RZECZPOSPOLITA POLSKA

(12)

OPIS PATENTOWY

(19)

PL

206691 (13) B1
(11) (51) Int.Cl. B22C 1/02 (2006.01)

(21) Numer zgoszenia: 365723

Urzd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej

(22) Data zgoszenia: 01.03.2004

(54)

Masa formierska lub rdzeniowa ze szkem wodnym

(73) Uprawniony z patentu: (43) Zgoszenie ogoszono:

AKADEMIA GRNICZO-HUTNICZA IM. STANISAWA STASZICA, Krakw, PL

05.09.2005 BUP 18/05

(72) Twrca(y) wynalazku:

STANISAW DOBOSZ, Zielonki, PL

(45) O udzieleniu patentu ogoszono:

30.09.2010 WUP 09/10

(74) Penomocnik:

rzecz. pat. Elbieta Postoek

PL 206691 B1

PL 206 691 B1

Opis wynalazku
Przedmiotem wynalazku jest masa formierska lub rdzeniowa ze szkem wodnym, majca zastosowanie przy wykonywaniu odleww, zwaszcza staliwnych i eliwnych. W odlewnictwie metali znane i stosowane s masy formierskie i rdzeniowe sporzdzone z osnowy piaskowej i krzemianu sodowego lub potasowego, czyli szka wodnego jako spoiwa, utwardzane za pomoc przedmuchiwania dwutlenkiem wgla. W ostatnich latach najwiksze zastosowanie znajduj sypkie masy samoutwardzalne ze szkem wodnym, zawierajce cieke organiczne utwardzacze. Utwardzacze te s oparte o estry gliceryny i glikolu etylenowego, gwnie mono-, dwu- i trjoctany gliceryny i dwuoctan glikolu etylenowego. W kraju znane s one pod nazw - technologii floster, a cieky utwardzacz wystpuje pod nazw - flodur. Podstawow wad ograniczajc szersze wykorzystanie mas ze szkem wodnym jest stosunkowo maa wybijalno, co ogranicza wykonywanie z niej odleww o skomplikowanych ksztatach i zrnicowanej gruboci cianek oraz maa zdolno do regeneracji mechanicznej osnowy ze zuytej masy. W praktyce odlewniczej w celu poprawy wybijalnoci znanej masy ze szkem wodnym dodaje si rozluniacze, takie jak: py wglowy, sadza, koks torfowy, mazut, pak, substancje zawierajce bezwodnik ftalowy, polichlorek winylu, polietylen, polipropylen, kaolin, melasa i inne. Powysze rozluniacze polepszaj wybijalno tylko tej czci masy, ktra przez wlany do wnki formy metal zostaa nagrzana do temperatury rozkadu rozluniacza organicznego lub tworzenia si nowych, o mniejszej wytrzymaoci kocowej zwizkw z rozluniaczem nieorganicznym. Znana jest z polskiego opisu patentowego nr 106 510 atwowybijalna masa formierska lub rdzeniowa skadajca si z piasku kwarcowego i szka wodnego, ktra zawiera jako rodek uatwiajcy wybijalno masy wglan wapnia w iloci od 0,5 do 25% ciarowych masy. Ponadto znana jest z polskiego opisu patentowego nr 166 929 masa formierska i rdzeniowa, zawierajca na 100 czci wagowych osnowy ziarnowej 3-6 czci wagowych spoiwa w postaci szka wodnego oraz fosforan wapniowy jako rozluniacz w iloci 50 -150% wagowych w stosunku do iloci spoiwa. Masa formierska lub rdzeniowa ze szkem wodnym, ktrej osnow stanowi ziarnisty materia ogniotrway, zawierajca rozluniacz nieorganiczny oraz utwardzacz, wedug wynalazku charakteryzuje si tym, e jako rozluniacz zawiera porowaty materia mineralny o strukturze ziarnistej, uprzednio poddany obrbce termicznej w temperaturze 950 - 1150C, w iloci od 0,1 do 2,0 czci wagowych na 100 czci wagowe osnowy, skadajcy si wagowo z: krzemionki (SiO2) w iloci 70 - 80%, tlenku glinu (Al2O3) w iloci 10 - 20%, tlenku elazowego (Fe2O3) w iloci 1 - 3%, tlenku wapniowego i magnezowego (CaO + MgO) w cznej iloci 1 - 8% oraz tlenku sodowego i potasowego (Na2O+K2O) w cznej iloci 5 - 8%. Rozluniacz ten jest: niehigroskopijny, stay objtociowo, odporny na warunki atmosferyczne oraz niepalny. Wprowadzenie porowatego rozluniacza mineralnego powoduje znaczn popraw wybijalnoci mas jednoczenie nie pogarszajc innych podstawowych parametrw technologicznych masy jak: wytrzymao, przepuszczalno czy cieralno. Zastosowanie mas wedug wynalazku nie powoduje take pogorszenia jakoci powierzchni odleww, a zuyte masy wykazuj du zdolno do regeneracji mechanicznej. Ponadto masa charakteryzuje si stosunkowo dug ywotnoci i bardzo ma szkodliwoci dla rodowiska. P r z y k a d. Masa rdzeniowa zawiera nastpujce skadniki: piasek kwarcowy 100 czci wagowe szko wodne 149 3,0 czci wagowe cieky utwardzacz - flodur 0,3 czci wagowe 1,0 czci wagowe rozluniacz mineralny Rozluniacz zawiera wagowo: 69% SiO2, 18% Al2O3, 3% Fe2O3, 6% CaO + MgO oraz 8% Na2O + K2O, a przed wprowadzeniem poddano go obrbce termicznej w temperaturze praenia okoo 1000C i wymieszano go na sucho z piaskiem kwarcowym. Z powyszej masy wykonano ksztatki walcowe i poddano je prbie wybijalnoci wedug PN-85/H-11005 i dla porwnania poddano takiej samej prbie ksztatki wykonane z masy, ktra nie zawieraa rozluniacza. Wybijalno masy wedug wynalazku jest ponad dwukrotnie wysza od masy bez dodatku rozluniacza. Ponadto z masy o skadzie podanym powyej wykonano rdze, woono go do formy, do ktrej wlano cieke staliwo. Otrzymano odlew tulei, ktra nie posiada adnych wad powierzchniowych. Masy przygotowuje si w mieszarkach skrzydekowych o pracy okresowej lub w mieszarkonasypywarkach o pracy cigej.

PL 206 691 B1

Zastrzeenie patentowe
Masa formierska lub rdzeniowa ze szkem wodnym, ktrej osnow stanowi ziarnisty materia ogniotrway, zawierajca rozluniacz nieorganiczny oraz utwardzacz, znamienna tym, e jako rozluniacz zawiera porowaty materia mineralny o strukturze ziarnistej, uprzednio poddany obrbce termicznej w temperaturze 950 - 1150C, w iloci od 0,1 do 2,0 czci wagowych na 100 czci wagowe osnowy, skadajcy si wagowo z: krzemionki w iloci 70 - 80%, tlenku glinu w iloci 10 - 20%, tlenku elazowego w iloci 1 - 3%, tlenku wapniowego i magnezowego w cznej iloci 1 - 8% oraz tlenku sodowego i potasowego w cznej iloci 5 - 8%.

PL 206 691 B1

Departament Wydawnictw UP RP Cena 2,00 z.