You are on page 1of 4

19. S. Balbus, Stylizacja a problem intertekstualnoci 1. sowa [] wyznaczaj ow przestrze, pozbawion znakw, a przecie pen znacze 2.

gwne zagadnienie dot. zjawiska powiza midzy tekstami jakie utwr konkretny wiadomie zakada, zaoeniami swymi wskazuje na inny tekst budujc miedzy nim a sob pewn interakcj, znaczeniow przestrze historycznoliterack 3. sensy w tej przestrzeni powstaj tylko dziki wywoujcym je relacjom zewntrznym z innym tekstem 4. hermeneutyka to nauka filozoficzna zajmujca si odczytywaniem i interpretowaniem sensw 5. pewne utwory ju w tytule (Doktor Faust T. Manna) sugeruj, e musz by odczytane poza samym tekstem 6. styl: kady spjny (koherentny), funkcjonalny zesp rodkw artystycznych, ktry pozwala na obszarach historii literatury ujmowa si jako odrbny system (np. jzyk danego twrcy, danego ugrupowania poetyckiego) 7. czsto twrczo wobec stylu traktowana jest nie tylko jako obiekt, ktry go posiada (styl), ale jako ywa reprezentacja = znak indeksalny systemu = synekdocha 8. intertekstualno (fr., niem.), a stylizacja (pol.) kwestia terminologii oraz rnica w sposobach ujmowania istoty zjawisk 9. intertekstualno i stylizacja nie s synonimami 10. stylizacja pojmowana jako rodzaj intertekstualnoci; centralna i kluczowa 11. stylizacja stanowi szczegln, artystyczn i semiotyczna metod interpretacji i dziedzictwa literackiego, ustanawiania aktualnej tradycji 12. stylizacja najbardziej wyjaskrawia wszelkie przejawy intertekstualnoci 13. stylizacj Balbus nazywa tak kompozycj tekstu, ktra jest podrobieniem cudzego stylu, funkcjonujcego w spoeczestwie jako czyja wasno 14. stylizacja zakada, ujawnienie swojego wzorca e mona element cudzy rozpozna jako poyczny z dystansem kulturowym tekst stylizowany musi wykaza jakby drugie dno, to znaczy musi mie znamiona dawnego stylu rozpoznawalne w nowym stylu wtrne uprzedmiotowienie (reinterpretacja) stwierdza si, e tekst oryginalny ma znamiona sztucznego, nie za ten, ktry faktycznie naladuje pierwowzr 15. struktura tekstu stylizowanego powinna mie rozdwiki, niekoniecznie w konstrukcji, to zaley od rodzaju i gatunku tekstu stylizowanego, np. pastisz ma niezgodno w strukturze wirtualnej sytuacji komunikacyjnej, nie za w strukturze tekstu jako takiego 16. stylizacja obejmuje wszystkie pietra struktury tekstu, czyli: historyczn faz rozwoju jzyka np. jzyk w okresie baroku u SpaSzarzyskiego zwizki strukturalne tekstu poetyckiego (syntaktyka poetycka) retoryk poetyck (to, co nadaje wypowiedzi literackiej charakter retoryczny) wersyfikacj (przerzutnie, zatarcie redniwek itp.)

gatunek literacki np. sonet, pie itp. wyobrani poetyck (np. epitety zmysowe nadawane pojciom abstrakcyjnym) topik poetyck tzn. powtarzane w utworze elementy poetyckie np. antynomie, motywy, tematy itp. metaforyk wiatopogld poetycki i obraz autora 17. oprcz ujcia utwory oryginalnego w cudzysw i przytoczenia go w tekcie stylizowanym wany jest ukryty tryb warunkowy tj. takie sformuowanie tekstu, e ma si wraenie, e tekst ten jest znany, chocia tak naprawd wczeniej nie istnia jako cao, tylko jego elementy tworzyy jaki konkretny utwr; Balbus mwi tu o hipotetycznoci historycznoliterackiej 18. kady utwr stylizowany, nie tylko pastisz jest oparty na hipotezie stylistycznej (patrz. pkt. 17.) 19. Kazimierz Wyka tworzc z tekstw Spa-Szarzyskiego pastisz staje si wacicielem tej wypowiedzi, jednak wacicielem stylu jest tylko sam barokowy poeta 20. pewna wyodrbniana historycznie i semiotycznie kultura formuuje wasny jzyk w wypowiedzi cudzej, poyczonej z innej kultury 21. stylizacja do tekstu oryginalnego ma si jak prosta wypowied do mowy pozornie zalenej (stylizacja jest taka mowa pozornie zalen, bo nie jest ani mow zalen ani mow niezalen, stoi jakby po rodku kompetencji tych dwch typw mowy) 22. w przypadku stylizacji wejcie do wewntrz stylu jest [] artystycznie zakazane, moe si odbywa tylko na poziomie artystycznej gry 23. w pastiszu Wyki dostrzega si przekaz obudowany na wirtualnej sytuacji komunikacyjnej; proces przedstawiony przez badacza to reinterpretacja przywoanej stylizacyjnie tradycji (bo Sp-Szarzyski swoje utwory pisa zupenie na odwrt): porozumiewanie si z Spem-Szarzyskim poprzez elementy jego tekstu; jzykiem przekazu jest jego indywidualny styl demonstracja konkretnej struktury zbudowanej za pomoc stylu Spa obraz autora jako fikcyjnego bohatera (postaci) tej komunikacji jzykowej tradycja i wczesna wraliwo artystyczna przedstawiona na gruncie historii kultury temat i tre utworu (jest ona na kocu, dlatego, e trzeba doj do tego, e to nie autor jest bohaterem, ktry mwi o danej sytuacji, dopiero jak to zrozumiemy, to moemy przej do treci) 24. Stylizacja to styl, ktry zjawia si i funkcjonuje w niewaciwej dla siebie pozycji w obrbie kultury literackiej i ujawnia swoja waciw funkcj w obrbie kultury dajcej si wyodrbni jako system 25. stylizacji inkrustacyjnej zostay poddane teksty, ktre nie imituj dokadnie wzorca, ale tylko jego wybrane cechy w kontekcie cech pochodzcych ze stylw aktualnych 26. Maria Renata Mayenowa stylizacj pojmuje jako dwuaspektow: styl (funkcja indeksalna) i przedmiot (funkcja referencyjna) w stosunku do znaku ikonicznego przywoanego (ewokowanego) stylu

27. wg Bachtina stylizacj jest obcy styl w zaproponowanej czytelnikowi przez autora komunikacji artystycznej 28. wg Winogradowa stylizacja jest spotgowaniem dwuaspektowoci jzyka utworu literackiego (fakt, e literatura pikna o szczeglnym typie mowy artystycznej pozostaje mimo wszystko zanurzona w historycznej zmiennoci i rnorodnoci form) 29. wg Gowiskiego stylizacja zachodzi ju wtedy, gdy autor wybiera gatunek utworu, ktry bdzie stylizowany 30. stylizacja konstrukcyjna odnosi si do fakt, e stylizuje si na dany gatunek znany z jakiego okresu, a nie majcy konkretnej cezury w okresie historycznoliterackim (S. Skwarczyska) 31. w stylizacji najwaniejsze jest wprowadzenie stylu historycznego w pewien jzyk wspczesny, tak by jego historyczno bya uchwytna dla odbiorcy (M. Gowiski) 32. termin stylizacja zosta ukuty przez nauki Zachodu we wczesnym klasycyzmie jednak jego obecny ksztat i rozumienie jest poczeniem polskich i rosyjskich bada literaturoznawczych 33. wg Josefa T. Shipleya stylizacja to styl nadmiernie naukowy (scjentystyczny), wynik sztucznej, artystowskiej deformacji mowy naturalnej 34. wg G. von Wilperta stylizacja jest redukcj przypadkowych i ubocznych cech form naturalnych w celu uwypuklenia artystycznej osobliwoci [odrbnoci] najczciej w funkcji ornamentacyjnej 35. modernistyczny prd Jugendstil przeniesiony na teren polskiego modernizmu: antymimetyzm (przeciwiestwo naladowania natury), twrcza transformacja rzeczywistoci i jzyka naturalnego nienaturalno, konwencjonalno ekspresji literackiej manieryczna (udziwniona) deformacja jzyka i wiata 36. stylizacja archaiczna/gwarowa utosamiana jest z faktem uycia w tekcie literackim mniej lub bardziej zagszczonych form archaicznych/gwarowych jzyka (B. Tomaszewski, A. Obrbska-Jaboska, K. Budzyk, H. Kurkowska,S. Skorupka) 37. wg Balbusa archaizacja czy dialektyzacja taka, jak w jzykowym stylu Zagoby u Sienkiewicza ma niewiele wsplnego ze stylizacj; inaczej to si ma gdy narracja jest poprowadzona w stylu archaicznym, a elementy batalistyczne stylem homeryckim zaczerpnitym z Illiady tak wg Balbusa moe by 38. wg Danuty Danek istnieje co takiego, co nazwaa quasi-cytatami i s to takie konstrukcje, ktre: wsptworz dany cytat jako element artystyczny reprezentuj zewntrzne, niebezporednie reguy strukturalne tworzenia tekstw innego obcego stylu 39. wg Blooma: aby tekst zaistnia jako znaczcy fakt kultury musi zaistnie w jakiej przestrzeni intertekstualnej [] zazwyczaj nie da si [] doj do jego ostatecznego sensu

40. pojcie cytat struktury oznacza zacytowanie nie fragmentu wypowiedzi w sensie semantycznym, ale zacytowanie fragmentu utworu poprzez przywoanie jego konstrukcji, a nie wewntrznego ukadu znaczeniowego 41. cytat struktury sprawia, e tekst gwny staje si dla siebie metatekstem, gdy wiadomie analizuje swj wasny ukad pochodzcy od tekstu oryginalnego (metatekst-kiedy tekst mwi o nim samym) tekst staje si nieprzezroczysty, nie wiadomo do koca co zostao zaczerpnite od czego 42. intertekstualno nie jest zwizana z utworem, ale z jego struktur, z wewntrzn kompozycj tekstu, czyli jego funkcj metatekstow 43. rodzaje i zakresy intertekstw (hipotekstw): tekst-tekst (zbir konkretnych tekstw) tekst-system (styl, gatunek, tradycja) tekst-nieograniczony horyzont kultury 44. wg Barthesa: przestrze intertekstualn ustala za kadym razem czytelnik na mocy swoich dowiadcze lekturowych, gdy tekst jest tkank cytatw wywodzcych si z rnych rde kultury 45. intertekstualno jest nie tyle nazw dla relacji midzy dzieem a okrelonymi wczeniejszymi tekstami, ile wskazaniem na uczestnictwo dziea w pewnej przestrzeni wypowiedzeniowej i na jego odniesienia do kodw, ktre stanowi potencjalna formalizacj tej przestrzeni 46. Genette, autor teorii palimpsestw twierdzi, e: kady tekst ma charakter palimpsestu, gdy wchania w siebie formy i sensy innych tekstw, stylw itp. kady otwiera ju w swoim wntrzu pozatekstow perspektyw, w ktrej uplasowuj si inne style, teksty i konwencje Genette nazywa to trans tekstualnoci, na ktr skadaj si: intertekstualno hipertekstualno architekstualno

You might also like