ALKALOIDY, GRUPA: Pseudoalkaloidy

Kolchicyna

Kolchicyna jest substancj bezpostaciow. Jest zaliczana do pseudoalkaloidw, gdy nie zawiera heterocyklcznego azotu i nie ma charakteru alkalicznego. W biosyntezie bierze udzia tyrozyna i fenyloalanina. Kolchicyna jest siln trucizn mitotyczn. Hamuje mitoz w stadium metafazy oddziaywujc na wrzecionko kinetyczne. Jest lekiem przerywajcym napady dny moczanowej. Alkaloid ten hamuje fagocytoz leukocytw do miejsc, w ktrych nastpio wytrcenie krysztaw kwasu moczowego i zapobiega rozprzestrzenianiu si stanu zapalnego. Kolchicyna i jej pochodne zmniejszaj wytwarzanie kwasu mlekowego w tkankach, co utrudnia wytrcanie si w organizmie dalszych zogw moczanowych. Ponadto kolchicyna powoduje obnienie temperatury ciaa, zwalnia rytm oddychania i podnosi cinienie krwi. Kolchicyna jest rwnie stosowana do leczenia niektrych nowotworw np.: skry. Rnice miedzy wysokoci dawki leczniczej i toksycznej s mae, co powoduje, e naley ostronie stosowa ten alkaloid w lecznictwie. Moe nagromadza si w tkankach. Maksymalna dawka dobowa wynosi 4 mg. Surowce Semen Colchici- Nasienie zimowitu Rolina: Colchicum autumnalae- Zimowit jesienny Rodzina: Liliceae

ALKALOIDY, GRUPA: Pseudoalkaloidy

Rolina jest bylin wystpujc na terenach podgrskich. Kwitnie pn jesieni. Wystpuje w Polsce na poudniu, na grskich kach. Nie jest wykorzystywana w celach farmaceutycznych ze wzgldu na ochron przyrody. Owocuje na wiosn. Surowiec (a wic same nasiona roliny) zawiera od 0,2 do 0,6% kolchicyny. Wykorzystuje si go do otrzymywania kolchicyny lub jej pochodnych.

Pochodne puryny
Puryna jest bicyklicznym zwizkiem zawierajcym cheteroatomy azotu. Zbudowana jest z piercienia pirymidyny poczonego z piercieniem imidazolu.

Substancj podstawow dla alkaloidw jest tutaj ksantyna - pochodna puryny, ktra wystpuje w dwch tautomerycznych formach: laktamowej i laktimowej. Jej systematyczna nazwa to 1,2,3,6-tetrachydropuryno-2,6dion.

Alkaloidy pochodne ksantyn ze wzgldu na swoj budow chemiczn nazywane s czasem metyloksantynami. Zalicza si do nich:

Kofeina - Coffeinum FP

Nazwa chemiczna: 1,3,7-trimetyloksantyna

Kofeina jest gwnym alkaloidem nasion krzewu kawowego Coffea arabica. Wystpuje take w innych rolinach z rodzin Theace i Sterculiaceae. Kofeina jest substancj o wielokierunkowym dziaaniu. Dziaa pobudzajco na orodkowy ukad nerwowy, jest analeptykiem orodka oddechowego, co jest wykorzystywane w leczeniu niektrych zatru. Jest take psychoanaleptykiem, polepsza procesy kojarzeniowe, zmniejsza zmczenie i senno. Rozszerza naczynia mzgowe i wiecowe, sabo wzmaga diurez. Zwiksza wydzielanie soku odkowego, powinny wic jej unika osoby z chorob wrzodow.

ALKALOIDY, GRUPA: Pseudoalkaloidy

Mechanizm orodkowego dziaania kofeiny nie jest do koca poznany. Przypuszcza si, e blokuje ona receptory wraliwe na adenozyn. Stosowana jest w lecznictwie jako analeptyk do wzmocnienia akcji serca, w migrenach, stanach zmczenia, w zatruciach narkotykami i alkoholem. W wikszych dawkach (powyej 0,5g) powoduje podniecenie, bicie serca, a nawet skurcze tcowe. Przy zatruciu powodujcym hamowanie czynnoci orodka oddechowego stosuje si iniekcje zawierajce kofein w dawce 100 - 250 mg. Surowce Kofeina wystpuje w surowcach "purynowych" Semen Coffeae- Nasienie kawy Folium Theae- Li herbaty Embrio Colae- Zarodek Kola Semen Cacao- Nasienie kakaowca Inne surowce - Obecnie bez znaczenia. Pasta Guarana- Guarana Herba Mate- Ziele Mate ( 0,3 - 2,5 % kofeiny) ( 1,2 - 4,5 % kofeiny) ( 0,6 - 3,0 % kofeiny) ( 0,3 % kofeiny)

Teofilina

Nazwa chemiczna: 1,3-dimetyloksantyna

Ten alkaloid wstpuje midzy innymi w liciach herbaty. Czsto w zespoach alkaloidw, w ktrych wystpuje, znajduje si rwnie teobromina. Ma podobne, ale znacznie sabsze od kofeiny dziaanie psychoanaleptyczne. Dziaanie gwnie diuretycznie i spazmolitycznie. Teofilina jest stosowana w leczeniu i zapobieganiu napadom dychawicy oskrzelowej, ponadto przy nadcinieniu i w chorobie wiecowej. Jej stosowanie zwaszcza z niektrymi lekami (np.: Cimetydyna) wymaga monitorowania stenia tego alkaloidu we krwi. Stosowanie teofiliny w postaci czopkw jest czasem kwestionowane. Przy takim sposobie podania ilo wchonitej teofiliny moe znacznie rni si u poszczeglnych pacjentw. Przedawkowanie moe prowadzi do bezsennoci, dre i niepokoju. Due dawki mog prowadzi do drgawek.

Surowce
Folium Theae - Li herbaty Rolina: Camelia sinensis (Thea sinensis) - herbata chiska Rodzina: Theaceae Rolina jest krzewem o wysokoci do 2 m. Pochodzi prawdopodobnie z Chin. Jest uprawiana w kilku odmianach, w paru regionach wiata np. Indii i na Cejlonie. W zalenoci od sposobu przygotowania wyrniamy kilka postaci tego surowca. Herbata zielona - wieo zebrane licie poddaje si stabilizacji poprzez 8 - 10 minutowe podgrzewanie ( unieczynnienie enzymw). Nastpnie surowiec suszy si w suszarniach. Dziki stabilizacji zachowane zostaj poczenia garbnikw z alkaloidami. Herbata czarna - wieo zerwane licie pozostawia si a do zwidnicia., potem ugniata do wydzielania soku. Pozostawia w celu fermentacji. Potem suszy. W trakcie tego procesu dochodzi do zmian pierwotnego skadu. Powstaje miedzy innymi olejek. Herbata ta - jest to herbata poddana niepenej fermentacji. 3

ALKALOIDY, GRUPA: Pseudoalkaloidy

Surowiec zawiera alkaloidy purynowe: kofein (do 4,5%), teobromin (do 0,5%) i teofilin (do 0,04%). Ponadto garbniki katechinowe do 20%, saponiny, flawonoidy i rozpuszczalne fluorki. Dziaanie: Pobudza OUN. Ma dziaanie cigajce. Ze wzgldu na zawarto garbnikw moe by stosowana jako odtrutka przy zatruciach metalami cikimi. Popularna uywka. Innymi surowcani zawierajcyni teofiline s: Semen Coffeae- Nasienie kawy Embrio Colae- Zarodek Kola

Teobromina

Nazwa chemiczna: 3,7-dimetyloksantyna

Jest gwnym alkaloidem nasion kakaowca. Czsto towarzyszy kofeinie, na przykad w liciach herbaty. Dziaa silnie diuretycznie i spazmolitycznie. Wchodzi w skad mieszanki EMPYSAL stosowanej w dychawicy oskrzelowej. Praktycznie nie ma dziaania orodkowego

Surowce
Semen Cacao- Nasienie kakaowca Rolina: Theobroma Cacao Rodzina: Sterculiaceae Rolina pochodzi z Ameryki, ale jej najwiksze uprawy znajduj si obecnie w Afryce. Jest wysokim drzewem. Owoc ma ksztat ogrkowaty. W jego wntrzu znajduje si okoo 40 nasion. Proces obrbki surowca jest do skomplikowany. Owoce poddaje si tygodniowej fermentacji w temperaturze okoo 60 C. Nastpnie pray si je w temperaturze 140 C. W tych warunkach owoc rozpada si na upin nasienn i licienie. Licienie s wykorzystywane do otrzymywania tuszczu nazywanego masem kakaowym (Butylum cacao, Oleum cacao) oraz kakao. Licienie zawieraj do 4% teobrominy i ladowe iloci kofeiny. Ponadto garbniki katechinowe, tuszcz i skrobi. W upinie nasiennej znajduje si prawie 100% teobrominy. Innymi surowcami zawierajcymi teobromin s: Semen Coffeae- Nasienie kawy Folium Theae- Li herbaty Embrio Colae- Zarodek Kola Surowce "purynowe" Semen Coffeae - Nasienie kawy Folium Theae - Li herbaty Embrio Colae - Zarodek Kola Semen Cacao - Nasienie kakaowca Inne surowce - Obecnie bez znaczenia. Pasta Guarana - Guarana Herba Mate - Ziele Mate

ALKALOIDY, GRUPA: Pseudoalkaloidy

Semen Coffeae - Nasienie kawy
Roliny: Coffea arabica, C. liberica Rodzina: Rubiaceae Roliny te uprawiane s w krajach tropikalnych, a pochodz z Afryki. Obecnie jej najwiksze uprawy znajduj si w Brazylii. Rolina ta jest krzewem do 6 metrw wysokoci. Owocem jest podunie jajowata jagoda wielkoci liwki. Po dojrzeniu ma barw ciemnofioletow, w rodku dwa nasiona. Nasiona suszy si w suszarniach, pozbawia upiny nasiennej, a nastpnie pray w temperaturze 200 -250 C. Dochodzi do rozpadu pocze alkaloidw z garbnikami. Surowiec zawiera od 0,7 do 2,5 % kofeiny (zwizanej z garbnikami i kwasem chlorogenowym), teobromin, teofilin (w ladowych ilociach). Ponadto tuszcze i garbniki. Ma dziaanie pobudzajce.

Folium Theae - Li herbaty Rolina: Camelia sinensis (Thea sinensis)- herbata chiska Redzina: Theaceae Rolina jest krzewem o wysokoci do 2 m. Pochodzi prawdopodobnie z Chin. Jest uprawiana w kilku odmianach, w paru regionach wiata np. Indii i na Cejlonie. W zalenoci od sposobu przygotowania wyrniamy kilka postaci tego surowca. Herbata zielona - wieo zebrane licie poddaje si stabilizacji poprzez 8 - 10 minutowe podgrzewanie ( unieczynnienie enzymw). Nastpnie surowiec suszy si w suszarniach. Dziki stabilizacji zachowane zostaj poczenia garbnikw z alkaloidami. Herbata czarna - wieo zerwane licie pozostawia si a do zwidnicia., potem ugniata do wydzielania soku. Pozostawia w celu fermentacji. Potem suszy. W trakcie tego procesu dochodzi do zmian pierwotnego skadu. Powstaje miedzy innymi olejek. Herbata ta - jest to herbata poddana niepenej fermentacji. Surowiec zawiera alkaloidy purynowe: kofein (do 4,5%), teobromin (do 0,5%), i teofilin (do 0,04%). Ponadto garbniki katechinowe do 20%, saponiny, flawonoidy i rozpuszczalne fluorki. Dziaanie: Pobudza OUN. Ma dziaanie cigajce. Ze wzgldu na zawarto garbnikw moe by stosowana jako odtrutka przy zatruciach metalami cikimi. Popularna uywka.

Embrio Colae - Zarodek Kola

Synonim: Semen Colae Roliny: Cola era, Cola acuminata, Cola nitida Rodzina: Sterculiacae

ALKALOIDY, GRUPA: Pseudoalkaloidy

Rolina jest krzewem pochodzcym z Afryki zachodniej. Surowiec stanowi zarodniki nasion lub licienie wymienionych gatunkw zawierajcych wymagan ilo alkaloidw. Zarodek zawiera zesp alkaloidw purynowych, gwnie kofeiny (do 2,5%) i mniejsze iloci teobrominy i teofiliny. Ponadto w surowcu wystpuj garbniki katechinowe, skrobia i mae iloci tuszczu.

Semen Cacao - Nasienie kakaowca

Rolina: Theobroma Cacao Rodzina: Sterculiaceae

Rolina pochodzi z Ameryki, ale jej najwiksze uprawy znajduj si obecnie w Afryce. Jest wysokim drzewem. Owoc ma ksztat ogrkowaty. W jego wntrzu znajduje si okoo 40 nasion. Proces obrbki surowca jest do skomplikowany. Owoce poddaje si tygodniowej fermentacji w temperaturze okoo 60 C. Nastpnie pray si je w temperaturze 140 C. W tych warunkach owoc rozpada si na upin nasienn i licienie. Licienie s wykorzystywane do otrzymywania tuszczu nazywanego masem kakaowym (Butylum cacao, Oleum cacao) oraz kakao. Licienie zawieraj do 4% teobrominy, ladowe iloci kofeiny. Ponadto garbniki katechinowe, tuszcz i skrobi. W upinie nasiennej znajduje si prawie 100% teobrominy.