You are on page 1of 5

Zarzdzanie projektami w praktyce

Cz. 3. CEL organizacji a projekty

Marek Kowalczyk marek.kowalczyk@mandarine.pl www.mandarine.pl

Wersja nieostateczna z dn. 12 kwietnia 2012

(c) MANDARINE Sp. z o.o. 2012 Wszelkie prawa zastrzeone.

Po co s projekty?
aden projekt nie jest samotn wysp; nie ma te projektw biegajcych luzem. Kady projekt jest osadzony wewntrz jakiej organizacji, jakiego systemu zorientowanego na CEL. A wic celem kadego niepatologicznego projektu, jako zdrowej czci systemu zorientowanego na cel, jest spowodowa, aby system jako cao lepiej realizowa swj CEL. (Dla uniknicia pomyki, nadrzdny cel systemu bd oznacza jako CEL.)

Brzmi to do abstrakcyjnie. Czy mog prosi o przykad?


Przypomnijmy sobie serial Dr House. CELEM szpitala Princeton Plainsboro, kierowanego przez urocz dr Cuddy jest ewidentnie Wylecza ludzi teraz i w przyszoci (nie leczy a wylecza wanie!). Std kade dziaanie, kady projekty w tym szpitalu ma tylko jeden cel: wspomc (w taki czy inny sposb) wyleczanie ludzi teraz i/lub w przyszoci.

Ale czy szpital, lub dowolna inna organizacja, moe funkcjonowa bez pienidzy?
Rzeczywicie we wspczesnym wiecie zachodnim nie jest chyba moliwe funkcjonowanie szpitala, nawet Princeton Plainsboro, bez pienidzy. Przecie musi za co kupowa modne garnitury, trzeba paci rachunki za prd itd. Posiadanie odpowiedniej iloci gotwki na opacenie personelu i dostawcw jest warunkiem koniecznym do tego, aby szpital mg leczy ludzi, czyli realizowa swj CEL. Jednak warunek konieczny to nie to samo, co CEL: musz je, eby y ale jedzenie nie jest celem mojego ycia. Cho oczywicie zdarzaj si ludzie, dla ktrych jedzenie jest CELEM ich ycia i trudno im tego zabroni.

Czy wic celem kadej organizacji nie jest po prostu kasa, a reszta to tylko mydlenie oczu?
W jednym z odcinkw pierwszego sezonu Dr Housea pojawia si kontroweryjna posta, biznesmen Vogler. Oaruje on 500 mln dolarw na rzecz szpitala, pod
(c) MANDARINE Sp. z o.o. 2012 Wszelkie prawa zastrzeone.( 2

warunkiem, e uzyska wpyw na jego funkcjonowanie. W pewnym momencie Vogler deklaruje: Szpital to biznes i bd nim zarzdza jak biznesem. W tym momencie losy Housea i jego Oddziau Medycyny Diagnostycznej staj pod znakiem zapytania. Oddzia ten jest bardzo kosztowny i leczy zaledwie kilku pacjentw rocznie jest po prostu nierentowny i Vogler decyduje si go zamkn, skazujc tym samym na mier pacjentw ratowanych przez zesp Housea. Cuddy si temu sprzeciwia stawiajc dobro pacjentw ponad pienidze Voglera. Vogler chcia zmieni CEL szpitala z leczniczego na komercyjny. Utrzymywanie oddziau Housea miao gboki sens dla szpitala majcego CEL leczniczy, lecz w optyce CELU komercyjnego byo cakowicie nieuzasadnione. Przykad ten pokazuje, e rne organizacje (systemy) mog mie ustalone rne CELE i e wybr CELU organizacji dogbnie rzutuje na caoksztat jej funkcjonowania, w tym na realizowane w niej projekty. Przykad ten pokazuje te, e brak zgody co do CELU organizacji lub te niewaciwe jego rozpoznanie uniemoliwia skuteczne zarzdzanie.

Co jest wic celem projektu?


Jak ju wspominaem, kady projekt w danej organizacji ma tylko jeden cel nadrzdny: Przyczyni si (w taki czy inny sposb) do realizacji CELU organizacji. Przyczynienie si do realizacji CELU organizacji moe mie dwie formy: 1. 2. Bezporednio (np. szpital Princeton Plainsboro instaluje now aparatur diagnostyczn, ktra pozwoli skuteczniej wylecza pacjentw). Poprzez wypenienie warunku koniecznego (np. dr Cuddy organizuje zbirk pienidzy na pokrycie kosztw funkcjonowania szpitala albo szpital przeprowadza projekt dostosowania budynku do nowych standarw SANEPID). Oczywicie w ramach realizacji tego celu nadrzdnego projektu mona i naley wyznaczy cele szczegowe, ale o tym bdzie mowa pniej.

(c) MANDARINE Sp. z o.o. 2012 Wszelkie prawa zastrzeone.(

Kto ustala nadrzdny cel kadego projektu? Czy jest to kierownik projektu?
Absolutnie nie jest to kierownik projektu. Rol kierownika projektu jest zna CEL organizacji i prawidowo przeoy go na projekt. Kierownikowi projektu nie wolno uzurpowa sobie prawa do ustalania CELU organizacji!

Kto wic ustala CEL systemu?


Z pewnoci waciciel systemu. Moe on ustali dowolny CEL dla swojego systemu oraz okreli sposb jego osigania. Innymi sowy, mog zaoy szpital, ktrego CELEM jest wyleczanie ludzi, teraz i w przyszoci. Wtedy posiadanie odpowiedniej iloci pienidzy jest warunkiem koniecznym dla jego sukcesu, bo jak ju mwilimy bez pienidzy trudno dzi leczy. Nie oznacza to wcale, e szpital ten musi by rentowny. O ile bdzie mia rdo odpowiednich dotacji, moe ze swej dziaalnoci generowa strat. Mog te zaoy organizacj komercyjn, ktrej CELEM jest z denicji zarabianie pienidzy teraz i w przyszoci. Jako sposb zarabiania mog wybra wiadzenie usug leczniczych. W tym przypadku z kolei, leczenie jest warunkiem koniecznym dla osignicia CELU, ktrym jest zarabianie pienidzy. W naszej cywilizacji twardym warunkiem brzegowym naoonym na CEL systemu i sposb jego dziaania jest zgodno z prawem.

A co jest CELEM insytucji publicznej, takiej jak urzd miasta albo rzd?
Zaryzykowabym stwierdzenie, e jest to zaatwianie spraw istotnych dla mieszkacw, teraz i w przyszoci.

Czy to nie jest czysta teoria? Przecie urzdnicy, posowie itd. zaatwiaj swoje sprawy nie przejmujc si wcale ludmi!
Mamy tu do czynienia z tzw. problem agencji. CEL organizacji nie jest realizowany przez osoby, ktre s do tego powoane. Zamiast tego realizuj one swoje wasne cele, a waciciel systemu (obywatele) nie ma skutecznego mechanizmu
(c) MANDARINE Sp. z o.o. 2012 Wszelkie prawa zastrzeone.( 4

egzekwowania swoich praw. Jest to jedna z sytuacji patologicznych, ktre powstaj zawsze przy jakiejkolwiek rozbienoci CELU organizacji z celami pracujcych na jej rzecz osb. Innym rdem patologii jest rozbieno waciwego CELU organizacji z celem egzekwowanym, tj. o czym innym mwimy, ale za co innego pacimy. Do tej tematyki jeszcze powrcimy. Na marginesie zauwa, e problem agencji nie dotyczy jedynie przedstawicieli obywateli wybieranych raz na cztery lata. Pojawia si on rwnie w spdzielniach mieszkaniowych (nieusuwalny prezes, teoretycznie wybierany przez czonkw spdzielni) oraz w spkach giedowych z rozproszonym akcjonariatem.

Czy CELEM organizacji nie jest po prostu trwa?


Zaley jak rozumiemy CEL. Jeli rozumiemy CEL tak jak to okreliem wczeniej jak powd, dla ktrego organizacja zostaa powoana do ycia to zwykle nie powouje si organizacji tylko po to, by trwaa. Zwykle wyznacza si jej jakie zadania do realizacji. Gdy organizacja traci z oczu zadany jej CEL (lub CEL przestaje by aktualny) i zaczyna dziaa cakowicie wsobnie trwa by trwa nie oznacza to wcale, e taki by pierwotny zamys powoania jej do ycia. Oznacza to najczciej, e zamys ten nie jest realizowany, a to ju patologia; czsta, ale jednak patologia. Organizacj tak warto albo rozwiza albo spowrotem nakierowa na realizacj wyznaczonego CELU. Oczywicie nie moemy wykluczy moliwoci, e kto powouje do ycia organizacj w czystej formie egzemplikujcej biurokracj: tak, ktrej CELEM naprawd jest tylko trwa i nic wicej od niej si nie oczekuje. Ja si jednak w praktyce z takim przykadem nie spotkaem.

(c) MANDARINE Sp. z o.o. 2012 Wszelkie prawa zastrzeone.(

You might also like