Projekt z dnia 23 lutego 2012 r. ROZPORZDZENIE RADY MINISTRW z dnia .. 2012 r.

w sprawie wymaga bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej, jakie ma uwzgldnia projekt obiektu jdrowego 1) 2) Na podstawie art. 36c ust. 3 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe (Dz. U. z 2007 r. Nr 42, poz. 276, z pn. zm. 3) ) zarzdza si, co nastpuje: Dzia I Przepisy oglne 1. W rozumieniu niniejszego rozporzdzenia uyte okrelenia oznaczaj: 1) analiza (metodologia) oparta na najlepszym oszacowaniu analiz techniczn przeprowadzan na podstawie najlepszego istniejcego stanu wiedzy o zjawiskach zachodzcych w systemach i procesach technologicznych, w ktrej, tam gdzie istniej niepewnoci, unika si zaoe nadmiernie zachowawczych a nie majcych uzasadnienia technicznego, dajc najbardziej prawdopodobne wartoci; 2) bariera ochronna barier fizyczn powstrzymujc rozprzestrzenianie si substancji promieniotwrczych; 3) dugoterminowe dziaania interwencyjne dziaania zwizane ze staym przesiedleniem ludnoci, dugotrway zakaz lub ograniczenie spoywania skaonej ywnoci i skaonej wody przeznaczonej do spoycia przez ludzi, ywienia zwierzt skaonymi rodkami ywienia zwierzt i pojenia skaon wod, oraz wypasu zwierzt na skaonym terenie; 4) element bierny element, ktrego dziaanie nie jest uzalenione od czynnika zewntrznego takiego jak uruchomienie, przemieszczenie mechaniczne lub dostarczenie energii; 5) element czynny element, ktrego dziaanie jest uzalenione od czynnika zewntrznego takiego jak uruchomienie, przemieszczenie mechaniczne lub dostarczenie energii; 6) fundamentalne funkcje bezpieczestwa funkcje bezpieczestwa majce zasadnicze znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego obiektu jdrowego, obejmujce:
1) Niniejsze rozporzdzenie dokonuje w zakresie swojej regulacji wdroenia dyrektywy Rady 2009/71/Euratom z dnia 25 czerwca 2009 r. ustanawiajcej wsplnotowe ramy bezpieczestwa jdrowego obiektw jdrowych (Dz. Urz. UE L 172 z 02.07.2009, str. 18 oraz Dz. Urz. UE L 260 z 03.10.2009, str. 40). 2) Niniejsze rozporzdzenie zostao notyfikowane Komisji Europejskiej w dniu .. 2011 r., pod numerem 2011/../PL, zgodnie z 4 rozporzdzenia Rady Ministrw z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktw prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039 oraz z 2004 r. Nr 65, poz. 597), ktre wdraa postanowienia dyrektywy 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 1998 r. ustanawiajcej procedur udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisw technicznych oraz zasad dotyczcych usug spoeczestwa informacyjnego (Dz. Urz. WE L 204 z 21.07.1998, str. 37, z pn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 20, str. 337, z pn. zm.). 3) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2008 r. Nr 93, poz. 583 i Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 18, poz. 97 i Nr 168, poz. 1323, z 2010 r. Nr 107, poz. 679 oraz z 2011 r. Nr 112, poz. 654 i Nr 132, poz. 766.

a) sterowanie reaktywnoci, b) odprowadzanie ciepa z reaktora, przechowalnika wypalonego paliwa jdrowego oraz magazynu wieego paliwa jdrowego, c) osanianie przed promieniowaniem jonizujcym, zatrzymywanie substancji promieniotwrczych, ograniczanie i kontrolowanie ich uwolnie do rodowiska, jak rwnie ograniczanie uwolnie awaryjnych; 7) granica cinieniowa obiegu chodzenia reaktora: a) w przypadku reaktora cinieniowego - system fizycznie poczonych elementw cinieniowych wyposaenia utrzymujcych chodziwo reaktora o okrelonych parametrach roboczych, w szczeglnoci zbiornik cinieniowy lub kanay cinieniowe reaktora, rurocigi lub ich elementy, oraz pompy i armatura, ktre tworz obieg chodzenia reaktora lub s poczone z obiegiem chodzenia reaktora do nastpujcej armatury wcznie: - najbardziej zewntrzny zawr odcinajcy na rurocigu przechodzcego przez pierwotn obudow bezpieczestwa reaktora, systemu

- drugi z dwch zaworw na rurocigu systemu nie przechodzcego przez pierwotn obudow bezpieczestwa reaktora, ktre podczas normalnej pracy reaktora s zamknite, - osprzt zabezpieczajcy zamontowany na elementach obiegu chodzenia reaktora; b) w przypadku reaktora wrzcego - elementy cinieniowe wyposaenia od reaktora do najbardziej zewntrznych zaworw odcinajcych obudow bezpieczestwa reaktora, zamontowanych na rurocigach pary wieej i wody zasilajcej wcznie; 8) graniczne parametry projektowe wartoci parametrw procesu technologicznego lub parametrw systemw, elementw konstrukcji lub wyposaenia obiektu jdrowego majcych istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej, okrelone dla stanw eksploatacyjnych i rozpatrywanych awarii, ktrych nieprzekroczenie zapewnia wypenienie funkcji bezpieczestwa oraz spenienie kryteriw ograniczonego oddziaywania radiologicznego obiektu jdrowego, ustalonych w art. 36f ust. 2 ustawy i 9 rozporzdzenia, potwierdzone analizami bezpieczestwa; 9) grupa bezpieczestwa zestaw elementw wyposaenia przeznaczonych do wykonania dziaa wymaganych w przypadku wystpienia postulowanego zdarzenia inicjujcego, w celu zapewnienia nie przekroczenia granicznych parametrw projektowych podczas przewidywanych zdarze eksploatacyjnych i awarii projektowych; 10) jdrowy blok energetyczny zesp skadajcy si w szczeglnoci z jdrowego reaktora energetycznego, obiegu chodzenia reaktora, obiegu czynnika roboczego, jednego lub wikszej liczby turbozespow, tworzcy wraz z systemami pomocniczymi skoordynowany system konwersji energii cieplnej paliwa jdrowego w energi elektryczn; 11) kryterium pojedynczego uszkodzenia kryterium wymaga projektowych, ktrego spenienie zapewnia, e uszkodzenie jakiegokolwiek elementu systemu, a take uszkodzenia wtrne powstae na skutek tego uszkodzenia, nie skutkuje utrat zdolnoci systemu do wypeniania jego funkcji bezpieczestwa;

12) limity (granice) bezpieczestwa wartoci tych parametrw fizycznych i technologicznych, ktrych przekroczenie jest niedopuszczalne i ktre bezporednio wpywaj na stan barier ochronnych; 13) nastawy systemw bezpieczestwa wartoci parametrw, przy ktrych systemy bezpieczestwa s automatycznie uruchamiane w razie wystpienia przewidywanych zdarze eksploatacyjnych lub warunkw awaryjnych, w celu zapobieenia przekroczeniu limitw (granic) bezpieczestwa; 14) niezaleno funkcjonalna waciwo systemu lub elementu wyposaenia obiektu jdrowego polegajca na takim zaprojektowaniu tego systemu lub elementu, eby zdarzenie wewntrzne wywoujce jego uszkodzenie nie powodowao uszkodzenia innego systemu lub elementu wyposaenia obiektu jdrowego; 15) obudowa bezpieczestwa reaktora a) w przypadku elektrowni jdrowej-pierwotn obudow bezpieczestwa reaktora oraz wtrn obudow bezpieczestwa reaktora cznie, b) w przypadku reaktora badawczego pierwotn obudow bezpieczestwa reaktora; 16) ostateczne ujcie ciepa orodek, do ktrego mona przekaza ciepo powyczeniowe, take w sytuacji, w ktrej pozostae rodki usuwania ciepa zostay utracone lub s niewystarczajce; 17) pierwotna obudowa bezpieczestwa reaktora szczeln konstrukcj zaprojektowan na wytrzymanie granicznych parametrw projektowych okrelonych dla rozpatrywanych awarii; 18) pojedyncze uszkodzenie uszkodzenie, ktre powoduje utrat zdolnoci systemu lub elementu wyposaenia obiektu jdrowego do wypeniania jego funkcji bezpieczestwa, a take uszkodzenie wtrne, bdce jego skutkiem; 19) przewidywany stan przejciowy bez awaryjnego wyczenia reaktora awari nalec do sekwencji zoonych, mogc zaistnie, gdy po wystpieniu przewidywanego zdarzenia eksploatacyjnego nie nastpuje automatyczne wyczenie reaktora i nie jest moliwe jego awaryjne rczne wyczenie przez wprowadzenie do rdzenia reaktora prtw bezpieczestwa; 20) rozpatrywane awarie awarie projektowe i rozszerzone warunki projektowe; 21) rozporzdzenie lokalizacyjne rozporzdzenie wydane na podstawie art. 35b ust. 4 ustawy - Prawo atomowe; 22) rozszerzone warunki projektowe zbir sekwencji awarii powaniejszych ni awarie projektowe, przy ktrych uwolnienia substancji promieniotwrczych mieszcz si w akceptowalnych granicach, uwzgldniony w projekcie obiektu jdrowego z zastosowaniem analizy (metodologii) opartej na najlepszym oszacowaniu, obejmujcy sekwencje zoone oraz cikie awarie bez uszkodzenia obudowy bezpieczestwa reaktora ; 23) rnorodno wypenianie tej samej funkcji bezpieczestwa przez dwa lub wicej systemy lub elementy wyposaenia obiektu jdrowego wyranie rnice si midzy sob; 24) sekwencje zoone sekwencje zdarze wykraczajce poza sekwencje przyjte w deterministycznych zaoeniach projektowych obiektu jdrowego w kategoriach uszkodze elementw wyposaenia lub bdw operatora, mogce potencjalnie prowadzi do znaczcych uwolnie substancji promieniotwrczych do rodowiska, lecz ktre nie prowadz do stopienia rdzenia reaktora; 3

25) separacja fizyczna separacj przestrzenn lub za pomoc odpowiednich barier fizycznych, albo przez poczenie obu tych metod; 26) stan bezpiecznego wyczenia stan obiektu jdrowego po wystpieniu przewidywanego zdarzenia eksploatacyjnego lub warunkw awaryjnych, w ktrym fundamentalne funkcje bezpieczestwa s wypeniane i stabilnie utrzymywane w dugim okresie czasu, a w przypadku elektrowni jdrowej i reaktora badawczego dodatkowo reaktor jest w stanie podkrytycznym; 27) stan bezpieczny po uszkodzeniu stan zgodny z wymaganiami bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej, w ktry, w razie uszkodzenia, samoczynnie przechodz elementy systemu lub wyposaenia obiektu jdrowego majce istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej obiektu jdrowego; 28) stany eksploatacyjne normaln eksploatacj i przewidywane zdarzenia eksploatacyjne; 29) stan kontrolowany stan obiektu jdrowego po wystpieniu przewidywanego zdarzenia eksploatacyjnego lub warunkw awaryjnych, w ktrym zapewnione jest wypenianie i utrzymanie fundamentalnych funkcji bezpieczestwa przez okres dostatecznie dugi dla zastosowania rodkw celem osignicia stanu bezpiecznego wyczenia; 30) strefa planowania awaryjnego obszar wok obiektu jdrowego, w ktrym planuje si i przygotowuje do podjcia we waciwym czasie niezbdnych dziaa interwencyjnych, w razie wystpienia awarii tego obiektu powodujcej lub mogcej spowodowa powstanie zagroenia radiacyjnego na zewntrz obiektu jdrowego, celem uniknicia lub znaczcego ograniczenia skutkw radiologicznych awarii dla zdrowia osb z ogu ludnoci; 31) system bezpieczestwa system obiektu jdrowego przeznaczony do zapobieenia wystpieniu lub ograniczenia skutkw przewidywanych zdarze eksploatacyjnych i warunkw awaryjnych, a w przypadku elektrowni jdrowej lub reaktora badawczego take do osignicia stanu bezpiecznego wyczenia; 32) system zabezpiecze system monitorujcy prac obiektu jdrowego, ktry po wykryciu odchyle od normalnej eksploatacji automatycznie uruchamia dziaania celem zapobieenia wystpieniu przewidywanego zdarzenia eksploatacyjnego i warunkw awaryjnych; 33) rednioterminowe dziaania interwencyjne dziaania zwizane z czasowym przesiedleniem ludnoci, podejmowane w oparciu o projekcj dawek promieniowania od powierzchni skaonego terenu i wtrnie zawieszonych aerozoli dla okresu do 30 dni, ktre mog by wdroone po praktycznym zakoczeniu awaryjnych uwolnie substancji promieniotwrczych; 34) urzdzenie poruszajce urzdzenie, ktre na sygna sterujcy od urzdzenia uruchamiajcego przeksztaca energi w prac mechaniczn, w szczeglnoci silnik elektryczny, siownik elektromagnetyczny lub pneumatyczny; 35) ustawa ustaw z dnia 29 listopada 2000 r. - Prawo atomowe; 36) uszkodzenie ze wsplnej przyczyny uszkodzenie dwch lub wicej zwielokrotnionych systemw lub elementw konstrukcji lub wyposaenia obiektu jdrowego spowodowane tym samym zdarzeniem lub t sam przyczyn; 37) wczesne dziaania interwencyjne dziaania zwizane z ewakuacj ludnoci, podejmowane w oparciu o projekcj dawek promieniowania dla okresu do 7 dni, ktre

38) wtrna obudowa bezpieczestwa reaktora zewntrzn powok ograniczajc przestrze, gdzie znajduj si lub mog znajdowa si po awarii promieniotwrcze produkty rozszczepienia, otaczajca cakowicie przepusty i armatur odcinajc pierwotnej obudowy bezpieczestwa reaktora, oraz przynajmniej czciowo: a) pierwotn obudow bezpieczestwa reaktora, b) cz systemw i elementw wyposaenia obiektu jdrowego poczonych z granic cinieniow obiegu chodzenia reaktora lub z przestrzeni pierwotnej obudowy bezpieczestwa reaktora, ktre w razie awarii mog przenosi skaone pyny poza pierwotn obudow bezpieczestwa reaktora; 39) zwielokrotnienie (redundancja) zastosowanie wikszej liczby systemw lub elementw wyposaenia ni wymaga tego funkcjonowanie obiektu jdrowego, a w szczeglnoci jego systemw bezpieczestwa, tak, eby uszkodzenie jakiegokolwiek z nich nie skutkowao niewypenieniem funkcji bezpieczestwa. Dzia II Podstawowe wymagania bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej jakie ma uwzgldnia projekt obiektu jdrowego Rozdzia 1 Sekwencje poziomw bezpieczestwa, projektowe cele bezpieczestwa oraz probabilistyczne kryteria bezpieczestwa 2. Obiekt jdrowy projektuje si w sposb zapewniajcy: 1) utrzymywanie na najniszym rozsdnie osigalnym poziomie oraz w granicach okrelonych przepisami prawa naraenia na promieniowanie jonizujce wewntrz obiektu oraz dawek promieniowania na skutek uwolnie substancji promieniotwrczych, podczas normalnej eksploatacji obiektu jdrowego; 2) ograniczenie skutkw radiologicznych ewentualnych awarii bez znaczcej degradacji rdzenia reaktora, uwzgldnionych w projekcie obiektu jdrowego, tak, by nie powodoway one koniecznoci ewakuacji ludnoci ani dugoterminowych ogranicze w uytkowaniu gruntw i wd wok obiektu jdrowego. 3. Wymg, o ktrym mowa w art. 36c ust. 1 pkt 2 ustawy, realizuje si w szczeglnoci przez uwzgldnienie w projekcie obiektu jdrowego: 1) sekwencji nastpujcych poziomw bezpieczestwa: a) pierwszego poziomu bezpieczestwa polegajcego na zapobieganiu odchyleniom od normalnej eksploatacji oraz uszkodzeniom systemw obiektu jdrowego, w szczeglnoci poprzez jego solidne i zachowawcze zaprojektowanie, z zastosowaniem zwielokrotnienia (redundancji), niezalenoci funkcjonalnej i rnorodnoci systemw oraz elementw wyposaenia obiektu jdrowego istotnych dla bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej, oraz wysok jako budowy i eksploatacji obiektu jdrowego, b) drugiego poziomu bezpieczestwa polegajcego na wykrywaniu i opanowywaniu odchyle od normalnej eksploatacji w celu zapobieenia przeksztacenia si 5

c) trzeciego poziomu bezpieczestwa polegajcego na opanowaniu awarii projektowych, w przypadku, gdy pewne przewidywane zdarzenia eksploatacyjne lub postulowane zdarzenia inicjujce nie zostan opanowane na drugim poziomie bezpieczestwa, rozwijajc si w powaniejsze zdarzenie; realizuje si to poprzez wykorzystanie wbudowanych cech bezpieczestwa obiektu jdrowego i przewidzianych w jego projekcie systemw bezpieczestwa, oraz procedur majcych za zadanie doprowadzenie obiektu najpierw do stanu kontrolowanego, a nastpnie do stanu bezpiecznego wyczenia, a take zapewnienie, e przynajmniej jedna bariera ochronna pozostaje nienaruszona, d) czwartego poziomu bezpieczestwa polegajcego na ograniczaniu skutkw cikich awarii w celu utrzymania uwolnie substancji promieniotwrczych na najniszym praktycznie moliwym poziomie, w szczeglnoci poprzez utrzymanie moliwie jak najwikszej skutecznoci obudowy bezpieczestwa reaktora w ograniczaniu uwolnie substancji promieniotwrczych do rodowiska, e) pitego poziomu bezpieczestwa polegajcego na agodzeniu radiologicznych skutkw potencjalnych uwolnie substancji promieniotwrczych do rodowiska, jakie mog wystpi na skutek awarii, w szczeglnoci poprzez zapewnienie odpowiednio wyposaonego awaryjnego orodka zarzdzania oraz zastosowanie planw postpowania awaryjnego na wypadek zdarze radiacyjnych na terenie i poza terenem obiektu; 2) ukadu kolejnych barier ochronnych, zapewniajcych utrzymanie substancji promieniotwrczych w okrelonych miejscach obiektu jdrowego oraz zapobiegajcych ich niekontrolowanemu przedostawaniu si do rodowiska, takich jak: materia paliwa jdrowego (matryca paliwowa), koszulka elementu paliwowego, granica cinieniowa obiegu chodzenia reaktora oraz obudowa bezpieczestwa reaktora. 4. 1. W projekcie obiektu jdrowego zapewnia si: 1) wysoki poziom jakoci obiektu jdrowego, eby zminimalizowa wystpowanie uszkodze i odchyle od normalnej eksploatacji oraz zapobiec awariom; 2) rozwizania techniczne dla opanowania zachowania si obiektu jdrowego podczas i po wystpieniu postulowanego zdarzenia inicjujcego, z wykorzystaniem wbudowanych cech bezpieczestwa obiektu jdrowego oraz odpowiednich elementw wyposaenia obiektu jdrowego; 3) sterowanie obiektem jdrowym przez zastosowanie automatycznego uruchamiania systemw bezpieczestwa w sposb ograniczajcy czynnoci operatora we wczesnej fazie postulowanego zdarzenia inicjujcego, a take sterowanie obiektem jdrowym przez operatora; 4) w praktycznie moliwym stopniu wyposaenie i procedury umoliwiajce kontrolowanie przebiegu awarii i ograniczanie jej skutkw; 5) zwielokrotnione rozwizania techniczne celem zapewnienia wykonywania kadej z fundamentalnych funkcji bezpieczestwa, zapewniajc w ten sposb skuteczno barier ochronnych i ograniczajc skutki postulowanych zdarze inicjujcych.

2. W projekcie obiektu jdrowego stosuje si w ramach sekwencji poziomw bezpieczestwa rozwizania suce zapobieganiu: 1) naraaniu integralnoci barier ochronnych; 2) uszkodzeniu jednej lub wicej barier ochronnych; 3) uszkodzeniu bariery ochronnej na skutek uszkodzenia innej bariery ochronnej lub systemu, elementu konstrukcji lub wyposaenia obiektu jdrowego; 4) moliwym szkodliwym skutkom bdw czowieka podczas prowadzenia ruchu obiektu jdrowego lub wykonywania czynnoci utrzymania w zakresie eksploatacji, w tym napraw i modernizacji obiektu jdrowego. 5. 1. Obiekt jdrowy projektuje si w taki sposb, eby w razie wystpienia wszelkich, za wyjtkiem najbardziej nieprawdopodobnych postulowanych zdarze inicjujcych, co najwyej drugi poziom bezpieczestwa, by wystarczajcy, eby zapobiec ich eskalacji do warunkw awaryjnych. 2. Rozwizania projektowe obiektu jdrowego przewiduj moliwo niezwocznego przeciwdziaania sytuacji braku, w wyniku uszkodzenia lub niesprawnoci systemu, elementu konstrukcji lub elementu wyposaenia obiektu jdrowego, chociaby jednego z poziomw bezpieczestwa. 6. 1. Obiekt jdrowy projektuje si w taki sposb, eby w stanach eksploatacyjnych, oraz podczas rozpatrywanych awarii i po takich awariach, byy wykonywane fundamentalne funkcje bezpieczestwa. 2. W projekcie obiektu jdrowego okrela si systemy oraz elementy konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego niezbdne do wypeniania okrelonych funkcji bezpieczestwa w rnych okresach po wystpieniu postulowanego zdarzenia inicjujcego. 7. 1. Rozwizania projektowe obiektu jdrowego zapewniaj ograniczenie do minimum podatnoci obiektu jdrowego na postulowane zdarzenia inicjujce. 2. Efekt, o ktrym mowa w ust. 1, osiga si poprzez zastosowanie nastpujcych w kolejnoci rodkw bezpieczestwa: 1) zapewnienie, e postulowane zdarzenie inicjujce: a) nie powoduje znaczcego skutku dla bezpieczestwa lub b) dziki wbudowanym cechom obiektu jdrowego powoduje jedynie zmian w stron warunkw bezpiecznych; 2) w przypadku niemonoci zapewnienia rodkw, o ktrych mowa: a) w pkt 1 zapewnienie, e po postulowanym zdarzeniu inicjujcym obiekt jdrowy jest sprowadzany do stanu bezpiecznego wyczenia przez bierne systemy bezpieczestwa lub dziaanie systemw bezpieczestwa pracujcych w trybie cigym w stanie niezbdnym do opanowania postulowanego zdarzenia inicjujcego; b) w pkt 1 i 2 lit. a zapewnienie, e po postulowanym zdarzeniu inicjujcym obiekt jdrowy jest sprowadzany do stanu bezpiecznego wyczenia dziki dziaaniu systemw bezpieczestwa, ktre naley uruchomi w reakcji na postulowane zdarzenie inicjujce; c) w pkt 1 i 2 lit. a oraz b zapewnienie, e po postulowanym zdarzeniu inicjujcym obiekt jdrowy jest sprowadzany do stanu bezpiecznego wyczenia dziki dziaaniom proceduralnym. 8. 1. W projekcie obiektu jdrowego okrela si wszelkie rda promieniowania jonizujcego na terenie obiektu jdrowego.

2. Rozwizania projektowe obiektu jdrowego uwzgldniaj zasad optymalizacji, o ktrej mowa w art. 9 ustawy. 9. Projekt obiektu jdrowego zapewnia ograniczenie uwolnie substancji promieniotwrczych poza obudow bezpieczestwa reaktora w razie zaistnienia warunkw awaryjnych tak, eby w przypadku wystpienia: 1) awarii projektowych nie byo konieczne podejmowanie jakichkolwiek dziaa interwencyjnych poza granicami obszaru ograniczonego uytkowania; 2) rozszerzonych warunkw projektowych nie byo konieczne podejmowanie: a) wczesnych dziaa interwencyjnych poza granicami obszaru ograniczonego uytkowania obiektu jdrowego podczas trwania uwolnie substancji promieniotwrczych z obiektu jdrowego, b) rednioterminowych dziaa interwencyjnych w jakimkolwiek czasie poza granicami strefy planowania awaryjnego, c) dugoterminowych dziaa interwencyjnych ograniczonego uytkowania obiektu jdrowego. poza granicami obszaru

10. Projekt elektrowni jdrowej i reaktora badawczego zapewnia osignicie: 1) mniejszego ni raz na 100 000 lat pracy reaktora prawdopodobiestwa wystpienia degradacji rdzenia reaktora; 2) mniejszego ni raz na 1 000 000 lat pracy reaktora prawdopodobiestwa uwolnie do otoczenia substancji promieniotwrczych o wielkoci takiej, e poza granicami obszaru ograniczonego uytkowania mgby zosta przekroczony ktrykolwiek z poziomw interwencyjnych wymagajcy rozwaenia podjcia wczesnych lub dugoterminowych dziaa interwencyjnych, a poza granicami strefy planowania awaryjnego mgby zosta przekroczony poziom interwencyjny wymagajcy rozwaenia podjcia rednioterminowych dziaa interwencyjnych; 3) znacznie mniejszego ni raz na 1 000 000 lat pracy reaktora prawdopodobiestwa sekwencji awaryjnych potencjalnie prowadzcych do wczesnego uszkodzenia obudowy bezpieczestwa reaktora lub bardzo duych uwolnie substancji promieniotwrczych do otoczenia. Rozdzia 2 Funkcje bezpieczestwa i klasyfikacja bezpieczestwa, zaoenia projektowe, klasyfikacja stanw obiektu jdrowego, postulowane zdarzenia inicjujce 11. 1.W projekcie obiektu jdrowego wskazuje si funkcje bezpieczestwa, jakie maj by wypeniane przez systemy oraz elementy konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego majce istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej, wczajc sprzt i oprogramowanie systemw pomiarowych i sterowania. 2. W projekcie obiektu jdrowego identyfikuje si systemy oraz elementy konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego majce istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej oraz przypisuje si im odpowiedni klas bezpieczestwa, zalenie od istotnoci realizowanych przez nie funkcji bezpieczestwa.

3. Klasyfikacji systemw oraz elementw konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego dokonuje si na podstawie analiz deterministycznych, uzupenianych tam, gdzie to waciwe, analizami probabilistycznymi. 4. Systemy oraz elementy konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego wypeniajce wielorakie funkcje bezpieczestwa naley klasyfikowa wedug najistotniejszej realizowanej przez nie funkcji bezpieczestwa. 5. Powizania pomidzy systemami oraz elementami konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego nalecymi do rnych klas bezpieczestwa, wczajc oprogramowanie i elektryczn aparatur czeniow, projektuje si tak, eby uszkodzenie w systemie zaliczonym do klasy niszej nie powodowao uszkodzenia systemu zaliczonego do klasy wyszej. 6. Uszkodzenie w systemie obiektu jdrowego nie bdcym systemem bezpieczestwa nie moe wpywa na realizacj funkcji bezpieczestwa przez inne systemy lub elementy konstrukcji lub wyposaenia obiektu jdrowego. 7. Systemom oraz elementom konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego zaklasyfikowanym do klasy wyszej bezpieczestwa stawia si wysze wymagania jakociowe i niezawodnociowe ni systemom oraz elementom konstrukcji i wyposaenia zaliczonym do klasy niszej bezpieczestwa. 12. Przy okrelaniu warunkw projektowych: 1) stosuje si zachowawcze podejcie, przyjmujc w szczeglnoci warunki pocztkowe i brzegowe z wystarczajcym zapasem bezpieczestwa, oraz sprawdzone metody tak, by uzyska wysoki stopie pewnoci, i nie dojdzie do znaczcej degradacji rdzenia reaktora, oraz e dawki promieniowania otrzymywane przez pracownikw i osoby z ogu ludnoci pozostan w ustalonych granicach i bd na najniszym rozsdnie osigalnym poziomie; 2) nie bierze si pod uwag udziau systemw obiektu jdrowego nie zakwalifikowanych jako systemy bezpieczestwa w agodzeniu przebiegu i ograniczaniu skutkw awarii, ale uwzgldnia si ich potencjalne uszkodzenia, ktre mogyby mie niekorzystny wpyw na systemy bezpieczestwa; 3) uwzgldnia si wszelkie uszkodzenia postulowanego zdarzenia inicjujcego. wtrne, jakie mog wystpi wskutek

13. Projekt obiektu jdrowego uwzgldnia take zachowanie si obiektu przy rozszerzonych warunkach projektowych. Do oceny zachowania si obiektu jdrowego w rozszerzonych warunkach projektowych dopuszcza si stosowanie analizy (metodologii) opartej na najlepszym oszacowaniu. 14. W projekcie obiektu jdrowego identyfikuje si stany obiektu jdrowego i w zalenoci od prawdopodobiestwa ich wystpienia i konsekwencji zwizanych z ich wystpieniem zalicza si je do kategorii stanw obiektu jdrowego w podziale na: 1) normaln eksploatacj, 2) przewidywane zdarzenia eksploatacyjne, 3) awarie projektowe, 4) rozszerzone warunki projektowe. 15. Kategoriom stanu elektrowni jdrowej lub reaktora badawczego, przypisywane s kryteria akceptacji okrelone w przepisach wydanych na podstawie art. 36d ust. 3 ustawy, z 9

uwzgldnieniem wymagania, e czste postulowane zdarzenia inicjujce nie wywouj lub wywouj nieznaczne skutki radiologiczne oraz, e zdarzenia prowadzce do powanych skutkw radiologicznych s bardzo mao prawdopodobne. 16. 1. W projekcie obiektu jdrowego uwzgldnia si postulowane zdarzenia inicjujce przyjte do analiz bezpieczestwa obiektu jdrowego, o ktrych mowa w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 36d ust. 3 ustawy. Charakterystyki zewntrznych postulowanych zdarze inicjujcych stanowi cz zaoe projektowych obiektu jdrowego bdcych wyodrbnion czci projektu obiektu jdrowego. 2. Rozwizania projektowe obiektu jdrowego zapewniaj, e systemy oraz elementy konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego majce istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej zdolne s wytrzyma oddziaywanie zewntrznych postulowanych zdarze inicjujcych uwzgldnionych w projekcie, lub przewiduj zastosowanie innych rozwiza takich jak bariery fizyczne celem ochrony obiektu jdrowego przed skutkami tych zdarze oraz zapewnienia, e wymagane funkcje bezpieczestwa zostan wypenione. 3. W rozwizaniach projektowych obiektu jdrowego przewiduje si rozwizania techniczne celem zminimalizowania wszelkich, wynikajcych z zewntrznych postulowanych zdarze inicjujcych uwzgldnionych w projekcie obiektu jdrowego interakcji pomidzy budynkami, w ktrych znajduj si systemy oraz elementy konstrukcji lub wyposaenia obiektu jdrowego majce istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej, wczajc kable zasilajce i sterownicze, oraz interakcji pomidzy tymi budynkami a innymi konstrukcjami na terenie obiektu jdrowego. 17. 1. Przy okrelaniu zaoe projektowych dla obiektu jdrowego uwzgldnia si oddziaywania pomidzy obiektem jdrowym i rodowiskiem oraz charakterystyki planowanego miejsca usytuowania obiektu jdrowego i rejonu lokalizacji obiektu jdrowego determinujce wpyw obiektu jdrowego na rodowisko, w szczeglnoci: 1) okrelajce przenoszenie substancji promieniotwrczych na osoby z ogu ludnoci i do rodowiska, w tym rozprzestrzenianie si substancji promieniotwrczych w powietrzu oraz wodach powierzchniowych i podziemnych; 2) mogce mie wpyw na dziaania interwencyjne i ocen ryzyka dla poszczeglnych osb z ogu ludnoci i populacji jako caoci w razie awarii, takie jak: a) rozkad zaludnienia wok obiektu jdrowego, b) wykorzystanie terenw i wd, c) szlaki komunikacyjne. 2. Przy okrelaniu zaoe projektowych dla obiektu jdrowego uwzgldnia si take dostpno rezerwowego zasilania obiektu jdrowego z zewntrznych sieci elektroenergetycznych oraz istnienie wewntrznych i zewntrznych stray poarnych, ktre mog mie wpyw na zapewnienie bezpieczestwa jdrowego obiektu jdrowego i ochron ludnoci. 18. W przypadkach, gdy koincydencje okrelonych zdarze wystpujcych losowo mogyby prowadzi do przewidywanych zdarze eksploatacyjnych lub warunkw awaryjnych, zdarzenia takie uwzgldnia si w projekcie obiektu jdrowego. Zdarzenia mogce by skutkiem wtrnym innych zdarze, takie jak powd nastpujca po trzsieniu ziemi, naley traktowa jako elementy pierwotnego postulowanego zdarzenia inicjujcego. 19. 1. Systemy oraz elementy konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego majce istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej projektuje si w oparciu o reprezentatywne sekwencje zdarze, grupujce postulowane zdarzenia inicjujce,

10

tak, eby te systemy oraz elementy byy w stanie wytrzyma z wystarczajc niezawodnoci postulowane zdarzenia inicjujce. 2. W projekcie obiektu jdrowego wykazuje si postulowane zdarzenia inicjujce nie uwzgldnione w zaoeniach projektowych, a take podaje si uzasadnienie techniczne ich nieuwzgldnienia. 3. W projekcie wieloblokowej elektrowni jdrowej uwzgldnia si moliwo jednoczesnego oddziaywania okrelonych zdarze i zagroe zewntrznych na wicej ni jeden blok energetyczny. 20. Obiekt jdrowy projektuje si tak, eby zapobiec wzajemnym oddziaywaniom pomidzy systemami bezpieczestwa obiektu jdrowego lub pomidzy zwielokrotnionymi (redundantnymi) elementami tych systemw poprzez zastosowywanie odpowiednich rodkw technicznych, w szczeglnoci takich jak separacja fizyczna, izolacja elektryczna, niezaleno funkcjonalna oraz niezaleno komunikacyjna przesyu danych. 21. 1. Obiekt jdrowy projektuje si tak, eby zapewni jego bezpieczestwo jdrowe w przypadku wystpienia zdarze sejsmicznych i ich skutkw. 2. Przy projektowaniu obiektu jdrowego na zdarzenia sejsmiczne uwzgldnia si odpowiednio czynniki, o ktrych mowa w 2 pkt 1-3 i 9 oraz kryteria, o ktrych mowa w 5 pkt 1-7 rozporzdzenia lokalizacyjnego. 3. Projektujc obiekt jdrowy uwzgldnia si projektowe zdarzenie sejsmiczne ze wstrzsem o powtarzalnoci raz na 10 000 lat, ktry generuje najwysze poziome spektra przyspiesze gruntu. Dla projektowego zdarzenia sejsmicznego okrela si: rodzaj i mechanizm wstrzsu, jego lokalizacj, magnitud, czas trwania, parametry spektralne, pionowe i poziome spektra przypiesze podoa oraz tensor momentu sejsmicznego. 4. W przypadku, gdy obiekt jdrowy jest naraony na wystpienie wstrzsu indukowanego przy okrelaniu projektowego zdarzenia sejsmicznego uwzgldnia si scenariusze wstrzsw naturalnych i indukowanych. 5. Rozwizania projektowe obiektu jdrowego zapewniaj, e w przypadku wystpienia projektowego zdarzenia sejsmicznego, o ktrym mowa w ust. 3, systemy oraz elementy konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego majce istotne znaczenie dla wypeniania fundamentalnych funkcji bezpieczestwa wytrzymaj obcienia powstae na skutek tego zdarzenia, tak, e obiekt jdrowy bdzie mg by doprowadzony do stanu bezpiecznego wyczenia. 6. Wymaganie, okrelone w ust. 5, realizuje si w szczeglnoci przez klasyfikacj sejsmiczn systemw oraz elementw konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego w zalenoci od ich wymaganej odpornoci na obcienia sejsmiczne z uwzgldnieniem realizowanych funkcji bezpieczestwa oraz okrelenie odpowiednich wymaga technicznych w zalenoci do klasy sejsmicznoci. 22.1. W projekcie obiektu jdrowego uwzgldnia si zdolno jego systemw oraz elementw konstrukcji i wyposaenia majcych istotne znaczenie dla wypeniania fundamentalnych funkcji bezpieczestwa do wytrzymania skutkw zdarze sejsmicznych powaniejszych od projektowego zdarzenia sejsmicznego, eby wykaza, e nie nastpi ich nage uszkodzenie, take w razie niewielkiego przekroczenia obcie projektowych. 2. Projektujc obiekt na zdarzenia sejsmiczne zakada si utrat zasilania elektrycznego obiektu jdrowego z zewntrznych sieci elektroenergetycznych na skutek wstrzsw sejsmicznych, uwzgldnia si przy tym wstrzsy wyprzedzajce oraz wstrzsy wtrne.

11

 23. 1. W przypadku posadowienia obiektu jdrowego na obszarach, o ktrych mowa w art. 88d ust. 2 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 z pn. zm. 3) ), lub na obszarach, na ktrych prawdopodobiestwo wystpienia powodzi wynosi raz na 1000 lat lub wicej ni raz na 1000 lat, obiekt jdrowy projektuje si tak, eby zapobiec negatywnym skutkom wywoanym przez wystpienie powodzi lub podtopienia. 2. Przy projektowaniu obiektu jdrowego w odniesieniu do zagroenia powodziowego uwzgldnia si czynniki, o ktrych mowa w 2 pkt 3 lit. d i pkt 4 oraz kryterium, o ktrym mowa w 5 pkt 6 rozporzdzenia lokalizacyjnego. 3. Przy projektowaniu zabezpiecze przeciwpowodziowych obiektu jdrowego uwzgldnia si maksymalne rzdne zwierciada wody o prawdopodobiestwie wystpienia raz na 1000 lat. Rozdzia 3 Stany eksploatacyjne i rozpatrywane awarie 24. Dla systemw oraz elementw konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego majcych istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej okrela si w projekcie obiektu jdrowego graniczne parametry projektowe. 25. 1. Obiekt jdrowy projektuje si tak, eby by eksploatowany bez przekroczenia granicznych parametrw projektowych oraz przy zaoeniu minimalnej dopuszczalnej dyspozycyjnoci lub wydajnoci okrelonych systemw bezpieczestwa. 2. Projekt obiektu jdrowego uwzgldnia, poprzez okrelenie ogranicze dotyczcych dopuszczalnej niedyspozycyjnoci systemw bezpieczestwa, moliwo wystpienia awarii w stanach pracy z nisk moc i przy wyczeniu reaktora, w szczeglnoci takich jak uruchamianie, przeadunek paliwa, naprawy i modernizacja. 3. W projekcie obiektu jdrowego okrela si zbir wymaga i ogranicze dla bezpiecznej eksploatacji obiektu jdrowego, obejmujcy: 1) limity (granice) bezpieczestwa; 2) graniczne nastawy systemw bezpieczestwa; 3) ograniczenia i warunki dla stanw eksploatacyjnych; 4) ograniczenia wprowadzane w systemach sterowania obiektu jdrowego oraz ograniczenia proceduralne dotyczce zakresu parametrw technologicznych i innych wanych parametrw; 5) wymagania dotyczce utrzymania w zakresie eksploatacji, napraw, modernizacji, prb i kontroli systemw oraz elementw konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego, w celu zapewnienia, e funkcjonuj one zgodnie z zaoeniami projektowymi, z uwzgldnieniem zasady optymalizacji naraenia na promieniowanie jonizujce; 6) jednoznacznie okrelone konfiguracje ruchowe obiektu jdrowego, wcznie z ograniczeniami w przypadku wycze niektrych systemw bezpieczestwa obiektu jdrowego; 7) czasy zadziaania systemw zabezpiecze i innych systemw bezpieczestwa obiektu jdrowego w przypadku odchyle od okrelonych ogranicze i warunkw eksploatacji obiektu jdrowego.
3)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2255, z 2006 r. Nr 170, poz. 1217 i Nr 227, poz. 1658, z 2007 r. Nr 21, poz. 125, Nr 64, poz. 427, Nr 75, poz. 493, Nr 88, poz. 587, Nr 147, poz. 1033, Nr 176, poz. 1238, Nr 181, poz. 1286 i Nr 231, poz. 1704, z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 i Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 168, poz. 1323 i Nr 215, poz. 1664, z 2010 r. Nr 44, poz. 253, Nr 96, poz. 620 i Nr 182, poz. 1228 oraz z 2011 r. Nr 32, poz. 159.

12

 26. W projekcie obiektu jdrowego okrela si, na podstawie katalogu postulowanych zdarze inicjujcych dla obiektu jdrowego i jego lokalizacji, zbir awarii projektowych, w celu okrelenia granicznych parametrw projektowych, ktre obiekt ma wytrzyma bez przekroczenia dawek granicznych dla osb z ogu ludnoci. 27. Projekt obiektu jdrowego przewiduje: 1) automatyczne uruchamianie systemw bezpieczestwa niezbdnych do tego, eby zapobiec eskalacji postulowanego zdarzenia inicjujcego do powaniejszego stanu, w szczeglnoci mogcego zagrozi kolejnej barierze ochronnej; 2) nieautomatyczne uruchamianie tych systemw bezpieczestwa, ktrych uruchamianie automatyczne nie jest konieczne dla zapobieenia eskalacji postulowanego zdarzenia inicjujcego; 3) aparatur monitorujc stan obiektu jdrowego oraz aparatur do sterowania rcznego umoliwiajc operatorowi obiektu jdrowego prawidowe zdiagnozowanie stanu obiektu i doprowadzenie go we waciwym czasie do stanu bezpiecznego wyczenia. 28. 1 Obiekt jdrowy projektuje si tak, eby w razie wystpienia rozszerzonych warunkw projektowych mg on zosta doprowadzony do stanu kontrolowanego przy zachowaniu realizacji funkcji bezpieczestwa systemu obudowy bezpieczestwa reaktora. 2. Przy projektowaniu rodkw zapobiegawczych oraz agodzcych, zwikszajcych zdolno obiektu jdrowego do wytrzymania rozszerzonych warunkw projektowych nie jest konieczne stosowanie zachowawczego podejcia. 29. 1. W projekcie obiektu jdrowego: 1) wykazuje si zdolno systemw oraz elementw konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego majcych istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej do wykonywania wymaganych funkcji bezpieczestwa podczas rozszerzonych warunkw projektowych; 2) zapewnia si, e systemy i elementy wyposaenia obiektu jdrowego potrzebne do zapobieenia powstaniu lub agodzenia skutkw rozszerzonych warunkw projektowych s, w praktycznie moliwym stopniu, niezalene od systemw i elementw wyposaenia obiektu jdrowego wykorzystywanych przy awariach bardziej prawdopodobnych ni rozszerzone warunki projektowe. 2. W szczeglnoci, rozwizania projektowe obudowy bezpieczestwa reaktora wraz z jej systemami bezpieczestwa gwarantuj sprostanie scenariuszom awaryjnym obejmujcym stopienie rdzenia reaktora, wybranym na podstawie osdu inynierskiego i probabilistycznych analiz bezpieczestwa. 30. 1. W rozszerzonych warunkach projektowych, odpowiednio dla elektrowni jdrowej oraz dla reaktora badawczego, uwzgldnia si co najmniej nastpujce sekwencje zoone: 1) przewidywane stany przejciowe bez awaryjnego wyczenia reaktora mogce prowadzi do uwolnie substancji promieniotwrczych poza pierwotn obudow bezpieczestwa reaktora; 2) cakowity zanik zasilania elektrycznego prdem przemiennym; 3) awarie zwizane z ominiciem obudowy bezpieczestwa reaktora; 4) cakowita utrata funkcji systemu wody zasilajcej; 5) rozerwanie rurocigu obiegu chodzenia reaktora z jednoczesn utrat jednego cigu systemu awaryjnego chodzenia rdzenia reaktora; 6) niekontrolowany spadek poziomu wody podczas eksploatacji obiektu jdrowego z obnionym poziomem wody, w szczeglnoci w czasie naprawy, modernizacji lub przeadunku paliwa w reaktorze;

13

7) cakowita utrata funkcji systemu poredniego chodzenia elementw wyposaenia majcych istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej wymagajcych poredniego chodzenia; 8) utrata moliwoci odprowadzania ciepa do ostatecznego ujcia ciepa. 2. W rozszerzonych warunkach projektowych w przypadku reaktora wodno-cinieniowego uwzgldnia si dodatkowo: 1) niekontrolowane rozcieczenie kwasu borowego w reaktorze; 2) rozerwanie rurek wymiany ciepa w wytwornicy pary. 31. Rozwizania projektowe reaktora przez odpowiednie samoregulacji i zastosowanie zrnicowanych systemw maj: poczenie cech jego

1) zapewnia zmniejszenie prawdopodobiestwa wystpienia przewidywanych stanw przejciowych bez awaryjnego wyczenia reaktora; 2) ogranicza moliwo degradacji rdzenia reaktora i zapobiega utracie integralnoci granicy cinieniowej obiegu chodzenia reaktora, w przypadku wystpienia przewidywanych stanw przejciowych bez awaryjnego wyczenia reaktora. 32. 1. Projekt elektrowni jdrowej oraz reaktora badawczego uwzgldnia sekwencje awaryjne z ominiciem obudowy bezpieczestwa reaktora, nawet bez stopienia paliwa, lecz mogce prowadzi do bezporedniego uwolnienia substancji promieniotwrczych poza pierwotn obudow bezpieczestwa, poprzez zastosowanie nastpujcych rozwiza: 1) odpowiednich zapasw bezpieczestwa przy projektowaniu systemw poczonych z obiegiem chodzenia reaktora; 2) minimalizacj liczby przepustw przez pierwotn obudow bezpieczestwa reaktora; 3) armatury odcinajcej o odpowiedniej niezawodnoci i zwielokrotnieniu na rurocigach poczonych z obiegiem chodzenia reaktora, przechodzcych przez pierwotn obudow bezpieczestwa; 4) w przypadku reaktora wodno-cinieniowego - rodkw bezpieczestwa celem zminimalizowania utraty chodziwa reaktora i uwolnie substancji promieniotwrczych poza obudow bezpieczestwa reaktora w razie rozerwa rurek w wytwornicy pary. 2. Elektrowni jdrow oraz reaktor badawczy projektuje si tak, eby zapobiec cikim awariom, ktre mogyby prowadzi do wczesnego uszkodzenia pierwotnej obudowy bezpieczestwa reaktora, albo wykazuje si, i prawdopodobiestwo ich wystpienia jest na tyle mae, e nie jest konieczne uwzgldnienie ich w projekcie. 3. Awarie, o ktrych mowa w ust. 2, obejmuj w szczeglnoci: 1) wybuch wodoru; 2) uszkodzenie zbiornika reaktora przy cinieniu mogcym prowadzi do: a) wyrzutu materiau stopionego rdzenia oraz bezporedniego grzania pierwotnej obudowy bezpieczestwa reaktora lub b) powstania odamkw o wysokiej energii mogcych zagrozi integralnoci pierwotnej obudowy bezpieczestwa reaktora; 3) wybuch parowy, ktry mgby zagrozi integralnoci pierwotnej obudowy bezpieczestwa reaktora; 4) awarie reaktywnociowe, w tym - w reaktorze wodno-cinieniowym - heterogeniczne rozcieczenie kwasu borowego. 4. W projekcie elektrowni jdrowej oraz reaktora badawczego przewiduje si rozwizania zapewniajce ograniczenie przez system obudowy bezpieczestwa reaktora skutkw cikich awarii zwizanych z degradacj rdzenia reaktora, w szczeglnoci przez: 1) zatrzymanie i chodzenie stopionego rdzenia reaktora;

14

2) ograniczenie skutkw oddziaywania stopionego rdzenia reaktora z betonem; 3) ograniczenie przeciekw z obudowy bezpieczestwa reaktora, uwzgldniajc obcienia zwizane z utlenianiem koszulek elementw paliwowych i spalaniem wodoru oraz inne obcienia mogce wystpi podczas cikich awarii; 4) wyduenie czasu, po ktrego upywie potrzebne bd jakiekolwiek interwencje operatora lub dziaania celem opanowania awarii. 33. W projekcie elektrowni jdrowej przewiduje si rozwizania projektowe zapewniajce jej bezpieczestwo na wypadek uderzenia duego samolotu cywilnego, takie, e, w razie uderzenia samolotu, przy ograniczonych dziaaniach operatora: 1) rdze reaktora pozostaje chodzony lub pierwotna obudowa bezpieczestwa reaktora pozostaje nienaruszona; 2) utrzymuje si chodzenie wypalonego paliwa jdrowego lub integralno basenu wypalonego paliwa jdrowego. Dzia III Oglne wymagania bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej dotyczce projektowania systemw oraz elementw konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego majcych istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej Rozdzia 1 Zasady oglne 34. 1. Przy projektowaniu systemw obiektu jdrowego odpowiedzialnych za wypenienie fundamentalnych funkcji bezpieczestwa stosuje si rozwizania zapewniajce wykonywanie przez te systemy funkcji bezpieczestwa, nawet w razie uszkodzenia lub nieprawidowego dziaania, takie jak zwielokrotnienie, separacja fizyczna, niezaleno funkcjonalna oraz rnorodno. 2. System bezpieczestwa konieczny do doprowadzenia obiektu jdrowego do stanu bezpiecznego wyczenia i utrzymania go w tym stanie, projektuje si tak, eby by on zdolny do wypenienia swoich funkcji przy spenieniu kryterium pojedynczego uszkodzenia i nawet wwczas, gdy jakikolwiek inny element tego systemu lub systemu pomocniczego koniecznego do jego pracy jest wyczony z eksploatacji. 3. Dla zapewnienia wypeniania funkcji bezpieczestwa w rozwizaniach projektowych obiektu jdrowego wykorzystuje si tam, gdzie to moliwe, wbudowane cechy bezpieczestwa systemw oraz elementw konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego majcych istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej. Tam, gdzie zapewnienie wypeniania funkcji bezpieczestwa nie jest moliwe przez wykorzystanie wbudowanych cech bezpieczestwa, w pierwszej kolejnoci stosuje si systemy i elementy wyposaenia obiektu jdrowego nie wymagajce zasilania elektrycznego ze rde zewntrznych spoza obiektu jdrowego lub takie, ktre w razie utraty zasilania bd przyjmowa stan preferowany z punktu widzenia bezpieczestwa jdrowego. 4. Obiekt jdrowy wyposaa si w systemy zasilania elektrycznego ze rde wewntrznych i zewntrznych spoza obiektu jdrowego, przy czym wypenienie funkcji bezpieczestwa powinno by moliwe przy wykorzystaniu ktregokolwiek z tych dwch rde zasilania elektrycznego.

15

Rozdzia 2 Uszkodzenia ze wsplnej przyczyny, kryterium pojedynczego uszkodzenia, stan bezpieczny po uszkodzeniu

35. W projekcie obiektu jdrowego naley zastosowa rnorodno i niezaleno funkcjonaln systemw oraz elementw konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego majcych istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej dla uzyskania wymaganego poziomu ich niezawodnoci, tam, gdzie na konieczno zastosowania rnorodnoci i niezalenoci funkcjonalnej wskazay analizy niezawodnociowe przeprowadzone w oparciu o kryterium moliwoci wystpienia uszkodze ze wsplnej przyczyny. 36. Systemy oraz elementy wyposaenia obiektu jdrowego majce istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej projektuje si tak, eby w razie uszkodzenia przechodziy one samoczynnie w stan bezpieczny po uszkodzeniu. 37. 1. Do kadej grupy bezpieczestwa wczonej do projektu obiektu jdrowego stosuje si kryterium pojedynczego uszkodzenia. 2. Wymagan niezawodno okrelonej grupy bezpieczestwa dla kadego postulowanego zdarzenia inicjujcego, przy zaoeniu, e wystpi pojedyncze uszkodzenie, zapewnia si przez odpowiedni dobr rozwiza technicznych obejmujcych stosowanie elementw sprawdzonych, zwielokrotnienie (redundancj), rnorodno, rozdzielenie fizyczne i funkcjonalne oraz odizolowanie elementw. Rozdzia 3 Pomocnicze wyposaenie i systemy istotne dla bezpieczestwa, czynnoci utrzymania, kontrole, prby i kalibracje 38. 1. Systemy pomocnicze wspomagajce systemy lub wyposaenie istotne dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej, traktuje si jak cz tych systemw lub wyposaenia i klasyfikuje si je zgodnie zasadami okrelonymi w 11. 2. Niezawodno, zwielokrotnienie (redundancja), rnorodno i niezaleno funkcjonalna systemw pomocniczych, o ktrych mowa w ust. 1, a take rozwizania techniczne zastosowane celem odcicia tych systemw i prowadzenia ich prb funkcjonalnych s wspmierne do niezawodnoci wspomaganego przez nie systemu lub wyposaenia. 3. Systemy pomocnicze, o ktrych mowa w ust. 1, obejmuj w szczeglnoci zasilanie w energi elektryczn, dostarczanie wody chodzcej i spronego powietrza lub innych gazw oraz rodkw smarnych. 4. Systemy pomocnicze, o ktrych mowa w ust. 1, projektuje si w taki sposb, eby uszkodzenie jakiegokolwiek z nich nie powodowao jednoczesnej niesprawnoci zwielokrotnionych systemw bezpieczestwa. 39. Projekt obiektu jdrowego zapewnia, dziki zastosowaniu rozwiza takich jak zwikszony stopie zwielokrotnienia (redundancji), moliwo prowadzenia w rozsdnym zakresie czynnoci utrzymania i prb systemw istotnych dla bezpieczestwa, bez koniecznoci wyczania obiektu jdrowego z ruchu. Uwzgldnia si przy tym wyczenia z ruchu, wcznie z niedyspozycyjnoci systemw lub wyposaenia obiektu jdrowego na 16

skutek uszkodzenia, a take wpyw przewidywanych czynnoci utrzymania w zakresie eksploatacji, w tym napraw i modernizacji oraz prb na niezawodno poszczeglnych systemw bezpieczestwa celem zapewnienia, e funkcja bezpieczestwa nadal moe by wypeniana z konieczn niezawodnoci. 40. 1. Rozwizania projektowe obiektu jdrowego, z zastrzeeniem ust. 2, zapewniaj moliwo bezpiecznego wykonywania: 1) podczas pracy obiektu jdrowego na mocy - kalibracji i prb lub czynnoci utrzymania w zakresie eksploatacji; 2) w warunkach wyczenia obiektu take czynnoci utrzymania w zakresie napraw, modernizacji i kontroli - na systemach oraz elementach konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego majcych istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej, bez istotnego zmniejszenia moliwoci wypeniania funkcji bezpieczestwa, a w sytuacji, o ktrej mowa w pkt 1 take bez koniecznoci wyczania obiektu jdrowego. 2. Jeeli obiektu jdrowego nie mona zaprojektowa w sposb wymagany w ust. 1, to w projekcie obiektu jdrowego stosuje si inne rozwizania zapewniajce moliwo uzyskania informacji o stanie i funkcjonowaniu systemw oraz elementw konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego majcych istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej, polegajce na zastosowaniu zwikszonych zapasw bezpieczestwa lub innych rodkw zapobiegawczych sucych zrwnowaeniu skutkw potencjalnych uszkodze. Rozdzia 4 Badania kwalifikacyjne, starzenie systemw oraz elementw konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego, czynnik ludzki 41. W projekcie obiektu jdrowego wskazuje si systemy oraz elementy konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego majce istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej, co do ktrych inwestor ma obowizek wykaza, i zostay poddane badaniom kwalifikacyjnym, przeprowadzanym, celem potwierdzenia, e przez cay przewidziany w projekcie obiektu jdrowego okres ich uytkowania bd one zdolne do wykonywania swoich funkcji, podlegajc starzeniu w szczeglnoci na skutek dziaania warunkw rodowiskowych w szczeglnoci takich jak drgania, temperatura, cinienie, uderzenie strumienia pynu lub odamkw, zakcenia elektromagnetyczne, napromienienie, zalanie, wilgotno, oraz wszelkich moliwych kombinacji tych czynnikw, wystpujcych w czasie, gdy dziaanie tych systemw oraz elementw konstrukcji i wyposaenia bdzie niezbdne. 42. Przy projektowaniu systemw oraz elementw konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego majcych istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej: 1) przewiduje si odpowiednie zapasy bezpieczestwa uwzgldniajce mechanizmy zuycia tych systemw i elementw oraz ich potencjaln degradacj techniczn zwizan ze starzeniem, tak, eby zapewni zdolno systemw i elementw konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego do wykonywania funkcji bezpieczestwa przez cay przewidziany w projekcie obiektu okres ich uytkowania; 2) uwzgldnia si efekty ich starzenia i zuycia w warunkach normalnej eksploatacji, przy wykonywaniu prb oraz czynnoci utrzymania w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji, a take w stanach obiektu podczas i po wystpieniu postulowanych zdarze inicjujcych.

17

 43. 1. Obiekt jdrowy projektuje si w taki sposb, eby zminimalizowa moliwo zaistnienia oraz ograniczy skutki ewentualnych bdw czowieka, ze szczeglnym uwzgldnieniem aspektw waciwego ukadu przestrzennego obiektu jdrowego i ergonomii. 2. Rozwizania projektowe obiektu jdrowego zapewniaj warunki dla prawidowych dziaa operatora obiektu jdrowego, uwzgldniajc przy tym dostpny czas na tedziaania, przewidywane rodowisko pracy oraz obcienie psychologiczne operatora obiektu jdrowego. 3. Rozwizania projektowe obiektu jdrowego minimalizuj prawdopodobiestwo wystpienia sytuacji wymagajcych interwencji operatora obiektu jdrowego w krtkimi czasie, a jeeli podejmowanie przez niego takich interwencji jest konieczne, zapewniaj, e: 1) dysponuje on czasem wystarczajcym na podjcie prawidowej decyzji i prawidowe dziaanie; 2) informacja niezbdna dla podjcia przez operatora prawidowej decyzji jest przedstawiona w prosty i jednoznaczny sposb; 3) po zaistnieniu awarii, w sterowni gwnej lub w sterowni rezerwowej oraz na trasie dojcia do sterowni rezerwowej jest rodowisko pracy akceptowalne ze wzgldu na wymagania ochrony radiologicznej oraz bezpieczestwa i higieny pracy. 44. Projektujc sterowni gwn i sterowni rezerwow obiektu jdrowego: 1) analizuje si i odpowiednio uwzgldnia czynniki ludzkie, zwaszcza aspekty wspdziaania czowieka z maszyn, eby zapewni waciwe i przejrzyste rozdzielenie realizowanych funkcji kontroli i sterowania pomidzy operatorami obiektu jdrowego a zastosowanymi w obiekcie jdrowym systemami automatycznymi; ponadto w projekcie obiektu jdrowego okrela si minimaln liczb personelu ruchowego wymagan do jednoczesnego wykonywania czynnoci koniecznych do doprowadzenia obiektu jdrowego do stanu bezpiecznego wyczenia; 2) stosuje si rozwizania zapewniajce dostarczanie operatorom obiektu jdrowego informacji kompleksowych, lecz atwych do zrozumienia, oraz waciwych ze wzgldu na czas podejmowania koniecznych decyzji i wykonania czynnoci, w szczeglnoci informacji: a) umoliwiajcych niezwoczn ocen stanu obiektu jdrowego we wszelkich jego stanach eksploatacyjnych oraz podczas i po awariach, a take potwierdzenie, e s realizowane funkcje automatycznie wykonywane przez systemy bezpieczestwa; b) umoliwiajcych okrelenie prawidowych inicjowanych przez operatora obiektu jdrowego dziaa, ktre naley podj dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej; c) o parametrach poszczeglnych systemw oraz elementw konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego, w celu potwierdzenia, e czynnoci konieczne dla zapewnienia bezpieczestwa mog zosta bezpiecznie wykonane. Rozdzia 5 Pozostae oglne wymagania projektowe 45. W wieloblokowych elektrowniach jdrowych systemy oraz elementy konstrukcji i wyposaenia majce istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej nie mog by wsplne dla dwch lub wicej reaktorw, chyba, e zostanie wykazane, e dla wszystkich reaktorw w stanach eksploatacyjnych, wczajc czynnoci utrzymania w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji, oraz podczas rozpatrywanych awarii, spenione bd wymagania bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej, a w razie wystpienia cikiej awarii jednego z reaktorw, dla pozostaych reaktorw bdzie

18

zapewniona moliwo ich uporzdkowanego wyczenia, wychodzenia i odprowadzania ciepa powyczeniowego. 46. Elektrownie jdrowe poczone z sieciami ciepowniczymi lub instalacjami przemysowymi wykorzystujcymi ciepo wytwarzane w reaktorze w procesach fizykochemicznych projektuje si w sposb zapobiegajcy przenoszeniu substancji promieniotwrczych z obiektu jdrowego do tych sieci ciepowniczych lub instalacji przemysowych w stanach eksploatacyjnych i podczas rozpatrywanych awarii. 47. 1. Projekt obiektu jdrowego przewiduje wyposaenie obiektu jdrowego w: 1) drogi ewakuacyjne oznakowane w sposb wyrany i trway, z owietleniem, wentylacj i innymi udogodnieniami istotnymi dla bezpiecznego korzystania z tych drg; 2) systemy alarmowe i rodki komunikacji umoliwiajce, take w warunkach awaryjnych, przekazywanie ostrzee i instrukcji osobom obecnym na terenie obiektu jdrowego oraz informowanie osb i podmiotw spoza obiektu jdrowego zgodnie z zakadowym planem postpowania awaryjnego. 2. Ukad przestrzenny obiektu jdrowego i rozwizania projektowe budynkw obiektu jdrowego umoliwiaj skuteczn kontrol dostpu i ruchu osb oraz wyposaenia i materiaw na teren obiektu jdrowego, wczajc pracownikw i pojazdy sub awaryjnych, ze szczeglnym uwzgldnieniem ochrony przed nieuprawnionym wstpem osb i nieuprawnionym wprowadzaniem przedmiotw. 48. 1. W przypadku, gdy istnieje znaczne prawdopodobiestwo, e konieczne bdzie jednoczesne dziaanie w obiekcie jdrowym dwch lub wicej systemw majcych istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej, projektujc te systemy naley uwzgldni ocen ich moliwych oddziaywa obejmujc nie tylko wzajemne poczenia fizyczne, ale take moliwe skutki dziaania i wpyw nieprawidowego dziaania lub uszkodzenia jednego systemu na fizyczne rodowisko pracy pozostaych systemw obiektu jdrowego majcych istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej. 2. W przypadku, gdy dwa systemy pynw pracujce przy rnych cinieniach s ze sob poczone, projektuje si je tak, eby wytrzymyway cinienie wymagane dla systemu pracujcego przy wyszym cinieniu albo wprowadza si rozwizania uniemoliwiajce przekroczenie cinienia projektowego w systemie pracujcym przy niszym cinieniu, przy zaoeniu wystpienia pojedynczego uszkodzenia. 49. Projekt elektrowni jdrowej uwzgldnia jej wzajemne oddziaywanie z sieci elektroenergetyczn, wczajc niezaleno i liczb linii zasilajcych doprowadzonych do elektrowni jdrowej, moliwe wahania i przewidywane zakcenia napi i czstotliwoci sieci zasilajcej oraz awarie systemowe, z punktu widzenia zapewnienia niezbdnej niezawodnoci zasilania elektrycznego systemw elektrowni jdrowej istotnych dla bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej. 50. Projekt obiektu jdrowego uwzgldnia rozwizania uatwiajce likwidacj obiektu jdrowego, a w szczeglnoci: 1) taki dobr materiaw, eby moliwie zminimalizowa iloci odpadw promieniotwrczych i uatwi dezaktywacj zdemontowanych elementw; 2) moliwoci dostpu do miejsc, do ktrych dostp jest konieczny; 3) konieczno minimalizacji naraenia pracownikw na promieniowanie jonizujce oraz zapobieenia skaeniom rodowiska substancjami promieniotwrczymi przy demontau obiektu jdrowego; 4) obiekty konieczne do przechowywania odpadw promieniotwrczych powstaych zarwno podczas eksploatacji, jak i likwidacji obiektu jdrowego.

19

Dzia IV Szczegowe wymagania bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej dotyczce projektowania poszczeglnych systemw oraz elementw konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego istotnych dla bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej Rozdzia 1 Reaktor 51. 1. Reaktor i zwizane z nim systemy projektuje si w taki sposb, eby: 1) nie posiaday waciwoci, ktre mogyby spowodowa znaczny wzrost reaktywnoci podczas przewidywanych zdarze eksploatacyjnych lub w warunkach awaryjnych; 2) bya zapewniona stabilno i samoregulacja reaktora, tak, eby czny efekt fizycznych sprze zwrotnych ogranicza wzrost mocy reaktora; 3) wahania mocy reaktora mogce prowadzi do przekroczenia okrelonych granicznych parametrw projektowych paliwa jdrowego byy wykluczone albo mogy by niezawodnie oraz niezwocznie wykryte i stumione. 2. Rdze reaktora i zwizane z nim systemy chodzenia oraz sterowania i zabezpiecze, projektuje si: 1) z zachowaniem odpowiednich zapasw bezpieczestwa celem zapewnienia, e okrelone graniczne parametry projektowe, zwaszcza paliwa jdrowego, nie zostan przekroczone, a we wszystkich stanach eksploatacyjnych i przy awariach projektowych zachowane bd wymagania bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej, z uwzgldnieniem istniejcych niepewnoci, w sposb umoliwiajcy prowadzenie odpowiedniej ich kontroli, bada i testw przez cay okres eksploatacji obiektu jdrowego; 2) tak, eby bya zapewniona moliwo usuwania substancji, ktre mogyby zagrozi bezpieczestwu reaktora, w szczeglnoci przez zatkanie kanaw chodziwa, w tym produktw korozji. 3. Rdze reaktora i zwizane z nim konstrukcje znajdujce si wewntrz zbiornika reaktora projektuje si tak, eby wytrzymay obcienia statyczne i dynamiczne oczekiwane w stanach eksploatacyjnych, awariach projektowych i przy zewntrznych postulowanych zdarzeniach inicjujcych, w zakresie koniecznym dla zapewnienia bezpiecznego wyczenia reaktora, utrzymania reaktora w stanie podkrytycznym i zapewnienia chodzenia rdzenia reaktora. 4. Rozwizania projektowe reaktora: 1) minimalizuj prawdopodobiestwo spontanicznego zaistnienia ponownej krytycznoci po wyczeniu reaktora lub nagego wzrostu reaktywnoci w nastpstwie postulowanego zdarzenia inicjujcego; 2) zapewniaj, e maksymalna wielko dodatniej reaktywnoci oraz maksymalna szybko jej wprowadzania w stanach eksploatacyjnych i podczas awarii projektowych bd ograniczone tak, eby nie doszo do uszkodzenia granicy cinieniowej obiegu chodzenia reaktora oraz utrzymana bya zdolno chodzenia i nie doszo do znaczcej degradacji rdzenia reaktora. 52. 1. Elementy paliwowe i zestawy paliwowe oraz konstrukcje wsporcze rdzenia reaktora projektuje si tak, eby: 1) w wystarczajcym stopniu wytrzymyway przewidywane warunki napromieniania i rodowiskowe w rdzeniu reaktora, w poczeniu z procesami zuycia, jakie mog wystpi podczas normalnej eksploatacji i przewidywanych zdarze eksploatacyjnych, a take obcienia wystpujce przy manipulacjach paliwem jdrowym; 2) w stanach eksploatacyjnych i warunkach awaryjnych innych ni cikie awarie zapewniay utrzymanie geometrii rdzenia reaktora umoliwiajcej wystarczajce chodzenie oraz nie utrudniajcej wprowadzania prtw regulacyjnych i prtw bezpieczestwa. 20

2. Projekt rdzenia reaktora uwzgldnia degradacj elementw paliwowych wynikajc z: 1) rnic rozszerzania oraz deformacji materiau paliwa jdrowego i koszulek elementw paliwowych; 2) zewntrznego cinienia chodziwa; 3) dodatkowego wewntrznego cinienia spowodowanego przez produkty rozszczepienia w elemencie paliwowym; 4) napromienienia materiau paliwa, koszulek elementw paliwowych i innych materiaw w zestawie paliwowym; 5) zmian cinienia i temperatury na skutek zmian mocy; 6) reakcji chemicznych; 7) obcie statycznych i dynamicznych, w tym drga wywoywanych przez przepyw i innych drga; 8) zmian w procesie wymiany ciepa, ktre mog wynika z odksztace lub efektw reakcji chemicznych. 3. Reaktor projektuje si tak, eby zapewni, e: 1) podczas przewidywanych zdarze eksploatacyjnych nie dojdzie do znaczcej degradacji elementw paliwowych; 2) podczas awarii projektowych elementy paliwowe pozostaj na swoim miejscu i nie ulegn odksztaceniom, ktre prowadziyby do utraty moliwoci skutecznego poawaryjnego chodzenia rdzenia reaktora. 4. W projekcie rdzenia reaktora chodzonego wod warunki chodzenia elementw paliwowych naley okreli tak, eby daway wysoki stopie pewnoci, e w stanach eksploatacyjnych strumie cieplny na powierzchni koszulki elementu paliwowego bdzie mniejszy od strumienia, przy ktrym wystpuje kryzys wymiany ciepa. 53. Projekt reaktora zapewnia moliwo spenienia wymaga okrelonych w 51 i 52 take w razie zmian w strategii gospodarki paliwem przez cay okres eksploatacji elektrowni jdrowej lub reaktora badawczego. 54. Rdze reaktora projektuje si w taki sposb, eby byo uatwione utrzymanie we wszystkich stanach eksploatacyjnych oraz warunkach awarii bez degradacji rdzenia reaktora, stabilnego ksztatu rozkadu i poziomu strumienia neutronw w zakresie granicznych parametrw projektowych. 55. 1. W projekcie elektrowni jdrowej oraz reaktora badawczego przewiduje si rodki techniczne zapewniajce moliwo wyczenia reaktora we wszystkich stanach eksploatacyjnych i w warunkach awaryjnych nawet w warunkach najbardziej reaktywnego rdzenia reaktora, oraz utrzymanie go w stanie wyczenia. 2. rodki wyczenia reaktora maj zapewnia wydajno, szybko zadziaania i zapas wyczenia, wystarczajce do tego, eby nie doszo do przekroczenia wartoci limitw (granic) bezpieczestwa. 56. 1. Dla zapewnienia zrnicowania rodki techniczne suce do wyczania reaktora skadaj si z co najmniej dwch rnych systemw. 2. Co najmniej jeden z systemw, o ktrych mowa w ust. 1, jest zdolny do samodzielnego, szybkiego wprowadzenia reaktora w stan podkrytyczny ze stanw eksploatacyjnych i w warunkach awaryjnych nawet w warunkach najbardziej reaktywnego rdzenia reaktora, a take do utrzymywania reaktora w stanie podkrytycznym z odpowiednim zapasem i z du niezawodnoci, przy zaoeniu pojedynczego uszkodzenia. 3. W projekcie elektrowni jdrowej oraz reaktora badawczego mona wyjtkowo dopuci do przejciowej ponownej krytycznoci, pod warunkiem, e graniczne parametry projektowe dla

21

paliwa jdrowego oraz systemw i elementw wyposaenia elektrowni jdrowej lub reaktora badawczego nie zostan przekroczone. 57. 1. rodki techniczne suce do sterowania reaktywnoci i wyczania reaktora zapewniaj utrzymanie podkrytycznoci reaktora take podczas i po cikiej awarii. 2. Przy doborze rodkw, o ktrych mowa w ust. 1, sucych do wyczania reaktora, uwzgldnia si uszkodzenia pojawiajce si gdziekolwiek w elektrowni jdrowej lub reaktorze badawczym, ktre mogyby: 1) spowodowa, e cz tych rodkw nie bdzie realizowa swoich funkcji, lub 2) doprowadzi do ich uszkodzenia ze wsplnej przyczyny. 3. W projekcie elektrowni jdrowej oraz reaktora badawczego przewiduje si: 1) rodki techniczne suce do wyczania reaktora odpowiednie dla zapobieenia powstaniu lub skompensowania niezamierzonych wzrostw reaktywnoci podczas stanu wyczenia, w tym podczas przeadunku paliwa w tym stanie; 2) aparatur kontrolno-pomiarow i moliwo prowadzenia prb celem zapewnienia, e rodki techniczne suce do wyczania reaktora utrzymywane bd w stanie ustalonym dla okrelonych warunkw elektrowni jdrowej lub reaktora badawczego. Rozdzia 2 Obieg chodzenia reaktora 58. 1. Obieg chodzenia reaktora, zwizane z nim systemy pomocnicze oraz systemy sterowania i zabezpiecze, projektuje si z uwzgldnieniem zapasw bezpieczestwa odpowiednich do zapewnienia, e w stanach eksploatacyjnych nie nastpi przekroczenie granicznych parametrw projektowych dla granicy cinieniowej obiegu chodzenia reaktora, w szczeglnoci takich jak maksymalne cinienie, maksymalna temperatura, dopuszczalne zmiany cinienia i temperatury w stanach przejciowych oraz dopuszczalne naprenia. 2. Zastosowane rozwizania projektowe zapewniaj, e dziaanie osprztu zabezpieczajcego zabezpiecza granic cinieniow obiegu chodzenia reaktora przed nadmiernym cinieniem oraz, nawet podczas awarii projektowych, nie doprowadza do nieakceptowanych uwolnie substancji promieniotwrczych do rodowiska, w szczeglnoci do uwolnie z ominiciem obudowy bezpieczestwa reaktora. 59. 1. Elementy skadowe obiegu chodzenia reaktora zawierajce chodziwo reaktora, takie jak zbiornik cinieniowy reaktora lub kanay cinieniowe, rurocigi, armatura, osprzt, pompy, dmuchawy i wymienniki ciepa, wraz z ich elementami mocujcymi i konstrukcjami wsporczymi, projektuje si w taki sposb, eby wytrzymyway one obcienia statyczne i dynamiczne oczekiwane we wszystkich stanach eksploatacyjnych i podczas awarii projektowych. Materiay stosowane do wytwarzania tych elementw skadowych dobiera si tak, eby zminimalizowa aktywacj materiau. 2. Zbiornik cinieniowy reaktora oraz przewody cinieniowe projektuje si i buduje z zastosowaniem najwyszej jakoci w odniesieniu do: 1) materiaw; 2) wymaga okrelonych i sprawdzonych w praktyce projektowania obiektw jdrowych; 3) zapewnienia moliwoci prowadzenia kontroli, bada i prb; 4) technologii wytwarzania; 5) kwalifikacji personelu wytwarzajcego i badawczego.

22

3. Rurocigi poczone z granic cinieniow obiegu chodzenia reaktora wyposaa si w odpowiedni armatur odcinajc, w celu ograniczenia wszelkich ubytkw chodziwa reaktora oraz wykluczenia ubytku chodziwa reaktora poprzez przyczone systemy pomocnicze. 4. Granic cinieniow obiegu chodzenia reaktora projektuje si tak, eby: 1) zapocztkowanie jej uszkodzenia byo bardzo mao prawdopodobne; 2) moliwe byo wykrycie uszkodze we waciwym czasie; 3) jakiekolwiek powstae uszkodzenia nie przeksztacay si w niestabilne szybko rozszerzajce si pknicia. 5. Rozwizania projektowe zapewniaj uniknicie stanw elektrowni jdrowej lub reaktora badawczego, w ktrych elementy skadowe granicy cinieniowej obiegu chodzenia reaktora mogyby przej w stan kruchy powodujc zagroenie dla bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej. 6. Elementy znajdujce si wewntrz granicy cinieniowej obiegu chodzenia reaktora, takie jak wirniki pomp i czci armatury, projektuje si w sposb minimalizujcy prawdopodobiestwo ich uszkodzenia i powstania wtrnych uszkodze innych elementw obiegu chodzenia istotnych dla bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej, w stanach eksploatacyjnych i przy awariach projektowych, z naleytym uwzgldnieniem degradacji jaka moe powsta podczas ich uytkowania. 60. 1. Granic cinieniow obiegu chodzenia reaktora projektuje si w sposb umoliwiajcy przez cay okres eksploatacji elektrowni jdrowej lub reaktora badawczego prowadzenie, w odpowiednich odstpach czasu, bezporednich lub porednich kontroli i prb stanu technicznego elementw skadowych tej granicy - odpowiednio do realizowanych przez nie funkcji bezpieczestwa, w celu wykazania braku niedopuszczalnych wad materiaowych lub niedopuszczalnej degradacji stanu technicznego tych elementw, z punktu widzenia zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej. 2. W projekcie elektrowni jdrowej oraz reaktora badawczego zapewnia si, i wskaniki integralnoci granicy cinieniowej obiegu chodzenia reaktora, takie jak przecieki, podlegaj monitorowaniu, ktrego wynik uwzgldnia si przy okrelaniu rodzaju i zakresu kontroli niezbdnych dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego. Obieg chodzenia reaktora wyposaa si w system wykrywania i pomiaru wielkoci przeciekw, uatwiajcy niezwoczne ich zlokalizowanie. 3. W projekcie elektrowni jdrowej oraz reaktora badawczego zapewnia si moliwo przeprowadzania okresowej kontroli stanu technicznego odpowiednich czci systemw chodzenia wtrnych w stosunku do obiegu chodzenia reaktora, w szczeglnoci systemu chodzenia powyczeniowego. 61. 1. W elektrowni jdrowej oraz reaktorze badawczym stosuje si system dla regulacji iloci i cinienia chodziwa w obiegu chodzenia reaktora, zapewniajcy, e w stanach eksploatacyjnych nie dojdzie do przekroczenia granicznych parametrw projektowych, z uwzgldnieniem zmian objtociowych i wyciekw chodziwa. 2. Stosuje si odpowiednie wyposaenie dla usuwania substancji promieniotwrczych z chodziwa reaktora, wcznie z aktywowanymi produktami korozji i produktami rozszczepienia przenikajcymi z paliwa jdrowego. 3. Wydajno wyposaenia, o ktrym mowa w ust. 2, okrela si na podstawie granicznych parametrw projektowych paliwa jdrowego dotyczcych akceptowalnych nieszczelnoci koszulek elementw paliwowych z okrelonym zapasem, zapewniajcym, e obiekt jdrowy moe by eksploatowany przy poziomie aktywnoci w obiegu chodzenia reaktora tak niskim, jaki w praktyce mona rozsdnie osign, a take, e uwolnienia substancji 23

promieniotwrczych s najnisze jak to rozsdnie osigalne i mieszcz si w dopuszczalnych granicach. 62. 1. W elektrowni jdrowej oraz reaktorze badawczym stosuje si system zapewniajcy odprowadzanie ciepa powyczeniowego wypeniajcy swoje funkcje bezpieczestwa z wystarczajc wydajnoci, eby nie dochodzio do przekroczenia granicznych parametrw projektowych dla paliwa jdrowego oraz dla granicy cinieniowej obiegu chodzenia reaktora. 2. Rozwizania projektowe systemu odprowadzenia ciepa powyczeniowego zapewniaj w szczeglnoci moliwo wzajemnych pocze i odcinania podsystemw. 63. 1. W projekcie elektrowni jdrowej oraz reaktora badawczego przewiduje si stosowanie systemw awaryjnego chodzenia rdzenia reaktora w celu przywrcenia i utrzymania chodzenia paliwa jdrowego w stanach awaryjnych nawet w razie utraty integralnoci granicy cinieniowej obiegu chodzenia reaktora. 2. W przypadku awarii z utrat chodziwa, wczajc natychmiastowe rozerwanie rurocigu obiegu chodzenia reaktora o najwikszej rednicy, chodzenie rdzenia reaktora jest prowadzone tak, eby zminimalizowa uszkodzenia paliwa jdrowego i ograniczy uwolnienie produktw rozszczepienia z paliwa jdrowego, zapewniajc, e: 1) nie zostan przekroczone graniczne parametry projektowe paliwa jdrowego; 2) moliwe reakcje chemiczne s ograniczone do poziomu akceptowalnego z punktu widzenia bezpieczestwa jdrowego; 3) zmiany w paliwie jdrowym i w konstrukcjach wewntrznych reaktora nie zmniejsz w znaczcy sposb skutecznoci awaryjnego chodzenia rdzenia reaktora; 4) chodzenie rdzenia reaktora bdzie zapewnione przez wystarczajco dugi czas. 64. W celu spenienia przez system awaryjnego chodzenia rdzenia reaktora wymaga, o ktrych mowa w 63 ust. 2, dla kadego postulowanego zdarzenia inicjujcego i przy zaoeniu wystpienia pojedynczego uszkodzenia: 1) stosuje si odpowiednie rozwizania projektowe, takie jak wykrywanie przeciekw, odpowiednie poczenia wzajemne i moliwoci odcinania, przy odpowiednim zwielokrotnieniu, zrnicowaniu i rozdzieleniu elementw skadowych systemu, a take 2) zapewnia si zasilanie elektryczne tego systemu ze rde wewntrznych w razie zaniku zasilania elektrycznego z sieci zewntrznej. 65. Rozwizania projektowe zapewniaj moliwo celowego obniania cinienia w obiegu chodzenia reaktora w razie cikiej awarii, tak, eby zwikszy moliwo odprowadzania ciepa z rdzenia reaktora. 66. System awaryjnego chodzenia rdzenia reaktora projektuje si tak, eby moliwe byo prowadzenie kontroli okresowych jego elementw oraz wykonywanie prb okresowych w celu potwierdzenia: 1) integralnoci konstrukcyjnej i szczelnoci elementw systemu; 2) zdolnoci do dziaania z odpowiedni wydajnoci czynnych elementw systemu podczas normalnej eksploatacji; 3) zdolnoci systemu do dziaania w stanach okrelonych w zaoeniach projektowych elektrowni jdrowej lub reaktora badawczego.

24

Rozdzia 3 System obudowy bezpieczestwa reaktora 67. 1. W elektrowni jdrowej oraz reaktorze badawczym stosuje si system obudowy bezpieczestwa reaktora zapewniajcy: 1) zatrzymywanie substancji promieniotwrczych w stanach eksploatacyjnych i warunkach awaryjnych; 2) ochron reaktora przed zewntrznymi zagroeniami naturalnymi lub powodowanymi przez czowieka; 3) oson przed promieniowaniem jonizujcym w stanach eksploatacyjnych i warunkach awaryjnych. 2. W elektrowni jdrowej system obudowy bezpieczestwa reaktora obejmuje pierwotn obudow bezpieczestwa reaktora i wtrn obudow bezpieczestwa reaktora oraz, w zalenoci od przyjtej koncepcji projektowej, systemy pomocnicze takie jak w szczeglnoci systemy ograniczajce wielkoci cinienia i temperatur wewntrz obudowy bezpieczestwa reaktora oraz elementy wyposaenia suce do odcinania (izolowania od otoczenia) obudowy bezpieczestwa reaktora, ograniczania stenia lub usuwania z przestrzeni obudowy bezpieczestwa reaktora produktw rozszczepienia, wodoru, tlenu i innych substancji, ktre mog zosta do niej uwolnione. 3. Do reaktora badawczego przepis ust. 2 stosuje si odpowiednio, z wyjtkiem wymogu posiadania wtrnej obudowy bezpieczestwa reaktora. 68. 1. System obudowy bezpieczestwa reaktora projektuje si z zastosowaniem odpowiednich wspczynnikw bezpieczestwa, na podstawie wielkoci potencjalnych wewntrznych nadcinie, podcinie, temperatur oraz oddziaywa dynamicznych takich jak uderzenia odamkw i dziaanie si reakcji oczekiwanych na skutek rozpatrywanych awarii, uwzgldniajc w szczeglnoci: 1) niepewnoci: analiz zjawisk zachodzcych podczas awarii, okrelenia waciwoci materiaw, wielkoci napre oraz wielkoci wad materiaowych; 2) skutki wydzielenia energii z innych potencjalnych rde, w szczeglnoci energii zakumulowanej w wytwornicach pary oraz w wyniku reakcji chemicznych w tym przewidywanych zjawisk spalania gazw palnych wewntrz obudowy bezpieczestwa reaktora, a take radiolizy, 3) zagroenia naturalne i zewntrzne postulowane zdarzenia inicjujce bdce skutkiem dziaalnoci czowieka. 2. Projekt obudowy bezpieczestwa reaktora uwzgldnia rozwizania umoliwiajce monitorowanie stanu obudowy bezpieczestwa reaktora oraz zwizanych z ni systemw i elementw wyposaenia. 69. System obudowy bezpieczestwa reaktora projektuje si tak, eby: 1) zapewni, e w stanach eksploatacyjnych, a w szczeglnoci podczas wykonywania czynnoci utrzymania, remontw i prb oraz podczas i po rozpatrywanych awariach jej stale ferrytyczne nie bd wykazyway skonnoci do kruchego pkania, a moliwo powstania szybko rozszerzajcego si pknicia bdzie zminimalizowana; 2) moliwe byo wykonywanie prb cinieniowych celem:

25

a) wykazania strukturalnej integralnoci obudowy bezpieczestwa reaktora przed rozpoczciem oraz w okresie eksploatacji elektrowni jdrowej lub reaktora badawczego; b) oszacowania natenia przeciekw z systemu obudowy bezpieczestwa reaktora przez cay okres eksploatacji elektrowni jdrowej lub reaktora badawczego przy cinieniu projektowym w obudowie bezpieczestwa reaktora lub przy obnionych wartociach cinienia pozwalajcych na oszacowanie wielkoci przeciekw przy cinieniu projektowym; 3) podczas i po rozpatrywanych awariach nie dochodzio do przekroczenia ustalonej maksymalnej wielkoci przeciekw; 4) liczba przepustw przez obudow bezpieczestwa reaktora bya minimalna; 5) zapewnione byo, e: a) przepusty przez obudow bezpieczestwa reaktora speniaj te same wymagania projektowe co sama konstrukcja obudowy bezpieczestwa reaktora; b) bdzie moliwo wykrywania przeciekw przez poszczeglne przepusty; 6) funkcjonalno przepustw przez obudow bezpieczestwa reaktora bya zachowana w przypadku cikiej awarii. 70. 1. W projekcie elektrowni jdrowej oraz reaktora badawczego stosuje si rozwizania umoliwiajce w razie rozpatrywanej awarii automatyczne, niezwoczne i niezawodne odcicie kadego przechodzcego przez obudow bezpieczestwa reaktora rurocigu stanowicego cz granicy cinieniowej obiegu chodzenia reaktora lub bezporednio poczonego z przestrzeni obudowy bezpieczestwa reaktora. Stosuje si przy tym odpowiednie rozwizania projektowe dla zapobieenia awarii zwizanych z ominiciem obudowy bezpieczestwa reaktora. 2. Rurocig, o ktrym mowa w ust. 1, wyposaa si w co najmniej dwa zawory odcinajce obudow bezpieczestwa reaktora lub zawory zwrotne, ustawione szeregowo, umieszczone jak najbliej obudowy bezpieczestwa reaktora, zdolne do niezawodnego i niezalenego od siebie uruchomienia. Projekt odcicia (odizolowania) od otoczenia obudowy bezpieczestwa reaktora uwzgldnia kryterium pojedynczego uszkodzenia. 3. Odstpstwa od wymaga okrelonych w ust. 1 i 2 dopuszcza si jedynie w odniesieniu do specyficznych typw elementw, takich jak rurki impulsowe w systemach pomiarowych lub wwczas gdy nie zastosowanie tych odstpstw pogorszyoby niezawodno systemu bezpieczestwa, w skad ktrego wchodzi rurocig przechodzcy przez obudow bezpieczestwa reaktora. 71. Rurocig przechodzcy przez pierwotn obudow bezpieczestwa reaktora, ktry nie stanowi czci granicy cinieniowej obiegu chodzenia reaktora, ani nie jest bezporednio poczony z przestrzeni obudowy bezpieczestwa reaktora, posiada co najmniej jeden zawr odcinajcy obudow bezpieczestwa reaktora, znajdujcy si na zewntrz obudowy bezpieczestwa reaktora i umieszczony jak najbliej tej obudowy. 72. Rozwizania projektowe elektrowni jdrowej oraz reaktora badawczego zapewniaj moliwo prowadzenia okresowych prb zdolnoci armatury odcinajcej obudowy bezpieczestwa reaktora i zwizanych z ni systemw do realizacji ich funkcji oraz sprawdzania czy wielkoci przeciekw przez armatur mieszcz si w dopuszczalnych granicach. Zapewnia si przy tym moliwo niezawodnego i niezalenego uruchamiania napdu kadego zaworu.

26

 73. 1. W projekcie elektrowni jdrowej oraz reaktora badawczego zapewnia si, e dostp pracownikw obiektu jdrowego do obudowy bezpieczestwa reaktora odbywa si poprzez luzy powietrzne, ktrych drzwi s wzajemnie blokowane w celu zapewnienia, e przynajmniej jedne drzwi s zawsze zamknite. 2. Otwory dostpowe w obudowie bezpieczestwa reaktora dla potrzeb ruchu wyposaenia i materiaw przez obudow projektuje si tak, by moliwe byo ich szybkie i niezawodne zamykanie w razie gdy wymagane jest odizolowanie (odcicie) obudowy bezpieczestwa reaktora. 3. Rozwizania projektowe zapewniaj zdolno elementw izolujcych (odcinajcych) luz powietrznych i otworw dostpowych w obudowie bezpieczestwa reaktora do utrzymania ich funkcjonalnoci w razie rozpatrywanych awarii. 74. 1. Rozwizania projektowe obudowy bezpieczestwa reaktora przewiduj odpowiednie przekroje tras przepywu pomidzy odrbnymi przedziaami wewntrz pierwotnej obudowy bezpieczestwa reaktora. Przekroje te projektuje si tak, eby zapewni, e rnice cinie wystpujce w czasie wyrwnywania si cinienia w obudowie bezpieczestwa reaktora podczas rozpatrywanych awarii, nie spowoduj uszkodzenia konstrukcji wewntrz obudowy bezpieczestwa reaktora lub systemw ograniczajcych skutki awarii. 2. Rozwizania projektowe zapewniaj zdolno konstrukcji wewntrz obudowy bezpieczestwa reaktora do wytrzymania skutkw cikich awarii. 75. 1. Zapewnia si moliwo odprowadzania ciepa z obudowy bezpieczestwa reaktora w stanach eksploatacyjnych oraz w czasie i po rozpatrywanych awariach. 2. Po kadym uwolnieniu pynw o wysokiej energii w trakcie rozpatrywanej awarii zapewnia si moliwie szybkie obnianie cinienia i temperatury w obudowie bezpieczestwa reaktora oraz utrzymywanie ich na akceptowalnie niskim poziomie. 3. System odprowadzania ciepa z obudowy bezpieczestwa reaktora ma by niezawodny, co realizuje si poprzez odpowiednie zwielokrotnienie zastosowanych podsystemw i elementw wyposaenia oraz odpowiednie ich wzajemne poczenia, przy zasilaniu elektrycznym ze rde wewntrznych obiektu lub z sieci zewntrznej, zakadajc wystpienie pojedynczego uszkodzenia. 4. Rozwizania projektowe systemu, o ktrym mowa w ust. 3, zapewniaj moliwo przeprowadzania okresowych kontroli, prb cinieniowych i funkcjonalnych w czasie eksploatacji. 76. 1. W projekcie systemu obudowy bezpieczestwa reaktora przewiduje si - stosownie do potrzeb - systemy suce do ograniczania, zmniejszania i kontrolowania iloci produktw rozszczepienia, wodoru, tlenu i innych substancji, ktre mog by uwolnione do obudowy bezpieczestwa reaktora. 2. Systemy, o ktrych mowa w ust. 1, projektuje si z naleytym stopniem zwielokrotnienia (redundancji) oraz z odpowiednimi wzajemnymi poczeniami, celem zapewnienia, e kada grupa bezpieczestwa moe wypenia niezbdn funkcj bezpieczestwa, przy zasilaniu elektrycznym ze rde wewntrznych obiektu bd z sieci zewntrznej, zakadajc wystpienie pojedynczego uszkodzenia. Do zmniejszania stenia palnych gazw w obudowie bezpieczestwa reaktora stosuje si systemy lub elementy wyposaenia nie wymagajce zasilania elektrycznego. 3. Rozwizania projektowe systemw oczyszczania przestrzeni obudowy bezpieczestwa reaktora zapewniaj moliwo prowadzenia okresowej kontroli elementw wyposaenia oraz wykonywania prb cinieniowych i funkcjonalnych tych systemw.

27

 77. Materiay pokry, izolacji cieplnej i powok elementw wyposaenia oraz konstrukcji wewntrz obudowy bezpieczestwa reaktora dobiera si tak, eby zapewni wypenianie ich funkcji bezpieczestwa i zminimalizowa niekorzystny wpyw na inne funkcje bezpieczestwa w razie degradacji tych pokry, izolacji lub powok. Rozdzia 4 Systemy pomiarw i sterowania obiektu jdrowego 78. 1. W obiekcie jdrowym stosuje si aparatur kontrolno-pomiarow odpowiedni dla: 1) okrelenia wartoci parametrw procesw technologicznych, w szczeglnoci tych ktre mog mie wpyw na przebieg acuchowej reakcji rozszczepienia, integralno rdzenia reaktora, systemw zawierajcych chodziwo reaktora lub obudowy bezpieczestwa reaktora; 2) pozyskania informacji o obiekcie jdrowym koniecznych do prowadzenia jego niezawodnej i bezpiecznej eksploatacji; 3) okrelenia stanu obiektu w warunkach awaryjnych oraz podejmowania decyzji zwizanych z reagowaniem awaryjnym. 2. Wprowadza si rozwizania zapewniajce okrelanie i automatyczne rejestrowanie wszelkich parametrw pochodnych istotnych dla bezpieczestwa jdrowego, w reaktorze wodno cinieniowym w szczeglnoci zapasu do stanu nasycenia chodziwa. 3. Aparatura kontrolno-pomiarowa obiektu, o ktrej mowa w ust. 1, posiada stosownie do swojego przeznaczenia zakresy pomiarowe odpowiednie do monitorowania parametrw w stanach eksploatacyjnych i warunkach awaryjnych. 4. Aparatur kontrolno-pomiarow, o ktrej mowa w ust. 1, kwalifikuje si na warunki rodowiskowe mogce wystpowa w okrelonych stanach obiektu jdrowego, zapewniajc, e jest ona odpowiednia do pomiarw parametrw obiektu jdrowego w warunkach awaryjnych, eby umoliwi operatorowi obiektu jdrowego rozpoznanie sytuacji w obiekcie i klasyfikowanie zdarze dla celw reagowania awaryjnego. 79. W obiekcie jdrowym stosuje si rodki sterowania procesami technologicznymi, w szczeglnoci suce do utrzymywania w granicach limitw i warunkw eksploatacyjnych parametrw, o ktrych mowa w 78 ust. 1 pkt 1. 80. 1. Obiekt jdrowy wyposaa si w sterowni gwn, z ktrej moe by on bezpiecznie sterowany we wszystkich stanach eksploatacyjnych i z ktrej mona podejmowa dziaania celem utrzymania obiektu jdrowego w stanie bezpiecznym, lub jego wprowadzenia w stan bezpiecznego wyczenia po wystpieniu przewidywanych zdarze eksploatacyjnych lub rozpatrywanej awarii. 2. Rozwizania projektowe sterowni gwnej zapewniaj dostarczanie adekwatnych informacji w celu ochrony osb przebywajcych w sterowni przed zagroeniami, takimi jak: 1) podwyszone poziomy promieniowania; 2) substancje wybuchowe lub toksyczne. 81. Projekt sterowni gwnej obiektu jdrowego przewiduje zastosowanie rodkw ochrony radiologicznej zapewniajcych dostp i moliwo przebywania pracownikw w tej sterowni w warunkach awaryjnych, bez otrzymania podczas trwania awarii dawek skutecznych (efektywnych) przekraczajcych 50 mSv. 82. Identyfikuje si takie zdarzenia wewntrzne i zewntrzne wzgldem sterowni gwnej obiektu jdrowego, ktre mog stanowi bezporednie zagroenie dla jej funkcjonowania, a w projekcie uwzgldnia si rozsdnie osigalne rodki minimalizowania skutkw takich zdarze.

28

 83. 1. Rozmieszczenie aparatury kontrolno-pomiarowej i sposb prezentowania informacji w sterowni gwnej obiektu jdrowego projektuje si z uwzgldnieniem zasad ergonomii, tak, eby pracownicy eksploatacji uzyskiwali adekwatny, caociowy obraz stanu i funkcjonowania obiektu jdrowego. 2.W sterowni gwnej obiektu jdrowego przewiduje si elementy wyposaenia przekazujce w efektywny sposb wizualne, a tam gdzie jest to waciwe rwnie dwikowe, wskazania dotyczce stanw eksploatacyjnych i procesw, ktre odbiegaj od normy i mog niekorzystnie wpyn na bezpieczestwo jdrowe. 84. Jdrowy blok energetyczny wyposaa si w sterowni rezerwow, oddzielon fizycznie i elektrycznie od sterowni gwnej jdrowego bloku energetycznego, ze sprztem i elementami sterujcymi wystarczajcymi, eby mona byo szybko wyczy reaktor i utrzymywa go w stanie wyczonym, odprowadza ciepo powyczeniowe i monitorowa najwaniejsze parametry bloku, w razie niemonoci wykonywania tych kluczowych dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego czynnoci ze sterowni gwnej jdrowego bloku energetycznego. Do sterowni rezerwowej wymagania okrelone w 80 - 83 stosuje si odpowiednio. 85. 1. W przypadku rozwiza projektowych obiektu jdrowego, w ktrych prawidowe dziaanie systemu obiektu jdrowego majcego istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej zaley od niezawodnego funkcjonowania systemu teleinformatycznego, przy opracowywaniu i testowaniu sprztu komputerowego oraz oprogramowania wdraa si odpowiednie standardy i metody postpowania stosowane przez cay okres uytkowania systemu, a w szczeglnoci w cyklu opracowywania oprogramowania. 2.Poziom niezawodnoci sprztu i oprogramowania komputerowego stosowanego w obiekcie jdrowym jest wspmierny do wanoci okrelonego systemu dla wypeniania funkcji bezpieczestwa. 3.W projekcie obiektu jdrowego zakada si poziom niezawodnoci systemu teleinformatycznego, ktry uwzgldnia odpowiednie zapasy bezpieczestwa, eby skompensowa niepewnoci analizy wynikajce ze zoonoci systemu teleinformatycznego. 86. 1. W projekcie obiektu jdrowego zapewnia si automatyzacj dziaa w zakresie zapewnienia bezpieczestwa jdrowego, w stopniu gwarantujcym, e dziaanie operatora obiektu jdrowego nie bdzie konieczne przez okrelony czas po wystpieniu przewidywanych zdarze eksploatacyjnych lub rozpatrywanych awarii. Operatorowi zapewnia si dostp do informacji niezbdnych do monitorowania skutkw dziaa automatycznych. 2. Automatyzuje si lub realizuje z uyciem elementw biernych uruchamianie i sterowanie systemami lub elementami wyposaenia obiektu jdrowego wypeniajcymi funkcje bezpieczestwa tak, eby nie byo konieczne podejmowanie czynnoci przez operatora w czasie do 30 minut po wystpieniu postulowanego zdarzenia inicjujcego. Jakiekolwiek czynnoci operatora obiektu jdrowego konieczne do wykonania zgodnie z projektem w czasie do 30 minut po wystpieniu postulowanego zdarzenia inicjujcego wymagaj wyczerpujcego uzasadnienia w projekcie obiektu jdrowego. 87. 1. W obiekcie jdrowym stosuje si system zabezpiecze zdolny wykry zagroenie dla bezpieczestwa jdrowego lub ochrony radiologicznej, a take automatycznie uruchomi systemy wymagane do osignicia i utrzymania stanu bezpiecznego wyczenia. 2. System zabezpiecze projektuje si tak, eby: 1) by on zdolny do przeamywania niebezpiecznych dziaa systemu sterowania;

29

2) osiga stan bezpieczny po uszkodzeniu; 3) zapobiega czynnociom operatora obiektu jdrowego, ktre mogyby zniweczy skuteczno systemu zabezpiecze w stanach eksploatacyjnych i warunkach awaryjnych, ale nie uniemoliwia prawidowych dziaa operatora obiektu jdrowego w warunkach awaryjnych; 4) zapewnia, e w wyniku przewidywanych zdarze eksploatacyjnych nie dojdzie do przekroczenia granicznych parametrw projektowych; w szczeglnoci system zabezpiecze zapewnia nie przekroczenie granicznych parametrw projektowych paliwa jdrowego w razie jakiegokolwiek pojedynczego wadliwego dziaania systemw sterowania reaktywnoci, jak przypadkowe wyprowadzenie prtw regulacyjnych z rdzenia reaktora, za wyjtkiem wyrzucenia lub upadku prtw z lub do rdzenia. 88. 1. Aparatur kontrolno-pomiarow i systemy sterowania elementw wyposaenia lub systemw majcych istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej projektuje si tak, eby zapewni ich niezawodno i moliwo okresowego testowania odpowiednio do funkcji bezpieczestwa, jakie maj wykonywa. 2. Systemy bezpieczestwa, w tym w szczeglnoci system zabezpiecze, projektuje si w sposb umoliwiajcy okresowe testowanie ich funkcjonalnoci podczas pracy reaktora, z uwzgldnieniem niezalenego testowania kanaw celem wykrycia uszkodze i ewentualnej utraty redundancji. 89. Wbudowane w system zabezpiecze obiektu jdrowego zwielokrotnienie (redundancja) i niezaleno funkcjonalna zapewniaj co najmniej, e: 1) adne pojedyncze uszkodzenie nie spowoduje utraty funkcji bezpieczestwa; 2) wyczenie z pracy dowolnego elementu nie spowoduje utraty niezbdnego minimum zwielokrotnienia (redundancji), chyba, e mona wykaza wystarczajc niezawodno dziaania systemu zabezpiecze w takiej sytuacji. 90. Jeeli przewiduje si zastosowanie systemu teleinformatycznego w systemach bezpieczestwa, a w szczeglnoci w systemie zabezpiecze obiektu jdrowego, to oprcz wymaga okrelonych w 85 naley speni nastpujce wymagania: 1) w odniesieniu do sprztu komputerowego i oprogramowania stosuje si wysokie wymagania jakociowe wspmierne do znaczenia danego systemu dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego; 2) proces opracowania, wcznie z kontrol, testowaniem i przyjciem zmian projektowych, jest systematycznie dokumentowany i poddawany przegldowi; 3) potwierdzenie przez specjalist niezalenego od projektanta systemu teleinformatycznego i jego dostawcy wysokiej niezawodnoci sprztu i oprogramowania systemu teleinformatycznego; 4) tam, gdzie wypeniane funkcje bezpieczestwa maj zasadnicze znaczenie dla osignicia i utrzymania stanu bezpiecznego wyczenia, wprowadza si zrnicowane rozwizania techniczne zapewniajce wypenienie tych funkcji bezpieczestwa; 5) uwzgldnia si uszkodzenia ze wsplnej przyczyny powodowane bdami w oprogramowaniu; 6) wprowadza si zabezpieczenia przed przypadkow lub rozmyln ingerencj w dziaanie systemu. 91. 1. Rozwizania projektowe stosowane w obiekcie jdrowym zapobiegaj przenoszeniu si zakce pomidzy systemem zabezpiecze i systemem sterowania, przez unikanie wzajemnych pocze lub poprzez odpowiednie rozdzielenie funkcjonalne tych systemw.

30

2. Jeeli te same sygnay s wykorzystywane zarwno przez system zabezpiecze, jak rwnie przez system sterowania, to zapewnia si odpowiednie ich rozdzielenie, w szczeglnoci przez odpowiedni izolacj galwaniczn. 92. 1. Na terenie obiektu jdrowego projektuje si awaryjny orodek zarzdzania, oddzielony od sterowni gwnych i sterowni rezerwowych, sucy jako miejsce zbirki i pracy pracownikw reagowania awaryjnego. 2. W awaryjnym orodku zarzdzania zapewnia si: 1) dostp do informacji o istotnych parametrach obiektu jdrowego oraz o warunkach radiologicznych w obiekcie jdrowym i w jego bezporednim otoczeniu; 2) czno ze sterowniami gwnymi i sterowniami rezerwowymi oraz z innymi wanymi miejscami w obiekcie jdrowym, a take z zespoami reagowania awaryjnego na terenie obiektu jdrowego i poza nim; 3) rodki ochrony osb przebywajcych w awaryjnym orodku zarzdzania przed zagroeniami wynikajcymi z warunkw awaryjnych, wczajc cikie awarie. Rozdzia 5 Systemy zasilania elektrycznego obiektu jdrowego 93. 1. Dla niezawodnego funkcjonowania systemw oraz elementw konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego majcych istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej zapewnia si zasilanie elektryczne ze rde wewntrznych obiektu jdrowego i z zewntrznej sieci elektroenergetycznej. 2. System zasilania elektrycznego ze rde wewntrznych obiektu jdrowego, wczajc system awaryjnego zasilania obiektu jdrowego oraz system zasilania elektrycznego z zewntrznej sieci elektroenergetycznej obiektu jdrowego - w sytuacji, gdy jakikolwiek z nich nie dziaa - dostarcza wystarczajc moc i ilo energii dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego w stanach eksploatacyjnych, a take podczas i po rozpatrywanej awarii. 94. Wewntrzne rda zasilania elektrycznego obiektu jdrowego, wczajc baterie akumulatorw oraz elektryczn sie rozdzielcz wewntrz obiektu jdrowego, projektuje si tak, eby posiaday one wystarczajc niezaleno, zwielokrotnienie (redundancj) oraz moliwo testowania, eby zapewni wypenienie ich funkcji bezpieczestwa przy zaoeniu pojedynczego uszkodzenia. 95. Dostarczanie energii elektrycznej z zewntrznej sieci elektroenergetycznej do sieci rozdzielczej wewntrz obiektu jdrowego realizuje si za pomoc dwch fizycznie niezalenych obwodw, zaprojektowanych i zlokalizowanych tak, eby zminimalizowa w praktycznie osigalnym stopniu prawdopodobiestwo ich jednoczesnego uszkodzenia w stanach eksploatacyjnych oraz w warunkach rozpatrywanych awarii i w przewidywanych warunkach rodowiskowych. 96. Rozwizania projektowe systemw zasilania elektrycznego obiektu jdrowego minimalizuj prawdopodobiestwo, e w sytuacji utraty zasilania elektrycznego energi wytwarzan przez jdrowy blok energetyczny, utraty zasilania z innych rde energii elektrycznej na terenie obiektu albo utraty zasilania z zewntrznej sieci elektroenergetycznej, nastpi w wyniku tego zdarzenia lub jednoczenie z nim utrata zasilania elektrycznego z jakiegokolwiek z pozostaych rde zasilania elektrycznego. 97. Istotne dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego obiektu jdrowego systemy zasilania elektrycznego projektuje si tak, eby moliwe byo prowadzenie ich okresowych kontroli i

31

prb, celem sprawdzenia dyspozycyjnoci i wydajnoci tych systemw oraz stanu technicznego ich elementw. 98. Jdrowy blok energetyczny projektuje si tak, eby po odczeniu od sieci przesyowej by on zdolny do zrzutu obcienia z dowolnego punktu pracy pomidzy obcieniem minimalnym a znamionowym oraz do stabilnego zasilania potrzeb wasnych jdrowego bloku energetycznego przez co najmniej 2 godziny. 99. 1. rda awaryjnego zasilania elektrycznego obiektu jdrowego oraz warunki zasilania systemw i elementw wyposaenia istotnych dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej obiektu jdrowego, w szczeglnoci liczb zasilanych odbiorw i charakterystyki ich zasilania takie jak niezawodno, moc, czas trwania i cigo zasilania, dobiera si tak, eby zapewni niezawodne dziaanie po wystpieniu przewidywanych zdarze eksploatacyjnych systemw i elementw wyposaenia istotnych dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej. 2. W razie utraty zasilania zewntrznego prdem przemiennym wewntrzne rda zasilania elektrycznego obiektu jdrowego prdem przemiennym, z wyjtkiem rde zasilania, o ktrych mowa w ust. 4, zapewniaj zasilanie systemw i elementw wyposaenia istotnych dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej przez co najmniej 7 db w stanach eksploatacyjnych oraz podczas i po rozpatrywanych awariach. 3. Baterie akumulatorw zasilajcych systemy i elementy wyposaenia wypeniajce najwaniejsze funkcje bezpieczestwa maj pojemno wystarczajc na co najmniej 4 godziny pracy bez doadowania. 4. W projekcie obiektu jdrowego przewiduje si alternatywne rda zasilania obiektu prdem przemiennym do wykorzystania w razie niedyspozycyjnoci wewntrznych rde zasilania, o ktrych mowa w ust. 2, w szczeglnoci przewone lub przenone agregaty prdotwrcze lub kombinowane systemy awaryjnego zasilania elektrycznego obiektu jdrowego. 100. 1. Jeeli przewiduje si zastosowanie kombinowanych systemw awaryjnego zasilania elektrycznego obiektu jdrowego, w szczeglnoci z wykorzystaniem hydrozespow, turbozespow parowych lub gazowych, agregatw dieslowskich lub baterii akumulatorw, to projektuje si je tak, eby: 1) posiaday niezawodno i rozwizania spjne z wymaganiami ze strony systemw bezpieczestwa, ktre maj by zasilane; 2) wykonyway swoje funkcje przy zaoeniu wystpienia pojedynczego uszkodzenia. 2. Rozwizania przyjte w projekcie obiektu jdrowego zapewniaj moliwo testowania sprawnoci funkcjonalnej systemw awaryjnego zasilania obiektu jdrowego energi elektryczn. 101. Zaoenia projektowe dla silnikw diesla oraz innych urzdze poruszajcych, ktre zasilaj w energi elektryczn lub napdzaj systemy lub elementy wyposaenia majce istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej, obejmuj okrelenie: 1) pojemnoci zbiornikw magazynowych oleju napdowego i wydajnoci systemw zasilajcych w paliwo, wystarczajcych do zapewnienia pracy przez okrelony okres czasu; 2) zdolnoci urzdzenia poruszajcego do uruchomienia i skutecznego dziaania w okrelonych warunkach i przez wymagany czas; 3) rodzajw systemw pomocniczych wymaganych dla ich dziaania.

32

Rozdzia 6 Systemy gospodarki odpadami promieniotwrczymi i paliwem jdrowym obiektu jdrowego 102. W obiekcie jdrowym projektuje si: 1) systemy do przetwarzania odpadw promieniotwrczych ciekych i gazowych tak, eby w stanach eksploatacyjnych utrzymywa uwolnienia substancji promieniotwrczych w ustalonych granicach co do ich iloci i stenia, 2) systemy lub wyposaenie promieniotwrczych. do kontroli i ograniczania uwolnie substancji

103. W projekcie obiektu jdrowego przewiduje si systemy lub elementy wyposaenia obiektu jdrowego do transportu odpadw promieniotwrczych i ich bezpiecznego przechowywania na terenie obiektu jdrowego, w tym take systemy i elementy wyposaenia obiektu jdrowego suce do przechowywania gazowych i ciekych odpadw promieniotwrczych, zwaszcza, jeeli przewiduje si, e niekorzystne warunki rodowiskowe w rejonie lokalizacji obiektu jdrowego mog okresowo narzuca nadzwyczajne ograniczenia dla ich kontrolowanego odprowadzania do rodowiska. 104. Systemy filtrw w obiekcie jdrowym projektuje si tak, eby: 1) w oczekiwanych dominujcych warunkach pracy osignite zostay niezbdne wspczynniki zatrzymania; 2) moliwe byo testowanie ich skutecznoci. 105. Obiekty i elementy wyposaenia obiektu jdrowego suce do przemieszczania lub do przechowywania nie napromieniowanego (wieego) paliwa jdrowego w obiekcie jdrowym projektuje si tak, eby: 1) zapobiec powstaniu warunkw krytycznoci, za pomoc rodkw lub procesw fizycznych, w szczeglnoci dziki stosowaniu geometrycznie bezpiecznych konfiguracji, tak by, przy zaoeniu przechowywania paliwa jdrowego o maksymalnej przewidzianej w projekcie obiektu jdrowego zawartoci materiaw rozszczepialnych, podczas zakadanych w projekcie obiektu jdrowego sytuacji awaryjnych, wczajc zalanie wod nie zawierajc absorbera neutronw, efektywny wspczynnik mnoenia neutronw nie przekracza wartoci 0,95; 2) umoliwi kontrol stanu paliwa jdrowego; 3) umoliwi prowadzenie czynnoci utrzymania w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji oraz kontroli okresowych i prb elementw wyposaenia do przemieszczania lub przechowywania nie napromieniowanego (wieego) paliwa jdrowego w obiekcie jdrowym; 4) zminimalizowa prawdopodobiestwo degradacji elementw paliwowych; 5) zapobiec upuszczeniu paliwa jdrowego podczas jego przemieszczania; 6) zapewni identyfikacj poszczeglnych zestaww paliwowych; 7) zapewni moliwo wdroenia procedur eksploatacyjnych oraz systemu ewidencji i kontroli celem zapobieenia utracie paliwa jdrowego. 106. Obiekty i elementy wyposaenia suce do przechowywania napromieniowanego paliwa jdrowego w obiekcie jdrowym, a take elementy wyposaenia suce do przemieszczania napromieniowanego paliwa jdrowego w obiekcie jdrowym, projektuje si tak, eby:

33

1) zapobiec powstaniu krytycznoci, za pomoc rodkw lub procesw fizycznych, w szczeglnoci dziki stosowaniu geometrycznie bezpiecznych konfiguracji, tak, by przy zaoeniu przechowywania paliwa jdrowego o maksymalnej przewidzianej w projekcie zawartoci materiaw rozszczepialnych: a) w obiektach i elementach wyposaenia obiektu jdrowego sucych do przechowywania paliwa napromieniowanego oraz w elementach wyposaenia obiektu jdrowego sucych do przemieszczania paliwa jdrowego, w ktrych nie zakada si wykorzystania wody zawierajcej absorber neutronw, efektywny wspczynnik mnoenia neutronw podczas zakadanych w projekcie obiektu jdrowego sytuacji awaryjnych, wczajc zalanie wod nie zawierajc absorbera neutronw, nie przekracza wartoci 0,95, b) w obiektach i elementach wyposaenia obiektu jdrowego sucych do przechowywania paliwa napromieniowanego oraz w elementach wyposaenia obiektu jdrowego sucych do przemieszczania paliwa napromieniowanego, w ktrych zakada si wykorzystanie wody zawierajcej absorber neutronw, efektywny wspczynnik mnoenia neutronw nie przekracza wartoci 0,95 przy zalaniu wod zawierajc absorber neutronw, a wartoci 0,98 w razie awaryjnego zalania wod nie zawierajc absorbera neutronw; 2) umoliwi odpowiedni odbir ciepa od paliwa jdrowego w stanach eksploatacyjnych i warunkach awaryjnych; 3) umoliwi kontrol paliwa napromieniowanego; 4) umoliwi prowadzenie okresowych kontroli i prb elementw wyposaenia istotnych dla bezpieczestwa jdrowego; 5) zapobiec upuszczeniu paliwa jdrowego podczas jego przemieszczania; 6) zapobiec powstawaniu niedopuszczalnych napre w elementach paliwowych lub zestawach paliwowych, zwizanych z ich przemieszczaniem; 7) zapobiega nieumylnemu upuszczeniu na zestawy paliwowe cikich przedmiotw, takich jak w szczeglnoci pojemniki wypalonego paliwa jdrowego, elementy wyposaenia do przemieszczania napromieniowanego paliwa jdrowego lub inne przedmioty, ktre potencjalnie mogyby uszkodzi paliwo jdrowe; 8) umoliwi bezpieczne przechowywanie elementw paliwowych lub zestaww paliwowych uszkodzonych, lub takich ktrych uszkodzenie przypuszcza si; 9) zapewni odpowiedni ochron przed promieniowaniem jonizujcym; 10) kontrolowa stenie rozpuszczalnych absorberw, jeeli s one stosowane dla zapewnienia bezpieczestwa w zakresie utrzymania podkrytycznoci; 11) uatwia naprawy i likwidacj elementw wyposaenia obiektu jdrowego sucych do przemieszczania lub przechowywania paliwa jdrowego; 12) uatwia w razie potrzeby dezaktywacj miejsc i elementw wyposaenia obiektu jdrowego sucych do przemieszczania lub przechowywania paliwa jdrowego; 13) zapewni identyfikacj poszczeglnych zestaww paliwowych; 14) zapewni moliwo wdroenia procedur eksploatacyjnych oraz systemu ewidencji i kontroli celem zapobieenia utracie paliwa jdrowego. 107. W przypadku obiektw jdrowych, w ktrych napromieniowane paliwo jdrowe przechowuje si w basenach wodnych, rozwizania projektowe obiektu jdrowego uwzgldniaj dodatkowo rozwizania techniczne: 1) do kontrolowania skadu chemicznego i aktywnoci wody, w ktrej napromieniowane paliwo jdrowe jest przechowywane lub przemieszczane; 2) do monitorowania i kontrolowania poziomu wody w basenie do przechowywania paliwa jdrowego oraz wykrywania przeciekw;

34

3) zapobiegajce spadkowi poziomu wody w basenie sucym do przechowywania paliwa jdrowego; 4) rodki techniczne do pomiaru i rejestracji temperatury w basenie sucym do przechowywania paliwa jdrowego. Rozdzia 7 Zewntrzne systemy chodzenia obiektu jdrowego istotne dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej 108. 1. Dla obiektu jdrowego projektuje si zewntrzne systemy chodzenia do odprowadzania ciepa, w szczeglnoci ciepa powyczeniowego, od systemw oraz elementw konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego majcych istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej do ostatecznego ujcia ciepa, z niezawodnoci odpowiedni do wypenianych funkcji bezpieczestwa w stanach eksploatacyjnych i w warunkach awaryjnych. 2. W rozwizaniach projektowych zewntrznych systemw chodzenia, o ktrych mowa w ust. 1, wymagan niezawodno ich funkcjonowania zapewnia si przez: 1) odpowiednie zwielokrotnienie (redundancj) elementw skadowych; 2) odpowiednie wzajemne poczenia elementw skadowych systemw; 3) wykrywanie przeciekw oraz moliwoci odcinania; 4) odporno na zablokowanie dopywu chodziwa - tak eby systemy te mogy wypeni swoje funkcje bezpieczestwa przy zasilaniu elektrycznym ze rde wewntrznych obiektu jdrowego lub z zewntrznej sieci elektroenergetycznej, zakadajc wystpienie pojedynczego uszkodzenia. 3. W projekcie obiektu jdrowego przewiduje si rozwizania zapewniajce alternatywny sposb lub drog odprowadzania ciepa do wykorzystania w razie niedyspozycyjnoci zewntrznych systemw chodzenia, o ktrych mowa w ust. 1. 109. Zewntrzne systemy chodzenia obiektu jdrowego projektuje si w sposb umoliwiajcy prowadzenie okresowych kontroli stanu technicznego ich elementw wyposaenia oraz okresowych prb cinieniowych i funkcjonalnych caych systemw. Rozdzia 8 Wymagania w zakresie ochrony przeciwpoarowej i zapobiegania wybuchom 110. 1. Systemy oraz elementy konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego majce istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej projektuje si i rozmieszcza tak, eby zminimalizowa prawdopodobiestwo zaistnienia i skutki poarw lub wybuchw spowodowanych przez zdarzenia zewntrzne lub wewntrzne oraz utrzyma zdolno do wyczenia reaktora, odprowadzania ciepa powyczeniowego, zatrzymania substancji promieniotwrczych, a take monitorowania stanu obiektu jdrowego. 2. Wymagania, o ktrych mowa w ust. 1, spenia si przez odpowiednie zwielokrotnienie (redundancj) i rnorodno systemw oraz elementw wyposaenia, ich separacj fizyczn oraz zaprojektowanie w taki sposb, eby przyjmoway one stan bezpieczny po uszkodzeniu, by zapewni zapobieganie powstawaniu poarw, ich wykrywanie i szybkie gaszenie oraz zapobieganie rozprzestrzenianiu si poarw.

35

 111. Bariery przeciwpoarowe oraz systemy wykrywania poarw i sygnalizacji poarowej oraz gaszenia poarw w obiekcie jdrowym projektuje si na podstawie analizy zagroenia poarowego obiektu jdrowego wskazujcej odpowiednio ich wymagan odporno ogniow, konieczno zastosowania i wydajno. 112. Systemy gaszenia poarw w obiekcie jdrowym projektuje si tak, eby: 1) tam, gdzie to konieczne byy one uruchamiane automatycznie; 2) ich rozerwanie lub nieuprawnione albo nieumylne uruchomienie nie spowodowao znaczcego pogorszenia zdolnoci wypeniania przewidzianych w projekcie funkcji przez systemy oraz elementy konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego majce istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej oraz nie doprowadzio do uszkodzenia zwielokrotnionych systemw bezpieczestwa czynic nieskutecznymi rozwizania techniczne zastosowane w projekcie obiektu celem spenienia kryterium pojedynczego uszkodzenia. 113. W obiekcie jdrowym, tam, gdzie to moliwe, zwaszcza w miejscach takich jak obudowa bezpieczestwa reaktora i sterownie, stosuje si materiay niepalne lub niezapalne. Rozdzia 9 Wymagania dla pozostaych systemw pomocniczych obiektu jdrowego 114. W obiekcie jdrowym wprowadza si systemy poboru prbek z systemw technologicznych, pomieszcze i rodowiska oraz systemy poawaryjnego poboru prbek, celem okrelenia w odpowiednim czasie stenia wybranych radionuklidw w systemach technologicznych zawierajcych pyny oraz w prbkach gazw i cieczy pobranych z pomieszcze systemw technologicznych lub rodowiska, w stanach eksploatacyjnych i w warunkach awaryjnych. 115. W zaoeniach projektowych dla systemu spronego powietrza zasilajcego w obiekcie jdrowym system lub element wyposaenia majcy istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej okrela si jako i natenie przepywu dostarczanego powietrza. 116. W obiekcie jdrowym stosuje si odpowiednie systemy owietlenia, celem uatwienia bezpiecznej eksploatacji we wszystkich strefach, z ktrych prowadzi si ruch obiektu w stanach eksploatacyjnych i w warunkach awaryjnych, dziaajce take w razie awarii normalnego zasilania elektrycznego. 117. 1. W obiekcie jdrowym wprowadza si odpowiednie systemy klimatyzacyjne, grzewcze, chodzenia i wentylacji w pomieszczeniach i strefach obiektu jdrowego, celem: 1) utrzymania wymaganych warunkw rodowiska dla systemw oraz elementw wyposaenia majcych istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej we wszystkich stanach obiektu; 2) zapewnienia waciwych warunkw rodowiska w miejscach pracy pracownikw. 2. W budynkach obiektu jdrowego wprowadza si systemy wentylacji wyposaone w odpowiednie filtry w celu: 1) zapobiegania rozprzestrzenianiu si w obrbie obiektu jdrowego substancji promieniotwrczych zawartych w powietrzu; 2) obnienia stenia substancji promieniotwrczych w powietrzu do poziomw zgodnych z potrzeb dostpu do konkretnego miejsca; 3) utrzymania poziomu ste substancji promieniotwrczych znajdujcych si w powietrzu na terenie obiektu jdrowego poniej ustalonych granic, eby spenia wymg utrzymania 36

4) wentylowania pomieszcze zawierajcych gazy obojtne lub szkodliwe. 3. W strefach obiektu jdrowego o prawdopodobnych wyszych skaeniach promieniotwrczych utrzymuje si nisze cinienie w stosunku do stref o prawdopodobnych niszych skaeniach promieniotwrczych. 118. 1. W projekcie obiektu jdrowego przewiduje si odpowiednie wyposaenie do przemieszczania ludzi lub adunkw. 2. Projektujc wyposaenie, o ktrym mowa w ust. 1, uwzgldnia si: 1) rozwizania techniczne zapobiegajce podnoszeniu niedopuszczalnych lub nadmiernych adunkw; 2) rozwizania techniczne zapobiegajce niekontrolowanemu upuszczeniu adunku; 3) bezpieczne przemieszczanie si tego wyposaenia, uwzgldniajc ukad przestrzenny obiektu; 4) moliwo uywania tego wyposaenia dziki zastosowanym blokadom tylko w okrelonych stanach obiektu; 5) obcienia sejsmiczne, jeeli wyposaenie to uywane jest w strefach obiektu jdrowego, w ktrych znajduj si systemy lub elementy konstrukcji lub wyposaenia istotne dla bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej. 119. 1. W elektrowni jdrowej systemy czynnika roboczego (pary wieej i wody zasilajcej lub gazu) i turbozespoy projektuje si tak, eby zapewnione byo nieprzekroczenie granicznych parametrw projektowych granicy cinieniowej obiegu chodzenia reaktora w stanach eksploatacyjnych i w razie rozpatrywanej awarii. 2. W projekcie systemu pary wieej lub gazowego czynnika roboczego o wysokich parametrach wprowadza si armatur odcinajc o odpowiednich charakterystykach i kwalifikowan na warunki pracy, zdoln do niezwocznego zamknicia w okrelonych warunkach w stanach eksploatacyjnych i w razie rozpatrywanych awarii. 3. Systemy czynnika roboczego w obiekcie jdrowym projektuje si tak, eby posiaday odpowiedni wydajno i zapobiegay eskalacji przewidywanych zdarze eksploatacyjnych w stany awaryjne. 4.W projekcie jdrowego bloku energetycznego z reaktorem innym jak reaktor wrzcy okrela si graniczne parametry projektowe dla ochrony elementw cinieniowych obiegu wtrnego w stosunku do obiegu chodzenia reaktora (obiegu czynnika roboczego lub innego) istotnych dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej, takie jak maksymalne cinienie, maksymalna temperatura, zmiany cinienia i temperatury w stanach przejciowych oraz dopuszczalne naprenia. 5. Turbozesp w elektrowni jdrowej wyposaa si w: 1) zabezpieczenia takie jak regulator bezpieczestwa (ogranicznik maksymalnej prdkoci obrotowej) i zabezpieczenie przed nadmiernymi drganiami; 2) rozwizania techniczne minimalizujce ewentualne skutki dezintegracji turbozespou dla systemw lub elementw konstrukcji lub wyposaenia obiektu jdrowego majcych istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej. Dzia V

37

Specyficzne wymagania projektowe w zakresie ochrony przed promieniowaniem w obiekcie jdrowym 120. Projekt obiektu jdrowego przewiduje rozwizania zapewniajce: 1) kompleksow identyfikacj rde promieniowania jonizujcego wystpujcych w obiekcie jdrowym i zapewnienie utrzymania naraenia na promieniowanie od tych rde na najniszym rozsdnie osigalnym poziomie; 2) odpowiedni ukad przestrzenny, stosowanie oson konstrukcji, systemw i elementw wyposaenia obiektu jdrowego zawierajcych substancje promieniotwrcze oraz systemw wentylacji, a take wydzielenie w obiekcie jdrowym stref naraenia na promieniowanie jonizujce - stosownie do oczekiwanych czasw przebywania pracownikw oraz poziomw promieniowania i skae w stanach eksploatacyjnych, a take poziomw promieniowania i skae, jakie potencjalnie mog wystpi w warunkach awaryjnych, w tym wyznaczenie terenw kontrolowanych i nadzorowanych; 3) minimalizacj liczby i czasu trwania czynnoci pracownikw w miejscach wystpowania naraenia na promieniowanie jonizujce oraz zmniejszenie prawdopodobiestwa skaenia pracownikw obiektu jdrowego, w szczeglnoci poprzez lokalizacj elementw wyposaenia wymagajcych czstych napraw lub rcznego sterowania w strefach o niskich mocach dawki promieniowania jonizujcego; 4) zmniejszanie iloci, aktywnoci i stenia substancji promieniotwrczych wytwarzanych i rozpraszanych w obrbie obiektu jdrowego oraz uwalnianych do rodowiska. 121. Przy projektowaniu rodkw ochrony radiologicznej w obiekcie jdrowym uwzgldnia si potencjalne narastanie poziomw promieniowania z upywem czasu eksploatacji obiektu w miejscach przebywania pracownikw, a take potrzeb minimalizowania wytwarzania odpadw promieniotwrczych. 122. W obiekcie jdrowym wprowadza si elementy wyposaenia suce do dekontaminacji pracownikw i wyposaenia technologicznego oraz do przemieszczania odpadw promieniotwrczych powstajcych przy dezaktywacji. 123. W projekcie obiektu jdrowego przewiduje si elementy wyposaenia suce do monitorowania promieniowania jonizujcego w stanach eksploatacyjnych oraz podczas i po rozpatrywanych awariach, a w szczeglnoci: 1) stacjonarne mierniki mocy dawki do: a) miejscowego monitorowania mocy dawki w miejscach rutynowego przebywania personelu eksploatacyjnego, gdzie zmiany poziomw promieniowania jonizujcego w stanach eksploatacyjnych mog wymaga ograniczenia czasu przebywania pracownikw, b) pomiaru oglnego poziomu promieniowania jonizujcego w okrelonych miejscach w razie rozpatrywanych awarii. - podajce w gwnej sterowni i sterowni rezerwowej lub w innym odpowiednim miejscu kontroli, informacje wystarczajce do zainicjowania, przez personel obiektu jdrowego, w razie potrzeby, waciwych dziaa korygujcych lub interwencyjnych; 2) wyposaenie monitorujce mierzce stenie substancji promieniotwrczych w powietrzu w miejscach rutynowego przebywania pracownikw oraz tam, gdzie poziom stenia substancji promieniotwrczych zawartych w powietrzu moe sporadycznie wymaga wprowadzenia rodkw ochronnych, zapewniajce wykrywanie wysokiego stenia substancji promieniotwrczych oraz sygnalizacj w gwnej sterowni i sterowni rezerwowej lub w innych stosownych miejscach; 3) wyposaenie stacjonarne oraz laboratoryjne do wyznaczania we waciwym czasie ste wybranych radionuklidw w systemach przetwarzania pynw, a take w prbkach gazw

38

i cieczy pobranych z systemow obiektu j'ldrowego i ze srodowiska, w stanach eksploatacyjnych i w warunkach awaryjnych; 4) stacjoname wyposaZenie do monitorowania sciekow przed ich odprowadzeniem do srodowiska; 5) przyrz'ldy pomiarowe do pomiaru powierzchniowych skaZen promieniotworczych; 6) przyrzqdy do monitorowania dawek indywidualnych i skaZen pracownikow.

124. Niezalemie od monitorowania w obrybie obiektuj'ldrowego, 0 ktorym mowa w 123,

stosuje siy rozwiqzania techniczne dla oceny ewentualnego wplywu radiologicznego tego
obiektu na otoczenie, ze szczegolnym uwzglydnieniem:
1) drog przenoszenia radionuklidow do osob z ogolu ludnosci, w1'lczaj'lC lancuch
pokarmowy; 2) ewentualnych skutkow radiologicznych dla lokalnych ekosystemow; 3) potencjalnej akumulacji substancji promieniotworczych w srodowisku; 4) mozliwosci istnienia nieakceptowalnych drog uwolnien substancji promieniotworczych do srodowiska.
Dzial VI
Przepisy przejsciowe i koncowe
125. 1. Przepisow niniejszego rozporzqdzenia nie stosuje siy do obiektow j'ldrowych eksploatowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w dniujego wejscia w zycie.
2. Do reaktora badawczego: 1) nie stosuje siy przepisow 86 ust. 2; 2) przepisy 43 ust. 3 pkt 3 i 44 stosuje siy odpowiednio. 2. Do zakladu wzbogacania izotopowego, zakladu wytwarzania paliwa j'ldrowego, zakladu przerobu wypalonego paliwa j'ldrowego oraz przechowalnika wypalonego paliwa i'ldrowego: 1) nie stosuje siy przepisow 2 pkt 2, 25 ust. 2, 28 ust. 1, 29 ust. 2, 92, 99 ust. 2 - 4 i 100; 2) przepisy 43 ust. 3 pkt 3, 44, 78 - 91, 101, 105 - 107, 114 - 116 stosuje siy odpowiednio.

126. Rozporz'ldzenie wchodzi w zycie po uplywie 14 dni od dnia ogloszenia.

PANsTWOWA
AGENCJA ATOMISTYKI

00-522 YI/orszowa

ul. Kruczo Nr 36

Spr2wrl zono pod '7(1lpriAm

prawnym i redakcyjnym

7f;::t',P'AAWNEoo/ .
DYAEI:<:TOA

PIotr~
N

?"S ,lY ( . 2.() .("2.

Uzasadnienie Przedstawiony projekt rozporzdzenia jest wykonaniem upowanienia zawartego w art. 36c ust. 3 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe (Dz. U. z 2007 r. Nr 42, poz. 276, z pn. zm). Nowelizacja ustawy Prawo atomowe zwizana z wdroeniem do polskiego prawa postanowie dyrektywy Rady 2009/71/Euratom z dnia 25 czerwca 2009 r. ustanawiajcej wsplnotowe ramy bezpieczestwa jdrowego obiektw jdrowych (Dz. Urz. UE L 172 z 02.07.2009, str. 18 oraz Dz. Urz. UE L 260 z 03.10.2009, str. 40), dokonana ustaw z dnia 13 maja 2011 r. o zmianie ustawy Prawo atomowe oraz niektrych innych ustaw (Dz. U. Nr 132, poz. 766) okrelia na poziomie ustawowym podstawowe warunki, jakie powinien spenia projekt obiektu jdrowego z punktu widzenia bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej (bjior), a take bezpiecznego funkcjonowania urzdze technicznych zainstalowanych i eksploatowanych w obiekcie jdrowym. Niniejsze rozporzdzenie uszczegawia oraz doprecyzowuje wymagania zasygnalizowane w ustawie. Przepisy zawarte w niniejszym projekcie rozporzdzenia ustanawiaj wysokie standardy zapewnienia bjior stawiane rozwizaniom projektowym obiektw jdrowych w tym zwaszcza elektrowni jdrowych, ktre oparte s na aktualnych i najnowszych przyjtych na wiecie wymaganiach w tym zakresie, zawartych w: normach bezpieczestwa MAEA (w szczeglnoci w dokumencie NS-R-1, z uwzgldnieniem ostatniego projektu nowelizacji tego dokumentu DS414, ktry zostanie opublikowany z oznaczeniem SSR 2/1), struktura rozporzdzenia oparta jest gwnie wanie na strukturze dokumentw NS-R-1 i DS414; wymaganiach europejskich przedsibiorstw energetycznych dla elektrowni jdrowych z reaktorami lekkowodnymi III. generacji (European Utility Requirements for LWR Nuclear Power Plants, Rev. C, 2001), nazywanych dalej dokument EUR; amerykaskich federalnych przepisach licencjonowania obiektw jdrowych (10CFR50); wytycznych i zaleceniach Stowarzyszenia Zachodnioeuropejskich Organw Nadzoru Instalacji Jdrowych (WENRA): 1) WENRA Reactor Safety Reference Levels. Western European Nuclear Regulators Association Reactor Harmonization Working Group, January 2008. i 2) Safety Objectives for New Power Reactors. Study by WENRA Reactor Harmonization Working Group, December 2009; odnonych przepisach i wymaganiach dozorowych obowizujcych w wybranych krajach UE. W projekcie rozporzdzenia zawarto podstawowe wymagania stawiane elektrowniom jdrowym III generacji, odnoszce si w szczeglnoci do: kryteriw ograniczenia wpywu radiologicznego w stanach eksploatacyjnych, oraz w razie zaistnienia awarii projektowych lub rozszerzonych warunkw projektowych (cznie zwanych rozpatrywanymi awariami; probabilistycznych kryteriw bezpieczestwa; praktycznego wykluczenia hipotetycznych awarii mogcych prowadzi do wczesnego uszkodzenia obudowy bezpieczestwa reaktora i do duych uwolnie substancji promieniotwrczych; niektrych rozwiza projektowych reaktora i jego obiegu chodzenia oraz systemu obudowy bezpieczestwa reaktora. Co wicej, przy formuowaniu konkretnych wymaga projektowych, uwzgldniono take podstawowe wnioski wynikajce z awarii w japoskiej Elektrowni Jdrowej Fukushima 40

odpornoci obiektu jdrowego na obcienia wywoane wstrzsami sejsmicznymi oraz na zagroenia powodziowe; niezawodnego zasilania elektrycznego i niezawodnoci zewntrznych systemw chodzcych obiektu jdrowego.

W Dziale I wprowadzono szereg specjalistycznych poj zwizanych z zagadnieniami bjior obiektw jdrowych. Materia ta nie bya dotd uregulowana w polskim prawie w zwizku z tym zaistniaa konieczno zbudowania siatki pojciowej umoliwiajcej jednoznaczne sformuowanie wymaga bezpieczestwa. Przy tworzeniu definicji autorzy opierali si na midzynarodowych dokumentach opisujcych ww. kwestie, a w szczeglnoci: Bezpieczestwo elektrowni jdrowych: projektowanie wymogi MAEA Nr NS-R-1; 1Glosariusz Bezpieczestwa Midzynarodowej Agencji Energii Atomowej, wersja z 2007 r.; dokument EUR.

W Dziale II okrelone zostay podstawowe wymagania bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej, ktre musz by realizowane przez projekt obiektu jdrowego jako caoci, a take wymagania dla samego etapu projektowania obiektu jdrowego. Dzia ten zawiera nastpujce 3 rozdziay: 1. Sekwencje poziomw bezpieczestwa, projektowe probabilistyczne kryteria bezpieczestwa ( 2-10), cele bezpieczestwa oraz

2. Funkcje bezpieczestwa, klasyfikacja bezpieczestwa, zaoenia projektowe, klasyfikacja stanw obiektu jdrowego, zdarzenia inicjujce (11-23), 3. Stany eksploatacyjne, awarie projektowe i rozszerzone warunki projektowe (24-33). W Rozdz. 1 rozwinito w szczeglnoci koncepcj ochrony w gb (sekwencji poziomw bezpieczestwa), przedstawion w art. 36c ust. 1 pkt 2 ustawy, opisujc wypeniane funkcje oraz cechy poszczeglnych poziomw bezpieczestwa (3). Okrelone zostay rwnie oglne wymagania dla projektu obiektu jdrowego (4-8). Natomiast w 9 i 10 okrelono podstawowe kryteria bezpieczestwa obiektw jdrowych, ktre stosuj si do elektrowni jdrowych z reaktorami generacji III i III+ i s spjne z wymaganiami dokumentu EUR, to jest: Kryteria ograniczonego oddziaywania radiologicznego obiektu jdrowego na rodowisko (9), zgodnie z ktrymi awaryjne uwolnienia substancji promieniotwrczych z obiektu do rodowiska musz by ograniczone tak, aby w razie: awarii projektowych nie byo konieczne podejmowanie jakichkolwiek dziaa interwencyjnych poza granicami obszaru ograniczonego uytkowania. rozszerzonych warunkw projektowych (wczajc cikie awarie zwizane z cakowitym stopieniem rdzenia reaktora) nie byo konieczne podejmowanie wczesnych i dugoterminowych dziaa interwencyjnych poza granicami obszaru

Z uwzgldnieniem zmian, ktrych wprowadzenie jest planowane w 2011 r. przez najnowsz wersj projektu tego dokumentu (Nr SSR 2/1, DS-414).

41

ograniczonego uytkowania, a rednioterminowych dziaa interwencyjnych poza granicami strefy planowania awaryjnego; Probabilistyczne kryteria bezpieczestwa (10), zgodne z wymaganiami dokumentu EUR oraz wytycznymi WENRA (Safety Objectives for New Power Reactors) dla reaktorw III. generacji, a w szczeglnoci: 10-krotnie mniejsza ni wymagana dla reaktorw II. generacji czsto uszkodze rdzenia, oraz znacznie mniejsza ni raz na milion lat pracy reaktora czsto sekwencji awaryjnych mogcych prowadzi do wczesnego uszkodzenia obudowy bezpieczestwa reaktora lub bardzo duych uwolnie substancji promieniotwrczych do otoczenia.

W Rozdz. 2 okrelono wymogi dla niezwykle istotnych elementw projektu obiektu jdrowego, jakimi s okrelenie funkcji bezpieczestwa (11), ktre maj by realizowane przez obiekt oraz oglne zasady klasyfikacji bezpieczestwa (11). W 12 19 projektu rozporzdzenia okrelono szczegowe wymagania dotyczce zaoe projektowych, klasyfikacji stanw obiektu jdrowego oraz postulowanych zdarze inicjujcych. Kolejna grupa przepisw (20-23) okrela oglne wymogi zwizane z projektowaniem oraz funkcjonowaniem istotnych dla bezpieczestwa systemw oraz elementw konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego. Wymaga si zaprojektowania obiektu jdrowego (w szczeglnoci elektrowni jdrowej) nie tylko na warunki awarii projektowych, ale take na opanowanie oraz agodzenie przebiegu i ograniczenie skutkw tzw. rozszerzonych warunkw projektowych wczajc cikie awarie zwizane z cakowitym stopieniem rdzenia reaktora. Jest to charakterystyczny wymg stawiany nowoczesnym jdrowym blokom energetycznym generacji III i III+. To bardzo istotna rnica w stosunku do wymaga bezpieczestwa stawianym blokom z reaktorami II generacji. W przypadku reaktorw II generacji wymagano bowiem uwzgldnienia tylko awarii projektowych jako granicznych awarii, na wytrzymanie warunkw ktrych naley zaprojektowa elektrowni jdrow. Przyjmowano przy tym, e ryzyko zwizane z awariami poza-projektowymi jest akceptowalnie mae (wobec bardzo maego prawdopodobiestwa ich wystpienia), a wic mona ich nie uwzgldnia. Wymg uwzgldnienia w projekcie elektrowni jdrowych szerokiego spektrum awarii poza-projektowych, okrelonych jako rozszerzone warunki projektowe zosta najpierw wprowadzony w dokumencie EUR, ktrego ostateczn wersj opublikowano w 2001 r. Nastpnie podejcie to znalazo wyraz w wytycznych WENRA oraz wymaganiach wprowadzanych do przepisw bezpieczestwa elektrowni jdrowych rnych pastw (np. w Finlandii Government Decree 733/2008), a w kocu take i w standardach bezpieczestwa MAEA (projekt dokumentu DS414, okrelajcego wymagania bezpieczestwa dla projektu elektrowni jdrowej, ktry zastpi dokument NS-R-1, ostateczna wersja dokumentu DS414 zostaa uzgodniona 1.06.2011 r.). W 22 okrelono wymagania dla projektowania obiektu jdrowego w odniesieniu do potencjalnych zagroe zwizanych ze zdarzeniami sejsmicznymi i ich skutkami, za w 23 w odniesieniu do potencjalnych zagroe powodziowych (zalania lub podtopienia terenu obiektu). Wymagania te uwzgldniaj m.in. take wnioski ze zdarze, ktre miay miejsce w 2011 r.: awaria w japoskiej Elektrowni Jdrowej Fukushima Daiichi, oraz zagroenie powodziowe amerykaskiej Elektrowni Jdrowej Fort Calhoun. W Rozdz. 3 okrelono generalne wymagania dla projektowania obiektu na warunki normalnej eksploatacji i przewidywanych zdarze eksploatacyjnych (stany eksploatacyjne), oraz awarii projektowych i rozszerzonych warunkw projektowych ( 24-29). Ponadto: wyspecyfikowano tzw. sekwencje zoone, jakie naley uwzgldni w rozszerzonych warunkach projektowych (30); okrelono wymagania dotyczce: 42

sposobu ograniczenia czstoci wystpowania przewidywanych stanw przejciowych bez awaryjnego wyczenia reaktora i zapewnienia odpornoci obiektu na ich skutki (31); minimalizacji zagroe w razie awarii zwizanych z ominiciem obudowy bezpieczestwa oraz zapobiegania cikim awariom mogcym prowadzi do wczesnego uszkodzenia obudowy bezpieczestwa reaktora (32); odpornoci elektrowni jdrowej na uderzenie duego samolotu cywilnego (wymg ten jest spjny z aktualnymi wymaganiami organw dozorowych innych krajw, w tym U.S. NRC przepis 10CFR50, 50.150).

W Dziale III okrelone zostay oglne wymagania dotyczce projektowania systemw oraz elementw konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego majcych istotne znaczenie dla zapewnienia bjior. W Rozdz. 1 okrelono w szczeglnoci ( 34) wymg wykorzystania w rozwizaniach projektowych wbudowanych cech bezpieczestwa, a tam gdzie to nie jest moliwe wykorzystania w pierwszej kolejnoci systemw i urzdze nie wymagajcych zasilania elektrycznego ze rde zewntrznych, albo takich, ktre w razie utraty zasilania bd przyjmowa stan preferowany z punktu widzenia bjior. Dodatkowo, wymaga si aby wykonanie funkcji bezpieczestwa byo moliwe przy wykorzystaniu jakiegokolwiek ze rde zasilania elektrycznego: czy to wewntrznego czy te zewntrznego. Jest to istotny wymg m.in. w wietle dowiadcze z awarii w EJ Fukushima Daiichi. Natomiast w Rozdz. 2 ( 35-37) okrelono wymogi dotyczce zaprojektowania obiektu w taki sposb, aby zapewni wymagan niezawodno systemw i urzdze istotnych dla zapewnienia bjior, tj. przez stosowanie: rozwiza zapobiegajcych uszkodzeniom ze wsplnej przyczyny (rnorodno, niezaleno funkcjonalna), zwielokrotnienia (stosujc kryterium pojedynczego uszkodzenia), oraz takich rozwiza, eby systemy i urzdzenia w razie ich uszkodzenia przechodziy automatycznie w stan bezpieczny z punktu widzenia bjior. Z kolei w: Rozdz. 3 okrelono oglne wymagania dla pomocniczego wyposaenia i systemw istotnych dla bezpieczestwa (38), wymg zaprojektowania obiektu jdrowego w sposb umoliwiajcy czynnoci utrzymania i prb systemw istotnych dla bezpieczestwa (3940), oraz wymg przeprowadzenia bada kwalifikacyjnych na obcienia i rodowiskowe warunki pracy dla systemw oraz elementw konstrukcji i wyposaenia istotnych dla zapewnienia bjior. Rozdz. 4 okrelono wymogi dot. uwzgldnienia przy projektowaniu obiektu jdrowego: aspektw starzenia si systemw oraz elementw konstrukcji i wyposaenia istotnych dla zapewnienia bjior (42), oraz czynnika ludzkiego w celu zminimalizowania moliwoci zaistnienia i ograniczenia skutkw ew. bdw czowieka (43 i 44). Rozdz. 5 zawiera pozostae oglne wymagania projektowe m.in. odnoszce si do: wielkoblokowych elektrowni jdrowych (45), elektrowni jdrowych poczonych z sieciami ciepowniczymi lub zasilajcych instalacje przemysowe w ciepo (46), wzajemne oddziaywania pomidzy elektrowni jdrow a sieci elektroenergetyczn (49), oraz aspekty projektowe uatwiajce demonta i likwidacj obiektu jdrowego (50).

43

W Dziale IV okrelone zostay szczegowe wymagania dotyczce projektowania poszczeglnych systemw oraz elementw konstrukcji i wyposaenia obiektu jdrowego majcych istotne znaczenie dla zapewnienia bjior. W Rozdz. 1 okrelono wymagania dla projektu reaktora i zwizanych z nim systemw, rdzenia reaktora, elementw i zestaww paliwowych, oraz rodkw technicznych do sterowania reaktywnoci i wyczenia reaktora, a w szczeglnoci: Wymg zastosowania wbudowanych cech bezpieczestwa, wykluczajcych znaczny wzrost reaktywnoci podczas przewidywanych stanw eksploatacyjnych i w warunkach awaryjnych, oraz zapewniajcych stabilno i zdolno samoregulacji reaktora (51.1); Wymg zachowania odpowiednich zapasw bezpieczestwa oraz moliwoci prowadzenia odpowiedniej ich kontroli, bada i testw (51.2); zapewnienia

Wymg aby rodki suce do wyczania reaktora skaday si co najmniej z dwch rnych systemw, a przynajmniej jeden z nich by zdolny do samodzielnego, szybkiego wyczenia reaktora i utrzymania go w stanie podkrytycznym nawet przy najwikszej reaktywnoci rdzenia (56.1-2).

W Rozdz. 2 okrelono wymagania dla projektu obiegu chodzenia reaktora, w szczeglnoci: Wymogi: zastosowania wystarczajcych zapasw bezpieczestwa, aby unikn przekroczenia granicznych parametrw projektowych dla granicy cinieniowej obiegu chodzenia reaktora, oraz zastosowania odpowiedniego osprztu zabezpieczajcego (58); Wymogi dla projektowania elementw skadowych obiegu chodzenia reaktora (zbiornik cinieniowy reaktora lub kanay cinieniowe, rurocigi, pompy, wymienniki ciepa, osprzt), w tym zapewnienia bezpieczestwa w aspekcie przejcia materiaw elementw granicy cinieniowej obiegu chodzenia reaktora w stan kruchy (59); Wymogi dla systemu chodzenia powyczeniowego (62) oraz systemw awaryjnego chodzenia rdzenia (63-66).

W Rozdz. 3 (67-77) okrelono wymagania dla projektu systemu obudowy bezpieczestwa reaktora, w szczeglnoci: Okrelono funkcje jakie wypenia system obudowy bezpieczestwa dla zapewnienia bjior (67.1); Okrelono konfiguracj systemu obudowy bezpieczestwa (67.2), w tym wymg aby obudowa bezpieczestwa w elektrowni jdrowej skadaa si z obudowy pierwotnej i wtrnej. Wymg taki zosta okrelony (w formie obligatoryjnej) w dokumencie EUR, zawierajcym wymagania dla elektrowni jdrowych z reaktorami lekkowodnymi generacji III i III+ (Sec. 2.9.2.1), a take w wytycznych fiskiego dozoru jdrowego STUK (YVL 1.0, 3.3). Podwjne obudowy bezpieczestwa maj nowoczesne reaktory energetyczne jak np.: EPR, AP1000 oraz ABWR/ESBWR. Ponadto, podwjne obudowy bezpieczestwa maj take nowsze wersje rosyjskich reaktorw wodno-cinieniowych: VVER-1000 (AES-91) i VVER-1200 (AES-2006). Podwjne obudowy bezpieczestwa stosowane byy ju do powszechnie take we wczeniejszych rozwizaniach reaktorw energetycznych (II. generacji) jak: reaktory wodno-cinieniowe konstrukcji firm Siemens (Konvoi i wczeniejsze konstrukcje), Framatome (P4, N4) i Westinghouse (EJ Loviisa, EJ Sizewell B), oraz reaktory wrzce konstrukcji firm General Electric (obudowa Mark III) i Siemens (np. EJ Leibstadt).

44

Istnienie wtrnej obudowy bezpieczestwa zwiksza bezpieczestwo jdrowe oraz przyczynia si do polepszenia warunkw ochrony radiologicznej w elektrowni jdrowej i ograniczenia jej wpywu radiologicznego na otoczenie, zapewniajc: zwikszon odporno na skutki zdarze zewntrznych, zarwno na katastrofy naturalne jak i zdarzenia powodowane przez czowieka - wczajc zamachy terrorystyczne z uyciem samolotw lub materiaw wybuchowych, ktre mogyby zagrozi zdolnoci do pracy systemw lub elementw konstrukcji lub wyposaenia istotnych dla zapewnienia bezpieczestwa (w tym systemw obudowy bezpieczestwa reaktora i jej szczelnoci). zbieranie i kontrolowane uwalnianie lub przechowywania substancji promieniotwrczych, jakie mog przenikn z obudowy pierwotnej podczas awarii lub prowadzenia przeadunku paliwa i remontw (zewntrzne skutki radiologiczne awarii podczas przeadunku paliwa mog by znacznie wiksze ni nawet awarii zwizanych z duymi rozszczenianiami obiegu chodzenia reaktora przy pracy na mocy jak wykazano w Prognozie oddziaywania na rodowisko Programu Polskiej Energetyki Jdrowe, pkt 7.4.1.4).

Okrelono wymagania dla projektu konstrukcji powok obudowy bezpieczestwa (68-69), jak te dla jej systemw i konstrukcji wewntrznych (70-76), w tym w szczeglnoci dotyczce: izolacji obudowy od otoczenia w razie awarii (70 i 71), chodzenia obudowy (75), oraz ograniczanie stenia i usuwania z atmosfery obudowy bezpieczestwa produktw rozszczepienia, wodoru, tlenu i innych substancji, ktre mog zosta do niej uwolnione (76). Przy tym szczeglnie istotne w wietle dowiadcze wynikajcych z awarii EJ Fukushima Daiichi s wymogi zapewnienia naleytego zwielokrotnienia grup bezpieczestwa tych systemw, a zwaszcza wymg stosowania, do zmniejszania stenia palnych gazw w obudowie, urzdze lub systemw nie wymagajcych zasilania elektrycznego (pasywnych). W Rozdz. 4 (78-92) okrelono wymagania dla projektu systemw pomiarw i sterowania obiektu jdrowego, w szczeglnoci wymogi dotyczce: Sterowni gwnych i rezerwowych (80-84); Systemw komputerowych stosowanych w systemach istotnych dla bezpieczestwa obiektu jdrowego (85, 90); Automatyzacji dziaa w zakresie zapewnienia bezpieczestwa w razie awarii, ograniczajcych wymagane czynnoci operatora (86); Systemw zabezpiecze (87), w szczeglnoci bardzo wany wymg dotyczcy rozdzielenia funkcjonalnego systemw zabezpiecze od systemw sterowania (91); Niezawodnoci i testowania (87 i 89); Awaryjnego orodka zarzdzania (92).

W Rozdz. 5 (93-101) okrelono wymagania dla projektu systemw zasilania elektrycznego obiektu jdrowego: ze rde wewntrznych wczajc awaryjne, oraz z zewntrznych sieci elektroenergetycznych. Wymogi te bardzo wane w wietle dowiadcze z awarii w EJ Fukushima Daiichi dotycz w szczeglnoci: Zasilania obiektu z sieci zewntrznej za pomoc dwch niezalenych obwodw, zaprojektowanych i zlokalizowanych tak, aby zminimalizowa prawdopodobiestwo ich jednoczesnego uszkodzenia w stanach eksploatacyjnych i warunkach awaryjnych, oraz rodowiskowych (95); 45

Zminimalizowania prawdopodobiestwa jednoczesnej utraty zasilania elektrycznego z wicej ni jednego rda (96); Wystarczajcej autonomii obiektu w zakresie zasilania elektrycznego, poprzez zapewnienie: moliwoci utrzymania si jdrowego bloku energetycznego w ruchu i zasilania potrzeb wasnych po odczeniu od sieci przesyowej przez co najmniej 2 godziny (98), zasilania prdem przemiennym systemw i urzdze istotnych dla bezpieczestwa z wewntrznych rde przez co najmniej 7 db, oraz zapewnienia pojemnoci baterii akumulatorw zasilajcych systemy i urzdzenia wypeniajce najwaniejsze funkcje bezpieczestwa wystarczajcej na co najmniej 4 godziny pracy bez doadowywania (99) alternatywnych rde zasilania obiektu prdem przemiennym do wykorzystania w razie niedyspozycyjnoci gwnych wewntrznych rde zasilania w szczeglnoci przewonych lub przenonych agregatw prdotwrczych lub kombinowanych systemw awaryjnego zasilania elektrycznego obiektu jdrowego.

Niezawodnoci i moliwoci testowania kombinowanych systemw awaryjnego zasilania elektrycznego (100). W Rozdz. 6 (102-107) okrelono wymagania dla projektu systemw: Gospodarki odpadami promieniotwrczymi: dotyczce przetwarzania odpadw, ich transportu, oraz przechowywania, a take kontroli uwolnie odpadw do atmosfery lub wd (102-104); Gospodarki paliwem jdrowym, nie napromieniowanym (wieym) i napromieniowanym (105-107), w szczeglnoci wymogi dotyczce zapewnienia (z wymaganym zapasem bezpieczestwa) podkrytycznoci i niezawodnego chodzenia w tym w stanach awaryjnych, oraz zapobieenia uszkodzeniu paliwa lub jego utracie. Wymagania te s rwnie bardzo wane w wietle dowiadcze z awarii EJ Fukushima Daiichi.

W pozostaych trzech rozdziaach (7-9) Dziau IV okrelono oglne wymagania projektowe dla: Zewntrznych systemw chodzenia obiektu jdrowego (Rozdz. 7, 108 i 109); Ochrony przeciwpoarowej i zapobiegania wybuchom (Rozdz. 8, 110-113); Pozostaych systemw pomocniczych obiektu jdrowego (Rozdz. 9): poboru prbek, spronego powietrza, owietlenia, wentylacji, klimatyzacji i ogrzewania, transportu bliskiego, pary wieej, wody zasilajcej, turbozespou (114-119).

W Dziale V (120-124) okrelono specyficzne wymagania projektowe w zakresie ochrony przed promieniowaniem w obiekcie jdrowym, w szczeglnoci dotyczce: Zasad projektowania obiektu z punktu widzenia minimalizowania naraenia pracownikw na promieniowanie jonizujce (120-122); rodkw technicznych do monitorowania promieniowania jonizujcego na terenie obiektu w stanach eksploatacyjnych oraz podczas i po awariach (123); Rozwiza technicznych dla oceny ewentualnego wpywu obiektu na otoczenie (124). 46

Dzia VI (125 i 126) zawiera przepisy przejciowe i kocowe, w szczeglnoci przepis 125 stanowi, i przepisy niniejszego rozporzdzenia nie stosuj si do obiektw jdrowych bdcych ju w stadium eksploatacji. Podejcie takie jest uzasadnione faktem i nie da si naoy powyej opisanych wymaga na obiekty (reaktor badawczy MARIA oraz przechowalniki wypalonego paliwa jdrowego 19 i 19A), ktre zostay zaprojektowane i uruchomione przed wyjciem w ycie niniejszego rozporzdzenia. Do tej pory w zakresie regulowanym niniejszym projektem rozporzdzenia nie obowizyway w Rzeczypospolitej Polskiej adne przepisy szczegowe. Projekt rozporzdzenia podlega notyfikacji zgodnie z przepisami rozporzdzenia Rady Ministrw z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktw prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039 z pn. zm.). W projekcie rozporzdzenia nie umieszcza si klauzuli wzajemnego uznawania. Wzgldy bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej, a w szczeglnoci wzgldy ochrony ycia i zdrowia ludzi i rodowiska wymagaj, eby dopuszczone do budowy i eksploatacji na terytorium Polski zostay jedynie obiekty jdrowe o najnowoczeniejszych technologiach, speniajce najwysze wymagania bezpieczestwa. Awaria elektrowni jdrowej w Fukushimie jednoznacznie wskazaa na niecelowo a nawet niedopuszczalno dopuszczania do budowy technologii nie speniajcych najnowszych i najwyszych wymaga bezpieczestwa. Trybuna Sprawiedliwoci Unii Europejskiej uzna w szeregu orzecze, e przesanka ochrony ycia i zdrowia ludzi jest kluczow z spord przesanek umoliwiajcych odstpienie od swobd rynku wewntrznego. W wyroku w sprawie 104/75 de Peijper 2 Trybuna orzek, e ochrona ycia i zdrowia ludzi jest najwaniejszym spord dbr chronionych na podstawie art. 30 TWE (obecnie art. 36 TFUE) i to do pastw czonkowskich UE, w ramach prawa UE, naley decyzja jaki poziom ochrony chciayby wprowadzi na swoim terytorium i jak restrykcyjnie zamierzaj go przestrzega. Podobne stanowisko Trybuna wyrazi rwnie w szeregu innych orzecze, m.in. w sprawach: C-293/94 Brandsma 3 , C-320/93 Ortscheit 4 , C-400/96 Harpegnies 5 Czy C-473/98 Toolex 6 . Zgodnie z art. 93 Traktatu Euratom Pastwa Czonkowskie zakazuj midzy sob, obok ce i opat o skutku rwnowanym, wszelkich ogranicze ilociowych w przywozie i wywozie, dotyczcych produktw z listy A1 i A2 zacznika IV do traktatu, oraz produktw z listy B, o ile podlegaj one Wsplnej Taryfie Celnej i s zaopatrzone w zawiadczenie Komisji o zamierzonym wykorzystaniu do celw jdrowych. Na licie A2 znajduj si m.in. reaktory jdrowe. Przepis ten jest odpowiednikiem art. 28, 34 i 35 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). W przeciwiestwie do wymienionych przepisw TFUE nie wspomina on jednak o zakazie stosowania rodkw o skutku rwnowanym do ogranicze ilociowych.
Wyrok Trybunau Sprawiedliwoci UE z dnia 20 maja 1976 r. w sprawie 104-75 de Peijper; Zb. Orz. [1976] 613 3 Wyrok Trybunau Sprawiedliwoci UE z dnia 27 czerwca 1996 r. w sprawie C-293/94 Brandsma; Zb. Orz. 1996, I-03159 4 Wyrok Trybunau Sprawiedliwoci UE z dnia 10 listopada 1994 r. w sprawie C-320/93 Lucien Ortscheit GmBH przeciwko Eurim-Pharm Arzneimittel GmBH; Zb. Orz. 1994, I-5243 5 Wyrok Trybunau Sprawiedliwoci UE z dnia 17 wrzenia 1998 r. w sprawie C-400/96 Harpegnies; Zb. Orz. 1998, I-05121 6 Wyrok Trybunau Sprawiedliwoci UE z dnia 11 lipca 2000 r. w sprawie C-473/98 Kemikalieninspektionen p. Toolex Alpha AB.; Zb. Orz. 2000, I-05681
2

47

Przepisy techniczne nie mog by uznane za ograniczenia przywozowe o charakterze ilociowym, co najwyej mog wywoywa rwnowane skutki. W przypadku polskich przepisw nie mona te mwi o zakamuflowanej ochronie wasnego rynku, gdy ciko mwi o istnieniu rynku atomowego w Polsce. Z wyroku Trybunau (pierwsza izba) z dnia 9 marca 2006 r. w sprawie C-421/04 Matratzen Concord AG przeciwko Hukla Germany SA wynika, e rodek krajowy w dziedzinie, ktra jest przedmiotem wyczerpujcej harmonizacji na paszczynie wsplnotowej, musi by oceniany w wietle przepisw tego rodka harmonizujcego, a nie przepisw prawa pierwotnego, takich jak art. 34 i 36 TFUE. W opinii projektodawcw sprawy bezpieczestwa jdrowego obiektw jdrowych zostay ju zharmonizowane, na co wskazuje brzmienie art. 2 ust. 3 dyrektywy 2009/71/Euratom. Zgodnie z tym przepisem, dyrektywa uzupenia, w zakresie bezpieczestwa jdrowego obiektw jdrowych, podstawowe normy ochrony zdrowia pracownikw i ludnoci przed niebezpieczestwem promieniowania jonizujcego, o ktrych mowa w art. 30 Traktatu Euratom, oraz pozostaje bez uszczerbku dla dyrektywy 96/29/Euratom. W motywie 8 preambuy dyrektywy 2009/71/Euratom zostao podkrelone, ze odpowiedzialno krajowa pastw czonkowskich jest podstawow zasad lec u podstaw regulacji dotyczcych bezpieczestwa jdrowego, opracowanych na poziomie midzynarodowym, ustanowion w Konwencji bezpieczestwa jdrowego. Zgodnie zatem z art. 2 ust. 2 dyrektywy 2009/71/Euratom pastwa czonkowskie mog przyjmowa bardziej restrykcyjne rodki bezpieczestwa w zakresie objtym t dyrektyw, zgodnie z prawem wsplnotowym, a zgodnie z art. 4 ust. 1 lit. a dyrektywy 2009/71/Euratom krajowe ramy prawne, regulacyjne i organizacyjne ustanawiane przez pastwa czonkowskie maj okrela zakresy odpowiedzialnoci za przyjcie krajowych wymogw bezpieczestwa jdrowego. Sposb ich przyjmowania oraz instrumentw ich realizacji pozostaje w gestii pastw czonkowskich. Motyw 18 preambuy dyrektywy 2009/71/Euratom zawiera stwierdzenie, e pastwa czonkowskie przy wypenianiu zobowizania do utrzymywania i poprawy bezpieczestwa, podejmujc decyzje o wykorzystaniu energii jdrowej po raz pierwszy, powinny bra pod uwag czynniki, takie jak postpy w technologii jdrowej, dowiadczenia zdobyte podczas eksploatacji i bada nad bezpieczestwem oraz doskonalenie ram regulacyjnych. Odzwierciedleniem tego stanowiska jest art. 4 ust. 2 dyrektywy 2009/71, zgodnie z ktrym Pastwa czonkowskie zapewniaj, aby ramy krajowe byy utrzymywane i ulepszane z odpowiednim uwzgldnieniem dowiadcze z eksploatacji, wnioskw z analiz bezpieczestwa przygotowywanych dla eksploatowanych obiektw jdrowych, rozwoju technologii i wynikw bada nad bezpieczestwem, gdy s dostpne i stosowne do potrzeb. Nie mona zatem wymaga, eby dopuszcza stosowanie urzdze i innych towarw mogcych mie zastosowanie w obiektach jdrowych zgodnych, co prawda, z wczeniej przyjtymi przepisami innych pastw, lecz nie gwarantujcych ju najwyszego dostpnego poziomu bezpieczestwa jdrowego, bdcego gwnym celem wprowadzenia przepisw projektowanego rozporzdzenia. Byoby to sprzeczne z zasad proporcjonalnoci. Zgodnie z wyrokiem Trybunau Sprawiedliwoci UE w sprawie 188/84 Komisja p. Francji 7 pastwa czonkowskie nie mog uniemoliwia sprzeday w tym pastwie produktu, ktry zapewnia ochron ycia i zdrowia ludzi na poziomie rwnowanym, jaki zapewniaj przepisy prawa krajowego tego pastwa czonkowskiego. Ponadto za sprzeczne z zasad proporcjonalnoci
Wyrok Trybunau Sprawiedliwoci UE z dnia 28 stycznia 1986 r. w sprawie 188/84 Komisja p. Francji; Zb. Orz. 1986, 419
7

48

naley uzna przepisy krajowe pastwa czonkowskiego, ktre wymagaj, by produkty wprowadzone legalnie do obrotu w innym pastwie czonkowskim cile i precyzyjnie odpowiaday wymaganiom technicznym dla podobnych produktw produkowanych na terytorium tego pastwa czonkowskiego, jeeli wyprodukowane w innym pastwie czonkowskim produkty zapewniaj tosamy poziom ochrony ycia i zdrowia ludzi. Projekt rozporzdzenia podlega obowizkowi przedstawienia, na podstawie art. 33 Traktatu ustanawiajcego Europejsk Wsplnot Energii Atomowej (Traktat Euratom), do zaopiniowania Komisji Europejskiej. Projekt rozporzdzenia zosta umieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej Rzdowego Centrum Legislacji w zakadce Rzdowy Proces Legislacyjny, Biuletynie Informacji Publicznej Pastwowej Agencji Atomistyki oraz na stronie internetowej Pastwowej Agencji Atomistyki, stosownie do art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o dziaalnoci lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414 z pn. zm.) w celu umoliwienia zgoszenia, w trybie art. 7 wyej wymienionej ustawy, zainteresowania pracami nad projektem rozporzdzeni. aden podmiot nie zgosi zainteresowania pracami nad projektem rozporzdzenia w trybie przepisw o dziaalnoci lobbingowej w procesie stanowienia prawa.

49

OCENA SKUTKW REGULACJI 1. Podmioty, na ktre oddziauje projektowana regulacja Projekt rozporzdzenia dotyczy podmiotw bdcych inwestorami lub eksploatatorami obiektw jdrowych, podmiotw prowadzcych dziaalno zwizan z projektowaniem, dostawami urzdze i wykonawstwem robt budowlano-montaowych na obiektach jdrowych (w tym kompleksow realizacj tych obiektw), a take podmiotw nadzorujcych te dziaalnoci. Porednio projekt dotyczy take Prezesa Pastwowej Agencji Atomistyki, ktry jako organ waciwy w sprawach wydawania zezwole na wykonywanie dziaalnoci polegajcej na budowie obiektu jdrowego bdzie w toku prowadzenia postpowania administracyjnego w sprawie wydania takiego zezwolenia weryfikowa zgodno projektu obiektu jdrowego z wymaganiami projektowanego rozporzdzenia. 2. Konsultacje Projekt rozporzdzenia w ramach konsultacji spoecznych zosta skierowany do nastpujcych podmiotw: 1) Polskie Towarzystwo Nukleoniczne, ul. Dorodna 16, 03-195 Warszawa, 2) Stowarzyszenie Inspektorw Ochrony Radiologicznej, ul. Garbary 15, Pozna, 3) Stowarzyszenie Elektrykw Polskich Komitet Energetyki Jdrowej SEP, ul. witokrzyska 14, 00 050 Warszawa, 4) Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej, ul Konwaliowa 7, 01-194 Warszawa, 5) Zakad Unieszkodliwiania Odpadw Promieniotwrczych, 05-400 Otwockwierk, 6) Narodowe Centrum Bada Jdrowych, ul. Andrzeja Sotana 7, 05-400 Otwockwierk, 7) Instytut Fizyki Jdrowej PAN, ul. Radzikowskiego 152, 31-342 Krakw, 8) PGE EJ1 Sp. z o.o., ul. Mysia 2, 00-496 Warszawa, 9) PGE Energia Jdrowa S.A., ul. Mysia 2, 00-496 Warszawa, 10) PGE Polska Grupa Energetyczna S.A., ul. Mysia 2, 00-496 Warszawa, 11) Stowarzyszenie Ekologw na Rzecz Energii Nuklearnej - SEREN Polska ul. witokrzyska 14, 00 050 Warszawa, 12) Instytut Na Rzecz Ekorozwoju, ul. Nabielaka 15 lok. 1, 00 743 Warszawa, 13) Polski Klub Ekologiczny, ul. Sawkowska 26A, 31 014 Krakw, 14) Centrum Europejskie Zrwnowaonego Rozwoju, ul. Kotaja, 21 50-006 Wrocaw, 15) Fundacja Greenpeace Polska, ul. Lirowa 13, 02-387 Warszawa, 16) Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych, ul. Czysta 17/4, 31-121 Krakw, 17) Polska Konfederacja Pracodawcw Prywatnych, ul. Klonowa 6, 00-591 Warszawa, 18) Konfederacja Pracodawcw Polskich, ul. Brukselska 7, 03-973 Warszawa, 19) Komisja Krajowa NSZZ Solidarno, ul. Way Piastowskie 24, 80-855 Gdask, 20) Oglnopolskie Porozumienie Zwizkw Zawodowych, ul. Kopernika 36/40, 00924 Warszawa, 21) Business Center Club, ul. Plac elaznej Bramy 10, 00-136 Warszawa, 22) Zwizek Rzemiosa Polskiego, skr. poczt. 54, 00-952 Warszawa 50

23) Forum Zwizkw Zawodowych, Plac Teatralny 4, 85-069 Bydgoszcz, 24) Rada Krajowa Federacji Konsumentw, Al. Jerozolimskie 47 lok. 8, 00-697 Warszawa, 25) Forum Odbiorcw Energii Elektrycznej i Gazu, ul. Poleczki 21, 02-822 Warszawa. Projekt rozporzdzenia zosta take umieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej Rzdowego Centrum Legislacji w zakadce Rzdowy Proces Legislacyjny, Biuletynie Informacji Publicznej Pastwowej Agencji Atomistyki oraz na stronie internetowej Pastwowej Agencji Atomistyki. W toku uzgodnie spoecznych uwagi do projektu rozporzdzenia zostay zgoszone przez Narodowe Centrum Bada Jdrowych w Otwocku wierku, Polsk Konfederacj Pracodawcw Prywatnych Lewiatan oraz PGE EJ1 S.A. Stanowisko projektodawcy do uwag zgoszonych w toku uzgodnie spoecznych zostao zamieszczone w zaczonych do niniejszej oceny skutkw regulacji tabelach zgoszonych uwag. 3. Wpyw regulacji na sektora finansw publicznych, w tym na budet pastwa i jednostek samorzdu terytorialnego Przyjcie rozporzdzenia nie wpywa na budety jednostek administracji rzdowej i samorzdowej. 4. Wpyw regulacji na rynek pracy Wejcie w ycie rozporzdzenia wywoa pozytywne skutki dla rynku pracy. Umoliwi wzrost zatrudnienia w zwizku z podjciem budowy elektrowni jdrowych (EJ), czego niezbdnym warunkiem jest wydanie rozporzdzenia okrelajcego podstawowe wymagania bezpieczestwa dla projektu EJ jakie naley uwzgldni przy m.in. wyborze technologii EJ. 5. Wpyw regulacji na konkurencyjno gospodarki i przedsibiorczo, w tym na funkcjonowanie przedsibiorstw Wejcie w ycie rozporzdzenia nie bdzie miao negatywnego wpywu na konkurencyjno wewntrzn i zewntrzn gospodarki. Przeciwnie podjcie budowy elektrowni jdrowych w Polsce przyczyni si do znaczcego rozwoju poziomu technicznego i organizacyjnego krajowych przedsibiorstw, ktre zostan zaangaowane w procesie realizacji EJ, a tym samym zwikszy ich konkurencyjno wewntrzn i zewntrzn. 6. Wpyw regulacji na sytuacj i rozwj regionalny. Wejcie w ycie rozporzdzenia nie bdzie miao bezporedniego wpywu na sytuacj i rozwj regionw. Rozporzdzenie to okrela bowiem szczegowe wymagania bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej, jakie powinien uwzgldnia projekt obiektu jdrowego. Dotyczy ono zatem przedsibiorcw bdcych inwestorami lub eksploatatorami obiektw jdrowych, projektujcych, dostarczajcych urzdzenia lub wykonywajcych roboty budowlano-montaowe na takich obiektach, a take podmiotw nadzorujcych te prace. Jednake porednio przez to, e jest ono niezbdne dla wdroenia energetyki jdrowej w Polsce bdzie miao pozytywny wpyw na rozwj tych regionw, w ktrych lokalizowane bd elektrownie jdrowe, lub w ktrych znajdowa si bd przedsibiorstwa realizujce znaczce dostawy i prace na rzecz energetyki jdrowej.

51

7. Wskazanie rde finansowania Finansowanie dziaa majcych na celu spenienie wymaga okrelonych w projekcie niniejszego rozporzdzenia powinno stanowi element kosztw poniesionych na inwestycj w obiekt jdrowy. 8. Korzyci spoeczne Proponowana regulacja bdzie istotnym elementem utrzymania bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej kraju na waciwym poziomie. Wejcie w ycie rozporzdzenia bdzie miao pozytywny wpyw na ochron spoeczestwa przed skutkami promieniowani jonizujcego z obiektw jdrowych. Rada Ministrw, wykonujc upowanienie ustawowe zawarte w art. 36c ust. 3 ustawy Prawo atomowe, okrelia w przedmiotowym projekcie rozporzdzenia szczegowe wymagania bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej, jakie ma uwzgldnia projekt obiektu jdrowego, dla rnych rodzajw obiektw jdrowych, majc na uwadze konieczno zapewnienia bezpieczestwa jdrowego, ochrony radiologicznej, ochrony fizycznej i zabezpiecze materiaw jdrowych podczas rozruchu, eksploatacji i likwidacji obiektu jdrowego oraz moliwo przeprowadzenia sprawnego postpowania awaryjnego w przypadku wystpienia zdarzenia radiacyjnego, z uwzgldnieniem zalece Midzynarodowej Agencji Energii Atomowej oraz Stowarzyszenia Zachodnioeuropejskich Organw Nadzoru Instalacji Jdrowych. Wymagania te odpowiadaj najwyszym obecnie przyjtym na wiecie standardom bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej dla elektrowni jdrowych z reaktorami generacji III/III+. Ich zastosowanie powinno zapewni bezpieczestwo ludnoci zarwno podczas normalnej eksploatacji elektrowni jdrowych jak te w stanach zakce i awarii, wczajc cikie awarie zwizane ze stopieniem rdzenia reaktora. 9. Wpyw regulacji na rodowisko. Wejcie w ycie rozporzdzenia bdzie miao pozytywny wpyw na ochron i stan rodowiska. Rada Ministrw, wykonujc upowanienie ustawowe zawarte w art. 36c ust. 3 ustawy Prawo atomowe, okrelia w przedmiotowym projekcie rozporzdzenia szczegowe wymagania bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej, jakie ma uwzgldnia projekt obiektu jdrowego, dla rnych rodzajw obiektw jdrowych, majc na uwadze konieczno zapewnienia bezpieczestwa jdrowego, ochrony radiologicznej, ochrony fizycznej i zabezpiecze materiaw jdrowych podczas rozruchu, eksploatacji i likwidacji obiektu jdrowego oraz moliwo przeprowadzenia sprawnego postpowania awaryjnego w przypadku wystpienia zdarzenia radiacyjnego, z uwzgldnieniem zalece Midzynarodowej Agencji Energii Atomowej oraz Stowarzyszenia Zachodnioeuropejskich Organw Nadzoru Instalacji Jdrowych. Wymagania te odpowiadaj najwyszym obecnie przyjtym na wiecie standardom bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej dla elektrowni jdrowych z reaktorami generacji III/III+. Ich zastosowanie powinno zapewni bezpieczestwo rodowiska i ludnoci zarwno podczas normalnej eksploatacji elektrowni jdrowych jak te w stanach zakce i awarii, wczajc cikie awarie zwizane ze stopieniem rdzenia reaktora.

52