Fizyka konwersji energii

Transport i konwersja energii oraz pdu w cieczy nielepkiej (pomocny podrcznik: Landau, Lifszyc Hydrodynamika pocztkowe rozdziay)

1. Prawo zachowania energii dla cieczy nielepkiej mo na sformuowa w postaci rwnania cigoci E + j E = 0 , gdzie gsto cakowitej energii cieczy ma posta t

E =

V 2
2

(1)

- gsto cieczy; - energia wewntrzna jednostki masy cieczy; V prdko punktu cieczy.
Prosz wyprowadzi wzr (1) korzystajc z tego, e wektor j E mo na atwo wyprowadzi rozwa ajc cak powierzchniow j E ds po powierzchni S otaczajc objto, z ktrej wypywa energia cieczy.

Mianowicie, pamitajc e energia mo e by dostarczana do danej objtoci cieczy poprzez jej powierzchni na skutek ruchu cieczy jak rwnie poprzez prac wykonan przez otaczajc ciecz, cak t mo na zapisa w postaci sumy dwch caek:

EV ds
S

- wpyw (dodatni lub ujemny) energii na skutek ruchu cieczy , - praca cieczy zamknitej wewntrz powierzchni S nad otaczajc ciecz wykonana

pV ds
S

w jednostce czasu - prosz to wyprowadzi (wektor V oznacza prdko cieczy wewntrz objtoci p ograniczonej powierzchni S) . Prosz ponadto wykaza, e + = w - jest entalpi jednostki masy

cieczy, oraz korzystajc z powy szego pokaza, e V 2 jE = V + w 2

(2)

2. Aby wyprowadzi prawo zachowania pdu dla cieczy nielepkiej wyka , e z II. zasady dynamiki Newtona wynika rwnanie Eulera dla cieczy V p + V V = , t gdzie p - cinienie. Wsk.: Wyprowadzenie mo na rwnie Wrbleski, Zakrzewski Wstp do Fizyki tom 1., cz 2.

(3) znale w doskonaym podrczniku

Oczywistym jest, e prawo zachowania masy jest tak e wyra one rwnaniem cigoci + j = 0, t gdzie j = V . Korzystajc z (3) i (4) wyka , e spenione jest rwnanie

(4)

gdzie

ij ( Vi ) = , t x j j =1 ij = p ij + ViV j - tensor gstoci strumienia pdu pynu, ij - delta Kroneckera.

(5)

Wsk. Mo na wyj od lewej strony czasie korzystajc z (3) i (4).

V ( Vi ) = Vi + i t t t

a nastpnie wyrugowa pochodne po

3. Przepyw potencjalny cieczy idealnej

Ciecz idealna to ciecz nielepka, w ktrej przewodnictwo ciepa mo na zaniedba, tzn. lokalna zmiana entropii wynosi zero, czyli dS = 0). Wykaza, e dla cieczy idealnej zmiana entalpii jednostki masy dp cieczy wynosi dw = a std

w =

(6)

Jak posta ma r. Eulera dla cieczy idealnej? Nastpnie, korzystajc z to samoci wektorowej 1 V 2 = V ( V ) + (V )V doprowadzi r. Eulera do postaci 2 V 2 V V ( V ) = + w . (7) 2 t Linia prdu cieczy to linia, do ktrej s styczne wektory prdkoci czsteczek cieczy. Dla przepywu stacjonarnego linia prdu nie zmienia si w czasie i pokrywa si z torem czsteczki cieczy. Rozpatrzmy V ruch stacjonarny cieczy, = 0 , w polu grawitacyjnym o potencjale U ( z ) = gz (pole jednorodne tu przy t powierzchni Ziemii). Pokaza, e wwczas r. Eulera przyjmuje posta V 2 V ( V ) = + w + gz . (8) 2 - wersor prdkoci. Pokaza najpierw cakiem Pomn my skalarnie to rwnanie obustronnie przez V f oglnie, e, (V ) f (r , t ) = (r , t ) , gdzie dl element dugoci linii prdu (toru czsteczki pynu) l a nastpnie pokaza, e z (8) dostajemy V 2 + w + gz = 0 , (9) l 2 czyli

V2 + w + gz = const. (10) 2 wzdu lini prdu!!! Jest to rwnanie Bernoulliego. Wyprowadzilimy je zakadajc, e przepyw cieczy jest izoentropowy (adiabatyczny, dS = 0). Za my dodatkowo, e przepyw jest tak e izotermiczny, T = const. w czasie i w przestrzeni. Pokaza, e wwczas po skorzystaniu z (6) i r. Clapeyrona dostajemy p = p0 exp[ (mV 2 2 + mgz )] , (11) gdzie przez 0 oznaczamy punkt, w ktrym ciecz spoczywa (zakadamy, e taki istnieje); m - masa czsteczki pynu; = 1/(kT); p0 = cinienie w miejscu gdzie ciecz spoczywa. Rwnanie (11) dotyczy danej linii prdu i te jest rwnaniem Bernouliego dla przepywu izotermicznego, adiabatycznego.

Za my, e mamy do czynienia z przepywem izoentropowym - czyli wrmy do rwnania (7). Za my ponadto, e przepyw jest bezwirowy, tzn. V = 0 . Istnieje, zatem potencja, z ktrego mo na otrzyma pole prdkoci cieczy V = , gdzie - potencja pola prdkoci cieczy. Wychodzc z rwnania (8) i dodatkowo przyjmujc, e ciecz znajduje si w polu grawitacyjnym pokaza, e

V 2 + + w + gz = 0 , t 2
std

(12)

V 2 + + w + gz = f (t ) t 2 gdzie, f (t ) - dowolna funkcja wycznie czasu - mo na j przyj za rwn to samociowo zero, dlaczego? Otrzymujemy wwczas kolejn posta r. Bernouliego

(13)

V 2 + + w + gz = 0 (14) t 2 dla przepywu izoentropowego, potencjalnego (czyli bezwiowego). Gdy przepyw jest dodatkowo stacjonarny wtedy = 0 oraz f (t ) = const. Std oraz z r. (13) otrzymujemy r. Bernouliego t V2 + w + gz = const. (15) 2 Oblicz entalpi jednostki masy cieczy jeli ciecz jest nieciliwa, w = ? Poka nastpnie, e wwczas dla przepywu stacjonarnego, izoentropowego i potencjalnego cieczy nieciliwej mamy r. Bernouliego w postaci
V2 p + + gz = const. 2 (16)

Uwaga! Stale w rwnaniach (13)-(16) s takie same w caej objtoci cieczy a nie tylko wzdu linii prdu.

W.Czapliski