www.olimpiada-medialna.edu.

pl

NA START! Gwny wsporganizator:

PARTNERZY

Szanowni Pastwo - pedagodzy!

Zapewne si zgodzicie, e Wasi uczniowie na pytanie o media odpowiedz bez wahania, e na tym si znaj wprost doskonale. Faktem jest, e modzi ludzie odznaczaj si niezwyk sprawnoci w uywaniu moliwoci technicznych i programistycznych, jakie daj nowe media. Jednak ich poziom rozumienia mediw, umiejtno krytycznego odbioru, twrczego i etycznego wsptworzenia, pozostawia wiele do yczenia. Olimpiada Medialna pomoe im porusza si w dungli informacji. Poniewa jest jednak zupen nowoci, pragniemy przed rozpoczciem pierwszej edycji przedstawi Pastwu zestaw scenariuszy zaj, ktre pomog przygotowa Pastwa uczniw do wzicia udziau w Olimpiadzie Medialnej. Prezentujemy rwnie kilka testw w formie, z jak uczniowie bd mogli si spotka podczas pierwszego i drugiego etapu Olimpiady, co niewtpliwie pomoe im lepiej si przygotowa. Nie sposb przedstawi Pastwu w tej formie wszystkie dostpne materiay i propozycje zaj, std wybralimy naszym zdaniem najciekawsze. Zachcamy do zagldania na stron www.olimpiada-medialna.edu.pl do tzw. boxu edukac y j n e go , gd z i e z n a j d Pa s t wo d u o w i ce j m a t e r i a w i i n fo r m a c j i , a w przeznaczonym specjalnie dla Pastwa Pokoju nauczycielskim jeszcze wicej inspiracji dydaktycznych i scenariuszy zaj. Zesp Fundacji Nowe Media

Partnerzy strategiczni:

Patron naukowy:

Patroni:

Partnerzy:

Odpowiedzi do testw
1. b. 2. C, V, le as. 3. 1994. 4. c. 5. Creative Commons. 6. a: 1,2,8,9,10; b: 3,5; c: 6,7,4. 1. c. 2. Wortale to: Dance.pl, PHX.pl, Histmag.org, FTB.pl, Asimo.pl, Granice.pl. 3. Mark Zuckerberg. 4. 140. 5. a. 6. 1g, 2d, 3f, 4h, 5b, 6i, 7c, 8j, 9e, 10a. 7. Onet.pl to jedyny portal wrd wymienionych. 1. b,a,c,e,d. 2. lipiec 2013. 3. 1g, 2e, 3f, 4i, 5h, 6c, 7j, 8b, 9d, 10a. 4. 1i, 2j, 3h, 4f, 5b, 6a, 7c, 8e, 9d, 10g.

Sowo od autora
Oto kilka inspiracji dydaktycznych na wsplne zajcia lekcyjne wraz z propozycjami zada do realizacji w grupie, lektur i tematw do osobistych poszukiwa. Dobrze, jeli przygotowania do Olimpiady Medialnej bd miay charakter pasji i fascynacji, a nie bezmylnego przyswajania wiedzy czy kopiowania i wklejania gotowych myli, przez kogo ju wyraonych. Na kocu kadej czci umiecilimy quizy edukacyjno-medialne, ktry ma nie tylko sprawdzi nasz wiedz, ale mam nadziej pogbi zainteresowanie tematem. Dr Piotr Drzewiecki

www.olimpiada-medialna.edu.pl

1. b. 2. Sitcom: Miodowe lata, Niania, wiat wedug

1. a. prawda b. prawda c. fasz by to Martin Coopeer. 2. 1898 to nie pomyka! 3. Kady z nich wnis uznawany wkad, cho za pioniera uznano Johna Logie Bairda. 4. Lumier. 5. Heinrich Herzt, Nikola Tesla, Thomas Alva Edison i Michael Faraday. 6. 1 a, 2c, 3b.

Test IV: Test III: Test II: Test I:

1. Metabolizm, amfora. 2. a. 3. a. 4. h, j. 5. A: Plus minus, Sprawa dla reportera, Magazyn Ekspresu reporterw, Warto rozmawia; b: Modzie kontra, Mina dwudziesta, Wierz, wtpi, szukam; c: Kawa na aw, Szko kontaktowe, Teraz my. 6. 1f, 2g, 3a, 4d, 5c, 6b, 7e. 7. Kisielewski Stefan.

Kiepskich; Docusoap: Szpital Dziecitka Jezus, Kawaleria powietrzna, Zielona karta; Soap opera: Plebania, Samo ycie, Na dobre i na ze. 3. a, b, g, f, e, d, h, i, c, j. 4. 1i, 2c, 3 h, 4a, 5j, 6d, 7e, 8b, 9f, 10g. 5. Wszystkie s prawdziwe. 6. a.

1. 1. h. 2. a. 3. b. 4. d. 5. f. 6. j. 7. g. 8. i.;9. c. 10. d. 2. Powicz szukanie informacji :)

Test VII: Test VI: Test V:

TRANSFORMACJA MEDIW

SCENARIUSZ LEKCJI 1

Stare/nowe media. Czego uczy nas historia rodkw spoecznego przekazu?

Cele i metody lekcji: wiadomo historycznych i technologicznych przemian rodkw spoecznego przekazu w minionym stuleciu. Podstawowa wiedza o historii techniki medialnej. Umiejtno analizy porwnawczej. Esej dydaktyczny, praca domowa (do 1200 znakw) umiejtno pisania do okrelonej liczby znakw. W ramach zaj uzupeniajcych wizyta np. w Muzeum Techniki w Warszawie, Muzeum Poczty i Telekomunikacji we Wrocawiu. Pojcia i gwne treci: Nowe media okrelenie elektronicznych i cyfrowych rodkw komunikacji masowej, ktre powstay pod koniec II po. XX w., wrd ktrych moemy wymieni: CD-ROM-y, DVD, gry komputerowe, komputery multimedialne, Internet. Opieraj si na cyfrowej technice zapisu, dajc moliwo ingerenc j i i m o d y f i kow a n i a p r ze k a zw. Dotychczasowe rodki masowego przekazu s okrelane jako media tradycyjne lub te stare media: prasa oraz media elektroniczne oparte na technice analogowego zapisu (radio, telewizja, magnetofon). Nowe media charakteryzuje miniaturyzacja urzdze, atwiejszy interfejs uytkownika, integracja rnych mediw w jednym urzdzeniu multimedialno. Umoliwiaj wiksz interakcj uytkownikw i wsplne tworzenie przekazw w sieci. www.olimpiada-medialna.edu.pl Pomoce do zaj: Przygotowanie prezentacji ilustrujcej korzystanie z mediw w minionym stuleciu. Wzr pod adresem http://presscafe.eu/?p=2171 Egzemplarze starych czasopism i gazet codziennych, stare telefony komrkowe, zabytkowe odbiorniki radiowe, magnetofony szpulowe i kasetowe, walkmany, telefony z tarcz i inne. Praca w grupach: Klas dzielimy na dwie grupy. Zadaniem pierwszej bdzie analiza przyniesionych egzemplarzy dawnej prasy, drugiej urzdze i nonikw technologicznych, ktre nie s ju powszechnie uywane. Prosimy grupy o ich charakterystyk. Dlaczego w prasie dawniej dominowa tekst, a wspczenie zdjcia? W jaki sposb zmieniy si odtwarzacze muzyki i telefony? Jakie cechy moemy uzna za wsplne? Efekt ich pracy podsumowujemy na tablicy tworzc list kategorii tj. miniaturyzacja, ikonizacja mediw. Temat eseju: Telewizja, radio, prasa wspczenie i 50 lat temu Lektura uzupeniajca: Z. Bajka, Historia mediw, Krakw 2008. Wicej na temat powstawania poszczeglnych mediw w dziale czy wiesz, e na stronie: olimpiada-medialna.edu.pl

Jak zmieniaj si media, jak zmienilimy si my?

Ostatnie 100 lat w historii mediw to ogromny skok technologiczny i kulturowy. Jeszcze nigdy nie mielimy do czynienia z tak gwatown zmian. Kino i radio to odkrycia raptem koca XIX wieku. Telewizja upowszechnia si w drugiej poowie ubiegego stulecia. Komputer osobisty ma nieco ponad 30 lat. Internet i telefonia komrkowa to dopiero nastoletni towarzysze naszej codziennoci. Ledwo masowe media audiowizualne odnalazy swoje stae miejsce w naszej kulturze, a ju mamy do czynienia z kolejn rewolucj nowymi mediami. Tak szybkie i ogromne przemiany, przeobraenia i przeksztacenia (ac. transformatio) naszej dotychczasowej kultury to dla nas wyzwanie. Jak sobie z poradzi z t zmian? Jak twrczo j wykorzysta w naszym osobistym yciu? Dopiero zaczynamy przygod z nowymi mediami. Bdziemy zastanawia si nad tym w pierwszym etapie naszych przygotowa do Olimpiady Medialnej, w module Transformacja medialna. W tej czci wiele odniesie do technologicznej historii minionego stulecia i ostatniej dekady. www.olimpiada-medialna.edu.pl

TRANSFORMACJA MEDIW Cele i metody lekcji: Znajomo gatunkw dziennikarskich i umiejtno ich rozpoznawania w mediach. Rozrnianie informacji od komentarza. Umiejtno pracy zespoowej w grupach, pisanie eseju Pojcia i gwne treci: Podstawowy podzia na dziennikarskie teksty informacyjne (opisujce fakty, w sposb moliwie obiektywny) i publicystyczne (wyjaniajce i uatwiajce zrozumienie faktw, subiektywne opinie, komentarze). Denicje gatunkw dziennikarskich tj. informacja (news) dziennikarski, artyku publicystyczny, reporta, felieton, wywiad dziennikarski. Specyka i podobiestwo do gatunkw telewizyjnych i radiowych. Fenomen reportau i wywiadu jako gatunkw z pogranicza informacji i publicystyki. Etyczna zasada oddzielania informacji od komentarza. Odbiorca w roli dziennikarza. Dziennikarstwo obywatelskie. Pomoce do zaj: Egzemplarze polskich tygodnikw opiniotwrczych np. Polityki, UwaamRze, Newsweeka, Wprost. Przygotowujemy prezentacj z denicjami gatunkw dziennikarskich. Wzr takiej prezentacji mona znale na stronie Otwartej Akademia Umiejtnoci, w dziale czytelnia: akademiaumiejetnosci.com (Korzystanie z materiaw jest dozwolone pod warunkiem podania rda i autora materiau.) Praca w grupach: Dzielimy uczniw na grupy i rozdajemy egzemplarze tygodnikw. Prosimy uczniw, aby wyszukali poszczeglne gatunki dziennikarskie w czasopimie. Jedna grupa poszukuje www.olimpiada-medialna.edu.pl

SCENARIUSZ LEKCJI 2

TEST I:
Stare/nowe media. Czego uczy nas historia rodkw spoecznego przekazu? 1. Odpowiedz, czy ponisze twierdzenia s prawdziwe czy faszywe: a. Twrc fonografu (poprzednika gramofonu, w Polsce czsto mwimy adaptera) by Thomas Alva Edison. PRAWDA CZY FASZ? b. Wynalazek prasy drukowanej przypisujemy Johannesowi (Janowi) Gutenbergowi (1399 -1468), niemieckiemu zotnikowi. PRAWDA CZY FASZ? 4. Kogo historia uznaje za pionierw kinematograi? Wpisz nazwiska : .................................... 5. Za wynalazc radia uznajemy Guglielmo Marconiego (1874-1937) woskiego zyka i konstruktora, laureata Nagrody Nobla w 1909 roku, ktr otrzyma za swoje dokonania. Ktrzy z poniszych pracowali rwnie nad tym wynalazkiem?

Informacja czy publicystyka? O gatunkach dziennikarskich i ich rozrnianiu.

o Heinrich Herzt o Jorje Osram c. Olaf Nokia (1928 ) by dyrektorem o Nikola Tesla Motoroli odpowiedzialnym za badania o Thomas Alva Edison i rozwj. To jemu przypisuje si wpro- o Alois Mc Megabit wadzenie na rynek pierwszych prze- o Michael Faraday nonych telefonw w poowie XX w. PRAWDA CZY FASZ? 6. Komu to zawdziczamy, z jak osob to wiemy? Pocz cyfry z od2. Uzupenij rok: powiadajcymi im literami. Pierwszy prototyp magnetofonu powsta w . roku, skonstruowany przez 1. Internet Valdemara Poulsena (1869-1942), du- 2. Telefon skiego technika. 3. Komputer osobisty 3. Ktra z poniszych osb nie przysuya si powstaniu telewizji? a. Tim Berners-Lee. b. Jacek Karpiski, Steve Jobs, Bill Gates c. Alexander Graham Bell. 1. ... 2. ... 3. ... Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz na pocztku tej ksiki oraz na stronie: olimpiada-medialna.edu.pl www.olimpiada-medialna.edu.pl

tekstw informacyjnych, druga publicystycznych np. felietonw, trzecia reportay i wywiadw. Jak je rozpozna? Czym si charakteryzuj? Gdzie zwyczajowo znajduj si w danym czasopimie? W podsumowaniu zauwaamy podobiestwa do elektronicznych gatunkw dziennikarskich, take tych internetowych. W jakim stopniu wpis na forum czy na mikrologu moe by form dziennikarsk. Czy my moemy rwnie stawa si dziennikarzami? Zastanawiamy si jak zmienia si forma gatunkowa rodkw przekazu i dlaczego powinnimy utrzyma ten podstawowy podzia na informacj i publicystyk. Temat eseju: Ja, dziennikarz obywatelski. O czym chciabym napisa artyku? Lektury uzupeniajce: Z. Bauer, E. Chudziski, Dziennikarstwo i wiat mediw, Krakw 2008. L. Olszaski, Dziennikarstwo internetowe, Warszawa 2006. D. Gillmor, My, media, http://media.wikidot.com/

o Paul Nipkow niemiecki inynier o Vladimir Zworykin amerykaski elektronik rosyjskiego pochodzenia o John Logie Baird o Jan Szczepanik - zwany polskim Edisonem o Kady z nich wnis uznawany wkad

TRANSFORMACJA MEDIW

SCENARIUSZ LEKCJI 3

Od dot.com do Web 2.0. Jak spoeczno tworzy nowe media?

lektywna inteligencja sieciowe tworzenie zasobw. Filozoa i technologia web 2.0 przyczynia si do upowszechnienia serwisw spoecznociowych i narodzin spoeczestwa sieci (okrelenie Manuela Castellsa). Netykieta od ang. sie i fr. etiquette, zbir zasad przyzwoitego zachowania w Internecie. Pojcia i gwne treci: Ma na celu przeciwdziaanie nieetyczEpoka dot.com od popularnych nym formom komunikacji sieciowej tj. domen komercyjnych .com, (pierwsza trolling - obraanie i omieszanie uytw 1985 r., obecnie ok. 80 mln zareje- kownikw np. forum, czy te ame strowanych domen). Okrelenie wczes- wars - sieciowych wojen na obelgi. n e go o k re s u roz wo j u i n t e r n e t u , Pomoce do zaj: Kartki papieru, dugotworzenia witryn rmowych i repre- pisy, amastry. Materiay dostpne na zentacji elektronicznych prasowych stronie akcji spoecznej Internet bez wyda czasopism i dziennikw. Pod ko- chamstwa, http://internetbezchamniec XX w. powsta efekt tzw. baki in- stwa.pl/ t e r n e t owe j . W iele firm tworzyo i chciao czerpa korzyci z internetu, Praca w grupach: ale ten zapoyczony z mediw trady- Zadaniem uczniw (praca w grupach) cyjnych model (utrzymanie redakcji bdzie opracowanie wspczesnego portalu) dla wielu okaza si zbyt kosz- kodeksu internauty. Jedna grupa pisze towny. Web 2.0 okrelenie (Tima kodeks dla forum internetowego, druga O'Reilly) serwisw internetowych, po- np. dla czatu internetowego, trzecia wstaych w XXI w., w ktrych dziaaniu dla portalu spoecznociowego np. Fapodstawow rol odgrywa tre gene- cebooka. Dlaczego taki kodeks jest rowana przez uytkownikw danego nam potrzebny? Co jest gwnym grzeserwisu. Witryny web 2.0 charaktery- chem wspczesnej komunikacji interzuje m.in. wykorzystanie mechaniz- netowej? Wsplnie wypisujemy na mw wiki, blogw, RSS, generowanie tablicy i omawiamy wybrane kategorie: treci przez uytkownikw (user-gene- wulgarno, pisanie duymi literami rated content), tworzenie si wok (tzw. krzyczenie) itp. Analiza kodeksu serwisw rozbudowanych spoecz- internauty opracowanego w ramach noci, rozwj otwartych licencji jak akcji Internet bez chamstwa. Creative Commons czy GNU GFDL, koCele i metody lekcji: Rozumienie specyki mediw spoecznociowych. Ksztacenie postawy aktywnego uczestnictwa w sieci i zasad etykiety internetowej. Umiejtno pracy zespoowej, wsplne redagowanie dokumentu

Praca domowa: Wsplne redagowanie kodeksw internauty wypracowanych w grupie praca on line lub w realu.

Powyej screeny serwisw spoecznociowych Facebook i Google+. Oba doskonale prezentuj zasad dziaania WEB 2.0

Lektura uzupeniajca: Wicej informacji na: M. Castells, Spoeczestwo sieci, prze. www.olimpiada-medialna.edu.pl M. Marody, Warszawa: PWN 2007. Zapraszamy! www.olimpiada-medialna.edu.pl

www.olimpiada-medialna.edu.pl

TRANSFORMACJA MEDIW

TEST II

TEST II: Transformacja mediw

1. Facebook 2. Wikipedia 3. Blip 4. MySpace 5. You Tube 6. Nk.pl (Nasza klasa) 7. Grono.net 8. Fotka.pl 9. Salon24 10. Radio Wnet

1. W ktrym roku powsta pierwszy polski portal internetowy Wirtualna Polska? a. 1991 b. 1993 c. 1995 d. 1997

kw na caym wiecie. W 2010 r. powsta lm o twrcy Facebooka The Social Network w reyserii Davida Finchera.

4. Twett to krtka, nieprzekraczajca .. znakw wiadomo tekstowa wywietlana na stronie uytkownika serwisu mikroblogowego oraz dostar2. Pogrupuj ponisze elementy na czana pozostaym uytkownikom. portale i wortale: 5. Vlog to rodzaj bloga internetowego, 1. Dance.pl, ktrego zasadnicz tre stanowi 2. PHX.pl, pliki: 3. Wp.pl, 4. Histmag.org, a. Filmowe 5. Onet.pl, b. Linki do blogu autora 6. Interia.pl, c. Na okrelony temat, publikowane 7. FTB.pl, przez autora w kolejnoci chronolo8. Asimo.pl, gicznej 9. Granice.pl 6. Po prawej stronie znajduje si lista Portale: kilku popularnych polskich i zagra........................................................... nicznych mediw spoecznocioWortale: w y c h . Przyporzdkuj osoby ich ............................................................ twrcw oraz daty powstania z prawej kolumny. Z pocztkami wielu z nich 3. Czowiek roku 2010 wedug Time, wi si ju anegdoty. Najciekawsze to . najmodszy mi- znajdziesz na stronie: liarder na wiecie (ur. 1984 r.), ktrego www.olimpiada-medialna.edu.pl serwis ma ponad 0,5 mld uytkowni-

a. Krzysztof Skowroski, Grzegorz Wa sowski i inni 2009 r. b. Chad Hurley, Steve Chen, Jawed Karim 2005 r. c. Piotr Bronowicz, Tomasz Lis, Wojciech Sobczuk 2004 r. d. Jimmy Wales 2001 r. e. Bogna i Igor Janke 2006 r. f. Marcin Jagodziski, Zbigniew Sobiecki 2009 r. g. Mark Zuckerberg 2004 r. h. Tom Andersen, Chris DeWolfe 2003 r. i. Maciej Popowicz i in. 2006 r. j. Rafa Agnieszczak, Andrzej Ciesielski 2001 r.

1. ... 2. ... 3. ... 4. ... 5. ... 6. ... 7. ...

7. Ktry z poniszych elementw nie pasuje do pozostaych? 1. Dance.pl 2. PHX.pl 3. VmC.org.pl 4. Mediarun.pl 5. Maritime.com.pl, 6. IPIS.pl, 7. Onet.pl, 8. Histmag.org, 9. FTB.pl, 10. Asimo.pl, 11. Granice.pl

Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz na pocztku tej ksiki oraz na stronie: olimpiada-medialna.edu.pl

10

www.olimpiada-medialna.edu.pl

www.olimpiada-medialna.edu.pl

11

SZTUKA INFORMACJI

SCENARIUSZ LEKCJI 4

Analiza przekazu

Cele i metody lekcji: Umiejtno porwnywania rnych sposb prezentowania faktw przez okrelone media, rozpoznawanie linii programowej pisma, stacji telewizyjnej, umiejtno odrniania faktw od komentarzy, praktyka przegldu prasy.
fot. CrazySphinx (CC BY-SA 2.0)

odby si lekcja: Gazety Wyborczej, Rzeczpospolitej, Super Expressu, Naszego Dziennika, Gazety Prawnej. Praca w grupach: Porwnywanie rnych tytuw prasowych uczy otwartoci na odmienne pogldy i punkty widzeni a. Z prasy wybieramy najbardziej interesujcy uczniw temat, dostosowany do moliwoci intelektualnych klasy. Najlepiej, jeli jest to temat kontrowersyjny. W jaki sposb dana sprawa jest opisana w rnych dziennikach? Jak przekazywane s informacje, jakie komentarze redakcyjne im towarzysz? Moemy na tablicy przygotowa trzy kolumny z nagwkami: opinie negatywne, neutralne i pozytywne. Nastpnie w kadej kolumnie zaznaczy jak dane wydarzenie komentuj autorzy piszcy w poszc ze g l n yc h d z i e n n i k a c h . Ta k a praktyka sprzyja rwnie ksztatowaniu wasnej wizji wiata.

Jak by krytycznym odbiorc mediw?

Nadmiar informacji i przekazw medialnych. Nadmiar atrakcyjnej oferty lmw, programw telewizyjnych, stron internetowych. Jak to wszystko przejrze i przeczyta? Jak nie uton w tym oceanie informacji? To jeden z gwnych problemw wspczesnej kultury medialnej i spoeczestwa informacyjnego, efekt postpowi technologii rodkw przekazu. eby sobie poradzi potrzebujemy ksztacenia szczeglnego rodzaju kompetencji, ktre moemy okreli jako kompetencje informacyjne i medialne. W jezyku angielskim uywa si terminu information literacy i media literacy. Termin literacy oznacza umiejtno pisania i czytania (pimienno), w szerszym z n a c ze n i u k u l t u ra l n e r u d yc j . Wspczenie ten termin nabra nowego znaczenia. Poszerzaj si rodzaje mediw i zakres rde informacji. Powinnimy uczy si jak z nich korzysta w sposb wiadomy (poznawa technologi i gatunki medialne, rda informacji, krytyczny) umie oceni, co jest dla nas wartociowe, a co nie i selektywny dokonyw a w y b o rw. To u m i e j t n o c i praktyczne, ktrych ksztatowaniem powinna zajmowa si szkolna edukacja medialna. W tej czci przygotowa do Olimpiady medialnej uczniowie poznaj kilka poj ze wiata reklamy, analizy rde informacji i krytycznego odbioru mediw. Poznaj rwnie zagadnienia zwizane z prawem autorskim i problemami manipulacji w mediach. Zamiast esejw i lektur (oprcz niezbdnych odsyaczy i propozycji ksiek do wasnego studium), wicej tematw do osobistego p rzemylenia i pracy w grupach. www.olimpiada-medialna.edu.pl

Pojcia i gwne treci: Przegld prasy praktyka dziennnikarska porwnywania zawartoci rnych dziennikw i czasopism. Analiza (ac. analysis, rozdzieli) podstawowa metoda badania naukowego, tu w odniesieniu do przekazw medialnych: przyswajania informacji medialnych, polegajca na rozbiorze danego zagadnienia na mniejsze skadniki, w celu ich rozpoznania, zbadania i pniejszej s yntezy zrozumienia , u oe n i a w c a o . I d e o l o g i a uporzdkowany zbir pogldw religijnych, politycznych itp. sucy ludziom o tosamych pogldach do objaniania otaczajcego ich wiata, wyraz poszukiwania prawdy o wiecie i pragnienie jego zrozumienia. wiatopogld wzgldnie stay zesp sdw (czsto wartociujcych), przekona i opinii na temat otaczajcego wiata czerpanych z rozmaitych dziedzin kultury, gwnie z nauki, sztuki, religii i mediw.

Pomyl w wolnym czasie: Jak by podzieli ideologicznie rne tytuy prasowe, stacje telewizyjne? Czym rni si ich przekazy w przedstawianiu wydarze? Postaraj si opracowa list najwaniejszych pogldw i idei, ktre reprezentuj okrelone media (prawicowe, lewicowe, liberalne, Pomoce do zaj: Prosimy uczniw o kupno rnych katolickie). dziennikw, danego dnia, w ktrym ma

12

www.olimpiada-medialna.edu.pl

13

SZTUKA INFORMACJI

SCENARIUSZ LEKCJI 6

Prawda i obiektywizm w mediach

Cele i metody lekcji: Ksztatowanie umiejtnoci dziennikarskich wyszukiwania i werykacji informacji na dany temat, wiadomo znaczenia wartoci prawdy w przekazach medialnych, zadanie domowe i inscenizacja dydaktyczna. Pojcia i gwne treci: Prawda tu w odniesieniu do mediw: zgodno opisu faktw z ich stanem rzeczywistym, podstawowa warto w przekazach medialnych. Werykacja informacji praktyka sprawdzania informacji w przynajmniej dwu niezalenych rdach, jedna z podstawowych zasad pracy dziennikarza i zalecana praktyka odbiorcza. Rzetelno dziennikarska wymg starannego gromadzenia i sprawdzania informacji przed ich podaniem do wiadomoci publicznej przez dziennikarzy. Obiektywizm medialny denie do podania jak najpeniejszego przekazu faktw zgodnych z rzeczywistoci, przy unikaniu odautorskiego komentarza tych wydarze, zasada i graniczny cel de twrcw przekazw informacyjnych. Kady ucze dostaje jedn kategori, w ktrej ma przedstawi najwaniejsze wydarzenia np. informacje z kraju, ze wiata, wydarzenia kulturalne, sportowe. Mona przygotowa kamer wideo do rejestracji wystpie i odpowiednie to (np. z rzutnika). W klasie ustawiamy krzesa dla naszych panelistw. Inscenizacja dydaktyczna: Na lekcji bdziemy prezentowa zebrane wydarzenia w formie naszego wasnego dziennika telewizyjnego. Uczniowie mog rwnie wzbogaci je swoim autorskim komentarzem, ale po zakoczeniu czci informacyjnej, w ktrej przedstawiaj najwaniejsze wydarzenia mijajcego tygodnia. Nauczyciel peni rol gospodarza programu. Cao warto zarejestrowa kamer wideo, a sal lekcyjn odpowiednio przygotowa, tak jakbymy byli w studio telewizyjnym lub na wanej konferencji.

Krytyczny odbir mediw

Cele i metody lekcji: Ksztatowanie wiadomej, krytycznej i selektywnej postawy wobec rodkw spoecznego przekazu, budowanie wasnego systemu wartoci w odniesieniu do przekazw medialnych, dyskusja w grupach. Pojcia i gwne treci: Krytyczny odbir mediw umiejtno dokonywania ocen przekazw medialnych i informacyjnych wzgldem przyjtego systemu wartoci. Wartoci to powszechnie podane w spoeczestwie przedmioty lub idee, ktrym przypisujemy wan rol w yciu. System wartoci to zesp wartoci uporzdkowany wedug stopnia wanoci. Antywartoci przeciwiestwo wartoci, zwykle o charakterze zagroeniowym. Pomoce do zaj: Nauczyciel przygotowuje karteczki z wypisanymi na nich wartociami wanymi w yciu czowieka (mio, pokj, zdrowie, bogactwo, autorytet, wolno, przyjemno, ochrona rodowiska).

z przekazami medialnymi, lmami, programami telewizyjnymi, piosenkami. Zastanawiaj si rwnie nad tym, w jaki sposb dane wartoci s dzisiaj prezentowane w mediach. A co jest ich zagroeniem, antywartoci, i jak s one obecne w przekazach? Wsplnie mona te podyskutowa o hierarchii wartoci we wspczesnych mediach.

Pomyl w wolnym czasie: Czy obiektywizm mediw jest do koca moliwy? Dlaczego tak bardzo rnimy si w opisywaniu danej rzeczywistoci Przygotowanie zaj: Uczniowie maj za zadanie uwanie (politycznej, spoecznej, religijnej)? Co obserwowa wydarzenia danego tygo- nas jednak czy? Co moemy zrobi, dnia pomidzy kolejnymi zajciami. eby czyo nas jeszcze wicej? www.olimpiada-medialna.edu.pl

Pomyl w wolnym czasie: W wolnej chwili usid z notesem. Zapisz 5 swoich ulubionych lmw, zespow muzycznych, ksiek, programw telewizyjnych. To Twj osobisty ranking, lista przebojw. Dlaczego podobaj Ci si te, a nie Praca w grupach: inne? Dlaczego ten lm, ksik, muUczniowie podzieleni na grupy otrzy- zyk uwaasz za wan w swoim yciu? muj wylosowan kartk z hasem. Jak Co Ci w niej pociga? Jakie wartoci odnosz si do danej wartoci? Ich za- artystyczne i inne ze sob niesie? Sprdaniem jest wypisanie skojarze buj si nad tym zastanowi i to opisa.

14

www.olimpiada-medialna.edu.pl

15

SZTUKA INFORMACJI Cele i metody lekcji wiadomo zjawiska manipulacji w przekazach medialnych, znajomo niektrych technik manipulacyjnych, rozrnianie pomidzy informacj, komentarzem, perswazj a manipulacj, praca w grupach Pojcia i gwne treci: Informacja w miar obiektywny przekaz wiadomoci o danym fakcie, zjawisku, problemie, przedmiocie czy osobie. Komentarz do informacji subiektywna opinia o danym fakcie itd. Komunikat perswazyjny informacja, ktrej celem jest nakanianie kogo do swoich racji. Manipulacja informacyjna komunikat perswazyjny, ktrego nie jest wiadomy odbiorca aktu komunikacji, ukryty, podwiadomy, odwracajcy uwag od istotnych elementw przekazu, podstpny. Pomoce do zaj: przeczytaj uwanie fragment ksiki Jarosawa Rudniaskiego, Homo cogitans, Warszawa: Wiedza Powszechna 1981, s. 122-136, dostpny te na stronieinternetowej, www.kns.gower.pl/ lozoa/metody.htm Autor opisuje w nim 13 metod ograniczania swobodnego mylenia stosowanych w rodkach masowego przekazu. Po dokadnej analizie przygotuj 13 szek (lub mniej zalenie od liczebnoci klasu) opisujcych dan metod np. Metoda zdania wikszoci propagowanie pogldu, e wszyscy tak myl. Metoda autorytatywnego wiadectwa operowanie twierdzeniami osb, ktre w danym rodowisku uwaane s za autorytet. Metoda pozornego wyboru przedstawia si kilka rnych punktw widzenia www.olimpiada-medialna.edu.pl

SCENARIUSZ LEKCJI 8

Pokolenie Ctrl C Ctrl V

Cele i metody lekcji: ksztatowanie twrczej postawy wobec mediw, rozumienie znaczenia praw autorskich, wiadomo problemu plagiatu jako kradziey dbr niematerialnych, umiejtno analizy tekstu. Pojcia i gwne treci: Twrczo Postawa odtwrcza Wasno intelektualna zbiorcze okrelenie chronionych prawem dbr niematerialnych tj. prawa autorskie, patenty i znaki towarowe. Prawa autorskie pojcie prawnicze oznaczajce og praw przysugujcych autorowi utworu albo przepisy upowaniajce autora do decydowania o uytkowaniu dziea i czerpaniu z niego korzyci. Utwr kady przejaw dziaalnoci twrczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezalenie od wartoci, przeznaczenia i sposobu wyraenia. Autor posiadajcy niezbywalne prawa osobiste (w odrnieniu od majtkowych, ktre mona przekaza) twrca danego utworu. Plagiat kopiowanie cudzej pracy lub pomysu i przedstawienie pod wasnym nazwiskiem. Pomoce do zaj: tekst Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Dz. U. 2006.90.631 z pn. zm., najlepiej z komentarzem prawniczym. Ilustracja ze znakiem praw autorskich tzw. Copyright to i znak Creative Commons. Praca w grupach: sd na prawami autorskimi. Poowa klasy bdzie adwokatem praw autorskich w klasycznym rozumieniu, druga poowa praw Creative Commons, liberalizujcych korzystanie z zasobw. Pracujc w grupach zastanwcie si, jakie racje stoj za kadym z tych rozwiza. Jak znale konieczny kompromis pomidzy prawami i dobrem majtkowym autorw, a odbiorcami i uytkownikami, ktrzy chc mie atwiejszy dostp do ich twrczoci. Pomyl w wolnym czasie: Jak czsto cigasz muzyk, kopiujesz materiay do nauki z serwisw typu sciaga.pl, chomikuj.pl, wymieniasz pliki za pomoc programw p2p. Czy zawsze to co robisz jest zgodne z prawem? Ale przecie potrzebujesz, chcesz tych materiaw? Jak rozwiza ten problem? Jak unika amania prawa i mie spokojne sumienie? Jak czsto zdarza Ci si kopiowa bezmylnie treci dostpne w Internecie? W jaki sposb metod kopiuj wklej, Crtl C Crtl V chciaby zastpi metod New le Save as? Sta si bardziej twrc zasobw Internetu ni ich kopist? www.olimpiada-medialna.edu.pl

Manipulacja w przekazach medialnych

danego problemu, lecz w taki sposb, i nieco bardziej pozytywnie przedstawia si ten punkt widzenia, o jaki chodzi oddziaujcemu. Metoda stereotypw operowanie okrelonym schematem, obrazem danej osoby lub grupy osb czy te idei w stosunku do ktrych pragnie si wzbudzi i utrwali postaw negatywn lub pozytywn. Metoda powtarzania sloganw powtarzanie krtkich hase, ktre maj oddziaywa na odbiorc, budzi okrelone uczucia i prowadzi do podanych zachowa.Itd. Praca w grupach: zadaniem uczniw (grupy 2-3 osobowe) jest dopasowanie odpowiednich przykadw do podanych metod manipulacji medialnej, z ycia codziennego, zakupw sklepowych, reklamy, przekazw medialnych, debaty politykw. Wsplnie postarajcie si podyskutowa na temat problemu manipulacji jako przekroczenia zasad etycznych i skutecznych metod obrony przed stosowaniem tych technik. Pomyl w wolnym czasie: jak broni si przed technikami manipulacji np. kiedy spotykamy sprzedawc w sklepie, ktry promuje dany towar albo kiedy otrzymalimy kolejn bardzo atrakcyjn ofert? Jakie informacje s przed nami ukrywane? W jaki sposb moemy rozwija krytyczne mylenie w tym zakresie, eby ustrzec si przed technikami manipulacji? Czy do koca moemy jest to jednak moliwe?

16

17

SZTUKA INFORMACJI

TEST III: Sztuka informacji

1. Co to jest dom mediowy? a. Firma dziaajca w sektorze mediw wydajca rne tytuy prasowe, prowadzca rne portale lub produkujca rne audycje b. rma marketingowa, ktra zajmuje si planowaniem i zakupami czasu antenowego na kampani reklamowe w mass mediach c. Siedziba KRRiT 2. Uzupenij: Ctrl . i Ctrl . - Save ..

5. Co oznacza skrt cc ? 6. Niektrych produktw i usug nie wolno reklamowa w mediach. Inne obowizuj pewne ograniczenia. Postaraj si je pogrupowa zgodnie z kategoriami.

a. Bez ogranicze b. Dozwolone pod pewnymi zastrzeeniami nie rwna si New c. Zupenie zakazane

1. Napoje energetyczne 3. W ktrym roku powstaa obecnie 2. Fastfood obowizujca w Polsce Ustawa o pra3. Piwo wie autorskim i prawach pokrewnych? 4. Papierosy .. 5. Lekarstwa 6. Wdka 4. Ktre elementy nie stanowi me7. Hazard tody manipulacji odbiorcami me8. Prezerwatywy diw: 9. Gry komputerowe a) Metoda zdania wikszoci 10. Zabawki dla dzieci b) Metoda plagiatu c) Metoda cenzury a. ............ b. ............ c. ............ d) Metoda autorytatywnego wiadectwa e) Metoda pozornego wyboru Scenariusze zaj i materiay nt. ref) Metoda stereotypw klamy na olimpiada-medialna.edu.pl g) Metoda powtarzania sloganw

18

www.olimpiada-medialna.edu.pl

ODBIR I TWORZENIE PRZEKAZW MEDIALNYCH Cele i metody lekcji: ksztatowanie aktywnej (twrczej) p o s t aw y o d b i o rc ze j , roz u m i e n i e wspczesnych przemian integrujcych odbir i tworzenie mediw, praca w grupach. Pojcia i gwne treci: Odbiorca mediw w klasycznym rozumieniu aktu komunikacji osoba, ktra przyjmuje lub moe odrzuci komunikat medialny. Uytkownik mediw (ang. user) osoba, ktra uywa mediw. Pojcie w odniesieniu do nowych mediw poszerzajce zakres korzystania z komunikatu odbiorczego w stron zachowa interaktywnych. Interaktywno medialna (ac. interactus czyn wzajemny) zdolno do wzajemnego oddziaywania na siebie w katach komunikacji, jednoczesne odbieranie informacji i moliwo reakcji na przekaz. Feedback ang. sprzenie zwrotne, pojcie z teorii informacji i komunikacji. W odniesieniu do mediw reakcja odbiorcy na dany komunikat formuowana poprzez komunikat zwrotny np. potwierdzajcy rozumienie danego przekazu. Content ang. tre danego przekazu w akcie komunikacji gwnie medialnej. Pomoce do zaj: kartki A4, dugopisy, amastry. Praca w grupach: zadaniem uczniw bdzie wymylenie wasnej stacji telewizyjnej. Maj nie tylko stworzy program, ktry bdzie odpowiada na ich potrzeby odbiorcze, zawiera programy, ktre ich interesuj, mia atrakcyjna form. wiczenie pomaga sta si aktywnymi odbiorcami www.olimpiada-medialna.edu.pl

SCENARIUSZ LEKCJI 10

Prolowanie mediw i odbiorcw

Twrca/odbiorca przekazw medialnych

Cele i metody lekcji: samowiadomo wasnych potrzeb medialnych, budzenie aktywnej postawy wobec mediw, rozumienie zjawiska formatowania, prolowania mediw, wiadomo potrzeby ochrony wasnego profilu w serwisach spoecznociowych. Pojcia i gwne treci: Prol medialny w tradycyjnym znaczeniu prol to wizerunek twarzy widzianej z boku; w serwisach spoecznociowych opis informacji o uytkowniku; w odniesieniu do mediw w oglnoci: kierowanie przekazu do okrelonej grupy odbiorcw, synonim formatowania. Format radiowy, telewizyjny rodzaj programu nadawanego w danej stacji radiowej/telewizyjnej, skierowany do okrelonej grupy docelowej odbiorcw. Grupa docelowa audytorium deniowane m.in. poprzez wiek, pe, miejsce zamieszkania, do ktrego kierowany jest komunikat medialny. Pomoce do zaj: wydrukowane loga stacji radiowych tj. Radio Zet, RMF FM, Eska, Tok FM. Zapoznanie si z podziaem formatw medialnych tj. AC, CHR, Oldies, radia typu talk. Moesz posuy si prezentacj ze strony Pastwowej Wyszej Szkoy

Zawodowej w Kronie: www.pwsz.krosno.pl/download/gfx/pw szkrosno/pl/defaultaktualnosci/133/9 /1/radiowe_formaty.pdf Praca w grupach: na tablicy tworzymy map formatw radiowych. Dzielimy je na formaty muzyczne i formaty sowne (typu talk). Omawiamy specyk gatunkow AC i CHR. Wsplnie staramy si przyporzdkowa waciwe stacje do formatw. Ilustracje dokumentujce jedn z takich lekcji. Pomyl w wolnym czasie: jak stacje telewizyjne i radiowe deniuj mnie jako widza, suchacza? Na co zwracaj uwag? Do czego chc mnie przekona w reklamie? Dlaczego formaty CHR s tak popularne? Jaki jest mj gust muzyczny, czego poszukuj? www.olimpiada-medialna.edu.pl

mediw, wzmacnia poczucie wiadomoci swoich potrzeb medialnych i zam ie n i a s i z b i er n ego o d b i o rc y mediw w aktywnego ich uczestnika. Ilustracja przykad programy stacji stworzonej przez gimnazjalistw na warsztatach z edukacji medialnej. Pomyl w wolnym czasie: jestem odbiorc czy twrc mediw? Co mog zrobi, eby sta si bardziej aktywnym? Czego lubi sucha? Jakich stacji TV oglda? Jakie strony www czyta? A moe nie odnajduj w nich siebie? Moe czas stworzy co wasnego?

20

21

ODBIR I TWORZENIE PRZEKAZW MEDIALNYCH

SCENARIUSZ LEKCJI 12

Codzienne wiadomoci podrcznik historii najnowszej

Cele i metody lekcji: Rozumienie informacyjnych przekazw telewizyjnych. Umiejtno uwanego ogldania wiadomoci i selekcji najwaniejszych, opowiadania przekazw, rozumienie potrzeby prezentacji najbardziej aktualnych, dramatycznych i wanych dla naszego spoeczestwa wydarze. Krytyczna ocena zjawiska infotainment. rozrywkowej formie, gwnie majcy na celu zwikszenie popularnoci danego programu. Pomoce do zaj: nagrania wideo wiadomoci telewizyjnych z dnia poprzedniego.

Specyka gatunkw medialnych

Cele i metody lekcji: znajomo gatunkw lmowych i telewizyjnych, umiejtno ich rozpoznawania i klasykacji, odczytywania konwencji przyjtych w danym przekazie medialnym, wiczenie kreatywnoci, praca w grupach. Pojcia i gwne treci: Gatunek medialny lmowy, telewizyjny i in. specyczny sposb tworzenia przekazu medialnego, charakterystyczny pod wzgldem treci i formy, dajcy si sklasykowa w okrelony sposb. Audiowizualno cecha wspczesnej kultury medialnej, w ktrej dominujc rol odgrywaj przekazy wizualne i dwikowe. Konwencja medialna ac. convenire zgadza si, pojcie z jzyka literatury, oznaczajce przyjty zesp norm, zwyczajw i sposobw formatowania przekazu zgodnie z zamierzonym pomysem artystycznym, tutaj w odniesieniu do mediw. Miks mediw ang. mieszanka, mieszanie, poczenie w jeden dwch lub kilku gatunkw medialnych, zwykle lmowych. Pomoce do zaj: kartki A4, dugopisy amastry. www.olimpiada-medialna.edu.pl Praca w grupach: potramy wymieni popularne gatunki lmowe: dokument, horror, western, thriller, melodramat, dramat, komedia, komedia romantyczna, lm sensacyjny, lm kostiumowy, lm animowany, lm science ction. Moemy poprosi uczniw o wspln charakterystyk tych gatunkw. Moemy te pj o krok dalej, proponujc zabaw w miksowanie lmw i wymylanie nowych podgatunkw tak, jak ma to miejsce we wspczesnej muzyce. Co powstanie, kiedy poczymy horror i komedi romantyczn albo dokument i lm animowany? Jakie pomysy na dziea lmowe przychodz nam do gowy? Czy s reyserzy, ktrzy w ten wanie sposb proponuj nowe zjawiska lmowe? Pomyl w wolnym czasie: co najbardziej lubisz oglda w kinie, telewizji? W jakich gatunkach gustujesz? Czego w nich poszukujesz? A moe chciaby takiego poczenia gatunkowego, ktrego nikt jeszcze nie wymyli? Sprbuj takie poczenie zaproponowa.

Praca w grupach: na poprzednich zajciach dzielimy uczniw na grupy. W dniu poprzedzajcym lekcj ich zadaniem bdzie Pojcia i gwne treci: Program informacyjny gatunek pro- uwane ogldanie wiadomoci telewigramu telewizyjnego, w gwnym wy- zyjnych np. w TVP, Polsat i TVN. Prosimy daniu emitowany zazwyczaj wieczo- ich o zanotowanie kolejnoci prezentorem, przedstawiajcy biece wydarze- wanych wydarze, a na lekcji prosimy nia polityczne, spoeczne, kulturalne o przedstawienie i krtkie opowiedzei sportowe, zarwno fakty jak i komen- nie wyemitowanych newsw. Czym tarze ilustrowane materiaem audiowi- rni si te przekazy i kolejno ich zualnym. Obok programw telewi- emisji? Jakie oryginalne wiadomoci zyjnych mamy rwnie dziaajce zaprezentowaa kada stacja? Dlaczego caodobowo informacyjne stacje tele- wszystkie wybray te, a nie inne? Z jawizyjne. Agenda setting jedna z teorii kich powodw? W jaki sposb zostay komunikowania masowego, wedug zaprezentowane? ktrej media ustalaj porzdek zagadnie, ktrymi zajmuje si w okrelo- Temat eseju: nym czasie dane spoeczestwo Sensacja czy informacja? Twoja ocena (najwaniejsze wydarzenia, problemy zjawiska infotainment w sposobie prespoeczne). Media bias (ang. stronni- zentowania wiadomoci telewizyjnych. czo mediw) prezentowanie i omaw i a n i e w yd a r ze z o k re l o n yc h Lektura uzupeniajca: ideologicznie punktw widzenia m.in. N. Postman, Zabawi si na mier. przez programy informacyjne. Infotain- Dyskurs publiczny w epoce show-busiment ang. information i entertain- nessu, prze. L. Niedzielski, Warszawa ment (rozrywka) sposb prezento- 2002. wania informacji w przystpnej czsto

22

www.olimpiada-medialna.edu.pl

23

ODBIR I TWORZENIE PRZEKAZW MEDIALNYCH

TEST IV 4. W czym specjalizuj si te kanay? Oto lista kilku popularnych stacji telewizyjnych, dostpnych m.in. w telewizjach kablowych i na platformach cyfrowych. Przyporzdkuj waciwe opisy nazwom z lewej kolumny.

Test IV:
Odbir i tworzenie przekazw medialnych

1. TVP Historia 2. MTV 3. National Geographic 4. Mango 24 5. HBO 6. Discovery 7. Planete 8. Cartoon Network 9. BBC Knowledge 10. TVN Style 1. ... 2. ... 3. ... 4. ... 5. ... 6. ... 7. ... 8. ... 9. ... 10. ...

1. Co oznacza pojcie media bias?

a. prezentowanie i omawianie wydarze z rnych ideologicznie punktw widzenia m.in. przez programy informacyjne b. prezentowanie i omawianie wydarze z okrelonych ideologicznie punktw widzenia m.in. przez programy informacyjne c. prezentowanie i omawianie wydarze z obojtnych ideologicznie punk- a. Zamach na World Trade Center tw widzenia m.in. przez programy b. Afera Rywina informacyjne c. Katastrofa samolotu prezydenckiego pod Smoleskiem 2. Pogrupuj ponisze na 3 kategorie: d. mier i pogrzeb Jana Pawa II e. Atak terrorystyczny na szko Niania, Na dobre i na ze, Szpital Dzie- w Biesanie citka Jezus, Miodowe lata, Samo ycie, f. Polska czonkiem Unii Europejskiej Kawaleria powietrzna, Zielona karta, g. II wojna w Zatoce Perskiej i stabilizaPlebania, wiat wedug Kiepskich cja Iraku h. Zaprzysienie Baracka Obamy Soap opera:................................................. na Prezydenta USA Docusoap.................................................... i. mier Michaela Jacksona Sitcom.......................................................... j. Afera podsuchowa

3. Oto kilka wybranych wydarze w najnowszej historii Polski i wiata. Uszereguje je chronologicznie, rozpoczynajc od najstarszych. Dopisz daty, jak najdokadniej potrasz. Na stronie www.olimpiada-medialna.edu.pl w dziale Czy wiesz,e dowiesz si, jak rol odegray mass media i nowe media w ich relacjonowaniu i dokumentowaniu.

5. Oznacz prawdziwe denicje. Prol to: a. w tradycyjnym znaczeniu prol to wizerunek twarzy widzianej z boku; PRAWDA / FASZ b. w serwisach spoecznociowych opis informacji o uytkowniku; PRAWDA / FASZ c. w odniesieniu do mediw w oglnoci: kierowanie przekazu do okrelonej grupy odbiorcw, synonim formatowania PRAWDA / FASZ

a. caodobowa telezakupowa stacja telewizyjna, powstaa w 2002 roku. b. stacja telewizyjna dla dzieci, jej polska wersja rozpocza dziaalno w 1998 r. c . m u z yc z n a s t a c j a t e l ew i z y j n a , w wersji polskojzycznej dziaajca od 2000 r. d. popularny edukacyjny kana telewizyjny, zaoony w 1985 r. przez J. S. Henricksa w Stanach Zjednoczonych. e. powstay we Francji, w 1996 r. kana tematyczny, nadajcy gwnie lmy dokumentalne i reportae. f. brytyjski kana naukowy, powstay w 2007 r. g. kana telewizyjny przeznaczony gwnie dla kobiet. h. edukacyjny kana telewizyjny zaoony w l. 90. przez towarzystwo geograczne powstae w 1888 r. w Stanach Zjednoczonych, obecnie grupa kanaw tematycznych. i. polski kana o tematyce historycznej, nadajcy program od 2007 r. j. komercyjna, patna, amerykaska stacja telewizyjna nadajca gwnie lmy najwikszych wytwrni filmowych z Hollywood oraz produkujca wasne seriale telewizyjne 6. infotainment to poczenie: a. informacji i rozrywki b. informacji i opinii c. informacji z rnych rde

24

www.olimpiada-medialna.edu.pl

www.olimpiada-medialna.edu.pl

25

SZTUKA PREZENTACJI I DEBATY

SCENARIUSZ LEKCJI 13

Konferencja prasowa
Cele i metody lekcji: wiadomo potrzeby dbania o polityk informacyjn, rozumienie pracy rzecznika prasowego, celu organizacji konferencji prasowych politykw z dziennikarzami, umiejtno stawiania dociekliwych pyta, umiejtno dyplomatycznych odpowiedzi, inscenizacja dydaktyczna. Materia: z wanymi informacjami na ten temat, znajduje si na wortalu zaoonym przez Instytut Monitorowania Mediw np.: http://www.proto.pl/PR/Pdf/jak_zorganizowac_konferencje_prasowa.pdf Pomoce do zaj: przygotowanie stou konferencyjnego, na poprzedniej lekcji wybr tematu i podzia uczniw na role: dziennikarze, politycy. Praca w grupach: inscenizacja dydaktyczna, w ktrej cz uczniw jest poproszona o odegranie roli bdcych u wadzy politykw, druga dociekliwych dziennikarzy. Moemy wybra jaki kontrowersyjny dla uczniw temat. Moe by zwizany z nasz szkoy np. problem czystoci w toaletach. Zadaniem politykw bdzie przekonywanie, e wszystko idzie w dobrym kierunku, e p o d e j m ow a n e s d z i a a n i a , skadanie obietnic i przedstawianie strategii na przyszo. Zadaniem dziennikarzy jest dociekliwe wypytywanie o szczegy, terminy, podawanie negatywnych stron problemu. Politycy uspokajaj, odpowiadaj wymijajco. Dziennikarze nie daj za wygran. Inscenizacja inspirowana codzienn rzeczywistoci medialn.

W dalszej czci wicej na temat polskiej publicystyki, zwaszcza felietonistw, telewizyjnych programw publicystycznych. Warto czyta polskich Uczniowie poznaj w nim znaczenie mistrzw kultury sowa zanim zacznie tzw. mowy ciaa podstawy jzyka ko- si prowadzi wasnego bloga, wypomunikacji niewerbalnej, pojcia zwi- wiada swoje myli na forum internezane z retoryk sztuk wystpie towym czy te prowadzi spory na publicznych, zasady prowadzenia czacie. debat publicznych, zasady autoprezen-

W Polsce czsto narzekamy na nisk jako debaty publicznej. Ale co to oznacza, dlaczego tak si dzieje i najwaniejsze: jak to zmieni? Temu bd suyy m.in. praktyczne zadania i wiedza zdobyta w tym module przygotowa do Olimpiady medialnej.

tacji. Bd rwnie odwoania do historii, przykady wanych przemwie w dziejach wiata.

fot. Aloizio Mercadante (CC BY-SA 2.0)

Pojcia i gwne treci: Konferencja prasowa wydarzenie medialne, w ktrym osoby chcce przekaza mediom pewne informacje zapraszaj dziennikarzy do ich wysuchania z moliwoci zadawania pyta. Rzecznik prasowy osoba odpowiedzialna za kontakty z mediami w danej instytucji lub organizacji. Polityka informacyjna przyjta strategia komunikowania si danej instytucji z mediami, szerzej: opi- Wicej na: ni publiczn. www.olimpiada-medialna.edu.pl www.olimpiada-medialna.edu.pl

26

www.olimpiada-medialna.edu.pl

27

SCENARIUSZ LEKCJI 14

Fot. Nagwek francuskiego dziennnika Journal des Dbats, ktry ukazywa si w latach 1789 1944. To w nim publikowano pierwsze felietony.

Zosta felietonist
Cele i metody lekcji przewrotny sposb jego opisu, zolizasady tworzenia tekstw publicy- wo, humor. stycznych, umiejtno pisania felietonw, praca w grupach. Pomoce do zaj: kartki papieru, amastry, dugopisy. Pojcia i gwne treci: powtrzenie wiadomoci z moduu 1. Praca w grupach: na temat gatunkw dziennikarskich. zadaniem uczniw bdzie przygotowaFelieton fr. feuilleton, zeszycik, odci- nie specycznego bo pisanego nek powieci, krtki utwr dziennikar- wsplnie felietonu na tematy ski w osobistym tonie, lekki w formie, szkolne. Tematem jest to, czego najbarwyraajcy czsto skrajnie zoliwie dziej nie lubi w szkole (w zachowaniu osobisty punkt widzenia autora. Pierw- uczniw, w niedogodnociach lokalosze felietony drukowano w XIX w. na wych, w sprawdzianach szkolnych itp.), amach francuskiego Journal des D- nastpnie prbuj w przewrotny i pobats. Felieton jest zwykle umiesz- mysowy sposb wskaza na pozyczany na staej kolumnie (tzn. stronie tywne strony tego stanu rzeczy. gazety lub czasopisma po ang. stay Wsplnie redaguj w zespoach mowy felietonista to columnist), zwanej ko- felietonowe, ktre wygasza wybrana lumn felietonow. Do felietonw zali- osoba. Cao mona zilustrowa satyczane s rwnie rysunki satyryczne, ryczna grak, o ile w zespole mamy tzw. felietony rysunkowe. Cechy felie- osob o takim talencie. tonu: wyolbrzymienie danego zjawiska, fot. Valerie Everett (CC BY-SA 2.0) www.olimpiada-medialna.edu.pl

29

SZTUKA PREZENTACJI I DEBATY 5. Podziel programy wymienione w pkt. wg. stacji w ktrej byy lub/i s nadawane: a. TVP1,2, TVP ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... b. TVP INFO ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... c. TVN, TVN24 ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... 6. Pocz programy publicystyczne z ich gospodarzami. 1. Plus minus 2. Sprawa dla reportera 3. Magazyn Ekspresu Reporterw 4. Wierz, wtpi, szukam 5. Kawa na aw 6. Warto rozmawia 7. Teraz my! 7. O ktrego z polskich publicystw chodzi? Felietonista i prozaik, y w l. 1911 1991, publikowa m.in. w Tygodniku Powszechnym, tworzy w okresie PRL krytycznie wypowiadajc si o systemie, ale w artobliwy sposb. Tygodnik Wprost przyznaje nagrod dziennikarsk jego imienia. www.olimpiada-medialna.edu.pl

TEST V

Test V
Sztuka prezentacji i debaty
1. Ktry z poniej wymienionych elementw nie stanowi gury retorycznej? a. Ironia b. Eufemizm c. Metabolizm d. Aluzja e. Aporia f. Anafora g. Metafora h. Amfora i. Emfaza j. Peryfraza k. Hiperbola l. Personikacja 2. Co to jest aporia? a. powtpiewanie, w formie pytania (retorycznego) wyraa wahania, wtpliwoci, niedowierzanie, sprzeczne uczucia. Ma przyku uwag suchacza. b. przenonia, czy ze sob wyrazy znaczeniowo od siebie odlege, podkrela niedosowny sens wyrazw, umoliwia przedstawianie nowych punktw widzenia, dokonywanie oryginalnych porwna c. zestawianie przeciwiestw w wypowiedzi, dosownych i ukrytych znacze sowa, suy rozbawieniu suchacza, ma budowa dystans do przedmiotu, charakterystyczna te dla wypowiedzi zoliwych i kpicych. 3. Ktrego roku pojawi si na antenie program Szko kontaktowe? a. 2005 b. 2000 c. 1999 d. 2003 4. Ktre z poniszych programw publistycznych nie s obecnie emitowane? a. Modzie kontra... czyli pod ostrzaem b. Plus minus c. Sprawa dla reportera d. Magazyn Ekspresu Reporterw e. Mina dwudziesta f. Wierz, wtpi, szukam g. Kawa na aw h. Warto rozmawia i. Szko kontaktowe j. Teraz my! www.olimpiada-medialna.edu.pl

a. Micha Olszaski b. Jan Pospieszalski c. Bogdana Rymanowskiego d. Wiesaw Niewgowski e. Tomasz Sekielski i Andrzej Morozowski f. Tadeusz Mosz g. Elbieta Jaworowicz.

30

31

CYFRYZACJA

SCENARIUSZ LEKCJI 15

Cyfryzacja, czyli jak zmieni si nasze korzystanie z telewizji?

Cele i metody lekcji: Swiadomo technologicznych i kulturowych przemian zwizanych z cyfryzacj telewizji w Polsce, umiejtno krytycznej oceny tych przemian i dostrzegania korzyci dla uytkownikw, ksztatowanie postawy krytycznej i selektywnej w wyborze programw.

Cyfryzacja naziemnej telewizji w Polsce to najwaniejsza zmiana, jaka dokonuje si we wspczesnej historii mediw w naszym kraju. To take gwne temat, tegorocznej, pierwszej edycji Olimpiady medialnej. Dlatego wane, eby powici mu dostatecznie duo czasu.

Uczniw czeka wiele pracy, ale warto zosta ekspertem w tej dziedzinie. Bd moglo rwnie dzieli si swoj wiedz z czonkami rodziny i wyjania wtpliwoci wszystkim, ktrzy bd mieli problem z technicznymi aspektami cyfryzacji. www.olimpiada-medialna.edu.pl

cyfrowej nadawanej naziemnie. HDTV ang. High Denition Television, telewizja wysokiej rozdzielczoci, oglne okrelenie sygnau telewizyjnego o rozdzielczoci wikszej ni standardowa PAL lub NTSC. VoD wideo na danie, yczenie, ang. Video on Demand, usuga pozwalajca uytkownikowi na ogldanie lmw i programw Pojcia i gwne treci: telewizyjnych w czasie innym ni zaTelewizja naziemna telewizja wyko- planowano ich emisj. rzystujca do emisji nadajniki na powierzchni Ziemi, umieszczone naj- Pomoce do zaj: czciej na wzniesieniach lub wysokich Kartki A4, amastry, dugopisy. budynkach dla zapewnienia pokrycia sygnaem moliwie duego obszaru. Praca w grupach: Telewizja satelitarna telewizja wyko- Telewizja HDTV a tradycyjna telewizja rzystujca nadajniki (tzw. transpon- kolorowa PAL. Jak zmieni si nasze kodery) umieszczone na sztucznych rzystanie z tego medium? Jaki podstasatelitach Ziemi. PAL standard nada- w o w e r n i c e m o e s z w s k a z a wania koloru w sygnale telewizyjnym, (wiksza liczba programw, lepsza jauywany w telewizji kolorowej, ang. ko obrazu i dwiku)? Jakie korzyci Phase Alternating Line. Naziemna tele- przynosi technologia VoD? W jaki spowizja cyfrowa w Polsce system nada- sb uatwi to planowanie i wybr prow a n i a c y f rowe g o s y g n a u t e l e - gramw telewizyjnych dla odbiorcy? wizyjnego na terenie Polski, zgodnego Prac w grupach podsumowujemy z midzynarodowym standardem DVB- wsplnie, na tablicy, dokonujc analizy T. DVB-T ang. Digital Video Broadcas- porwnawczej starej i nowe telewizji. ting Terrestrial, standard telewizji

32

www.olimpiada-medialna.edu.pl

33

SCENARIUSZ LEKCJI 16

Cyfryzacja telewizji. Wymagania techniczne

Cele i metody lekcji: Zapoznanie si z technicznymi specykacjami odbioru telewizji cyfrowej, technologiczna edukacja medialna, umiejtno wyszukiwania informacji na dany temat w internecie. Pojcia i gwne treci: Techniczne pojcia z zakresu cyfryzacji np. STB ang. set-top box, rodzaj dekodera podczanego do telewizora. Umoliwia odtwarzanie video, dwiku, przegldanie stron internetowych, granie w gry komputerowe itp. MPEG-4 standard kodowania audio i wideo przyjty m.in. w naziemnej telewizji cyfrowej w Polsce. Zob. Test IV: Cyfryzacja. Pomoce do zaj: Zajcia w pracowni komputerowej lub

z uyciem rzutnika multimedialnego, laptopa z dostpem do internetu. Wyjtkowo moe to by zadanie domowe do indywidualnej realizacji. Wyszukaj w internecie/praca w grupach: Przygotuj pytania poszukiwawcze dla modziey dotyczce technicznych specykacji korzystania z telewizji cyfrowej: co to jest set-top-box, DVB-T, mpeg4. Ich zadaniem bdzie dowiedzenie si jak najwicej na temat danego urzdzenia i przedstawienie swoich wynikw poszukiwa w klasie. Wsplnie opracujcie moliwe porady dot. cyfryzacji. Jakie sprzt naley kupi, ile on kosztuje, gdzie szuka pomocy, jak bdzie mona odbiera telewizj cyfrow?

Dekoder STB rmy Nokia fot. Vsk (CC BY-SA 3.0)

www.olimpiada-medialna.edu.pl

35

CYFRYZACJA e. usuga operatorw telefonii komrkowej umoliwiajca ogldanie telewizji cyfrowej za pomoc telefonu komrkowego trzeciej generacji z funkcj UMTS lub palmtopu za pomoc systemu DVB-H. f. cyfrowa biblioteka wideo, ang. Digital Video Library, multimedialna baza danych umoliwiajcych wybr lmu. Moe z niej korzysta wielu klientw jednoczenie. g. usuga telewizji cyfrowej, dziki ktrym mona wycza dostp do niektrych treci i kanaw. Pomocna np. rodzicom w wychowaniu do mediw. h. wideo na danie, yczenie, ang. Video on Demand, usuga pozwalajca uytkownikowi na ogldanie lmw i programw telewizyjnych w czasie innym ni zaplanowano ich emisj. i. urzdzenie suce do nagrywania programw telewizyjnych na dysk twardy w formacie cyfrowym, ang. Personal Video Recorder. Wspczenie zastpi powszechne jeszcze kilka lat temu stosowanie magnetowidw. j. patna usuga ogldania treci multimedialnych dostarczanych najczciej za porednictwem cyfrowej telewizji, ang. pa by oglda. 4. Oto kilka najwaniejszych poj zwizanych z technologi telewizji cyfrowej. Niektre z nich poznae na lekcji edukacji medialnej. Sprawd swoj wiedz. Przyporzdkuj waciwe opisy akronimom (skrtom nazw przyp. aut.). 1. Kompresja ... 2. STB ... 3. PAL ... 4. HDTV ... www.olimpiada-medialna.edu.pl

TEST VI 5. Dolby Digital ... 6. DVB-T ... 7. TV SAT ... 8. MPEG-4 ... 9. CATV ... 10. IPTV ... a. standard telewizji cyfrowej nadawanej naziemnie, ang. Digital Video Broadcasting Terrestrial. b. inna nazwa to A/52, standard kodowania dwiku uywany m.in. przy nagrywaniu pyt DVD i w telewizji cyfrowej. c. akronim uywany zamiast okrelenia telewizja satelitarna, wykorzystujca nadajniki umieszczone na sztucznych satelitach Ziemi. d. akronim uywany zamiast okrelenia telewizja kablowa. e. standard kodowania audio i wideo przyjty m.in. w naziemnej telewizji cyfrowej w Polsce. f. telewizja wysokiej rozdzielczoci, oglne okrelenie sygnau telewizyjnego o rozdzielczoci wikszej ni standardowa PAL lub NTSC. g. technologia umoliwiajca przesyanie sygnau telewizyjnego w internetowych sieciach szerokopasmowych, ang. Internet Protocol Television. h. standard nadawania koloru w sygnale telewizyjnym, uywany w telewizji kolorowej, ang. Phase Alternating Line. i. termin informatyczny, opisuje zmian sposobu zapisu informacji umoliwiajca zmniejszenie objtoci np. pliku. j. ang. set-top box, rodzaj dekodera podczanego do telewizora. Umoliwia odtwarzanie video, dwiku, przegldanie stron internetowych, granie w gry komputerowe itp.

Test VI
Cyfryzacja
1. Kontrola rodzicielska 2. Telewizja mobilna 3. DVL a. Uruchomienie pierwszych nadajni- 4. PVR 5. VoD kw naziemnej telewizji cyfrowej b. Opublikowanie harmonogramu cyf- 6. Teleedukacja 7. Pay-per-view ryzacji Polski c. Ogoszenie ustawy o wdroeniu na- 8. Telebanking 9. Vodcasting ziemnej telewizji cyfrowej d. Wyczenie analogowej transmisji 10. EPG telewizyjnej w caej Polsce e. Planowane zaprzestanie emisji tele- a. przewodnik telewizyjny nadawany w formie tekstu, dostpny dla odbiorwizji w caej Europie cw sygnau telewizji cyfrowej, ang. Electronic Program Guide. 1. ... 2. ... 3. ... 4. ... 5. ... b. forma usugi oferowanej przez banki, umoliwiajca dostp do rachunku za 2. Kiedy nastpi wyczenie analogowej transmisji telewizyjnej w Polsce? pomoc telewizji cyfrowej. c. proces nauczania na odlego a wic w warunkach, gdy nauczyciel Miesic rok . i uczniowie oddaleni s od siebie w przestrzeni realizowany z zastoso3. Telewizja, ktr do tej pory znalimy przechodzi do historii. To wci waniem telewizji. Zyskuje nowe znanajbardziej popularne z mediw au- czenie dziki rozwojowi telewizji diowizualnych, coraz czciej zinte- cyfrowej. growane z komunikacj internetow. d. technologia transmisji nagra wideo Nowa telewizja oferuje wiele niezna- w postaci plikw dostpnych w Internych dotd moliwoci i usug. Oto necie i katalogowanych w technologii lista kilku z nich. Przyporzdkuj im RSS. Forma telewizji internetowej, analogiczna do podcastw bdcych rowaciwe opisy. dzajem transmisji audycji radiowych. 1. U wg. kolejnoci od najstarszej nastpujce wydarzenia:

36

www.olimpiada-medialna.edu.pl

37

FILM

TEST VII Kartki A4, dugopisy, amastry. Praca w grupach: Fabu dobrej powieci mona streci w kilku zdaniach mwicych o pytaniu fabularnym i udzielonej odpowiedzi. W niemal kadej powieci wystpuje konikt protagonisty i antagonisty, bohatera pozytywnego i jego przeciwnika lub przeciwiestw losu. Autor skada na pocztku obietnic, zachca do czytania caoci, a potem wiedzie czytelnika przez cao a do kulminacji. Pisanie krtkich streszcze powieci to czsta praktyka stosowana przy skadaniu propozycji adaptacji i ekranizacji ksiek. Uczniowie maj za zadanie streci swoj ulubion lektur. Zastanawiaj si jak brzmi gwne pytanie postawione w powieci? Kto jest protagonist, a kto jego przeciwnikiem? Jak uoony jest przyczynowo-skutkowy plan wydarze? Redaguj list do producenta lmowego, w ktrym proponuj mu ekranizacj ksiki, przekonuj, zachcaj, wyjaniaj, do kogo moe by skierowana polecana produkcja. Pomyl w wolnym czasie: Postaraj si streci w kilku zdaniach Twoje ulubione lmy. Dokona analizy, kto w nich jest postaci negatywn, a kto pozytywn, na czym zasadza si dramat, jaka jest kulminacja perypetii bohaterw. Lektura uzupeniajca: Jzyk w mediach masowych, J. Bralczyk, K. Mosioek-Kosiska (red.), Warszawa 2000. L. Manovich, Jzyk nowych mediw, prze. P. Cypryaski, Warszawa 2006. www.olimpiada-medialna.edu.pl

Jzyki mediw
Cele i metody lekcji: wiadomo jzykowej struktury przekazw medialnych, wzorowanej na przekazach sownych, znajomo pojcia kadrowania w jzyku lmu, praca w grupach. Pojcia i gwne treci: Jzyk mediw sposb przekazywania informacji w mediach, budowania narracji sownej i towarzyszcym temu obrazom. Gramatyka (jzyk) filmu pojcie zapoyczone z literatury na okrelenie technik montau, tworzenia kadrw i uj lmowych, jak rwnie budowania narracji audiowizualnej. Jzyk nowych mediw zaproponowane przez Lva Manovicha okrelenie opisujce specyk tworzenia mediw cyfrowych, zbudowanych wok pojc i a b a z y d a n yc h i u y t kow n i k a majcego do niej dostp w sposb nielinearny, specyczny sposb konstruowania przekazw, w ktrej du rol odgrywa uytkownik wsptwrca komunikatu cyfrowego. Nowe media cechuje zdolno do swobodnego kopiowania i modykacji przekazw. Kadr najmniejsza jednostka przekazu lmowego, sposb przedstawienia danej sceny, obrazu za pomoc odpowiedniego ustawienia kamery lmowej. Adaptacja artystyczne i kreatywne dostosowanie narracji literackiej do potrzeb przekazu lmowego. Ekranizacja w miar wierne przedstawienie narracji literackiej w lmie. Pomoce do zaj:

Test VII
Film
1. Miks gatunkw lmowych. Oto kilka gatunkw lmowych (take telewizyjnych i literackich). Zobacz jak wiele z nich powstao przez kreatywne poczenie dotychczas znanych form twrczoci lmowej i literackiej. Przyporzdkuj waciwe opisy z prawej kolumny denicjom z lewej strony. Jakie lmy, pasujce do poszczeglnych gatunkw moesz wymieni? 1. Czarna komedia 2. Melodramat 3. Film science ction 4. Thriller 5. Gore 6. Horror 7. Komedia kryminalna 8. Film drogi 9. Film paszcza i szpady 10. Film muzyczny a. gatunek o sensacyjnej i zwykle miosnej fabule. b. gatunek, ktrego fabua koncentruje si wok hipotetycznych osigni nauki i techniki. c. okrelenie gatunku lmowego, ktrego akcja toczy si w czasach historycznych. d. lmowa odmiana musicalu, gatunek rozpowszechniony w kinie amerykaskim. e. dreszczowiec, rodzaj utworu sensacyjnego, powieci, lmu lub serialu telewizyjnego, majcego wywoa www.olimpiada-medialna.edu.pl u czytelnika bd widza silne emocje. f. rodzaj dreszczowca lub horroru lmowego, charakteryzujcy si du iloci brutalnoci, w tym scen z krwi i eksponowania wntrznoci. g. gatunek czcy fabu dotyczc zbrodni z elementami komizmu. h. odmiana komedii, w ktrej przedmiotem artu s sprawy zwykle traktowane powanie, np. mier lub choroba. i. rodzaj lmu, w ktrym akcja toczy si na drodze podczas podry, ucieczki lub wycigu bohaterw. j. odmiana fantastyki, rodzaj twrczoci literackiej i lmowej majcej wprowadzi odbiorc w uczucie strachu, przeraenia, niepokoju. Czsto eksponuje zjawiska trudne do wyjanienia w racjonalnych kategoriach. 1. ... 2. ... 3. ... 4. ... 5. ... 6. ... 7. ... 8. ... 9. ... 10. ... 2. Wyjanij pojcia: 1. Adaptacja 2. Kadr 3. Ekranizacja 4. Ujcie 5. cieka dwikowa, ang. soundtrack 6. Akcja 7. Plan peny 8. Detal 9. Statysta 10. Plan amerykaski.

38

39

www.olimpiada-medialna.edu.pl