UZASADNIENIE

W projekcie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu

oraz niektrych innych ustaw proponuje podniesienie wieku
emerytalnego oraz zmiany obecne przepisy do
zawodowej Polakw, w z wiekiem emerytalnym. efektem
podniesienia wieku emerytalnego, proponowanego w projekcie ustawy o zmianie ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu oraz niektrych innych ustaw,
z punktu widzenia rozwoju gospodarczego - powstrzymanie spadku zatrudnienia,
a w konsekwencji utrzymanie wzrostu PKB oraz podatkowych od
ktre nie zmuszone do likwidacji miejsc pracy w okresie ograniczenia
pracy. Na zrwnania i podniesienia wieku, do na
z punktu widzenia nie tylko finansw publicznych (ustabilizowanie
systemu emerytalnego oraz wzrost gospodarczy, a co za tym idzie wzrost popytu na
i spadek bezrobocia), ale z punktu widzenia jednostki . Dane statystyczne
oczekiwana i wynosi obecnie dla osb w wieku 60 lat-
23 lata dla kobiet i ponad 18 lat dla W konsekwencji oznacza to, kolejne
roczniki ze na przy utrzymaniu obecnego wieku,
do na relatywnie
osoby starsze z porwnywalnym pracy i zarobkami w trakcie
zawodowej.
Projekt ustawy zawiera
l. stopniowego wieku emerytalnego dla kobiet
jednakowego poziomu 67 lat,
do
2. wprowadzenia na przed
wieku emerytalnego,
3. ogramczema stosowania przepisw,
zawodowej, ktre dotychczas w systemie emerytalnym
rolnikw oraz i prokuratorw,
4. okresowych emerytur z otwartych funduszy emerytalnych do
wieku wiekowi emerytalnemu
5. ujednolicenia ubezpieczeniowego do emerytury dla
i kobiet,
6. dostosowania do wieku emerytalnego zasad tzw.
hipotetycznego w renty z do pracy,
7. zmniejszenia podstawy obliczenia emerytury o
pobieranych emerytur (w brutto) przyznanych przed wieku
emerytalnego,
8. od wymagania stosunku przy ustalaniu do
emerytury z pracy w szczeglnych warunkach lub w szczeglnym charakterze,
9. dobrowolnego na ubezpieczenia emerytalne i rentowe
wszystkim osobom, ktre nie warunkw do tymi ubezpieczeniami

propozycJa to stopniowe zrwnanie wieku
emerytalnego kobiet i do 67 lat. Obecnie wiek ten wynosi 60 lat dla kobiet i 65
lat dla wiek emerytalny od l stycznia 20 13 r. o l co cztery
poziom ten dla w 2020 r., a dla kobiet w 2040 r.
Nowe regulacje kobiety urodzone po 31 grudnia 1952 r. oraz urodzonych
po 31 grudnia 194 7 r.
Zgodnie z expose Premiera z 18 listopada 2011 r. , i zrwnanie wieku
emerytalnego kobiet i we wszystkich systemach emerytalnych,
w ktrych obecnie prawo do na lub w stan spoczynku po
wieku 60 lat przez i 65 lat przez Nowe regulacje w tym
zakresie, wprowadzone do ustawy o emeryturach i rentach z FUS (art. l
pkt 5 i 8 projektu ustawy) , systemu ubezpieczenia
rolnikw ( art. 3 pkt l lit. a i b) oraz przechodzenia w stan spoczynku przez prokuratorw
(art. 2) i (art. 7 pkt l lit. a i b oraz pkt 2).
Bez zmian wiek do o charakterze
tj. do emerytur pomostowych i kompensacyjnych nauczycieli . Nie
warunki nabywania prawa do przedemerytalnych.
zmiany powszechnego wieku emerytalnego natomiast
2
okresu tego rodzaju w tym przyznanych przed dniem
w projektowanej ustawy (art. 17).
Projektowany przepis art. 18 ma na celu rozwianie ewentualnych co do
czasu trwania szczeglnej ochrony stosunku pracy niektrych pracownikw w wieku
przedemerytalnym - w z wieku emerytalnego. Chodzi tu o kobiety
urodzone w okresie od 1953 do 1956 r. oraz urodzonych w okresie od 1948 do
1951 r., ktrzy w dniu w niniejszej ustawy z art. 39
Kodeksu pracy lub mogliby Proponuje
ochrona ta do czasu nowego, wieku emerytalnego.
Natomiast ust. 2 projektowanego ma w stosowaniu przepisw
art. 39 Kodeksu pracy, w przepisach prawa pracy.
wieku emerytalnego procesem stopniowym i
w okresie czasu. W przypadku kobiet docelowy wiek zostanie w 2040 r. ,
a po dwudziestu latach od jego podnoszenia o siedem lat (z 60 lat do
67 lat), a w przypadku podnoszenie wieku o dwa lata (z 65 lat do 67 lat)
osiem lat.
Jednak z konsultacji wynika, proponowana zmiana wzbudza obawy
niepokoje, dlatego - postulaty - proponuje
na na ale w
(art. l pkt 7 projektu ustawy). Prawo do emerytury kobiety,
ktre 62 lata i co najmniej 35-letni ubezpieczeniowy (okresy
i oraz ktrzy 65 lat i co najmniej
40-letni ubezpieczeniowy. emerytury 50%
kwoty emerytury z Funduszu i nie do kwoty
emerytury. natomiast waloryzacji .
emerytury nie od stosunku pracy
am od przychodw z pracy zarobkowej. Po wieku emerytalnego
i stosunku pracy (w przypadku pracownikw) emerytura na
wniosek uprawnionego - zamieniana na z FUS w Po przyznaniu
emerytury nadal waloryzowane kwoty i
zewidencjonowane na koncie ubezpieczonego w ZUS do ustalenia prawa do
emerytury z wieku emerytalnego. Podstawa obliczenia emerytury
z wieku emerytalnego natomiast pomniejszona o kwoty
3
emerytury osoba status
emeryta, ze wszystkimi konsekwencjami tego stanu rzeczy.
Prawo do emerytury rolniczej, ktra po wieku emerytalnego
zamianie na ubezpieczonym
rolnikom (art. 3 pkt 2 projektu).
W przypadku uprawnienie do emerytury ma po
65 lat czyli po wieku emerytalnego. W
przypadku kobiet, emerytura dopiero po 62 lat
podczas gdy obecny wiek emerytalny kobiet wynosi 60 lat. Tak ustalonych granic wieku nie
w jakikolwiek sposb za innego wieku
do emerytury dla kobiet i jest inny wymagany
ubezpieczeniowy (okres i
Dotychczasowe orzecznictwo Konstytucyjnego traktowanie
wieku emerytalnego jako przejawu uprzywilejowania wyrwnawczego.
W uzasadnieniu wyroku z dnia 15 lipca 2010 r. , sygn. akt K 63/07 Konstytucyjny
wieku emerytalnego uznaje zatem za naturalny, utrwalony
rezultat nierwnego funkcji i wychowawczych
w rodzinie oraz rwnoczesnego kobiet zarwno jak
i rodzinnymi. ustalenia stwierdzenie, przemiany
zrwnanie rl w obu nie jeszcze i
obecnie o w mniejszym zakresie
z przez kobiety rl w tradycyjnym modelu rodziny."
"Regulacje ustawowe wiek emerytalny kobiet traktowane
jako konstytucyjnie usprawiedliwione, gdy one ze szczeglnym charakterem
pracy, w ktrym biologiczne na
jej wykonywania przez kobiety i w tym
powszechny system emerytalny obejmuje zarwno zawody,
w ktrych biologiczne na
wykonywania danej pracy przez kobiety i tempo w pracy", jak i zawody
z ktrych wykonywanie w razie nie daje podstawy do
traktowania kobiet i Tak ocena znaczenia
biologicznych kobietami dla wyznaczenia wieku
emerytalnego na rwnym poZiomie me dokonywana
w sposb oglny - dla systemu emerytalnego bez specyfiki
4
poszczeglnych lub zawodw. Nie ma jednak podstaw do
biologiczne, w z omwionymi (funkcjonalnymi),
na znaczeniu przy ocenie wieku zawodowej osb
obu
w dotychczasowym orzecznictwie
Konstytucyjnego wieku emerytalnego kobiet i uznawane za zgodne
z wieku emerytalnego nie powoduje
zatrudnienia. wieku emerytalnego przez kobiety, daje zainteresowanym osobom
zdecydowania o ich zawodowej, to
z otrzymywaniem emerytalnych, lecz jest rekompensowane innymi
osobistymi lub rodzinnymi .
pod wskazane mechanizmy niekorzystne skutki
wieku emerytalnego, Konstytucyjny uznaJe,
od zasady w niniejszej sprawie jest proporcjonalna do
wagi rwne traktowanie podmiotw podobnych.
W ocenie Konstytucyjnego omawiana regulacja znajduje uzasadnienie
w zasad, i norm konstytucyjnych. Odnosi to w pierwszym do
zasady proklamowanej wart. 2 Konstytucji, ktra w odniesieniu
do omawianych relacji oznacza sytuacji kobiet w
Wskazane argumenty do w
kobiet natury (funkcjonalnej) i obiektywnych natury biologicznej ,
konstytucyjne uzasadnienie wprowadzania szczeglnych
kobiet w porwnaniu z te na celu zapewnienie kobietom
rzeczywistego rwnego traktowania, co nie musi z ich

argumenty nadal aktualne. Obecnie
na sytuacji kobiet i w powszechnym systemie emerytalnym, ktre
usprawiedliwione jest uwarunkowaniami historycznymi, gospodarczymi i
kulturowymi. Jest to dopuszczalne w tym przypadku dotyczy tylko szczeglnej
instytucji - emerytury dodatkowe uprawnienia ubezpieczonym, ktre
opcjonalnym, od wyboru dokonanego przez ubezpieczonego.
Urzeczywistnienie zrwnania emerytalnych kobiet i
powinno stopniowo i oparte o rzeczywiste zmiany w strukturze
gospodarczej i demograficznej. to monitorowane w ramach przewidzianego w
5
projekcie dokonywania funkcjonowania systemu emerytalnego co
cztery lata.
W ramach kontynuacji reformy systemu emerytalnego, w 1999 r. ,
w projekcie ustawy proponuje ograniczenie stosowania przepisw,
zawodowej, ktre dotychczas w systemie
emerytalnym rolnikw oraz i prokuratorw.
Zgodnie z obecnym stanem prawnym, rolnik, ktry nie powszechnego wieku
emerytalnego, ma prawo do emerytury po 55 lat - kobieta i 60 lat -
ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 30
lat i prowadzenia rolniczej. W projekcie proponuje aby z tego
uprawnienia mogli tylko ci rolnicy, ktrzy ww. wiek oraz ubezpieczeniowy
do dnia 31 grudnia 2017 r. trzeciego warunku, tj . zaprzestanie
prowadzenia rolniczej , w dowolnym czasie, a po
dniu 31 grudnia 2017 r. (art. 3 pkt 2 lit. c).
W z projektowanym wieku emerytalnego i pozostawieniem
rolnikom ubezpieczeniu rolnikw korzystania
z emerytur do 31 grudnia 2017 r. , ulegnie
wiekiem emerytalnym, a wiekiem do ubiegania o tzw.
w wieku emerytalnym. W konsekwencji
zmiany art. 26 ust. 3 ustawy, na podstawie ktrego, osobom w wieku o 5 lat od
emerytalnego, zmniejsza o 25% emerytury podstawowej .
Tak o 5% emerytury podstawowej po
roku uprawnionego od wieku emerytalnego (art. 3 pkt 6 projektu).
Kolejna zmiana przedstawiona w art. 3 pkt 7 jest przede wszystkim
wieku emerytalnego, jak w przepisach o ubezpieczeniu
rolnikw innymi do
zawodowej , po wieku emerytalnego dana osoba nie posiada minimalnego
ubezpieczeniowego do emerytury w KRUS. W z tym nie ma uzasadnienia do
w przepisach o ubezpieczeniu rolnikw wieku, po ktrego
nie prawo do ubiegania o zachowaniu,
poprawie lub przywrceniu do pracy w gospodarstwie rolnym. Zaproponowane
aby obecnie akt wykonawczy moc do czasu jego
przez akt wykonawczy wydany na podstawie zmienionego
6
ustawowego. temu przeprowadzenie analizy
w tym zakresie i przygotowanie odpowiednich regulacji (art. 16 projektu).
Zgodnie z obecnym stanem prawnym, i prokurator przechodzi na swj
wniosek w stan spoczynku, z zachowaniem prawa do po 55 lat przez
na stanowisku lub prokuratora nie mniej 25 lat,
a 60 lat przez na stanowisku lub prokuratora nie
mniej 30 lat. W projekcie proponuje aby z prawa do w stan spoczynku po
ww. wieku te osoby, ktre wymagane warunki
do dnia 31 grudnia 2017 r. (art. 7 pkt l lit. c).
Wprowadzenie okresu do 31 grudnia 2017 r. , w przypadku prawa do
emerytury rolnika, ubezpieczeniu rolnikw, a
prawa i prokuratora do w stan spoczynku jest
wzorowane na analogicznych w 1998 r. w stosunku do
ubezpieczonych w systemie powszechnym. prawo do
emerytury osobom, ktre odpowiednie warunki do w
ustawie daty (w wskazanego okresu
Proponuje zawieszenie prawa do emerytury lub renty wojskowej
prokuratorowi wojskowemu, dalej stanowisko prokuratorskie, po
wieku do stanu spoczynku i zwolnieniu z zawodowej wojskowej
(art. 2 pkt 2 lit. c projektu ustawy). Wprowadzenie przedmiotowej regulacji wynika przede
wszystkim ze Podobne zawarte jest wart. 94 2
ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o (Dz. U. Nr 240, poz. 2052, z
zm.), ktry wprost stanowi o zawieszeniu prawa do emerytury lub renty wojskowej
w odniesieniu do stanowisko w Izbie
Wojskowej.
w proponowanego ponadto wymierne
dla resortu obrony narodowej , na zawieszeniu
emerytury wojskowej prokuratorom wojskowym, co w skali 2012 r.
ok. 345 tys.
Nowe regulacje wieku emerytalnego nie osb
zaopatrzeniem emerytalnym zawodowych i funkcjonariuszy tzw.
mundurowych, ktrzy zgodnie z obecnym stanem prawnym prawo do emerytury bez
na wiek. Wprowadzenie minimalnego wieku emerytalnego dla tzw.
mundurowych w ustawie. Projekt nie zmian w przepisach
7
emerytur z pracy w szczeglnych warunkach., dlatego
nie proponuje zmian emerytur grniczych. Zmiany warunkw nabywania
do emerytury grniczej przedstawione w zgodnie
z expose Prezesa Rady Ministrw, Pana Donalda Tuska, w dniu 18 listopada
2011 r.
wieku emerytalnego spowoduje zmmny w zakresie do
okresowych emerytur ubezpieczonym urodzonym po 1948
r. , otwartych funduszy emerytalnych, na podstawie art. 24 ustawy z dnia 21
listopada 2008 r. o emeryturach (Dz. U. Nr 228, poz. 1507, z zm.).
Z takich kobiety, okresowa emerytura
do 65 lat a po tego wieku
emerytura W z wieku emerytalnego proponuje aby
w latach 2014-2020 prawo kobiet do okresowej emerytury stopniowo
do poziomu 67 lat (art. 12). Okresowe emerytury
charakter w zrwnanie wieku
emerytalnego dla obu do 67 lat.
Do pilnego uregulowania pozostaje kwestia zasad
emerytur z sytuacji osb, ktre o
Rada Ministrw przedstawi w czasie stosowny projekt
ustawy.
Wprowadzenie zmtan w zakresie wieku emerytalnego wymaga odpowiedniego
dostosowania wszystkich regulacji, ktre do wieku emerytalnego
(art. l pkt 3, 4, pkt 8-13, 15-18, art. 4, art. 6 pkt 10, art. 10, 11, art. 12 pkt 7 oraz art. 13
i 14 projektu ustawy) .
Zmiany proponowane w projekcie ustawy na
i dlatego konieczne dokonywanie funkcjonowania systemu
emerytalnego po w ustawy i Sejmowi RP informacji o skutkach
nowych regulacji , nie rzadziej co 4 lata. Pierwszy
funkcjonowania systemu emerytalnego po w projektowanej ustawy powinien
w 2016 r. (art. 20).
W ze zrwnaniem wieku emerytalnego kobiet i powinien
zrwnany wymagany od kobiet i okres i ktry
warunkuje prawo do emerytury do kwoty minimalnej emerytury. Dlatego
proponuje stopniowe z 20 do 25 lat okresu i
8

kobiety do emerytury w minimalnej ten od
l stycznia 2014 r. o rok co dwa lata, docelowy na poziomie 25 lat, kobiety
do emerytury minimalnej, po 31 grudnia 2021 r. ( art. l pkt 14).
tej zmiany jest stopniowe do 25 lat okresu za
(art. 6 pkt l projektu).
Osoby urodzone po 1948 r. prawo do emerytury z jakiegokolwiek okresu
ubezpieczenia. O emerytury decyduje kwota emerytalnych.
ubezpieczeniowego ma znaczeme tylko wtedy, gdy emerytura z
ZUS i otwartego funduszu emerytalnego jest od emerytury minimalnej , bowiem
emerytura w gwarantowanej minimalnej osobie, ktra ma wymagany
ubezpieczeniowy (obecnie- 20 lat kobieta, 25 lat - a docelowo 25 lat
kobieta i Aby prawo do minimalnej emerytury sumuje okresy na
przestrzeni przy czym ubezpieczeniowego
okresy (np. okres studiw).
wymaganego
jest od wieku emerytalnego. Nie ma
wymaganego ubezpieczeniowego w takim samym tempie w jakim podnoszony
jest wiek emerytalny kobiet. tempo okresu wymaganego do
minimalnej emerytury (o rok co dwa lata) pozwala ubezpieczonym na
wymaganych okresw ubezpieczenia jeszcze przed wieku emerytalnego.
Niemniej tak jak obecnie, po zmianie przepisw nie do sytuacje, kiedy
w indywidualnych przypadkach osoba, ktra wiek emerytalny, w celu zapewnienia
sobie emerytury w minimalnej okres
zawodowej.
W z wieku emerytalnego do 67 lat okres, do
ktrego dolicza lata hipotetyczne przy obliczaniu renty z
do pracy. Przy obliczaniu renty z do pracy, dolicza po
0,7 %podstawy wymiaru renty za rok okresu do 25 lat okresw
oraz od dnia wniosku o do
dnia, w ktrym rencista dla kobiet wiek emerytalny, docelowo 67 lat
(art. l pkt 13).
W projekcie ustawy proponuJe zmniejszenie podstawy obliczenia emerytury
o pobieranych emerytur (w brutto) przyznanych
przed wieku emerytalnego (art. l pkt 6 lit. b). Osoba, ktra pobiera
9
przed wieku emerytalnego po Jego
o (np. kobieta, ktra prawo do emerytury po wieku
55 lat, przy 30-letnim zatrudnieniu i po
powszechnie wieku emerytalnego z wnioskiem o policzenie
"kolejnej " emerytury z wieku 60 lat). Dla osoby urodzonej po 31 grudnia
1948 r. emerytura ta jest wyliczana przez podzielenie podstawy obliczenia emerytury przez
dalsze trwanie dla wieku o Zgodnie z
podstawa obliczenia "kolejnej " emerytury ma pomniejszana o kwoty
pobranych emerytur, przyznanych przed powszechnego wieku emerytalnego.
W ze wieku emerytalnego modyfikacji ulegnie program
dla zawodowej osb w wieku 50+",
ktry zawiera pakiet do zatrudnienia osb
50-tego roku w Polsce. Dla osb w wieku 60+ jednak przygotowany
oddzielny program prozatrudnieniowych, podejmowanych w celu do
pracy pracownikw roku i im pozostania na
rynku pracy oraz wspierania na rynku pracy (art. 19).
W projekcie ustawy proponuje ponadto przepisw art. 184 ustawy
o emeryturach i rentach z FUS, ktry warunki nabycia prawa do emerytury z
pracy w szczeglnych warunkach lub w szczeglnym charakterze po wieku
przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40 tej ustawy. Warunkiem nabycia
emerytalnych art. 184 jest przed dniem l stycznia 1999 r.
wymaganego okresu zatrudnienia w szczeglnych warunkach lub w szczeglnym charakterze
i oglnego okresu i do emerytury (20 lat -
kobieta, 25 lat - Zgodnie z obecnym stanem prawnym ubezpieczeni, ktrzy
w dniu w ustawy o emeryturach i rentach z FUS mieli wymagany
ubezpieczenia (szczeglny i prawo do emerytury po
wieku emerytalnego w art. 32, 33, 39 i 40 nie do otwartego
funduszu emerytalnego, wniosek o przekazanie zgromadzonych
na rachunku w funduszu, za ZUS, na dochody oraz
stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonych pracownikami .
Pracownik ustalone prawo do emerytury tylko wwczas, gdy
stosunku pracy.
Przepisy te dla ubezpieczonych, bo
zainteresowanych na w ktrej po stosunku pracy nie prawa do
10

ze na innych wymaganych warunkw ustawowych,
w wymaganego okresu pracy w szczeglnych warunkach.
Dlatego w projekcie ustawy proponuje aby ustalenie prawa do emerytury na
podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS nie od
stosunku pracy (art. l pkt 19 projektu). Zniesienie tego warunku pozwoli organowi
rentowemu na wydanie stosownej decyzji lub prawa do emerytury
z pracy w szczeglnych warunkach lub w szczeglnym charakterze od tego,
czy wnioskodawca pozostaje w stosunku pracy, czy jego Natomiast
tej emerytury - tak jak w przypadku emerytur z FUS -
od stosunku pracy.
w przypadku osb, ktre w latach 2009-2013 wiek
do emerytury na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS
zastosowanie do obliczenia emerytury tych osb ma przepis art. 183 w/w
ustawy. Przepis art. 183 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, tzw. mieszany sposb
obliczania emerytury wg starych i wg nowych zasad) i adresowany jest
do osb, ktre wiek do emerytury przed l stycznia 2014 r. Przepis ten
ma na celu skutkw wprowadzenia nowej emerytalnej dla osb
wiek emerytalny w latach 2009-2013. W trakcie prac nad w 1998 r.
uznano, z regulacji takiej osoby, ktre zreformowanemu
ubezpieczeniu emerytalnemu nie 15 lat po l stycznia 1999 r. Ratio legis tego
przepisu zatem ze zbyt krtkim okresem gromadzenia na na
koncie w ZUS co potencjalnie negatywne konsekwencje dla wymiaru
projekt przewiduje podniesienie wieku emerytalnego, a co za tym
idzie okresu nie ma potrzeby zmiany regulacji , ktrej jedynym
celem ograniczenie skutkw zbyt krtkiego okresu funkcjonowania zasad nowego
systemu emerytalnego dla wymiaru
W projekcie ustawy postulat, w ramach konsultacji ,
dobrowolnego na ubezpieczenia emerytalne
i rentowe wszystkim osobom, ktre nie warunkw do tymi ubezpieczeniami
Uchylony w z tym - jako - przepis, jedynie osoby
ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi oraz osoby
w podmiotach zagranicznych, po ustaniu tych je
dobrowolnie (art. 6 pkt 2-9).
11
W z i zrwnaniem wieku emerytalnego Rada Ministrw dokona
regulacji prawnych z faktem przez ich
adresatw wieku 60. lub 65. lat (tj. do obecnego wieku emerytalnego). Analiza
systemu przepisw wiekiem emerytalnym
grupy:
l) przepisy, ktrych skutkiem jest stosunku pracy lub utrata
zajmowania dotychczasowego stanowiska,
2) regulacje do wieku jako wyznacznika do wykonywania
zawodowych,
3) normy prawa do zabezpieczenia w z faktem
wieku 60 lub 65 lat,
4) przepisy do stosunku pracy z
pracownikiem z przez niego wieku 60 lub 65 lat.
Jej wynikiem opracowanie i projektu ustawy, ktrej
regulacje powinny w ze zmianami w powszechnym systemie
emerytalnym wprowadzanymi
W projekcie zawarto zmiany regulacji finansowania
prewencji wypadkowej, ktra w ramach konsultacji projektu ustawy.
Propozycja ta polega na wprowadzeniu zmian wydatkw na
w ten sposb, aby one pokrywane z funduszu ubezpieczenia
wypadkowego (a nie tak, jak dotychczas, z oraz ich przeznaczenia
(art. 8 projektu).
Zaproponowane wart. 15 regulacje do rent strukturalnych w rolnictwie,
ktrych jest ze z Sekcji Gwarancji
Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej lub ze z
Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarw Wiejskich. Przedmiotowe
przyznane na okres l O lat albo do 65 lat. To
projektowane z o tym, po ustaniu prawa do renty strukturalnej osobom uprawnionym
do tych emerytura z ubezpieczenia W trakcie
przygotowywania tych nie przewidziano, wiek emerytalny ulegnie i
po ustaniu prawa do renty strukturalnej , osoby uprawnione do tych bez
12
prawa do z ubezpieczenia nie wieku emerytalnego. W
z tym zaproponowane aby osobom uprawnionym do rent
strukturalnych ze z Sekcji Gwarancji
Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej lub ze z
Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarw Wiejskich,
okresowa emerytura rolnicza do momentu wieku emerytalnego. Okresowa
emerytura w emerytury podstawowej w ustawie z 20
grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu rolnikw bez na posiadany okres
podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu. Zgodnie z proponowanym
rent strukturalnych, ktrym okres na jaki renta im
przyznana, a nie wieku emerytalnego, mieliby prawo do okresowej
emerytury rolniczej , do czasu wieku emerytalnego.
W toku niektre z podmiotw projekt ustawy
dokonania w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach
emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (Dz. U. Nr 116,
poz. 1205, z zm.), zwanej dalej o IKE oraz IKZE", zmian na
podniesieniu wieku do emerytalnych". W ich opinii
podniesienia powszechnego wieku emerytalnego winna zmiana
stosownych przepisw wymienionej ustawy w zakresie wieku do
z IKE i z IKZE.
W odniesieniu do propozycJI projektodawca me za
wprowadzenie proponowanych zmian, z uwagi na to, przede wszystkim system
gromadzenia na IKE oraz na IKZE jest systemem dobrowolnym i dodatkowym,
dlatego zmiany jakie w systemie nie
zmian w dodatkowym III filarze systemu Zgodnie
z art. 34 ust. l pkt l oraz art. 34 a ust. l pkt l ustawy o IKE oraz IKZE na
wniosek, po wieku 60 lat, w przypadku IKE oraz 65 lat, w przypadku IKZE.
Nadto regulacje nie do zgromadzonych
w przypadku wieku do Osoby same
o momencie dokonania w od potrzeb oraz swojej sytuacji
finansowej, a ustawa nie grnej granicy wieku, po ktrego
z IKE albo z IKZE. Tak niektrzy z
po zgromadzone w wieku 70 lat, ale to
od ich woli. Granice wiekowe z IKE oraz
13
z IKZE, dla osb przezornych i o na okres
zawodowej, w proponowanego w projekcie podniesienia wieku emerytalnego,
dodatkowo swoisty "wentyl w przypadku utraty pracy
w wieku, a Jeszcze przed uzyskaniem emerytalnego
z powszechnego, systemu Tak system, ktry
gromadzenie w celu dochodw emerytalnych,
poprzez pozostawienie na obecnym poziomie wieku do nabierze
dodatkowego znaczenia - zgromadzone zabezpieczenie ryzyka utraty
dochodw.
Opis zjawisk zmian legislacyjnych i oczekiwanych
z tego
Systemy w coraz stopniu
krajw systemy emerytalne
ich a
(odpowiednim wymiarem) systemw emerytalnych jest
to, wraz ze uwarunkowaniami
na rynku pracy czy wreszcie zmianami gospodarczymi modernizowane.
Jednym z podstawowych przeprowadzonej w 1999 r. reformy systemu
emerytalnego przywrcenie systemowi charakteru ubezpieczeniowego. Celem systemu
emerytalnego jest zapewnienie dochodw osobom, ktre nie zdolne, z racji
wieku, do utrzymania z pracy zarobkowej. od systemu
finansowania emerytury wyrazem Osoby
niezdolne do dochodw z racji wieku na utrzymaniu osb, ktre
ubezpieczeniowe). Emerytura nie powinna
wynagradzania za wieku emerytalnego ani ekwiwalentem za warunki
pracy czy nagrody za lecz przyznawanym w momencie
wieku utrzymanie z dochodw z pracy.
emerytur od kwot ubezpieczeniowych
w okresie zawodowej ubezpieczonych, jak od okresu,
przez ktry Zgodnie z tym emerytalna
ma do zawodowej. indywidualne decyzje
o zaprzestaniu pracy i na w znacznej mierze od
14
finansowych wbudowanych w system emerytalny. emerytury z FUS
z jednej strony od zewidencjonowanego na indywidualnym koncie ubezpieczonego
w ZUS, a z drugiej strony jest od dalszego przewidywanego trwania
wraz z kolejnymi - czyli im pracuje, tym
jest W im wieku przejdziemy na tym dalsza
a emerytalne wyliczone na podstawie naliczania
-
Respektowanie zasady rwnego traktowania ubezpieczonych
na ubezpieczenie emerytalne (takie samo za
dalsze ujednolicanie warunkw nabywania emerytalnych.
proces systemu emerytalnego. Jeszcze do niedawna, mimo w
Polsce wieku emerytalnego 60 lat dla kobiet i 65 lat dla wiele grup
prawo do emerytury na co najmniej lat przed
tego wieku. Zgodnie z do 2008 r. zasadami,
przechodzenia na osoby, dla ktrych
wiek emerytalny nie uzasadnienia w warunkach pracy.
Premiera Donalda Tuska w 2009 r. emerytury pomostowe,
w ten sposb prawo do przechodzenia na i je
z charakterem i warunkami wykonywanej pracy. W rezultacie, o ile jeszcze w 2004 r.
wiek osoby na 56,8 lat, to w 20 l O r. 59,6 lat.
z prawa do emerytury w wieku 60 lat a kobieta w wieku 59 lat. Oznacza
to, po warunkw do emerytury, Polacy wybierali
a zdecydowana aktywna zawodowo. pracy osoby
na w 201 O r. 35,3 lata (35,5 lat - i 34,9 lat -
kobieta). emerytury przyznanej w 2010 r. 2.077,49 czyli
64,4% wynagrodzenia w gospodarce.
Optymizmem napawa fakt, Polacy coraz Jest to jedno
z cywilizacyjnych Polski w ostatnich dwudziestu latach. Dla
zgodnie z danymi Statystycznego w 1950 r.
przed 14,55 lat w 1989 r. 15,42 lat,
a w 20 l O r. 18,25 lat Dla kobiet liczby te odpowiednio 17,05 lat, 19,92 lat
i 23,47 lat. Oznacza to, w ostatnich dwudziestu lat dalsze trwanie
o 2,83 lat, a o 3,55 lat.
15
dalszego trwania i kobiet w wieku 60. lat w Polsce w latach
1950 - 2010 ilustruje wykres.
Wykres I dalsze trwanie i kobiet w wieku 60 w w latach 1950 - 201 O.
dalsze trwanie i kobiet w wieku 60
lat w Polsce w latach 1950-2010 (GUS)
25,00
..
..
..
-
.,.
..

20,00
..
.. ...
._ ... ...
-
... ..

..
'
,

__.,
..
.. .,. l
-

-
-
---
15,00

- ",
""'
ra
-
ra
....J
10,00
5,00
0,00
' ' ' ' ' '
o
C") (!) O"l N
l{) CXl
.,.....
'V l'- o
C") (!) O"l N
l{) CXl
.,.....
'V l'- o
l{) l{) l{) l{) (!) (!) (!) l'- l'- l'- CXl CXl CXl CXl O"l O"l O"l o o o
.,.....
O"l O"l O"l O"l O"l O"l O"l O"l O"l O"l O"l O"l O"l O"l O"l O"l O"l o o o o
.,..... .,..... .,..... .,..... .,..... .,..... .,..... .,..... .,..... .,..... .,..... .,..... .,..... .,..... .,..... .,..... .,.....
N N N N
Rok

--
- Kobiety
na podstawie danych Statystycznego. Na wykresie zaznaczono rok
1990.
zmiany Polakw, Rada w raporcie
"Sytuacja Demograficzna Polski. Raport 20 l O- 2011 "
" Efektem spadku zgonw w latach l 990- 201 O jest znaczny wzrost
Polski. dalsze trwanie noworodka
o prawie 6 lat z 66,23 do 72, 10 roku, a w przypadku kobiet przyrost z 75,24 do
80,59 roku, czyli o ponad 5 lat. Przyrost zarwno jak i kobiet, jaki
odnotowano w latach 2009- 20 l O, w porwnaniu do ostatnich lat bardzo
dalsze trwanie noworodka bowiem o O, 6 roku, a noworodka
o prawie 0,5 roku. Od 1990 r. dla tylko dwukrotnie odnotowano
w Polsce przyrost (w latach l 99 2- l 99 3 i l 999- 2000), a kobiet tylko raz
16
(1999- 2000) taka sytuacja miejsce. Tym samym to traktowane jako
dalsze w naszym kraju jest i
w ostatnich latach obawy wyczerpywania rezerw w tym zakresie nie
Zmiany jakich w Polsce od l 990 r., ogromne
w porwnaniu do lat W od l 965 r. do l 990 r.
bowiem stagnacja w tym zakresie. W latach tego okresu
dalsze trwanie noworodka odpowiednio 66,58 i 66,5 l roku.
W kobiet sytuacja korzystniej, dalsze trwanie
noworodka w l 965 r. 72, 40 roku i w 25 lat o 3 lata . ... "
1
Polacy nie tylko coraz ale
w dobrym zdrowiu
2
. Zgodnie z danymi Eurostatu z 2009 roku
3
po 65. roku
Polak 6,8 lat w dobrym zdrowiu, a Polka w tym
samym wieku 7,2 lat. W tej sytuacji wszelkich prognoz relacja liczby
osb w wieku poprodukcyjnym (ponad 65 lat) do liczby osb w wieku produkcyjnym
demograficznego) zatem osb, przez
okres ma emerytury, to jest okresu
zawodowej Polakw, aby ich do
w chwili obecnej .
Wykres 2 Prognozowana zmiana demograficznego w w 1960-
2060.
1
s. 43
2
Pod w dobrym zdrowiu rozumie wolne od inwalidztwa.
3
http: //appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=hlth_ hlye&lang=en
17
70
60
50
40
30
20
10
o
Prognozowana procentowa relacja liczby osb w wieku
poprodukcyjnym do liczby osb w wieku produkcyjnym w
latach 201 O- 2060 (Eurostat)


-
_,...----

-
'

2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050 2055 2060
lata
na podstawie danych Eurostatu z projekcji Europop2010.
Polska ma obecnie jedno z Europy, z
emigrantw. Zgodnie z prognozami Statystycznego, w roku 2035 liczba
Polakw spadnie jednak do 35,9 mln, a liczba w wieku poprodukcyjnym
(wg dzisiejszych definicji 60 lat dla kobiet, 65 lat dla przekroczy 9,6 mln (wzrost
o 3,5 mln w porwnaniu z 2007 r.), co co czwarty Polak wiek
emerytalny. Przeciwne tendencje w populacji osb w wieku
produkcyjnym (zgodnie z dzisiejszymi definicjami w wieku od 18 do 59 lat w przypadku
kobiet i 64 lat w przypadku oraz w populacji dzieci i w wieku do 17
lat. GUS prognozuje, w roku 2035 w wieku produkcyjnym zmniejszy o 3,7 mln
(w porwnaniu z 2007 r. ) i wyniesie 20,7 mln osb. atomiast dzieci i
w wieku do 17 lat spadnie w 2035 r. o l ,9 mln i wyniesie 5,6 mln. O ile w 2007 r. na l 000
osb w wieku produkcyjnym 248 osb w wieku poprodukcyjnym, to
zgodnie z w 2035 r. liczba ta 464, a w 2060 r.
772. ekonomicznego (rozumiany jako iloraz liczby
osb w wieku nieprodukcyjnym do liczby osb w wieku produkcyjnym) ; w 2007 r. na l 000
osb w wieku produkcyjnym 553 osoby w wieku nieprodukcyjnym,
w 2035 r. liczba ta - zgodnie z 736, a w 2060 r.
1.070.
18
Starzenie jest spowodowane dwoma czynnikami:
trwaniem i trwania oznacza, przy me
zmienionym wieku emerytalnym okres pobierania co oznacza
zmian w systemie emerytalnym. W Polsce finansowa powszechnego
systemu emerytalnego jest relatywnie na zjawisko starzenia
Niemniej wydatki na emerytury, zarwno obecnie jak i w finansowane ze
Z tego punktu widzenia, przy systemem
emerytalnym jest monitorowanie demograficznego. Negatywne
oczekiwania co do demograficznego nie
w Polsce co jest
charakterystyczne dla krajw O ile poprzez
na tego to i tak nawet sukcesy na tym polu nie
do zatrzymania zjawiska starzenia Polski. Skoro zatem nie
trendw demograficznych, zadaniem jest dostosowanie systemw
emerytalnych do zmian.
Dla kolejnych na rocznikw zawodowa
relatywnie ze na fakt, na jego
nie tylko pracy i ubezpieczonego do
systemu (wzrost licznika w formule emerytalnej), ale dalsze trwanie
na mianownik emerytalnej). W efekcie
wieku emerytalnego do 67 lat znacznego wzrostu poziomu
emerytalnych w z Funduszu
W przypadku osb na poziomie i ktrych pracy
z 40 do 4 7 lat - w przypadku kobiet oraz z 45 do 4 7 lat - w przypadku emerytura
dla kobiety o ponad 70% oraz dla o ok. 20%.
Podniesienie i wyrwnanie wieku emerytalnego kobiet i powoduje nie tylko
wzrost ale znajduje swoje uzasadnienie w
oraz w zmianach demograficznych w naszym
ktre w sposb na wieku. Trzeba bowiem
pracy ma kluczowe znaczenie dla tempa wzrostu gospodarczego kraju.
Polska ma z przyczyn demograficznych, spadkowi
pracy, to wobec braku roboczej, konieczne jest
podniesienie wieku emerytalnego. Pozwoli to na lub utrzymanie tempa wzrostu
19
potencjalnego PKB. Przy warunku wykorzystania zasobw
efektywny PKB, z miar
z punktu widzenia rozwoju gospodarczego efektem podniesienia
wieku emerytalnego powinno powstrzymanie spadku zatrudnienia, a w konsekwencji
wzmocnienie czynnikw wzrostowi PKB. Z przeprowadzonych symulacji
wynika, wieku emerytalnego tempo wzrostu PKB
w latach 2010-2060 o 0,1 pkt proc. W rezultacie poziom PKB w 2060 r. po wprowadzeniu
reformy o 5,1% w porwnaniu ze scenariuszem nie zmian
w systemie emerytalnym. O tyle samo poziom PKB per capita.
Przewiduje bez wprowadzenia zmian w wieku emerytalnym, w wyniku
procesw demograficznych ekonomiczna grupy wiekowej od 15 do 74 roku
w Polsce z dzisiejszego poziomu 60,2% do 57,6% w 2060 r. wprowadzonym
zmianom, ten powinien do 61,5% w 2060 r. Zmiany demograficzne
na tyle nawet wieku emerytalnego nie jest
w stanie spadku liczby aktywnych zawodowo. W rezultacie, pomimo
proponowane pracy o ok. 7% w 2060 r.
4
' ona
o 25% w 20 l O r.
W krajach OECD na zjawisko starzenia jest podnoszenie
ustawowego wieku emerytalnego. Autorzy najnowszego raportu OECD na temat emerytur
to w sposb " Od lat 90-tych,
trend poprzez zmiany legislacyjne, ktrych celem, i jest
podniesienie wieku emerytalnego w horyzoncie czasowym do 2050 r. Od poziomu
w 1993 roku, w 14 krajach podniesiono lub planuje podniesienie wieku emerytalnego dla
a w 18 dla kobiet. W roku 2010 r. wiek emerytalny o 0,5 roku dla
i O, 8 roku dla kobiet w porwnaniu z jego poziomem (199 3 r.).
Oczekuje obecne plany podniesieniem, do 2050 r. , poziomu
wieku emerytalnego dla do 64, 6 lat, natomiast dla kobiet do 64,4 lat.
Nieznacznie poziom wieku emerytalnego dla kobiet, jest efektem
w Polsce i Szwajcarii ustawodawstwa, w okresie
czasu wiek emerytalny dla i kobiet, a spowodowany jest procesem
wyrwnywania tych poziomw w Turcji, ktrego to procesu nie uda przed
2050 r. ".
5
4
W stosunku do scenariusza z obecnym wiekiem emerytalnym.
5
Pensions at a Glance 20 II , s. 31 , OECD 2011.
20
Wiek emerytalny w Unii Europejskiej
Tworzenie i organizowanie systemw jest
UE. ma przez uwarunkowania
historyczne swoje systemy zabezpieczenia ktre nie
harmonizacji. Zgodnie z art. 153 ust. l lit. c i ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii
Europejskiej , kompetencje UE w zakresie systemu zabezpieczenia na celu
jedynie wsparcie i oraz nie prawa
do podstawowych zasad krajowych systemw
zabezpieczenia nie na ich
Traktat zawiera mechanizmy zabezpieczenie jego
interesw w zakresie samostanowienia w obszarze do zabezpieczenia
(stanowi o tym w art. 48 TFUE).
respektowania przez rwnego statusu kobiet i
w systemie zabezpieczenia wynika z Dyrektywy Rady z dnia 19 grudnia 1978 r.
w sprawie stopniowego wprowadzania zasady rwnego traktowania kobiet i
w dziedzinie zabezpieczenia (79/7/EWG)
6
. Kraje
zobligowane do wprowadzenia zasady rwnego traktowania kobiet i w systemach
ustawowych, ktre m.in. na wypadek W
z dyrektywy wynika, pod rwnego traktowania brak
jakiejkolwiek dyskryminacji ze na przy obliczaniu

Wprowadzenie wsplnej granicy minimalnego wieku emerytalnego dla kobiet
jest zatem postulowane przez W prawie
wsplnotowym kwestia wieku emerytalnego znajduje na od
stosowania zasady rwnego traktowania i kobiet w systemach
zabezpieczenia socjalnego. W tej sprawie parlamentom pozostawiono decyzji .
Unijni eksperci uznali realistycznie, w krajach procesy ekonomiczne
i demograficzne, a zmiany kulturowe, nieco inaczej i
Za najbardziej racjonalne uznali jednak stopniowe upowszechnianie systemw, w ktrych
wiek emerytalny zrwnany.
W Unii Europejskiej reforma systemw emerytalnych jest
nieunikniona. sposoby wprowadzenia systemw w
6
Dz. Urz. UE Polskie Wydanie Specjalne roz. 5, t.l , str. 215.
7
Dopuszczalne preferencje dla kobiet ze na
21
perspektywie czasu i stale
z publicznych funduszy emerytalnych, przy jednoczesnym przestrzeganiu
w Traktacie z Maastricht kryteriw do Unii Gospodarczej i Walutowej. Problem
polega na tym, coraz trudniej emerytury stale liczbie pracownikw,
ktrzy wiek emerytalny, bowiem wzrost liczby emerytw nie jest
z podatkw i zawodowo czynna maleje
proporcjonalnie do wzrostu liczby emerytw. Sytuacja ta wymusza podejmowanie
zaradczych.
Istnieje rozwoJem ekonomicznym kraju, a trwania
tabela przedstawia dane
zawodowej ze na skorzystanie z prawa do emerytury, obecnie wiek
emerytalny i plan jego podnoszenia oraz przewidywany wzrost dalszego trwania
w poszczeglnych krajach Unii Europejskiej.
Tabela l przedstawia podstawowe charakterystyki wieku emerytalnego
w Unii Europejskiej.
22
Tabela l. Podstawowe charakterystyki wieku emerytalnego w Unii Europejskiej
Wiek Wiek Wiek Podniesienie wieku emerytalnego po 2020
dalsze zaprzestania emerytalny emerytalny MIK r., MIK
trwanie MIK (2020)
dla osb w zawodowej
(2009)
wieku 651at
MIK (2009)
MIK (2010)
AUSTRIA 17,gl 21,4 62,61 5g,4 ## 65160 65160 65/65
BELGIA 17,5/ 21 ,1** 61 ,2/ 61 ,g## 65/65 65/65 -
13,6/ 17 64,1/64,1 # 63/60 63/60 65/63
CYPR 18,1/ 2o,g 62,8 65/65 65/65 -
CZECHY 15,5/ 1g 61 ,5/ 5g,6 62/60 63 l. 10 mies./ 65/65
63 l. 8 mies.
NIEMCY 17,8/ 20,g 62,6/ 61 ,g 65/65 65 l. g mies./ 65 67/67
l. g mies.
DANIA 17/ 1g,7 63,2/ 61 ,4 65/65 (66/66) 67+/67+
ESTONIA 14,2/ 1g,4 62,6 63/61 64/64 65/65
GRECJA 18.5/ 20.4 61.3/61.6 65/60 65/65 Wiek emerytalny ze
dalszym trwaniem (6g l. i 4 mies. w dla K
i M w 2060 r.)
HISZPANIA 18.5/ 22.7 61 .2/ 63.4 65/65 65/65 (66 l. 4 67/67
mies./661. 4
mies.)
FINLANDIA 17.5/ 21.5 62.3/61.1 65/65, 63-68 65/65, 63-68 -
FRANCJA 18,7/ 23,2** 60,3/ 5g,8 60-65/60-65 62-67/62-67 -
14,1/18,2 60,1/58,7 62/62 64/64 65/65
IRLANDIA 18,1/21,1 63,5/64,7 # 65/65 66/66 68/68
18,2/ 22* 60,8/ 5g,4 65/60 661.11 mies. 66 Wiek emerytalny ze
l. 11 mies. dalszym trwaniem (70 l. i 3 mies. KIM w
2060 r.)
LITWA 13,5/ 18,4 59,9# 62 l. 6 mies./60 64/63 65/65
LUKSEMBURG 17.3/21.6 58,1/57 /'j, 65/65 65/65 -
13,3/18,2 62,7 /'j, /'j, 62/62 (64,5/64,5) (65/65)
MALTA 18,4/21 ,1 60,3 61/60 63/63 65/65
NIDERLANDY 17,7/21 63,gf 63,1 65/65 65/65 (66/66) 65/65
(67/67)
POLSKA 15,1/1g,5 61,4/ 57,5 ## 65/60 65/60 (67/67)
(67/67)
PORTUGALIA 17,1/20,6 62,g/ 62,3 ## 65/65 65/65 -
RUMUNIA 14/ 17,2** 65,5/63,2 # 63 l. 4 mies./58 65/60 65/63
l. 4mies.
SZWECJA 18,3/21 ,2 64,7/64 61-67 61-67 -
16,8/21 59,8# 63/61 63/61 -
14/ 18 60,4/ 57,5 62/57,5-61 ,5 62/62 -
od
liczby dzieci)
WLK.BRYTANIA 18,1 l 20,8** 64,1/62 65/60 66/66 68/68
Plan na rzecz adekwatnych, bezpiecznych i stabilnych emerytur. COM(2012) 55.
Uwagi : *- 2008 r. (dla dalszego trwania dla osb w wieku 65 lat); **- 200g r. (dla dalszego trwania dla
osb w wieku 65 lat); 6- 2003 r. (wiek zaprzestania zawodowej) ; #- 2006 r. (wiek zaprzestania
zawodowej);##- 2007 r. (wiek zaprzestania zawodowej); 6 6- 2008 r. (wiek zaprzestania zawodowej) .
23
zmiany w zakresie ustawowego wieku emerytalnego
w szerszy kontekst realizacji nowego programu
Unii Europejskiej - "Europa 2020 - Strategia na rzecz inteligentnego i
rozWOJU integracji W dokumencie tym cel
zatrudnieniowy na poziomie 75% dla grupy wieku 20-64. realizacji celw
Strategii Europa 2020 na poziomie a okresowo
dla poszczeglnych Rady Europejskiej Krajowe Programy Reform. Polski
Krajowy Program Reform na rzecz podnoszenia
efektywnego wieku wychodzenia z pracy poprzez zastosowanie kompleksowego policy-mix
na ustawowy wiek emerytalny,
wycofania z rynku pracy oraz zatrudnienia osb w wieku
przedemerytalnym i
8
Rok 2012 Rady i Parlamentu Europejskiego ustanowiony Europejskim
Rokiem Osb Starszych i (ER 2012).
W z tym kwestie osb starszych na rynku pracy jednym
z tematw prowadzonej obecnie debaty publicznej . W czasie
zaplanowanych w Polsce na 2012 r. planuje w obszarze zabezpieczenia
rynku pracy i obywateli wielu zainteresowanych
stron (pracodawcw, pracownikw, podmiotw administracji oraz organizacji
w obszarze osb starszych).
Upowszechnianie wiedzy w zakresie istotny,
na rzecz akceptacji zrwnania i wieku emerytalnego. Warto
utrzymywanie w zatrudnieniu pracownikw w starszym wieku poprzez
wskazywanie dla pracodawcw z przekazywania ich wiedzy
i kolejnym pokoleniom pracownikw oraz budowania wizerunku firmy na
rynku jako stabilne zatrudnienie.
Polski system emerytalny na tle europejskich systemw jest nowoczesny, potrzebne
jednak dalsze jego zmiany, przede wszystkim ujednolicenie wieku przechodzenia na
kobiet i a dalsze wygaszanie do
emerytur.
8
http://www.mg.gov.pl/fi les/upload/8413/Krajowv%20Program%20Reform%20PL% ?Oostatecznv.pdf
24
podniesienia wieku emerytalnego na Polski
pracy stanowi zmian w systemie emerytalnym na
poziom PKB. W rezultacie wieku emerytalnego, dla osb, ktrych
zmiany, okres wymagany dla nabycia emerytalnych.
Wykres 3 przedstawia w wieku 15-59/64 oraz przy nowym
wieku do emerytury. Zmiana liczby osb w wieku produkcyjnym,
niewielka, ale ok. 2050 r. wyniesie nawet 2,7 mln osb.
Wykres 3: Polski w wieku produkcyjnym przed i po zmianie wieku emerytalnego
..028 .--------------------------------------------------------------,
O
(f)
o
c


..
- ..
22 +-----------'"--:--- ., -....
zmiana "'
20 - - - przed zmianami
-po zmianach fw J!
..
J


..
.. ..
.. ..
10
g
8
7
6
5
4
3
2
. .a!llllllllllll H-
16 +-..
o
o
N
lf)
o
N
lf)
N
o
N
o
(")
o
N
lf)
(")
o
N
Obliczenia MF na podstawie danych Eurostatu.
o

o
N
lf)

o
N
o
lf)

lf)
lf)
o
N
.o
O
(f)
o
c
E
dla osb to nabycie emerytalnych jest
podstawowym czynnikiem do opuszczenia rynku pracy, proponowana zmiana
osb aktywnych na rynku pracy. Na potrzeby symulacji
ubezpieczeni przed nowego wieku emerytalnego
podobnie jak w okresie obecny wiek emerytalny, tzn.
z prawa do emerytury po tego wieku. Przy takim podniesienie
wieku emerytalnego znacznie podniesie zawodowej osb w wieku
25
55-64 z pozwmu 50, 1% 27,3% (kobiety)
9
do 67,3% 61,3%
(kobiety).
Wykres 4: zawodowej kobiet w wieku 55-64 lata
65
----
/
l - - Przed zmianami
l
- Po zmianach
60
55
50
35
7
-;
.. .
- --....
..
..
...
;
.. -- --
- -
- -..
..
/. ..
;
,
/
40
30
25
2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050 2055 2060
Wykres 5: zawodowej w wi eku 55-64

.. .. -
- - - - -
60

o
.!.
55 - -
Przed zmianami
Po zmianach
50
2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050 2055 2060
9
GUS: ekonomiczna Polski , IV kw. 2010, 2011
26
Bez wprowadzenia zmian w wieku emerytalnym, w wyniku procesw
demograficznych i zmiany poszczeglnych grup wiekowych
ekonomiczna dla grupy 15-74 w Polsce z dzisiejszego poziomu 60,2% do 57,6%
w 2060 r. wprowadzonym zmianom, ten do 61,5% w 2060 r.
Wykres 6: zawodowej w wieku 15-74
65
64
63
62
61

59
58
57
56
/--
/
- -
/

.. - -- - - - .. ..
Przed zmianami
Po zmianach
"'
" "--








.. -
./
;
;
2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050 2055 2060
Co szczeglnie istotne, stopniowego wieku
emerytalnego zapewni ograniczenie negatywnego starzenia na pracy
w kluczowych dla rozwoju Polski latach 2015-2030. to i przyspieszy proces
doganiania gospodarek UE pod PKB per capita wg PPS (parytetu
nabywczej).
Modelowania zmiany zawodowej dokonano przy
opuszczenia rynku pracy przed nowego wieku
emerytalnego identycznie jak w scenariuszu bazowym (obecny stan
prawny) przed
o o o
Innymi obecnego wieku emerytalnego.
opuszczenia rynku pracy dla 66-letniego przy nowych
zasadach takie samo jak dla 64-letniego przy obecnych zasadach.
W rezultacie, znacznie zawodowej dla osb starszych.
27
stopy bezrobocia, w obu scenariuszach kanwerguje ona do
poziomu NA WRU (stopy bezrobocia wzrostu w 2019 r. i
utrzymuje na tym poziomie. zatrudnienia w grupie 15-74
pracy i stopy bezrobocia przedstawia wykres.
Z przeprowadzonych symulacji wynika, wieku emerytalnego przyczyni
do podniesienia zatrudnienia w horyzoncie prognozy w porwnaniu do
scenariusza bazowego. Warto w scenariuszu nie
wieku emerytalnego zatrudnienia w grupie 15-74 spada obecnego poziomu,
podczas gdy w scenariuszu z wieku pozostaje trwale Przy
przedstawionych w 2060 r. zatrudnienia w scenariuszu po zmianach
na poziomie 57,8% wobec 54,1% w scenariuszu bez zmian i 54,6% w 2010 r.
Wykres 7: Prognozowany zat rudnieni a w grupie 15-74 przed
emerytalnego
po wieku
61 --------------------------------------------------------------------,
60
l
59
-- ----------------- ----- - __________________ _j
l
58
.... - - ..
.. - .. - --- .. ..
..
57 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -- -- - - - - - - - _ .. _ " - -- - -- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
' l

l
56 --- --------------------------------------- , ------------------------"
l
l
.. l
55 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - .. - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - j
l
54 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -.. -
..
.. .. - - -
..
53 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050 2055 2060
- - przed zmianami --po zmianach
W oparciu o i pracy
oraz przy technicznych tempa wzrostu
czynnikw produkcji (konwergencja do poziomu 1,5% w 2060 r.), tempa wzrostu
(w okresie rwne surnie tempa wzrostu pracy i pracy) i
tygodniowej liczby godzin pracy osb w i wymiarze
czasowym na poziomie z 20 l O r., a godzin przepracowanych
tygodniowo na poziomie z trzech ostatnich lat) wyznaczono tempa wzrostu
28
rzeczywistego PKB w latach 2011-2060 w scenariuszu bazowym i po zmianach.
prezentuje wykres i Tabela l.
Wykres 8: Prognozowane tempo wzrostu PKB przed i po wieku emerytalnego
4,5
4,0
3,5
3,0
2,5
;!!.
-- ------- -----
.. ..
..

2,0 -- ----------------------------------- _.._ --- ---------------------------
..
..
1,5
..
- - - -
.. .. ..
1,0
0,5
2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050 2055 2060
- - przed zmianami -po zmianach
Obliczenia MF
Tabela l: Prognozowane tempo wzrostu PKB przed i po wieku emerytalnego
przed zmianami . po zmianach
2010-2020 3,51 3,58
2021-2030 2,70 2,87
2031-2040 2,19 2,43
2041-2050 1,46 1,60
2051-2060 1,33 1 ,21
2010-2060 2,26 2,36
Obliczenia MF.
Z przeprowadzonych symulacji wynika, wieku emerytalnego
tempo wzrostu PKB w latach 2010-2060 o 0,1 pkt proc. tempo wzrostu
PKB o O, l pkt proc. w okresie 20 l 0-2020, o 0,2 pkt proc. w latach 2021-2030
i 2031-2040 oraz o O, l pkt proc. w okresie 2041-2050. W ostatniej dekadzie prognozy tempo
wzrostu PKB nieznacznie (0,1 pkt proc.) ze scenariusza bez
reformy. W rezultacie poziom PKB w 2060 r. po wprowadzeniu reformy
29
o 5,1% w porwnaniu ze scenanuszem zmian w systemie emerytalnym.
O tyle samo poziom PKB per. capi ta.
Wykres 9: Prognozowany poziom PKB per capita przed i po wieku emer yta lnego
60,0
55,0
50,0 ------------------------------------------------------------
,
. ,
45,0 ---------------------- --- --------------- - ------------ --- # -----------
U)
(l_
40,0
35,0
o
o
N
30,0
25,0
20,0
15,0
2010 2015
Obli czenia MF.
2020 2025 2030
- - przed zmianami
,
2035 2040 2045 2050 2055 2060
-po zmi anach
wieku emerytalnego to proces, ktry konsekwencje
na wielu w tym: zdrowia, prawa (w tym prawa
pracy), zmiany funkcjonowania instytucji publicznych i firm Gak typu
organizacji na styku zatrudnienia, opieki czy
wsparcia dla osb starszych).

Podniesieniu wieku emerytalnego powmny
zawodowo i osoby starsze. Kompleksowe opracowanie na rzecz
aktywizacji osb starszych stanowi Program dla
zawodowej osb 50+
10
. Program przez Ministrw w dniu
17 2008 r. Stanowi on pakiet i
10
Program wraz z Dokumentem Implementacyjnym oraz sprawozdaniem za okres l 0.2008 - 06.20 l O
na stronie internetowej MPiPS: http://www.mpips.gov.pllbip/akty-prawne/programy/
30
szerokie spektrum inicjatyw, ktre szczeglny nacisk na
zawodowej osb w wieku 50+ (w osb 45+). zapisw
Programu jest Dokument Implementacyjny przez Ministrw w dniu 5 stycznia
2010 r. Zawiera on zestaw Programu. Okres realizacji
Programu przewidziany na lata 2008-2020, a jego celem strategicznym jest
do 2020 r. zatrudnienia osb w wieku 55-64 lata na poziomie 50%. Oznacza to,
w nim opisane do aktywizacji osb po 60 roku
a nawet starszych 64 lata. Cel Programu rozpisany na 6 celw
w zakresie polityki rynku pracy,
Cel l: warunkw pracy, zatrudnienia pracownikw po 50-tym roku
i wiekiem;
Cel 2: kompetencji i kwalifikacji pracownikw po 50-tym roku
Cel 3: Zmniejszenie kosztw pracy z zatrudnianiem pracownikw
po 50-tym roku
Cel 4: osb bezrobotnych lub pracy pracownikw
po 50-tym roku
Cel 5: osb
Cel 6: zatrudnienia kobiet przez rozwj
na godzenie pracy i rodzinnego.
Ponadto Program wskazuje cele obszaru zabezpieczenia
Jest to efektywnego wieku emerytalnego oraz stopniowe wyrwnywanie wieku
emerytalnego kobiet i zatem planowane zmiany prawne
na stopniowym i zrwnaniu ustawowego wieku emerytalnego kobiet
i celw Programu przez RP jeszcze w 2008 r.
Dotychczas zrealizowanych Programu
zmiany legislacyjne na celu zatrudnienia osb starszych,
usprawnienie ich aktywizacji, upowszechnienie i podnoszenia kwalifikacji
oraz im podejmowania pracy, a ograniczenie do wczesnego
wychodzenia z rynku pracy.
zadania o charakterze legislacyjnym innymi :
upowszechnianie ustawicznego dla osb w wieku 45 lat
. . .
1
31
podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez pracownikw, w tym
w wieku 50+,
zmniejszenie liczby dni choroby, za ktre pracodawca wynagrodzenie za czas
choroby w przypadku pracownikw w wieku 50 lat i
upowszechnienie ustawicznego osb bezrobotnych i pracy
w wieku 50 i lat,
ograniczanie dezaktywizacji pracownikw w ramach systemu
przewidzianych do realizacji w ramach Programu ma charakter
wieloletnich realizowanych w sposb Zadania te szerokie spektrum
innymi na organizacji i prowadzeniu promocji
i wsparciu zatrudnienia osb starszych, i upowszechnianiu wiedzy o sposobach
i wiekiem przez pracodawcw oraz podnoszeniu
osoby starsze itp. pod rozwijania i poszerzania
na rzecz osb starszych przygotowano Dokumentu Implementacyjnego.
Dokument poprawiony o uwagi i wnioski w trakcie realizacji w okresie
2008- czerwiec 2010 r. Zaktualizowany Dokument Implementacyjny
nowych o charakterze centralnym oraz trzy nowe zadania przewidziane do
wykonania przez jednostki regionalne i wojewdzkie pracy)
w ramach projektw Programu Operacyjnego Ludzki.
Nowe zadania obszary:
wspieranie ustawicznego osb w wieku 50+,
wsparcie na rzecz osb zatrudnionych w wieku 50+,
na rzecz integracji osb w wieku 50+,
aktywizacja zawodowa osb w wieku 50+, w tym z osb

promocja osb w wieku 45 i lat.
Warto w okresie realizacji Programu
dla zawodowej osb 5O+, tzn. od III 2008 r. do III
2011 r. zatrudnienia osb w wieku 55-64 lata z 32,0% do 37,7% (dane
z badania BAEL), a dystans poziomem zatrudnienia tej grupy wiekowej w Polsce
i w UE-27 z 14 do 10 pkt proc.
Z przepisw Kodeksu pracy wynika, pracownicy rwne prawa z
jednakowego takich samych (art. 11
2
k.p.). Jakakolwiek
32

dyskryminacja w zatrudnieniu, lub w m.in. ze
na i wiek jest niedopuszczalna (art. 11
3
k. p.).
Pracownicy powinni rwno traktowani w zakresie
stosunku pracy, warunkw zatrudnienia, awansowania oraz do szkolenia w celu
podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w bez m.in. na i wiek.
Rwne traktowanie w zatrudnieniu oznacza niedyskryminowanie w jakikolwiek sposb,
lub z przyczyn (art. 18
33
l i 2 k.p.).
W obecnym stanie prawnym przepisy Kodeksu pracy nie praw
am pracownikw ze na ich wiek. Zatem pracownicy starsi wiekiem
taki sam do zatrudnienia jak pozostali pracownicy, nie mniej
korzystnie warunkw zatrudnienia ze na wiek. Ponadto wiek nie
powodem zwolnienia pracownika z pracy. Jak bowiem wynika z ugruntowanego
orzecznictwa wieku emerytalnego i nabycie prawa do emerytury nie
przyczyny wypowiedzenia umowy o przez
(m.in. 7 SN z dnia 21 stycznia 2009 r., II PZP 13/08, OSNP 2009119-
20/248).
Obecnie prawne pracodawcom
elastycznego organizowania procesu pracy dla wszystkich pracownikw. te
zatem wykorzystane do pracownikw w starszym wieku; dotyczy to
wykonywania pracy w formie telepracy (co na oznacza pracownika
w domu i ograniczenie kosztw finansowych ponoszonych przez
z i utrzymaniem stanowiska pracy), elastycznych systemw czasu pracy (np.
systemu pracy weekendowej, indywidualnego czasu pracy), co
naprzeciw potrzebom pracownika z jego wieku, zatrudniania w
wymiarze czasu pracy, co na wniosek pracownika, dotychczas
zatrudnionego w wymiarze czasu pracy.
W przypadku natomiast osb 60 roku
ustawa o rehabilitacji zawodowej i oraz o zatrudnianiu osb
zawiera szereg instrumentw prawnych aktywizacji zawodowej, z ktrych
osoby m.in. o na
gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie do socjalnej ,
a w trakcie prowadzenia gospodarczej lub rolniczej
na ubezpieczenie a o dofinansowanie do 50%
oprocentowania kredytu bankowego na kontynuowanie tej
33
--- ------------------,
Zatem upowszechnianie wiedzy w zakresie istotny,
w skutkw zrwnania i wieku
emerytalnego.
Rada Ministrw deklaruje, w projekcie ustawy
zaproponowane rodzicielstwo:
w przypadku wprowadzi
zawieszenia tej na okres urlopu wychowawczego do 3 lat na
dziecko, podczas ktrego na ubezpieczenie
do ZUS, od podstawy 60% wynagrodzenia na analogicznych
warunkach jak za osoby zatrudnione,
- w przypadku ubezpieczonych w KRUS - przez okres urlopu wychowawczego do 3 lat na
dziecko na ubezpieczenie rolnikw do
KRUS na analogicznych warunkachjak za osoby zatrudnione,
w przypadku osb nieubezpieczonych - na ich wniosek,
przez okres trzech lat na ubezpieczenie od podstawy 75 procent
minimalnej , zgodnie z wyborem wnioskodawcy do ZUS albo do KRUS.
w z dniem l stycznia 2013 r.
W ocenie projektodawcy przedmiot projektowanej regulacji nie jest zakresem
prawa Unii Europejskiej i nie podlega procedurze notyfikacji w rozumieniu przepisw
notyfikacji norm i aktw prawnych.
Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o lobbingowej w procesie
stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414 oraz z 2009 r. Nr 42, poz. 337) projekt ustawy
umieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Pracy i Polityki
Do MPiPS jedno zainteresowania pracami nad projektem
aktu normatywnego skierowane przez podmiot
pan Ryszard Gilecki w dniu 20 lutego 2012 r. (data do MPiPS),
ktry przechodzenia na bez na wiek, o ile
zostanie warunek posiadania odpowiednio pracy lub posiadania
zewidencjonowanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego
w ZUS. to nie na proces przygotowania projektu ustawy.
34