Pprzewodniki s to materiay, ktrych szeroko pasma zabronionego zawiera si w przedziale 0.5 do 3 eV.

Rezystywno w temperaturze pokojowej jest wiksza od rezystywnoci metali a mniejsza od rezystywnoci dielektrykw (10-4 107 m). Do tej grupy materiaw zaliczamy gwnie pierwiastki IV grupy ukadu okresowego, przede wszystkim : krzem (Si), german (Ge) oraz szereg zwizkw chemicznych, np.: GaAs, SiC, GaP. Do budowy pierwszych przyrzdw pprzewodnikowych wykorzystano przede wszystkim german. Obecnie najczciej stosowany jest krzem a w zastosowaniach specjalnych arsenek galu i wglik krzemu. Modele pasmowe pprzewodnikw, metali i dielektrykw przedstawiono na rys.1. Szeroko pasma zabronionego odpowiada iloci energii potrzebnej do generacji swobodnych nonikw adunku elektrycznego. Waciwoci elektryczne pprzewodnikw zwizane s wanie z szerokoci pasma zabronionego w energetycznym modelu pasmowym (Ge 0,7 eV, Si 1,1 eV , GaAs 1,4 eV, GaN 3,4 eV). Pprzewodniki samoistne. W temperaturze zera bezwzgldnego (0 K) pasmo walencyjne pprzewodnika jest cakowicie zapenione, a pasmo przewodnictwa cakowicie puste. Brak swobodnych nonikw adunku w obu pasmach powoduje, e pprzewodnik nie przewodzi prdu elektrycznego. Ze wzrostem temperatury nastpuje wzrost energii elektronw i zwiksza si prawdopodobiestwo przejcia elektronw z pasma walencyjnego do pasma przewodnictwa. W wyniku przejcia elektronw w pamie wlencyjnym powstaj wolne miejsca nazywane dziurami. Taki proces nazywamy generacj termiczn par elektron-dziura. Wraz ze wzrostem temperatury ronie koncentracja nonikw swobodnych (elektronw i dziur). W kadej temperaturze ograniczona liczba elektronw moe przej do pasma przewodnictwa. Gsto prdu j w dowolnym orodku materialnym jest okrelona wzorem: J= envgdzie: e adunek nonika (elektronu lub dziury), n koncentracja nonikw (liczba przypadajca na jednostk objtoci), v prdko ruchu nonikw Std konduktywno jest wyraona wzorem: E natenie pola elektrycznego, ruchliwo nonikw. Za przewodnictwo prdu w pprzewodniku odpowiadaj dziury i elektrony. Koncentracj oraz ruchliwo elektronw i dziur oznaczamy symbolami Koncentracj nonikw samoistnych mona wyznaczy z nastpujcej zalenoci: : W g szeroko pasma zabronionego, k - staa Boltzmana, T temperatura bezwzgldna, A staa zalena od liczby stanw energii w pamie przewodnictwa lub w pamie walencyjnym Przewodnictwo elektryczne pprzewodnikw Biorc pod uwag fakt, e w pprzewodnikach transport adunku jest efektem ruchu elektronw i dziur, konduktywno wyraa si wzorem: = gdzie: n, n , p, p jest odpowiednio koncentracj i ruchliwoci elektronw i dziur. Typowa temperaturowa zaleno konduktywnoci pprzewodnikw domieszkowanych wykres abW obszarze wyczerpywania si domieszek (obszar bc) wszystkie domieszki bior udzia w przewodnictwie, lecz nie wystpuje jeszcze zauwaalne generowanie cieplne nonikw samoistnych. W obszarze tym koncentracja nonikw jest staa i dlatego te zaleno konduktywnoci od temperatury jest okrelona wpywem temperatury na ruchliwo nonikw. Zwykle w tym obszarze wystpuje ju rozpraszanie na fononach i ruchliwo, a co si z tym wie konduktywno nieznacznie maleje (odcinek bc) W obszarze wyszych temperatur pprzewodnik charakteryzuje si przewodnictwem samoistnym. Moemy zauway, e znajc zaleno konduktywnoci pprzewodnika w obszarze samoistnym w funkcji temperatury mona wyznaczy szeroko pasma zabronionego Wg badanego materiau. W zasadzie wyznaczanie konduktywnoci materiau pprzewodnikowego przeprowadza si takimi samymi metodami, jak w przypadku metali. Gwnymi rdami bdw przy pomiarach konduktywnoci pprzewodnikw s zjawiska kontaktowe, powstajce midzy metalowymi elektrodami, a materiaem badanym. Kontakty te s z reguy nieomowe i maj waciwoci prostownicze. Oprcz tego rezystancje kontaktw mog by znacznie wiksze od rezystancji samej prbki, co moe spowodowa dodatkowo bdy pomiaru. Uzyskanie prawidowych wynikw badania materiaw pprzewodnikowych zaley od opanowania techniki sporzdzania stykw (najlepiej omowych). Styki takie powinny charakteryzowa si prostoliniow charakterystyk prdowo - napiciow przy moliwie jak najmniejszym oporze kontaktu. Styk omowy nie powinien zmienia wasnoci ani pod wpywem temperatury, ani pod wpywem cinienia, jak rwnie wiata i innych czynnikw zewntrznych. Przy sporzdzaniu stykw metal - pprzewodnik naley przestrzega kilku najbardziej elementarnych regu, celem wyeliminowania najpowaniejszych bdw. Naley zna przede wszystkim typ przewodnictwa pprzewodnika. W pprzewodnikach typu n naley dobiera metale o maej pracy wyjcia, a w przypadku pprzewodnika typu p o duej pracy wyjcia. Nastpnym warunkiem jest przygotowanie powierzchni prbki materiau w miejscu przeznaczonym do styku. Miejsce to powinno by oszlifowane. Pozwala to silnie zakci struktur krysztau w miejscu styku z elektrod celem zwikszenia do maksimum rekombinacji nonikw mniejszociowych, gdyby te dostay si z metalu do pprzewodnika. Ogranicza si w ten sposb obszar ewentualnie naruszonej rwnowagi do warstwy przykontaktowej. Istotnym jest rwnie bezporedni styk metalu z pprzewodnikiem, a nie styk przez warstw np. tlenkow. Poza wasnociami elektrycznymi istnieje cay szereg innych wasnoci fizyko-chemicznych, ktre winien posiada uyteczny do celw pomiarowych styk. Chodzi tu gwnie o procesy dyfuzyjne, w wyniku ktrych obcy materia moe wpywa na wasnoci warstwy przykontaktowej pprzewodnika. Zmiany takie mog wystpowa szczeglnie w wysokich temperaturach, na przykad przy badaniu wspczynnika temperaturowego przewodnictwa, ruchliwoci itp. Inn wan cech kontaktu jest jego wytrzymao mechaniczna w rnych temperaturach. Styki nadajce si do uycia w temperaturze pokojowej nie zawsze mog by przydatne w temperaturach wysokich, jak np. elektrody indowe. Technika sporzdzania stykw zostaa bardzo rozwinita, tak e dysponuje si wieloma sposobami ich wytwarzania. Do najwaniejszych sposobw doczania elektrod metalicznych do pprzewodnikw nale: dociskanie, lutowanie, wtapianie, osadzanie elektrolityczne, osadzanie chemiczne, napylanie prniowe, spawanie, nanoszenie past i wypalanie ich, metody termokompresyjne. Ukad pomiarowy wykorzystujcy metod czterosondow (rys.5) pozwala na wyeliminowanie wpywu nieomowych kontaktw na dokadno pomiaru. Przy zaoeniu rwnomiernego pola przepywowego w prbce, konduktywno materiau mona wyznaczy z zalenoci: Wzory: gsto prdu j=env e-adunek nonika, n koncetracja nosnikw, v predko nonikw konduktywno =j/E=en(v/E)=en [E natenie pola elektrycznego, ruchliwo nonikw] Koncentracj nonikw n=p=Ae^(-Wg/2kT) [W g szeroko pasma zabronionego, k - staa Boltzmana, T - temperatura bezwzgldna, A staa zalena od liczby stanw energii w pamie przewodnictwa lub w pamie walencyjnym ]// //konduk pprzewodnikw =|e|(nn+pp) n, n , p, p jest odpowiednio koncentracj i ruchliwoci elektronw i dziur. OPIS chaki: AB: d=0e(Wd/2kT)