Analiza SWOT

SWOT jedna z najpopularniejszych heurystycznych technik analitycznych, suca do porzdkowania informacji. Bywa stosowana we wszystkich obszarach planowania strategicznego jako uniwersalne narzdzie pierwszego etapu analizystrategicznej. Np. w naukach ekonomicznych jest stosowana do analizy wewntrznego i zewntrznego rodowiska danej organizacji, (np. przedsibiorstwa), analizy danego projektu, rozwizania biznesowego itp.

Objanienie zasad analizy SWOT[edytuj]

Diagram analizy SWOT

Technika analityczna SWOT polega na posegregowaniu posiadanych informacji o danej sprawie na cztery grupy (cztery kategorie czynnikw strategicznych):

S (Strengths) mocne strony: wszystko to co stanowi atut, przewag, zalet analizowanego obiektu, W (Weaknesses) sabe strony: wszystko to co stanowi sabo, barier, wad analizowanego obiektu,

O (Opportunities) szanse: wszystko to co stwarza dla analizowanego obiektu szans korzystnej zmiany,

T (Threats) zagroenia: wszystko to co stwarza dla analizowanego obiektu niebezpieczestwo zmiany niekorzystnej.

Wreszcie - informacja, ktra nie moe by poprawnie zakwalifikowana do adnej z wymienionych grup, jest w dalszej analizie pomijana jako nieistotna strategicznie. Informacja strategiczna, posegregowana wedug opisanych kryteriw na cztery grupy, jest nastpnie zapisywana w czterodzielnej macierzy strategicznej, w ktrej lewa poowa zawiera dwie kategorie czynnikw pozytywnych a prawa - dwie kategorie czynnikw negatywnych. Natomiast w pimiennictwie istniej co najmniej trzy ujcia, wyjaniajce czym rni si grna poowa macierzy od dolnej (a wicmocne strony od szans, a sabe strony od zagroe).

W niektrych wykadniach mwi si: mocne strony i sabe strony, to czynniki wewntrzne, szanse i zagroenia to czynniki zewntrzne;

W innej interpretacji: mocne strony i sabe strony to cechy stanu obecnego, a szanse i zagroenia, to spodziewane zjawiska przysze.

Wreszcie u niektrych autorw: mocne strony i sabe strony to czynniki zalene od nas (te, na ktre mamy wpyw planistyczny i zarzdczy), a szanse i zagroenia, to czynniki obiektywne, na ktre nie mamy bezporedniego wpywu sprawczego.

Analiza SWOT daje wartociowy rezultat analityczny przy zastosowaniu kadego z trzech wymienionych uj, pod warunkiem, e jest ono stosowane konsekwentnie i wiadomie. Jednak najczstszym bdem w praktyce stosowania techniki SWOT jest mieszanie trzech uj (np. zapisanie jakiej przewagi w obszarze szans na podstawie tego, e jest ona czynnikiem zewntrznym, a potem odczytywanie jej z macierzy SWOT, jako czynnika przyszego (ktry dopiero pojawi si), lub - jako czynnika na ktry nie mamy wpywu sprawczego. Std postulat otwartego i jednoznacznego deklarowania kryteriw rozrnienia wertykalnego na wstpie przeprowadzanej analizy. W popularnych ujciach mikroekonomicznych dwa pierwsze obszary odnosz si najczciej do rodowiska wewntrznego i zawieraj najistotniejsze w danym przedsibiorstwie elementy, np. silna marka (S), czy sabe zaplecze kapitaowe(W). Natomiast dwa ostatnie odnosz si analogicznie do rodowiska zewntrznego, np. otwarcie wsplnego rynku midzynarodowego (O) lub pojawienie si konkurencyjnych produktw nowej generacji (T). Jest to bardzo rozpowszechniony obecnie schemat analizy. Najczciej stosowany jest w bardzo uproszczonej formie, tzn. przybiera posta czterech list czynnikw (zwykle przedstawianych w formie tabelarycznej). Penia uytecznoci techniki SWOT ujawnia si jednak dopiero gdy podda cztery pozornie niezalene grupy czynnikw analizie wzajemnych powiza. W praktyce wiczenie to sprowadza si do odpowiedzi na seri pyta:

Czy dana mocna strona pozwoli nam wykorzysta dan szans? Czy dana mocna strona pozwoli nam zniwelowa dane zagroenie? Czy dana saba strona ogranicza moliwo wykorzystania danej szansy? Czy dana saba strona potguje ryzyko zwizane z danym zagroeniem?

jak atwo wywnioskowa analiz mona te przeprowadzi w odwrotnym kierunku, tzn. od zewntrz do wewntrz:

Czy dana szansa wzmacnia dan siln stron? Czy dana szansa pozwala zniwelowa dan sabo? Czy dane zagroenie niweluje dan siln stron? Czy dane zagroenie uwypukla dan sabo?

Zwykle oba podejcia stosuje si uzupeniajco, std czsto w literaturze mowa o analizie SWOT/TOWS.

Odpowiedzi na powysze pytania pozwalaj zidentyfikowa tzw. silne powizania, obszary problemowe w obrbie ktrych mona rozpocz tworzenie rozwiza, strategii czstkowych co czyni ze SWOT nie tylko narzdzie analityczne ale rwnie planistyczne. Przykadowy zapis powiza czynnikw w formie macierzy z punktami, np. 0 brak oddziaywania, 1 sabe oddziaywanie, 2 silne oddziaywanie:

O1 O2 O3 O4

T1 T2 T3 T4

S1

S2

S3

S4

W1 0

W2 0

W3 0

W4 0

moe prowadzi do kolejnego typu wnioskowania ze SWOT tj. wyboru odpowiedniej strategii w zalenoci od najsilniejszej - wykazujcej najwicej powiza wiartki:

Szanse

Zagroenia

Siy

Strategia agresywna

Strategia konserwatywna

Saboci Strategia konkurencyjna Strategia defensywna

Przy zaoeniu, i mocne i sabe strony traktujemy jako czynniki wewntrzne, a szanse i zagroenia jako czynniki zewntrzne, powysze strategie moemy wyjani nastpujco:

Strategia agresywna: W przedsibiorstwie przewaaj mocne strony a w jego otoczeniu silnie powizane z nimi szanse - strategia agresywna jest strategi silnej ekspansji oraz rozwoju wykorzystujcego obydwa czynniki.

Strategia konserwatywna: Przedsibiorstwo dziaa w niekorzystnym dla niego otoczeniu zewntrznym, ale posiada silnie powizany z zagroeniami zewntrznymi zesp mocnych stron wewntrz organizacji, jest wic w stanie zdecydowanie odpowiedzie na zagroenia. W istniejcym otoczeniu przedsibiorstwo nie jest si w stanie intensywnie rozwija, gdy zesp mocnych stron nie koresponduje z szansami otoczenia, niemniej jednak jest w stanie skutecznie przezwycia zagroenia w oczekiwaniu na popraw warunkw zewntrznych.

Strategia konkurencyjna: Przedsibiorstwo posiada przewag sabych stron nad mocnymi, ale funkcjonuje w przyjaznym dla siebie otoczeniu, co pozwala mu utrzymywa swoj pozycj. Niemniej jednak sabo wewntrzna uniemoliwia skuteczne wykorzystanie szans, ktre daje otoczenie zewntrzne, strategia konkurencyjna powinna koncentrowa si wic na takim eliminowaniu wewntrznych saboci, aby w przyszoci lepiej wykorzysta szanse otoczenia.

Strategia defensywna: Sabe strony przedsibiorstwa s silnie powizane z zewntrznymi zagroeniami, istnieje due ryzyko upadku przedsibiorstwa. Strategia defensywna jest strategi nastawion na przetrwanie przedsibiorstwa na rynku.

Analiz SWOT mona traktowa jako specyficzny schemat/algorytm wnioskowania w ramach ktrego korzysta si z wielu innych technik. Przykadowo do identyfikacji czynnikw wewntrznych (szczeglnie w przypadku przedsibiorstw) czsto wykorzystuje si analiz piciu si Portera, a czynnikw zewntrznych PEST (STEEP, PESTER).