Ad 1Plan: Pewien opis , rozumiany jako wytwr zmysowo uchwytny, pewien znak zoony, zbudowany ze znakw; np.

ukad wypisanych zda albo wykres graficzny. Okazuje, jakie bdzie to co zamierzone jeeli bdzie takie jakim zamierzamy je mie. Cykl (etapy) planowania: 1. Ustali cel nadrzdny i operacyjny (szczegowy) 2. Koncepcja (etap obmylania zasobw i rodkw) - ogniwo podstawowe w planowaniu - zestrajanie wytycznych (co co jest nowego w przepisach) - alternatywne planowanie 3. Pozyskiwanie zasobw i rodkw (take kadr) 4. Wdroenie planu (dziaanie) 5. Kontrola i nadzr Warunki dobrego planowania: Aby uoy dobry plan trzeba wiedzie 1. Zna podstawy planowania (prawne, statut szkoy, regulamin, kodeks ucznia, dokumenty, rozporzdzenia) 2. rda rozwizania (eksperymenty) 3. Wiadomoci na temat charakteru, perspektyw rozwojow danej placwki (tradycje, dowiadczenia, problemy, trudnoci, sukcesy) 4. rodowisko wychowawcze (nauczyciele, dzieci, rodzice, rozwj intelektualny, spoeczny) Cechy dobrego planu: 1. Celowy trafne ocenianie celu dziaania i rodkw 2. Wykonalny realistycznie zakadajcy osignicia celw w przewidywalnym terminie 3. Zgodny wewntrznie (konsekwentny) tzn., e w planie nie mog zamierzenia wzajemnie si wyklucza 4. Operacyjny atwy do zastosowania w konkretnym dziaaniu 5. Elastyczny uzasadniona moliwo wycofania si 6. Dostatecznie szczegowy tzn. zawierajcy zadania zrozumiae dla realizujcego 7. Dugodystansowy wybiegajcy w przyszo 8. Terminowy granice czasowe 9. Kompletny uwzgldniajcy caoksztat dziaa zwizanych z realizacj celw 10. Racjonalny uwzgldniajcy aktualne potrzeby, warunki i moliwoci realizacji przyjtych zada 11,Komuniaktywny 12,czytelny. Ad2 Struktura planu miesicznego (rocznego) tzn. okresowego: Roczny plan jest podstaw do opracowania planw okresowych. Obejmuje on caoksztat najwaniejszych zada przewidzianych do realizacji w danym roku. A. Diagnostyczno wnioskowa: pierwsz czci planu rocznego jest wstp, ktry stanowi uzasadnienie planowanych celw pracy, zada wychowawczych i form realizacji, aktualna sytuacja placwki oraz program potrzeb i moliwoci wychowankw, kadry, zapewnienie rodkw materialnych

B. Opiekucza: druga cz obejmuje sprawy opieki i wychowania, cele dziaalnoci opiekuczo wychowawczej w danym roku. Ustala si te terminy i osoby odpowiedzialne za realizacj tych zada. Jest to zasadnicza cz planu rocznego. C. Wychowawcza i doskonalenia pracy: trzeci cz planu stanowi zamierzenia zwizane z doskonaleniem pracy zespou pedagogicznego. 1. Haso tygodnia cele i formy, nazwa cyklu (zajcia opiekuczo wychowawcze, dydaktyczne, literackie, kulturalno rozrywkowe, plastyczno techniczne, rekreacyjno turystyczne, gry i zabawy, zajcia muzyczne) 2. Pozycje dnia stae i zmienne - konspekt pracy opiekuczo wychowawczej- temat zaj- cele: ksztaccy (strefa poznawcza) wychowawczy (strefa moralna) poznawczy (nowe elementy) uniwersalny- osoba prowadzca: jednostka metodycznie zmienna Ad3 STRUKTURA KONSPEKTU PRACY WYCHOWAWCZEJ struktura niniejszego konspektu opiera si na zasadniczych filarach: cel gwny strategii pracy wychowawczej, cele szczegowe( dziaania/zadania, harmonogram realizacji, poniesione nakady, wskaniki osigania celu/minimum realizacyjne, rda danych). Ad4Socjometria jest zespoem czynnoci werbalnych i manipulacyjnych, majcych na celu poznanie uwarunkowa, istoty i przemian nieformalnych zwizkw midzyosobowych w grupach rwieniczych. Okrelenie powysze nie jest w peni precyzyjne, ale te w odniesieniu do adnej techniki bada w pedagogice nie mona stworzy cakowicie poprawnej definicji. Bierze si to std, e kada badana sytuacja jest odrbna pod wzgldem waciwoci, kada wymaga innego poniekd sposobu poznawania, innego narzdzia. Podobiestwo sytuacji sprowadza si do analogii strukturalnych i funkcjonalnych. Socjometria posuguje si kilkoma technikami, z ktrych wikszo nadaje si do bada grupowych. Podstawow technik jest test socjometryczny, zwany take klasyczn technik Moreno. Polega ona na podaniu wszystkim czonkom danej grupy starannie przemylanych i specjalnie sformuowanych uprzednio pyta, dotyczcych badanego problemu. W odpowiedzi na kade pytanie osoby badane wymieniaj nazwiska czonkw grupy, ktrzy ich zdaniem speniaj wymagania sugerowane w pytaniu.. Obok testu socjometrycznego stosuje si technik Zgadnij kto?. Polega ona na wypisywaniu przez poszczeglnych uczniw danej klasy nazwisk tych kolegw (koleanek), ktrych zachowanie odpowiada przedstawionej charakterystyce zachowa. Rni si ona od opisanej wyej techniki Moreno tym, e wymaga dokonania wyboru nie na podstawie ywionych przez osob badan uczu sympatii czy antypatii, lecz w wyniku oglnego jej rozeznania w sytuacji

spoecznej klasy. Popularn technik socjometryczn jest tzw. Plebiscyt yczliwoci i niechci. Polega on na ustaleniu skali, ktr badany ocenia swj stosunek do pozostaych czonkw grupy. Skala moe posiada dowoln liczb stopni. Oprcz wymienionych wystpuje jeszcze technika Szeregowania rangowego. Techniki socjometryczne pozwalaj bada mae grupy. Za ich pomoc moemy uzyska wiele informacji o trudno uchwytnych zjawiskach zachodzcych wewntrz grupy. Do najwaniejszych nale: rola poszczeglnych jednostek w grupie,rodzaj i natenie zwizkw emocjonalnych midzy czonkami grupy, zmiany, jakim grupa ulega pod wpywem okrelonych czynnikw, rnice midzy grupami, ich natura i znaczenie wychowawcze,skutki okrelonych zabiegw wychowawczych,struktura wewntrzna grupy.Ilociowa analiza materiau socjometrycznego . Analiza ilociowa wynikw uzyskanych z badania socjometrycznego pozwala na dokonywanie porwna poszczeglnych czonkw grupy, jak i rnych grup midzy sob, czy te tej samej grupy badanej kilkakrotnie. Analiza ta sprowadza si do obliczania szeregu wskanikw, std te mwi si niekiedy o analizie wskanikowej czy indeksowej. Wskaniki jakie opracowali rni badacze daj si podzieli na trzy zasadnicze grupy:wskaniki indywidualne charakteryzujce jednostk na tle grupy, wskaniki grupowe informujce o cechach grupy jako caoci,wskaniki dla podgrup wyaniajcych si w badanej grupie. Wskaniki indywidualne dotycz z jednej strony pozycji jednostki w grupie ze wzgldu na liczb wyborw otrzymanych, a z drugiej ze wzgldu na liczb wyborw dokonanych. O tych drugich mwimy, i s miar spoecznej ekspansywnoci badanej osoby (niektrzy badacze mwi o uczuciowej ekspansywnoci). Stosujc techniki socjometryczne, warto pamita o niektrych ograniczeniach pod wzgldem ich wartoci poznawczej. Przede wszystkim odzwierciedlaj one tylko i wycznie stosunki spoeczne panujce aktualnie w danej grupie. Wprawdzie stosunki te nie zmieniaj si z godziny na godzin, lecz nie jest wykluczone, e wskutek zaistnienia pewnych sytuacji, o ktrych nie zawsze nauczyciel musi wiedzie, mog wystpi radykalne zmiany pod tym wzgldem. Techniki socjometryczne nie informuj rwnie o tym, jakimi naprawd s

uczniowie zakwalifikowani w wyniku analizy danych socjometrycznych do tzw. gwiazd lub osb izolowanych. Trudno byoby na pewno rozstrzyga wycznie w oparciu o wyniki technik socjometrycznych czy np. uczniowie odrzuceni s uczniami rzeczywicie trudnymi, a uczniowie z najwiksz liczb wyborw pozytywnych uczniami o wyjtkowych zdolnociach lub wysokim stopniu uspoecznienia. Najmniej jednak badania socjometryczne s w stanie wskaza na rozmaite problemy nurtujce badan grup; s to z reguy tylko pewne sygnay w tym zakresie, wymagajce sprawdzenia przy pomocy innych bada. Nie sposb zapomina, i kocowe wyniki bada, zale nie tylko od poprawnie skonstruowanego testu socjometrycznego i sposobu jego zastosowania, lecz rwnie od rnych nie przewidzianych warunkw i okolicznoci. Std te niekiedy opis ukadu stosunkw spoecznych klasy szkolnej lub innych grup moe daleko odbiega od rzeczywistego obrazu jej struktury spoecznej. Decydujcy wpyw na taki stan rzeczy ma czasami np. przejciowe podniecenie uczniw pod wpywem wielce znaczcych dla nich wiadomoci, zgaszanych tu przed rozpoczciem bada. Wiadomoci takie mog dotyczy planowanej wycieczki, rozegrania rozgrywek sportowych z uczniami innej klasy, zapowiedzianej klaswki itp. Nie naley zapomina, e odzwierciedlona w badaniach struktura klasy nie zawsze odpowiada typowym i charakterystycznym jej waciwociom. Na og przedstawia ona ukad stosunkw spoecznych waciwy klasie w cile okrelonym czasie oraz okrelonych warunkach i okolicznociach Ad5 Znaczenie technik projekcyjnych w poznawaniu dziecka: Proiectio (ac.) wyrzucenie Rysunki projekcyjne to pewnego rodzaju sposoby badania osobowoci danej osoby, szczeglnie o jej motywach postpowania, celach, deniach i sposobach widzenia otaczajcego wiata (spoecznego). Projekcj pojmujemy jako mechanizm psychiczny, dziki ktremu osoba przenosi uczucia, postawy, waciwoci lub pragnienia na inne przedmioty rodowiska (osoby). Projekcyjna metoda badania osobowoci polega na przedstawieniu badanemu sytuacji bodcowej , nie majcej dla znaczenia arbitralnie ustalonego przez eksperymentatora , ale zarazem takiej , ktra bdzie moga nabra znaczenia przez to , i osobowoci badanego narzucie jej indywidualne znaczenie i organizacj . Istotn cech technik projekcyjnych jest to ,i odpowiedzi nie s traktowane zgodnie z ich brzmieniem , tj. w sposb . w ktry chciaby je pojmowa badany , gdyby rozumia wskazwki testu , lecz s one interpretowane

zgodnie z pewn teori psychologiczn . Dotycz reakcji podmiotu w sytuacjach testowych . W technikach projekcyjnych zadaniem podmiotu jest organizowanie ( nadanie znaczenia lub zinterpretowanie ) pewnej sytuacji bodcowej . ktra nie ma w samej sobie jednoznacznej narzucajcej si struktury . Aby umoliwi ukrycie rzeczywistych celw badacza stosuje si metod , ktra polega na tym , e badany ujawnia swoje potrzeby i rzeczywiste wartoci za porednictwem innej osoby lub postaci fizycznej , z ktr , jak sdzimy utosamia si. Ad6 Czy rysunek moe by testem rozwojowym; a. rysunki dzieci i modziey zawieraj wielkie bogactwo rnorodnych elementw dotyczcych formy, koloru i treci b. s objawem ich rozwoju umysowego ni estetycznego, s uzalenione bardziej od posiadanych spostrzee, wyobrae i poj anieli od wyobrani wzrokowej lub zrcznoci manualnej c. rysunki dzieci wykorzystywane s jako rdo poznania ich osobowoci d. odzwierciedlaj jego zainteresowania, postawy, potrzeby, cechy temperamentu, procesy motywacji, przeycia emocjonalne, samoocen e. ksztatuje si pod wpywem dowiadczenia f. trzeba pamita, e rysunki s zdeterminowane kulturowo (dziecko wychowane w innej kulturze moe mie inne wyobraenie o rodzinie) Wikszo badaczy twierdzi , e rysunek dziecka jest odbiciem rozwoju jego procesw psychicznych wiedzy i dowiadczenia jakie zdobyo w sowim yciu .Faktycznie dziecko ujawnia swe przeycia psychiczne w rysunku. Na podstawie analizowanego rysunku mona ustali jakiego rodzaju s to pojcia i wiedza o otaczajcej go rzeczywistoci , oraz w jaki sposb uksztatoway si one w jego wiadomoci. Na og sdzi si , e obraz postaci ludzkiej moe by najbardziej adekwatnym wskanikiem badania rozwoju umysowego i osobowoci badanego dziecka. GOOdenough ,Szuman , Harris wyrazili pogld , e tre i istota rysunkw dziecicych zale przed wszystkim od rozwoju umysowego Rysunki s jedn z ciekawszych form wypowiadania si dziecka. W rysunku ukazuje si to o czym si myli i marzy , co pragnie osign i przey . Rysunek jest wyrazem jego fantazji i chci dziaania . Ad7 Techniki projekcyjne:Rodzaje metod projekcyjnych: 1. projekcja w ujciu klasycznym2. projekcja w sensie atrybutowym3. projekcja antyczna 4. projekcja racjonalna Rodzaje technik: 1. techniki oparte na swobodnej sownej lub pisemnej asocjacji np., plamy Roschacha, testy sowne, rysunkowe 2. techniki konstrukcyjne, narzucajce osobie badanej uoenie pewnej historyjki lub opowiadania (obrazkowe)3. techniki uzupeniajce tre obrazka czy opowiadania, rne wersje niedokoczonych bajek, zdarze, opowiada4. techniki wyboru; pozwalaj one jednak na zbyt wielk spontaniczno reakcji osoby badanej5. techniki ekspresyjne; speniaj wan rol w praktyce terapeutycznej;

do tych technik zaliczaj rwnie psychologowie swobodn twrczo artystyczn i swobodne zabawy dziecka klockowe sowne obrazkowe 1Test powinien by dostosowany do rozwoju psychicznego badanej osoby , ich percepcji , ich sposobu mylenia umiejtnoci komunikacji, mylenia . 2.Warunki :kada praca jest zdeterminowana uwarunkowaniami kulturowymi (ze samopoczucie , bl,. Brzucha .Praca powstaje poprzez ksztatowanie si rozwoju dziecka .Powstaje na skutek rnych spostrzee zaangaowanie osoby badanej jak i badajcej. bezzwocznie zapozna si z instrukcja testu . Testy projekcyjne: 1. test Bucka2. test Diamonda3. test Rosenberga4. test Kocha5. test Goodenough6. test Machovera7. test Kohsa8. test Roschacha9. test Murrayea10. test Levyego11. test ellocka12. test DusTest Bucka:Wyodrbnia si 3 elementy:dom (rodowisko rodzinne) - drzewo (stosunek do otoczenia)*rozoyste szczero, komunikatywno* szczupe niemiao- czowiek (stosunek do innych ludzi)Te trzy elementy razem wzite wyraaj blisko lub odlego (to co dziecko czuje) TAT jest to test apercepcji tematycznej , czyli odbioru z okrelonych sposobem nastawienia . Za pomoc tego testu bada si rne dziedziny ycia czowieka , takie jak ycie rodzinne , zawodowe , sfer komunikacji spoecznej i stosunkw intymnych. Moemy okreli , jakie tendencje przewaaj w yciu wewntrznym badanej osoby aktywno czy bierno , a moe agresja. Moliwe ,e czowiek jest w rodzinie posuszny i zgodny ,a w pracy agresywny , albo na odwrt . TAT odkrywa wiat wartoci i motywacji badanego , jego zainterseownia i ambicje .Widzimy , czy umie on wykorzysta wczeniejsze dowiadczenia i planowa przyszo , czy jego myli i uczucia s uporzdkowane TAT daje nam pojcie take o tym , jak czowiek sobie radzi z problemami .egzystencjalnymi . Test Roschacha: Jest to swobodna interpretacja przypadkowych form (10 czarnych i 10 kolorowych plam atramentowych Z Testu Plamy Roschacha , dowiadujemy si niczym przy przewietleniu promieniami rentgena .Po przeprowadzeniu testu dowiadujemy si o ze szkicw kim s autorzy , jakie maj zainteresowania , gdzie mieszkaj , ucz si , gdzie najbardziej lubi przebywa , czasami dowiadujemy si czy kogo lubi . Dowiadujemy si z nich o powizaniach rodzinnych , wraliwoci , wyobrani , ciekach codziennego ycia .Szkice wyobraeniowe byy i s szeroko wykorzystywane . Test Diamonda: To odmiana testu Bucka, osoba badana ma napisa opowiadanie, w ktrym wystpuj 3 elementy: dom, drzewo i czowiek. Ujawniaj si pewne cechy osobowoci, umiejtnoci wypowiadania si i przekazywania swoich myli innym osobom. Test Rosenberga:Polega na tym, e pozwala na dokonanie dowolnych zmian w wykonywanym rysunku. Osoba badana otrzymuje dwa arkusze papieru, pomidzy ktrymi znajduje si kalka. Na pierwszej kartce rysuje mczyzn, jak najlepiej potrafi. Po wykonaniu rysunku moe na kopii dorysowa takie zmiany jakie tylko chce. Tak samo postpuje przy rysunku kobiety. Ujawniaj si wtedy takie cechy osobowociowe, jak postawa nieprzyjazna w stosunku do siebie lub rodzicw, sztywno, plastyczno, dynamizm osobowociowy.

Test Kohsa:Jest to test bezsowny. Naley uoy w okrelonym czasie i porzdku figury geometryczne od najprostszych do najtrudniejszych Technika koczenia zda Badanemu przedstawia si szereg niedokoczonych zda i prosi si by je dokoczy . Tre odpowiedzi moe umoliwi nam zdobycie wiedzy o badanym . Jeeli jednak badani s nam wyszym poziomie umysowym istnieje maa szansa , e cel badania uda si dostatecznie ukry , nawet jeli doczymy zdania o charakterze neutralnym dla zagadnienia .Technika koczenia historyjek i dyskusji .Badanemu przedstawia si fragment historyjki i prosi si go aby dokoczy j . Kwestionariusz Levinsona - skada si z 8 pyta dotyczcych niezwykych wydarze lub przey, wg ktrego mogoby mie due znaczenie emocjonalne dla badanego. Odpowied jest kodowana wg zespou kategorii , o ktrym zakada si , e obejmuje wskaniki wysokiego lub te niskiego etnocentryzmu. Test tematycznego postrzegania: Skada si z serii niejednoznacznych obrazkw . Badanego prosi si aby opowiedzia historyjk na temat kadego obrazka . ( co si tam dzieje ? Jak do tego doszo ? Co bdzie w przyszoci zakada si , e w ten sposb badany opowie nam co o sobie Kada posta w tle moe by osob ktr si badany interesuje z ktr jak sdzimy moe si identyfikowa. Metoda Test LEVYEgo rysowaniezwierzt m ktre symbolizuj pewne cechy biologiczne osobowoci czowieka . Metoda MARROWERA rysowanie tego co dla osoby badanej jest najbardziej nieprzyjemne . Test WARTEGGa polega na uzupenianiu i doprowadzeniu do zadawalajcej formy pewnych rozpocztych rysunkw ,.Tre rysunkw i rodzaj ich uzupeniania rzucaj na charakter ich twrcy. Wrd kryteriw zwraca si uwag na :a)ujcie schematu rysunkowego, b) jako kresek. C) cechy formalne d) ruch , e) gbi . f) ujcie przestrzeni g) tonacj h) treci i) oryginalno. Rysunki projekcyjne ujawniaj nastawienie danej osoby do wiata zewntrznego , ukazuj rozwj procesw poznawczych , stan napicia emocjonalnego , inne negatywne postawy w rysunku do ludzi , wiata , uraza i yczenia Ad8 Charakterystyki dzielimy na:1. indywidualne (moemy si odnie do indywidualnego przypadku)2. merytoryczne (ze wzgldu na charakter treciowy) osobowoci zachowania funkcjonalna przyczynowa3. formalne (ze wzgldu na zakres informacji) swobodna opisowa caociowa czciowa Charakterystyki wg. Skornego: 1. zachowania2. osobowoci3. czstkowa4. caociowa5. swobodna6. opracowana wg. planu7. opisowe8. przyczynowe Ad9 Charakterystyki opracuje si w kocowym etapie procesu poznania zachowania wychowankw . Stanowi one podsumowanie caoksztatu zebranych materiaw obserwacyjnych , uzupenionych informacjami uzyskanymi z bada przeprowadzonych za pomoc innych metod. Charakterystyki dotycz: cech

osobowoci , zdolnoci , zainteresowa , cech temperamentu , postaw , przekona , potrzeb , ale te wiedzy , sprawnoci , umiejtnoci , zdyscyplinowania , stosunku do obowizku szkolnego. Dobrze opracowana charakterystyka umoliwia przewidywanie przyszego zachowania si danej jednostki , posiada wic nie tylko warto diagnostyczn ,ale take prognostyczn. Zasady opracowywania charakterystyk: 1.obiektywizm charakterystyka powinna odzwierciedla rzeczywiste waciwoci zachowania si dziecka , powinna zawiera prawdziwy obraz jego cech osobowoci . Dlatego naley unika nie sprawdzonych oraz subiektywnych sdw wicych si z osobistym stosunkiem osoby opracowujcej charakterystyk do badanego dziecka . 2. zebranie duej iloci materiaw rzeczowych i oparcie si na nich przy opracowywaniu charakterystyk . Najlepiej , eby materiay te gromadzi w mair moliwoci za pomoc rnych metod , gwnie przez obserwacj , ale take za pomoc wywiadu , analizy wynikw pracy , dokumentacj szkoln , wywiady za pomoc testw i kwestionariuszy. 3. Porzdkowanie zebranych materiaw etapy. -wstpna selekcja eliminacja materiaw zbdnych bezwartociowych . - systematyzacja pozostaych materiaw przy pomocy tzw. Inwentarzy czynnikw (tabele) pomagajce odpowiednio poszeregowa fakty). - okrelenie rodzaju i czsto wystpowania analizowanych faktw na bazie uporzdkowanych materiaw. - opracowanie wnioskw do charakteryzowanych cech.. 4.Ilusrtowanie odpowiednich przykadw omawianych cech . Przykady z przeprowadzonych obserwacji , wywiadw i innych zgromadzonych materiaw. 5.Naley wyranie wyszuka istotne cechy charakteryzowanego dziecka , ale nie wolno pomija cech drugorzdnych. 6. Naley wskaza na tkwice w dziecku moliwoci rozwojowe , eby zwalcza cechy ujemne , a rozwija dodatnie. 7. Wyranie oddziela fakty stwierdzone od rnych interpretacji , bo interpretacje s wane , ale maj charakter hipotetyczny , a fakty s stwierdzone a nie budz adnych wtpliwoci. Rodzaje Charakterystyk: 1. Ch. Grupowa (zbiorowa)- bada konflikty w grupie , odrzucenie dzieci , uatwia poznanie wychowankw , np. kto jest liderem , kto jest lubiany (poprzez techniki Moreno)(kto jest kto , szeregowanie oraz plebiscyt yczliwoci i niechci) 2. Char. Indywidualna przydatna kiedy dziecko przychodzi do palcwki albo gdy pomagamy mu wybra szko Podzia charakterystyk indywidualnych a)ze wzgldu na tre : -char. Osobowoci schemat : 1. Dane biograficzne dziecka (wiek pe, rodowisko zamieszkania , sytuacja rodzinna (sierota , ma rodzicw)2. Sytuacja spoeczno rodowiskowa :sytuacja dziecka w rodzinie wasnej , w szkole w rd rwienikw . 3. Rozwj dziecka w poszczeglnych sferach rozwj fizyczny , rozwj psychiczny , rozwj spoeczny , rozwj kulturalny .4. Zaingerowania i aspiracje dziecka wedug gwnych wartoci uznawanych w spoeczestwie , motywacji dziaania i

dokonywanych przez dziecko wyborw.- zdrowie i sprawnoci fizyczna , nauka i zainteresowania , kontakty rwienicze , dobro wasne i dobro innych., ideay itp. 5. Prognoza rozwoju dziecka .- gownie pozytywy u wychowanka , gowne trudnoci wystpujce w pracy z nim.-wskazania dotyczce dalszego postpowania wychowawczego i opiekuczego z wychowankiem.:Charakteryzujemy dziecko za pomoc cech osobowoci, charakterystyki takie wskazuj, czy dziecko jest inteligentne, pracowite, obowizkowe, staranne, aktywne, agresywne, niemiae, tchrzliwe, kamliwe. Charakterystyki osobowoci stanowi uoglnienie i podsumowanie licznych obserwacji dziecka oraz s kocowym etapem poznawania go. o operuje pojciami psychologicznymi sucymi do okrelenia zasadniczych cech osobowoci o jej celem jest stwierdzenie, jakie jest dane dziecko, jakie posiada waciwoci - charakterystyka zachowania si jest ograniczona do podsumowania zaobserwowanych faktw , okrelenia ich rodzaju i czstoci wystpowania. Taka charakterystyka nie zawiera stwierdze dotyczcych cech osobowoci charakteryzowanej jednotki.Mwi ona , e np. obserwowane dziecko czsto zgasza si do odpowiedzi na lekcji , poprawnie wysawia si , uczestniczy w grze w pik wywouje ktnie kolegami zaatakowane ucieka czy pacze. , poprawnie si wysawia, uczestniczy w grach, zabawach ruchowych, czy wywouje ktnie, czy atakowane reaguje paczem lub atakowane ucieka. 1. zawieraj pojcia, ktre maj na celu dokonanie uoglnionego opisu zachowania si na podstawie obserwacji Podzia charakterystyk zachowania: - przyczynowa poszykuje si genezy zachowa np . przyczyn trudnoci w nauce. :Gwny nacisk jest pooony na wyjanienie genezy ksztatowania si analizowanych cech. Punktem wyjcia tej charakterystyki jest charakterystyka opisowa, ktra dostarcza materiaw stanowicych podstaw analizy czynnikw wpywajcych na powstanie opisywanych cech osobowoci - funkcjonalna diagnoza na podstawie zaobserwowanych zachowa , jakie bd skutki , jeli nie bdziemy dziaa ( co si stanie jeli?) b)(wedug ) ze wzgldu na form: - charakterystyki caociowe zawieraj peny obraz cech osobowoci dziecka, jest obszerna , opiera si na duej iloci materiaw uwzgldniane s tu cechy jego umysu , woli , ycia uczuciowego , posiadane przez niego zdolnoci , zainteresowania postawy , przekonania . cechy temperamentu i charakteru. - charakterystyka czstkowa (fragmentaryczna) dotycz tylko niektrych cech osobowoci dziecka , jego stosunku do pracy umiejtnoci wspycia w grupie , aktywnoci spoecznej . c) ze wzgldu na sposb przygotowania char. Swobodna opracowana bez ustalonego planu i ten brak planu , sprawuje pewna chaotyczno , e nie daje ona wyczerpujcego obrazu osobowoci dziecka i to obnia jej warto .Zawiera opis cech osobowoci uznanych za szczeglnie wane dla danej jednostki . -charak. opracowywana wg planu.- gdzie rol planu mog peni arkusze obserwacyjne lub karty indywidualne .jest szczegowy podajc dokadniejszy wykazarakteryzowanych cech . - charakterystyka Opisowa . zawiera mniej lub bardziej szczegowy obraz cech osobowoci charakteryzowanego dziecka , ich opis i analiz psychologiczn

.poprawnie opracowana charakterystyka opisowa nie powinna ogranicza si do rejestracji okrelonych cech , lecz ma ukaza rwnie ich hierarchie , ma wyodrbnia cechy istotne i drugorzdne.. Ad10 Charakterystyka osobowoci:Charakteryzujemy dziecko za pomoc cech osobowoci, charakterystyki takie wskazuj, czy dziecko jest inteligentne, pracowite, obowizkowe, staranne, aktywne, agresywne, niemiae, tchrzliwe, kamliwe. Charakterystyki osobowoci stanowi uoglnienie i podsumowanie licznych obserwacji dziecka oraz s kocowym etapem poznawania go. o operuje pojciami psychologicznymi sucymi do okrelenia zasadniczych cech osobowoci o jej celem jest stwierdzenie, jakie jest dane dziecko, jakie posiada waciwoci Ad11 Wychowaca moe spoytkowa schemat charakterystyki grupy zarwno do opracowania caociowej , penej charakterystyki grupy , jak te do opracowa czstkowych , tematycznych zalenie od potrzeb , jakie pod tym wzgldem wystpi mog w palcwce opiekuczo wychowawczej .Poznawanie grupy i umiejtnoci jej charakterystyki su usprawnieniu pracy wychowawcy , doskonali si w ten sposb system pracy opiekuczo-wychowawczej. Charakterystyka grupy, poda jej plan: Sporzdzamy je w celu poznania struktury grupy a). liczebno grupy i sposb jej powstania (liczba wychowankw, wiek, pe, sytuacja szkolna, czy jest formalna, czy nieformalna, czy nowa) b). rodzaj wizi i charakter wzajemnych kontaktw w grupie (czy jest wi sytuacyjna, formalna ,mieszana osobista)c) struktura, zwartoci i stabilnoci grupy (czy istniej podziay wewntrzne, ukad rl, pozycji w grupie , przywdcy , sposb ich wyaniania i charakter przywdztwa, suebno wobec grupy, dominacja w grupie, charakter wizi wzajemnych grupy z wychowawc (czy wystpuj czynniki dezintegracji grupy) d). denia i aspiracje grupy (prawa i obowizki czonkw grupy, sposb podejmowania wsplnych decyzji, ksztatowanie si norm obowizujcych w grupie)f). atrybuty zewntrzne i zwyczaje w grupie (elementy symboliki, zwyczajw i obyczajw grupy, ksztatowanie si tradycji grupowej wsplne przeycia w grupie(imprezy , wita ).. Ad12 Co to jest postawa opiekucza:Postawa opiekucza to staa organizacja o charakterze poznawczym, uczuciowym i behawioralnym. Pierwszy postaw opiekucz zdefiniowa abicki. Twierdzi, e jest to jednolita linia postpowania wynikajca z zamiowania do opiekowania si dzieckiem znajomo dziecka, jego potrzeb; na bazie tego powstaje wiedza o dziecku, nastpnie formuujemy zasady pracy z dzieckiem Postawa opiekucza, jej wyrazem jest podmiotowe traktowanie dziecka w procesie oddziaywania wychowawczego, akceptacja dziecka takim, jakie ono jest, szacunek dla jego osobowoci, rozumiany nie tylko w kategorii yczliwoci i gotowoci do wsparcia, lecz take stawiania rozumnych wymaga, stymulujcych nadwtlone czsto siy wasne dziecka. Wychowankowie placwek opieki cakowitej potrzebuj przede wszystkim bliskich, serdecznych wizi osobowych, niemoliwych do osignicia przy formalnych tylko ukadach

zalenoci i powiza. Struktura postaw opiekuczych:1. nastawienie spostrzeeniowo empatyczne 2. altruizm (wszechogarniajca prawda)3. wiedza i zaspokajanie ludzkich potrzeb 4. motywacje dziaaniowe (uczucia altruistyczne) Ad13 Typy opiekunw wychowawcw (np. instruktora):Postawa wychowawcy wspczesnego Domu Dziecka:Przy doborze wychowawcw do placwki warto wzi pod uwag nie tylko wyksztacenie (postuluje si, aby kady wychowawca by przeszkolony w zakresie pedagogiki opiekuczej, najlepiej, aby by absolwentem wyszych studiw magisterskich lub licencjackich w tej dziedzinie), kwalifikacje zawodowe czy umiejtnoci psychologiczno pedagogiczne, ale rwnie cechy osobowe czy wasne zamiowania, ktrymi mogliby zainteresowa podopiecznych. Kady wychowawca zobowizany jest do podnoszenia swoich kwalifikacji poprzez midzy innymi indywidualne samoksztacenie, udzia w zespoach samoksztaceniowych organizowanych na terenie placwki, konsultacje z doradc metodycznym, kursy specjalistyczne (np. umiejtnoci wychowawczych, treningu asertywnoci, terapii pedagogicznej i in.), studia podyplomowe. Najbardziej lubianych wychowawcw cechuje: yczliwo, sympatia i serdeczno w obcowaniu z dzieckiem, sprawiedliwo, czuo, troska i opiekuczo, zdolno do przejmowania si losem wychowankw, umiejtno ich rozumienia, wyrozumiao i tolerancja oraz dyskrecja Typologia wychowawcw dziaaczy opieki nad dzieckiem mona przeprowadzi z rnych punktw widzenia. Kryterium zakresu podejmowanej dziaalnoci w dziedzinie opieki nad dzieckiem mona podzieli na : - teoretykw opieki nad dzieckiem i twrcw polityki opiekuczej, - wychowawcw pracujcych bezporednio z dziemi w rnych formach opieki, - dziaaczy organizacji spoecznych, - wychowawcw , ktrzy przeszli od bezporedniej pracy z dziemi do dziaalnoci organizatorskiej w administracji pastwowej i organizacjach spoecznych oraz do dziaalnoci naukowej. Ad14 Proces opiekuczo wychowawczy i jego zmienne: Proces opiekuczo wychowawczy to cykl zmian, ktre po sobie nastpuj i wzajemnie si warunkujcych, ktre s adekwatne do zaznaczajcych si kolejno etapw uzyskiwania przez podopiecznego samodzielnoci i niezalenoci yciowej (proces ewolucyjny) Proces globalny (caociowy) - okrelone cykle zmian od stanu wyjciowego do koca Proces parcjalny zmiany w czynnociach i zalenociach opiekuczych, ale tylko niektrych elementw skadowych Przebieg procesu: 1. Proces ewolucyjny- normalny- nadzwyczajny 2. Proces opiekuczo wychowawczy- inwolucyjny- nadzwyczajny globalny parcjalny Ad15 Zasady opieki wychowawczej (procesu opiekuczo wychowawczego):

1. Zasada opieki sprawiedliwej ta zasada ma 3 odmiany:- rwne traktowanie dzieci - sprawiedliwo w moralnym traktowaniu dzieci- rwna gratyfikacja i oczekiwanie wdzicznoci2. Zasada optymalizacji opieki nadmiar i niedostatek dziaa jest negatywy 3. Zasada aktywnoci podopiecznych w zaspakajaniu ich potrzeb4. Zasada wychowawczego charakteru opieki- wychowawcza modyfikacja opieki - osobo twrcze skutki zaspokojenia potrzeb5. Zasada oddziaywania wychowawczego na potrzeby6. Zasada waciwego czenia wiadcze opiekuczych z wymaganiami Ad16 Funkcje wychowania opiekuczego: W odniesieniu do Domw Dziecka: 1. bezporednio wychowawcza:- funkcja diagnostyczna- funkcja adaptacyjnafunkcja wyrwnawcza- funkcja inspiracyjna- funkcja samoksztaceniowa 2. porednio procesu opiekuczo wychowawczego wychowanka- funkcja opiekucza - funkcja wychowawcza W odniesieniu do instytucji ksztacenia:1. bezporednio wykadowcw i treci ksztacenia - funkcja instrumentalna- funkcja kreatywna2. bezporednio i porednio suchaczyfunkcja informacyjna - funkcja ksztacca Funkcja samoksztaceniowa:Obejmuje poszerzenie i pogbianie zasobu wiedzy, ksztatowanie waciwych postaw i przekona zwaszcza opiekuczych i wychowawczych; podnoszenie poziomu kultury pedagogicznej i zaangaowania ideowego w prac, a take dorabiania si wasnego, zgodnego z ideaami opieki i wychowania systemu wartoci.Funkcja adaptacyjna: Wielu wychowawcw w domach dziecka jest po studiach lub po przeniesieniu z innej placwki. Potrzebuj oni zarwno dowiadczonych wsppracownikw, jak i posugiwania si opracowaniem, ktre dostarczy im pewnych wskaza, dyrektyw i wyjanie odpowiadajcych na pytanie: co? jak? i dlaczego? maj czyni, aby zaktualizowa i przystosowa swe umiejtnoci do specyficznych wymaga procesu opiekuczo wychowawczego w tej placwce.Funkcje wychowawcze: 1. Homeostatyczna najbardziej pierwotna, fundamentalna, a jednoczenie kreatywna; nastpstwa dokonujce si w osobie podopiecznego- obiektywne osigalny stan zaspokajania potrzeb i rwnowagi zwaszcza biochemicznejsubiektywne hedonistyczne) emocjonalne doznania, skadaj si na ni odrzucenia, przyjemnoci, bogo, zadowolenie z tendencj narastajc2. Egzystencjalna w rezultacie spenienia funkcji homeostatycznej dochodzi do zachowania ycia i zdrowia z ich okrelonymi jakociami wielostronnego rozwoju, okrelonego poziomu normalnoci funkcjonowania oraz umoliwiania wychowania. Mona powiedzie, e funkcja egzystencjalna jest funkcj funkcji homeostatycznej. Od okrelonego stanu zaspokojenia potrzeb zaley: - ycie kadej ludzkiej jednostki zostaje zachowane p/w w rezultacie roztoczonej nad ni opieki- zaspokajanie potrzeb ponadpodmiotowych potomstwa warunkuje zachowanie gatunku- stan zdrowia kadej ludzkiej jednostki zaspokojenie potrzeb ponadpodmiotowych p/w biologicznych i bezpieczestwa

- wielostronny rozwj 3. Regulacyjna to rozbudzenie i regulowanie potrzeb oraz granic, norm i sposobw ich zaspokajania 4. Usamodzielniajca doprowadzenie do wzgldnie penej samodzielnoci i niezalenoci yciowej (chodzi o uzalenienie podopiecznego od opiekuna placwki), trzeba doprowadzi do usamodzielnienia podopiecznego 5. Socjalizacyjna uspoecznienia, ukulturalnienia potrzeb oraz ich zaspokajanie. Socjalizacyjne nastpstwa opieki mona rozpatrywa w dwch podstawowych zakresach: - przeksztacenia si rl podopiecznego w rol opiekuna - podporzdkowanie wartociom spoecznym rozmiarw form i sposobw zaspokajania potrzeb Dokonuje si ona p/w porednio poprzez osob opiekuna przyjmujcego, realizujcego te wartoci w sprawowanej opiece oraz bezporednio w ich oddziaywaniu na podopiecznego, zdolnego do reakcji przystosowawczych. Ad17 Instytucje wspomagajce rodzin : -charakter materialny : MOPS MOPR OIK PCPR Krajowy komitet z Funduszem na rzecz dzieci 1981r. Caritas Towarzystwo Brata Alberta Zgromadzenie Matki Boej Miosnej Albertynki Misjonarki Mioci Wsplnota Chleb Boy - charakter zdrowotny :przychodnie o rnym profilu . poradnie , szpitale dla dzieci, sanatoria , wczasy dla dzieci i modziey , poradnie psychologiczne pedagogiczne , poradnie zdrowia psychicznego Podnoszenie kultury pedagogicznej rodzicw - Prawna Korczak i idee nowego wychowania , Konstytucja Kodeks rodzinn0- opiekuczy Kodeks KARNY Kodeks cywilny Rzecznik Praw dziecka Konwencja o prawach dziecka deklaracja praw dziecka Genewska Deklaracja Praw dziecka , Pakt Ad18 Instytucje zastpujce rodzin -charakter instytucjonalny :Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej Domy maego dziecka , Orodki szkolno wychowawcze Policyjna Izba dziecka Pastwowe Pogotowia Opiekucze, internaty - zastpujce rodzin : Rodzina adopcyjna , rodziny zastpcze , rodzinne domy dziecka , wioski dziecice Proces opiekuczo wychowawczy globalny s to okrelone cykle zmian od pocztku do koca. Parcjalny czciowy tylko w niektrych jego czynnociach i zalenociach opiekuczych. Instytucje uzupeniajce rodzin : Szkoy wietlice szkolne ,Internaty, bursy , obki , przedszkola Zadania:zapewnienie wychowankom bezpieczestw osobistego oraz ochorna ich zdrowia fizycznego i psychicznego ( w tym warunkw do tworzenia bliskich wizi osobistych i zaspokajania potrzeb emocjonalnych -zaspokajanie potrzeb materialnych .

-zapewnienie warunkw nauki wasnej i ewentualnie zdobycia zawodu, - rozwj zainteresowa i zaspokajanie potrzeb kulturalnych , - wdraanie do ycia spoecznego ( w tym ksztatowanie postaw ideowych i spoeczno moralnych) - przygotowanie do ycia w przyszej rodzinie wasnej. We wszytskich zakadach opiekuczych wystpuj te zadania natomiast w niektrych np. takim jak w specjlanym zakadzie opiekuczo wychowawczym Ad 22 CO TO JEST MODELOWANIE DZIAA OPIEKUCZO WYCHOWAWCZYCH -modelowanie (dostarczenie wychowankowi sposobnoci do obserwacji okrelonego zachowania innych. Metod t mona stosowa przy modyfikacji rnych czynnoci poznawczych, motorycznych, a nawet ocen moralnych czy spoecznych). Model winien zawiera: -problem potrzeb spoecznych, -podstawy teoretyczne systemu, -podstawy organizacyjno - prawne, -formy opieki (ilo, jako, stosownie do potrzeb),-kadra(odpowiednia wiedza, cechy osobowociowe, itp.),-rodki masowego przekazu. 1. OMW MODEL ZAOONY, RZECZYWISTY, PROGNOSTYCZNY Wspczesny model funkcjonowania systemu to 1.model zaoony (koncepcje powstajce przedwczenie , poprzez praktyk),2.model rzeczywisty osigany wypadkowo (tj. wypadkowa modelu zaoonego),3.model prognostyczny (opiera si na zweryfikowaniu praktycznym, przyszociowy moe by podobny do zaoonego) Ad23 Podmioty realizujce funkcje opiekuczo wychowawcze szkoy: a. wietlice szkolneb. klubyc. wietlice specjalned. wietlice socjoterapeutyczne e. wietlice profilaktyczno terapeutycznef. wietlice rodowiskoweg. internatyh. bursy wietlica szkolna:Placwka opiekuczo wychowawcza prowadzona przez szko, umoliwiajca uczniom uczestniczenie w interesujcych ich zajciach oraz wykonywanie prac domowych. Jest to jedyna komrka wychowawcza, penica na terenie szkoy podstawowej funkcje opiekucze, wychowawcze i dydaktyczne w sposb cigy i zorganizowany, z ktrej korzysta zwykle staa liczba uczniw, gwnie klas najmodszych. Ustala si, e pierwszestwo korzystania ze wietlicy szkolnej powinni mie uczniowie zaniedbani wychowawczo i o sabych postpach w nauce, ale cele, jakie realizuje prawidowo funkcjonujca wietlica szkolna, nie ograniczaj si jedynie do tej grupy wychowankw. Funkcje wietlicy szkolnej:- opiekucza - wietlica powinna czuwa nad zdrowiem, bezpieczestwem i prawidowym rozwojem dzieci- profilaktyczna, polegajca na dziaalnoci stymulujcej procesy rozwojowe dziecka, przez wykorzystanie ich wasnej inicjatywy i aktywnoci;- reedukacyjna, polegajca na podejmowaniu dziaa majcych na celu wyrwnywanie brakw, skoordynowaniu wad i nieprawidowoci rozwojowych powstaych we wczeniejszych latach ycia dziecka;- kompensacyjna, polegajca na wyrwnywaniu niedoborw rodowiska rodzinnego Zasady pracy wietlicowej:1. Zasada motywacji - dzieci majce motywacj do udziau w atrakcyjnych i ciekawych zajciach zaspokajaj potrzeb swoich dozna

emocjonalnych. Nie trzeba ich namawia do obejrzenia filmu, pjcia na spacer czy wycieczk, obejrzenia teatrzyku , wzicia udziau w inscenizacji czy recytacji.2. Zasada aktywnoci - zasada ta ma wywoywa przejawy wasnej inicjatywy wychowankw. Wszelkie metody oparte na dziaaniu, na samodzielnym angaowaniu zawsze mobilizuj do aktywnoci mylenia i dziaania.3. Zasada indywidualizacji - szczeglne znaczenie w pracy w wietlicy ma indywidualne poznanie dziecka. Wychowawca powinien zna jego waciwoci i potrzeby, jego uzdolnienia i zainteresowania. Kade oddziaywanie wychowawcze powinno by dostosowane do moliwoci dziecka i do caego zespou. Zajcia indywidualne prowadzi si, gdy wychowanek wymaga opieki lub pomocy. 4. Zasada pogldowoci - do rodkw pogldowych zaliczy naley filmy, obrazy, ilustracje, okazy, obserwacje rodowiska. Czynnikami wiodcymi w poznawaniu s najczciej wzrok i dotyk, such i wch.5. Zasada systematycznoci - kada praca i zajcia powinny by planowane i prowadzone w logiczny powizaniu.6. Zasada swobody - w myl tej zasady kady wychowawca powinien czsto inicjowa i zachca do zaj w taki sposb , aby dziecko podejmowao je chtnie, z wasnej woli a nie z obowizku. Dzieciom naley pomc korzysta ze swobody, dysponowania czasem wolnym. Trzeba jednak stworzy warunki rozwijania si ich indywidualnych zainteresowa i potrzeb. 7. Zasada atrakcyjnoci - zobowizuje wychowawcw do wzbogacania swojego warsztatu pracy w nowe, rnorodne i atrakcyjne formy zaj, poszukiwania nowych rodkw , aby zapewni odmienno i atrakcyjno zaj w czasie wolnym.8. Zasada higieny i bezpieczestwa - wychowawcy wietlicy ponosz pen odpowiedzialno za zdrowie , warunki higieniczne i bezpieczestwo zaj z dziemi. Metody pracy wietlicowej:- indywidualna praca z dzieckiem- grupowamasowa Zajcia masowe obejmuj wszystkich uczestnikw wietlicy na zajciach organizowanych dla wsplnych celw wychowawczych i ksztaccych, np. udzia dzieci w imprezie rodowiskowej, koncertach, rozgrywkach sportowych, konkursach, turniejach, spotkaniach z ciekawymi ludmi.Zajcia w grupach wietlicowych stwarzaj najlepsze warunki do uaktywnienia dzieci. Praca w zespoach angauje wszystkich uczestnikw, daje im moliwo wyycia si oraz wykazania swoich uzdolnie i umiejtnoci. Zajcia indywidualne to takie, w ktrych dziecko pracuje indywidualnie, wybiera dla siebie zadanie i samo je wykonuje. W wyborze i w czasie wykonywania czsto pomaga mu wychowawca. Przykadem moe by: kolekcjonowanie, wykonywanie elementw dekoracyjnych, czytanie ksiek, czasopism, opieka nad kcikami (przyrodniczym , czytelniczym).Wg. A. i Z. Wiechw:1. Metody zaj praktycznych, stosowane we wszystkich formach pracy wietlicowej, majce rnorodny charakter i zalene od wysunitych celw np.:- techniki plastyczne, teatry lalek oraz udzia w wietlicowym zespole tanecznym sprzyjaj rozwojowi wraliwoci estetycznej- zabawy i gry dydaktyczne, gry wietlicowe, konkursy i zgaduj zgadule pomagaj ksztatowa zdolnoci umysowe dziecka- imprezy i uroczystoci oraz dziaalno spoecznie uyteczna ksztatuj uczucia patriotyczne- wiczenia, sporty i wycieczki rozwijaj sprawno2. Metody ogldowe, wykorzystywane czsto do pogbienia i utrwalenia wiadomoci. Wychowawca stosuje tu pokaz

przedmiotw, fotografii, map, tablic, czsto posuguje si przeroczami i projektorem. 3. Metody sowne, do ktrych zalicza si: pogadank, opowiadanie bani, bajek, przygd, wrae oraz lektury uzupeniajce. Zadania wietlicy szkolnej:- organizowanie pomocy w nauce, tworzenie warunkw do nauki wasnej i przyzwyczajanie do samodzielnej pracy umysowejorganizowanie gier i zabaw ruchowych oraz innych form kultury fizycznej, w pomieszczeniach i na powietrzu majcych na celu prawidowy rozwj fizycznyujawnianie i rozwijanie zainteresowa, zamiowa i uzdolnie, organizowanie zaj w tym zakresie - stwarzanie warunkw do uczestnictwa w kulturze, organizowanie kulturalnej rozrywki oraz ksztatowanie nawykw kultury ycia codziennegoupowszechnianie zasad kultury zdrowotnej , ksztatowanie nawykw higieny i czystoci oraz dbaoci o zachowanie zdrowia - rozwijanie samodzielnoci i samorzdnoci oraz spoecznej aktywnociwspdziaanie z rodzicami i nauczycielami uczestnikw wietlic, a w miar potrzeby z placwkami upowszechniania kultury, sportu i rekreacji oraz innymi instytucjami i stowarzyszeniami funkcjonujcymi w rodowisku Ad28 STRUKTURA LOKALNEGO SYSTEMU OPIEKUCZO WYCHOWAWCZEGO rodowisko lokalne stanowi obok rodziny najwaniejszy czynnik socjalizacji, gdy jest ono nieodcznym elementem ycia jednostki. Donios rol w organizacji pomocy dziecku i rodzinie w rodowisku lokalnym odgrywa zarwno struktura lokalnego systemu opiekuczo wychowawczego jak i rwnie polityka socjalna pastwa, winna zapewni: wysoki poziom ycia poprzez zrwnowaony rozwj gospodarczy, profesjonaln pomoc spoeczn, nowoczesn edukacj, dobr opiek medyczn i socjaln, integracj spoecznoci lokalnej Struktura systemu lokalnego rodowiskowe instytucje wychowania naturalnego : 1rodzina , 2 rodowisko ssiadw,3. grupa rwienicza. 4.Szkoa : wietlica szkolna , pinternat , bursa , grupy profilaktyczne , kluby zainteresowa 5. Instytucje opieki i wychowania pozaszkolnego : orodki adopcyjne , placwki opieki czciowej (charakter rekreacyjny ogrody jordanowski placwki profilaktyczno wychowawcze , paace modziey , placwki opieki cakowitej (instytucjonalne rodzinne) (rodzinne rodziny adopcyjne ) zastpcze , rodzinne domy dziecka , pastwowe domy dziecka , pogotowia opiekucze .policyjne Ad29 System opiekuczo wychowawczy w ujciu globalnym oraz w ujciu parcjalnym ( instytucjonalnym) Proces opiekuczo wychowawczy trwa przez cae ycie od okresu niemowlcego .System opieki nad dziemi w Polsce. poziomy dziaalnoci globalnego systemu opiek.wychowawczego 1.ystawowdaczwy-dzianie resortu(nadrzdny regulacyjny , przez ustawy , uchway).2.resortowy ministerialny (polega na nadzorowaniu przez Ministerstwo Sprawiedliwoci ,Sd Rodzinny , Orodek Diagnostyczny , Kuratorzy Sdowi , Orodki Kuratorskie Ministerstwo Zdrowia i Opieki Spoecznej , obki Sanatoria Do 1992 Dom Maego Dziecka Po 1999 Dom Dziecka Resort Spraw Wewntrznych , Policyjne Izby Dziecka .Instytucjonalny Siatka wszystkich instytucji mikrosystem placwka opiekuczo wychowawcza1. kadra wykwalifikowana2. wychowankowie kryteria kwalifikowanie do placwek. Proces ewolucyjno normalny (wszystko przebiega zgodnie z normami)

Proces opiekuczo wychowawczy globalny s to okrelone cykle zmian od pocztku do koca. Parcjalny czciowy tylko w niektrych jego czynnociach i zalenociach opiekuczych. Proces opiekuczo wychowawczy jest to cykl zmian nastpujcych po sobie i wzajemnie si warunkujcych od pocztku a do koca , ktre s adekwatne do kolejno zaznaczajcych si etapw uzyskiwania przez podopiecznego samodzielnoci i niezalenoci yciowej . Proces inwolucyjny modoci do staroci. Ad30zaoenia prorodzinnego systemu opiekuczo wychowawczego Owiatowe instytucje opiekucze s niejako przyzwyczajone do skupiania si na problemach dziecka, a nie rodziny i prbuj im zapobiega i redukowa je jedynie na bazie szkoy (a nie rodziny), czynic z niej gwne ogniwo owiatowego systemu opieki. Podczas gdy dziecko wyrasta z rodziny i tam przewanie tkwi korzenie problemw. Dlatego te reformie systemu opieki nadano charakter prorodzinny. Gwne cele tej reformy to: Zamiast zastpowa rodzin przez instytucje owiatowe dy si do wspierania jej przez cay system profilaktyki i opieki o cechach ponadresortowych. Prowadzi si starania w celu odtworzenia naturalnej odpowiedzialnoci za los dziecka, ktr ponosi powinni: rodzice, blisza i dalsza rodzina, ciaa spoeczne, instytucje lokalne, w razie koniecznoci- przedstawiciele administracji publicznej moliwie najniszego szczebla, a nie ponadlokalne organy i instytucje rzdowe. Dy si take do zwikszenia oddziaywa najtaszych form profilaktyki np. zaj pozaszkolnych, poradnictwa rodzinnego i modzieowego. Reforma ma te na celu podniesienie jakoci usug profilaktycznych i opiekuczych w tym m. in. rozszerzenie i wprowadzenie nowych rodzinnych form opieki oraz form wychowania integracyjnego. Oprcz tego pragnie ograniczy dysproporcje w rozwoju sieci instytucji profilaktycznych i opiekuczych. Zaistniao kilka propozycji zmian w systemie opieki nad dzieckiem, jednak wszystkie pozostaj ze sob w dialogu. Ciekaw propozycj zoy W. Ciczkowski. Mwi on o standardach usug profilaktyczno-opiekuczych, ktre okrela jako modele lub wzorce i traktuje jako usugi terapeutyczne skierowane do dziecka i rodziny, majce przezwycia kryzysy. Autor wyrnia cztery poziomy tych oddziaywa: I- interwencja i terapia w rodzinie II- objcie dziecka terapi czciow w orodkach socjoterapeutycznych... III- nastpuje organizowanie zastpczej opieki rodzinnej IV- wystpuje wtedy, gdy nie mona dziecku znale zastpczej rodziny i wtedy skierowuje si je do instytucji opiekuczo- wychowawczej. Koncepcja reformy owiaty o charakterze prorodzinnym za gwne zasady organizacji opieki przyjmuje: - BLIEJ- rodowiska naturalnego dziecka, unikajc zwaszcza jego izolacji; - WCZENIEJ- zanim narosn problemy dziecka i rodziny; - KRCEJ- by rodzicw i dziecka nie uzalenia od pomocy i opieki; - TANIEJ- ni w tradycyjnych, zwaszcza zakadowych, formach opieki. Uznano wic, zreszt zgodnie z propozycj W. Ciczkowskiego, e rodzina dysfunkcyjna pod wzgldem opiekuczym i wychowawczym powinna by wspierana, by nie pozbawia dzieci ich naturalnego rodowiska rodzinnego i nie

powodowa ich osierocenia. Tyko w momencie gdy stosowane rodki nie bd skuteczne i wyczerpie si ich asortyment moe by mowa o kierowaniu dzieci do zastpczych rodowisk rodzinnych (adopcyjnych, zastpczych- tradycyjnych i nowego typu, rodzinnych domw dziecka). Sprawny system prorodzinny powinien jak najliczniej utrzymywa dzieci w krgu rodziny (naturalnej lub zastpczej) i tylko w ostatecznoci kierowa modzie do placwek, ktre powinny by rwnie tworzone na wzr rodziny (i sytuowane np. w zwykych mieszkaniach). Najwaniejsze zadania prorodzinnego systemu opieki rozpisano uwzgldniajc kategorie wiekowe dzieci i modziey. I tak priorytetowym zadaniem reformy uczyniono pomoc rodzinie wychowujcej mae Ad31Przemoc wobec dziecka:..kade zamierzone i niezamierzone dziaanie osoby dorosej, spoeczestwa lub pastwa, ktre ujemnie wpywa na zdrowie, rozwj fizyczny lub psychospoeczny dziecka.. (wg. WHO) Czynniki krzywdzenia dziecka w rodzinie, przyczyny przemocy: *Tkwice w osobie dopuszczajcej si przemocy:1. Dowiadczenia wczesnego dziecistwa2. Czynniki okooporodowe (np. dziecko niechciane)3. Nieprzystosowanie spoeczne*Czynniki, ktre wystpuj w mikrosystemie rodziny:1. Problem dziecka z innego maestwa2. Wtki materialne3. Patologie rodzinne4. Wielodzietno rodziny 5. Stosunek kobiet do swoich dzieci (zbytni liberalizm dla syna)6. Pozycja spoeczna rodzicw*Te, ktre tkwi w exosystemie (tzn. krg znajomych):1. Izolacja rodziny od rodowiska i znajomych2. Problem nieumiejtnoci korzystania z rnych form profilaktyki i pomocy rodowiskowej*Czynniki w makrosystemie: 1. Postawy rodzicw wobec karania wykreowane przez media Ad32 Formy pomocy dzieciom krzywdzonym:Dziaania interwencyjne:zapewnienie wsparcia emocjonalnego i poczucia bezpieczestwa Interwencyjne- to takie , ktre s podejmowane przez instytucje lub pojedyncze osoby w rodowisku lokalnym na okoliczno krzywdzenia dziecka.1.orodki interwencji kryzysowej pierwszy w Krakowie w 1991r2. Fundacja Dzieci Niczyje Trjmiasto 3.NIEBIESKA LINIA (od 3 lipca 1995)-(suchanie , zaprzyjanianie , pomoc) 4. Dyury interwencyjne , Poradni twa psychologii szkolenie specjalistw, Grupy wsparcia , kluby , ambulatoria , diagnoza problemu 4. Komitet Ochrony Praw Dziecka , Maria opatkowa 1981 r zaoono. Uniemoliwienie dalszego krzywdzenia dziecka i udzielenie mu pierwszej pomocy. Dziaania terapeutyczno lecznicze:przy pomocy rnych rodkw (zapobieganie przemocy w rodzinie) Etapy 1.wczenie 3 m-ce wzbudza si zaufanie 2.4-12 m-cy rozwinicie niektrych zachowa prorodzinnych. 3. 13-m-ca do 2 lat obserwowanie efektw , mwienie o swoich problemach) 4. kontrola po zakoczenie terapiizminimalizowanie i usunicie doznanych urazw i krzywd- orodki interwencji kryzysowej z funkcj terapeutyczn (np. Wojewdzki Orodek Interwencji Kryzysowej w Krakowie 1991, pierwszy w Polsce) Dziaalno profilaktyczna:- pierwotna dotyczca przemocy wobec dziecka wie si z promowaniem zdrowia, popraw samopoczucia spoecznego oraz eliminowaniem patologii spoecznej, ktra wie si z przemoc w rodzinie wzmacnianie pozytywnych cech- wtrna ma na celu wczesne wykrycie objaww

maltretowania dziecka, zanim ujawni si powane lub trwae zmiany polega , e zmiany zaszy niekorzystne , ale jeszcze nie s takie ze aby zapobiec powaniejszym .Moe by utosamiana z dziaaniami o charakterze eliminujco objawowe . - trzeciorzdowa ma na celu uchronienie dziecka przed kolejnym wykorzystaniem; w razie potrzeby dziecko naley umieci w szpitalu, orodku wychowawczym, podj terapi rodziny eliminacja takich aby nie powstaway takie , z ktrych nie da si ju wyj. Ad33 Funkcja opiekuczo wychowawcza wspczesnej rodziny: Cechy rodziny jako grupy spoecznie , wychowanie wizi osobiste ( pierwotna) stopie trwaoci midzypokoleniowa , - wielko jako grupy charakter czonkostwa. Rodzina jako grupa uspoeczniona . Odmiany oddziaywa wychowawczych ze wzgldu na otwarto rodziny . Mwimy o kilku wpywach oddziaywa wychowawczych :- niezamierzone i obojtne wychowawczo.- niezamierzone ale nie obojtne wychowawczo. zamierzone obojtne wychowawczo , - zamierzone ale nie obojtne wychowawczo . W kadej rodzinie mona wyrni kilka typw dziaa opiekuczo wychowawczych, ktre bd okrelay cele (kierunki):1. Kierunek dziaa podstawowy umoliwienie realizowania wszystkim czonkom rodziny korzystania z niezbdnych dbr 2. Kierunek dziaalnoci stymulacyjnej wynika z sytuacji indywidualnych rodziny stymulowanie aspiracji3. Kierunek dziaa asekuracyjnych wynika z uwiadomienia sobie przez czonkw rodziny pewnych deficytw (diagnoza, badania kontrolne 4. Kierunek o charakterze kompensacyjnym wyrwnywanie wszelkich niedoborw , reedukacja , resocjalizacja , rehabilitacja 5. Kierunek dziaa ratowniczych podejmowany, gdy s ju deformacje rodzinne Dziaania opiekuczo wychowawcze odnosz si do caoksztatu ycia, natomiast ich granica przebiega po linii obiektywnych moliwoci samodzielnego zaspokajania potrzeb przez jednostki lub grupy. Niezalenie od przemian rodzina stanowia i stanowi grup wychowawcz.- typ wizi (osobista, pierwotna)- stopie trwaoci (midzypokoleniowa) - wielko grupy (maa)- charakter czonkostwa (autentyczna, nierozerwalna, dobrowolna)- grupa otwarta (ksztatuje wasny model wartoci, uczu) - instytucja wychowania naturalnego. Wzory dziaa wychowawczych realizowanych przez rodzin : - wzory dziaa wewntrznych o skutkach wewntrznych . wzory dziaa wewntrznych , ale o skutkach na zewntrz, - wzory dziaa zewntrznych o ksywkach wewntrznych , - wzory dziaa zewntrznych o skutkach zewntrznych. Zadania opiekuczo wychowawcze rodziny w zaspokajaniu potrzeb dziecka: 1. Rozwj fizyczny- przestrzeganie zasad higieny osobistej oraz higieny otoczenia, zwaszcza mieszkania- prawidowe odywianie, w tym higiena przygotowywania oraz spoywania posikw- racjonalny tryb ycia, czyli waciwe dla wieku proporcje nauki, pracy, zabawy i wypoczynku z uwzgldnieniem aktywnoci ruchowej

- ochrona przed chorobami , wypadkami i innymi czynnikami zagroenia zdrowia - opieka nad dzieckiem chorym oraz pomoc w przezwycianiu skutkw chorob lub zaburze i funkcjonowaniu organizmu- zapobieganie powstaniu naogw: palenia tytoniu, picia alkoholu2. Rozwj psychiczny- organizowanie dowiadcze poznawczych dziecka, sprzyjajcych doskonaleniu spostrzegania i wiczeniu uwagi - rozwijanie wyobrani i pamici- stwarzanie sprzyjajcych warunkw rozwoju mowy i mylenia- ksztatowanie wraliwoci uczuciowej, umiejtnoci okazywania i odwzajemniania uczu- wiczenie i hartowanie woli w tym sztuki panowania nad sob i nieulegania trudnociom- ochrona przed wstrzsami psychicznymi, zakcajcymi przebieg procesw psychicznych- stwarzanie klimatu yczliwoci i zaufania, wzmacniajcego poczucie bezpieczestwa i wizi uczuciowej z rodzin 3. Rozwj spoeczny- ksztatowanie pozytywnej motywacji i pozytywnego stosunku do pracy, czuwajc nad bezporednim udziaem w podejmowaniu i rzetelnym wypenianiu zada: w rodzinie, w szkole, w organizacji dziecicej i w innych krgach rodowiskowych - zapewnienie dziecku przygotowania zawodowego do pracy zgodnie ze zdolnociami, zainteresowaniami i rzeczywistymi moliwociami- rozwijanie umiejtnoci wspdziaania oraz gotowoci pomocy innym- wdraanie do spoecznej dyscypliny i odpowiedzialnoci za przestrzeganie obowizujcych w spoeczestwie praw - wiczenie w dokonywaniu obiektywnej i krytycznej oceny postpowania wasnego i postpowania innych- zaszczepienie wzorw ycia rodzinnego zgodnych a potrzebami wspczesnej rodziny, w tym rwnego udziau dziewczt i chopcw w pracach domowych4. Rozwj kulturalny- bierne spoytkowanie dbr kultury ju wytworzonych w rnych dziedzinach jak: literatura, film, teatr, taniec, muzyka, plastyka, fotografika itp. - Korzystanie czynne, uczestniczenie w dziaalnoci zespow artystycznych, sportowych, turystycznych oraz w pracy rnych k zainteresowa - Wspudzia w tworzeniu dbr kultury w rnych dziedzinach jak w plastyce, prby pisarskie, kompozycje, inscenizacje, modelarstwo itp. Kryteria podziau rodzin (czynniki): 1. Czynniki ekonomiczno spoeczne 2. Czynniki kulturalne 3. Czynniki psychospoeczne Rodzina normalna: Midzy czonkami rodziny powinny by jasne i zdecydowane relacje. Nie naley mie przed sob tematw tabu i czegokolwiek przed sob ukrywa. Wana jest szczero i umiejtno rozmowy o problemach, niepowodzeniach, smutkach i troskach. I odwrotnie - razem powinnimy cieszy si ze wsplnego szczcia. Rodzina powinna obdarza siebie zaufaniem i wyrozumiaoci. Rodziny mona podzieli na: normalne, wzorowe, wydolne wychowawczo i patologiczne. W rodzinie normalnej wsplnie rozwizuje si problemy oraz zapobiega im, cieszy si ze szczcia drugiej osoby. Rodzina wzorowa oprcz tego dy do podnoszenia poziomu w nauczaniu, wychowaniu. Rodzina wydolna wychowawczo to ta, ktra jeszcze nie potrzebuje pomocy finansowej pastwa, radzi sobie w miar swoich moliwoci, ale w ktrej relacje midzy jej czonkami s zaburzone. W rodzinie patologicznej wystpuje trway rozpad poycia i wizi

emocjonalnej. Warto przypomnie, e rodzice i maonkowie w kadej z tych rodzin s wzorem dla swoich dzieci. Kada normalnie funkcjonujca rodzina potrzebuje wizi, kontaktu emocjonalnego, bezpieczestwa, wzajemnego wspierania si, mioci, akceptacji i szacunku, okazywania uczu i zaufania. Wana jest rwnie potrzeba wypoczynku i rekreacji, czyli wsplne spdzanie czasu, oderwanie si od codziennoci, poprzez np. chodzenie na spacery, wyjazdy w wolnej chwili za miasto. Ad34 Wspczesne zagroenia rozwojowe dziecka w rodzinie i ich uwarunkowania : Do takich zjawisk naley zwaszcza: -pozbawienie opieki(sieroctwo spoeczne , naturalne , okresowe pozbawienie dziecka opieki z powodu choroby lub wyjazdu - skrajny niedostatek , w tym brak elementarnych warunkw higieny oraz stan mieszkania uniemoliwiajcy normalne ycie i funkcjonowanie rodziny, - maltretowanie fizyczne i psychiczne dziecka powoduje bezporednie zagroenie zdrowia fizycznego i psychicznego oraz naduywanie kar, -naogowy alkoholizm jednego , z zwaszcza obojga rodzicw - narkomania jednego lub obojga opiekunw, - zaburzenia i choroby psychiczne rodzicw uniemoliwiajce faktyczne sprawowanie opieki, -przestpczy tryb ycia opiekunw. -brak kultury osobistej , wulgarne sownictwo i haaliwe zachowanie utrudniajce i zakcajce spokj ycia rodziny oraz ssiedztwa. -powane bedy wychowacze i utrata wizi rodzicw zastpczych z dzieckiem powoduje m.in. stany lkowe i jego niech do opiekunw . - zupena niewydolnoc wychowawcza utrata przez rodzicw autorytetu i moliwoci wpywu na dziecko. Czynniki wywoujce naruszenie praw dziecka , osamotnienie dziecka , brak wizi emocjonalnych , przemoc fizyczna , psychiczna , emocjonalno seksualna(przemoc wobec maonka , ludzi starszych) Czynniki: 1.ktre tkwi w osobie karzcej (agresora) nieprawidowy rozwj czowieka dowiadczenie wczesnego dziecistwa , dowiadczenie karanie w dziecistwie , przemoc seksualna , okooporodowe procesy hormonalne nie przebiegaj normalnie nie przebiegaj w czasie ciy , poporodowe odrzucenie , niechciane cie negatywne bodce na cie wczesny kontakt po urodzeniu dziecka redukuje to 2. Te ktre nie s czynnikami bezporednio tkwi w makrosystemie rodziny dziaaj porednio.-problem akceptacji dziecka drugiego wspmaonka z rodzin zrekonstruowanych trudne warunki materialne przemoc niewaciwy stosunek dzieci przedwczesnie urodzonych do 4 roku zycia spleczna pozycja rodzicw (kary psychiczne) dzietno rodziny (ilo dzieci) Czynniki , ktre tkwi w ekosystemie rodziny izolowanie si rodziny od krgw ssiedzkich , przyzwalanie ssiadw na przemoc.- brak praktyki umiejtnoci korzystania z pomocy oferowanej rodzinie w rodowisku rodzinnym . Makrosystem - -ogldanie telewizji , filmw z przemoc (lk przed agresj )wzruszanie ogldanie wzmacnia t sytuacj stymulujca ogldanie agresji przyczynia si do ronicia agresji problem przekonania o potrzebie karanie.To

wywouje syndrom dziecka maltretowanego , jako zesp objaww klinicznych , ktre s konsekwencj stosowania przemocy , reakcje : charakter fizyczny , psychiczny , bezporedni karanie zaraz , odroczony odlegy, agresywny regresywny po dowiadczeniu zepchnicie , zobojtnienie stoper emocjonalny w psychologii. Grpy czynnikw : - te ktre wystpuj w osobie dopuszczajcej si . dowiadczenia wczesnego dziecistwa. Formy pomocy dzieciom krzywdzonym : -interwencja . profilaktyka , - terapia. Ad35 Typy rodzin: Typologia ze wzgldu na stopie zagroenia:1. Rodzina normalna2. Rodzina wzorowa 2. Rodzina jeszcze wydolna4. rodzina niewydolna5. Rodzina patologiczna Trzy czynniki grupy ekonomiczno 0spoeczne . kulturalne, - czynniki psychospoeczne. Rodzaj i sia wizi , uznawane i realizowane wzory. R. normalna , jest to taki rodzaj rodziny , ktra przejawia wikszo cech okrelonych przez te trzy czynniki grupy . Musi by ona rodzin wzgldnie zintegrowana do tych trzech grup w sensie spoecznym musi ona spenia warunki i normy spoeczne. RODZINA WZOROWA to taki model zaoony jest dobrze ale moe przejawia tendencje doskonalenia , podnoszenia poziomu w nauczniu . Ad 36 W rodzinie dysfunkcyjnejzaburzona jest komunikacja midzy jej czonkami , co wpywa na nieprawidowe ksztatowanie si obrazu wasnej osoby i poczucia wartoci jej czonkw, zwaszcza dzieci .Dziecko nie ma zaspokojonej potrzeby bezpieczestwa , mioci , akceptacji, szacunku . Nie przekazuje mu si spjnego systemu wartoci , amie si jego poczucie godnoci , zabrania si ujawnia emocje i myli . Wszystko to wyzwala poczucie wstydu , zo i strach , ktre s przenoszone na sposb funkcjonowania dziecka w innych rodowiskach .Zaburzona jest rwnie struktura. Uwaga jej czonkw skupiona nie jest na dziecku , ale na rodzicu , ktry jest przyczyn dysfunkcji :alkoholiku , sprawcy przemocy , tyranie rodzinnym itp. Cay system dziaa tak , aby to jego potrzeby zostay zaspokojone . Dziecko stosuje wic rne mechanizmy obronne , ktre pozwalaj mu przetrwa , jednoczenie nie chce popuci do zdemaskowania istniejcego systemu .W rodzinach dysfunkcyjnych panuj pewne elazne reguy:kontrola , perfekcjonizm , oskaranie , zaprzeczanie , milczenie iluzja niedokoczenie , brak zaufania.. W tych rodzinach dzieci czsto przejmuj rne okrelone role zalenie od wieku i cech psychofizycznych .S to takie role :bohater rodziny , kozio ofiarny , nieobecne dziecko , czy maskotka rodzinna .Rodzina uzaleniona to rodzina patologiczna adne nadzieje na popraw ycia , a nawet nie rokuje si adnych nadzieii na poprawienie si w jakkolwiek inn rodzin. Podstawowe funkcje rodzicielskie zostaj naruszone zaburzeniu ulegaj take procesy socjalizacyjne .Zamiast wzorw zachowa spoecznie podanych rodzina dostarcza wzorw zachowa aspoecznych bd wprost przestpczych. Wszystko to sprawia , e dzieci alkoholikw prezentuj wyszy poziom niedostosowania spoecznego

Dzieci uzalenionych s bardziej agresywne wobec otoczenia .Wielu trudnoci przysparza dzieciom brak umiejtnoci koncentracji uwagi , nadpobudliwo psychoruchowa , zaburzenia pamici oraz zachowania aspoeczne. Niepowodzenia szkolne i niska pozycja w strukturze klasy pogbiaj mae poczucie wasnej wartoci oraz brak wiary we wasne siy , a tym samym nasilaj przezywane przez dziecko i utrwalaj uksztatowane w domu patologiczne wzory reagowania i cechy osobowoci. Dzieci z rodzin alkoholowych wyrastaj w atmosferze lku i obcoci psychicznej , nasilanej przez krzywdy moralne i fizyczne , brak oparcia w najbliszych , ze warunki bytowe .Typowe dla tych dzieci stany emocjonalne to :niepokj , rozdranienie , przygnbienie , stany lkowe , natrtne myli , dolegliwoci psycho - somatyczne ble gowy , ble serca , bolesne skurcze jelit .Patologia rodziny wpywa na jej istotny element obraz wasnej osoby i jego samoocen .Dzieci alkoholikw wymagaj szczeglnego zainteresowania i pomocy .Naley im wyjani na czym polega alkoholizm ktrego z rodzicw Powinny wiedzie , ze jest to choroba , naley im uwiadomi , e nie ponosz adnej winy za picie rodzica .Dzieci z takich rodzin potrzebuj pomocy i wsparcia spoza rodziny. Moe to by terapia indywidualna lub grupowa bd uczestnictwo w zajciach wietlic terapeutycznych . Konwencja o Prawach Dziecka zmiany: 1999-09-02; Dz.U.2000.2.11 KONWENCJA O PRAWACH DZIECKA przyjta przez Zgromadzenie Oglne Narodw Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ podaje do powszechnej wiadomoci dniu 20 listopada 1989 r. zostaa przyjta przez Zgromadzenie Oglne Narodw Zjednoczonych Konwencja o prawach dziecka w nastpujcym brzmieniu :Przekad KONWENCJA O PRAWACH DZIECKA PREAMBUA Pastwa-Strony niniejszej konwencji, uwaajc, e zgodnie z zasadami zawartymi w Karcie Narodw Zjednoczonych uznanie wrodzonej godnoci oraz rwnych i niezbywalnych praw wszystkich czonkw rodziny ludzkiej jest podstaw wolnoci, sprawiedliwoci oraz pokoju na wiecie .Potrzeba otoczenia dziecka szczegln trosk zostaa wyraona w Genewskiej Deklaracji Praw Dziecka z 1924 r. oraz Deklaracji Praw Dziecka przyjtej przez Zgromadzenie Oglne 20 listopada 1959 r. i uznanej w Oglnej Deklaracji Praw Czowieka, w Midzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych (w szczeglnoci w artykuach 23 i 24), w Midzynarodowym Pakcie Praw Gospodarczych, Spoecznych i Kulturalnych (w szczeglnoci w artykule 10), jak rwnie w statutach i stosownych dokumentach wyspecjalizowanych agencji i midzynarodowych organizacji zajmujcych si zapewnieniem dobrobytu dzieciom majc na uwadze, e - jak wskazano w Deklaracji Praw Dziecka - dziecko, z uwagi na swoj niedojrzao fizyczn oraz umysow, wymaga szczeglnej opieki i troski, w tym waciwej ochrony prawnej, zarwno przed, jak i po urodzeniu przypominajc postanowienia Deklaracji Zasad Spoecznych i Prawnych odnoszcych si do ochrony i dobra dziecka ze szczeglnym odniesieniem do umieszczania w rodzinie zastpczej oraz adopcji w wymiarze krajowym i midzynarodowym, podstawowe minimum zasad Narodw Zjednoczonych odnonie do wymierzania sprawiedliwoci wobec nieletnich (Zasady Pekiskie )

oraz Deklaracj o ochronie kobiet i dzieci w sytuacjach nadzwyczajnych i w czasie konfliktw zbrojnych, uznajc, e we wszystkich krajach wiata s dzieci yjce w wyjtkowo trudnych warunkach i e wymagaj one szczeglnej troski biorc w naleyty sposb pod uwag znaczenie tradycji i wartoci kulturowych kadego narodu dla ochrony i harmonijnego rozwoju dziecka uznajc wag midzynarodowej wsppracy dla poprawy warunkw ycia dzieci w kadym kraju, szczeglnie w krajach rozwijajcych si. Konstytucja Art.72 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej 1. Rzeczpospolita Polska zapewnia ochron praw dziecka. Kady ma prawo da od organw wadzy publicznej ochrony dziecka przed przemoc, okruciestwem, wyzyskiem i demoralizacj. 2. Dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy wadz publicznych. 3. W toku ustalania praw dziecka organy wadzy publicznej oraz osoby odpowiedzialne za dziecko s obowizane do wysuchania i w miar moliwoci uwzgldnienia zdania dziecka. 4. Ustawa okrela kompetencje i sposb powoywania Rzecznika Praw Dziecka. USTAWA z dnia 6 stycznia 2000 r.o Rzeczniku Praw Dziecka. Art. 1. 1. Ustanawia si Rzecznika Praw Dziecka. 2. Rzecznik Praw Dziecka, zwany dalej Rzecznikiem, stoi na stray praw dziecka okrelonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencji o prawach dziecka i innych przepisach prawa, z poszanowaniem odpowiedzialnoci, praw i obowizkw rodzicw. 3. Rzecznik przy wykonywaniu swoich uprawnie kieruje si dobrem dziecka oraz bierze pod uwag, e naturalnym rodowiskiem jego rozwoju jest rodzina. Art. 2. 1. W rozumieniu ustawy dzieckiem jest kada istota ludzka od poczcia do osignicia penoletnoci. 2. Uzyskanie penoletnoci okrelaj odrbne przepisy. Art. 3. 1. Rzecznik, w sposb okrelony w niniejszej ustawie, podejmuje dziaania majce na celu zapewnienie dziecku penego i harmonijnego rozwoju, z poszanowaniem jego godnoci i podmiotowoci. 2. Rzecznik dziaa na rzecz ochrony praw dziecka, w szczeglnoci: 1) prawa do ycia i ochrony zdrowia, 2) prawa do wychowania w rodzinie, 3) prawa do godziwych warunkw socjalnych, 4) prawa do nauki. 3. Rzecznik podejmuje dziaania zmierzajce do ochrony dziecka przed przemoc, okruciestwem, wyzyskiem, demoralizacj, zaniedbaniem oraz innym zym traktowaniem. 4. Rzecznik szczegln trosk i pomoc otacza dzieci niepenosprawne. KARTA PRAW DZIECKA Przeczytaj te Moje Prawa czyli Konwencja o Prawach Dzieci dla dzieci Mam prawo nie tylko do egzystencji, ale i do ycia. Mam prawo do wasnej osobowoci. Nie jestem niczyj wasnoci. Mam prawo by rwnym kadej innej istocie ludzkiej bez wzgldu na wiek. Mam prawo oczekiwa szacunku. Mam prawo by sob, posiada wasn tosamo.

 Mam prawo wyraa moje myli i uczucia, a take by wysuchanym. Mam prawo pyta "dlaczego" i otrzymywa odpowied. Mam prawo by wychowywanym bez krzyku, bez lekcewaenia czy poniania. Mam prawo dorasta w swoim wasnym tempie i oczekiwa akceptacji dla tego tempa. Mam prawo nie doznawa blu fizycznego ze strony zagniewanych ludzi. Mam prawo by kochanym takim, jakim jestem. Mam prawo pod rozwanym kierownictwem, do mylenia we wasnym imieniu i do podejmowania decyzji. Mam prawo do odpowiedzialnoci za siebie. Mam prawo do odczuwania radoci, szczcia, smutku, opuszczenia, zoci i blu. Mam prawo do wygrywania. Mam prawo troszczy si i by przedmiotem troski, wychowywa i by wychowywanym, dawa i otrzymywa. Mam prawo sam ksztatowa swoje przekonania, wierzenia i normy. Mam prawo do wolnoci. Mam prawo uznawa i akceptowa prawa innych wynikajce z karty praw. Deklaracja Praw Dziecka Narodw Zjednoczonych, 1959 r. to dziesiciopunktowy dokument. Dokument odnoszcy prawa czowieka do dzieci. Dopiero 30 lat pniej 1989 r. Narody Zjednoczone przyznay dzieciom ochron traktatow. Krajowa Rada Swobd Obywatelskich z siedzib w Londynie opublikowaa szereg dokumentw dotyczcych praw dziecka m.in. " Prawa dzieci; raport z pierwszej krajowej konferencji powiconej prawom dzieci ", 1972 r. W Polsce Konwencja o prawach dziecka obowizuje od 1991 r. Wybrane organizacje i fundacje dziaajce na rzecz dzieci w Polsce : Komitet Ochrony Praw Dziecka - Warszawa Fundacja Dziecica Listy do wiata - Krakw Fundacja Dzieci Niczyje - Warszawa Towarzystwo Ochrony Praw i Godnoci Dzieci WYSPA - Chorzw Instytucje: Poradnie psychologiczno - pedagogiczne Rodzinne Orodki Diagnostyczno - Konsultacyjne Poradnie Zdrowia Psychicznego Sdy Rodzinne i Opiekuczy Orodki Pomocy Spoecznej Instytucje, organizacje i fundacje Wybrane organizacje i fundacje dziaajce na rzecz dzieci w Polsce : Komitet Ochrony Praw Dziecka - Warszawa Fundacja Dziecice listy do wiata, Oglnopolskie Forum na Rzecz Praw Dziecka Krakw Fundacja Dzieci Niczyje Warszawa ,Caritas Polska , Fundacja Jolanty Kwaniewskiej Porozumienie bez barier Pomocy moesz szuka te w najbliszej placwce: Poradnie psychologiczno pedagogiczne , Rodzinne Orodki Diagnostyczno onsultacyjne Poradnie Zdrowia Psychicznego , Sdy Rodzinne i Opiekuczy , Orodki Pomocy Spoecznej

Organizacje harcerskie : ZHP Zwizek Harcerstwa Rzeczpospolitej , Stowarzyszenia Harcerstwa Katolickiego Zawisza Federacja .