obudow bezpieczestwa proponuje si dopisanie wyrazu reaktora zgodnie z definicj z 1. Proponuje si zapis: 1. Projekt elektrowni jdrowej oraz reaktora badawczego uwzgldnia sekwencje awaryjne z ominiciem obudowy bezpieczestwa, nawet bez stopienia paliwa, lecz mogce prowadzi do bezporedniego uwolnienia substancji promieniotwrczych poza pierwotn obudow bezpieczestwa reaktora, poprzez zastosowanie nastpujcych rozwiza:. Proponuje zapis: si nastpujcy

Patrz stanowisko do uwagi nr 1. Uwaga zostaa uwzgldniona.

37.

38.

32 ust. 3 pkt 2 lit. a

Sugestia zastpienia sowa wytrysku sowem wyrzutu.

Uwaga zostaa uwzgldniona.

a) wyrzutu materiau stopionego rdzenia oraz bezporedniego grzania pierwotnej obudowy bezpieczestwa lub 39. 32 ust. 3 pkt 2 lit. b Proponujemy doprecyzowa kwesti energii, dopisanie po tym wyrazie, wyrazu kinetycznej. poprzez Proponuje si zapis: b) powstania odamkw o wysokiej energii kinetycznej mogcych zagrozi integralnoci pierwotnej obudowy bezpieczestwa Uwaga nie zostaa uwzgldniona, gdy odamki te maj zwykle nie tylko wysok energi kinetyczn ale te wewntrzn, odpowiednie jest wic oglniejsze

15

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi sformuowanie.

do

reaktora. 40. 33 pkt 1 Proponujemy doprecyzowa, e obudow bezpieczestwa reaktora. chodzi o pierwotn Proponuje si zapis: 1) rdze reaktora pozostaje chodzony lub pierwotna obudowa bezpieczestwa reaktora pozostaje nienaruszona;. Proponuje si brzmienia na: zmian

Uwaga zostaa uwzgldniona.

41.

36 i 1 pkt 26

Proponuje si doprecyzowanie tych punktw zgodnie z propozycj jak w kolumnie obok.

Uwaga nie uwzgldniona.

zostaa

Systemy oraz elementy wyposaenia obiektu jdrowego majce istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej projektuje si tak, eby w razie uszkodzenia obiekt przechodzi samoczynnie w stan bezpieczny po uszkodzeniu.. 42. 40 ust. 1 pkt 1 Proponuje si usunicie sformuowania na mocy. Proponuje zapis: si nastpujcy obiektu

Propozycj doprecyzowania odrzucamy jest ona bdna i zbyt daleko idca, wymg ten (fail-safe) dotyczy systemw i wyposaenia istotnego dla zapewnienia bjior.

Uwaga nie uwzgldniona.

zostaa

1) podczas pracy jdrowego -

Obecne sformuowanie jest jednoznaczne i jest ono powszechnie uywane w literaturze fachowej. Uwaga czciowo uwzgldniona. Przepis zosta

43.

41

Proponuje si wykrelenie sformuowania w tym przed warunkom rodowiskowym. Nie s one bowiem skutkiem starzenia, o ktrym mowa wczeniej w przedmiotowym

Proponuje zmian:

si

nastpujc

16

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi przeformuowany.

do

akapicie. Dodatkowo proponuje si podzieli akapit na dwie czci propozycja w kolumnie obok.

41. W projekcie obiektu jdrowego wskazuje si systemy oraz elementy konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego majce istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej. Inwestor ma obowizek wykaza, i wskazane systemy oraz elementy konstrukcji i wyposaenia zostay poddane badaniom kwalifikacyjnym, przeprowadzanym, celem potwierdzenia, e przez cay przewidziany w projekcie obiektu jdrowego okres ich uytkowania bd one zdolne do wykonywania swoich funkcji, podlegajc starzeniu, w tym warunkom rodowiskowym, w szczeglnoci takim jak drgania, temperatura, cinienie, uderzenie strumienia pynu lub odamkw, zakcenia elektromagnetyczne, napromienienie, zalanie, wilgotno, oraz wszelkie moliwe kombinacje tych czynnikw, wystpujcych w czasie, gdy dziaanie tych systemw oraz elementw

17

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi

do

konstrukcji i wyposaenia bdzie niezbdne. 44. 42 pkt 1 Proponuje si wykrelenie wyrazu starzenia wystpujcego po wyrazie mechanizmy. Wyraz starzenie wystpuje bowiem dalej w tekcie. Proponuje si zastpi wyraz jego na te zgodnie z intencj ustpu, chodzi o czas na dziaania. Proponuje si zastpi wyraz dla sformuowaniem ze wzgldu na. Uwaga redakcyjna. Propozycja przeredagowania tekstu propozycja w kolumnie obok. Proponuje si nastpujcych zapis: b) umoliwiajcych okrelenie prawidowych inicjowanych przez operatora obiektu jdrowego dziaa, ktre naley podj, dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej 48. 45 Obecny zapis wyklucza moliwo nieuporzdkowanego (np. jednoczesnego lub w dowolnej kolejnoci) wyczenia reaktorw. Proponuje zapis: si nastpujcy Uwaga nie uwzgldniona. zostaa Uwaga zostaa uwzgldniona.

45.

43 ust. 2 44 pkt 2 44 pkt 2 lit. b

Uwaga zostaa uwzgldniona. Uwaga zostaa uwzgldniona. Uwaga zostaa uwzgldniona.

46.

47.

dla pozostaych reaktorw bdzie zapewniona moliwo ich wyczenia

Nie chodzi tu bynajmniej o wyczanie reaktorw w kolejnoci od pierwszego do ostatniego, lecz dokonanie wyczenia kadego z nich w uporzdkowany (tj. wg. okrelonej procedury) sposb.

18

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera 45

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi

do

49.

Zamiast wyrazu wychodzenia proponujemy schodzenia.

Uwaga nie zostaa uwzgldniona obecne sformuowanie jest waciwe. Proponuje brzmienie: si nastpujce Uwaga nie uwzgldniona. zostaa

50.

49

Proponujemy zastpi sformuowanie oddziaywanie wyrazem wspprac.

wzajemne

Dodatkowo, dla bezpiecznej pracy elektrowni jdrowej, oprcz zapewnienia dostpu do sieci zasilajcych, kluczowy jest dostp do sieci odbiorczych, zapewniajcych niezakcony odbir energii elektrycznej produkowanej przez elektrowni, co pozwala na ograniczenie do minimum waha mocy reaktora. Propozycja dopisku w kolumnie obok.

49. Projekt elektrowni jdrowej uwzgldnia jej wzajemne oddziaywanie wspprac z sieci elektroenergetyczn, wczajc niezaleno i liczb linii energetycznych doprowadzonych do elektrowni jdrowej, moliwe wahania i przewidywane zakcenia napi i czstotliwoci sieci oraz awarie systemowe, z punktu widzenia zapewnienia wymaganej niezawodnoci: zasilania elektrycznego systemw elektrowni jdrowej istotnych dla bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej, - wyprowadzenia mocy elektrowni jdrowej.. z

Obecne sformuowanie jest waciwe, gdy obiekt oddziaywuje na sie a sie na obiekt. Waciwa wsppraca z systemem przesyowym ma wprawdzie pewne znaczenie dla bezpieczestwa (minimalizacja zakce i awaryjnych wycze bloku), jednake ukad wyprowadzenia mocy (w przeciwiestwie do ukadu rezerwowego zasilania potrzeb wasnych z sieci zewntrznej) nie naley do systemw istotnych dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego (podobnie jak turbozesp). Tak wic wystarczy tu sformuowanie, ktre jest na pocztku tego paragrafu: Projekt elektrowni jdrowej uwzgldnia jej wzajemne oddziaywanie z sieci elektroenergetyczn.

19

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera 51 ust. 3 55 ust. 1 56 ust. 2 (take uwaga nr 45 w zestawieniu PAA szczegowych uwag PGE)

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi

do

51.

Zasadne jest doprecyzowanie sformuowania o zdarzeniach zewntrznych. Czy chodzi tu o zewntrzne PZI? Wskazane jest doprecyzowanie moliwoci utrzymywania stanu podkrytycznoci reaktora nawet w warunkach najbardziej reaktywnego rdzenia reaktora. Zgodnie z NS-R1, 6.13, na ktre powouje si PAA, chodzi o utrzymanie warunkw pozwalajcych na szybkie wyczenie reaktora bdcego w stanie nawet najwikszej reaktywnoci. Proponuje zmiany: si nastpujce

Uwaga zostaa uwzgldniona. Przepisy przeformuowane. zostay

52.

55. 1. W projekcie elektrowni jdrowej oraz reaktora badawczego przewiduje si rodki techniczne zapewniajce moliwo wyczenia reaktora we wszystkich stanach eksploatacyjnych i w warunkach awaryjnych, nawet w warunkach najbardziej reaktywnego rdzenia reaktora.. 56. 2. Co najmniej jeden z systemw, o ktrych mowa w ust. 1, jest zdolny do samodzielnego, szybkiego wprowadzenia reaktora w stan podkrytyczny ze stanw eksploatacyjnych i w warunkach awaryjnych, nawet w warunkach najbardziej reaktywnego rdzenia reaktora, a take do utrzymywania reaktora w stanie podkrytycznym z odpowiednim zapasem i z du niezawodnoci, przy zaoeniu pojedynczego

20

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi

do

uszkodzenia.. 53. 55 ust. 2 Proponujemy sformuowanie zapas wyczenia zastpi pojciem deficyt reaktywnoci. Uwaga nie uwzgldniona. zostaa

Odrzucamy propozycj modyfikacji jako bdn (chodzi tu o shutdown margin). 54. 58 ust. 1 Proponuje si zastpienie sformuowania takich jak sformuowaniem w szczeglnoci. Dotychczasowe sformuowanie zamyka list parametrw, a przecie mog by inne. Proponuje si zapis: 1. Elementy skadowe obiegu chodzenia reaktora zawierajce chodziwo reaktora, takie jak w szczeglnoci zbiornik cinieniowy reaktora lub kanay cinieniowe, rurocigi, armatura, osprzt, pompy, dmuchawy i wymienniki ciepa, wraz z ich elementami mocujcymi i konstrukcjami wsporczymi, projektuje si w taki sposb, eby wytrzymyway one obcienia statyczne i dynamiczne oczekiwane we wszystkich stanach eksploatacyjnych i podczas awarii projektowych. Materiay stosowane do wytwarzania tych elementw skadowych dobiera si tak, eby zminimalizowa aktywacj materiau.. Przepis przeformuowano.

21

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera 60 ust. 2

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi nastpujcy

do

55.

Sugestia poprawy interpunkcji.

Proponuje zapis:

si

Uwaga zostaa uwzgldniona.

2. W projekcie elektrowni jdrowej oraz reaktora badawczego zapewnia si, i wskaniki integralnoci granicy cinieniowej obiegu chodzenia reaktora, takie jak przecieki, podlegaj monitorowaniu, ktrego wynik uwzgldnia si przy okrelaniu rodzaju i zakresu kontroli niezbdnych dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego. 56. 61 ust. 3 Proponuje si wykrelenie wyrazu co i modyfikacj wyrazu zapewnia na zapewniajcym. Proponuje si zapis: 3. Wydajno wyposaenia, o ktrym mowa w ust. 2, okrela si na podstawie granicznych parametrw projektowych paliwa jdrowego dotyczcych akceptowalnych nieszczelnoci koszulek paliwowych z okrelonym zapasem, co zapewniajcym, e obiekt jdrowy moe by eksploatowany przy poziomie aktywnoci w obiegu chodzenia reaktora tak niskim, jaki w praktyce mona rozsdnie osign, a take, e uwolnienia substancji promieniotwrczych s Uwaga zostaa uwzgldniona.

22

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi

do

najnisze jak to rozsdnie osigalne i mieszcz si w dopuszczalnych granicach.. 57. 68 ust. 1 pkt 3 Proponuje si nada nowe nastpujce brzmienie pkt 3: wewntrzne i zewntrzne PZI, o ktrych mowa w rozporzdzeniu w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania analiz bezpieczestwa . Proponuje si zapis: 3) wewntrzne i zewntrzne PZI, o ktrych mowa w rozporzdzeniu w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania analiz bezpieczestwa. Uwaga czciowo uwzgldniona. Projekt zosta przeformuowany.

58.

69 pkt 2 lit. a 72

Uwaga redakcyjna. Niepotrzebny wyraz jego na kocu lit. a. Sugestia poprawy szyku zdania. Proponuje zapis: si nastpujcy

Uwaga zostaa uwzgldniona. Uwaga zostaa uwzgldniona.

59.

72. Rozwizania projektowe elektrowni jdrowej oraz reaktora badawczego zapewniaj moliwo prowadzenia okresowych prb zdolnoci armatury odcinajcej obudowy bezpieczestwa reaktora 60. 95 Uwaga redakcyjna zamiast postulowanych powinno by rozpatrywanych awarii. awarii Proponuje si zamieni sformuowanie postulowanych awarii na rozpatrywanych awarii. Proponuje si podzieli ust. 2 na dwa ustpy: nowy ust. 2 i Uwaga zostaa uwzgldniona.

61.

99 ust. 2

1. Wymagania postawione wewntrznie sprzeczne.

99

ust.

Przepis zosta przeformuowany, tak by jego

23

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi

do

W projekcie Rozporzdzenia wymaga si zapewnienia zasilania systemw i elementw wyposaenia istotnych dla bezpieczestwa jdrowego obiektu przez co najmniej 72 godziny podczas i po rozpatrywanych awariach, czyli rwnie w warunkach i po zdarzeniach, ktre mog doprowadzi do braku monoci zapewnienia takiego zasilania. Dowiadczenia Fukushimy wskazuj, e do sekwencji zoonych, skadajcych si na rozpatrywane awarie, naley zalicza sekwencj zdarze polegajc na wyczeniu turbogeneratora, zaniku zasilania zewntrznego, zaniku zasilania z awaryjnych rde AC i zaniku zasilania DC. Naszym zdaniem, zasadne jest narzucenie wymagania zrnicowania wewntrznych rde zasilania awaryjnego na gwne i rezerwowe. W zwizku z powyszym proponuje si przyj w Rozporzdzeniu projektowym wymagania zgodne z dokumentem EUR (Volume 2, Chapter 1, Revision C, State 10, April 2001, section 2.1-4.3.2, str. 42), z uwzgldnieniem skutkw wynikajcych ze stosowania pojcia Station Black Out (uwzgldniajc rwnie zdefiniowanie nowo wprowadzonych poj), zamiast pojcia rozpatrywane awarie. 2. W zakresie pracy akumulatorw wymagania postawione w 99 ust. 2 s ostrzejsze ni wymagania okrelone dokumencie EUR. Zgodnie z rozdziaem 2.1-6.7.4 EUR, od baterii akumulatorw wymaga si zapewnienia zasilania bez doadowania przez okres 2 godzin pracy w warunkach normalnej eksploatacji, po

ust. 3 o nastpujcej treci: "2. W razie utraty zasilania zewntrznego prdem przemiennym wewntrzne rda zasilania elektrycznego obiektu jdrowego zapewniaj zasilanie systemw i elementw wyposaenia istotnych dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej przez co najmniej 72 godziny w stanach eksploatacyjnych i stanach [Station Black Out]. "3. W razie utraty zasilania prdem przemiennym baterie akumulatorw zasilajcych systemy i elementy wyposaenia wypeniajce najwaniejsze funkcje bezpieczestwa maj pojemno wystarczajc na co najmniej 2 godziny pracy bez doadowania podczas i po przewidywanych zdarzeniach eksploatacyjnych i awariach projektowych".

brzmienie uwzgldniao najnowsze dowiadczenia z awarii w Fukushimie. Wymg w zakresie zasilania z baterii akumulatorw jest rzeczywicie ostrzejszy ni w EUR (Revision C, z 2001r.) lecz jest on uzasadniony wzgldami zapewnienia bezpieczestwa, w szczeglnoci w kontekcie dowiadcze z awarii w Fukushimie (w razie cakowitej utraty zasilania ze rde prdu przemiennego czyli SBO). Nie zgadzamy si na jego zagodzenie. Aktualnie prowadzony jest przegld wymaga bezpieczestwa MAEA oraz tzw. stress testw EJ w UE (peer review), w pracach tych bior take udzia eksperci z PAA. W wyniku tych prac, w przepisach midzynarodowych i krajowych zostan prawdopodobnie wprowadzone nowe, ostrzejsze wymagania bezpieczestwa aby zapewni bezpieczestwo wanie w razie SBO, a take zapobiec utracie ostatecznego

24

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi

do

przewidywanych zdarzeniach eksploatacyjnych i po awariach projektowych (Design Basis Conditions DBC). Wymaganie EUR nie obejmuje rozszerzonych warunkw projektowych. W projekcie Rozporzdzenia wymaga si od akumulatorw zapewnienia 2 godzin pracy w stanach eksploatacyjnych oraz podczas i po rozpatrywanych awariach.

ujcia ciepa (ultimate heat sink - UHS). Ze wstpnego przegldu wynikw stress testw wynika, e nawet w przypadku stosunkowo starych EJ (II. generacji) mona zapewni znacznie dusze okresy autonomii elektrowni (tj. zapewnienia zasilania elektrycznego ze rde wewntrznych): z baterii akumulatorw przez kilkanacie godzin, a z generatorw dieslowskich przez kilka tygodni. Wymagania zawarte w 99 ust. 2 nie s bynajmniej wewntrznie sprzeczne, zarzut ten jest bezpodstawny. SBO to cakowity zanik zasilania EJ ze wszystkich etatowych rde prdu przemiennego, w szczeglnoci wg. EUR (2.1.4.3.2): SBO is taken to mean Loss Of Off-site Power (LOOP), plus turbine-generator trip, plus failure of the main on-site emergency AC electrical

25

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi supply.

do

Cakowicie bdny jest komentarz uzasadniajcy rzekom niespjno wymaga dotyczcych zasilania elektrycznego: Poniewa w projekcie Rozporzdzenia nie operuje si pojciem Station Black Out SBO, analogicznym do pojcia uywanego w dokumencie EUR, dlatego w obecnym brzmieniu 99 ust. 2 projektu Rozporzdzenia wymaga si zapewnienia zasilania systemw i elementw wyposaenia istotnych dla bezpieczestwa jdrowego obiektu przez co najmniej 72 godziny w warunkach, ktre mog doprowadzi do braku monoci zapewnienia takiego zasilania. Nie jest prawd, e w rozporzdzeniu nie operuje si pojciem Station Black Out SBO bo jest to jedno z wymaganych do uwzgldnienia sekwencji zoonych: cakowity zanik zasilania elektrycznego prdem przemiennym ( 30 ust. 1 pkt 2), wymg ten jest

26

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi

do

ponadto bezwzgldny (niezalenie od prawdopodobiestwa wystpienia SBO). Przede wszystkim po to stawiamy wymagania bezpieczestwa aby do adnej awarii nie doszo, w szczeglnoci do SBO. Tym niemniej zakada si, e SBO moe jednak wystpi, pomimo zastosowanych rodkw bezpieczestwa. Zwracamy te uwag, e wymg zawarty w 99 ust. 2 dotyczy zasilania systemw i wyposaenia EJ istotnych dla bezpieczestwa tylko z wewntrznych rde. W zakresie zasilania prdem przemiennym jest on zgodny z EUR sec. 2.1.6.7.4, za jest ostrzejszy w odniesieniu do zasilania z baterii akumulatorw (jak napisano powyej). 62. 108 ust. 1 117 ust. 2 pkt 4 Uwaga redakcyjna. Zamiast w obiekcie proponujemy zapis dla obiektu jdrowego. jdrowym Proponuje si zapis: 4) wentylowania pomieszcze zawierajcych gazy obojtne Uwaga zostaa uwzgldniona. Uwaga nie uwzgldniona. Chodzi o zostaa zapewnienie

63.

Sugestia zawenia do gazw szkodliwych, gdy pojcie gazy obojtne okrela takie gazy jak azot (gwny skadnik atmosfery).

27

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi

do

lub szkodliwe..

waciwych warunkw atmosfery tych pomieszcze przy zawartoci 100% azotu lub dwutlenku wgla nie ma czym oddycha. Por. analogiczny wymg w najnowszej wersji dokumentu MAEA DS414 (SSR 2/1), 6.48: 4) to ventilate rooms containing inert gases or noxious gases without impairing the capability to control radioactive effluents;.

64.

117 ust. 3

W par. 15 pkt 4 Rozporzdzenia RM w sprawie szczegowych warunkw pracy ze rdami promieniowania jonizujcego (z dn. 12.07.2006) okrela si (dla pracowni izotopowej), i przepyw powietrza nastpuje z uwagi na wiksze prawdopodobiestwo powstania skae. W zwizku z tym sugestia, aby przez analogi doda sowo prawdopodobiestwie. Ponadto sugestia usunicia ostatniej czci zdania, gdy z definicji wszystkie omawiane pomieszczenia s dostpne dla pracownikw.

Proponuje zapis:

si

nastpujcy

3. W strefach obiektu jdrowego o wyszym prawdopodobiestwie wystpienia skae promieniotwrczych utrzymuje si nisze cinienie w stosunku do stref o niszym prawdopodobiestwie wystpienia skae promieniotwrczych..

Uwaga czciowo uwzgldniona. Projekt zosta przeformuowany.

65.

120 pkt 2

Brak definicji strefy naraenia. W Prawie atomowym (art. 18) definiuje si tereny (kontrolowane i nadzorowane) zwizane z naraeniem. Z kolei w grnictwie (par. 38 Rozp. MSWiA w sprawie zagroe naturalnych w zakadach grniczych z dn. 14.06.2002) istniej odpowiednie klasy zwizane z naraeniem: A (rwnoznaczne terenowi

Przepis przeformuowany.

zosta

28

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi

do

kontrolowanemu z PA) oraz B (rwnowane terenowi nadzorowanemu). Podzia ten wywodzi si bezporednio od podziau pracownikw na kategorie A oraz B (art. 17 Prawo atomowe), w zwizku z tym sugestia, aby odnosi si do tego wanie podziau lub zdefiniowa w par. 1 pojcie strefa naraenia. Ponadto sugestia, aby zamiast okrelenia poziomw promieniowania i skae korzysta z pojcia z Prawa atomowego [oczekiwanych] dawek skutecznych (efektywnych). 66. 120 pkt 4 Sowo iloci jest niecise w tym kontekcie. Sugestia zastpienia okreleniem aktywnoci. Proponuje zapis: si nastpujcy Przepis przeformuowany. zosta

4) zmniejszanie aktywnoci i stenia substancji promieniotwrczych wytwarzanych i rozpraszanych w obrbie obiektu oraz uwalnianych do rodowiska.. 67. 122 Sugestia zastpienia dekontaminacji. wyrazu dezaktywacji wyrazem Proponuje zapis: si nastpujcy Przepis przeformuowany. zosta

122. W obiekcie jdrowym wprowadza si elementy wyposaenia suce do dekontaminacji pracownikw i wyposaenia technologicznego oraz do przemieszczania odpadw promieniotwrczych powstajcych przy dekontaminacji.

29

Lp.

Paragraf / Ustp / Punkt / Litera 123 pkt 1, po mylniku

Uwaga

Propozycja zmian

Stanowisko PAA zgoszonej uwagi Przepis przeformuowany.

do

68.

Uwaga redakcyjna interpunkcja i zmiana szynku.

Proponuje si zapis: - podajce w gwnej sterowni i sterowni rezerwowej lub w innym odpowiednim miejscu kontroli, informacje wystarczajce do zainicjowania, przez personel obiektu jdrowego, w razie potrzeby, waciwych dziaa korygujcych lub interwencyjnych;.

zosta

69.

123 pkt 2

Sugestia uywania okrelenia stenie zamiast aktywno, gdy w odniesieniu do atmosfery ma to due znaczenie. Zasadne jest doprecyzowanie, czy chodzi o radionuklidy w powietrzu. Jeli tak, to wysokie stenie radionuklidw, ktre nie jest do pominicia z uwagi na ochron radiologiczn, jest (wg Prawa atomowego) steniem substancji promieniotwrczej a to jest opisywane wczeniej w tym samym punkcie.

Proponuje zapis:

si

nastpujcy

Przepis przeformuowany.

zosta

2) wyposaenie mierzce stenie substancji promieniotwrczych w atmosferze w miejscach rutynowego przebywania pracownikw oraz tam, gdzie poziom stenia substancji promieniotwrczych zawartych w powietrzu moe sporadycznie wymaga wprowadzenia rodkw ochronnych, zapewniajce sygnalizacj w gwnej sterowni i sterowni rezerwowej lub w innych stosownych miejscach;.

30

2. Uwagi zgoszone przez PKPP Lewiatan oraz przez NCBJ

LP

Podmiot zgaszajcy uwag

Oznaczenie paragrafu, ktrego dotyczy uwaga uwaga oglna

Uwaga

Stanowisko PAA

1.

NCBJ

Zgodnie z definicj przedstawion w dokumencie Dyrektywa Rady 2009/71/EURATOM z dnia 25 czerwca 2009 r. ustanawiajca wsplnotowe ramy bezpieczestwa jdrowego obiektw jdrowych pojcie Obiekt jdrowy oznacza: a) zakad wzbogacania, zakad produkcji paliwa jdrowego, elektrowni jdrow, zakad przetwarzania, reaktor badawczy, obiekty suce do przechowywania wypalonego paliwa; oraz b) obiekty suce do przechowywania odpadw promieniotwrczych znajdujce si w tym samym miejscu i bezporednio zwizane z obiektami jdrowymi wymienionymi w lit. a).

Uwaga suszna zostaa uwzgldniona. oglna definicja obiektu jdrowego nastrcza trudnoci w formuowaniu szczegowych wymaga. Wymagania zawarte w projekcie rozporzdzenia w caoci odnosz si do elektrowni jdrowych. W zdecydowanej wikszoci odnosz si one te reaktorw badawczych. Za do innych obiektw jdrowych odnosz si wymagania oglne i cz uwag szczegowych. W nowej wersji projektu rozporzdzenia zostay jednoznacznie wskazane wymagania odnoszce tylko do elektrowni jdrowych, oraz do obiektw z reaktorami (elektrowni jdrowych i reaktorw badawczych), oraz zostay okrelone wyczenia i zakres stosowalnoci szczegowych wymaga do obiektw innego rodzaju

W przedstawionym projekcie wystpuj okrelenia zwizane z obiektem jdrowym, ktre w dalszej treci sprowadzaj si do reaktorw jdrowych np. 10 traktuje o obiekcie jdrowym a tre dotyczy prawdopodobiestwa wystpienia uszkodze rdzenia reaktora. Takich sformuowa jest w projekcie wicej.

W projekcie dokumentu jest szereg rozdziaw powiconych reaktorom jdrowym i tam naley zgromadzi wszystkie wymagania odnoszce si do projektowania tego typu

31

obiektw, np. w Dziale IV jest Rozdzia 1 Reaktor, Rozdzia 2 Obieg chodzenia reaktora, Rozdzia 3 System obudowy bezpieczestwa reaktora.

(stosowane odpowiednio).

W wielu sformuowaniach wystpuje pojcie metody deterministyczne i metody probabilistyczne. Proponuje si wprowadzenie tych okrele do 1. 2. NCBJ 1 pkt 6 W okreleniu granicy obiegu cinieniowego chodzenia reaktora wodno-cinieniowego proponujemy pierwsze tire zmieni na: najbardziej zewntrzny zawr odcinajcy na rurocigu pary wieej i rurocigu wody zasilajcej. Drugie tire jest cakowicie niezrozumiae. Trzecie do przyjcia.

Nie ma potrzeby definiowania tych poj, s one zrozumiae oraz powszechnie stosowane w literaturze fachowej. Uwaga nie zostaa uwzgldniona zdaniem projektodawcw definicja jest prawidowa i nie wymaga zmian: w pierwszym tire sformuowanie jest bardziej oglne (chodzi nie tylko o te rurocigi ale te wszelkie inne, jak np. systemu CVCS). 2-gie tire jest zrozumiae dla specjalistw z zakresu energetyki jdrowej. Uwaga zostaa uwzgldniona Propozycja nie zostaa uwzgldniona. Owszem operator musi mie zawsze moliwo wyczenia reaktora, lecz gdy nie zadziaa system wyczenia (automatycznego lub rcznego) prtami bezpieczestwa, to musi by wykorzystany system alternatywny przez wtrysk stonego kwasu borowego.

3. 4.

NCBJ NCBJ

1 pkt 17 1 pkt 19

Zmieni sowo postulowane na rozpatrywane Proponuje si usun tekst i nie jest moliwe jego awaryjne rczne wyczenie przez wprowadzenie do rdzenia reaktora prtw bezpieczestwa. Operator musi mie zawsze moliwo wyczenie reaktora. Czynno ta moe by realizowana przez system sterowania w trybie sekwencyjnym.

32

5.

NCBJ

1 pkt 20

Proponuje si zmieni sowo rozszerzone warunki projektowe przez warunki poza projektem.

Propozycja nie zostaa uwgldniona obecne sformuowanie brzmi zrczniej i jest blisze terminowi anglojzycznemu design extension conditions, take w kontekcie pojcia warunki projektowe (design basis conditions). Propozycja nie zostaa uwzgldniona to byoby okrelenie ograniczajce stosowalno tego pojcia: chodzi nie tylko o reaktory, ale o elektrownie jdrowe i jdrowe bloki energetyczne, a take instalacje cyklu paliwowego traktowane jako cao. Propozycja takiej modyfikacji nie zostaa uwzgldniona. Tym niemniej definicja tego pojcia zostanie zmodyfikowana w taki sposb, aby bya ona odpowiednia zarwno do obiektw jdrowych z reaktorami jak i obiektw jdrowych innego rodzaju. Propozycja nie zostaa uwzgldniona z uzasadnieniem jak w pkt 6. Usunito definicj.

6.

NCBJ

1 pkt 24

Proponuje si uzupeni nazw na stan bezpiecznego wyczenia reaktora.

7.

NCBJ

1 pkt 29

Proponuje si uzupeni na system bezpieczestwa reaktora oraz doda z rdzenia i przy reaktorowego przechowalnika wypalonego paliwa.

8.

NCBJ

1 pkt 30

Proponuje si uzupeni system zabezpiecze reaktora.

9.

NCBJ

1 pkt 36

Proponuje si wprowadzi stopienie co najmniej jednego prta paliwowego.

33

10.

NCBJ

4 ust. 1 pkt 1

Brak definicji podejcie zachowawcze.

Nie widzimy potrzeby definiowania tego (potocznego) sformuowania, jest ono zrozumiae zwaszcza dla specjalistw. Poza tym jest to pojcie uywane w ustawie - Prawo atomowe, wobec czego nie moe by ono definiowane w akcie wykonawczym do ustawy. Znaczenie jest oczywiste - wynika te z kontekstu. Nie zostaa uwzgldniona - tre tego punktu jest zgodna z zaleceniami MAEA, por.: NS-R-1 (2.10): (1) The aim of the first level of defence is to prevent deviations from normal operation, and to prevent system failures. This leads to the requirement that the plant be soundly and conservatively designed, constructed, maintained and operated in accordance with appropriate quality levels and engineering practices, such as the application of redundancy, independence and diversity. To meet this objective, careful attention is paid to the selection of appropriate design codes and materials, and to the control of

11.

NCBJ

4 ust. 1 pkt 2 3 pkt 1a

Nie wiadomo co znaczy opanowanie zachowania.

12.

LEWIATAN

Tre tego punktu moe sugerowa, i uwzgldnienie pierwszego poziomu bezpieczestwa w kadym wypadku musi oznacza zaprojektowanie obiektu jdrowego z zastosowaniem zwielokrotnienia, niezalenoci funkcjonalnej i rnorodnoci ukadw i urzdze wanych dla bezpieczestwa. Taka definicja pierwszego poziomu bezpieczestwa nie jest do koca zgodna z wytycznymi MAEA. Zwielokrotnienie, niezalenoci i rnorodnoci ukadw i urzdze zasadniczo powinny zosta ujte w drugim i trzecim poziomie bezpieczestwa. w pierwszym poziomie bezpieczestwa natomiast powinny by uwzgldniane jedynie w pewnych uzasadnionych przypadkach (nie w kadym wypadku, gdy nie jest to czst praktyk)

34

fabrication of components and of plant construction. (). 13. NCBJ 10 Zamiast sowa czstoci proponuje si zastosowa sowo prawdopodobiestwo. Cele bezpieczestwa nie powinny zalee od rodzaju wybranej technologii. Rozporzdzenia winny okrela wymagania bezpieczestwa jdrowego, a nie rodki wdroenia konkretnej technologii. Uwaga zostaa uwzgldniona.

14.

LEWIATAN

30 pkt 6 i pkt 10

Projektodawca w peni pogld wyraony zgaszajcego uwag.

podziela przez

Wymg uwzgldnienia w rozszerzonych warunkach projektowych niekontrolowanego spadku poziomu wody odnosi si de facto jedynie do reaktorw wodno-cinieniowych (PWR) jest zbyt warunkowany konkretn technologi, aby mg by zawarty w akcie o charakterze generalnym, jakim jest rozporzdzenia. Rozporzdzenie powinno bra pod uwag rne moliwe technologie budowy reaktora.

W odniesieniu do 30 pkt 10 por. uwag powyej. Reaktory pracujce w innych technologiach ni PWR (np. reaktory jdrowe wodne wrzce BWR) nie posiadaj wytwornicy pary.

Zdaniem projektodawcw wymg ten dotyczy te BWR i ew. te innych reaktorw, w ktrych przeadunek paliwa odbywa si pod wod. Por. WENRA Reference Levels 2008 (Issue F, Appendix).

Przeformuowano projekt. Dopisano: reaktora wodnocinieniowego. W nowej wersji rozporzdzenia zapisy odnoszce si tylko do reaktorw wodnocinieniowych zostan umieszczone w oddzielnym ustpie.

35

15.

NCBJ

32

Powinien zaczyna si: Projekt reaktora jdrowego poniewa w spisie rozwiza mowa jest wycznie o reaktorach.

Uwaga suszna w nowej wersji projektu rozporzdzenia zostanie uyte okrelenie elektrowni jdrowej oraz reaktora badawczego (por. te komentarz do uwagi oglnej w pkt. 1). Uwaga suszna komentarz jak w pkt 15. Uwaga przyjta - w nowej wersji projektu rozporzdzenia zostanie doprecyzowane, e program kwalifikacji okrela projektant obiektu jdrowego. Uwaga suszna wymogi te dotycz elektrowni jdrowych i reaktorw badawczych (komentarz jak w pkt 15). Uwaga suszna z tym, e wymg stosowania obudowy bezpieczestwa dotyczy te reaktorw badawczych, dlatego w 67.1 zostanie uyte sformuowanie w elektrowni jdrowej oraz reaktorze badawczym. Nie ma potrzeby dodawa w elektrowni jdrowej ze wzgldu na to, e rozporzdzenie to nie dotyczy konwencjonalnych elektrowni cieplnych, a ponadto

16.

NCBJ

32 ust. 2

Nie obiekt jdrowy a reaktor jdrowy.

17.

NCBJ

41

Wystpuje sformuowanie zgodnie z ustalonym programem. Brak definicji tego programu lub odniesienia odo przepisw okrelajcych taki program.

18.

NCBJ

53

Dotyczy reaktora jdrowego a nie obiektu jdrowego. To samo dotyczy 55, 56 ust. 3, 57 ust. 3, 60 ust. 2, 61 ust. 1, 62 i 63.

19.

NCBJ

67

Proponuje si zmieni obiekcie jdrowym na elektrowni jdrowej.

20.

NCBJ

122 ust. 5

Proponuje si Turbozesp w elektrowni jdrowej

36

zdefiniowano pojcie jdrowy blok energetyczny.

37