Funkcja liniowa

Funkcj okrelon wzorem f(x) = ax + b dla x e R, gdzie a i b s staymi, nazywamy

funkcj liniow. Wykresem funkcji liniowej jest linia prosta.
Jeli prosta nie jest rwnolega do osi OY, to ma ona rwnanie kierunkowe y = ax + b.
Prosta bdca wykresem funkcji liniowej y = ax + b
- przecina o OY w punkcie (0, b).
Prosta, ktra przechodzi przez pocztek ukadu
wsprzdnych ma rwnanie y = ax
Jeli a = 0, to funkcja liniowa y = ax + b
- ma jedno miejsce zerowe
a
b
x =
Funkcja liniowa f(x) = ax + b jest:
- rosnca dla a > 0,
- malejca dla a < 0, Liczb a wystpujc we wzorze funkcji
- staa dla a = 0. liniowej y = ax + b nazywamy
wspczynnikiem kierunkowym prostej.
Wzr na rwnanie prostej, ktra przechodzi przez dwa rne punkty A = (x
A,
y
B
) i B = (x
B
, y
B
)
mona zapisa w postaci kierunkowej: A
A B
A B
y x x
x x
y y
y
A
+

= ) (

lub w postaci oglnej: (y y
A
)(x
B
x
A
) (y
B
y
A
)(x x
A
) =0.

Jeli y = ax + b przechodzi przez dwa rne punkty A = (x
A,
y
B
) i B = (x
B
, y
B
),
to wspczynnik kierunkowy mona obliczy ze wzoru:
A B
A B
x x
y y
a

=
Rwnanie prostej o wspczynniku kierunkowym a,
ktra przechodzi przez punkt P = (x
P,
y
P
)

mona zapisa w postaci y y
P
= a (x x
P
).
Dwie proste o rwnaniach kierunkowych y = a
1
x + b
1
i y = a
2
x + b
2

- s rwnolege wtedy i tylko wtedy, gdy a
1
= a
2.

- s prostopade wtedy i tylko wtedy, gdy a
2
=
1
1
a
(czyli a
1
a
2
= 1)
Rwnanie prostej rwnolegej do prostej y = ax + b
i przechodzcej przez dany punkt (x
1,
y
1
)
mona wyznaczy ze wzoru: y = a (x x
1
) + y
1
Rwnanie prostej prostopadej do prostej y = ax + b
i przechodzcej przez dany punkt (x
1,
y
1
)
mona wyznaczy ze wzoru:
y =
a
1
(x x
1
) + y
1
Rwnanie Ax + Bx + C = 0, gdzie A = 0 lub B = 0, nazywamy rwnaniem oglnym
prostej.
Jeeli A = 0, to prosta jest rwnolega do osi OX,
jeeli B = 0, to prosta jest rwnolega do osi OY,
jeeli C = 0, to prosta przechodzi przez pocztek ukadu wsprzdnych.
Dwie proste o rwnaniach oglnych A
1
x + B
1
y + C
1
= 0 oraz A
2
x + B
2
y + C
2
= 0
- opisuj t sam prost, gdy
2
1
2
1
2
1
C
C
B
B
A
A
= =

- s rwnaniami prostych rwnolegych, gdy
2
1
2
1
B
B
A
A
=

Odlego midzy punktami A = (x
A
, y
A
) i B = (x
B
, y
A
) moemy obliczy ze wzoru:
|AB|=
2 2
) ( ) (
A B A B
y y x x +
Wzr na wsprzdne rodka odcinka M = (x
M
, y
M
)
gdy znane s jego koce: A = (x
A,
y
B
) i B = (x
B
, y
B
)
2
B A
M
x x
x
+
=

2
B A
M
y y
y
+
=



Rwnaniem liniowym nazywamy rwnanie postaci ax + b = 0,
gdzie a, b s ustalonymi liczbami rzeczywistymi.
Zbiorem rozwiza rwnania liniowego ax + b = 0 jest:
- zbir jednoelementowy
)
`

a
b
a = 0,
- zbir wszystkich liczb rzeczywistych R a = 0 . b = 0,
- zbir pusty a = 0 . b = 0.
Nierwnoci liniow nazywamy kad z nierwnoci postaci:
ax + b > 0, ax + b < 0, ax + b > 0, ax + b s 0,
gdzie a, b s ustalonymi liczbami rzeczywistymi.
Rwnaniem pierwszego stopnia z dwiema niewiadomymi x i y
nazywamy rwnanie postaci ax + by = c, gdzie liczby a i b nie s jednoczenie rwne zeru.
Mwimy, e uporzdkowana para liczb (m, n) spenia rwnanie ax + by = c,
jeli zdanie am + bn = c jest prawdziwe.
Rozwizaniem rwnania ax + by = c nazywamy kad uporzdkowan par liczb (x
0
, y
0
)
speniajcych to rwnanie.
Rozwizaniem ukadu dwch rwna z dwiema niewiadomymi nazywamy kad uporzdkowan
par liczb speniajcych oba rwnania ukadu (koniunkcj rwna).
Ukad rwna liniowych z dwiema niewiadomymi x oraz y

= +
= +
2 2 2
1 1 1
c y b x a
c y b x a
nazywamy
- ukadem oznaczonym ukad ma dokadnie jedno rozwizanie (rozwizaniem jest jedna
para liczb). Proste opisane rwnaniami tego ukadu przecinaj si.
- ukadem nieoznaczonym kada para liczb speniajcych jedno rwnanie spenia
rwnie i drugie rwnanie i na odwrt (jest nieskoczenie wiele rozwiza).
Proste opisane rwnaniami tego ukadu pokrywaj si.
- ukadem sprzecznym ukad nie ma rozwiza.
Proste opisane rwnaniami tego ukadu s dwiema rnymi prostymi rwnolegymi.

ukad oznaczony ukad nieoznaczony ukad sprzeczny
ukad rwna niezalenych ukad rwna zalenych ukad rwna sprzecznych
Kwadratowej tablicy liczb przyporzdkowujemy liczb zwan wyznacznikiem
BC AD
D C
B A
W = =
Dla ukadu dwch rwna liniowych o dwch niewiadomych

= +
= +
2 2 2
1 1 1
c y b x a
c y b x a
tworzymy
wyznacznik ukadu:
2 2
1 1
b a
b a
W = ze wspczynnikw przy niewiadomych.
Wyznacznik zmiennej tworzymy z wyznacznika W, zastpujc w nim kolumn
wspczynnikw przy danej niewiadomej, przez kolumn wyrazw wolnych.
I tak:
2 2
1 1
b c
b c
W
x
= wyznacznik zmiennej x oraz
2 2
1 1
c a
c a
W
y
= wyznacznik zmiennej y.
Mog zaj trzy przypadki:
I W = 0 wtedy istnieje jedyne rozwizanie ukadu:
W
W
x
x
=
i
W
W
y
y
= . Ukad jest oznaczony.
II W = 0, W
x
, W
y
nie s jednoczenie rwne zeru. Wwczas ukad jest sprzeczny.
III W = 0, W
x
= 0, W
y
= 0. Wwczas ukad jest nieoznaczony.