Warszawa, 17 kwietnia 2012 r.

Ryszard KALISZ KP SLD

Pani Ewa KOPACZ Marszaek Sejmu RP

Na podstawie art. 36 ust. 4 Regulaminu Sejmu RP w imieniu wnioskodawcw wnosz zaczon autopoprawk (projekt ustawy wraz z uzasadnieniem) do zgoszonego przez grup posw KP SLD projektu ustawy o Rzeczniku do Spraw Przeciwdziaania Dyskryminacji. Autopoprawka uwzgldnia uwagi wskazane w pimie Pana Marszaka Cezarego Grabarczyka z dnia 16 lutego br., a take opini Biura Legislacyjnego Kancelarii Sejmu z dnia 31 stycznia 2012 r.

Przedstawiciel wnioskodawcw

USTAWA z dnia.2012 r. o Rzeczniku do Spraw Przeciwdziaania Dyskryminacji Rozdzia I. Przepisy oglne

Art. 1. 1. Ustanawia si Rzecznika do Spraw Przeciwdziaania Dyskryminacji. 2. Rzecznik do Spraw Przeciwdziaania Dyskryminacji, zwany dalej "Rzecznikiem", stoi na stray przestrzegania zasady rwnego traktowania oraz zakazu

dyskryminacji okrelonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Dyrektywach Unii Europejskiej, ustawie z dnia 3 grudnia 2010r. o wdroeniu niektrych przepisw Unii Europejskiej w zakresie rwnego traktowania (Dz. U. Nr 254, poz. 1700) oraz ratyfikowanych przez Rzeczpospolit Polsk umowach

midzynarodowych. 3. Rzecznik przeciwdziaa dyskryminacji z powodu pci, rasy, pochodzenia narodowego i etnicznego, religii i przekona, niepenosprawnoci, wieku lub orientacji seksualnej.

Art. 2. 1. Ilekro w ustawie jest mowa o zasadzie rwnego traktowania, oznacza to zakaz stosowania dyskryminacji bezporedniej oraz poredniej z powodw, o ktrych mowa w art. 1 ust 3. 2. Dyskryminacja bezporednia ma miejsce, gdy z powodu pci, rasy, pochodzenia narodowego i etnicznego, religii i przekona, wieku, niepenosprawnoci lub orientacji seksualnej osoba traktowana jest mniej korzystnie ni inna osoba jest, bya lub byaby traktowana w porwnywalnej sytuacji. 3. Dyskryminacja porednia ma miejsce, gdy pozornie neutralny przepis, kryterium lub praktyka stawia w szczeglnie niekorzystnej sytuacji osob, o ktrej mowa w art. 2. ust 2 w porwnaniu z innymi osobami, chyba e taki przepis, kryterium lub praktyka znajduj obiektywne uzasadnienie usprawiedliwione susznym celem, a rodki do osignicia tego celu s odpowiednie i konieczne.

4. Nie stanowi naruszenia zasady rwnego traktowania dziaania podejmowane przez okrelony czas, zmierzajce do wyrwnywania szans lub rekompensaty niekorzystnego pooenia, zwizanego z jednym z powodw wymienionych w art. 1.ust 3.

Art. 3. W przypadku zarzutu dyskryminacji, osoba uznajca si za pokrzywdzon przez niezastosowanie wobec niej zasady rwnego traktowania wskazuje przed sdem lub innym waciwym organem fakty, na podstawie ktrych mona przypuszcza, e zaistniaa sytuacja bezporedniej lub poredniej dyskryminacji, a obowizkiem osoby, wobec ktrej wysunito zarzut jest udowodnienie, e nie nastpio naruszenie zasady rwnego traktowania.

Rozdzia II. Rzecznik do Spraw Przeciwdziaania Dyskryminacji

Art. 4. 1. Rzecznika powouje Sejm, za zgod Senatu, na wniosek Marszaka Sejmu albo grupy 35 posw. 2. Osoba zgoszona na stanowisko Rzecznika powinna mie rekomendacj co najmniej 3 organizacji pozarzdowych zajmujcych si przeciwdziaaniem

dyskryminacji z powodu pci, rasy, pochodzenia narodowego i etnicznego, religii i przekona, wieku, niepenosprawnoci lub orientacji seksualnej. 2. Szczegowy tryb zgaszania kandydatw na Rzecznika okrela uchwaa Sejmu. 3. Uchwa Sejmu o powoaniu Rzecznika Marszaek Sejmu przesya niezwocznie Marszakowi Senatu. 4. Senat podejmuje uchwa w sprawie wyraenia zgody na powoanie Rzecznika w cigu miesica od dnia otrzymania uchway Sejmu, o ktrej mowa w ust. 1. Niepodjcie uchway przez Senat w cigu miesica oznacza wyraenie zgody. 5. Jeeli Senat na to nie wyrazi zgody inn na osob. powoanie Przepisy Rzecznika, ust. 1-4 Sejm stosuje

powouje

stanowisko

si odpowiednio. 6. Dotychczasowy Rzecznik peni swoje obowizki do czasu zoenia lubowania przez nowego Rzecznika.

Art. 5. Przed przystpieniem do wykonywania obowizkw Rzecznik skada przed Sejmem nastpujce lubowanie: "Obejmujc stanowisko Rzecznika do Spraw Przeciwdziaania Dyskryminacji lubuj uroczycie, e przy wykonywaniu powierzonych mi obowizkw dochowam wiernoci postanowieniom Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, bd sta na stray zasady rwnego traktowania i przestrzegania zakazu dyskryminacji z powodu pci, rasy, pochodzenia etnicznego, narodowoci, religii i przekona, wieku,

niepenosprawnoci lub orientacji seksualnej. lubuj, e powierzone mi obowizki bd wypenia sumiennie i bezstronnie.

Art. 6. 1. Kadencja Rzecznika trwa 5 lat, liczc od dnia zoenia lubowania przed Sejmem. 2. Ta sama osoba nie moe by Rzecznikiem duej ni przez dwie kolejne kadencje. 3. Kadencja Rzecznika wygasa w razie jego mierci, odwoania lub utraty obywatelstwa.

Art. 7. Na stanowisko Rzecznika moe by powoany ten, kto cznie spenia nastpujce warunki: 1) jest obywatelem polskim i zamieszkuje na stae na terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej, 2) wyrnia si wysokim autorytetem moralnym oraz wraliwoci na problemy spoeczne, w szczeglnoci problemy dyskryminacji, 3) posiada wysze wyksztacenie z zakresu nauk humanistycznych,

spoecznych lub prawnych oraz odpowiednie dowiadczenie zawodowe, 4) nie zosta skazany prawomocnym wyrokiem za przestpstwo umylne.

Art. 8. 1. Rzecznik jest w swojej dziaalnoci niezaleny od innych organw pastwowych; w zakresie wykonywania swoich zada podlega tylko ustawie. 2. Rzecznik nie moe by, bez uprzedniej zgody Sejmu, pocignity

do odpowiedzialnoci karnej ani pozbawiony wolnoci.

3. Rzecznik nie moe by zatrzymany lub aresztowany, z wyjtkiem ujcia go na gorcym uczynku przestpstwa i jeeli jego zatrzymanie jest niezbdne do zapewnienia prawidowego toku postpowania. 4. O zatrzymaniu niezwocznie powiadamia si Marszaka Sejmu, ktry moe nakaza natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego. 5. Rzecznik nie moe zajmowa innego stanowiska, z wyjtkiem stanowiska profesora szkoy wyszej, ani wykonywa innych zaj zawodowych. 6. Rzecznik w czasie sprawowania urzdu nie moe nalee do partii politycznej, zwizku zawodowego, ani do stowarzyszenia lub organizacji pozarzdowej dziaajcych na rzecz rwnego traktowania osb, szczeglnie naraonych na dyskryminacj z powodw, o ktrych mowa w art. 1 ust 3 oraz prowadzi dziaalnoci publicznej nie dajcej si pogodzi z godnoci urzdu.

Art. 9. 1. Sejm, za zgod Senatu, odwouje Rzecznika przed upywem kadencji, wniosek Marszaka Sejmu albo 35 posw jeeli: 1) zrzek si on sprawowania urzdu,

na

2) sta si trwale niezdolny do penienia obowizkw na skutek choroby lub utraty si, stwierdzonych orzeczeniem lekarskim, 3) sprzeniewierzy si zoonemu lubowaniu, 4) zosta skazany prawomocnym wyrokiem za przestpstwo umylne. 2. Uchwa Sejmu o odwoaniu Rzecznika Marszaek Sejmu przesya niezwocznie Marszakowi Senatu. 3. Senat podejmuje uchwa w sprawie wyraenia zgody na odwoanie Rzecznika w cigu miesica od dnia otrzymania uchway Sejmu, o ktrej mowa w ust. 2. Niepodjcie uchway przez Senat w cigu miesica, oznacza wyraenie zgody.

Art. 10. Do zakresu zada Rzecznika naley:

1. promowanie zasady rwnego traktowania wszystkich osb niezalenie od ich pci, pochodzenia rasowego lub etnicznego, narodowoci, religii i przekona, wieku, niepenosprawnoci lub orientacji seksualnej, a take podejmowanie

dziaa majcych na celu eliminowanie dyskryminacji z powodw, o ktrych mowa w art. 1 ust.3., 2. pomoc ofiarom dyskryminacji z powodw, o ktrych mowa w art.1 ust. 3 w udzieleniu bezpatnej pomocy prawnej oraz informacji prawnej w celu ochrony ich praw, 3. prowadzenie niezalenych bada dotyczcych zjawiska dyskryminacji z powodw, o ktrych mowa w art. 1 ust. 3, 4. publikowanie raportw i formuowanie rekomendacji w zakresie

przeciwdziaania dyskryminacji z powodw, o ktrych mowa w art.1 ust.3.

Art. 11. Rzecznik w szczeglnoci:

1. inicjuje i monitoruje dziaania na rzecz przestrzegania zasady rwnego traktowania oraz zapobiegania i zwalczania dyskryminacji z powodu pci, rasy, pochodzenia narodowego i etnicznego, religii i przekona, wieku, niepenosprawnoci lub orientacji seksualnej, 2. dokonuje analiz i ocen sytuacji spoecznej osb naraonych na dyskryminacj z powodw, o ktrych mowa w pkt.1, a w szczeglnoci monitoruje ukady zbiorowe, kodeksy waciwego postpowania i inne akty prawne pod ktem przestrzegania zasady rwnego traktowania, zbiera przykady dobrych praktyk, inicjuje wymian dowiadcze w tym zakresie, 3. promuje, upowszechnia i propaguje problematyk rwnego traktowania oraz wiedz na temat dyskryminacji z powodw, o ktrych mowa w pkt.1, a take na temat metod i strategii jej przeciwdziaania wasne, opiniowanie programw szkolnych, m.in. poprzez publikacje programw szkole dla

pracownikw administracji publicznej oraz wymiaru sprawiedliwoci, a take opracowywanie i opiniowanie zaoe akcji uwraliwiajcych spoeczestwo na problematyk dyskryminacji, 4. opracowuje projekty aktw prawnych w zakresie spraw nalecych do waciwoci Rzecznika oraz wystpuje do waciwych organw z wnioskiem o podjcie inicjatywy ustawodawczej w zwizku z tymi projektami,

5. przeprowadza analizy i oceny rozwiza prawnych pod ktem respektowania zasady rwnego traktowania wszystkich osb niezalenie od ich pci, pochodzenia rasowego lub narodowego i etnicznego, religii i przekona, wieku, niepenosprawnoci lub orientacji seksualnej, rwnie w wietle obowizujcych w tym zakresie przepisw prawa midzynarodowego, 6. opiniuje projekty aktw prawnych oddziaujcych na sytuacj osb

naraonych na dyskryminacj z powodw, o ktrych mowa w pkt.1, 7. zasiga opinii i wspiera dziaalno grup, organizacji i rodowisk dziaajcych na rzecz osb dyskryminowanych z powodw, o ktrych mowa w pkt.1, wsppracuje z tymi organizacjami przy wykonywaniu swych zada, 8. monitoruje tworzenie oraz funkcjonowanie rzdowych programw na rzecz rwnego traktowania oraz przeciwdziaania dyskryminacji z powodw, o ktrych mowa w pkt.1, 9. uczestniczy w pracach midzynarodowych organizacji i instytucji zajmujcych si problematyk dyskryminacji, dostarcza im informacji, rwnie

statystycznych, na temat rozmiarw i przejaww zjawiska dyskryminacji z powodw, o ktrych mowa w pkt. 1, 10. monitoruje dziaalno Ministra i Spraw Zagranicznych z realizacji w zakresie wicych

przygotowywania

sprawozda

raportw

Rzeczpospolit Polsk umw midzynarodowych dotyczcych rwnego traktowania, 11. udziela informacji dotyczcych aktw prawnych obowizujcych w zakresie rwnego traktowania oraz przeciwdziaania dyskryminacji z powodw, o ktrych mowa w art. 10 ust. 2, a take informacji o moliwociach skadania skarg oraz dochodzenia roszcze, 12. wiadczy bezpatn pomoc prawn osobie podnoszcej zarzut dyskryminacji z powodw, o ktrych mowa w art. 10 ust. 2, polegajca w szczeglnoci na udzielaniu porad prawnych, sporzdzaniu opinii prawnych oraz

opracowywaniu projektw pism procesowych lub wskazuje inne moliwoci uzyskania takiej pomocy prawnej,

13. bierze udzia, za zgod osoby zarzucajcej dyskryminacj z powodw, o ktrych mowa w pkt.1, we waciwym polubowne zaatwienie sprawy. 14. zwraca si do uprawnionego oskaryciela o wszczcie postpowania w sprawach o przestpstwa cigane z urzdu lub w sprawach o wykroczenia albo bierze udzia w postpowaniu cywilnym lub administracyjnym na prawach przysugujcych prokuratorowi. postpowaniu majcym na celu

Art. 12. Rzecznik podejmuje dziaania przewidziane w art. 11 ust.12 i 13 na wniosek ofiar, wiadkw dyskryminacji lub z wasnej inicjatywy, biorc w szczeglnoci pod uwag informacje wskazujce na naruszenie praw.

Art. 13. 1 Przy wykonywaniu swoich zada Rzecznik wspdziaa z waciwymi organami administracji publicznej, instytucjami oraz organizacjami, w tym pozarzdowymi. 2. Rzecznik moe w szczeglnoci : 1) zwrci si do organw wadzy publicznej, instytucji oraz organizacji pozarzdowych o zoenie wyjanie i udzielenie niezbdnych informacji, a take o udostpnienie akt i dokumentw, w tym zawierajcych dane osobowe, 2) zwrci si do waciwych organw, w tym Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka i innych instytucji lub organizacji o podjcie dziaa z zakresu ich kompetencji lub usprawnienie trybu zaatwiania spraw

dotyczcych dyskryminacji z powodw, o ktrych mowa w art. 1 ust. 3. 3. Organy, instytucje i organizacje, do ktrych Rzecznik zwraca si ze sprawami okrelonymi w ust. 1 i 2, s obowizane ustosunkowa si do nich w terminie 30 dni od daty ich otrzymania.

Art. 14. Organy

opracowujce projekty aktw prawnych s obowizane do

uzyskiwania opinii i stanowiska Rzecznika w zakresie spraw nalecych do jego waciwoci.

Art. 15. Rzecznik moe zleca sporzdzanie ekspertyz i opinii.

Art. 16. 1.Rzecznik przedstawia waciwym organom wadzy publicznej, instytucjom i organizacjom oceny i wnioski zmierzajce do zapewnienia skutecznej ochrony przed dyskryminacj z powodw, o ktrych mowa w art. 1 ust.3. 2. Rzecznik moe wystpowa do waciwych organw z wnioskami o podjcie inicjatywy ustawodawczej bd o wydanie lub zmian innych aktw prawnych majcych na celu zapewnienia rwnego traktowania i eliminacj dyskryminacji z powodw, o ktrych mowa w art. 1 ust.3. 3. Organy, instytucje i organizacje, do ktrych Rzecznik zwrci si z wnioskami okrelonymi w ust. 1 i 2, s obowizane ustosunkowa si do tych wnioskw w terminie 30 dni od daty ich otrzymania.

Art. 17. 1. Rzecznik przedstawia corocznie Sejmowi i Senatowi informacj o swojej dziaalnoci i opini o stanie przestrzegania zasady rwnego traktowania oraz rekomendacje dziaa majcych na celu eliminacj dyskryminacji z powodw, o ktrych mowa w art. 1 ust. 3. 2. Informacja, o ktrej mowa w ust. 1. jest podawana do wiadomoci publicznej. Art. 18. 1. Rzecznik wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura Rzecznika do Spraw Przeciwdziaania Dyskryminacji, zwanego dalej Biurem. 2. Organizacj, zadania i zasady dziaania Biura okrela statut, ktry nadaje Marszaek Sejmu na wniosek Rzecznika . 3. Rzecznik moe powoa zastpc Rzecznika. Rzecznik odwouje zastpc Rzecznika. 4. Do zastpcy Rzecznika oraz pracownikw Biura Rzecznika stosuje si odpowiednio przepisy o pracownikach urzdw pastwowych.

Art. 19. Rzecznik tworzy, uwzgldniajc konieczno zapewnienia rwnego dostpu do pomocy pokrzywdzonym z powodu dyskryminacji, delegatury swojego urzdu oraz okrela ich siedziby, waciwo terytorialn i rzeczow.

Art. 20. Wydatki zwizane z funkcjonowaniem Rzecznika do Spraw Przeciwdziaania Dyskryminacji s ujmowane w ustawie budetowej i pokrywane z budetu pastwa.

Art. 21. W ustawie z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdroeniu niektrych przepisw Unii Europejskiej w zakresie rwnego traktowania (Dz. U. Nr 254, poz. 1700) wprowadza si nastpujce zmiany: 1) Art. 18 otrzymuje brzmienie: Art. 18. Wykonywanie zada dotyczcych realizacji zasady rwnego traktowania Dyskryminacji Traktowania. 2) Art. 19 otrzymuje brzmienie: Art. 19. Rzecznik do Spraw Przeciwdziaania Dyskryminacji wykonuje zadania dotyczce realizacji zasady rwnego traktowania na zasadach i w trybie okrelonym w odrbnych przepisach. powierza oraz si Rzecznikowi do Rzdu Spraw do Przeciwdziaania Spraw Rwnego

Penomocnikowi

Art. 22. W ustawie z dnia 31 lipca 1981r. o wynagrodzeniu osb zajmujcych kierownicze stanowiska pastwowe (Dz. U. z 2011r. Nr 79, poz. 430) w art. 2 w pkt 2 po wyrazach Rzecznika Praw Dziecka dodaje si Rzecznika do Spraw Przeciwdziaania Dyskryminacji,.

Art. 23. W ustawie z dnia 16 wrzenia 1982r. o pracownikach urzdw pastwowych (Dz. U. z 2001r. Nr 86, poz. 953) wprowadza si nastpujce zmiany: 1) w art. 1 w ust. 1 po pkt 7a dodaje si pkt 7b w brzmieniu: 7b) Biurze Rzecznika do Spraw Przeciwdziaania Dyskryminacji,, 2) w art. 36 w ust. 5 po pkt 9b dodaje si pkt 9c w brzmieniu: 9c) Rzeczniku do Spraw Przeciwdziaania Dyskryminacji dla urzdnikw Biura Rzecznika do Spraw Przeciwdziaania Dyskryminacji,, 3) w art. 48:

10

a) w ust. 1a wyrazy pkt 1, 2, 3b, 6 7a, 9 i 13 zastpuje si wyrazami pkt 1, 2, 3b, 6 7a, 7b, 9 i 13, b) w ust. 2 wyrazy 6 - 7a zastpuje si wyrazami 6 7a i 7b, c) w ust. 3 wyrazy pkt 1, 2, 3b, 6 7a, 9 i 13 zastpuje si wyrazami 1, 2, 3b, 6 -7a, 7b, 9 i 13.

Art. 24. W ustawie z dnia 15 lipca 1987r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz. U. z 2001 r. Nr 14, poz. 147) wprowadza si nastpujce zmiany: 1. w tytule ustawy odejmuje si odnonik nr 1 w brzmieniu: 1) Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdroenia nastpujcych dyrektyw Wsplnot Europejskich: 1) dyrektywy Rady 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000r. wprowadzajcej w ycie zasad rwnego traktowania osb bez wzgldu na pochodzenie rasowe lub etniczne (Dz. Urz. WE L 180 z 19.7.2000, str. 22; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 20, t. 1, str. 23); 2) dyrektywy Rady 2004/113/WE z dnia 13 grudnia 2004r. wprowadzajcej w ycie zasad rwnego traktowania mczyzn i kobiet w zakresie dostpu do towarw i usug oraz dostarczania towarw i usug (Dz. Urz. UE L 373 z 21.12.2004, str.37); 3) dyrektywy 2006/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006r. w sprawie wprowadzenia w ycie zasady rwnoci szans oraz rwnego traktowania kobiet i mczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy (wersja przeredagowana) (Dz. Urz. UE L 204 26.07.2006, str. 23).; 2. w art. 1 ust. 2 otrzymuje brzmienie: Art. 1 ust. 2. Rzecznik Praw Obywatelskich, zwany dalej Rzecznikiem, stoi na stray wolnoci i praw czowieka i obywatela okrelonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innych aktach normatywnych.; 3. w art. 1 po ust. 2a dodaje si ust. 2b w brzmieniu: 2b. W sprawach przestrzegania zasady rwnego traktowania oraz zakazu dyskryminacji wsppracuje z Rzecznikiem do Spraw Przeciwdziaania Dyskryminacji.

11

4. art. 8 otrzymuje brzmienie: Art. 8. Rzecznik podejmuje czynnoci przewidziane w ustawie, jeeli powemie wiadomo wskazujc na naruszenie wolnoci i praw czowieka i obywatela. 5. w art. 9 po pkt 2a dodaje si pkt 2b w brzmieniu: 2b) na wniosek Rzecznika do Spraw Przeciwdziaania Dyskryminacji,. 6. w art. 11 skrela si ust. 2. 7. art. 17a otrzymuje brzmienie: Art. 17a. Rzecznik wspdziaa ze stowarzyszeniami, ruchami obywatelskimi, innymi dobrowolnymi zrzeszeniami i fundacjami oraz z zagranicznymi i midzynarodowymi organami i organizacjami na rzecz ochrony wolnoci i praw czowieka i obywatela. 8. skrela si art. 17b. 9. w art. 18 skrela si pkt 2. 10. W art. 19 ust. 1 otrzymuje brzmienie: Art. 19 ust. 1. Rzecznik corocznie informuje Sejm i Senat o swojej dziaalnoci oraz o stanie przestrzegania wolnoci i praw czowieka i obywatela.

Art. 25. W ustawie z dnia 9 maja 1996r. o wykonywaniu mandatu posa i senatora (Dz. U. z 2011r. Nr 7, poz. 29 z pn. zm.) w art. 30 w ust. 1 po wyrazach w Biurze Rzecznika Praw Dziecka, dodaje si wyrazy w Biurze Rzecznika do Spraw Dyskryminacji,.

Art. 26. W ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 z pn.zm.) w art. 139 ust.2 po wyrazach Rzecznika Praw Dziecka, dodaje si wyrazy Rzecznika do Spraw Przeciwdziaania Dyskryminacji,.

Art. 27. Ustawa wchodzi w ycie z dniem 1 stycznia 2013 r.

12

UZASADNIENIE Celem ustawy jest pene wdroenie do polskiego systemu prawnego zasady rwnego traktowania oraz zakazu dyskryminacji ustalonej w Konstytucji RP, prawie Unii Europejskiej oraz ustawie z dnia 3 grudnia 2010r. o wdroeniu niektrych przepisw Unii Europejskiej w zakresie rwnego traktowania (Dz. U. Nr 254, poz. 1700). Obowizujca od 2011 roku ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r. miaa za zadanie wdroenie zasad prawa antydyskryminacyjnego, obowizujcego wszystkie kraje Unii Europejskiej. Nie jest jednak aktem prawnym poprzez wprowadzenie, ktrego Polska zapewnia ochron przed dyskryminacj w zakresie opisanym w dyrektywach UE, a przez to nie tylko nie jest zgodna ze wszystkimi wymogami prawa europejskiego, ale przede wszystkim nie zapewnia waciwej ochrony obywatelom RP. Ustawa ta zostaa tak skonstruowana , by od strony formalnej Polska nie odpowiadaa za niewdroenie przepisw. Jednoczenie w sensie praktycznym ustawa nadal nie chroni obywateli przed dyskryminacj poniewa przyjte w niej rozwizania na to nie pozwalaj. Opisany w dyrektywach organ pastwa odpowiedzialny za ochron powinien by niezaleny w zakresie wiadczenia pomocy ofiarom dyskryminacji we wnoszeniu skarg oraz by niezalenym w zakresie prowadzenia bada dotyczcych dyskryminacji a take publikacji raportw i wydawania zalece na temat wszystkich problemw zwizanych z dyskryminacj.

Nie mona powiedzie, e Penomocnik Rzdu ds. . Rwnego Traktowania ma przymioty niezalenoci (Penomocniczka E. Radziszewska twierdzia, e rwne traktowanie nie jest tosame ze zobowizaniem do ochrony przed dyskryminacj). Jako organ rzdowy realizuje program partyjny koalicji rzdzcej PO-PSL lub w przyszoci innej.

Rzecznik Praw Obywatelskich, jako organ pastwa powsta jeszcze w okresie PRL i jego dziaalno nastawiona jest gwnie na ochron praw obywatelskich, a nie ochron tzw. mikkich, osobistych praw czowieka. Zgodnie z Konstytucj RPO

13

broni obywateli tylko przed naruszeniem ich praw przez wadze publiczne (Art. 80 Konstytucji: Kady ma prawo wystpienia, na zasadach okrelonych w ustawie, do Rzecznika Praw Obywatelskich z wnioskiem o pomoc w ochronie swoich wolnoci lub praw naruszonych przez organy wadzy publicznej.). Tymczasem dyrektywy wymagaj ochrony przed dyskryminacj, take ze strony podmiotw prywatnych. Dyrektywa 2000/43/WE w art. 13 ust. 2 mwi, organ ds. rwnoci powinien wiadczy niezalen pomoc ofiarom dyskryminacji we wnoszeniu skarg, co oznacza udzielenie konkretnej pomocy. Tymczasem RPO Irena Lipowicz uwaa, e ma prawo wyboru spraw. Stwierdzia ona : Dysponuj ekspertyz prawn, z ktrej wynika, e rozumienie tego przepisu w taki sposb, e rzecznik ma obowizek dziaania w kadej sprawie, naruszaoby konstytucyjn zasad, e RPO jest niezaleny od innych organw pastwowych.

Naley zgodzi si z opini Biura Analiz Sejmowych, e Konstytucja zawiera tylko przepisy dotyczce RPO i RPD, a nie ma w niej mowy o Rzeczniku do Spraw Przeciwdziaania Dyskryminacji. Jednake naley zauway, i po pierwsze w dacie przyjmowania Konstytucji w dniu 2 kwietnia 1997 r. w Polsce nikt nawet nie myla o przystpieniu do Unii Europejskiej i przyjmowaniu jej prawa, a po drugie nie ma w niej np. w ogle mowy o Generalnym Inspektorze Ochrony Danych Osobowych (GIODO), czy o prokuraturze (tylko dwa wyrazy w art. 191 pkt 1 dotyczce skadania wnioskw do Trybunau Konstytucyjnego). Czy to oznacza, e GIODO, czy prokuratura nie s potrzebne i mniej wane np. od KRRiTV jako organie konstytucyjnym. Wynika z tego, e parlament moe nie zmieniajc Konstytucji wprowadza do polskiego systemu prawa nowe organy np. kontroli pastwowej i ochrony prawa oczywicie speniajc warunki prawne i systemowe. Nadto naley zauway, e powoanie ustaw z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdraaniu niektrych przepisw Unii Europejskiej w zakresie rwnego traktowania Penomocnika Rzdu do Spraw Rwnego Traktowania stanowi pewne ograniczenie moliwoci dziaania Rzecznika Praw Obywatelskich, gdy zakres dziaania tego Penomocnika, organu politycznego, w pewnej czci pokrywa si z zakresem dziaania RPO, jako organu niezalenego.

14

Pastwa czonkowskie UE przyjy bardzo rne rozwizania

instytucjonalnego

przeciwdziaania dyskryminacji. Niektre powoay organy kolegialne (komisje lub rady ds. zwalczania dyskryminacji), inne organy jednoosobowe (rzecznik lub komisarz ds. rwnoci funkcjonuj w Szwecji, Litwie, otwie, czy na Wgrzech). Nowatorskim rozwizaniem wydaje si by przykad Bugarii, gdzie Komisja ds. Zwalczania dyskryminacji orzeka w kilkuosobowych skadach niezalenych

komisarzy powoywanych przez krajowy parlament i prezydenta. Podobnie kolegialne rozwizania przyjto m.in. w Rumunii, Holandii, Danii i Wielkiej Brytanii

Koalicja na Rzecz Rwnych Szans grupujc ponad 40 podmiotw, ktrej celem jest podejmowanie dziaa na rzecz stworzenia prawa realnie wdraajcego wszystkie wymogi dyrektyw antydyskryminacyjnych przedstawia dalsze zastrzeenia

dotyczce ustawy z dnia 3 grudnia 2010 r. S to: dua ilo wyjtkw od zasady rwnego traktowania, co powoduje midzy innymi, e na przykad osoby LGBT (lesbijki, geje, osoby biseksualne i transseksualne) ustawa pozostawia poza ochron przed dyskryminacj w takich sferach jak edukacja, dostp do dbr i usug czy zabezpieczenie spoeczne, podczas gdy prawa w tych obszarach gwarantuje osobom dyskryminowanym ze wzgldu na narodowo, ras czy pe, podobne zastrzeenia dotyczce wyczania spod ochrony przed dyskryminacj ze wzgldu na niepenosprawno zgosiy organizacje osb dziaajcych na rzecz praw niepenosprawnych oraz organizacje pomagajce osobom skarcym si z powodu dyskryminacji ze wzgldu na wyznawanie; podzia zobowiza dotyczcych zwalczania dyskryminacji pomidzy 2 organy pastwa, z ktrych tylko jeden Rzecznik Praw Obywatelskich jest organem niezalenym (o czym take wyej), jak tego wymagaj przepisy dyrektyw, co osabia sprawno systemu zapobiegania i zwalczania dyskryminacji. Zastrzeenia do tego rozwizania zgosi take Rzecznik Praw

15

Obywatelskich, ktry zabiega nawet o zawieszenie dziaania ustawy wobec nieprzygotowania RPO do zada mu powierzonych; pozostawianie moliwoci dochodzenia roszcze z tytuu dyskryminacji wycznie w kompetencjach sdw powszechnych, co nie wypenia zasady powszechnoci i atwoci dochodzenia roszcze, jak wskazuj dyrektywy, ze wzgldu na konieczno wnoszenia opat przez osoby skarce si na dyskryminacj oraz przewleko postpowa przed sdami. Nadto naley zauway, e rozumienie ochrony przed dyskryminacj np.. z powodu pci nie jest przez sdy zawsze waciwe. Przykadem moe by zarejestrowanie przez Sd Okrgowy w 2011r. znaku zakaz pedaowania, co jest jaskrawym dyskryminowania osb homoseksualnych. Dlatego projekt ustawy

przewidzia specjaln (prostsz i bezpatn) procedur postpowania przed Rzecznikiem, co moe zwolni obywatela ze skorzystania z drogi sdowej.

W zwizku z tym naley stwierdzi, e ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r. w obowizujcym ksztacie nie daje gwarancji, e nie bd nadal prowadzone lub wszczynane kolejne postpowania przeciwko Polsce przed Europejskim Trybunaem Sprawiedliwoci w sprawie niewdroenia antydyskryminacyjnych dyrektyw UE.

Sposobem na usunicie tych zagroe jest powoanie nowego, zgodnego z przepisami antydyskryminacyjnymi Unii Europejskiej organu pastwa, ktrego jedynym zadaniem bdzie zapewnienie realnej ochrony obywatelek i obywateli przed dyskryminacj z rnych przyczyn oraz budowanie systemu zwalczania dyskryminacji i poszerzanie ochrony przed dyskryminacj.

Rwno

wszystkich

obywateli

jest

fundamentaln

zasad

wspczesnych

spoeczestw demokratycznych. Spoeczno midzynarodowa podejmuje dziaania majce na celu wzmocnienie infrastruktury prawnej i instytucjonalnej gwarantujcej przestrzeganie zasady rwnoci oraz ochron przed dyskryminacj. Ich wyrazem jest m.in. przyjcie protokou 12. do Konwencji Praw Czowieka i Podstawowych

Wolnoci Rady Europy, rozszerzajcego ochron przed dyskryminacj na gruncie tej

16

Konwencji, zawarcie klauzuli antydyskryminacyjnej

w art. 13. Traktatu o

Wsplnotach Europejskich oraz w art. 21. Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, a take wielu innych dokumentw majcych na celu przeciwdziaanie dyskryminacji z rnych powodw. Jako przykad mog suy w szczeglnoci akty prawne i dokumenty dotyczce eliminacji dyskryminacji z powodu pci np. Konwencja ONZ w sprawie dyskryminacji w zatrudnieniu i wykonywaniu zawodu (1958 r.) Konwencja ONZ w sprawie eliminacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (z 1979 roku), Konwencja o prawach politycznych kobiet (1952 r.) Deklaracja ONZ w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet (1967), Dokument IV wiatowej Konferencji ONZ w sprawach kobiet Platforma Dziaania Pekin 1995, oraz z przyczyn innych ni pe np.: Konwencja Rady Europy o Ochronie Mniejszoci Narodowych, dyrektywy rwnociowe Unii Europejskiej czy te unijne Wsplne Dziaanie w sprawie Zwalczania Rasizmu i Ksenofobii (z dnia 15.07.1996 r.).

Konieczno likwidacji dyskryminacji z przyczyn etnicznych i rasowych jest rwnie podkrelana w licznych dokumentach z konferencji midzynarodowych np. Europejskiej Konferencji przeciwko Rasizmowi, Antysemityzmowi i Nietolerancji, ktra odbya si w 2000 r. w Strasburgu, czy wiatowej Konferencji Przeciw

Rasizmowi, Dyskryminacji Rasowej, Ksenofobii i Zwizanej z nim Nietolerancji, ktra miaa miejsce w Durbanie w 2001 r.). Polska uczestniczya w tych konferencjach, rzd podpisujc dokumenty kocowe, zobowiza si do wdraania ich postanowie. Skonkretyzowaniu zada i strategii w obszarze zwalczania dyskryminacji oraz ich wdraania powicone s liczne programy realizowane w krajach UE np. Wsplnotowy Program Dziaa na rzecz Zwalczania Dyskryminacji na lata 2001 2006 oraz Wsplnotowe Programy na rzecz rwnoci pci. Zagadnienia te poruszone zostay take w Milenijnych Celach Rozwoju przygotowanych przez ONZ, w ktrych zawarto wskaniki umoliwiajce obiektywn ocen postpu w osiganiu rwnoci w skali globalnej. Trzeci spord omiu Milenijnych Celw Rozwoju mwi o promowaniu rwnoci pci i wzmocnieniu pozycji kobiet (empowering women),

17

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej stanowi w art. 32. 1. Wszyscy s wobec prawa rwni. Wszyscy maj prawo do rwnego traktowania przez wadze publiczne. Nikt nie moe by dyskryminowany w yciu politycznym, spoecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. Art. 33 Konstytucji RP podkrela szczeglne znaczenie rwnouprawnienia kobiet i mczyzn art. 33. Kobieta i mczyzna w Rzeczypospolitej Polskiej maj rwne prawa w yciu rodzinnym, politycznym, spoecznym i gospodarczym. Kobieta i mczyzna maj w szczeglnoci rwne prawo do ksztacenia, zatrudnienia i awansw, do jednakowego wynagradzania za prac jednakowej wartoci, do zabezpieczenia spoecznego oraz do zajmowania stanowisk, penienia funkcji oraz uzyskiwania godnoci publicznych i odznacze.

W dokumentach midzynarodowych podkrela si, e oprcz generalnych postanowie zawartych w konstytucjach krajowych, istnieje potrzeba wprowadzenia szczegowych rozwiza dotyczcych rwnoci wszystkich obywateli i

niedyskryminacji z jakiegokolwiek powodu. Ustawa o Rzeczniku ds. Przeciwdziaania Dyskryminacji wypenia zobowizania wynikajce z prawa wsplnotowego zawartego w dyrektywach dotyczcych rwnego traktowania z powodu pci, rasy, pochodzenia narodowego i etnicznego, religii i przekona, wieku, niepenosprawnoci lub orientacji seksualnej, zarwno w publicznej jak i prywatnej sferze ycia spoecznego. Wie si to w szczeglnoci z potrzeb dostosowania polskiego prawa do postanowie zawartych w dyrektywach UE: 1. Dyrektywa Rady 76/207/EWG z dnia 9 lutego 1976 r. w sprawie

wprowadzenia w ycie zasady rwnego traktowania kobiet i mczyzn w zakresie dostpu do zatrudnienia, ksztacenia i awansu zawodowego oraz warunkw pracy. 2. Dyrektywa Rady 86/613/EWG z dnia 11 grudnia 1986 r. w sprawie stosowania zasady rwnego traktowania kobiet i mczyzn pracujcych na wasny rachunek, w tym w rolnictwie, oraz w sprawie ochrony kobiet pracujcych na wasny rachunek w okresie ciy i macierzystwa.

18

3. Dyrektywa Rady 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzajcej w ycie zasad rwnego traktowania osb bez wzgldu na pochodzenie rasowe lub etniczne. 4. Dyrektywa Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiajcej oglne warunki ramowe rwnego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy. 5. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/73/WE z dnia 23 wrzenia 2002 r. zmieniajcej Dyrektyw Rady 76/207/EWG w sprawie wprowadzenia w ycie zasady rwnego traktowania mczyzn i kobiet w zakresie dostpu do zatrudnienia, ksztacenia i awansu zawodowego oraz warunkw pracy. 6. Dyrektywa Rady 2004/113/WE z dnia 13 grudnia 2004 r. wprowadzajcej w ycie zasad rwnego traktowania mczyzn i kobiet w zakresie dostpu do towarw i usug oraz dostarczania towarw i usug. 7. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/54/WE z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie wprowadzenia w ycie zasady rwnoci szans oraz rwnego traktowania kobiet i mczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy (wersja przeredagowana).

Dyrektywy wskazujc konieczno realizowania przez pastwa czonkowskie polityki rwnociowej szczegln uwag przykadaj do tworzenia systemowych rozwiza pozwalajcych na zwalczanie dyskryminacji, podkrelaj konieczno istnienia wyspecjalizowanych organw sucych promowaniu zasady rwnego traktowania, monitorujcych realizacj polityki rwnociowej i udzielajcych pomocy w dochodzeniu roszcze z tytuu dyskryminacji. Zwraca si w nich rwnoczenie uwag na zagwarantowanie niezalenoci takich instytucji, co przemawia przeciwko ich usytuowaniu w strukturach rzdowych. Wprawdzie w zaleceniach tych

dopuszcza si, e organy te mog by wczone w struktur oglnej, usytuowanej na poziomie krajowym, instytucji stojcej na stray przestrzegania praw czowieka, pod warunkiem jednak wyodrbnienia ich kompetencji i specjalizacji.

19

Projekt ustawy, zakadajcy utworzenie niezalenego, powoywanego przez Sejm, urzdu Rzecznika do Spraw Przeciwdziaania Dyskryminacji, spenia wymogi naoone przez wymienione dokumenty.

W projekcie ustawy znalaz si zakaz stosowania zarwno poredniej jak i bezporedniej dyskryminacji oraz definicje obu rodzajw dyskryminacji.

Proponowana definicja dyskryminacji bezporedniej, zawarta w art. 2 ust. 2 stanowica, e dyskryminacja bezporednia ma miejsce, gdy z powodu pci, rasy, pochodzenia narodowego i etnicznego, religii i przekona, wieku,

niepenosprawnoci lub orientacji seksualnej osoba traktowana jest mniej korzystnie ni inna osoba, bya jest lub byaby traktowana w porwnywalnej sytuacji zgodna jest z art. 2 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2002/73/UE z 23 wrzenia 2002 r. zmieniajcej Dyrektyw Rady nr 76/207/EWG o wprowadzaniu zasady rwnego traktowania mczyzn i kobiet w kwestii dostpu do zatrudnienia, szkolenia i awansu zawodowego oraz warunkw pracy, a take z art. 2 ust 2 (a) Dyrektywy nr 2000/78 WE Rady Unii Europejskiej z dnia 27.11.2000. w sprawie ustanowienia oglnych ram rwnego traktowania przy zatrudnieniu i wykonywaniu zawodu. Zawarta w projekcie definicja dyskryminacji poredniej stanowica, e dyskryminacja porednia ma miejsce, gdy pozornie neutralny przepis, kryterium lub praktyka stawia w szczeglnie niekorzystnej sytuacji osob, o ktrej mowa w art. 2. ust 2 w porwnaniu z innymi osobami, chyba e taki przepis, kryterium lub praktyka znajduj obiektywne uzasadnienie usprawiedliwione susznym celem, a rodki do osignicia tego celu s odpowiednie i konieczne jest zgodna z przepisami tych Dyrektyw. Projekt ustawy zawiera te postanowienie, w myl ktrego dziaania podejmowane przez okrelony czas, zmierzajce do wyrwnywania szans oraz rekompensowania niekorzystnego pooenia zwizanego z jednym z powodw wymienionych w ustawie, nie stanowi naruszenia zasady rwnego traktowania. Przyjcie takiego rozwizania, majcego na celu faktyczne zapewnienie penej rwnoci, zgodne jest z art. 7 ust 1 Dyrektywy 2000/78 WE Rady Unii Europejskiej z dnia 27.11.2000 r. w

20

sprawie ustanowienia oglnych ram rwnego traktowania przy zatrudnieniu i wykonywaniu zawodu.

Dyrektywy, zarwno dotyczce rwnoci pci, jak te nakazujce przeciwdziaanie dyskryminacji z przyczyn innych ni pe zawieraj zasad, zgodnie z ktr osoba skarca si na dyskryminacj jedynie wskazuje fakty, na podstawie ktrych mona przypuszcza, e zaistniaa sytuacja bezporedniej lub poredniej dyskryminacji, natomiast ciar dowodu, e nie nastpio naruszenie zasady rwnego traktowania jest obowizkiem osoby lub instytucji, wobec ktrej wysunito zarzut. Taka zasada dotyczca ciaru dowodu znalaza si w art. 10 Dyrektywy 2000/78/WE Rady Unii Europejskiej z dnia 27.11.2000 r. w sprawie ustanowienia oglnych ram rwnego traktowania przy zatrudnieniu i wykonywaniu zawodu oraz w art. 8 Dyrektywy 2000/ 43/ WE Rady Unii Europejskiej z dnia 20.06.2000 r. wprowadzajcej zasad rwnego traktowania osb bez wzgldu na ras i pochodzenie etniczne. Urzeczywistnienie tej zasady stanowi przepis art. 3 projektu ustawy.

Zarwno wspomniane Dyrektywy jak i praktyka krajw Unii Europejskiej wskazuj, e szczeglny nacisk kadziony jest na istnienie i sprawne dziaanie urzdw, ktre maj promowa zasad rwnoci i zapobiega dyskryminacji. Opublikowany w maju 2002 r. raport, powstay na zlecenie Komisji Europejskiej, dotyczcy

wyspecjalizowanych organw dziaajcych w krajach Unii dla promowania rwnoci lub/i zwalczania dyskryminacji wskazuje, e istniej tam rne rozwizania i

modele takich organw. Pierwszy zakada, e sprawy dyskryminacji i rwnoci, bez wzgldu na jej powody wcza si do kompetencji jednego organu. W modelu istnieje kilka wyspecjalizowanych urzdw i instytucji zajmujcych si

promowaniem rwnoci i zwalczaniem dyskryminacji. Warto przy tym podkreli, e dyskusje nad zaletami i wadami obu modeli w krajach Unii Europejskiej nadal trwaj. Ustawa o Rzeczniku ds. Przeciwdziaania dyskryminacji odpowiada pierwszemu z tych rozwiza. Projekt ustawy w art. 1 wprowadza urzd Rzecznika do Spraw Przeciwdziaania Dyskryminacji, ktry stoi na stray przestrzegania zasady

rwnego traktowania oraz zakazu dyskryminacji z powodu pci, rasy, pochodzenia

21

narodowego i etnicznego, religii i przekona, wieku, niepenosprawnoci lub orientacji seksualnej zarwno w sferze publicznej jak i prywatnej. Proponowane w projekcie ustawy rozwizania id wic w kierunku powierzenia Rzecznikowi prowadzenia spraw zwizanych z dyskryminacj z wyej wymienionych przyczyn.

Jak wczeniej stwierdzono w krajach Unii Europejskiej organy i instytucje odpowiedzialne za przeciwdziaanie i zwalczanie dyskryminacji maj zrnicowane kompetencje. Niektre z nich wyposaone s w uprawnienia quasi sdowe, inne takich uprawnie nie maj, a jedynie w rnej formie wspieraj i towarzysz ofiarom dyskryminacji, ktre zdecydoway si wnie spraw do sdu. Projekt ustawy nie daje Rzecznikowi uprawnie okrelanych w raporcie jako quasi-sdowe, a wic kompetencji rozstrzygania spraw. Art. 11 ust. 13 projektu ustawy umoliwia natomiast Rzecznikowi udzielenie szczeglnego rodzaju pomocy prawnej, w postaci postpowania polubownego bierze udzia, za zgod osoby zarzucajcej dyskryminacj z powodw, o ktrych mowa w ust .1, we waciwym postpowaniu majcym na celu polubowne zaatwienie sprawy, co jest zgodne z art. 6 Dyrektywy 2002/73/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 wrzenia 2002 r. Jest to rozwizanie prospoeczne, szczeglnie wane ze wzgldu na powszechn dostpno

(postpowanie nieodpatne dla osb dyskryminowanych), szybko (sprawy przed sdami powszechnymi trwaj w Polsce dugo), zawiera take element edukacji spoecznej w zakresie rozwizywania konfliktu na drodze ugody.

Projekt daje Rzecznikowi uprawnienia, ale te nakada na niego obowizki, zwizane z promowaniem zasady rwnego traktowania wszystkich osb niezalenie od pci, pochodzenia rasowego lub etnicznego, narodowoci, religii i przekona, wieku, niepenosprawnoci lub orientacji seksualnej.

Nakada rwnie na Rzecznika obowizek zapewnienia ofiarom dyskryminacji indywidualnej pomocy w dochodzeniu ich skarg.

22

Zobowizuje ponadto Rzecznika do systematycznego prowadzenia niezalenych bada dotyczcych dyskryminacji, publikowania niezalenych raportw i

formuowania rekomendacji dotyczcych dyskryminacji z wymienionych w ustawie powodw. Jest to zgodne z art. 13 Dyrektywy 2000/43 WE Rady Unii Europejskiej z dnia 20.06.2000 r. wprowadzajcej zasad rwnego traktowania osb bez wzgldu na ras i pochodzenie etniczne oraz z art. 8a p. b i c Dyrektywy 2002/73/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 wrzenia 2002 r. Uprawnienia w tym zakresie pozwol rwnie powoanemu Rzecznikowi na wspdziaanie z Europejskim Centrum Monitoringu Rasizmu i Ksenofobii ( EUMC) z siedzib w Wiedniu, ustanowionym na podstawie rozporzdzenia Rady Unii (WE) 1035/97 z dnia 02.06.1997 r., a w szczeglnoci na wczenie si do systemu informacyjnego tego Centrum (RAXEM), ktry pozwala na biece ledzenie i badanie rozmiarw zjawiska rasizmu i ksenofobii oraz jego charakterystycznych przejaww. Umoliwi wymian dowiadcze na temat metod i strategii eliminacji tego zjawiska oraz ocen ich skutecznoci. Jest to szczeglnie wane dla Polski i Polakw w warunkach globalizacji, otwarcia granic i zwikszonego przepywu osb. Obowizkiem Polski jest stworzenie systemu zabezpieczenia i ochrony przed dyskryminacj

wybierajcych nasz kraj jako miejsce osiedlenia si obcokrajowcw. Stojc na stray realizacji prawa do ochrony przed dyskryminacj osb innych ras i innego ni polskie pochodzenia etnicznego Rzecznik swoimi dziaaniami powinien take przyczyni si do uznania przez spoeczestwo wielokulturowoci za wan i pozytywn cech wspczesnych demokracji. Rzecznik jako organ przeciwdziaajcy dyskryminacji z powodu pci podejmie bezporedni wspprac z powoanym w 2005 roku Europejskim Instytutem ds. Pci z siedzib w Wilnie oraz z organami ds. rwnoci pci we wszystkich krajach UE. Bdzie to suy nie tylko wymianie informacji i dowiadcze ale, take przyczyni si do zwikszenia wiadomoci spoecznej w tym obszarze.

Szeroko zostay rwnie zakrelone uprawnienia Rzecznika z jednej strony co do wspdziaania z rzdem, przede wszystkim w zakresie inicjowania, monitorowania oraz ewaluacji programw rzdowych na rzecz rwnego traktowania oraz

23

przeciwdziaania dyskryminacji z powodw pci, rasy, pochodzenia narodowego i etnicznego, religii i przekona, wieku, niepenosprawnoci lub orientacji seksualnej, z drugiej za strony z organizacjami pozarzdowymi dziaajcymi na rzecz rwnego traktowania oraz przeciwdziaania dyskryminacji z w. w. powodw. Autorzy projektu szacuj koszt wdroenia ustawy dla budetu pastwa na kwot okoo 7 mln. z. Na t kwot skadaj si koszty funkcjonowania Rzecznika ds. Przeciwdziaania Dyskryminacji wraz z jego Biurem, z uwzgldnieniem kosztw wynajmu powierzchni biurowej, wyposaenia biura, opat mediw oraz podry subowych. W Biurze Rzecznika zatrudnionych bdzie ok. 25 osb. Przedstawiony szacunek kosztw obejmuje take koszty udzielania pomocy prawnej opisanej w projekcie w pierwszym roku funkcjonowania Rzecznika. O wymieniony koszt naley pomniejszy koszty funkcjonowania biura Rzecznika Praw Obywatelskich, ktre w pewnym stopniu musiaoby ono ponie. Przedoony projekt ustawy nie by poddany konsultacjom spoecznym w rozumieniu art. 34 ust. 3 zdanie drugie Regulaminu Sejmu RP.

Przedmiot projektowanej regulacji jest objty zakresem prawa Unii Europejskiej; w szczeglnoci reguluj go wczeniej wymienione dyrektywy.

24