Praca pogldowa

Forum Zakae 2012;3(1):1316

Evereth Publishing, 2012

Elbieta A. Trafny

Wzajemne oddziaywania drobnoustrojw w biofilmach wielogatunkowych

Microbial interactions in multi-species biofilms
} Zakad Mikrobiologii Wojskowego Instytutu Higieny i Epidemiologii, ul. Kozielska 4, 01-163 Warszawa, Tel./Fax: (22) 685 32 06, e-mail: e.trafny@wihe.waw.pl Wpyno: 17.02.2012 Zaakceptowano: 29.02.2012

Streszczenie: W warunkach naturalnych biofilmy rosn jako konsorcja rnych gatunkw drobnoustrojw. Najlepszymi przykadami wielogatunkowych biofilmw u czowieka s populacje bakterii bytujce na powierzchniach zbw, w pochwie, w jamie bbenkowej w przewlekych i nawracajcych zapaleniach ucha rodkowego, w pucach chorych na mukowiscydoz, u ktrych rozwino si bakteryjne zakaenie dolnych drg oddechowych, na powierzchniach cewnikw do ywienia pozajelitowego lub innych wszczepach. Zaobserwowano je take w przewlekle zakaonych ranach i w zakaeniach drg moczowych. Wzrost drobnoustrojw w postaci wielogatunkowych biofilmw moe zwiksza ich wirulencj. W takich skupiskach szybciej rosnce gatunki drobnoustrojw mog liczbowo zdominowa te wolniej rosnce. Jednake na ostateczny wynik konkurencji pomidzy gatunkami moe mie wpyw zdolno do syntezy i wydzielania substancji bakteriobjczych przez jeden z gatunkw drobnoustrojw. Ostateczny skad jakociowy i ilociowy wielogatunkowych biofilmw uksztatowany moe te zosta w wyniku porozumiewania si komrek za pomoc systemw quorum sensing. Czsteczki autoinduktora AI-2 s wsplnymi czsteczkami sygnalizacyjnymi dla bakterii Gram-ujemnych i Gram-dodatnich. Zakada si, e czsteczki AI-2 mog aktywnie uczestniczy w powstawaniu wielogatunkowych biofilmw. Hipoteza ta podlega obecnie dowiadczalnej weryfikacji. Sowa kluczowe: biofilmy wielogatunkowe | quorum sensing | zjadliwo Abstract: In nature, biofilms grow as multi-species communities. The best examples of the multi-species biofilms within human body are the complex communities grown on teeth surfaces, in the vagina, otitis media, cystic fibrosis lung infections, parenteral nutrition feeding tubes, and on the implants surfaces. The multispecies communities have been also observed within chronic wounds, as well as in urine bladder infections. The growth in mixed biofilms may enhance the synthesis of bacterial virulence factors. In the mixed-species biofilm, the faster growing bacterial genera may dominate in numbers the bacteria that grow more slowly; however, the competition executed with the secreted bacterici-

dal products of one, even more slowly growing species, and the quorum sensing phenomenon that occur between different microorganisms may determine which species will be a winner of the competition. The autoinducer-2 molecule (AI-2) is a common signaling molecule of quorum sensing system for both Gram-negative and Gram-positive bacteria, and is probably utilized for an efficient interspecies communication. It may be hypothesized, but has not yet been proved, that AI-2 active participates in coordinate building of multispecies biofilms. Key words: multispecies biofilms | quorum sensing | virulence

Biofilmy wystpuj powszechnie w rodowisku; s jedn z form ycia bakterii. W skad biofilmu mog wchodzi drobnoustroje, ktre rni si przynalenoci taksonomiczn (z rnych gatunkw, rodzajw, a nawet krlestw), stanem fizjologicznym (komrki aktywne lub nieaktywne metabolicznie), wirulotypami, genotypami oraz wymaganiami tlenowymi lub odywczymi. Za pomoc technik mikroskopowych biofilmy mona obserwowa na nabonkach wycielajcych jamy ciaa, w ranach, a nawet w komrkach ssakw. Ich nieodczna cecha zwikszona tolerancja na rodki bjcze jest przyczyn, dla ktrej zwalczanie biofilmw stao si jednym z najwaniejszych, nierozwizanych dotd problemw mikrobiologii klinicznej[1]. Wedug danych Centrum Kontroli i Prewencji Zakae w Atlancie drobnoustroje rosnce w postaci biofilmu s czynnikami etiologicznymi ponad 60% zakae szpitalnych i stanowi istotne zagroenie dla zdrowia czowieka. Majc na uwadze wysokie koszty i miertelno, ktre towarzysz zakaeniom szpitalnym, mona twierdzi, e badania biofilmw maj fundamentalne znaczenie dla zdrowia publicznego[2]. W naturze biofilmy wystpuj najczciej jako konsorcja zoone z wielu gatunkw drobnoustrojw. Najlepszymi przykadami wielogatunkowych biofilmw u czowieka s skupiska drobnoustrojw bytujce na powierzchni zbw, w pochwie, w jamie bbenkowej w przewlekych i nawracajcych zapaleniach ucha rodkowego, w pucach cho-