Druk nr 1481

Warszawa, 21 listopada 2008 r.

SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Marsza!ek Senatu

Pan
Bronis!aw Komorowski
Marsza!ek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marsza!ku

Zgodnie z art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia

2 kwietnia 1997 r. mam zaszczyt przekaza" Panu Marsza!kowi podj#t$ przez Senat
na 22. posiedzeniu w dniu 20 listopada 2008 r. uchwa!# w sprawie wniesienia do
Sejmu projektu ustawy

- o obywatelstwie polskim wraz z projektem tej

ustawy.

W za!$czeniu przesy!am równie% informacj# Komitetu Integracji

Europejskiej o pozostawaniu projektu ustawy poza obszarem prawa Unii
Europejskiej.
Jednocze&nie pragn# poinformowa", %e Senat upowa%ni! senatora
Andrzeja Persona do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad tym
projektem.

Z powa%aniem

(-) Bogdan Borusewicz

 UCHWA!A
SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z dnia 20 listopada 2008 r.

w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o obywatelstwie polskim

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia

2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy
o obywatelstwie polskim.
Jednocze&nie upowa%nia senatora Andrzeja Persona do reprezentowania Senatu
w pracach nad projektem.

MARSZA!EK SENATU

Bogdan BORUSEWICZ
 projekt

USTAWA
z dnia
o obywatelstwie polskim1)

Rozdzia" l
Przepisy ogólne

Art. l.
Ustawa okre&la zasady, warunki oraz tryb nabywania i utraty obywatelstwa polskiego,
potwierdzania jego posiadania lub utraty oraz w!a&ciwo&" organów w tych sprawach.

Art. 2.
W dniu wej&cia w %ycie ustawy obywatelami polskimi s$ osoby, które posiadaj$
obywatelstwo polskie na podstawie dotychczasowych przepisów.

Art. 3.
1. Obywatel polski posiadaj$cy równocze&nie obywatelstwo innego pa'stwa ma wobec
Rzeczypospolitej Polskiej takie same prawa i obowi$zki jak osoba posiadaj$ca wy!$cznie
obywatelstwo polskie.
2. Obywatel polski nie mo%e wobec w!adz Rzeczypospolitej Polskiej powo!ywa" si# ze
skutkiem prawnym na posiadane równocze&nie obywatelstwo innego pa'stwa i na
wynikaj$ce z niego prawa i obowi$zki.

Art. 4.
Obywatelstwo polskie nabywa si#: z mocy prawa, przez nadanie obywatelstwa polskiego,
uznanie za obywatela polskiego oraz przywrócenie obywatelstwa polskiego.

Art. 5.

1)
Niniejsz$ ustaw$ zmienia si# nast#puj$ce ustawy: ustaw# z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludno&ci
i dowodach osobistych oraz ustaw# z dnia 13 lutego 1984 r. o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej.
 3

1. Zmiany w ustaleniu osoby albo obywatelstwa jednego lub obojga rodziców podlegaj$
uwzgl#dnieniu przy okre&leniu obywatelstwa ma!oletniego pozostaj$cego pod ich w!adz$
rodzicielsk$, je%eli nast$pi!y przed up!ywem roku od dnia urodzenia si# ma!oletniego.
2. Zmiany w ustaleniu osoby ojca, wynikaj$ce z orzeczenia s$du wydanego na skutek
powództwa o zaprzeczenie ojcostwa lub o uniewa%nienie uznania, podlegaj$
uwzgl#dnieniu przy okre&leniu obywatelstwa ma!oletniego, chyba %e ma!oletni osi$gn$!
ju% pe!noletnio&" lub za jego zgod$, je%eli uko'czy! szesnasty rok %ycia.

Art. 6.
1. Nadanie obywatelstwa polskiego rodzicom, uznanie ich za obywateli polskich oraz
wyra%enie zgody na zrzeczenie si# obywatelstwa polskiego obejmuje ma!oletniego
pozostaj$cego pod ich w!adz$ rodzicielsk$.
2. Nadanie obywatelstwa polskiego jednemu z rodziców, uznanie go za obywatela polskiego
oraz wyra%enie zgody na zrzeczenie si# obywatelstwa polskiego obejmuje ma!oletniego
pozostaj$cego pod jego w!adz$ rodzicielsk$, w przypadku gdy:
1) drugiemu z rodziców nie przys!uguje w!adza rodzicielska;
2) drugie z rodziców z!o%y!o o&wiadczenie o wyra%eniu zgody na nabycie lub utrat#
przez ma!oletniego obywatelstwa polskiego.

Art. 7.
Do nadania obywatelstwa polskiego ma!oletniemu, który uko'czy! szesnasty rok %ycia,
uznania go za obywatela polskiego oraz utraty przez niego obywatelstwa polskiego wskutek
wyra%enia zgody na zrzeczenie si# obywatelstwa przez jego rodziców, wymagane jest
o&wiadczenie o wyra%eniu zgody z!o%one przez ma!oletniego.

Art. 8.
O&wiadczenia, o których mowa w ustawie, w sprawach zwi$zanych z nabyciem lub utrat$
obywatelstwa polskiego przyjmuje do protoko!u:
1) wojewoda w!a&ciwy ze wzgl#du na miejsce zamieszkania albo pobytu - od obywatela
polskiego zamieszka!ego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz od cudzoziemca
przebywaj$cego legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wy!$czeniem pobytu
na podstawie wizy lub w ruchu bezwizowym;
2) konsul - od osoby zamieszka!ej w okr#gu konsularnym.
Art. 9.
 4

1. W sprawach uregulowanych w ustawie nale%$cych do w!a&ciwo&ci konsulów stosuje si#

przepisy ustawy z dnia 13 lutego 1984 r. o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej
(Dz. U. z 2002 r. Nr 215, poz. 1823, z 2004 r. Nr 173, poz. 1808 oraz z 2007 r. Nr 180,
poz. 1280 i Nr 181, poz. 1287), o ile ustawa nie stanowi inaczej.
2. W sprawach o nadanie obywatelstwa polskiego i wyra%enie zgody na zrzeczenie si#
obywatelstwa polskiego nie stosuje si# przepisów Kodeksu post#powania
administracyjnego oraz przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo
o post#powaniu przed s$dami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, z pó(n. zm.2)).
3. W sprawach innych ni% wymienione w ust. 1 i 2, stosuje si# przepisy Kodeksu
post#powania administracyjnego, o ile ustawa nie stanowi inaczej.
4. W sprawach nale%$cych do w!a&ciwo&ci wojewody organem wy%szego stopnia
w rozumieniu Kodeksu post#powania administracyjnego jest minister w!a&ciwy do spraw
wewn#trznych.

Art. 10.
Wojewoda i minister w!a&ciwy do spraw wewn#trznych mog$ odst$pi" od uzasadnienia
decyzji w ca!o&ci lub w cz#&ci, wydanych na podstawie ustawy, je%eli wymagaj$ tego
wzgl#dy obronno&ci lub bezpiecze'stwa pa'stwa albo ochrony bezpiecze'stwa i porz$dku
publicznego.

Art. 11.
Wnioski, o&wiadczenia i dokumenty wymagane w sprawach uregulowanych w ustawie,
sporz$dzone w j#zyku obcym, sk!ada si# wraz z ich t!umaczeniem na j#zyk polski
sporz$dzonym lub po&wiadczonym przez t!umacza przysi#g!ego lub przez konsula, chyba %e
umowa mi#dzynarodowa stanowi inaczej.

Art. 12.
1. Dane cudzoziemca, ma!oletniego, wnioskodawcy, osoby lub wst#pnych wymagane na
podstawie art. 19 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 pkt 1, art. 32 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 pkt 1, art. 39
ust. 1 pkt 1, art. 46 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 1 oraz art. 54 ust. 1 obejmuj$:
1) imi# (imiona) i nazwisko;
2) nazwisko rodowe;

2)
Zmiany wymienionej ustawy zosta!y og!oszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 162, poz. 1692, z 2005 r. Nr 94, poz.
788, Nr 169, poz. 1417, Nr 250, poz. 2118 i Nr 264, poz. 2205, z 2006 r. Nr 38, poz. 268, Nr 208, poz. 1536
i Nr 217, poz. 1590 oraz z 2007 r. Nr 120, poz. 818, Nr 121, poz. 831 i Nr 221, poz. 1650.
 5

3) dat# i miejsce urodzenia;

4) imi# i nazwisko ojca;
5) imi# i nazwisko rodowe matki;
6) p!e";
7) obywatelstwo;
8) stan cywilny;
9) nr PESEL, je%eli zosta! nadany.
2. Dane ma!%onka cudzoziemca lub ma!%onka wnioskodawcy wymagane na podstawie art. 19
ust. 1 pkt 7, art. 32 ust. 1 pkt 4, art. 46 ust. 1 pkt 4 obejmuj$:
1) imi# (imiona) i nazwisko;
2) obywatelstwo.

Rozdzia" 2
Nabycie obywatelstwa polskiego z mocy prawa

Art. 13.
1. Ma!oletni nabywa obywatelstwo polskie przez urodzenie, w przypadku gdy:
1) co najmniej jedno z rodziców jest obywatelem polskim;
2) urodzi! si# na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a jego rodzice s$ nieznani, nie
posiadaj$ %adnego obywatelstwa lub ich obywatelstwo jest nieokre&lone.
2. Ma!oletni nie nabywa obywatelstwa polskiego, je%eli jego rodzice, z których jedno jest
obywatelem polskim a drugie obywatelem innego pa'stwa, w o&wiadczeniu z!o%onym
zgodnie przed w!a&ciwym organem w ci$gu trzech miesi#cy od dnia urodzenia si#
ma!oletniego, wybrali dla niego obywatelstwo pa'stwa, którego obywatelem jest jedno
z rodziców, je%eli wed!ug prawa tego pa'stwa ma!oletni nabywa jego obywatelstwo.

Art. 14.
Ma!oletni nabywa obywatelstwo polskie gdy zosta! znaleziony na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, a jego rodzice s$ nieznani, nie posiadaj$ %adnego obywatelstwa,
lub ich obywatelstwo jest nieokre&lone.

Art. 15.
Ma!oletni cudzoziemiec, przysposobiony przez osob# lub osoby posiadaj$ce obywatelstwo
polskie nabywa obywatelstwo polskie, je%eli przysposobienie pe!ne nast$pi!o przed
 6

uko'czeniem przez niego 16 lat. W tym przypadku przyjmuje si#, %e ma!oletni cudzoziemiec
naby! obywatelstwo polskie z dniem urodzenia.

Art. 16.
Do nabycia obywatelstwa polskiego przez repatriacj# stosuje si# przepisy ustawy z dnia 9
listopada 2000 r. o repatriacji (Dz. U. z 2004 r. Nr 53, poz. 532, z 2005 r. Nr 94, poz. 788,
z 2006 r. Nr 249, poz. 1828, z 2007 r. Nr 120, poz. 818 oraz z 2008 r. Nr 70, poz. 416).

Rozdzia" 3
Nadanie obywatelstwa polskiego

Art. 17.
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej mo%e nada" cudzoziemcowi obywatelstwo polskie.

Art. 18.
1. Nadanie obywatelstwa polskiego nast#puje na wniosek cudzoziemca.
2. Nadanie obywatelstwa polskiego ma!oletniemu cudzoziemcowi nast#puje na wniosek jego
przedstawicieli ustawowych.
3. W przypadku braku porozumienia mi#dzy rodzicami ka%de z nich mo%e zwróci" si#
o rozstrzygni#cie do s$du.

Art. 19.
1. Cudzoziemiec sk"ada wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego, który
zawiera:
1) dane cudzoziemca;
2) adres i miejsce zamieszkania lub pobytu;
3) informacje o rodzicach cudzoziemca i dalszych wst#pnych, je%eli posiadali
obywatelstwo polskie;
4) informacje o posiadaniu obywatelstwa polskiego w przesz!o&ci, jego utracie oraz dacie
nabycia obywatelstwa innego pa'stwa;
5) informacje o (ród!ach utrzymania cudzoziemca, jego osi$gni#ciach zawodowych,
dzia!alno&ci politycznej i spo!ecznej;
6) informacj# o znajomo&ci przez cudzoziemca j#zyka polskiego;
7) dane ma!%onka cudzoziemca;
 7

8) informacj#, czy cudzoziemiec ubiega! si# o nabycie obywatelstwa polskiego

w przesz!o&ci;
9) uzasadnienie.
2. Cudzoziemiec sprawuj$cy w!adz# rodzicielsk$ nad ma!oletnim cudzoziemcem umieszcza
dodatkowo we wniosku:
1) dane ma!oletniego;
2) informacj#, czy i przed jakim organem zosta!y z!o%one o&wiadczenia o wyra%eniu
zgody na nabycie obywatelstwa, o których mowa w art. 6 ust. 2 pkt 2 lub art. 7.
3. Wniosek przedstawiciela ustawowego o nadanie obywatelstwa polskiego ma!oletniemu
cudzoziemcowi zawiera dane i informacje okre&lone w ust. 1 pkt 1, 3-6, 8 i 9 oraz ust. 2
pkt 2. We wniosku umieszcza si# równie% imi# i nazwisko, miejsce zamieszkania i adres
przedstawiciela ustawowego.
4. Do wniosku o nadanie obywatelstwa polskiego do!$cza si#:
1) dokumenty potwierdzaj$ce dane i informacje zawarte we wniosku, o których mowa w
ust. 1 pkt 1, 5, 7 lub ust. 2;
2) posiadane dokumenty potwierdzaj$ce informacje, o których mowa w ust. 1 pkt 3 i 4;
3) fotografie osób obj#tych wnioskiem.
5. Wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego sk!ada si# na formularzu, którego wzór
okre&laj$ przepisy wydane na podstawie art. 28 ust. 1.

Art. 20.
1. Wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego sk!ada si#, za po&rednictwem wojewody lub
konsula, osobi&cie lub korespondencyjnie z podpisem urz#dowo po&wiadczonym. Przepis
art. 8 stosuje si# odpowiednio.
2. Je%eli wniosek nie spe!nia wymaga' okre&lonych w art. 19 ust. 1, 2 lub 3, lub nie
do!$czono do niego dokumentów, o których mowa w art. 19 ust. 4, organ przyjmuj$cy
wniosek wzywa wnioskodawc# do usuni#cia braków w terminie 30 dni od dnia otrzymania
wezwania z pouczeniem, %e nieusuni#cie tych braków spowoduje pozostawienie wniosku
bez rozpoznania.
3. Wojewoda i konsul przekazuj$ Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej za po&rednictwem
ministra w!a&ciwego do spraw wewn#trznych wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego
wraz z dokumentami wymaganymi na podstawie art. 19 ust. 4 oraz w!asn$ opini$.
4. Minister w!a&ciwy do spraw wewn#trznych, przed przekazaniem wniosku Prezydentowi
Rzeczypospolitej Polskiej, zwraca si# do Komendanta G!ównego Policji, Szefa Agencji
Bezpiecze'stwa Wewn#trznego, a w razie potrzeby do innych organów, o udzielenie
 8

informacji, które mog$ mie" istotne znaczenie w sprawie o nadanie obywatelstwa

polskiego i sporz$dza opini# dotycz$c$ wniosku.
5. Organy, o których mowa w ust. 4, s$ obowi$zane udzieli" pisemnej informacji w terminie
30 dni. W szczególnie uzasadnionych przypadkach termin ten mo%e by" przed!u%ony do 3
miesi#cy, o czym organ zobowi$zany do udzielenia informacji powiadamia ministra
w!a&ciwego do spraw wewn#trznych.

Art. 21.
1. W przypadku gdy na podstawie dokumentów do!$czonych do wniosku o nadanie
obywatelstwa polskiego wojewoda powe(mie w$tpliwo&", czy cudzoziemiec nie posiada
ju% obywatelstwa polskiego, wszczyna z urz#du post#powanie w sprawie potwierdzenia
posiadania obywatelstwa polskiego.
2. W przypadku gdy na podstawie dokumentów do!$czonych do wniosku konsul, minister
w!a&ciwy do spraw wewn#trznych lub Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej powe(mie
w$tpliwo&" czy cudzoziemiec nie posiada ju% obywatelstwa polskiego, przekazuje wniosek
do wojewody w celu przeprowadzenia post#powania w sprawie potwierdzenia posiadania
obywatelstwa polskiego.
3. W przypadku stwierdzenia w toku post#powania w sprawie potwierdzenia posiadania
obywatelstwa polskiego, %e cudzoziemiec posiada obywatelstwo polskie, wojewoda
wydaje decyzj# o potwierdzeniu posiadania obywatelstwa polskiego, za& wnioskowi
o nadanie obywatelstwa polskiego nie nadaje si# dalszego biegu.

Art. 22.
W przypadku gdy wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego cudzoziemcowi zosta! z!o%ony
w czasie, gdy prowadzone jest wobec tego cudzoziemca post#powanie o uznanie za
obywatela polskiego albo post#powanie o przywrócenie obywatelstwa polskiego,
post#powanie o uznanie za obywatela polskiego albo post#powanie o przywrócenie
obywatelstwa polskiego umarza si#.

Art. 23.
1. Wojewoda, konsul i minister w!a&ciwy do spraw wewn#trznych przekazuj$ wniosek
o nadanie obywatelstwa polskiego bezpo&rednio Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej
 9

w ka%dym przypadku, kiedy Prezydent tak zadecyduje, bez wzgl#du na stadium

post#powania.
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, wojewoda i konsul informuj$ ministra w!a&ciwego
do spraw wewn#trznych o przekazaniu wniosku o nadanie obywatelstwa polskiego
Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 24.
1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej nadaje obywatelstwo polskie lub odmawia jego
nadania, w formie postanowienia.
2. Szef Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej przekazuje ministrowi w!a&ciwemu do spraw
wewn#trznych kopi# postanowienia, o którym mowa w ust. 1.

Art. 25.
Cudzoziemiec nabywa obywatelstwo polskie w dniu wydania przez Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej postanowienia o nadaniu obywatelstwa polskiego.

Art. 26.
1. Szef Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej sporz$dza akty nadania obywatelstwa
polskiego i zawiadomienia o odmowie nadania obywatelstwa polskiego.
2. Akt nadania obywatelstwa polskiego i zawiadomienie o odmowie nadania obywatelstwa
polskiego, o których mowa w ust. 1, zawieraj$:
1) informacj# o tre&ci postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, dat# jego
wydania i numer;
2) dane cudzoziemca, którego akt nadania obywatelstwa polskiego albo zawiadomienie
o odmowie nadania obywatelstwa polskiego dotyczy:
a) imi# (imiona) i nazwisko,
b) dat# i miejsce urodzenia,
c) imi# ojca i imi# matki;
3) oznaczenie organu sporz$dzaj$cego akt nadania obywatelstwa polskiego albo
zawiadomienie o odmowie nadania obywatelstwa polskiego oraz dat# sporz$dzenia
aktu albo zawiadomienia.

Art. 27.
 10

1. Szef Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej przekazuje, w celu dor#czenia

wnioskodawcy, akty nadania obywatelstwa polskiego i zawiadomienia o odmowie
nadania obywatelstwa polskiego:
1) ministrowi w!a&ciwemu do spraw zagranicznych – je%eli akt nadania obywatelstwa
polskiego albo zawiadomienie o odmowie nadania obywatelstwa polskiego dotyczy
cudzoziemca, którego wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego zosta! z!o%ony za
po&rednictwem konsula;
2) wojewodzie, który przyj$! wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego.
2. Minister w!a&ciwy do spraw zagranicznych, za po&rednictwem konsula, który przyj$!
wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego, informuje niezw!ocznie wnioskodawc#
o nadaniu obywatelstwa polskiego albo o odmowie nadania obywatelstwa polskiego.
Informacja mo%e by" przekazana przy pomocy urz$dze' umo%liwiaj$cych odczyt i zapis
znaków pisma na no&niku papierowym lub za po&rednictwem sieci telekomunikacyjnych.
3. Minister w!a&ciwy do spraw zagranicznych, za po&rednictwem konsula, który przyj$!
wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego dor#cza wnioskodawcy akt nadania
obywatelstwa polskiego albo zawiadomienie o odmowie nadania obywatelstwa polskiego.
4. Wojewoda, który przyj$! wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego dor#cza
wnioskodawcy akt nadania obywatelstwa polskiego albo zawiadomienie o odmowie
nadania obywatelstwa polskiego.
5. Do dor#cze', o których mowa w ust. 3 i 4 stosuje si# przepisy Kodeksu post#powania
administracyjnego dotycz$ce dor#cze'.

Art. 28.
1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej okre&li, w drodze rozporz$dzenia, wzór formularza
wniosku o nadanie obywatelstwa polskiego, liczb# i wymogi dotycz$ce fotografii
do!$czanych do wniosku oraz wzory aktu nadania obywatelstwa polskiego
i zawiadomienia o odmowie nadania obywatelstwa polskiego.
2. Wzór formularza wniosku o nadanie obywatelstwa polskiego uwzgl#dnia dane
i informacje, o których mowa w art. 19 ust. 1 - 3.
3. Wzór aktu nadania obywatelstwa polskiego i zawiadomienia o odmowie nadania
obywatelstwa polskiego uwzgl#dnia dane, o których mowa art. 26 ust. 2.

Rozdzia! 4
Uznanie za obywatela polskiego
 11

Art. 29.
1. Na wniosek cudzoziemca za obywatela polskiego uznaje si#:
1) cudzoziemca przebywaj$cego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
co najmniej od 3 lat na podstawie zezwolenia na osiedlenie si#, zezwolenia na pobyt
rezydenta d!ugoterminowego Wspólnot Europejskich lub od 5 lat na podstawie prawa
sta!ego pobytu, który posiada w Rzeczypospolitej Polskiej stabilne i regularne (ród!o
dochodu oraz tytu! prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego, w którym przebywa
w rozumieniu odpowiednio art. 65 ust. 1 pkt 1 i ust. 3 oraz art. 71 ust. 6 ustawy z dnia
13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2006 r. Nr 234, poz. 1694, z 2007 r. Nr
120, poz. 818 i Nr 165, poz. 1170 oraz z 2008 r. Nr 70, poz. 416 i Nr 180, poz. 1112);
2) cudzoziemca przebywaj$cego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na osiedlenie si# lub zezwolenia na
pobyt rezydenta d!ugoterminowego Wspólnot Europejskich lub prawa sta!ego pobytu
który:
a) pozostaje co najmniej od 3 lat w zwi$zku ma!%e'skim zawartym z obywatelem
polskim lub
b) nie posiada %adnego obywatelstwa;
3) cudzoziemca przebywaj$cego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na osiedlenie si#, które uzyska!
w zwi$zku z posiadaniem statusu uchod(cy nadanego w Rzeczypospolitej Polskiej;
4) ma!oletniego cudzoziemca, którego jedno z rodziców jest obywatelem polskim,
przebywaj$cego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na
osiedlenie si#, zezwolenia na pobyt rezydenta d!ugoterminowego Wspólnot
Europejskich lub prawa sta!ego pobytu, a drugie z rodziców nie posiadaj$ce
obywatelstwa polskiego wyrazi!o na to zgod#;
5) ma!oletniego cudzoziemca, którego co najmniej jednemu z rodziców zosta!o
przywrócone obywatelstwo polskie, je%eli ma!oletni przebywa na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na osiedlenie si#, zezwolenia na
pobyt rezydenta d!ugoterminowego Wspólnot Europejskich lub prawa sta!ego pobytu,
a drugie z rodziców nie posiadaj$ce obywatelstwa polskiego wyrazi!o na to zgod#;
6) cudzoziemca przebywaj$cego nieprzerwanie i legalnie na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej co najmniej od 10 lat, który spe!nia !$cznie nast#puj$ce warunki:
a) posiada zezwolenie na osiedlenie si#, zezwolenie na pobyt rezydenta
d!ugoterminowego Wspólnot Europejskich lub prawo sta!ego pobytu,
 12

b) posiada w Rzeczypospolitej Polskiej stabilne i regularne (ród!o dochodu oraz tytu!

prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego, w którym przebywa w rozumieniu
odpowiednio art. 65 ust. 1 pkt 1 i ust. 3 oraz art. 71 ust. 6 ustawy z dnia 13
czerwca 2003 r. o cudzoziemcach.
2. Cudzoziemiec ubiegaj$cy si# o uznanie za obywatela polskiego, z wy!$czeniem
cudzoziemca, o którym mowa w ust. 1 pkt 4 i 5, obowi$zany jest posiada" znajomo&"
j#zyka polskiego potwierdzon$ urz#dowym po&wiadczeniem, o którym mowa w art. 11a
ustawy z dnia 7 pa(dziernika 1999 r. o j#zyku polskim (Dz. U. Nr 90, poz. 999, z pó(n.
zm.3)), &wiadectwem uko'czenia szko!y w Rzeczypospolitej Polskiej lub &wiadectwem
uko'czenia szko!y za granic$ z wyk!adowym j#zykiem polskim.
3. Do ustalenia, czy cudzoziemiec przebywa nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej, stosuje si# odpowiednio art. 64 ust. 4 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r.
o cudzoziemcach.

Art. 30.
Cudzoziemcowi odmawia si# uznania za obywatela polskiego, w przypadku gdy:
1) nie spe!nia %adnego z wymogów, o których mowa w art. 29;
2) nabycie przez niego obywatelstwa polskiego stanowi zagro%enie dla obronno&ci lub
bezpiecze'stwa pa'stwa albo ochrony bezpiecze'stwa i porz$dku publicznego.

Art. 31.
1. Uznanie za obywatela polskiego ma!oletniego cudzoziemca nast#puje na wniosek jego
przedstawicieli ustawowych.
2. W przypadku braku porozumienia mi#dzy rodzicami ka%de z nich mo%e zwróci" si#
o rozstrzygni#cie do s$du.

Art. 32.
1. Cudzoziemiec sk!ada do wojewody wniosek o uznanie za obywatela polskiego, który
zawiera:
1) dane cudzoziemca;
2) adres i miejsce zamieszkania lub pobytu;

3)
Zmiany wymienionej ustawy zosta!y og!oszone w Dz. U. z 2000 r. Nr 29, poz. 358, z 2002 r. Nr 144, poz.
1204, z 2003 r. Nr 73, poz. 661, z 2004 r. Nr 92, poz. 878 oraz z 2005 r. Nr 17, poz. 141, Nr 164, poz. 1365
i Nr 186, poz. 1567.
 13

3) informacje o (ród!ach utrzymania cudzoziemca w Rzeczypospolitej Polskiej,

zajmowanym przez niego lokalu, jego osi$gni#ciach zawodowych, dzia!alno&ci
politycznej i spo!ecznej;
4) dane ma!%onka cudzoziemca;
5) informacj#, czy cudzoziemiec ubiega! si# o nabycie obywatelstwa polskiego
w przesz!o&ci oraz czy posiada! obywatelstwo polskie;
6) uzasadnienie.
2. Cudzoziemiec sprawuj$cy w!adz# rodzicielsk$ nad ma!oletnim cudzoziemcem umieszcza
dodatkowo we wniosku:
1) dane ma!oletniego;
2) informacj#, czy i przed jakim organem zosta!y z!o%one o&wiadczenia o wyra%eniu
zgody na nabycie obywatelstwa, o których mowa w art. 6 ust. 2 pkt 2 lub art. 7.
3. Wniosek przedstawiciela ustawowego o uznanie za obywatela polskiego ma!oletniego
cudzoziemca zawiera dane i informacje okre&lone w ust. 1 pkt 1, 3, 5 i 6 oraz ust. 2 pkt 2.
We wniosku umieszcza si# równie% imi# i nazwisko, miejsce zamieszkania i adres
przedstawiciela ustawowego.
4. Do wniosku o uznanie za obywatela polskiego do!$cza si#:
1) dokumenty potwierdzaj$ce dane i informacje zawarte we wniosku, o których mowa
w ust. 1 pkt 1, 3 i 4 lub ust. 2;
2) posiadane dokumenty potwierdzaj$ce informacje, o których mowa w ust. 1 pkt 5;
3) urz#dowe po&wiadczenie, o którym mowa w art. 11a ustawy z dnia 7 pa(dziernika
1999 r. o j#zyku polskim, &wiadectwo uko'czenia szko!y w Rzeczypospolitej Polskiej
lub &wiadectwo uko'czenia szko!y za granic$ z wyk!adowym j#zykiem polskim,
w przypadku gdy jest wymagane;
4) fotografie osób obj#tych wnioskiem.
5. Wniosek o uznanie za obywatela polskiego sk!ada si# na formularzu, którego wzór
okre&laj$ przepisy wydane na podstawie art. 35 ust. 1.

Art. 33.
1. W przypadku gdy wniosek o uznanie cudzoziemca za obywatela polskiego zosta! z!o%ony
w czasie, gdy wobec tego cudzoziemca prowadzone jest post#powanie o nadanie
obywatelstwa polskiego, post#powanie w sprawie o uznanie za obywatela polskiego
umarza si#.
 14

2. W przypadku gdy wniosek o uznanie cudzoziemca za obywatela polskiego zosta! z!o%ony

w czasie, gdy wobec tego cudzoziemca prowadzone jest post#powanie o przywrócenie
obywatelstwa polskiego, post#powanie o uznanie za obywatela polskiego zawiesza si# do
czasu zako'czenia post#powania o przywrócenie obywatelstwa polskiego.

Art. 34.
1. Decyzj# w sprawie uznania cudzoziemca za obywatela polskiego wydaje wojewoda
w!a&ciwy ze wzgl#du na miejsce zamieszkania osoby, której post#powanie dotyczy.
2. Wojewoda przed wydaniem decyzji, o której mowa w ust. 1, zwraca si# do komendanta
wojewódzkiego Policji, dyrektora delegatury Agencji Bezpiecze'stwa Wewn#trznego,
a w razie potrzeby do innych organów, o udzielenie informacji, czy nabycie przez
cudzoziemca obywatelstwa polskiego nie stanowi zagro%enia dla obronno&ci lub
bezpiecze'stwa pa'stwa albo ochrony bezpiecze'stwa i porz$dku publicznego.
3. Do udzielania informacji, o których mowa w ust. 2, stosuje si# art. 20 ust. 5, z tym %e
o przed!u%eniu terminu organ zobowi$zany do udzielenia informacji powiadamia
wojewod#.

Art. 35.
1. Minister w!a&ciwy do spraw wewn#trznych okre&li, w drodze rozporz$dzenia, wzór
formularza wniosku o uznanie za obywatela polskiego oraz liczb# i wymogi dotycz$ce
fotografii do!$czanych do wniosku.
2. Wzór formularza wniosku o uznanie za obywatela polskiego uwzgl#dnia dane i informacje,
o których mowa w art. 32 ust. 1 - 3.

Rozdzia! 5
Przywrócenie obywatelstwa polskiego

Art. 36.
1. Cudzoziemcowi, który utraci! obywatelstwo polskie przed dniem 1 stycznia 1999 r. na
podstawie:
 15

1) art. 11 i 13 ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Pa'stwa Polskiego (Dz.

U. Nr 7, poz. 44, z 1932 r. Nr 109, poz. 896, z 1934 r. Nr 110, poz. 976, z 1938 r. Nr
81, poz. 548 oraz z 1946 r. Nr 15, poz. 106);
2) art. 11 lub 12 ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. Nr 4
poz. 25);
3) art. 13, 14 lub 15 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U.
z 2000 r. Nr 28, poz. 353, z 2001 r. Nr 42, poz. 475, z 2003 r. Nr 128, poz. 1175,
z 2005 r. Nr 94, poz. 788, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 144, poz. 1043 oraz z
2007 r. Nr 120, poz. 818), w brzmieniu obowi$zuj$cym w dniu utraty obywatelstwa;
- przywraca si# obywatelstwo polskie, na jego wniosek o przywrócenie obywatelstwa
polskiego.
2. Nie przywraca si# obywatelstwa polskiego cudzoziemcowi, który:
1) dobrowolnie wst$pi! w okresie od 1 wrze&nia 1939 r. do 8 maja 1945 r. do s!u%by
w wojskach pa'stw nie b#d$cych pa'stwami sprzymierzonymi;
2) przyj$! w okresie od 1 wrze&nia 1939 r. do 8 maja 1945 r. urz$d publiczny w s!u%bie
pa'stwa nie b#d$cego pa'stwem sprzymierzonym;
3) dzia!a! na szkod# interesów Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Nie przywraca si# obywatelstwa polskiego cudzoziemcowi, je%eli stanowi to zagro%enie dla
obronno&ci lub bezpiecze'stwa pa'stwa albo ochrony bezpiecze'stwa i porz$dku
publicznego.

Art. 37.
1. Uznaje si# za niewa%ne i tym samym nie wywo!uj$ce skutków prawnych od chwili ich
wydania:
1) uchwa!# Rady Ministrów z dnia 26 wrze&nia 1946 r. o pozbawieniu obywatelstwa
polskiego genera!a W!adys!awa Andersa;
2) uchwa!# Rady Ministrów z dnia 26 wrze&nia 1946 r. o pozbawieniu obywatelstwa
polskiego genera!ów i oficerów wst#puj$cych do Polskiego Korpusu Przysposobienia
i Rozmieszczenia.
2. W razie uzasadnionych w$tpliwo&ci co do posiadania obywatelstwa polskiego przez osob#,
której dotyczy!a uchwa!a, o której mowa w ust. 1 pkt 1 albo 2, lub przez zst#pnego takiej
osoby, organ uprawniony do wydania dowodu osobistego lub paszportu wyst#puje do
w!a&ciwego wojewody w celu przeprowadzenia post#powania w sprawie potwierdzenia
posiadania obywatelstwa polskiego. Decyzj# w sprawie potwierdzenia posiadania
obywatelstwa polskiego wojewoda wydaje w terminie 30 dni.
 16

Art. 38.
1. Obywatelstwo polskie przywraca minister w!a&ciwy do spraw wewn#trznych w drodze
decyzji.
2. Nabycie obywatelstwa polskiego nast#puje w dniu wydania decyzji o przywróceniu
obywatelstwa polskiego.
3. W sprawach o przywrócenie obywatelstwa polskiego stosuje si# odpowiednio art. 21 ust. 2
i 3.

Art. 39.
1. Cudzoziemiec, o którym mowa w art. 36 ust. 1, sk!ada wniosek o przywrócenie
obywatelstwa polskiego, który zawiera:
1) dane cudzoziemca;
2) adres i miejsce zamieszkania lub pobytu;
3) o&wiadczenie o posiadaniu w przesz!o&ci obywatelstwa polskiego oraz informacje
o okoliczno&ciach jego utraty;
4) adres ostatniego miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przed
utrat$ obywatelstwa polskiego.
2. Do wniosku o przywrócenie obywatelstwa polskiego do!$cza si#:
1) dokumenty potwierdzaj$ce to%samo&" i obywatelstwo;
2) dokumenty potwierdzaj$ce zmian# imienia i nazwiska, je%eli takie nast$pi!y;
3) posiadane dokumenty potwierdzaj$ce utrat# obywatelstwa polskiego;
4) fotografi# osoby obj#tej wnioskiem.
3. Wniosek o przywrócenie obywatelstwa polskiego sk!ada si# na formularzu, którego wzór
okre&laj$ przepisy wydane na podstawie art. 43 ust. 1.

Art. 40.
1. W przypadku gdy wniosek o przywrócenie obywatelstwa polskiego zosta! z!o%ony
w czasie, gdy wobec cudzoziemca obj#tego wnioskiem prowadzone jest post#powanie
o nadanie obywatelstwa polskiego, post#powanie o przywrócenie obywatelstwa polskiego
umarza si#.
2. W przypadku gdy wniosek o przywrócenie obywatelstwa polskiego zosta! z!o%ony
w czasie, gdy wobec cudzoziemca obj#tego wnioskiem prowadzone jest post#powanie
o uznanie za obywatela polskiego, post#powanie o uznanie za obywatela polskiego
zawiesza si# do czasu zako'czenia post#powania o przywrócenie obywatelstwa polskiego.
 17

Art. 41.
1. Wniosek o przywrócenie obywatelstwa polskiego sk!ada si# do ministra w!a&ciwego do
spraw wewn#trznych. Cudzoziemiec zamieszkuj$cy poza terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej sk!ada wniosek o przywrócenie obywatelstwa polskiego za po&rednictwem
konsula w!a&ciwego dla jego miejsca zamieszkania.
2. Konsul przekazuje niezw!ocznie ministrowi w!a&ciwemu do spraw wewn#trznych wniosek
o przywrócenie obywatelstwa polskiego wraz z dokumentami wymaganymi na podstawie
art. 39 ust. 2 oraz posiadane informacje i dokumenty istotne w sprawie.

Art. 42.
1. Przed wydaniem decyzji, o której mowa w art. 38 ust. 1, minister w!a&ciwy do spraw
wewn#trznych zwraca si# do Komendanta G!ównego Policji, Szefa Agencji
Bezpiecze'stwa Wewn#trznego, a w razie potrzeby do innych organów, o udzielenie
pisemnej informacji, czy przywrócenie obywatelstwa polskiego nie stanowi zagro%enia
dla obronno&ci lub bezpiecze'stwa pa'stwa albo ochrony bezpiecze'stwa i porz$dku
publicznego oraz czy cudzoziemiec, który z!o%y! wniosek o przywrócenie obywatelstwa
polskiego nie dzia!a! na szkod# interesów Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Do udzielenia informacji, o których mowa w ust. 1 stosuje si# art. 20 ust. 5.

Art. 43.
1. Minister w!a&ciwy do spraw wewn#trznych w porozumieniu z ministrem w!a&ciwym do
spraw zagranicznych okre&li, w drodze rozporz$dzenia, wzór formularza wniosku
o przywrócenie obywatelstwa polskiego oraz liczb# i wymogi dotycz$ce fotografii
do!$czanych do wniosku.
2. Wzór formularza wniosku uwzgl#dnia dane i informacje, o których mowa w art. 39 ust. 1.

Rozdzia! 6
Utrata obywatelstwa polskiego

Art. 44.
Obywatel polski, który zrzeka si# obywatelstwa polskiego, traci obywatelstwo polskie po
uzyskaniu zgody Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na zrzeczenie si# obywatelstwa
polskiego.
 18

Art. 45.
1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej mo%e wyrazi" obywatelowi polskiemu, na jego
wniosek, zgod# na zrzeczenie si# obywatelstwa polskiego.
2. Wyra%enie zgody na zrzeczenie si# obywatelstwa polskiego przez ma!oletniego
pozostaj$cego pod wy!$czn$ w!adz$ rodzicielsk$ osoby lub osób nieposiadaj$cych
obywatelstwa polskiego nast#puje na wniosek jego przedstawicieli ustawowych.
3. W przypadku braku porozumienia mi#dzy rodzicami ka%de z nich mo%e zwróci" si#
o rozstrzygni#cie do s$du.

Art. 46.
1. Obywatel polski sk!ada wniosek o wyra%enie zgody na zrzeczenie si# obywatelstwa
polskiego, który zawiera:
1) o&wiadczenie wnioskodawcy o zrzeczeniu si# obywatelstwa polskiego;
2) dane wnioskodawcy;
3) adres i miejsce zamieszkania lub pobytu;
4) dane ma!%onka wnioskodawcy;
5) informacj# o ostatnim miejscu zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
je%eli zamieszkuje poza tym terytorium.
2. Obywatel polski sprawuj$cy w!adz# rodzicielsk$ nad ma!oletnim umieszcza dodatkowo we
wniosku:
1) dane ma!oletniego;
2) informacj#, czy i przed jakim organem zosta!o z!o%one o&wiadczenia o wyra%eniu
zgody na utrat# obywatelstwa polskiego, o których mowa w art. 6 ust. 2 pkt 2 lub art.
7.
3. Wniosek przedstawiciela ustawowego o wyra%enie zgody na zrzeczenie si# obywatelstwa
polskiego przez ma!oletniego zawiera dane i informacje okre&lone w ust. 1 pkt 1, 2 i 5
oraz ust. 2 pkt 2. We wniosku umieszcza si# równie% imi# i nazwisko, miejsce
zamieszkania i adres przedstawiciela ustawowego.
4. Do wniosku do!$cza si#:
1) dokumenty potwierdzaj$ce dane i informacje zawarte we wniosku, o których mowa
w ust. 1 pkt 2 i 4 lub ust. 2;
2) posiadane dokumenty potwierdzaj$ce, %e wnioskodawca jest obywatelem polskim;
3) dokument potwierdzaj$cy posiadanie obywatelstwa innego pa'stwa lub przyrzeczenie
jego nadania;
4) fotografie osób obj#tych wnioskiem.
 19

5. Wniosek o wyra%enie zgody na zrzeczenie si# obywatelstwa polskiego sk!ada si# na

formularzu, którego wzór okre&laj$ przepisy wydane na podstawie art. 52 ust. 1.

Art. 47.
1. Wniosek o wyra%enie zgody na zrzeczenie si# obywatelstwa polskiego sk!ada si# osobi&cie
lub korespondencyjnie z podpisem urz#dowo po&wiadczonym, za po&rednictwem
wojewody lub konsula. Przepis art. 8 stosuje si# odpowiednio.
2. Je%eli wniosek nie spe!nia wymaga' okre&lonych w art. 46 ust. 1, 2 lub 3, lub nie
do!$czono do niego dokumentów, o których mowa w art. 46 ust. 4, organ przyjmuj$cy
wniosek wzywa wnioskodawc# do usuni#cia braków w terminie 30 dni od dnia otrzymania
wezwania z pouczeniem, %e nieusuni#cie tych braków spowoduje pozostawienie wniosku
bez rozpoznania.
3. Wojewoda i konsul przekazuj$ niezw!ocznie Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej za
po&rednictwem ministra w!a&ciwego do spraw wewn#trznych wniosek o wyra%enie zgody
na zrzeczenie si# obywatelstwa polskiego wraz z dokumentami wymaganymi na podstawie
art. 46 ust. 4.
4. Minister w!a&ciwy do spraw wewn#trznych, przed przekazaniem wniosku Prezydentowi
Rzeczypospolitej Polskiej, zwraca si# do Komendanta G!ównego Policji, Szefa Agencji
Bezpiecze'stwa Wewn#trznego, a w razie potrzeby do innych organów, o udzielenie
pisemnej informacji, które mog$ mie" istotne znaczenie w sprawie o wyra%enie zgody na
zrzeczenie si# obywatelstwa polskiego i sporz$dza opini# dotycz$c$ wniosku.
5. Do udzielania informacji, o których mowa w ust. 4, stosuje si# art. 20 ust. 5.

Art. 48.
1. Wojewoda, konsul i minister w!a&ciwy do spraw wewn#trznych przekazuj$ wniosek
o wyra%enie zgody na zrzeczenie si# obywatelstwa polskiego bezpo&rednio Prezydentowi
Rzeczypospolitej Polskiej w ka%dym przypadku, kiedy Prezydent tak zadecyduje, bez
wzgl#du na stadium post#powania.
2. W przypadku, którym mowa w ust. 1, wojewoda i konsul informuj$ ministra w!a&ciwego
do spraw wewn#trznych o przekazaniu wniosku o wyra%enie zgody na zrzeczenie si#
obywatelstwa polskiego Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 49.
1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej wyra%a zgod# na zrzeczenie si# obywatelstwa
polskiego lub odmawia jej wyra%enia w formie postanowienia.
 20

2. Utrata obywatelstwa polskiego nast#puje po up!ywie 30 dni od dnia wydania

postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Utrata obywatelstwa polskiego mo%e nast$pi" w terminie krótszym, ni% okre&lony w ust. 2,
wskazanym w postanowieniu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
4. Szef Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej przekazuje ministrowi w!a&ciwemu do spraw
wewn#trznych kopi# postanowienia, o którym mowa w ust. 1.

Art. 50.
1. Szef Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej sporz$dza zawiadomienia o tre&ci
postanowienia w sprawach o wyra%enie zgody na zrzeczenie si# obywatelstwa polskiego.
2. Zawiadomienie, o którym mowa w ust. 1, zawiera:
1) informacj# o tre&ci postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, dat# jego
wydania i numer;
2) dane osoby, której zawiadomienie dotyczy:
a) imi# (imiona) i nazwisko,
b) dat# i miejsce urodzenia,
c) imi# ojca i imi# matki;
3) oznaczenie organu sporz$dzaj$cego zawiadomienie oraz dat# jego sporz$dzenia.

Art. 51.
Do dor#czenia zawiadomie' o tre&ci postanowie' w sprawach o wyra%enie zgody na
zrzeczenie si# obywatelstwa polskiego stosuje si# art. 27.

Art. 52.
1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej okre&li, w drodze rozporz$dzenia, wzór formularza
wniosku o wyra%enie zgody na zrzeczenie si# obywatelstwa polskiego, liczb# i wymogi
dotycz$ce fotografii do!$czanych do wniosku oraz wzór zawiadomienia o tre&ci
postanowienia w sprawie wyra%enia zgody na zrzeczenie si# obywatelstwa polskiego.
2. Wzór formularza wniosku o wyra%enie zgody na zrzeczenie si# obywatelstwa polskiego
uwzgl#dnia dane i informacje, o których mowa w art. 46 ust. 1 - 3.
3. Wzór zawiadomienia o tre&ci postanowienia w sprawie o wyra%enie zgody na zrzeczenie
si# obywatelstwa polskiego uwzgl#dnia dane i informacje, o których mowa w art. 50 ust. 2.

Rozdzia! 7
Potwierdzenie posiadania lub utraty obywatelstwa polskiego
 21

Art. 53.
1. Ka%dy mo%e wyst$pi" o potwierdzenie, i% posiada lub utraci! obywatelstwo polskie.
2. Post#powanie w sprawie, o której mowa w ust. 1, mo%e by" wszcz#te tak%e z urz#du.
3. Decyzj# w sprawie posiadania obywatelstwa polskiego lub jego utraty wydaje wojewoda
w!a&ciwy ze wzgl#du na miejsce zamieszkania lub ostatnie miejsce zamieszkania na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osoby, której post#powanie dotyczy, a w przypadku
braku tej podstawy - wojewoda mazowiecki.

Art. 54.
1. Wniosek o potwierdzenie posiadania lub utraty obywatelstwa polskiego zawiera dane
osoby, której potwierdzenie dotyczy i jej wst#pnych do drugiego stopnia oraz informacje
o istotnych okoliczno&ciach niezb#dnych do ustalenia stanu faktycznego i prawnego.
2. Osoba wyst#puj$ca z wnioskiem o potwierdzenie posiadania lub utraty obywatelstwa
polskiego jest obowi$zana do!$czy" dokumenty potwierdzaj$ce dane i informacje zawarte
we wniosku, chyba %e uzyskanie tych dokumentów napotyka trudne do przezwyci#%enia
przeszkody.

Art. 55.
1. Wniosek o potwierdzenie posiadania lub utraty obywatelstwa polskiego sk!ada si# do
wojewody. Osoba zamieszkuj$ca poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej mo%e z!o%y"
wniosek o potwierdzenie posiadania lub utraty obywatelstwa polskiego za po&rednictwem
konsula w!a&ciwego ze wzgl#du na miejsce jej zamieszkania.
2. Konsul niezw!ocznie przekazuje wojewodzie wniosek wraz z za!$czonymi dokumentami
oraz posiadane dokumenty i informacje o osobie, której post#powanie dotyczy.

Art. 56.
Minister w!a&ciwy do spraw wewn#trznych w porozumieniu z ministrem w!a&ciwym do
spraw zagranicznych okre&li, w drodze rozporz$dzenia, wzór formularza wniosku
o potwierdzenie posiadania lub utraty obywatelstwa polskiego, uwzgl#dniaj$c dane osoby
której potwierdzenie dotyczy i jej wst#pnych do drugiego stopnia oraz informacje o istotnych
okoliczno&ciach niezb#dnych do ustalenia rzeczywistego stanu faktycznego i prawnego.

Rozdzia! 8
Rejestry
 22

Art. 57.
1. Minister w!a&ciwy do spraw wewn#trznych tworzy i prowadzi w systemie
teleinformatycznym centralny rejestr danych o nabyciu i utracie obywatelstwa polskiego,
zwany dalej " rejestrem centralnym".
2. Rejestr centralny obejmuje dane z rejestrów prowadzonych w sprawach:
1) nadania obywatelstwa polskiego;
2) uznania za obywatela polskiego;
3) przywrócenia obywatelstwa polskiego;
4) wyra%enia zgody na zrzeczenie si# obywatelstwa polskiego;
5) wyboru dla ma!oletniego obywatelstwa innego pa'stwa.
3. Rejestr centralny obejmuje równie% dane zawarte w dokumentach, o których mowa w art.
24 ust. 2 i art. 49 ust. 4.

Art. 58.
1. Rejestry, o których mowa w art. 57 ust. 2 pkt 1 i 4, prowadzi minister w!a&ciwy do spraw
wewn#trznych, wojewoda i konsul, ka%dy w zakresie swojej w!a&ciwo&ci.
2. Rejestr, o którym mowa w art. 57 ust. 2 pkt 2 prowadzi minister w!a&ciwy do spraw
wewn#trznych i wojewoda, ka%dy w zakresie swojej w!a&ciwo&ci.
3. Rejestr, o którym mowa w art. 57 ust. 2 pkt 3, prowadzi minister w!a&ciwy do spraw
wewn#trznych i konsul, ka%dy w zakresie swojej w!a&ciwo&ci.
4. Rejestr, o którym mowa w art. 57 ust. 2 pkt 5, prowadzi wojewoda i konsul.
5. Wojewoda i konsul przekazuj$ do rejestru centralnego dane zawarte w prowadzonych
przez siebie rejestrach niezw!ocznie po ich umieszczeniu we w!a&ciwym rejestrze.

Art. 59.
W rejestrach, o których mowa w art. 57 ust. 2 gromadzi si# i przechowuje:
1) informacje o wnioskach i wydanych rozstrzygni#ciach w sprawach nadania obywatelstwa
polskiego, uznania za obywatela polskiego, przywrócenia obywatelstwa polskiego
i wyra%enia zgody na zrzeczenia si# obywatelstwa polskiego oraz o z!o%onych
o&wiadczeniach o wyborze dla ma!oletniego obywatelstwa innego pa'stwa;
2) dane dotycz$ce osób, które naby!y lub utraci!y obywatelstwo polskie, okre&laj$ce:
a) imi# (imiona) i nazwisko,
 23

b) nazwisko rodowe,
c) dat# i miejsce urodzenia,
d) imi# i nazwisko ojca,
e) imi# i nazwisko rodowe matki,
f) dat# nabycia lub utraty obywatelstwa polskiego,
g) p!e".

Art. 60.
1. Dane lub informacje przechowywane w rejestrze centralnym i rejestrach, o których mowa
w art. 57 ust. 2, podlegaj$ ochronie na podstawie odr#bnych przepisów, o ile ustawa nie
stanowi inaczej.
2. Dane lub informacje przechowywane w rejestrach udost#pnia si#:
1) organom administracji pa'stwowej,
2) Policji,
3) Stra%y Granicznej,
4) Agencji Bezpiecze'stwa Wewn#trznego
5) Agencji Wywiadu,
6) s$dom,
7) prokuraturze,
8) Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej,
- w zakresie niezb#dnym do realizacji ich ustawowych zada'.
3. Dane lub informacje przechowywane w rejestrze centralnym i rejestrach, o których mowa
w art. 57 ust. 2, s$ udost#pniane na pisemny wniosek podmiotu, o którym mowa w ust. 2.
4. Dane lub informacje przechowywane w rejestrze centralnym i rejestrach, o których mowa
w art. 57 ust. 2, mo%na udost#pnia", bez konieczno&ci sk!adania pisemnego wniosku,
o którym mowa w ust. 3, za pomoc$ urz$dze' do teletransmisji danych, podmiotom,
o których mowa w ust. 2, które spe!niaj$ !$cznie warunki:
1) posiadaj$ urz$dzenia umo%liwiaj$ce odnotowanie w rejestrze, kto, kiedy i w jakim celu
oraz jakie dane uzyska!;
2) posiadaj$ zabezpieczenia techniczne i organizacyjne uniemo%liwiaj$ce wykorzystanie
danych niezgodnie z celem ich uzyskania.
5. Dane lub informacje zawarte w rejestrze centralnym i rejestrach, o których mowa w art. 57
ust. 2, mog$ by" udost#pniane organom lub instytucjom innych pa'stw, gdy zezwala na to
umowa mi#dzynarodowa, któr$ Rzeczpospolita Polska jest zwi$zana.
 24

Rozdzia" 9
Zmiany w przepisach obowi#zuj#cych
oraz przepisy przej$ciowe i ko%cowe

Art. 61.
W ustawie z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludno&ci i dowodach osobistych (Dz. U.
z 2006 r. Nr 139, poz. 993, Nr 144, poz. 1043, z 2007 r. Nr 21, poz. 125 oraz z 2008 r. Nr 70,
poz. 416, Nr 171, poz. 1056 i Nr 195, poz. 1198) w art. 14 ust. 4 otrzymuje brzmienie:
"4. Zg!oszenia zmian w obywatelstwie dokonuje w!a&ciwy wojewoda i minister w!a&ciwy do
spraw wewn#trznych. Dane o nabyciu lub utracie obywatelstwa polskiego wojewoda lub
minister w!a&ciwy do spraw wewn#trznych przekazuje niezw!ocznie do organu gminy
w!a&ciwego ze wzgl#du na miejsce pobytu sta!ego osoby, której zmiana dotyczy.".

Art. 62.
W ustawie z dnia 13 lutego 1984 r. o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U.
z 2002 r. Nr 215, poz. 1823, z 2004 r. Nr 173, poz. 1808 oraz z 2007 r. Nr 180, poz. 1280 i Nr
181, poz. 1287) w art. 25:
1) pkt 1 otrzymuje brzmienie:
"1) sporz$dza protokó! z przyj#cia o&wiadczenia o wyra%eniu zgody, o której mowa w art.
6 ust. 2 pkt 2 i art. 7 ustawy z dnia ... o obywatelstwie polskim (Dz. U. Nr …, poz. …),
oraz o&wiadczenia o wyborze dla ma!oletniego obywatelstwa innego pa'stwa, o którym
mowa w art. 13 ust. 2 tej ustawy;";
2) pkt 3 otrzymuje brzmienie:
"3) przyjmuje od osób zamieszka!ych w okr#gu konsularnym wnioski o:
a) nadanie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej obywatelstwa polskiego,
b) przywrócenie obywatelstwa polskiego,
c) wyra%enie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zgody na zrzeczenie si#
obywatelstwa polskiego.".

Art. 63.
 25

Post#powania wszcz#te na podstawie przepisów ustawy, o której mowa w art. 66,

i niezako'czone przed dniem wej&cia w %ycie niniejszej ustawy tocz$ si# wed!ug przepisów
dotychczasowych.

Art. 64.
Centralny rejestr danych o nabyciu i utracie obywatelstwa polskiego prowadzony na
podstawie art. 18e ust. 1 ustawy, o której mowa w art. 66, staje si# centralnym rejestrem
danych o nabyciu i utracie obywatelstwa polskiego prowadzonym na podstawie art. 57 ust. 1
niniejszej ustawy.

Art. 65.
W razie z!o%enia wniosku o przywrócenie obywatelstwa polskiego przez osob#, wobec której
prowadzone jest post#powanie o nadanie obywatelstwa polskiego lub post#powanie o uznanie
za obywatela polskiego na podstawie przepisów ustawy, o której mowa w art. 66,
post#powanie o przywrócenie obywatelstwa polskiego umarza si#.

Art. 66.
Traci moc ustawa z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. z 2000 r. Nr 28,
poz. 353, z 2001 r. Nr 42, poz. 475, z 2003 r. Nr 128, poz. 1175, z 2005 r. Nr 94, poz. 788,
z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 144, poz. 1043 oraz z 2007 r. Nr 120, poz. 818).

Art. 67.
Ustawa wchodzi w %ycie po up!ywie 6 miesi#cy od dnia og!oszenia.
 UZASADNIENIE

Potrzeba przyj#cia nowej regulacji dotycz$cej obywatelstwa polskiego nie powinna

budzi" w$tpliwo&ci, bior$c pod uwag#, i% obowi$zuj$ca ustawa z dnia 15 lutego
o obywatelstwie polskim (Dz. U. z 2000 r. Nr 28, poz. 353, z pó(n. zm.) uchwalona zosta!a
ponad 45 lat temu w odmiennych warunkach ustrojowych i mimo, i% by!a kilkakrotnie
nowelizowana w ostatnich latach, nie odpowiada aktualnym standardom. Obowi$zuj$ca
ustawa o obywatelstwie nie dopuszcza równie% mo%liwo&ci przywrócenia obywatelstwa
polskiego, co postuluj$ &rodowiska polonijne od 1990 r.
W roku 1999 Rz$d wyst$pi! z inicjatyw$ legislacyjn$ przedstawiaj$c nowy projekt
ustawy o obywatelstwie polskim. Jednak, mimo, i% w dniu 29 czerwca 2000 r. ustawa zosta!a
uchwalona przez Sejm, a nast#pnie rozpatrzona przez Senat – procedura legislacyjna nie
zosta!a zako'czona i ostatecznie ustawa nie wesz!a w %ycie. Koniecznym w tej sytuacji sta!o
si# opracowanie kolejnego projektu ustawy o obywatelstwie polskim, uwzgl#dniaj$cego
zarówno zmiany ustrojowe pa'stwa wyra%one w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, jak
i rozwój podstawowych zasad prawnych dotycz$cych obywatelstwa, w szczególno&ci zasad
zawartych w Europejskiej Konwencji o Obywatelstwie przyj#tej przez Rad# Europy w 1997 r.
Przyst$pienie Polski, z dniem 1 maja 2004 r., do Unii Europejskiej w znikomym
tylko stopniu ma wp!yw na regulacj# problematyki obywatelstwa polskiego – prawo
wspólnotowe nie reguluje, bowiem kwestii obywatelstwa. Pa'stwa cz!onkowskie posiadaj$
pe!n$ autonomi# w sprawach okre&lania zasad nabycia i utraty obywatelstwa krajowego.
Deklaracja w sprawie obywatelstwa pa'stwa cz!onkowskiego do!$czona do Traktatu
z Maastricht wyja&nia!a, %e kwestia posiadania przez dan$ osob# obywatelstwa pa'stwa
cz!onkowskiego rozstrzygana jest wy!$cznie w oparciu o prawo krajowe tego pa'stwa.
Prawo mi#dzynarodowe jedynie w ograniczonym stopniu reguluje problematyk#
obywatelstwa. Polska, po wypowiedzeniu zawartych z by!ymi pa'stwami socjalistycznymi
dwustronnych umów w sprawie uregulowania podwójnego obywatelstwa, zwi$zana jest
obecnie tylko Konwencj$ w sprawie pewnych zagadnie' dotycz$cych kolizji ustaw
o obywatelstwie oraz protoko!em dotycz$cym przypadku bezpa'stwowo&ci podpisan$
w Hadze dnia 12 kwietnia 1930 r. (Dz. U. z 1937 r. Nr 47, poz. 361 i Nr 77, poz. 568) oraz
Konwencj$ o obywatelstwie kobiet zam#%nych otwart$ do podpisu w Nowym Jorku dnia 20
lutego 1957 r. (Dz. U. z 1959 r. Nr 56, poz. 334). W 1999 r. Polska podpisa!a równie%
Europejsk$ Konwencj# o Obywatelstwie Rady Europy, przygotowan$ przy znacz$cym
udziale przedstawicieli w!adz polskich, która jest pierwsz$ umow$ mi#dzynarodow$
ca!o&ciowo reguluj$c$ problematyk# obywatelstwa. Jej ratyfikowanie przez Polsk# zasadne
 - 27 -

b#dzie po uchwaleniu nowej ustawy o obywatelstwie polskim (obecnie wymaga!oby

zg!oszenia licznych zastrze%e'), gdy% konwencja nak!ada na pa'stwa strony obowi$zek
wprowadzenia u!atwie' w nabywaniu obywatelstwa dla pewnych kategorii cudzoziemców.

Przedstawiony projekt zawiera zasady ogólne oraz reguluje tryb i warunki

nabywania, utraty i potwierdzania posiadania lub utraty obywatelstwa polskiego, w!a&ciwo&"
organów w tych sprawach oraz prowadzenie rejestrów. Jest on zgodny zarówno z normami
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej dotycz$cymi obywatelstwa (art. 34 i art. 137), jak
i zasadami wyra%onymi w Europejskiej Konwencji o Obywatelstwie.
Przedmiotowa regulacja wprowadza dwie zasady ogólne dotycz$ce obywatelstwa
polskiego, to jest: zasad# ci$g!o&ci obywatelstwa wyra%on$ w art. 2 projektu, oraz zasad#
wy!$czno&ci obywatelstwa polskiego wyra%on$ w art. 3 projektu. Rozwija równie% zasady
wyra%one w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w art. 34, który stanowi, %e
"Obywatelstwo polskie nabywa si# przez urodzenie z rodziców b#d$cych obywatelami
polskimi. Inne przypadki nabycia obywatelstwa polskiego okre&la ustawa" (ust. 1) oraz, %e
"obywatel polski nie mo%e utraci" obywatelstwa polskiego, chyba, %e sam si# go zrzeknie"
(ust. 2).
Wyra%ona w art. 2 projektu zasada ci$g!o&ci obywatelstwa polskiego gwarantuje
trwa!o&" obywatelstwa w czasie, pocz$wszy od momentu jego nabycia, zgodnie
z obowi$zuj$cymi w tym czasie przepisami, niezale%nie od zmian, jakim podlega
ustawodawstwo dotycz$ce obywatelstwa. Oznacza to, i% osoby, które naby!y obywatelstwo
polskie na podstawie dawnych przepisów, nast#pnie uchylonych lub zmienionych, je&li
obywatelstwa polskiego nie utraci!y, zachowuj$ je zgodnie z przepisami obowi$zuj$cymi
w dacie jego nabycia. Zasada ta jest równocze&nie dyrektyw$ dla w!a&ciwych organów
administracji publicznej w post#powaniu o potwierdzenie posiadania lub utraty obywatelstwa
polskiego.
Wyra%ona w art. 3 projektu zasada wy!$czno&ci obywatelstwa polskiego wi$%e si#
&ci&le z problemem podwójnego (lub wielokrotnego) obywatelstwa, tworzy bowiem jasn$
dyrektyw# kolizyjn$ w przypadku jego zaistnienia i pozwala na usuwanie jego
niekorzystnych skutków. Projekt ustawy przyjmuje zasad# dopuszczalno&ci wielo&ci
obywatelstw przy utrzymaniu bezwzgl#dnego priorytetu obywatelstwa polskiego. Obywatel
polski mo%e posiada" równocze&nie obywatelstwo polskie i obywatelstwo pa'stwa obcego,
ale nawet wówczas posiada wobec Rzeczypospolitej Polskiej takie same prawa i obowi$zki,
jak osoba posiadaj$ca wy!$cznie obywatelstwo polskie, tj. nie mo%e wobec w!adz polskich
powo!ywa" si# ze skutkiem prawnym na posiadane równocze&nie obywatelstwo obce lub na
 - 28 -

wynikaj$ce z niego prawa i obowi$zki. Konsekwentnie, przy nabyciu obywatelstwa polskiego

rezygnuje si# z wymogu zwolnienia z posiadanego dotychczas obywatelstwa obcego, co
oznacza, mi#dzy innymi, i% Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej nadaj$c obywatelstwo
polskie nie b#dzie uzale%niony od woli organów innych pa'stw.
Projekt nowej ustawy o obywatelstwie polskim opiera si# na podstawowych
zasadach zawartych w Europejskiej Konwencji o Obywatelstwie, w szczególno&ci na zasadzie
wyra%aj$cej prawo ka%dego cz!owieka do obywatelstwa. Realizacja tego prawa nie prowadzi
jednak do stworzenia szerokich mo%liwo&ci nabycia obywatelstwa polskiego, na przyk!ad w
drodze naturalizacji obligatoryjnej, czy te% automatycznego odzyskiwania obywatelstwa
polskiego przez okre&lone kategorie cudzoziemców. Takie rozwi$zania mog!yby powodowa"
negatywne konsekwencje w stosunkach mi#dzynarodowych.

Projekt ustawy, maj$c na uwadze zarówno przepisy Konstytucji Rzeczypospolitej

Polskiej jak i Europejskiej Konwencji o Obywatelstwie oraz dotychczasowe uregulowania
obowi$zuj$ce od wielu lat w prawie polskim, okre&la nast#puj$ce sposoby nabycia
obywatelstwa polskiego (art. 4):
1) z mocy prawa tj. przez urodzenie, znalezienie na terytorium RP, przysposobienie
i repatriacj# (do nabycia przez repatriacj# stosuje si# przepisy ustawy z dnia 9 listopada
2000 r. o repatriacji (Dz. U. z 2004 r. Nr 53, poz.532, z pó(n. zm.),
2) przez nadanie obywatelstwa polskiego,
3) przez uznanie za obywatela polskiego,
4) przez przywrócenie obywatelstwa polskiego.

Podstawow$ form$ nabycia obywatelstwa polskiego pozostaje nabycie przez

urodzenie w oparciu o zasad# prawa krwi (ius sanguinis). Jako uzupe!niaj$ca pozostaje nadal
zasada prawa terytorium (ius soli) skutecznie dotychczas zapobiegaj$ca przypadkom
bezpa'stwowo&ci dzieci urodzonych lub znalezionych w Polsce, których rodzice s$ nieznani,
lub którzy nie posiadaj$ %adnego obywatelstwa. Innym ze sposobów nabycia obywatelstwa
polskiego z mocy prawa jest nabycie przez przysposobienie pe!ne – w rozumieniu Kodeksu
rodzinnego i opieku'czego – ma!oletniego cudzoziemca, który nie uko'czy! 16 lat przez
osob# lub osoby posiadaj$ce obywatelstwo polskie. Przysposobienie pe!ne powodowa!o
b#dzie nabycie obywatelstwa polskiego przez ma!oletniego z dniem jego urodzenia, bez
wzgl#du na dat# przysposobienia, je&li nast$pi przed uko'czeniem 16 roku %ycia przez
przysposobionego. Jest to nowe uregulowanie, zgodne z wymogami Europejskiej Konwencji
o Obywatelstwie. Projekt ustawy pozostawia równie% mo%liwo&" wyboru obywatelstwa
 - 29 -

innego pa'stwa dla ma!oletniego, którego jeden z rodziców jest obywatelem polskim, a drugi
cudzoziemcem (prawo opcji), je%eli rodzice z!o%$ o&wiadczenie w tej sprawie przed
w!a&ciwym organem w ci$gu trzech miesi#cy od urodzenia si# dziecka. Przes!anki nabycia
obywatelstwa z mocy prawa reguluje rozdzia! 2 projektu ustawy.

Podstawowym sposobem nabycia obywatelstwa polskiego przez cudzoziemca b#dzie

jego nadanie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (rozdzia! 3). Prezydent RP nie jest
ograniczony w swoich konstytucyjnych kompetencjach %adnymi warunkami i mo%e nada"
obywatelstwo polskie ka%demu cudzoziemcowi, na jego wniosek. Postanowienia Prezydenta
w sprawach o nadanie obywatelstwa s$ ostateczne. W post#powaniu tym nie maj$
zastosowania przepisy Kodeksu post#powania administracyjnego i nie s!u%$ od tych
postanowie' &rodki odwo!awcze ani skarga do s$du administracyjnego.

W sposób odmienny od dotychczas obowi$zuj$cych przepisów o obywatelstwie

polskim proponuje si# uregulowanie nabycia obywatelstwa przez uznanie, rozszerzaj$c w tym
zakresie kompetencje wojewody (rozdzia! 4). W obowi$zuj$cym stanie prawnym o uznanie
za obywatela polskiego mo%e ubiega" si# jedynie osoba o nieokre&lonym obywatelstwie lub
nieposiadaj$ca %adnego obywatelstwa, je%eli zamieszkuje w Polsce co najmniej 5 lat na
podstawie zezwolenia na osiedlenie si# lub zezwolenia na pobyt rezydenta d!ugoterminowego
Wspólnot Europejskich. Zaproponowane rozwi$zania powi#kszaj$ kr$g cudzoziemców,
którzy b#d$ mogli si# ubiega" o obywatelstwo polskie w tym trybie i zapewniaj$ jednolite
traktowanie cudzoziemców ubiegaj$cych si# o uznanie za obywatela polskiego, likwiduj$
bowiem element uznaniowo&ci w post#powaniu przed wojewod$. W drodze uznania,
o obywatelstwo polskie b#d$ mogli ubiega" si# cudzoziemcy, którzy w toku d!ugoletniego
pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej zintegrowali si# ze spo!ecze'stwem polskim, znaj$ j#zyk
polski, maj$ zapewnione mieszkanie i (ród!a utrzymania, respektuj$ polski porz$dek prawny
oraz nie stanowi$ zagro%enia dla obronno&ci lub bezpiecze'stwa pa'stwa. W wyniku
post#powania administracyjnego, b#d$ mogli naby" obywatelstwo polskie równie%
cudzoziemcy, dla których u!atwienia w nabyciu obywatelstwa zaleca Rada Europy
w przywo!ywanej powy%ej Europejskiej Konwencji o Obywatelstwie: uchod(cy, osoby bez
obywatelstwa, dzieci obywateli polskich oraz ma!%onkowie obywateli polskich. Zgodnie
z zasadami okre&lonymi w Konwencji o Obywatelstwie dotycz$cymi zaskar%alno&ci decyzji
w sprawach obywatelstwa, konieczno&ci ich uzasadniania i zapewniania kontroli s$dowej –
przewiduje si#, %e post#powanie w sprawach o uznanie za obywatela polskiego b#dzie toczy!o
si# zgodnie z przepisami Kodeksu post#powania administracyjnego.
 - 30 -

Nowym tytu!em nabycia obywatelstwa polskiego jest jego przywrócenie (rozdzia! 5).
Wprowadzenie instytucji przywrócenia obywatelstwa polskiego spe!nia oczekiwania znacznej
liczby by!ych obywateli polskich, którzy utracili obywatelstwo polskie z przyczyn
politycznych i chc$ dzisiaj do niego powróci". Kryteria podmiotowe warunkuj$ce nabycie
obywatelstwa polskiego przez jego przywrócenie okre&lone zosta!y w art. 36 projektu.
Proponuje si#, aby przywrócenie obywatelstwa nast#powa!o na wniosek zainteresowanej
osoby. Zauwa%y" nale%y, %e uzale%nienie przywrócenia obywatelstwa polskiego od
wniesienia przez zainteresowanego wniosku w tej sprawie, mo%e budzi" sprzeciw
w &rodowiskach polonijnych. W 2000 r. podczas dyskusji w Sejmie i Senacie nad projektem
ustawy o obywatelstwie polskim podnosi!y si# g!osy Polonii, %e obywatelstwo polskie
powinno by" przywracane automatycznie, z mocy prawa. Przyj#cie takiego rozwi$zania
mog!oby jednak spowodowa" negatywne konsekwencje w stosunkach Polski z innymi
pa'stwami, a niekiedy by!oby to sprzeczne z interesem danej osoby (m.in. gdy zajmuje
stanowisko w s!u%bie publicznej), mog!oby te% wywo!a" powa%ne problemy dla osób
posiadaj$cych dzisiaj obywatelstwo pa'stwa, które wyklucza mo%liwo&" posiadania
podwójnego obywatelstwa. Z tych powodów zadecydowano, i% przywrócenie obywatelstwa
mo%e nast#powa" tylko na wniosek osoby zainteresowanej.

Projekt opiera si# na obowi$zuj$cej równie% w aktualnej ustawie zasadzie wzgl#dnej

niezbywalno&ci obywatelstwa polskiego, sprowadzaj$cej si# w praktyce do zakazu
pozbawiania osób obywatelstwa polskiego wbrew ich woli. Zgodnie z proponowanym
przepisem art. 44 projektu ustawy, obywatel polski, który zrzek! si# obywatelstwa polskiego
traci je po uzyskaniu zgody Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Utrata obywatelstwa
polskiego b#dzie nast#powa" po up!ywie 30 dni od daty wydania postanowienia Prezydenta w
tej sprawie lub w terminie krótszym, je%eli Prezydent tak zadecyduje (art. 49 ust. 2 i 3).
Ponadto, zgodnie z oczekiwaniami wielu &rodowisk polonijnych, uproszczony zosta! tryb
zrzekania si# obywatelstwa polskiego, a w szczególno&ci zosta!y ograniczone wymogi
dotycz$ce przedk!adanych w tym post#powaniu dokumentów.

Szczegó!owo uregulowane zosta!y kwestie zwi$zane z post#powaniem w sprawie

potwierdzania obywatelstwa polskiego. Tryb ten uruchamiany b#dzie na wniosek osoby
zainteresowanej, a tak%e w przypadku pojawienia si#, w toku post#powa' o nadanie
obywatelstwa polskiego i wyra%enie zgody na zrzeczenie si# obywatelstwa polskiego,
w$tpliwo&ci zwi$zanych z ustaleniem, czy wnioskodawca posiada lub utraci! obywatelstwo
 - 31 -

polskie. W takich przypadkach organ w!a&ciwy - wojewoda - zobowi$zany b#dzie do

przeprowadzenia z urz#du post#powania w tej sprawie. Przepis art. 37 wskazuje równie% na
tryb rozdzia!u 7, w razie w$tpliwo&ci co do obywatelstwa osób, które utraci!y je na skutek
wydania uchwa!y Rady Ministrów z dnia 26 wrze&nia 1946 r. o pozbawieniu obywatelstwa
polskiego genera!a W!adys!awa Andersa oraz uchwa!y Rady Ministrów z dnia 26 wrze&nia
1946 r. o pozbawieniu obywatelstwa polskiego genera!ów i oficerów wst#puj$cych do
Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia.

Projekt ustawy porz$dkuje kwestie zwi$zane z prowadzeniem rejestrów w sprawach

zwi$zanych z nabyciem i utrat$ obywatelstwa polskiego okre&laj$c: rodzaje rejestrów, zakres
danych gromadzonych w rejestrach oraz podmioty zobowi$zane do ich prowadzenia.

W toku prac senackich projekt ustawy by! konsultowany z przedstawicielami

Ministerstwa Spraw Wewn#trznych i Administracji oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych,
którzy wyrazili pozytywn$ opini# o projekcie. Na posiedzenie senackich komisji
rozpatruj$cych projekt ustawy w ramach I czytania zaproszony zosta! równie% przedstawiciel
Kancelarii Prezydenta, który nie przedstawi! swojego stanowiska w sprawie projektu.

Wej&cie w %ycie nowej ustawy o obywatelstwie polskim b#dzie mia!o wp!yw na

wydatki bud%etu pa'stwa i poci$gnie za sob$ koszty w wysoko&ci oko!o 1.330.000,00 z!
w skali rocznej. Koszty te obejmuj$:
- utworzenie 20 nowych etatów (po 1 w 15 województwach, 2 – województwie
mazowieckim, 3 – w Ministerstwie Spraw Wewn#trznych i Administracji) x 4.500,00 z!,
to jest !$cznie 1.080.000,00 z! rocznie,
- wyposa%enie 20 nowych stanowisk (20 etatów x 5.000,00 z!) – 100.000,00 z!,
- modernizacja centralnego rejestru o nabyciu i utracie obywatelstwa polskiego –
150.000,00 z!.

Wej&cie w %ycie ustawy nie spowoduje obci$%enia dla bud%etów jednostek

samorz$du terytorialnego.

Projekt nowej ustawy o obywatelstwie polskim spe!nia wymogi Konstytucji

Rzeczypospolitej Polskiej oraz umo%liwia ratyfikowanie przez Polsk# Europejskiej
Konwencji o Obywatelstwie.
 - 32 -

Przedmiot projektu ustawy nie jest obj#ty prawem Unii Europejskiej.

 -{-

ffi
IJ S-\\.\1,M 3.1r,4
uE

Pan Bronisł au Kr:n.rororvsl<l

Marszalel<Sejntu
tueczyposp(rlitej Polsldet

opinia prawna o zgodnoś ci scnackiegrrprojektu Usta$'Yo obywatelst]yic

polskinr (przerlstaniciel n nioskodanc('in:senatorAndrzei persou)z
prawem Unii llur-opejskiej

Na podstar!'ie a 34 ust.9 uchrvalySejmuRzeczypospolitej polsl(icjz dnia l0 lipoa i99l

roku' Regrl]9n]in SeJnluRzĆ cz\poSpo]itci Polsklej(lekstjednolil]]MoĘ itorPo]skr f ]002 I'.
N r f ] . I o , , j u l . ' p o / n ' ' I 4 l . 1 . . r . . l J s i \ ' ] J l ś p . | . ' . I l o| r| i L
"

1. Przedmiot projektu
Wnioskodawcy proponują uchwalenie nowe'j ustaw1' tl obywutelstrvie
polskim. zastępującej oboil'iązu.jącąustawę Z i1nia l5 1utego l962 r. o
obywatelst\\'ie polskinr (Dz. lj. z 2000 r. Nr 28, poz. 353, ,,. PozD. zm.).
Projektol,alra ustawa o]oęś ]azasadl'. tr.alun]i oIaZ |0'b ]ladal1'al)Ial utl3ty
ob}.!Vatelstwa polsklĆ go. potwierdz:urla.jegoposiadarrlalLLt,rutrirty oraz
wł aś ciwoś organów
ć \ł lych sprawach' Projckt przeu iduje. Ze oby\\.alels|\,,'o
polskie będzie mo na nabyć Z n.rocy plawa' przez nadarie oby.lvatelslwa'
uznanjeza ob}.r,vatela
onz ylrzezprzywróce:rieob}.li''atelslrva.
Ustarr.anrarvejś wć Ź r'ciepo upł yuic6 miesię cyod d;riaogł oszcnta.

2. Stan prarva Unii truropejskiejrt materii obję tcj proponorvaną

rcgulacją
Prarto Unit Europejskie.; nie reguJujekwestij' o których morra lv
projekcic (por. wyrok lS z 7 iipca IC)92r., Mario L'iceurel,[ichelerritud ctthers
v Delegación del Gobierno en Cqnttlbrią, C-3ó9/90. |'(t l0i w\'lok .fS Z 19
pa dziemlka2004r., KulryianCańcrille 7-hu,Man Lal tttt C]tcn\ Secretltryof
StateJbrthe]-lameDepartntent, C-200/02.pkt 37).

3. Analiza zał o eri

projektu pod ką tcm prall'a Llnii Europejskicj
Materie' o których morva w pro.1elrcie.nie Są objęte prawem l Jnll
Europeiskiei.

3 U . oA n a s e i m o w y .(ha n c Ę i a sl e r ń U . ! a . ] J l n J 3 . o 4 4W
] a r 9 2 a $ 3|.e i ( 2 2 ) 6 2 ] 0 9 7 6i ! , ] l 7 2 7 l a k s ( 2 2 ] 6 9 4 1 3 6 5 . u e b a s Śe m o o v Ó]

l.]. Ć jszy1eksl]esl Vryrlczń€ Ópnią spo2ą dzoni w BMf.e'AnaD.se]moxl.h (.ńe]ł ]

sejń! na lz'lek wewnęlrznyws€] nle iKancea. sejmu
. e ŚIańÓwjDÓ.Wą fU a.e wvkladn lrawa
 .1.Konlduzie
projekunicjestobjQty
Przednriot praNemUnii Europejslilcl.

()pracovlal. Zc,spół Prawd Ę 1.111ł

p ej,skiego
4k,'ł utown!:Dt rcA|orRiurft 4ną !iz'\' ituowvch
'WM,&uą, l^'l,u',,,t-.-
! \ I K' l ] ą ( ^r 0l l l i o\ \ SKl

Desh'|Ptory b.l.i Rex. Urua Europejska.projel,ł usutlLl,'

t obyv,attlstwo
 Warszawa, 1 grudnia 2008 r.
BAS-WAEM-3365/08

Pan Bronis!aw Komorowski

Marsza!ek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej

Opinia prawna
w sprawie stwierdzenia, czy senacki projekt ustawy o obywatelstwie
polskim (przedstawiciel wnioskodawców: senator Andrzej Person) jest
projektem ustawy wykonuj#cej prawo Unii Europejskiej

Wnioskodawcy proponuj$ uchwalenie nowej ustawy o obywatelstwie

polskim, zast#puj$cej obowi$zuj$c$ ustaw# z dnia 15 lutego 1962 r. o
obywatelstwie polskim (Dz. U. z 2000 r. Nr 28, poz. 353, z pó(n. zm.).
Projektowana ustawa okre&la zasady, warunki oraz tryb nadawania i utraty
obywatelstwa polskiego, potwierdzania jego posiadania lub utraty oraz
w!a&ciwo&" organów w tych sprawach. Projekt nie zawiera przepisów maj$cych
na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej.

Projekt nie jest projektem ustawy wykonuj$cej prawo Unii Europejskiej.

Opracowa!: Zespó! Prawa Europejskiego

Akceptowa!: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych

Micha! Królikowski

Deskryptory bazy Rex: Unia Europejska, projekt ustawy, ruch drogowy