Professional Documents
Culture Documents
Hydrosfera
Zakres podstawowy. Grupa A
1. Odpowiedz, jakimi literami zaznaczono na poniszym schemacie obiegu wody:
transpiracj, infiltracj, parowanie.
[2 p.]
a
c
h
e
Odpowied: transpiracja: . . . . . . . . . . . . . . .
infiltracja:
...............
parowanie:
...............
A
Ksiyc
B
Ksiyc
. . . . . . . . . . . Ziemia
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Soce
...
...........................
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Soce
.
Ziemia
Ksiyc
Odpowied: . . . . . . . . . . .
Powstawanie pyww syzygijnych:
......................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
3. Spord wymienionych obszarw kuli ziemskiej podkrel te, ktre charakteryzuj si dodatnim
bilansem wodnym.
[2 p.]
strefa rwnikowa, strefa zwrotnikowa, obszary lece w cieniu opadowym, np. Nizina Mazowiecka,
wybrzea opywane przez zimny prd morski, tereny w gbi kontynentw, strefa okoobiegunowa
30
........................
[3 p.]
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
31
7. Na poniszej mapie zaznaczono cyframi ciepe i zimne prdy. Przyporzdkuj cyfry wymienionym
poniej prdom ciepym. Opisz wpyw tych prdw na rodowisko.
[3 p.]
a) Golfsztrom: . . . . . . . . . . . . . . . .
b) Wschodnioaustralijski:
.......
c) Norweski: . . . . . . . . . . . . . . . . .
d) Kuro-Siwo: . . . . . . . . . . . . . . . .
1)
2)
3)
4)
5)
[2 p.]
deszczowy rwnikowy
deszczowy rdziemnomorski
nieny
lodowcowy
deszczowo-nieny
Odpowied: a) . . . . . . . . . , b) . . . . . . . . . , c) . . . . . . . . . , d) . . . . . . . . .
9. Na rysunku wd podziemnych zaznacz, wpisujc we waciwym miejscu odpowiedni liter,
stref saturacji (a), okno hydrogeologiczne (b), warstw wd gbinowych (c). Wyjanij te pojcia.
[2 p.]
Strefa saturacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Okno hydrogeologiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Warstwa wd gbinowych
.....................................................
32
Typ rda:
[2 p.]
.............................................
......................................................
......................................................
......................................................
A
Typ rda:
.............................................
......................................................
......................................................
......................................................
B
11. Opisz rnice w budowie lodowca alpejskiego i piedmontowego.
[2 p.]
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
12. Okrel typ genetyczny wymienionych jezior. Napisz, w wyniku jakich procesw wewntrznych
powstay te jeziora oraz scharakteryzuj ich misy jeziorne.
[4 p.]
a) Bajka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
b) Tana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
c) Aralskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
33
34
[3 p.]
[2 p.]
a
c
h
e
Odpowied: opad: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
spyw powierzchniowy: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
transport pary wodnej: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
A
Ksiyc
B
Ksiyc
. . . . . . . . . . . Ziemia
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Soce
...
Ksiyc
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Soce
.
Ziemia
Ksiyc
Odpowied: . . . . . . . . . . .
Powstawanie pyww kwadraturowych:
...........................
..................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
3. Spord wymienionych obszarw kuli ziemskiej podkrel te, ktre charakteryzuj si ujemnym
bilansem wodnym.
[2 p.]
strefa rwnikowa, strefa zwrotnikowa, obszary lece w cieniu opadowym, np. Nizina Mazowiecka,
wybrzea opywane przez ciepy prd morski, tereny w gbi kontynentw, strefa okoobiegunowa
35
36
[3 p.]
7. Na poniszej mapie zaznaczono cyframi ciepe i zimne prdy. Przyporzdkuj cyfry wymienionym
poniej prdom zimnym. Opisz wpyw tych prdw na rodowisko.
[3 p.]
a) Peruwiaski: . . . . . . . . . . . . . . .
b) Labradorski: . . . . . . . . . . . . . . .
c) Benguelski: . . . . . . . . . . . . . . . .
d) Zachodnioaustralijski: . . . . . . . .
1)
2)
3)
4)
5)
[2 p.]
deszczowy podrwnikowy
deszczowy monsunowy
nieny
lodowcowy
deszczowo-nieny
Odpowied: a) . . . . . . . . . , b) . . . . . . . . . , c) . . . . . . . . . , d) . . . . . . . . .
9. Na rysunku wd podziemnych zaznacz, wpisujc we waciwe miejsce odpowiedni liter, stref
aeracji (a), okno hydrogeologiczne (b), warstw wd zawieszonych (c). Wyjanij te pojcia.
[2 p.]
Strefa aeracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Okno hydrogeologiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Warstwa wd zawieszonych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
37
Typ rda:
[2 p.]
.............................................
......................................................
......................................................
......................................................
A
Typ rda:
.............................................
......................................................
......................................................
......................................................
B
11. Opisz rnice w budowie lodowca norweskiego i himalajskiego.
[2 p.]
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
12. Okrel typ genetyczny wymienionych jezior. Napisz, w wyniku jakich procesw zewntrznych
powstay te jeziora oraz scharakteryzuj ich misy jeziorne.
[4 p.]
a) Wiktorii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
b) Wener . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
c) Sewan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
38
...............................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
13. Opisz, jak powstaj wody subartezyjskie. Wykonaj odpowiedni rysunek.
Powstawanie wd subartezyjskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
39
[3 p.]
[2 p.]
............................................................
Retencja powierzchniowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Transpiracja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Na poniszym schemacie zaznacz przerywan lini dzia wodny, a kropkowan lini granice dorzeczy. Zdefiniuj ponisze pojcia.
[3 p.]
Dzia wodny
................................................................
Dorzecze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rzeka gwna
...............................................................
[4 p.]
Odpowied: A) . . . . . . . . . . . . . . , B) . . . . . . . . . . . . . . . , C) . . . . . . . . . . . . . . . D) . . . . . . . . . . . . .
40
Odpowied: . . . . . . . . . . .
Mechanizm powstawania wd artezyjskich: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
6. Spord wymienionych jezior podkrel te, ktre s pochodzenia antropogenicznego. Wymie
funkcje sztucznych zbiornikw wodnych.
[3 p.]
Jezioro Soliskie, Jezioro Gopo, Wener, Jezioro Sulejowskie, Jezioro Czad, Jezioro adoga
Funkcje sztucznych zbiornikw wodnych:
.................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
41
[3 p.]
firn
[2 p.]
a) Morze Batyckie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
b) Morze Karaibskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
c) Morze Arafura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9. Podaj wielko zasolenia Morza Czerwonego i wyjanij, czym jest ona uwarunkowana.
[3 p.]
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
10. Wymie dwa gwne procesy, ktre doprowadzaj do zaniku jezior. Opisz, czym charakteryzuje
si jezioro stare.
[3 p.]
.............................................................................
.............................................................................
[2 p.]
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
12. Opisz gospodarcze znaczenie zjawiska upwellingu.
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
42
[3 p.]
13. Spord podanych niej punktw wybierz te, ktre dotycz warunkw tworzenia si lodowcw.
Odpowiednie litery wpisz w miejscu przeznaczonym na odpowied.
[2 p.]
a)
b)
c)
d)
e)
Odpowied: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14. Jeziorom przyporzdkuj odpowiadajcy im typ genetyczny.
a)
b)
c)
d)
ebsko
Czad
Tanganika
Dbie
[2 p.]
1) deltowe
2) przybrzene
3) biogeniczne
4) eoliczne
5) tektoniczne
Odpowied: a) . . . . . . . . . , b) . . . . . . . . . , c) . . . . . . . . . , d) . . . . . . . . .
15. Wyjanij mechanizm powstania pyww kwadraturowych. Wykonaj odpowiedni rysunek.
Mechanizm powstawania pyww kwadraturowych: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
43
[3 p.]
[2 p.]
............................................................
Bilans wodny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Upwelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Na poniszym schemacie zaznacz przerywan lini gwny dzia wodny i zakreskuj zlewisko Morza A.
Zdefiniuj ponisze pojcia.
[3 p.]
Morze
A
Morze
B
..........................................................
...................................................................
System rzeczny
..............................................................
Odpowied: A) . . . . . . . . . . . . . . , B) . . . . . . . . . . . . . . . , C) . . . . . . . . . . . . . . . , D) . . . . . . . . . . . .
44
[4 p.]
[3 p.]
.............................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
................................................................
Odpowied: . . . . . . . . . . .
Mechanizm powstawania wd subartezyjskich: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
6. Wymie wpyw sztucznych zbiornikw wodnych na rodowisko. Podaj dwa przykady jezior
pochodzenia antropogenicznego.
Wpyw sztucznych zbiornikw wodnych na rodowisko: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
Przykady:
........................................................................
45
[3 p.]
[3 p.]
ld
...........................................
.................................................................................
.................................................................................
8. Przy kadym z wymienionych mrz napisz, jaki typ morza reprezentuj.
[2 p.]
a) Morze Jawajskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
b) Morze Marmara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
c) Morze Koralowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9. Podaj wielko zasolenia Morza Batyckiego i wyjanij, czym jest ona uwarunkowana.
[3 p.]
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
10. Wymie etapy zaniku jezior. Opisz etap drugi.
[3 p.]
.............................................................................
.............................................................................
.............................................................................
Opis etapu drugiego:
................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
11. Opisz rnice midzy wodami siarkowymi a szczawami.
[2 p.]
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
12. Opisz gospodarcze znaczenie wd oceanicznych.
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
46
[3 p.]
13. Spord podanych niej punktw wybierz te, ktre dotycz przyczyn tworzenia si prdw morskich. Odpowiednie litery wpisz w miejscu przeznaczonym na odpowied.
[2 p.]
a) dua ilo opadw deszczu,
b) rzeba terenu,
c) ruch obrotowy i dziaanie siy Coriolisa,
d) rozkad kontynentw,
e) oddziaywanie staych wiatrw.
Odpowied: . . . . . . . . . . .
14. Jeziorom przyporzdkuj odpowiadajcy im typ genetyczny.
a) Albano
b) Jamno
c) Bajka
d) Druno
1)
2)
3)
4)
5)
Odpowied: a) . . . . . . . . . . . . . . , b)
[2 p.]
deltowe
przybrzene
wulkaniczne
eoliczne
tektoniczne
. . . . . . . . . . . . . . , c)
. . . . . . . . . . . . . . d)
.............
47
[3 p.]