Substancja czynna

Nazwa handlowa

Dawkowanie

Dziaanie

Dziaanie niepodane

Przeciwskazania

Leki psychostymulujce (psychotonizujce, psychoanaleptyki)

Kofeina - dziaanie polegajce na orodkowej - bezsennod stymulacji - wewntrzny niepokj - stosowana w preparatach czonych z - tachykardia lekami przeciwblowymi - biegunka - u osb zmczonych ustpuj objawy Dua dawka: zmczenia i zwiksza si wydolnod -niepokj umysowa - gonitwa myli - w wikszych dawkach pobudza orodek - drenia miniowe naczynioruchowy i oddechowy - zaburzenia rytmu serca - nasila procesy glikogenolizy i lipolizy Bardzo dua dawka: -rozkurcza mzgowe naczynia krwionone - dziaanie teratogenne -zmniejsza cinienie pynu mzgowordzeniowego Leki stosowane w terapii zaburzeo hiperkinetycznych i narkolepsji Amfetaminy i substancje pokrewne (aminy budzce) Amfetamina - orodkowe dziaanie pobudzajce - dziaanie uzaleniajce - przechodz prze barier krew-mzg - zaburzenia orodkowego Metamfetamina - obwodowe efekty sympatykomimetyczne ukadu nerwowego (lk, ble Metylofenidat - Metylofenidat lek stosowany w zespole gowy, drenie mini, brak deficytu uwagi z nadpobudliwoci apetytu) ruchow oraz w narkolepsji - suchod w jamie ustnej - narkotyki i rodki dopingujce - tachykardia - wzrost cinienia krwi - reakcje alergiczne Atomoksetyna - hamuje presynaptyczny transporter - suchod w ustach noradrenaliny - nudnoci - ujawnia swoje dziaanie po tygodniu - wymioty leczenia - zaburzenia odkowo-jelitowe -osabienie apetytu - bezsennod - wahania nastroju - zaburzenia oddawania moczu - zapalenie skry Modafinil - stosowana w terapii narkolepsji - ble gowy Kobiety w ciy w dawce powyej 600 mg kofeiny /ryzyko poronieo i przedwczesnych porodw/

- nadcinienie od stopnia rednio cikiego do cikiego - w nadczynnoci tarczycy - jadowstrt psychiczny - tachykardia - schizofrenie - zaburzenia lkowe - guz chromochonny

- jaskra z wskim ktem przesczania - rwnoczenie z inhibitorami MAO

- leczenie inhibitorami

- niepokj - bezsennod - lk - hiperkinezy - nasilone pocenie si - tachykardia

receptorw adrenergicznych alfa1 - uzalenienia modafinilem

Leki stosowane w terapii zaburzeo otpiennych (leki przeciwotpienne)

Leki wpywajce na neurotransmisj cholinergiczn Donezepil Galantamina - hamujce dziaanie na acetylocholinoesteraz - wpywa na presynaptyczne receptory nikotynowe zwiksza uwalniane acetylocholiny - brak apetytu - zawroty gowy - bezsennod - koszmary nocne - nudnoci - wymioty -nadmierne pobudzenie - splatanie - drgawki miniowe - infekcje grnych drg oddechowych i ukadu moczowo-pciowego - zawroty i ble gowy - nudnoci - niepokj - nadmierna pobudliwod - cikie stany spltania - padaczka -cikie zaburzenia funkcji nerek Nasila dziaanie rwnoczenie przyjmowanych neuroleptykw, lekw przeciwcholinergicznych, lewodopy, agonistw dopaminergicznych, amantadyny.

Riwastigmina

Niekompetycyjni antagonici NMDA Memantyna

-poprawa w zakresie funkcji poznawczych, napdu, umiejtnoci spoecznych i codziennych czynnod - preparat do terapii umiarkowanych i cikich postaci otpienia

Leki nootropowe Nicergolina Piracetam Pyrittinol Ginko biloba Akceptory wolnych rodnikw

- poprawa sprawnoci rnych funkcji mzgowych: szczeglnie pamici, koncentracji, uwagi, osdu i orientacji - leczenie otpienia

Substancje psychomimetyczne (psychodysleptyczne, halucynogenne)

Pochodne indolu

Lizergid LSD Psylocyna Psylocybina

- Podobne jakociowo dziaanie -Rni si si dziaania - zniesienie poczucia czasu - omamy suchowe i wzrokowe - nastrj zmienny pomidzy euforycznym i dysporycznym - Dziaanie utrzymuje si pomidzy 6 a 8h - Za pomoc neuroleptykw mona opanowad objawy psychotyczne - dziaanie odpowiada dziaaniu lizergidu - nudnoci -zawroty gowy - rozszerzenie renic - zlewne poty - u osb czsto palcych: zapalenie spojwek, nieyt oskrzeli, dolegliwoci astmatyczne, ataksja, drenie miniowe - niebezpieczeostwo degradacji struktury osobowoci

Meskalina

Canabis indica (pozyskiwanie marihuany i haszyszu) - 1 faza pobudzenia lub odprenia; 2 faza rzekomo zwikszonej zdolnoci postrzegania poczonej z urojeniowymi wyobraeniami - due dawki wywouj podobne objawy jak lizergid - leczenie blu

Leki przeciw otyoci

Leki zmniejszajce aknienie (anorektyczce, odchudzajce) Orodkowo - dziaaj tylko w niewielkim stopniu dziaajce sympatykomimetyki - uzalenienie - saba skutecznod - bezsennod - nadmierna pobudliwod - zawroty gowy - tachykardia - zaburzenia rytmu serca - nadcinienie - zaburzenia sercowonaczyniowe - bezsennod -depresyjne obnienie nastroju - nudnoci - zaparcia - reakcje skrne

Sibutramina

- SNRI

- choroba wieocowa - niewydolnod serca - zaburzenia rytmu serca - udar mzgu - nadczynnod tarczycy - cika niewydolnod wtroby i nerek - guz chromochonny

Rimonaband

- antagonista anadamidu i glicerolu arachidonylowego w obrbie receptorw kannabinoidowych 1 - dziaanie antydiabetogenne

- nudnoci - zawroty gowy - depresyjne obnienie nastroju - zaburzenia lkowe - biegunka

- przerost tarczycy - cikie depresje - zaburzenia funkcji wtroby i nerek - terapia skojarzona z silnymi inhibitorami CYP3A4

Orlisat - inhibitor lipaz odkowo-jelitowych - cuchnce tuste/oleiste stolce - zesp zego wchaniania -wzdcia z oddawaniem kau - zastj ci -parcia stolca i jego nietrzymanie - w okresie karmienia - osabianie wchaniania witamin rozpuszczalnych w tuszczach

Leki wpywajce na sen (rodki nasennie, hipnotyczne)

Benzodiazepiny i ich pochodne Temazepam Flurazepam Lormetazepam Nitrazepam Flunitrazepam Triazolam Brotizolam Zaleplon, zolpidem, zopiklon - nasennie - cechuj si rwnie innymi waciwociami benzodizepin - may wpyw na faz REM - wyduaj stadia II i III snu wolnofalowego - skraca si stadium IV - dziaanie podobne do benzodiazepin: dziaanie przeciwdrgawkowe i polegajce na zmniejszeniu napicia miniowego jest mniej nasilone Leki przeciwhistaminowe H1 Difenhydramina Doksylamina Inne syntetyczne leki nasenne Barbiturany Wodzian chloralu - dziaanie uspokajajce i nasenne - efekt rebound - bezsennod - stany lkowe - zawroty gowy - nudnoci - spltanie - inne objawy zwizane z OUN Odpowiadaj benzodiazepinom Odpowiadaj benzodiazepinom

Nie s ju stosowane jako leki nasenne i do uspokojenia - dziaanie nasenne - stosowany w stanach pobudzenia i drgawkowych

- stany spltaniowe - nudnoci -reakcje alergiczne - uzalenienie - wady rozwojowe u podw - cikie zapalenie wielonerwowe

- cikie zaburzenia funkcji wtroby - niewydolnod nerek - niewyrwnana niewydolnod serca

Talidomid

Leki nasenne pochodzenia rolinnego Kozek lekarski

Analeptyki
Doksapram - stymulacja oddychania u pacjentw z wystpujcym po znieczuleniu lub wyzwolonymi lekami zahamowaniem oddychania - zaburzenia orodkowe - zaburzenia oddychania - objawy odkowo-jelitowe -zaburzenia rytmu serca - padaczka -nadcinienie - choroba niedokrwienna serca - niewyrwnana niewydolnod serca - choroby ukadu oddechowego - udar mzgu - zrekompensowane choroby endokrynologiczne, nerek, wtroby i kardiologiczne - schizofrenia Neuroleptyki i rezerpina osabiaj dziaanie lewodopy Leki przeciwnadcinieniowe zaburzenia ortostatyczne Wit B6 czciowa utrata skutecznoci lewodopy NA i A ich dziaanie ulega nasileniu - niewydolnoc wtroby - guz chromochonny - zoliwy zesp neuroleptyczny Nie naley stosowad cznie z nieselektywnymi inhibitorami MAO lub z lekami, ktre s metabolizowane za pomoc COMT. - ograniczona funkcja wtroby i nerek - choroba wrzodowa

Leki przeciwparkinsonowe
Lewodopa (L-DOPA) - poprawa jakoci ycia i zwikszenie oczekiwanej dugoci ycia - zaburzenia ruchowe (Dys i hiperkinezy) - zaburzenia wegetatywne (dolegliwoci odkowojelitowe) -dolegliwoci sercowonaczyniowe(tachyarytmie i zaburzenia ortostatyczne) - zaburzenia psychiczne (bezsennod, niepokj, pobudzenie, omamy)

Inhibitory COMT Entakapton Tolkapton

- poprzez zablokowanie enzymu zapobiega si procesowi etylowania lewodopy i dopaminy w obrbie grupy Mhydroksylowej do nieposiadajcych aktywnoci farmakologicznej metabolitw, co ostatecznie powoduje nasilenie dziaania lewodopy. - podanie jedynie inhibitorw COMT jest NIESKUTECZNE Blokada enzymu ma pocztkowo charakter kompetencyjny, pniej jednak polega na kowalencyjnym i nieodwracalnym wizaniu z enzymem

- dyskinezy - nudnoci - ble w obrbie jamy brzusznej - zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego - suchod w ustach - uszkodzenie wtroby (tolkapton)

Inhibitory MAO-B Selegilina

- suchod w ustach - zawroty gowy - zaburzenia snu - arytmie nadkomorowe - blok przedsionkowo-komorowy

Rasagilina

Blokada enzymu ma charakter pierwotnie nieodwracalny

- spadki cinienia - ble gowy - objawy grypopodobne - ze samopoczucie - ble karku - depresyjne obnienie nastroju

Agonici receptorw dopaminergicznych Pochodne ergoliny Bromokryptyna

- mniej skuteczna ni lewodopa w samodzielnym stosowaniu, ale nasila dziaanie lewodopy i w przypadku wczesnego rozpoczcia terapii skojarzonej zmniejsza ryzyko wystpienia fluktuacji

Dihydroergoktypryna Kabergolina Lisuryd Pergolid Pozostali agonici receptorw dopaminergicznych Ropinirol Pramipeksol

Stymulacja receptorw D2

Agonista receptorw D1 i D2

Dziaanie podobne do bromokryptyny

- dyskinezy - omamy - dolegliwoci ortostatyczne - zaburzenia ukrwienia palcw rk i stp (due dawki) - zwknienia puc, pozaopucnowe i zastawek serca - zaburzenia widzenia Dziaania niepodane podobne do bromokryptyny

Apomorfina

Agonista receptorw D2 i D3 Dziaa na receptory D3 nawet silniej ni na D2 - skuteczny w monoterapii we wczesnej fazie choroby Parkinsona i w terapii skojarzonej z lewodop w pniejszym okresie choroby U pacjentw z chorob Parkinsona w przypadku ograniczajcych funkcjonowanie powikao ze strony ukadu ruchowego, ktre utrzymuja si mimo indywidualnego ustawienia za pomoc lewodopy, inhibitorw dekarboksylazy i agonistw dopaminy - hamuje w sposb niekompetycyjny receptory NMDA-> zmniejszenie nierwnowagi midzy hamowaniem

Dziaania niepodane podobne do bromokryptyny

- dyskinezy

- u pacjentw reagujcych dyskinezami lub dystoniami ju na podanie lewodopy

Amantadyna - Utrudniaj tylko pocztkowy okres terapii, mniejsze w porwnaniu z lewodop - niewydolnod nerek - cikie stany obnionego cinienia krwi

dopaminergicznym a pobudzeniem glutaminergicznym - Monoterapia w lekkich przypadkach, z gwnym objawem hipokienzy - Terapia skojarzona z lewodop gwnie! - opanowanie kryzy akinetycznej Orodkowo dziaajce substancje antycholinergiczne Biperiden Bornapryn Metyksen Procyklidyna Triheksyfenidil - maj waciwoi litofilne trzeciorzdowe - stosowane do opanowania drenia miniowego - leczenie wzmoonego napicia miniowego i kinezy - wzmoone pocenie si - nadmierne wydzielanie liny - dziaanie antagonistyczne wobec receptorw NMDA - antagonista muskarynowych receptorw cholinergicznych

- wewntrzny niepokj - dolegliwoci odkowojelitowe - stany spltania

- u pacjentw z chorob Parkinsona, u ktrych ujawniaj si wyrane zaburzenia psychoorganiczne szczeglnie zaburzenia funkcji poznawczych oraz objawy o charakterze egzogennej psychozy - nudnoci - suchod w ustach - zaburzenia akomodacji - zaburzenia pamici - omamy - stany spltania - miastenia - zrekompensowana niewydolnod serca - hipokaliemia - hipomagnezemia - wyduenie QT

Budypina

Tiapryd -dziaanie antagonistyczne wobec - znaczne spadki cinienia receptora D2 - zatrzymanie miesiczkowania - stosowany w przypadku pnych dyskinez - mlekotok wyzwolonych stosowaniem neuroleptykw - ruchy plsawicze