Politechnika Szczeciska

Wydzia Budownictwa i Architektury

Katedra Teorii Konstrukcji









TOMASZ WRBLEWSKI

Ocena waciwoci dynamicznych
belek zespolonych
Aut or e f e r at r o z pr awy do kt o r s ki e j












Promotor: Prof. dr hab. in. STEFAN BERCZYSKI
Recenzenci: Prof. dr hab. in. KAZIMIERZ FURTAK
Prof. dr hab. in. PIOTR ALIAWDIN





Szczecin, czerwiec 2006
Ocena waciwoci dynamicznych belek zespolonych - Autoreferat - 2




Spis treci

1. Wprowadzenie .............................................................................................................. 3
2. Drgania swobodne belki zespolonej ........................................................................... 4
2.1. Obliczeniowe modele cige ................................................................................... 4
2.2. Obliczeniowe modele dyskretne ............................................................................. 6
3. Badania dowiadczalne ................................................................................................ 9
3.1. Modele belek zespolonych ...................................................................................... 9
3.2. Stanowisko do bada dowiadczalnych ................................................................ 10
3.3. Przeprowadzone badania ....................................................................................... 11
4. Analiza wynikw bada dowiadczalnych .............................................................. 14
4.1. Wyniki kondycjonujcych obcie statycznych ................................................. 14
4.2. Oszacowanie sztywnoci elementw zespalajcych na cinanie .......................... 14
4.3. Okrelenie waciwoci betonu ............................................................................. 15
4.4. Wyniki bada dynamicznych ................................................................................ 15
5. Porwnanie wynikw bada dowiadczalnych i analiz teoretycznych ................. 17
5.1. Identyfikacja parametrw modeli obliczeniowych ............................................... 17
5.2. Porwnanie wynikw bada i oblicze ................................................................. 18
5.3. Oszacowanie wspczynnika strat zespolenia q
z
............................................... 19
6. Analiza wraliwoci czstotliwoci drga wasnych ............................................... 21
6.1. Wraliwo na zmian sztywnoci zespolenia ...................................................... 21
6.2. Wraliwo na uszkodzenie zespolenia ................................................................ 22
6.3. Wraliwo na uszkodzenie pyty elbetowej ....................................................... 23
7. Wnioski ....................................................................................................................... 24

Ocena waciwoci dynamicznych belek zespolonych - Autoreferat - 3
1. Wprowadzenie
Konstrukcje zespolone powstaj w wyniku poczenia ze sob dwch lub wicej
elementw konstrukcyjnych, wykonanych najczciej z materiaw o rnych
waciwociach. Typowym przykadem tego typu konstrukcji s stalowo-betonowe belki
zespolone. W tym ujciu, jako belk zespolon, rozumiemy walcowany lub spawany
dwigar stalowy poczony z opierajc si na nim pyt elbetow, ktra moe by
dodatkowo sprona. Poczenie obydwu elementw realizowane jest za pomoc
specjalnych cznikw przyspawanych do pasa grnego dwigara stalowego. Konstrukcje
tego typu stosowane s najczciej jako elementy stropw w budownictwie oglnym i
przemysowym oraz jako gwne dwigary none w budownictwie mostowym.
Wikszo dotychczasowych prac powiconych analizie stalowo-betonowych
konstrukcji zespolonych dotyczy analizy nonoci, sztywnoci, oceny wpywu podatnoci
zespolenia na prac konstrukcji oraz wielu innych zagadnie natury teoretycznej,
konstrukcyjnej i technologicznej. Jest jednak pewien zakres zagadnie, ktry nie by jak
dotd zbyt obszernie analizowany. Mowa o ocenie waciwoci dynamicznych konstrukcji
zespolonych. Moliwo ich okrelania jeszcze na etapie projektowania, moe przyczyni
si do uniknicia wielu problemw w czasie pniejszej eksploatacji obiektu. Szczeglne
znaczenie ma to w przypadku konstrukcji mostowych, w przypadku ktrych udzia
obcie o charakterze dynamicznym jest znaczcy.
Cel i zakres pracy
Jako najwaniejsze cele pracy mona wskaza:
Rozwizanie zagadnienia drga wasnych belek zespolonych przy zastosowaniu
rnych modeli obliczeniowych.
Weryfikacja zaproponowanych modeli na podstawie bada dowiadczalnych
przeprowadzonych na modelach belek zespolonych.
Ocena wraliwoci czstotliwoci drga wasnych belek zespolonych na zmiany
sztywnoci zespolenia oraz na uszkodzenia belek.
Zakres pracy obejmuje:
Opracowanie modeli obliczeniowych, pozwalajcych na rozwizanie zagadnienia
drga wasnych stalowo-betonowych belek zespolonych z zespoleniem podatnym.
Modele obliczeniowe podzielono na dwie grupy: cige i dyskretne.
Przeprowadzenie bada dowiadczalnych trzech modeli belek zespolonych, rnicych
si midzy sob sposobem zespolenia. Program bada przewidywa przeprowadzenie
kondycjonujcych obcie statycznych oraz waciwych bada dynamicznych.
Porwnanie wynikw uzyskanych przy wykorzystaniu rnych modeli obliczeniowych
z wynikami uzyskiwanymi z bada dowiadczalnych.
Przeprowadzenie analizy wraliwoci czstotliwoci drga wasnych belek na: zmian
sztywnoci zespolenia, uszkodzenia powstajce w zespoleniu oraz uszkodzenia pyty
elbetowej.
Ocena waciwoci dynamicznych belek zespolonych - Autoreferat - 4
2. Drgania swobodne belki zespolonej
2.1. Obliczeniowe modele cige
W ramach rozprawy opracowane zostay trzy oryginalne obliczeniowe modele
cige. Dwa z nich uwzgldniay teori belek Eulera, trzeci teori belki Timoshenki. Teoria
belki Timoshenki uwzgldnia wpyw napre pochodzcych od si tncych oraz wpyw
si bezwadnoci w ruchu obrotowym.
e

s
c


e
e
y
2 1
,y
element zespalajcy
2
y
1
,y
x
x
2
1
dwuteownik stalowy
pyta elbetowa
o
o
oo
L
1
z
2
z

Rys. 2.1. Modelowana belka zespolona. Widok z boku oraz przekrj poprzeczny
W modelu Eulera-1 uwzgldniono sztywno zespolenia na cinanie (sztywno na
kierunku osi x). W modelu Eulera-2 oraz w modelu Timoshenki oprcz sztywnoci
zespolenia na cinanie, uwzgldniono rwnie sztywno osiow zespolenia (sztywno na
kierunku osi y). Modele opracowano korzystajc z rwna rwnowagi si dziaajcych na
element belki zespolonej o dugoci dx. Opracowujc modele przyjto nastpujce
zaoenia: (i) relacja pomidzy napreniami i odksztaceniami jest liniowa zarwno w
przypadku belki stalowej, jak i pyty elbetowej; (ii) dyskretnie rozmieszczone elementy
zespalajce zastpuje si cigym zespoleniem o rwnowanych parametrach; (iii) przekrj
belki jest stay na dugoci. Opracowane modele s modelami paskimi, tj. umoliwiaj
analiz drga odbywajcych si w rodkowej paszczynie symetrii belek tj. paszczynie
x-y. Do takich drga nale drgania gitne na kierunku osi y oraz drgania osiowe belek.
W wyniku przeprowadzonych analiz otrzymano modele obliczeniowe w postaci
ukadw rwna rniczkowych czstkowych zalenych od zmiennej przestrzennej x oraz
zmiennej czasowej t. W przypadku modelu Eulera-1 by to ukad trzech rwna, modelu
Eulera-2 ukad czterech rwna a w przypadku modelu Timoshenki ukad szeciu rwna.
Na rys. 2.2 przedstawiono dla przykadu odcinek belki o dugoci dx wraz z dziaajcymi
na niego siami, na podstawie ktrego opracowany zosta model Timoshenki. Ukad
rwna (2.1)(2.6) stanowi zapis matematyczny obliczeniowego modelu Timoshenki
uzyskany w wyniku przeksztacenia rwna rwnowagi si.
0
2
1
2
1
2
1 1 2
2 1
1 2 2
1
2
1 1
=
c
c

|
|
.
|

\
|
+
|
.
|

\
|
c
c
+
c
c
+ +
c
c
t
u
A e e
x

u u k
x
u
A E
s c h
(2.1)
0
2
1
2
2
2
2 2 2
2 1
1 2 2
2
2
2 2
=
c
c

|
|
.
|

\
|
+
|
.
|

\
|
c
c
+
c
c
+
c
c
t
u
A e e
x

u u k
x
u
A E
s c h

(2.2)
( ) 0
2 1
1 1
1
2
1
2
1
1 1 1
2
1
2
=
c
c

c
c

c
c
v v
_ v _ v
A G
k
t G x x
v
(2.3)
( ) 0
2 1
2 2
2
2
2
2
2
2 2 2
2
2
2
= +
c
c

c
c

c
c
v v
_ v _ v
A G
k
t G x x
v
(2.4)
Ocena waciwoci dynamicznych belek zespolonych - Autoreferat - 5
( )
0
2
2
6
2
1
2
1 1 1
1
1
1 1
2 1 2
2 1
2
2
1
2
1 1
=
c
c
+
|
.
|

\
|

c
c

+ +
|
.
|

\
|
c
c
+
c
c
+
c
c

t
J
x
A G
e u u
e k
x

x
e k
x
J E
s
c h c h

v
_

(2.5)
( ) 0
2

2
6 2
1
2
2
2
2 2 2
2
2
2 2
2 1 2
2 1
2
2
2 1
1 2 2
2
2
2 2
=
c
c
+
|
.
|

\
|

c
c
+ +
|
.
|

\
|
c
c
+
c
c
+
|
|
.
|

\
|
+
|
.
|

\
|
c
c
+
c
c
+ +
c
c

t
J
x
A G
e u u
e k
x

x
e k
e e e
x

u u k
x
J E
s
c h
c h
s s c h

v
_

(2.6)
a) pyta elbetowa

b) zespolenie

c) belka stalowa

2 c
t
2 c
m
2 c
n
s
e
2 2
dN N +
2 2
dT T +
2 2
dM M +
2
M
2
T
2
N
2
2
2
2 2
t
J
c
c

2
2
2
2 2
t
A
c
c v

2
2
2
2 2
t
u
A
c
c

x
d
x c
c
2
v
2

1 c
t
2 c
t
1 c
m
2 c
m
1 c
n
2 c
n
c
e
c
e
x
d
1 c
m
1 c
t
1 c
n
2
1
2
1 1
t
J
c
c

2
1
2
1 1
t
A
c
c v

2
1
2
1 1
t
u
A
c
c

1 1
dN N +
1 1
dT T +
1 1
dM M +
1
T
1
N
1
M
x c
c
1
v
1

Rys. 2.2. Element belki zespolonej teoria belki Timoshenki
Ocena waciwoci dynamicznych belek zespolonych - Autoreferat - 6
W powyszych rwnaniach indeks 1 odnosi si do pyty elbetowej, indeks 2 do
dwuteownika stalowego. Oznaczenia s nastpujce: E
i
modu Younga, G
i
modu
Kirchoffa, A
i
pole przekroju, J
i
moment bezwadnoci wzgldem osi z
i
, k
h
sztywno
zespolenia na cinanie, k
v
sztywno osiowa zespolenia, u
i
przemieszczenie na
kierunku osi x
i
, v
i
przemieszczenie na kierunku osi y
i
,
i
uredniony kt obrotu
przekroju,
i
gsto masy, _
i
wspczynnik cinania Timoshenki.
Rozwizanie powyszego ukadu rwna rniczkowych (jak rwnie ukadw
opisujcych obydwa modele Eulera) moliwe byo jedynie na drodze numerycznej. W tym
celu napisane zostay programy w rodowisku programowania MATLAB.
2.2. Obliczeniowe modele dyskretne
Rozwizanie zagadnienia drga swobodnych belek zespolonych przy wykorzystaniu
obliczeniowych modeli o cigym rozkadzie masy jest bardzo pracochonne, przez co nie
nadaje si do rozwizywania bardziej zoonych konstrukcji inynierskich. W pracy
zdefiniowane zostay zatem dwa modele obliczeniowe dyskretne bazujce na metodzie
elementw skoczonych. Pierwszy z nich opracowano w konwencji metody sztywnych
elementw skoczonych SES, drugi w konwencji metody odksztacalnych elementw
skoczonych OES.
Metoda SES polega na podziale rzeczywistych ukadw konstrukcyjnych na
nieodksztacalne bryy sztywne elementy skoczone (SES), ktre poczone s midzy
sob elementami sprysto-tumicymi (EST). Budow modelu SES w przypadku cigych
konstrukcji, jakimi s analizowane belki zespolone, naley rozpocz od podziau belki na
odcinki. Przykadowy sposb podziau belki zespolonej o dugoci L na n odcinkw
o dugoci n L L / = A oraz przyjty dla takiego podziau model SES, pokazany zosta na
rys. 2.3. W pracy przyjto zaoenie, e model SES, podobnie jak obliczeniowe modele
cige, bdzie modelem paskim, std kady SES posiada trzy stopnie swobody.
ec
s e
es
ec
AL AL
AL
AL/2 AL/2
AL/2
AL/4 AL/4 AL/2
AL
AL/4
AL/2
AL/4 AL/2
y
z
a)
x
3
n
+
1
5
4
3
7
6
8
6
5
3
n
-
2
3
n
-
3


3
n
3n-1 3n+2
3
n
+
3


AL
L
L
b)
1
4
2
2
1
3

Rys. 2.3. Belka zespolona: a) podzia belki na n odcinkw (w zaznaczonych punktach skupiane s wasnoci
spryste odcinkw belki); b) podzia belki na sztywne elementy skoczone.
Ocena waciwoci dynamicznych belek zespolonych - Autoreferat - 7
Kady SES charakteryzowany jest poprzez masy i masowe momenty bezwadnoci.
Blok wspczynnikw bezwadnoci opisujcy SES o numerze r jest macierz diagonaln
o postaci (oznaczenia tak jak w przypadku modeli cigych)
(

|
|
.
|

\
|
+
A
A A A =
A
J L
L A L A L A
z
r
12
, , diag
2
M
(2.7)
Kady EST opisywany jest w oglnym przypadku za pomoc bloku wspczynnikw
sztywnoci oraz bloku wspczynnikw tumienia. Definiowanie bloku wspczynnikw
tumienia nie jest konieczne w przypadku rozwizywania zagadnienia drga swobodnych.
W przypadku EST skupiajcych wasnoci spryste poszczeglnych odcinkw pyty
elbetowej oraz belki stalowej blok wspczynnikw sztywnoci okrelono wg:
(

A A A
=
L
EJ
L
GA
L
EA
z
k
, , diag
_
C (2.8)
Wspczynniki sztywnoci translacyjnej dla EST opisujcych zespolenie odpowiada
sztywnoci na cinanie K
h
oraz sztywnoci osiowej K
v
elementw zespalajcych.
Wspczynniki sztywnoci rotacyjnej w tym przypadku przyjto rwny zero.
Praktyczne sposoby tworzenia macierzy sztywnoci K oraz macierzy bezwadnoci
M na podstawie blokw wspczynnikw bezwadnoci oraz blokw wspczynnikw
sztywnoci zostay szczegowo opisane w literaturze. Rwnanie rniczkowe drga
swobodnych mona zapisa jako:
0 Kq q M = + (2.9)
gdzie q jest wektorem wsprzdnych uoglnionych. Rwnanie to mona sprowadzi do
formy wygodniejszej podczas oblicze numerycznych
0 A = +

gdzie q M
2
1
=
,

2
1
2
1

= KM M A (2.10)
Przewidujc rozwizanie powyszego rwnania w postaci
( ) e + = t sin
~
(2.11)
otrzymujemy ukad liniowych jednorodnych rwna algebraicznych wzgldem
~

( ) 0 I A =
~
2
e (2.12)
Wartoci e
i
2
, ktre zeruj wyznacznik macierzy ( )
2
e I A , s kwadratami czstoci
koowych drga wasnych. W celu rozwizania powyszego zagadnienia napisano program
w rodowisku programowania MATLAB. Program ten umoliwia kontrol wszystkich
parametrw opisujcych belk, jak rwnie podzia belki na dowoln liczb odcinkw.
Budow modelu metody odksztacalnych elementw skoczonych OES
zdecydowano si przeprowadzi w profesjonalnym systemie obliczeniowym COSMOS/M.
W trakcie dyskretyzacji belki zastosowano omiowzowe elementy objtociowe
(SOLID) do dyskretyzacji pyty elbetowej oraz czterowzowe grubocienne elementy
powokowe (SHELL4T) do dyskretyzacji dwuteownika stalowego. W nawiasach podano
kodowe nazwy stosowane w bibliotece elementw systemu COSMOS/M. Na rys. 2.4a
pokazano zdyskretyzowany przekrj belki zespolonej.
Ocena waciwoci dynamicznych belek zespolonych - Autoreferat - 8

Rys. 2.4. Przyjty sposb dyskretyzacji: a) belki zespolonej oraz szczegy dyskretyzacji zespolenia
w postaci: b) stalowych kokw zespalajcych, c) stalowych listew perforowanych
Sposb poczenia elementw pasa grnego z elementami pyty elbetowej zaley od
zastosowanego w belce rodzaju zespolenia. Zdefiniowano dwa oddzielne modele belek
zawierajce: (i) model zespolenia za pomoc stalowych kokw zespalajcych,
rozmieszczonych parami w rwnych odstpach; (ii) model zespolenia za pomoc
perforowanych listew stalowych. Sposb dyskretyzacji w obydwu przypadkach pokazano
na rys. 2.4b,c. Jak wida, w przypadku obydwu typw zespolenia, poczenie pomidzy
wzami pasa grnego a dolnymi wzami pyty elbetowej modelowano za pomoc
elementw belkowych (BEAM3D). Takich samych elementw uyto do modelowania
kokw zespalajcych w przypadku modelu z takim typem zespolenia. Perforowan listw
stalow modelowano za pomoc elementw powokowych SHELL4T. Na rys. 2.5
przedstawiono widoki aksonometryczne obydwu modeli. W celu pokazania sposobu
modelowania zespolenia na rysunku nie pokazano czci elementw modelujcych pyt
elbetow.
a)

b)

Rys. 2.5. Aksonometryczny widok fragmentu modelu metody OES z zespoleniem w postaci: a) stalowych
kokw zespalajcych, b) stalowych listew perforowanych
Zarwno w przypadku czci stalowej, jak i elbetowej oraz zespolenia zastosowano
liniowo sprysty model materiau izotropowego. Wybr taki w przypadku pyty
elbetowej jest w peni uzasadniony ze wzgldu na niski poziom napre, jaki wystpuje
podczas bada majcych na celu ustalenie podstawowych waciwoci dynamicznych
konstrukcji. Zastpczy modu sprystoci podunej pyty elbetowej uwzgldnia wpyw
zastosowanego w niej zbrojenia podunego.
Ocena waciwoci dynamicznych belek zespolonych - Autoreferat - 9
3. Badania dowiadczalne
Zaproponowane modele obliczeniowe drga belek zespolonych naleao
zweryfikowa. W tym celu przeprowadzone zostay badania dowiadczalne, majce na
celu ustalenie waciwoci dynamicznych belek zespolonych. Badania przeprowadzone
zostay na trzech modelach belek zespolonych.
3.1. Modele belek zespolonych
Przekrj poprzeczny oraz widoki na badane belki pokazano na rys. 3.1 oraz rys. 3.2.

Rys. 3.1. Przekrj poprzeczny belek zespolonych (w belce B3 zastosowano zespolenie za pomoc listew)


a)
b)
c)

Rys. 3.2. Rozmieszczenie elementw zespalajcych w belkach: a) B1; b) B2; c) B3
Ocena waciwoci dynamicznych belek zespolonych - Autoreferat - 10
Belki skaday si z dwuteownika walcowanego IPE 160 wykonanego ze stali
S235JRG2, zespolonego z pyt elbetow o przekroju 60x600 mm wykonan z betonu o
klasie wytrzymaoci C25/30. Dwie z wykonanych belek B1 i B2 posiaday zespolenie
wiotkie w postaci stalowych kokw zespalajcych. W belce B3 zastosowano zespolenie
sztywne za pomoc perforowanych listew stalowych. Gsto rozmieszczenia stalowych
kokw w belkach B1 i B2 dobrano tak, aby reprezentoway one odpowiednio belki
z zespoleniem penym i zespoleniem czciowym. Koki rozmieszczone zostay parami.
Zastosowano koki z bem firmy KCO typ SD o rednicy 10 mm i wysokoci 50 mm,
wykonane ze stali S235J2G3. Perforowane listwy stalowe zastosowane w belce B3
wykonano z paskownika o gruboci 10 mm, wykonanego ze stali S235JRG2. Dla kadej
belki wykonano rwnie po jednym elemencie badawczym przeznaczonym do wstpnego
oszacowania sztywnoci zespolenia na cinanie (patrz rys. 3.3).

Rys. 3.3. Elementy badawcze do oszacowania sztywnoci zespolenia
Podczas wylewania pyty elbetowej, wykonane zostay rwnie betonowe prbki do
okrelenia wytrzymaoci na ciskanie oraz moduu sprystoci betonu. Wykonano 13
prbek szeciennych o boku 150 mm oraz 9 prbek walcowych o rednicy 150 mm
i wysokoci 300 mm Prbki szecienne suyy do okrelenia wytrzymaoci na ciskanie,
natomiast prbki walcowe do okrelenia moduu sprystoci podunej.
3.2. Stanowisko do bada dowiadczalnych
Stanowisko badawcze zaprojektowano tak, aby moliwe byo przeprowadzanie na
nim zarwno bada pod obcieniem statycznym, jak i bada majcych na celu ustalenie
podstawowych charakterystyk dynamicznych. Na rys. 3.4 przedstawiono widok na
stanowisko podczas obydwu rodzajw bada.
Ocena waciwoci dynamicznych belek zespolonych - Autoreferat - 11
a)

b)

Rys. 3.4. Stanowisko badawcze: a) badania statyczne; b) badania dynamiczne
Jak zostao pokazane na powyszym rysunku, w trakcie obcie statycznych
poprzeczki ram stalowych wykorzystano w celu zamocowania na nich siownikw
hydraulicznych, obciajcych badan swobodnie podpart belk zespolon. W trakcie
bada dynamicznych poprzeczki zostay przeniesione w ich grne pooenie. Do nich za
porednictwem stalowych lin podwieszane byy badane belki. Zrealizowany zosta w ten
sposb schemat belki swobodnej.
3.3. Przeprowadzone badania
Program bada dowiadczalnych przewidywa przeprowadzenie: (i) wstpnych
kondycjonujcych obcie statycznych, (ii) bada sztywnoci zespolenia, (iii) bada
materiaowych dla betonu oraz (iv) bada majcych na celu ustalenie podstawowych
charakterystyk dynamicznych.
Kondycjonujce obcienia statyczne
Przed przystpieniem do okrelania podstawowych charakterystyk dynamicznych,
przeprowadzone zostay wstpne kondycjonujce obcienia statyczne belki.
Kondycjonowanie miao na celu ustabilizowanie odpowiedzi ukadu oraz sprawdzenie
poprawnoci zachowania si konstrukcji. Schemat belki pokazany zosta na rys. 3.5.
Obcienie belki zrealizowano w postaci dwch si skupionych o wartoci 12 kN,
rozmieszczonych w sposb pokazany na rysunku. W trakcie bada prowadzone byy
pomiary: (i) ugi belki - f
i
; (ii) odksztace w czci stalowej i elbetowej belki - c
i
;
(iii) polizgu w poziomie zespolenia - s
i
; (iv) oraz si obciajcych belk - P
i
. Miejsce
pomiaru poszczeglnych wielkoci oraz ich oznaczenie pokazane zostao na rys. 3.5.
Kada belka poddana zostaa siedmiu cyklom obcienia.
Ocena waciwoci dynamicznych belek zespolonych - Autoreferat - 12

Rys. 3.5. Schemat belki w trakcie wstpnych kondycjonujcych obcie statycznych
Badania sztywnoci zespolenia na cinanie
Przeprowadzone badania miay na celu wstpne oszacowanie sztywnoci na cinanie
zastosowanego zespolenia. Kady z przygotowanych elementw badawczych poddany
zosta dwm seriom obcieniowym. Kada seria skadaa si z 11 cykli obcienie
odcienie, podczas ktrych rejestrowane byy sia obciajca oraz wzajemne
przemieszczenia pomidzy pyt elbetow a dwuteownikiem stalowym.
Rys. 3.6 przedstawia element badawczy (wykonany dla belki B1) w trakcie
przeprowadzanych bada, oraz szczeg mocowania czujnikw przemieszcze.
a)

b)

Rys. 3.6. Badanie sztywnoci zespolenia: a) prbka B1; b) szczeg mocowania czujnika
Zakres zmiennoci obcie w trakcie bada ustalono tak, aby odpowiada on
zakresowi od okoo 5% do 40% oczekiwanego obcienia niszczcego.
Ocena waciwoci dynamicznych belek zespolonych - Autoreferat - 13
Badania materiaowe betonu
Przeprowadzone badania betonu miay na celu ustalenie jego: (i) wytrzymaoci na
ciskanie oraz (ii) moduu sprystoci. Okrelenie wytrzymaoci na ciskanie
przeprowadzone zostao dwukrotnie: (i) po upywie 28 dni od momentu wykonania
prbek; (ii) po upywie okoo 6 miesicy, w czasie przeprowadzania kondycjonujcych
obcie statycznych. Wytrzymao okrelana bya na prbkach szeciennych o boku
150 mm. Okrelenie siecznego moduu sprystoci E
cm
wykonano na szeciu prbkach
walcowych C 150/300 mm.
Okrelenie charakterystyk dynamicznych
Badania belek, majce na celu ustalenie podstawowych charakterystyk
dynamicznych, przeprowadzono dla schematu belki swobodnej, ktry zrealizowano
poprzez podwieszenie badanej belki do stalowych ram za porednictwem podatnych lin
stalowych (patrz rys. 3.7).
b) a)

Rys. 3.7. Schemat belki w trakcie bada dynamicznych: a) widok z boku; b) widok od czoa belki

Rys. 3.8. Siatka punktw pomiarowych
Przyjt do bada siatk punktw pomiarowych oraz ukad wsprzdnych pokazano
na rys. 3.8. Do pomiaru odpowiedzi ukadu uyto trjosiowych piezoelektrycznych
czujnikw przyspiesze drga. W trakcie bada stosowano wymuszenie impulsowe.
Wymuszenia w punktach oznaczonych na rys. 3.8 jako A, B i C dokonywano za pomoc
motka modalnego wyposaonego w czujnik siy.
Ocena waciwoci dynamicznych belek zespolonych - Autoreferat - 14
a)



KISTLER 9926 250 g
KISTLER 9726A20000
KISTLER 9912

b)

Rys. 3.9. Aparatura pomiarowa: a) motek modalny; b) trjosiowy czujnik przyspiesze
4. Analiza wynikw bada dowiadczalnych
4.1. Wyniki kondycjonujcych obcie statycznych
Na rys. 4.1 przedstawiono przykadowe przebiegi czasowe wielkoci mierzonych
podczas obcie statycznych (belka B1, sidmy cykl obciajcy).
0 100 200 300 400 500 600 700 800 900
0
2
4
6
8
10
12
a)
czas [s]
s
i
l
a

[
k
N
]
0 100 200 300 400 500 600 700 800 900
0
0.5
1
1.5
2
2.5
b)
czas [s]
u
g
i
e
c
i
e

[
m
m
]
0 100 200 300 400 500 600 700 800 900
0
0.005
0.01
0.015
0.02
0.025
0.03
c)
czas [s]
p
o
s
l
i
z
g

[
m
m
]
0 100 200 300 400 500 600 700 800 900
-0.3
-0.2
-0.1
0
0.1
d)
czas [s]
o
d
k
s
z
t
a
l
c
e
n
i
e

[
o
/
o
o
]
P
1
P
2
f
2
f
3
f
4
s
1
s
2
(c
1
+ c
2
)/2
(c
3
+ c
4
)/2
(c
5
+ c
6
)/2
(c
7
+ c
8
)/2

Rys. 4.1. Przebiegi czasowe wielkoci rejestrowanych podczas obcie statycznych: a) siy; b) ugicia belki;
c) polizg pomidzy pyt elbetow i dwuteownikiem; d) urednione odksztacenia
Obserwujc uzyskane wyniki bada, tj. ugicia, polizgi oraz odksztacenia nie
stwierdzono wystpowania adnych znaczcych anomalii. Uzyskane wartoci oraz ich
wzajemne relacje byy zgodne z oczekiwaniami. Przeprowadzone kondycjonujce
obcienia potwierdziy poprawno wykonania modeli belek oraz przygotoway je do
przeprowadzenia dalszych bada dynamicznych.
4.2. Oszacowanie sztywnoci elementw zespalajcych na cinanie
Kady element badawczy (patrz rys. 3.3) poddany zosta dwm seriom
obcieniowym. Na rys. 4.2 przedstawiono przykadowy przebieg przemieszcze
pomidzy dwuteownikiem stalowym a pytami elbetowymi, uzyskany podczas II serii
obcieniowej elementu B1.
Ocena waciwoci dynamicznych belek zespolonych - Autoreferat - 15
0 200 400 600 800 1000 1200 1400
0
0.01
0.02
0.03 0.027
0.007
0.027
0.007
0.027
0.007
czas [s]
p
r
z
e
m
i
e
s
z
c
z
e
n
i
e

[
m
m
]
B1 - seria 2

Rys. 4.2. Badanie sztywnoci zespolenia na cinanie. Przebieg zmiennoci przemieszcze wzajemnych.
Element badawczy B1. Seria obcieniowa II. Zakres zmiennoci obcienia 545 kN
W wyniku przeprowadzonych bada stwierdzono, e zespolenie za pomoc
perforowanych listew stalowych, zastosowane w belce B3 okazao si by znacznie
sztywniejsze ni zespolenie w postaci stalowych kokw zespalajcych zastosowane w
belkach B1 oraz B2.
4.3. Okrelenie waciwoci betonu
Okrelenie 28 - dniowej wytrzymaoci betonu na ciskanie przeprowadzone zostao
na szeciu z trzynastu wykonanych prbek szeciennych. Stosujc kryteria zgodnoci przy
ocenie wytrzymaoci wg PN-EN 206-1:2003 potwierdzono zgodno wytrzymaoci
badanego betonu z wymagan charakterystyczn wytrzymaoci f
ck
dla betonu klasy
C25/30. Drugi cykl bada wytrzymaoci na ciskanie przeprowadzono przed
przystpieniem do kondycjonujcych obcie statycznych belek tj. po okoo 6 miesicach
od momentu wykonania prbek. W wyniku bada potwierdzono zgodno wytrzymaoci
z wytrzymaoci betonu klasy C30/37.
Okrelenie siecznego moduu sprystoci podunej betonu E
cm
przeprowadzono
w tym samym okresie, co powtrne badanie wytrzymaoci betonu na ciskanie. Na
podstawie wartoci E
cm
okrelono dynamiczny modu sprystoci podunej betonu wg
zalenoci:
( ) C E E
cm d
+ = 8 , 0 (4.1)
gdzie C jest sta wartoci rwn 19 GPa.
4.4. Wyniki bada dynamicznych
Do opracowania wynikw, uzyskanych w trakcie bada dynamicznych, zastosowano
modu Time Domain MDOF ASM pakietu oprogramowania CADA-X.
W celu okrelenia czstotliwoci drga wasnych, na podstawie uzyskanych
przebiegw widmowej funkcji przejcia, posuono si wskanikiem SUM. Wskanik ten
stanowi unormowan sum amplitud pomierzonych funkcji przejcia w wybranych do
analizy punktach i kierunkach pomiaru. Analizy dla kadej belki i dla kadego punktu
wymuszajcego (A, B, C) prowadzone byy dwukrotnie: (i) przy penym zakresie
informacji; wskanik SUM wyznaczany na podstawie wszystkich 108 funkcji przejcia;
(ii) przy ograniczonym zakresie informacji; wskanik SUM wyznaczany na podstawie
funkcji przejcia uzyskanych dla punktw lecych w paszczynie rodkowej belki, na
kierunkach osi x oraz y. Na podstawie wynikw uzyskanych przy wymuszeniu w punktach
A i B okrelane byy czstotliwoci i postacie drga gitnych, na podstawie wynikw przy
Ocena waciwoci dynamicznych belek zespolonych - Autoreferat - 16
wymuszeniu osiowym w punkcie C okrelano czstotliwoci i postacie drga osiowych.
Na rys. 4.3 przedstawiono przykadowy przebiegi wskanika SUM uzyskany dla belki B1,
przy wymuszeniu w punkcie A, dla penego i ograniczonego zakresu danych
pomiarowych.
50 100 150 200 250 300 350 400 450 500 550
0
0.02
0.04
0.06
0.08
0.1
0.12
0.14
0.16
0.18
0.2
f [Hz]
i
n
t
e
r
t
a
n
c
j
a

[
m
s
-
2
/
N
]
SUM - 1,2,3,...,36 - x,y,z
SUM - 2,4,6,...,36 - x,y

Rys. 4.3. Przebieg wskanika SUM belka B1 wymuszenie w punkcie A: a) peen zakres informacji;
b) zakres informacji ograniczony do punktw lecych na paszczynie rodkowej
Wyniki przeprowadzonych analiz w postaci zestawienia czstotliwoci wasnych f
oraz odpowiadajcych im wartoci tumienia modalnego d przedstawiono w tablicy 4.1.
Indeks g oznacza drgania gitne, indeks o drgania osiowe.
Tablica 4.1. Zestawienie wynikw bada dynamicznych drgania gitne
belka B1 B2 B3
+ posta drga + f [Hz] d [%] f [Hz] d [%] f [Hz] d [%]
1
g
76,32 0,14 74,96 0,19 77,74 0,11
2
g
176,33 0,48 171,67 0,60 186,65 0,27
3
g
281,93 0,61 273,47 0,99 304,72 0,33
4
g
388,03 0,59 377,74 1,14 417,57 0,42
5
g
495,23 0,49 484,44 1,16 531,13 0,42
1
o
618,25 0,33 613,21 0,37 616,25 0,44
2
o
1222,44 0,32 1219,87 0,29 1208,02 0,32
3
o
1809,72 0,48 1808,40 0,57 1797,96 0,54
Analizujc uzyskane wyniki stwierdzono, e czstotliwoci drga gitnych rosn
wraz ze wzrostem sztywnoci zespolenia, natomiast odpowiadajce im wartoci tumienia
modalnego malej. Zjawisko to nie wystpuje w przypadku drga osiowych belki.
Uzyskane w wyniku bada postacie drga wasnych belek przedstawiano w postaci
wykresw. Rys. 4.4 i rys. 4.5 przedstawiaj dwie pierwsze postacie drga gitnych
uzyskane dla belki B1. Kady rysunek skada si z trzech oddzielnych wykresw. Pierwszy
z nich oznaczony liter a) przedstawia posta drga belki. Posta ta wykrelona zostaa na
Ocena waciwoci dynamicznych belek zespolonych - Autoreferat - 17
podstawie znormalizowanego wektora postaci, ktrego skadowe na kierunku osi y oraz x
przedstawiono w postaci czterech przebiegw na wykresach b) oraz c). Symbolem
oznaczone zostay punkty lece na powierzchni pyty elbetowej, symbolem punkty
lece na pasie dolnym dwuteownika.
0 375 750 1125 1500 1875 2250 2625 3000
-84
0
179
a) Belka B1-eksperyment-1
g
skala=200
0 375 750 1125 1500 1875 2250 2625 3000
-1
-0.5
0
0.5
1
b) znormalizowany wektor postaci drga - kierunek y
0 375 750 1125 1500 1875 2250 2625 3000
-1
-0.5
0
0.5
1
c) znormalizowany wektor postaci drga - kierunek x

Rys. 4.4. Belka B1. Posta drga 1
g

0 375 750 1125 1500 1875 2250 2625 3000
-84
0
179
a) Belka B1-eksperyment-2
g
skala=200
0 375 750 1125 1500 1875 2250 2625 3000
-1
-0.5
0
0.5
1
b) znormalizowany wektor postaci drga - kierunek y
0 375 750 1125 1500 1875 2250 2625 3000
-1
-0.5
0
0.5
1
c) znormalizowany wektor postaci drga - kierunek x

Rys. 4.5. Belka B1. Posta drga 2
g

5. Porwnanie wynikw bada dowiadczalnych i analiz teoretycznych
Kolejnym krokiem byo zastosowanie opracowanych wczeniej modeli
obliczeniowych (cigych oraz dyskretnych). do analizy badanych belek. Liczba
dynamicznych stopni swobody (modele dyskretne) wynosia: (i) model metody SES - 138,
162 i 198 odpowiednio dla kolejnych belek; (ii) model metody OES - okoo 38000.
5.1. Identyfikacja parametrw modeli obliczeniowych
Identyfikowanymi parametrami modeli obliczeniowych byy: sztywno elementw
zespalajcych na cinanie K
h
, ich sztywno osiowa K
v
, oraz zastpczy modu sprystoci
podunej pyty elbetowej E
1
uwzgldniajcy wpyw zastosowanego w niej zbrojenia
podunego. Pozostae parametry przyjmowane byy na podstawie danych literaturowych
oraz inwentaryzacji belek. Jako trzy kryteria identyfikacji przyjto: (i) zgodno
dowiadczalnej i obliczeniowej, podstawowej czstotliwoci drga gitnych f
1g
, (ii)
drga osiowych f
1o
oraz (iii) minimalizacja wskanika S bdcego sum kwadratw
wzgldnych odchyle pierwszych piciu obliczeniowych czstotliwoci wasnych drga
gitnych od tych samych czstotliwoci, wyznaczonych w trakcie bada dowiadczalnych.
Wskanik ten okrelano na podstawie zalenoci (5.1). Zidentyfikowane parametry modeli
zawieraj tablice 5.1 oraz 5.2.

=
|
|
.
|

\
|
=
5
1
2
. _
. _ . _
i do ig
do ig obl ig
f
f f
S
(5.1)
Ocena waciwoci dynamicznych belek zespolonych - Autoreferat - 18
Tablica 5.1. Zidentyfikowane wartoci zastpczego moduu sprystoci pyty elbetowej E
1
[GPa]
belka
Model
Euler-1 Euler-2 Timoshenko SES OES
B1 34,0 34,0 33,8 33,9 33,9
B2
33,5 33,5 33,3 33,3 33,5
B3 34,1 34,0 33,9 33,9 33,3
Tablica 5.2. Zidentyfikowane wartoci sztywnoci elementw zespalajcych
belka sztywno
Model
Euler-1 Euler-2 Timoshenko SES OES
B1
K
h
[N/m] 1,68E+08 1,98E+08 4,01E+08 3,59E+08 1,23E+09
K
v
[N/m] 9,01E+07 1,35E+08 1,42E+08

B2
K
h
[N/m] 2,18E+08 2,51E+08 4,26E+08 4,12E+08 1,69E+09
K
v
[N/m] 1,44E+08 2,32E+08 2,30E+08

B3
K
h
[N/m] 5,32E+08 6,38E+08 2,64E+09 2,01E+09 9,00E+10
K
v
[N/m] 2,43E+08 3,24E+08 2,75E+08 8,84E+08
Porwnujc uzyskane w trakcie identyfikacji parametry modeli, w szczeglnoci
sztywnoci zespolenia, naley zdawa sobie spraw, e s to wartoci zastpcze. Odnosz
si one do przyjtego modelu, co za tym idzie do zastosowanych w nim uproszcze.
5.2. Porwnanie wynikw bada i oblicze
Dla ustalonych na drodze identyfikacji parametrw modeli obliczeniowych
przeprowadzono obliczenia, w wyniku ktrych okrelone zostay czstotliwoci
oraz postacie pierwszych piciu form drga gitnych oraz pierwszych trzech form drga
osiowych belek. Tablica 5.3 zawiera przykadowe zestawienie wynikw oblicze uzyskane
dla belki B1.
Tablica 5.3. Belka B1. Porwnanie dowiadczalnych f
i_do.
i obliczeniowych f
i_obl.
czstotliwoci drga
i
Model Euler-1 Euler-2 Timoshenko SES OES
f
i_do.

[Hz]
f
i_obl.
[Hz]
A
||
f
i_obl.
[Hz]
A
||
f
i_obl.
[Hz]
A
||
f
i_obl.
[Hz]
A
||
f
i_obl.
[Hz]
A
||
1
g
76,32 76,32 0,0% 76,32 0,0% 76,32 0,0% 76,32 0,0% 76,32 0,0%
2
g
176,33 184,84 4,8% 178,23 1,1% 176,88 0,3% 177,18 0,5% 175,70 -0,4%
3
g
281,93 330,83 17,3% 288,74 2,4% 285,15 1,1% 286,20 1,5% 282,07 0,1%
4
g
388,03 514,25 32,5% 389,60 0,4% 389,05 0,3% 389,69 0,4% 386,47 -0,4%
5
g
495,23 738,87 49,2% 485,29 -2,0% 491,23 -0,8% 489,60 -1,1% 493,19 -0,4%
1
o
618,25 618,26 0,0% 618,24 0,0% 618,25 0,0% 618,25 0,0% 618,25 0,0%
2
o
1222,44 1221,13 -0,1% 1230,31 0,6% 1214,92 -0,6% 1240,57 1,5% 1225,74 0,3%
3
o
1809,72 1809,25 0,0% 1814,29 0,3% 1828,68 1,0% 1810,45 0,0% 1806,05 -0,2%
S 3,803E-01 1,121E-03 2,126E-04 4,015E-04 4,599E-05
Porwnujc obliczone czstotliwoci drga gitnych oraz wartoci obliczonego na
ich podstawie wskanika S wida wyranie, e spord zaproponowanych modeli jedynie
model Eulera-1 daje wyniki, ktrych zgodno jest nieakceptowalnie niska. Uwzgldnienie
w modelu Eulera-2 osiowej odksztacalnoci elementw zespalajcych K
v
dao znaczn
Ocena waciwoci dynamicznych belek zespolonych - Autoreferat - 19
popraw uzyskiwanych wynikw oblicze. Wyniki uzyskane na podstawie modelu
Timoshenki, uwzgldniajcego wpyw napre cinajcych oraz wpyw si bezwadnoci
w ruchu obrotowym, charakteryzuj si jeszcze lepsz zgodnoci. Wyniki uzyskane na
podstawie modeli metody SES s bardzo zblione do wynikw uzyskanych na podstawie
modelu Timoshenki. Wynika to z faktu, e obydwa modele uwzgldniaj te same efekty.
Model metody SES uzna naley jednak za duo bardziej przydatny w analizach ze
wzgldu na wielokrotnie mniejsze zapotrzebowanie na moc obliczeniow komputera.
Metoda odksztacalnych elementw skoczonych OES okazaa si by najskuteczniejsz
spord zaproponowanych metod. Bezwzgldna warto wskanika A nie przekracza
wartoci 0,5% dla adnej z analizowanych czstotliwoci drga.
Dla kadej obliczonej czstotliwoci drga okrelony zosta odpowiadajcy jej
wektor postaci drga w
obl
. Wektory postaci drga uzyskane podczas bada
dowiadczalnych oznaczono jako w
do
. Ze wzgldu na ilo analizowanych punktw
pomiarowych obydwa wektory byy 36 elementowe. W celu porwnania odpowiadajcych
sobie wektorw w
do
i w
obl
obliczany by wspczynnik dopasowania R
2
wg zalenoci
(5.2). Przykadowe wartoci wspczynnika dopasowania ustalone dla postaci drga
gitnych belki B1 podano w tablicy 5.4.
( )
( )

=
=

=
36
1
2
,
36
1
2
, ,
2
1
i
obl i obl
i
i do i obl
w w
w w
R (5.2)
Tablica 5.4. Wartoci wspczynnika dopasowania R
2
obliczeniowych i dowiadczalnych postaci drga
belka
posta
drga
Model
Euler-1 Euler-2 Timoshenko SES OES
B1
1
g
1,00 1,00 1,00 1,00 1,00
2
g
0,99 0,99 0,99 0,99 0,99
3
g
0,97 0,97 0,99 0,99 0,99
4
g
0,93 0,91 0,97 0,97 0,99
5
g
0,83 0,87 0,95 0,94 0,98
Jak wida, rwnie w przypadku postaci drga, podobnie jak w przypadku
czstotliwoci, najgorsz zgodno (najnisze wartoci wspczynnika dopasowania)
uzyskano dla modelu Eulera-1, najlepsz natomiast dla modelu metody OES.
5.3. Oszacowanie wspczynnika strat zespolenia q
z

Wspczynnik strat q, podobnie jak logarytmiczny dekrement tumienia o lub
wspczynnik tumienia krytycznego ,, jest parametrem sucym do opisywania
tumienia. Przy zaoeniu, e tumienie jest niewielkie, pomidzy powyszymi
wielkociami zachodz nastpujce zalenoci:
t
o
q = ;
t
o
,
2
= ; t, o 2 = (5.3)
Wspczynnik strat oszacowano poprzez dopasowanie charakterystyk
czstotliwociowych (przebiegw intertancji) uzyskanych na podstawie modelu
Ocena waciwoci dynamicznych belek zespolonych - Autoreferat - 20
obliczeniowego do charakterystyk uzyskanych podczas bada dowiadczalnych. Analizy
przeprowadzono przy wykorzystaniu modelu metody SES. Obliczenia wykonano dla belki
B2 z najbardziej podatnym zespoleniem oraz belki B3 z zespoleniem najsztywniejszym.
Do wyznaczenia obliczeniowych przebiegw intertancji potrzebna bya znajomo
macierzy tumienia L. W metodzie SES macierz tumienia buduje si na podstawie blokw
wspczynnikw tumienia ustalonych dla poszczeglnych SES.
| |
6 2 1
, , diag
k k k k
b b b = B
(5.4)
Zwizek pomidzy poszczeglnymi elementami bloku wspczynnikw sztywnoci
C
k
i bloku wspczynnikw tumienia B
k
mona zapisa jako:
o o
e
q
k k
c b = , 6 , 2 , 1 = o (5.5)
gdzie q jest wspczynnikiem strat a e czstotliwoci drga. Wspczynnik strat ustalany
by oddzielnie dla dwuteownika stalowego, pyty elbetowej oraz zespolenia. Intertancj
ukadu G(je) okrelano wg zalenoci
) ( ) (
2
e e e j j W G = (5.6)
gdzie W(je) jest macierz podatnoci dynamicznej definiowan jako
( )
1
2
) (

+ = L M K W e e e j j
(5.7)
W celu dopasowania charakterystyk uzyskanych w trakcie oblicze modelu SES do
charakterystyk dowiadczalnych, zastosowano jedn z procedur optymalizacyjnych pakietu
Optimization Toolbox, nalecego do systemu MATLAB. Minimalizowan funkcj bya
suma kwadratw odchyle analizowanych amplitud przyspiesze drga. Ustalone wartoci
wspczynnikw strat zawiera tablica 5.5. Na rys. 5.1 przedstawiono przykadowe
porwnanie przebiegw intertancji dla wybranych punktw pomiarowych belki B2.
Tablica 5.5. Wartoci wspczynnikw strat
wspczynnik
strat q
belka
B2 B3
stal q
s
0,0006 0,0003
elbet q

0,0118 0,0222
zespolenie q
z
0,0344 0,0058
100 200 300 400 500
10
-5
10
-4
10
-3
10
-2
10
-1
f [Hz]
i
n
t
e
r
t
a
n
c
j
a

[
m
s
-
2
/
N
]
B2 - punkt pomiarowy "2" - kierunek y
model SES
badania
100 200 300 400 500
10
-5
10
-4
10
-3
10
-2
10
-1
f [Hz]
i
n
t
e
r
t
a
n
c
j
a

[
m
s
-
2
/
N
]
B2 - punkt pomiarowy "34" - kierunek y
model SES
badania
100 200 300 400 500
10
-5
10
-4
10
-3
10
-2
10
-1
f [Hz]
i
n
t
e
r
t
a
n
c
j
a

[
m
s
-
2
/
N
]
B2 - punkt pomiarowy "4" - kierunek y
model SES
badania
100 200 300 400 500
10
-5
10
-4
10
-3
10
-2
10
-1
f [Hz]
i
n
t
e
r
t
a
n
c
j
a

[
m
s
-
2
/
N
]
B2 - punkt pomiarowy "36" - kierunek y
model SES
badania

Rys. 5.1. Porwnanie dowiadczalnych i obliczeniowych charakterystyk amplitudowo czstotliwociowych.
Belka B2. Punkty pomiarowe: 2, 34. Kierunek y.
Ocena waciwoci dynamicznych belek zespolonych - Autoreferat - 21
6. Analiza wraliwoci czstotliwoci drga wasnych
W ramach pracy przeprowadzona zostaa analiza wraliwo czstotliwoci drga
wasnych na zmiany sztywnoci zespolenia oraz na uszkodzenie powstajce w zespoleniu
oraz w pycie elbetowej. Analizy prowadzono przy wykorzystaniu modelu metody SES.
Obliczenia wykonano na zidentyfikowanym modelu belki B1.
6.1. Wraliwo na zmian sztywnoci zespolenia
Analizy prowadzono oddzielnie dla sztywnoci elementw zespalajcych na cinanie
K
h
oraz dla sztywnoci osiowej K
v
. Sztywnoci uzyskane na drodze identyfikacji przyjto
jako wartoci pocztkowe i oznaczono dodatkowym indeksem K
h,0
, K
v,0
. Na rys. 6.1 oraz
rys. 6.2 przedstawiono zmiany poszczeglnych czstotliwoci drga wasnych w
zalenoci od zmiany sztywnoci zespolenia.
0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9 1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
K
h,i
/ K
h,0
A

[
%
]
f
1g
f
2g
f
3g
f
4g
f
5g
f
1o

Rys. 6.1. Zmiana czstotliwoci drga wasnych w zalenoci od zmiany sztywnoci K
h

0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9 1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7
-16
-14
-12
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
K
v,i
/ K
v,0
A

[
%
]
f
1g
f
2g
f
3g
f
4g
f
5g
f
1o

Rys. 6.2. Zmiana czstotliwoci drga wasnych w zalenoci od zmiany sztywnoci K
v

Ocena waciwoci dynamicznych belek zespolonych - Autoreferat - 22
Analizujc wykresy przedstawione na rys. 6.1 wida wyranie, e wzrost sztywnoci
zespolenia na cinanie, a co za tym idzie, wzrost sztywnoci belki powoduje wzrost
wszystkich analizowanych czstotliwoci. Spord czstotliwoci odpowiadajcych
kolejnym postaciom drga gitnych trudno jednoznacznie okreli, ktra z nich wykazuje
najwiksz wraliwo. W przypadku zmiany sztywnoci osiowej K
v
(patrz rys. 6.2) wida
wyran zaleno pomidzy stopniem wraliwoci a czstotliwoci drga wasnych
gitnych. Im wysza czstotliwo drga gitnych, tym bardziej wraliwa na zmian
omawianej sztywnoci.
6.2. Wraliwo na uszkodzenie zespolenia
Na rys. 6.3 przedstawiono widok na analizowan belk B1. Jak wida, belka ta
posiadaa 21 elementw zespalajcych rozmieszczonych co 150 mm. Analiz wraliwoci
prowadzono dla trzech stopni uszkodzenia: (i) Uz-1 uszkodzony jeden element
zespolenia; (ii) Uz-2 uszkodzone dwa ssiadujce elementy; (iii) Uz-3 uszkodzone trzy
ssiadujce elementy. Lokalizacja uszkodzenia podlegaa zmianie.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
Uz-1 Uz-2
Uz-3
x
y
Up

Rys. 6.3. Oznaczenia analizowanych uszkodze belki
Wyniki oblicze przedstawiano w formie graficznej. Na rys. 6.4 oraz rys. 6.5
pokazano przykadowe wyniki oblicze dla dwch pierwszych czstotliwoci drga
gitnych. Kady z przedstawionych na rysunkach przebiegw okrela, jak zmienia si
czstotliwo drga w zalenoci od lokalizacji uszkodzenia o okrelonym stopniu.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
-2.5
-2
-1.5
-1
-0.5
0
numer uszkodzonego elementu zespolenia
A

[
%
] Uz-1
Uz-2
Uz-3
2,3,4
2,3
2

Rys. 6.4. Zmiana czstotliwoci f
1g
w zalenoci od lokalizacji i stopnia uszkodzenia zespolenia
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
-7
-6
-5
-4
-3
-2
-1
0
numer uszkodzonego elementu zespolenia
A

[
%
] Uz-1
Uz-2
Uz-3

Rys. 6.5. Zmiana czstotliwoci f
2g
w zalenoci od lokalizacji i stopnia uszkodzenia zespolenia
Ocena waciwoci dynamicznych belek zespolonych - Autoreferat - 23
Po przeanalizowaniu wszystkich przebiegw stwierdzono, e stopie uszkodzenia
jak i jego lokalizacja bardzo silnie wpywaj na zmiany czstotliwoci. Ponadto
uszkodzenie zespolenia na pocztku belki (powysze rysunki nie zawieraj takich
informacji) ma znacznie wikszy wpyw na czstotliwoci ni uszkodzenie zespolenia w
rodkowym odcinku belki.
6.3. Wraliwo na uszkodzenie pyty elbetowej
Ostatnim etapem prowadzonych analiz byo sprawdzenie, jak zmieniaj si
czstotliwoci drga w zalenoci od miejsca i stopnia uszkodzenia pyty elbetowej (patrz
rys. 6.3, oznaczenie Up). Analizy prowadzone byy dla trzech stopni uszkodzenia pyty
elbetowej: Up-25%, Up-50% oraz Up-75%. Na rys. 6.6 oraz rys. 6.7 przedstawiono
przykadowe wyniki oblicze dla dwch pierwszych czstotliwoci drga gitnych.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
-3
-2.5
-2
-1.5
-1
-0.5
0
miejsce uszkodzenia plyty
A

[
%
] Up-25%
Up-50%
Up-75%

Rys. 6.6. Zmiana czstotliwoci f
1g
w zalenoci od lokalizacji i stopnia uszkodzenia pyty elbetowej
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
-2.5
-2
-1.5
-1
-0.5
0
miejsce uszkodzenia plyty
A

[
%
] Up-25%
Up-50%
Up-75%

Rys. 6.7. Zmiana czstotliwoci f
2g
w zalenoci od lokalizacji i stopnia uszkodzenia pyty elbetowej
Analizujc przebiegi uzyskane dla czstotliwoci drga gitnych belek stwierdzono,
e czstotliwo i-tej postaci drga gitnych wykazuje najwiksz wraliwo na
uszkodzenia pyty w miejscu, w ktrym wektor owej postaci drga na kierunku osi y
osiga ekstremum. Tak sam zaleno stwierdzono dla czstotliwoci drga osiowych
i skadowych wektora na kierunku osi x.
W wyniku przeprowadzonych analiz stwierdzono, e czstotliwoci drga silnie
zale od zmian zachodzcych w zespoleniu (zmiany sztywnoci lub uszkodzenia) oraz w
pycie elbetowej. Na zmiany w zespoleniu bardziej wraliwe s czstotliwoci drga
gitnych belek. Uszkodzenia w pycie elbetowej wywouj natomiast wiksze zmiany
czstotliwoci drga osiowych. W przypadku uszkodzenia zespolenia lub pyty elbetowej,
jego lokalizacja ma zasadniczy wpyw na obserwowane czstotliwoci drga.
Ocena waciwoci dynamicznych belek zespolonych - Autoreferat - 24
7. Wnioski
Rozwaania, analizy i badania przeprowadzone w ramach pracy pozwoliy na
sformuowanie nastpujcych wnioskw kocowych:
1. Z zaproponowanych w pracy trzech obliczeniowych modeli cigych najlepsz
zgodno wynikw w stosunku do wynikw bada dowiadczalnych daje model
Timoshenki. Uwzgldnienie w nim wpywu napre cinajcych na odksztacenia
belki oraz si bezwadnoci w ruchu obrotowym dao znaczn popraw uzyskanych
wynikw analiz, w porwnaniu z modelem Eulera-2. Poprawa jest szczeglnie
zauwaalna w przypadku wyszych postaci gitnych drga wasnych.
2. Spord modeli dyskretnych szczegln uwag zwrci naley na model metody
sztywnych elementw skoczonych SES. Zgodno wynikw uzyskanych na jego
podstawie jest zbliona do zgodnoci wynikw otrzymanych na podstawie modelu
Timoshenki. Jednake rozwizanie modelu SES wymaga wykorzystania znacznie
mniejszej mocy obliczeniowej komputera. Jest to niewtpliwa zaleta tego modelu.
Biorc dodatkowo pod uwag atwo jego modyfikacji, model ten staje si bardzo
dogodnym narzdziem prowadzenia szczegowych analiz wymagajcych
wielokrotnego przeliczania, np. analiz wraliwoci. Wad obecnej wersji modelu jest
to, i jest on dwuwymiarowy. W najbliszym czasie planowane jest zbudowanie
przestrzennej wersji modelu.
3. Model metody odksztacalnych elementw skoczonych OES, ze wzgldu na
specyfik samej metody, jest modelem dajcym najwiksz swobod dziaa. Jest to
zarazem jedyny z zaproponowanych modeli uwzgldniajcy przestrzenn prac belki, a
co za tym idzie, pozwalajcy uwzgldni wszystkie postacie drga wasnych belki.
W przypadku dwch z analizowanych belek tj. B1 i B3 model ten da najlepsze
zgodnoci wynikw w porwnaniu z innymi modelami. Zastosowany sposb
modelowania zespolenia wymaga udoskonalenia w przypadku analizowania belek o
rzadko rozmieszczonych elementach zespalajcych (belka B2). Prace nad now wersj
modelu zespolenia s obecnie prowadzone. Docelowo model metody OES
wykorzystywany bdzie do analizy rzeczywistych konstrukcji inynierskich.
4. Niezalenie od zastosowanego modelu obliczeniowego, podczas prowadzenia analizy
waciwoci dynamicznych konstrukcji zespolonych (elbetowych) do oblicze
przyjmowa naley dynamiczny modu sprystoci betonu E
d
.
5. Nieuwzgldnienie w trakcie modelowania osiowej odksztacalnoci elementw
zespalajcych K
v
prowadzi do znacznego zawyenia obliczanych czstotliwoci drga
gitnych. Rnice te rosn wraz ze wzrostem czstotliwoci drga.
6. Wraz ze wzrostem sztywnoci zespolenia malej waciwoci tumice konstrukcji.
7. Czstotliwoci osiowych form drga wasnych wykazuj znikom wraliwo na
zmiany parametrw (sztywnoci) zespolenia belki.
Ocena waciwoci dynamicznych belek zespolonych - Autoreferat - 25
8. Lokalizacja, jak rwnie stopie uszkodzenia zespolenia maj znaczcy wpyw na
obserwowane czstotliwoci gitnych form drga wasnych. W przypadku
czstotliwoci osiowych form drga wpyw ten jest znacznie mniejszy.
9. Stopie oraz lokalizacja uszkodzenia pyty elbetowej silnie wpywaj na
czstotliwoci drga wasnych. Czstotliwoci osiowych form drga wykazuj
znacznie wiksz wraliwo na tego typu uszkodzenie (w porwnaniu do
czstotliwoci gitnych form drga).
10. Zdaniem autora, zagadnienie podjte w pracy warto dalej rozwija. Obecny stopie
zaawansowania prac nie pozwala jeszcze na bezporednie wykorzystanie wynikw
analiz do rzeczywistych konstrukcji zespolonych. Rezultaty, wnioski oraz
spostrzeenia przedstawione w pracy traktowa naley jako wstp i przygotowanie do
dalszych analiz. Planowane s dalsze badania zarwno istniejcych belek B1, B2 i B3
(zagszczona siatka pomiarowa, nowe punkty wymuszenia, zmieniony schemat
statyczny), jak rwnie nowych konstrukcji.