Maestwo i rodia w swietle Prawa Kaoicego

Teoretyczne podstawy katolickiej koncepcji maestwa (mczyzna i kobieta obrazem Boga, pe w zamyle stwrcy, Bg twrca maestwa, Biblijny pocztek maestwa)
Katolicka koncepcja maeostwa: - jest pochodn nauki ST i NT, a szczeglnie nauki Jezusa nt. maeostwa - obejmuje elementy odkrywane w depozycie wiary - jest cile powizana z innymi prawdami chrzecijaoskimi i warunkowana postrzeganiem samego czowieka, obrazem Boga i nauk o Kociele 1. Antropologiczne podstawy katolickiej koncepcji maeostwa koncepcja ta odwouje si do wizji czowieka , ksztat relacji midzyludzkich ma zakotwiczenie w naturze czowieka (Jezus w rozmowie z faryzeuszami Mt 19,3-9) odwouje si do wizji czowieka z Rdz 1-2,4a i 2,4b-25) powysza wypowied Jezusa daje te odpowied na pytanie o obszar poszukiwao normatywnej wizji czowieka jako podstawy do budowania koncepcji maeostwa, chodzi o odwoanie si do pocztku (Mt 19,4 Stwrca od pocztku stworzy ich jako mczyzn i kobiet oraz Mt 19,8 od pocztku tak nie byo) pierwszy opis stworzenia z tzw. tradycji kapaoskiej (VI w. przed Ch.) Jan Pawe II charakteryzuje jako bardziej dojrzay; okrela on istot czowieka ze stosunku do Boga opis jahwistyczny (IX w. przed Ch.)przedstawia prawd o czowieku od strony podmiotowej, poniekd psychologicznej konstrukcja katolickiej koncepcji maeostwa wymaga wydobycia istotnych elementw wizji czowieka zawartych w obu opisach: aspekt przedmiotowy idea czowieka obrazu Boga, przy jej pomocy jest okrelany sam czowiek i jego yciowe funkcje aspekt podmiotowy wymaga analizy kluczowych obrazw opisu jahwistycznego tj. - pierwotna samotnod czowieka, - dowiadczenie pierwotnej nagoci przez pierwszych ludzi - dowiadczenie jednoci pierwszych ludzi a) Idea czowieka obrazu Boga (Rdz 1,26-27) u podstaw maeoskiej komunii osb Naley zwrcid uwag na te elementy opisu, ktre eksponuj relacj czowieka z Bogiem, na ktrego obraz zosta on stworzony: pierwszy element to sama kompozycja opisu ukazujca stworzenie czowieka przez Boga jako ostatnie, najdoskonalsze dzieo w procesie stwrczym; prymat czowieka wrd innych stworzeo odmiennod stwarzania czowieka przez Boga w porwnaniu z innymi bytami, uczyomy jest uyte tylko przy opisie stwarzania czowieka trzykrotne uycie w Rdz 1,27 sowa Bara stworzy, midzy czowiekiem a Bogiem zachodzi zalenod ycia i mierci uycie rzeczownika adam czowiek w znaczeniu zbiorowym ludzie lub czowiek jako okrelenie gatunku dwa rne terminy na wyraenie podobieostwa czowieka do Boga(obraz i podobieostwo):
Strona 1 z 16

 "selem obraz materialny, zewntrzny w tym sensie, e reprezentuje osob, ktr wyobraa demut jest bardziej abstrakcyjny Ma to na celu ukazanie bliskiej przynalenoci czowieka do Boga, ale i wykluczenie identycznoci midzy nimi. wspln cech interpretacji idei czowieka obrazu Boga w pismach Ojcw Kocioa jest przekonanie o godnoci czowieka jako obrazu Boga w. Atanazy dusza czowieka jest stworzona na obraz i podobieostwo Boga, oczyszczona z grzechw bdzie kontemplowad Sowo, ktre jest obrazem Ojca w. Grzegorz z Nyssy wyniesienie czowieka ponad pozostae stworzenia dziki duszy bdcej Boym obrazem w. Augustyn ujmuje tred idei czowieka obrazu Boga trjaspektowo: 1. czowiek jest stworzony na obraz Trzech Osb Boskich 2. obraz Boy czowieka to jego podobieostwo do Boga przez ask 3. czowiek jest obrazem Boga dziki wymiarowi duchowemu i umysowi, przez co gruje nad wiatem zwierzt w. Tomasz z Akwinu: 1. czowiek jest obrazem Boga przez naturaln zdolnod do poznania i kochania Boga 2. podobieostwo do Boga zasadza si na tym, e przez ask czowiek aktualnie lub habitualnie poznaje Boga w sposb niedoskonay 3. obraz Boy w czowieku to aktualna i doskonaa miod Boga przez ask uwicajc wspczeni autorzy: o L. Koehler czowiek jest obrazem Boga dziki swoim zewntrznym cechom, pionowej postawie i wzrostowi o E. Jacob krlewska funkcja czowieka , ktry panuje nad zwierztami o D.T. Anselin uczestnictwo czowieka w Boych rzdach nad wiatem o H. Wildberger biblijna idea czowieka-obrazu Boga jest wyrazem ideologii krlewskiej; czowiek jest krlem na ziemi o K. Romaniuk obraz Boga w czowieku posiada wyranie zakrelone granice, chodzi o podobieostwo wadzy jak Bg ma nad wszystkimi stworzeniami, a czowiek nad rolinami i zwierztami czd komentatorw czy ide obrazu i podobieostwa czowieka do Boga z ide dugowiecznoci patriarchw wielu z powyszych interpretacji nie da si utrzymad w wietle wspczesnej wiedzy nt. tekstu rdowego blisz mysli autora biblijnego jest interpretacja funkcjonalno-dynamiczna zblizona do mentalnoci semickiej Bg objawiajc si mwi w pierwszym rzdzie do czowieka, a nie o nim relacja czowieka do Boga obejmuje przede wszystkim zaangaowanie czowieka w wiat rzeczy (M. Filipiak): wykonujc swoja misj panowania nad wiatem, czowiek wchodzi w zwizek z Bogiem, ktry stworzy wiat, a drug dziedzin, w ktrej wyraa si obraz Boga w czowieku jest zdolnod prokreacji ostatecznym rdem ycia jest Bg Gaudium et spes nr 12, 34 czowiek jest zdolny do poznania i miowania swego Stwrcy ustanowiony przez Niego do panowania nad stworzeniami ziemskimi stworzy czowieka mczyzn i niewiast, a zespolenie ich stanowi pierwsz form wsplnoty osb bez stosunkw z innymi ludmi czowiek nie moe yd, ani rozwind swoich uzdolnieo pozostawanie w relacji mioci i poznania ze Stwrc ksztatuje podporzdkowanie sobie ziemi, przez odkrywanie jej praw, wedug ktrych jest stwarzana sobr wskazuje, e dotyczy to rwnie codziennego zdobywania rodkw na utrzymanie wasne i rodziny nr 17 podstawowe rysy obrazu Boga w czowieku to wolnod i wiadomod osobowego dziaania

Strona 2 z 16

 JPII interpretujc znaczenie pojcia obraz Boga wychodzi od analizy funkcji obrazu odzwierciedlad tego czyim jest obrazem, odzwierciedlad swj pierwowzr, stwrcze dziaanie Boga to obdarowanie podstawowe i radykalne, czyli wychodzce z nicoci. Jego rezultatem jest dobro, a tylko miod daje pocztek dobru. JPII - zachodzi cisa zalenod midzy tajemnic stworzenia, jako obdarowania pyncego z mioci a komuni mczyzny i kobiety JPII , obraz Boga w czowieku stanowi uzdolnienie go do: 1. poznawania i miowania Boga 2. poznawania i miowania innych ludzi i wiata rzeczy 3. zjednoczenia z Bogiem Bg powoa czowieka do istnienia z mioci i do mioci (Familiaris consortio) b) Koncepcja czowieka zawarta w Rdz 2,4b-25 u podstaw wzajemnej relacji w maeostwie opis jahwistyczny jest antropocentryczny w tym sensie, e wiat ukazany jest jako przestrzeo ycia pierwszych ludzi gwny cel to ukazanie bliskoci Boga z ludmi, wane terminy to afar (gleba, rola, grunt) i jasar (lepienie) JPII analizujc ten opis za punkt wyjcia przyjmuje dwa wydarzenia: umieszczenie czowieka w ogrodzie Eden jako przedmiot stwrczego dziaania Boga dowiadczenie pierwotnej samotnoci czowieka ma podwjne znaczenie, wynika z natury czowieka i z odniesienia mczyzny do kobiety samowiadomod czowieka koresponduje z jego wiadomoci wiata, ktry nazywa, aby stwierdzid swoj wobec niego odrbnod Bg daje przykazanie odnonie drzew ogrodu i tak podmiotowod czowieka zostaje uzupeniona o element samostanowienia nie jest dobrze eby czowiek by sam, samotnod w tym opisie to oczekiwanie na komuni osb papie analizuje wi maonkw w kategoriach daru (dawanie siebie i przyjmowanie wspmaonka; dawanie siebie staje si przyjmowaniem daru, a przyjmowanie znw obdarowywaniem) owa wymiana daru dokonuje si przez cielesnod i pciowod osobowa komunia maeoska, wyraona w ich zjednoczeniu cielesnym, jest analizowana przez JPII w kategoriach poznania w poznaniu zawiera si rwnie perspektywa rodzenia nowego ycia

c) Katolicka koncepcja maeostwa implikacj antropologii opisw stworzenia Mt 19,4-6 elementy koncepcji maeostwa: 1. zamierzenie maeostwa przez Boga oraz odnoszenie ich zwizku do Niego 2. wynikajcy z biblijnej koncepcji czowieka ksztat wizi i mioci maeoskiej 3. wynikajce z pierwszego i drugiego cechy maeostwa kjb

Strona 3 z 16

Okrelenie i cele maestwa

Maeostwo w jzyku acioskim nosi nazw matrimonium, ktra wywodzi si od sw mater (matka) i munus (obowizek); drug nazw jest coniugium od commune iugum (wsplny ciar, trud). Polska nazwa maeostwo moe si wywodzid (wedug Brcknera) od wyrazw sowiaoskich ma" - ukad (na ma" - uroczycie) i ena", co mogo oznaczad uroczyste pojmowanie kobiety przez mczyzn". Na przestrzeni dziejw maeostwo posiadao zawsze wymiar religijny. 1. W judaizmie, z ktrego wywodzi si chrzecijaostwo maeostwo pochodzi od Stwrcy jest to obraz przymierza Boga z Narodem Wybranym. 2. W nauce Jezusa maeostwo to ustanowiona od pocztku przez Boga wsplnota jednego mczyzny z jedn kobiet. 3. W nauczaniu w. Pawa maeostwo jest obrazem wsplnoty Chrystusa z Kocioem. W Kodeksie Prawa Kanonicznego (z 1917 r.) wizja maeostwa jest bardzo jurydyczna zawa obszar osobowy do terminw prawniczych Jest to kontrakt, przez ktry maonkowie przekazuj sobie obowizki i prawa. Pierwszorzdnym celem w tym ujciu byo wydanie na wiat potomstwa i jego wychowanie, a drugorzdnym dopiero wzajemna pomoc maonkw oraz zaspokojenie popdu. Sobr Watykaoski II w KDK 47-57 przekaza wizj maeostwa, ktra znalaza swoje odzwierciedlenie w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 r. KPK 1055 1. Maeoskie przymierze, przez ktre mczyzna i kobieta tworz ze sob wsplnot caego ycia, skierowan ze swej natury do dobra maonkw oraz do zrodzenia i wychowania potomstwa, zostao midzy ochrzczonymi podniesione przez Chrystusa Pana do godnoci sakramentu. 2. Z tej racji midzy ochrzczonymi nie moe istnied wana umowa maeoska, ktra tym samym nie byaby sakramentem. Gaudium est spes KDK 48 Z samej za natury swojej instytucja maeoska oraz miod maeoska nastawione s na rodzenie i wychowanie potomstwa, co stanowi jej jakby szczytowe uwieoczenie. W ten sposb mczyzna i kobieta, ktry przez zwizek maeoski "ju nie s dwoje, lecz jedno ciao" (Mt 19,6), przez najcilejsze zespolenie osb i dziaao wiadcz sobie wzajemnie pomoc i posug oraz dowiadczaj sensu swej jednoci i osigaj j w coraz peniejszej mierze. Na podstawie tego mona powiedzied, e celem maeostwa jest 1. Dobro maonkw (wzajemna pomoc i suenie sobie). Mieszcz si tu takie zadania jak: a) intymne poycie maonkw, b) ich duchowa jednod, c) wzajemna pomoc, d) doskonalenie osobowoci, e) wsplne uwicanie 2. Zrodzenie i wychowanie dzieci 3. Sakramentalnod maeostwa Chrystus nadaje t godnod. Sakrament trwa przez cay czas, a nie tylko w momencie jego zawierania. Stawia wsplnot maeosk we wsplnocie Kocioa. Poprzez Sakrament Chrystus daje si do trwania w nim. w. Augustyn mwi, e w skad celw maeostwa wchodz 3 jego dobra: 1. Potomstwo zapewnia trwaod rodzaju ludzkiego, przynosi poytek wsplnocie wieckiej i religijnej 2. Wiara (wzajemna wiernod) prowadzi do jednoci maonkw i jest podstaw do osignicia celw osobistych i spoecznych 3. Sakrament oznacza trwaod sakramentu maeostwa oraz podniesienie umowy maeoskiej przez Chrystusa do godnoci sakramentu suy dobru maonkw, dobru spoecznemu i jest rkojmi adu spoecznego.

Strona 4 z 16

Istotne przymioty maestwa jedno i nierozerwalno

Kady zwizek maeoski posiad ze swej natury dwie istotne cechy (przymioty). Jeeli jeden z tych przymiotw przy zawarciu maeostwa zostanie wykluczony, maeostwo bdzie niewane. 1. Jednod (monogamia) Monogamia zostaa ukazana przez Ksig Rodzaju (Rdz 2,24) Dlatego to mczyzna opuszcza ojca swego i matk swoj i czy si ze sw on tak cile, e staj si jednym ciaem. S dwa rodzaje poligamii: POLIGYNIA i POLIANDRIA 2. Nierozerwalnod Zwizek maeoski zawiera si nie na okrelony czas, ale dozgonnie (jednej ze stron). Nie mona go zakooczyd nawet za zgod obydwu maonkw. Zwraca na to uwag Chrystus (Mt 19,4-6) (4) On odpowiedzia: Czy nie czytalicie, e Stwrca od pocztku stworzy ich jako mczyzn i kobiet? (5) I rzek: Dlatego opuci czowiek ojca i matk i zczy si ze swoj on, i bd oboje jednym ciaem. (6) A tak ju nie s dwoje, lecz jedno ciao. Co wic Bg zczy, niech czowiek nie rozdziela. (7) Odparli Mu: Czemu wic Mojesz poleci dad jej list rozwodowy i odprawid j? (8) Odpowiedzia im: Przez wzgld na zatwardziaod serc waszych pozwoli wam Mojesz oddalad wasze ony, lecz od pocztku tak nie byo. Problem egzegetyczny stanowi tzw. klauzula Mateusza (Mt 5,31-32) A ja wam powiadam: Kady, kto oddala swoj on - poza wypadkiem nierzdu - naraa j na cudzostwo; a kto by oddalon wzi za on, dopuszcza si cudzostwa. Koci Prawosawny dopuszcza moliwod rozwodw powoujc si na ten tekst. Jednak z tekstw rabinistycznych grecki termin PORNEIA oznacza pocztkowo prostytucj, ale pniej maeostwo domniemane, niewane, niegodziwe z jakiego powodu. Dokumenty Kocioa potwierdzajce nierozerwalnod maeostwa: 1. Zdecydowane stanowisko w tej mierze zaj Sobr Trydencki (1545-1563) stwierdzajc, e wze maeoski nie moe byd rozwizany z powodu cudzostwa jednego z maonkw (pojawiy si pytania czy ma to wykadni dogmatyczn). Uznano, e ma to charakter proximum fidei (bliskie okrelenie dogmatyczne). 2. Nastpnie potwierdzi to SV II (KDK 49). 3. Pismo Kongregacji Nauki Wiary z 11 kwietnia 1973 r. skierowane do biskupw 4. Katechizm Kocioa Katolickiego promulgowany 11 padziernika 1993 r. (KKK 1601-1666) Wze maeoski jest nierozerwalny zewntrznie (Koci nie udziela rozwodw, Paostwo jednak to robi) i wewntrznie (maonkowie nie mog udzielid sobie rozwodu). Maeostwo niedopenione moe byd rozwizane przez dyspens (KPK 1142). O dyspens prosz dwie strony lub jedna z nich nawet gdy druga si nie zgadza. Tylko Biskup Rzymu moe jej udzielid. Przywilej Pawowy maeostwo zawarte przez dwie osoby nieochrzczone moe byd rozwizane dla dobra wiary maonka, ktry przyj chrzest (KPK 1143). BEZWGLDN NIEROZERWALNOCI CIESZY SI MAEOSTWO ZAWARTE WANIE MI,EDZY OCHRZCZONYMI I DOPENIONE

Strona 5 z 16

Rola zgody maeskiej w powstaniu maestwa1

Przyczyn sprawcz maeostwa jest zgoda stron, ktra musi zaistnied miedzy osobami prawnie do tego zdolnymi i byd wyraona po myli przepisw prawa.
Kan. 1057 1. Maeostwo stwarza zgoda stron midzy osobami prawnie do tego zdolnymi, wyraona zgodnie z prawem, ktrej nie moe uzupenid adna ludzka wadza. 2. Zgoda maeoska jest aktem woli, ktrym mczyzna i kobieta w nieodwoalnym przymierzu wzajemnie si sobie oddaj i przyjmuj w celu stworzenia maeostwa.

Zgoda maeoska = zezwolenie = przyzwolenie = konsens Zgoda maeoska powinna jako przyczyna sprawcza maeostwa musi byd 1. Rzeczywista a nie pozorna czyli zarwno wewntrzna jak i zewntrzna (tylko zewntrza = pozorna) 2. Swobodna w peni wiadoma i dobrowolna czyli musi wykluczad: a) Brak waciwego rozeznania co do istotnych praw i obowizkw maeoskich b) Ignorancj c) Pomyk d) Przymus 3. Wzajemna wyraona przez obydwie strony 4. Rwnoczesna (przynajmniej moralnie) nie odwoana przez stron przed wyraeniem jej przez drug stron Zatem zgoda maeoska obejmuje dwa zasadnicze elementy: 1. Wewntrzn wol zawarcia maeostwa 2. Zgodne z przepisami wyraenie tej woli przez osoby do tego zdolne Wewntrzna zgoda musi byd zgodna z zewntrznym owiadczeniem Zgoda maeoska zakada zdolnod podmiotu do podjcia istotnych obowizkw maeoskich. Jest to moliwe tylko wtedy gdy u narzeczonych wystpuj pewna zdolnod psychologiczna, ktrej wykonanie polega na podejmowaniu okrelonych dziaao. Nale do nich: 1. Poznanie teoretyczne natury maeostwa jako wsplnoty caego ycia mczyzny i kobiety 2. Poznanie oceniajce (dokonuje tego intelekt z wol) widzenie i rozsdzenie pomidzy argumentami przemawiajcymi za danym maeostwem jak i negujcymi to maeostwo. 3. Swobodny wybr (wolny od wszelkiej koniecznoci) Zdolnod psychologiczna nie musi byd doskonaa i poznanie bez skazy, ale powinny byd na wyszym poziomie ni powszednie dziaania nupturienta. Przedmiot materialny zgody maeoskiej to osoby maonkw. Przedmiot formalny zgody maeoskiej wsplnota ich caego ycia.
Kan. 1073 Przeszkoda zrywajca czyni osob niezdoln do wanego zawarcia maeostwa.

Warunki zawarcia wanego maeostwa: 1. Nupturienci musz byd zdolni do wyraenia zgody 2. Wyraenie zgody musi odbyd si publicznie, zgodnie z przepisami przez osoby zdolne do zawarcia maeostwa oraz wobec osb do tego upowanionych 3. Nie mog istnied przeszkody zrywajce 4. Tred przysigi nie moe negowad adnego przymiotu maeostwa i nie moe stawiad warunkw co do jego przyszoci Kady moe zawrzed maeostwo, komu KPK nie zabrania2 tego.
Kan. 1060 Maeostwo cieszy si przychylnoci prawa, dlatego w wtpliwoci naley uwaad je za wane, dopki nie udowodni si czego przeciwnego. Kan. 1150 W razie wtpliwoci przywilej wiary cieszy si przychylnoci prawa.

1 2

(Grlikowski, 2002 str. 24) Przeszkody + 1,2,3 wady zgody

Strona 6 z 16

Przygotowanie (prawne) do zawarcia maestwa (blisze, bezporednie)3

Instrukcja z 5 wrzenia 1986 r. w sprawie przygotowania wiernych do zawarcia maeostwa i duszpasterstwa rodzin stwierdza, e przygotowanie ludzi modych do zawarcia maeostwa to proces stopniowy i cigy. Obejmuje on: 1. Przygotowanie dalsze Odbywa si ju od najmodszych lat. To uczestnictwo w yciu rodzinnym (wychowanie) wzmacnianie odpowiednich wartoci, ksztatowanie charakteru oraz modelowanie rl maeoskich. Katecheza nie tylko prowadzona przez ksiy ale take przez kompetentnych wieckich z solidn formacj teologiczn. 2. Przygotowanie blisze To jakby katechumenat przedmaeoski. Polega na a) przekazaniu modziey wiadomoci dotyczcych maeostwa i rodziny oraz b) ksztatowaniu chrzecijaoskiej wizji maeostwa, c) wypracowaniu wartoci pomocnych w yciu maeoskim d) i uodparnianiu na wspczesne zagroenia. e) Pomoc w wyborze stanu Instrukcja podaje, e przygotowanie powinno a) pogbid chrzecijaosk nauk o maeostwie i rodzinie na tle rozpowszechnianych dzi faszywych teorii i pogldw; b) przysposobid do midzyosobowego ycia w maeostwie na rwnych prawach, do wsplnotowego ycia w rodzinie, do odpowiedzialnoci i wsppracy, do ksztatowania moralnych, religijnospoecznych cnt i postaw modziey oraz zwalczania wad i naogw cicych na dzisiejszym yciu; c) wprowadzid w gbsze ycie wsplnotowo-liturgiczne tj. we wspln modlitw poczon z czytaniem Pisma w. i ycie sakramentalne, a przede wszystkim w wiadome i pene uczestnictwo w ofierze eucharystycznej, ktra jest szczytowym wyrazem wsplnoty rodzinnej, parafialnej, Kocioa partykularnego i powszechnego Przygotowanie to jest dla modziey od 17 roku ycia. Ale rnie to bywa, wic s alternatywy: a) na poziomie akademickim roczne studium przedmaeoskie b) w klasie przedmaturalnej ma to te uatwid wczenie si i kontynuacj w grupach akademickich c) dla osb, ktre nie podjy nauki w szkoach rednich (katecheza pozaszkolna 3-letnia i w ostatnim roku przygotowanie) Coroczne przygotowanie (trwajce rok) w parafiach powyej 3000 osb (jeli s mniejsze to co 2 lata). Istnieje moliwod skrconego okresu (przynajmniej 10 spotkao) przygotowania ale ma to byd wyjtek, a nie regua. Powinna byd prowadzona ewidencja katechez, uczestnicy otrzymuj zawiadczenie, ktre razem ze wiadectwem ukooczenia katechezy w szkole skadaj do protokou przedlubnego kanonicznego badania narzeczonych. Z katechezy przedmaeoskiej objtej przygotowaniem bliszym zwolnione s osoby, ktre ukooczyy katechez w ramach duszpasterstwa akademickiego, a take szkoy redniej jeli program ostatniej klasy uwzgldnia przygotowanie do maeostwa i jest to odnotowane.

3. Przygotowanie bezporednie = katechizacja przedlubna Przygotowanie bezporednie do sprawowania sakramentu maeostwa powinno si odbywad w miesicach i tygodniach poprzedzajcych lub, aby w ten sposb nadad nowe znaczenie, now tred i now form tzw. egzaminowi przedlubnemu, wymaganemu przez prawo kanoniczne. Jest ono dla kadego a zwaszcza dla osb wykazujcych trudnoci i braki w wierze i praktykach religijnych. Przygotowanie bezporednie obejmuje 1) Na 3 miesice przed planowanym lubem narzeczeni zgaszaj si do proboszcza. 2) Proboszcz spisuje protok i przeprowadza rozmow duszpastersk rozeznajc stan wiary i praktyk religijnych 3) Spotkania (katechezy) wyjaniajce teologi i sakrament maeostwa oraz etyk ycia maeoskiego
3

(Grlikowski, 2002 str. 45)

Strona 7 z 16

4) W razie koniecznoci przygotowanie do uzupenienia brakujcych sakramentw 5) Uzupenienie katechez w trybie skrconym, jeli brak moliwoci to przygotowuje sam proboszcz proponujc odpowiedni literatur i przeprowadzajc egzamin ustny , ktrego wyniki powinny byd zaczone 6) Udzia w dniu skupienia dla narzeczonych 7) Spotkanie w poradni dotyczce ochrony ycia i odpowiedzialnego rodzicielstwa Z bezporedniego przygotowania do maeostwa nie naley zbyt atwo rezygnowad, ale nie moe byd ono przeszkod do zawarcia maeostwa. Jedna ze stron moe sabo uczestniczyd w przygotowaniu zawiera wtedy maeostwo niegodziwie, ale wane.

Strona 8 z 16

Stwierdzenie kanonicznej zdolnoci do przygotowania i zawarcia maestwa

Kan. 1066 Przed zawarciem maeostwa naley si upewnid, e nic nie stoi na przeszkodzie do jego wanego i godziwego zawarcia CEL kanonicznego badania: by sakrament by zawarty zgodnie z nauk Kocioa, godziwie i wanie. Cel ten osiga si przez: 1. stwierdzenie stanu wolnego obydwu stron, 2. stwierdzenie penej dobrowolnoci, 3. uniknicie podstpnego wprowadzenia w bd w rzeczy bardzo wanej dla przyszej wsplnoty maeoskiej 4. wykrycie przeszkd maeoskich, ktrych istnienia sami nawet narzeczeni nie s wiadomi Stwierdzenie kanonicznej zdolnoci odbywa si przez: 1. Przeprowadzenie kanonicznego przesuchania Obowizek ten spoczywa na proboszczu u ktrego przynajmniej jeden z narzeczonych przebywa stale, tymczasowo, lub ma pobyt miesiczny (dla tuaczy jest to proboszcz miejsca, gdzie przebywaj). W Polsce jest to zwyczajowo proboszcz narzeczonej, ale nie jest to konieczne. Jest to obowizek tego proboszcza nawet wtedy, gdy lub ma si odbyd gdzie indziej. Badanie to jest wtedy podstaw do wystawienia licencji. Jeeli jest kilku proboszczw uprawnionych do badania (inne miejsce zameldowania, inny pobyt tymczasowy, inny miesiczny pobyt) wybr naley do narzeczonych. Istnieje moliwod aby badanie przeprowadzi inny proboszcz (jeeli s uzasadnione potrzeby), ale musi prosid o zgod biskupa lub uprawnionego proboszcza. Proboszcz ma obowizek przeprowadzenia badania (moe to zlecid wikariuszowi parafii, ale nie moe to byd wiecki lub zakonnica) nawet wtedy gdy wie, e nie ma przeszkd co do godziwoci i wanoci zawarcia maeostwa. a) Przeprowadza proboszcz (nie wiecki i nie zakonnica) b) Przed ogoszeniem zapowiedzi c) W przypadku zagroenia mierci i gdy nie mona zdobyd innych dowodw musz zoyd przysig o chrzcie i braku jakiejkolwiek przeszkody (gdy zasza wtpliwod co do istnienia przeszkody z prawa kocielnego a mona udzielid dyspensy to si to robi warunkowo) d) Sprawdzenie wiedzy nauki Kocioa o jednoci, witoci, sakramentalnoci maeostwa i wynikajcych std obowizkw i zdolnoci do ich wypeniania e) Ustalenie tosamoci nupturientw f) Ich stanu wolnego g) Dobrowolnoci zawierania maeostwa h) Czy nie ma przeszkd zrywajcych i) Czy strony nie stawiaj jakiego warunku j) Czy maj wiadomod maeostwa sakramentalnego nierozerwalnego i wycznego Budowa Protokou: I. Dane personalne (w tym adres zamieszkania od 16 roku ycia tam trzeba ogosid zapowiedzi) II. Przeszkody maeoskie III. Wady owiadczenia woli zawarcia maeostwa IV. Maeostwa mieszane z bradmi odczonymi, niechrzecijanami, z niewierzcymi i niepraktykujcymi - kan. 1086; 1124-1129. V. Duszpasterska rozmowa z narzeczonymi VI. Dokumenty Protok podpisuj narzeczeni oraz sporzdzajcy protok

2. Zebranie odpowiednich dokumentw 1. Metryka urodzenia i chrztu (6-miesiczna) Kan. 535 - 2. W ksidze ochrzczonych naley odnotowad bierzmowanie, jak rwnie to, co ma zwizek ze stanem kanonicznym wiernych z racji maeostwa, z zachowaniem wszake przepisu kan. 1133 (tajne
Strona 9 z 16

2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

maeostwo), z racji adopcji, jak rwnie przyjcia wiceo wyszych, profesji wieczystej zoonej w instytucie zakonnym oraz zmiany obrzdku; adnotacje musz byd zawsze uwidocznione w metryce chrztu. Tam take znajduj si informacje o udzieleniu dyspensy papieskiej od maeostw niedopenionych, orzeczenie niewanoci maeostwa, zakaz wstpowania w nowe zwizki w wypadku orzeczenia niezdolnoci fizycznej lub psychicznej. Gdy brak metryki dowodem staje si: a) Zoenie zeznania jednego wiadka cieszcego si wiarygodnoci b) Zaprzysione zeznanie samego ochrzczonego, gdy przyjmowa chrzest po 14 roku ycia. c) Na podstawie poszlak (rodzice praktykujcy, zna ojca chrzestnego, przystpowa do sakramentw, widzia swj akt chrztu) ale jeli zachodzi wtpliwod duszpasterz zwraca si do biskupa aby rozstrzygn czy te dowody wystarcz czy trzeba udzielid chrztu warunkowego wiadectwo bierzmowania Jeeli brak bierzmowania naley je uzupenid Ostatnie wiadectwo katechizacji i zawiadczenie uczestnictwa w katechezie przedmaeoskiej Gdy brak duszpasterz moe prosid o uzupenienie przygotowania do zawarcia maeostwa Wyrok lub dekret trybunau kocielnego I lub III instancji stwierdzajcy niewanod poprzedniego maeostwa Autentyczne zawiadomienie o reskrypcie papieskim udzielajcym dyspensy od maeostwa niedopenionego, lub odpowiedni adnotacj na odwrocie metryki chrztu Dekret biskupa stwierdzajcy istnienie Przywileju Pawowego Autentyczny dokument mierci maonka Zezwolenie ordynariusza miejsca na asystowanie przy lubie Maeostwo konkordatowe: 3 egzemplarze zawiadczenia stwierdzajcego brak okolicznoci wyczajcych zawarcie maeostwa z USC (3miesiczne)

3. Publiczne wygoszenie zapowiedzi Jest to publiczne obwieszczenie o zamiarze zawarcia maeostwa przez okrelone osoby w najbliszym czasie. Celem jest wykrycie przeszkd zawarcia maeostwa dziki pomocy wiernych danej wsplnoty. Wierni maj obowizek. Wygaszanie zapowiedzi: 1. Gdzie? Jeeli od 6-miesiecy nupturienci mieszkaj w parafii wasnego proboszcza wystarczy tylko w tej parafii Jeeli krcej ni 6-miesicy to trzeba jeszcze w parafii poprzedniej Jeeli w rnych parafiach mieszkaj narzeczeni to trzeba w kadej 2. Jak? Na pimie w gablocie (przez 8 dni = 2 niedziele lub niedziela + uroczystod obowizujca) Ustnie (2x w niedziel lub uroczystoci obowizujce)

Kanoniczne badanie narzeczonych ma na celu stwierdzenie czy mog zawrzed godziwie wane maeostwo. Wana jest tu zasada: Bez moralnej pewnoci, e nie zachodz adne przeszkody do wanego i godziwego zawarcia maeostwa, nie mona dopucid nupturientw do lubu. Moralna pewnod nie wyklucza wszelakich wtpliwoci!

Strona 10 z 16

Forma prawna zawarcia maestwa (forma zwyczajna, maestwo konkordatowe)

Poniewa maeostwo jest umow forma prawna zawarcia maeostwa dotyczy tego wszystkiego, co jest wymagane do godziwego zawarcia wanego maeostwa. O formie liturgicznej (czyli samym obrzdzie) mwi Obrzdy Sakramentu Maeostwa. 1. Forma zwyczajna
Kan. 1108 1. Tylko te maeostwa s wane, ktre zostaj zawarte wobec asystujcego miejscowego ordynariusza albo proboszcza, albo wobec kapana lub diakona delegowanego przez jednego z nich; a take wobec dwch wiadkw, wedug zasad wyraonych w nastpnych kanonach i z uwzgldnieniem wyjtkw, o ktrych w kan. 144, 1112, 1, 1116 i 1127, 2-3

Asystujcy = osoba obecna i pytajca czy wyraaj zgod i przyjmuj j w imieniu Kocioa wiadkowie = nie musz byd ochrzczeni, mog byd nawet niepenoletni, ale musz w razie czego zawiadczyd, e lub si odby 2. Maeostwo konkordatowe Maeostwo kanoniczne nie rodzi automatycznie skutkw cywilnych. Musz byd spenione 3 warunki: Nie mog istnied przeszkody zawarcia maeostwa przewidziane w prawie polskim Strony przy zawieraniu maeostwa musz zoyd owiadczenie i chc uzyskad take skutki cywilne Fakt zawarcia maeostwa musi byd wpisany do aktu stanu cywilnego do 5 dni (chyba, e s siy wysze, to natychmiast gdy ustan) a) Procedura zwyczajna 1. Zgoszenie si nupturientw do kancelarii 3 m-ce przed lubem 2. Owiadczenie przed proboszczem o chci zawarcia zarazem lubu cywilnego 3. Pouczenie przez proboszcza o treci podstawowych przepisw prawa cywilnego dot. maeostwa KRiO art. 1 zawarcie maeostwa KRiO art. 8 przekazanie dokumentw do USC KRiO art. 23 obowizki maeoskie (wsplne poycie, wzajemna pomoc i wiernod, wspdziaanie dla dobra rodziny) 4. Wizyta w USC - zoenie owiadczenia o nieistnieniu przeszkd - owiadczenie o nazwiskach swoich i dzieci - odebranie 3 x zawiadczenia stwierdzajce brak okolicznoci wyczajcych zawarcie maeostwa (jest o wane 3 miesice) 5. Podpisanie zawiadczeo przed celebracj w obecnoci kapana i 2 wiadkw (pieczd poduna i okrga) 6. Odesanie zawiadczeo (1-maonkowie, 2-parafia, 3-USC) do 5 dni do USC, na terenie ktrego by zawierany lub. 7. USC wydaje akt maeostwa (maeostwo istnieje od dnia zawarcia, a nie od dnia dokonania wpisu w USC) b) Procedura nadzwyczajna (w niebezpieczeostwie mierci) Gdy jest zagroenie mierci mona zawrzed maeostwo bez zawiadczenia o przeszkodach z USC. Wtedy: 1. Nupturienci owiadczaj, e nie ma przeszkd 2. W zawiadczenia do USC naley nanied uwag, e byo to w oparciu o art. 9 2 KRiO 3. Jeeli jest jakikolwiek kapan, to zamiast tytuu PROBOSZCZ itp., po imieniu i nazwisku umieszcza adnotacj DUCHOWNY OBECNY PRZY MAEOSTWIE ZAWARTYM W NIEBEZPIECZEOSTWIE MIERCI. 3. Forma nadzwyczajna Kan. 1116 - 1. Jeli osoba, zgodnie z przepisem prawa, kompetentna do asystowania jest nieosigalna lub nie mona do niej si udad bez powanej niedogodnoci, kto chce zawrzed prawdziwe maeostwo, moe je wanie i godziwie zawrzed wobec samych wiadkw: 1 w niebezpieczeostwie mierci; 2 poza niebezpieczeostwem mierci jedynie wtedy, jeli roztropnie si przewiduje, e te okolicznoci bd trway przez miesic czasu. Niektrzy prawnicy twierdz, e nawet w przypadku braku wiadkw maeostwo byoby wanie zawarte poniewa nie mona stawiad prawa naturalnego poniej prawa pozytywnego 4. Forma liturgiczna, czas i miejsce
Strona 11 z 16

Dla diecezji polskich przewiduje si 3 obrzdy: 1. W trakcie Mszy 2. Poza Msz 3. Obrzd midzy osoba ochrzczon i nieochrzczon w Kociele Katolickim Czas Nie ma czasu zakazanego dla zawierania maeostwa (adwent czy Wielki Post), co najwyej bez hucznej zabawy. Miejsce Dla stron ochrzczonych: Koci parafialny, lub za zgod proboszcza inny koci lub kaplica Gdy jedna strona nieochrzczona: moe byd w innym odpowiednim miejscu (zgoda ordynariusza)

Strona 12 z 16

Przyczyny niewanego zawarcia maestwa

Stwierdzenie niewanoci (uniewanienie maeostwa = rozwd) dyspensa papieska (niedopenione) rozwizanie wza na korzyd wiary (przywilej Pawowy). Maeostwo jest niewane gdy z pozory wyglda na zawarte (bya liturgiczna celebracja) lecz z powodu pominicia jakiego wymogu uzaleniajcego wanod zwizek faktycznie nie zosta zawarty.

Przeszkody maeskie
S to normy prawa Boego i kocielnego, ktre wykluczaj okrelone kategorie osb od zawarcia maeostwa. Przeszkody w ujciu KPK obejmuj dwa momenty: Zakaz zawierania maeostwa Zakaz zawierania go pod sankcj niewanoci aktu prawnego4

Dyspensy moe udzielid ordynariusz miejsca (z wyjtkami), a w szczeglnych okolicznociach (naglcy wypadek, niebezpieczeostwo mierci) proboszcz itp. 1. Przeszkoda wieku KPK: kobieta skooczone 14, mczyzna 16 Konferencja Episkopatu: 18 lat oboje (kobieta gdy skooczya 16 moesz otrzymad od ordynariusza dyspens) 2. Niezdolnod fizyczna (impotencja) (brak dyspensy) (niepodnod nie jest przeszkod) Impotencja mczyzny lub kobiety musi byd: Uprzednia Nieuleczalna Moe byd wzgldna (tylko z tym mczyzn, z t kobiet) Moe byd organiczna lub psychiczna 3. Wze maeoski (brak dyspensy) Nawet jeeli pierwsze maeostwo byo niewanie zawarte, lub niedopenione itp. to domniemywa si, e nadal istnieje wic nie mona zawrzed kolejnego maeostwa. Wze maeoski ustaje przez: mierd wspmaonka Dyspens papiesk (maeostwo zawarte i niedopenione) Przywilej Pawowy Stwierdzenie niewanoci maeostwa 4. Przeszkoda rnej religii
Niewane jest maeostwo midzy dwiema osobami, z ktrych jedna zostaa ochrzczona w Kociele katolickim lub bya do niego przyjta, a druga jest nieochrzczona

5.

6. 7.

8.

9.

Przeszkoda ta ustaje przez przyjcie chrztu strony niekatolickiej lub przez dyspens. wicenia diakonatu i prezbiteratu (Dyspensa SA) Obejmuje to take osoby yjce w celibacie (diakon wdowiec nie moe zawrzed kolejnego maeostwa. Dyspensa od papiea tylko w wypadkach: Brak wolnoci i odpowiedzialnoci w przyjmowaniu wiceo Brak roztropnego i miarodajnego sdu w ocenie kandydata do ycia w celibacie po stronie przeoonych luby wieczyste (zoony w instytucie na prawie papieskim Dyspensa SA) Przeszkoda uprowadzenia Zawiera szanta, presj moraln ipt. Ustaje, gdy kobieta wolna i bezpieczna podejmie SAMODZIELNIE decyzj o polubieniu tego mczyzny. Przeszkoda wystpku (mobjstwa) (Dyspensa SA) Art. 1090 1. Kto ze wzgldu na zawarcie maeostwa z okrelon osob, zadaje mierd jej wspmaonkowi lub wasnemu, niewanie usiuje zawrzed to maeostwo. 2. Niewanie rwnie usiuj zawrzed maeostwo ci, ktrzy poprzez fizyczny lub moralny wspudzia spowodowali mierd wspmaonka5 Przeszkoda pokrewieostwa (brak dyspensy) W linii prostej przeszkoda siga w nieskooczonod W linii bocznej przeszkoda do 4 stopnia wcznie Nigdy nie zezwala si na maeostwo, jeli istnieje wtpliwod, czy strony s spokrewnione w jakim stopniu linii prostej lub w drugim stopniu linii bocznej

4 5

nie wolno ci tego robid, a jeeli zrobisz, to i tak bdzie niewane Musi byd intencja dziaania: chc ci go pozbyd po to by si z ni oenid
Strona 13 z 16

10. Przeszkoda powinowactwa Powinowactwo powstaje z wanego maeostwa, nawet niedopenionego, i istnieje midzy mem a krewnymi ony oraz midzy on a krewnymi ma Jest to przeszkoda tylko w linii prostej 11. Przeszkoda przyzwoitoci publicznej Analogicznie jak w powinowactwie z tym, e podstaw jest niewane maeostwo lub notoryczny bd publiczny konkubinat. Przeszkoda w 1 stopniu linii prostej 12. Przeszkoda pokrewieostwa ustawowego Podobnie ja w przypadku rodziny ale wizy wynikaj nie z krwi ale z adopcji. Przeszkoda: W linii prostej W linii bocznej do 2 stopnia

Wady zgody maeskiej

Czyny dokonane przez czowieka to: Akty ludzkie 1. czynnoci waciwe czowiekowi, 2. dokonane w sposb odpowiadajcy jego godnoci, 3. ze wiadomoci wartoci spoecznej czynu, 4. przewidywaniem konsekwencji, 5. rozwanie, 6. odpowiedzialne, 7. dobrowolnie 1. 2. 3. 4. 5. 6. Akty czowieka wykonuje fizycznie kady czowiek, bez rozwagi umysu, bez wolnej woli, odruchowo, spontanicznie lub zgodnie ze swoj natur

1. Brak dostatecznego uywania rozumu Jest to wiek zbliony do dziecicego, choroby umysowe i psychiczne, niedorozwj umysowy, aktualny stan utraty wiadomoci. 2. Powany brak rozeznania oceniajcego co do istotnych praw i obowizkw maeoskich Pomimo naleytego uywania rozumu brakuje nupturientowi rozeznania co do doniosoci maeostwa (tego co daje i przyjmuje w maeostwie). Kto moe znad abstrakcyjnie obowizki maeoskie, ale nie jest zdolny subiektywnie ocenid swoich moliwoci dochowania wiernoci (dysfunkcja seksualna). Do przyczyn w podejmowaniu waciwego rozeznania mona zaliczyd: zaburzenia reakcji afektywnych przez dusze poycie z inn osob przed lubem, psychozy powodujce ograniczenie wolnoci wewntrznej, niestaod pynca ze stanu choroby, uywanie lekw psychotropowych, natrctwa, schizofrenia, paranoja, zatrucie alkoholowe. 3. Psychiczna niezdolnod do podjcia obowizkw maeoskich Kanon nie podaje obowizkw, podaj je prawnicy: 1. Obowizki suce realizacji dobra maonkw 1) Wiernod 2) Poycie na sposb ludzki 3) Nierozerwalnod (dozgonna) 4) Pielgnowanie wsplnoty ycia 5) Wzajemna pomoc i odpowiedzialnod 6) Przyczynianie si do wsplnego dobra 7) Denie do wzajemnej doskonaoci i witoci 2. Obowizki zwizane z wydaniem na wiat potomstwa 1) Poycie zmierzajce do poczcia 2) Przyjcie pocztych dzieci 3. Obowizki i prawa odnoszce si do wychowania potomstwa 1) Wychowanie oglnoludzkie 2) Fizyczne 3) Religijne Ma to byd obiektywna zdolnod do podjcia i wypenienia tych obowizkw, a nie tylko ich rozumienie i postawa woli wzgldem nich. Wymieniu si tu: 1) Zaburzenia osobowoci
Strona 14 z 16

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

2) Chroniczny alkoholizm 3) Narkomania 4) Anomalie seksualne (homoseksualizm, nimfomania, satyryzm, transseksualizm, sadyzm, masochizm, fetyszyzm, narcyzm, ekshibicjonizm, gerontofilia, nekrofilia) 5) Duy stopieo niedojrzaoci osobowociowej, emocjonalnej i uczuciowej 6) Skrajny egoizm 7) Niezdolnod do relacji midzyosobowych 8) Wielka awersja do drugiej pci Brak wystarczajcej wiedzy o maeostwie Nupturienci musz wiedzied, e maeostwo jest trwaym zwizkiem mczyzny i kobiety skierowanym ku zrodzeniu i wychowaniu dzieci. Tak wiedz domniemywa si po osignieciu odpowiedniej dojrzaoci Bd co do osoby lub co do przymiotu osoby Bd co do osoby: jedna ze stron nie jest osob, za ktr si podaje Przymioty osoby (aspekt fizyczny, moralny, spoeczny, kulturowy, religijny): wiek, wyksztacenie, zawd, stan zdrowia, religia, stan cywilny, narodowod, stan majtkowy, nag itp. Maeostwo bdzie niewane tylko wtedy, gdy dany przymiot by gwnym motywem maeostwa (eni si z ni bo jest bogata, a po lubie okazuje si e jest biedna). Podstpne wprowadzenie w bd Musz byd spenione 3 warunki: 1) Jest to dziaanie zmierzajce do wprowadzenia w bd moe to robid narzeczony lub osoby trzecie (matka itp.) 2) Ma na celu wyudzenie zgody na maeostwo (a nie np. ochron godnoci) 3) Przymiot, ktry moe powanie zakcid wsplnot ycia (np. ukrycie niepodnoci, powanej nieuleczalnej choroby, dawnych przestpstw, dugw, skonnoci do narkotykw, ciy z inn osob) Bd co do jednoci, nierozerwalnoci lub godnoci sakramentalnej maeostwa Kan. 1099 Bd co do jednoci lub nierozerwalnoci albo sakramentalnej godnoci maeostwa nie narusza zgody maeoskiej, chyba e determinuje wol6 Jeeli zakadaj, e pobieraj si tylko na jaki czas. Symulacja zgody maeoskiej Jest to tylko zewntrzne wyraenie woli przy wewntrznym sprzeciwie. Moe to obejmowad wykluczenie: 1) Samego maeostwa (symulacja cakowita) 2) Jakiego istotnego elementu maeostwa (symulacja czciowa) prawo do wsplnoty ycia suca dobru maonkw, prawo do aktw maeoskich skierowanych na zrodzenie i wychowanie dzieci 3) Jakiego istotnego przymiotu maeostwa (symulacja czciowa) jednod i nierozerwalnod Maeostwo zawarte pod warunkiem Warunek dotyczcy przyszoci czyni maeostwo niewanym Warunek dotyczcy przeszoci lub teraniejszod jeeli jest speniony to maeostwo wane, jeli nie to niewane. Warunek taki moe te byd godziwie doczony za pisemn zgod ordynariusza Warunek zlecenie czy zobowizanie, ktre ma byd wypenione (wyjd za Ciebie jeeli po lubie zaczniesz si leczyd) (wyjd za ciebie ale zaczniesz si leczyd) Przymus i bojao Kan. 1103 Niewane jest maeostwo zawarte pod przymusem lub pod wpywem cikiej bojani z zewntrz, chodby nieumylnie wywoanej, od ktrej, aeby si uwolnid, zmuszony jest kto wybrad maeostwo. Przymus fizyczny lub moralny (nacisk zewntrzny lub wewntrzny) Bojao to wstrzs duchowy, zaniepokojenie pojawiajce si pod wpywem jakiego niebezpieczeostwa. Bojao cika tylko wwczas gdy groce niebezpieczeostwo jest prawdopodobne, a ten kto grozi moe owe groby realizowad przynajmniej w mniemaniu osoby przymuszanej Bojao zewntrzna pochodzi od innej osoby dziaajcej w sposb wolny Wywoana nieumylnie ofiara nie zna celu dla jakiego jest zastraszana, natomiast sprawca chce j w ten sposb przymusid do zawarcia maeostwa

Gdybym wiedzia, e eni si na cae ycie, to bym tego nie robi

Strona 15 z 16

Brak formy kanonicznej

Separacja maonkw (w prawie kanonicznymi)

Separacja jest zerwaniem lub zaniechaniem wsplnoty ycia dwojga maonkw przy dalszym trwaniu maeostwa i wynikajcej zeo przeszkody. Wsplnota maeoska jest prawem i obowizkiem ale nie naley do istotnych przymiotw maeostwa. Na maeosk wsplnot skadaj si: Zamieszkanie St oe Przyczyny dopuszczenia separacji: 1. Niedochowanie wiernoci Ma to byd akt w peni wiadomy i dobrowolny (czyli nie pod wpywem rodkw odurzajcych, hipnozy, czy gwatu) Art. 1152 1. Chocia bardzo zaleca si, aby wspmaonek pobudzony chrzecijaosk mioci i zatroskany o dobro rodziny, nie odmawia stronie cudzoonej przebaczenia oraz nie zrywa z ni ycia maeoskiego, to jednak, gdy wyranie lub milczco nie darowa winy, ma prawo przerwad poycie maeoskie, chyba e zgodzi si na cudzostwo, albo sta si jego przyczyn lub sam take popeni cudzostwo. Milczce darowanie gdy zdradzony dobrowolnie i z mioci wspyje z niewiernym domniemywa si gdy mija 6 miesicy a przy zachowanym wspyciu zdradzony nie odnosi si do wadzy kocielnej lub paostwowej Osoba poszkodowana traci prawo do rozdziau gdy 1) Wyranie lub milczco darowaa win 2) Sama zgodzia si na wystpek drugiej strony 3) Staa si przyczyn cudzostwa 4) Sama popenia taki wystpek 2. Powane niebezpieczeostwa dla duszy i ciaa wspmaonka, ktrego rdem jest drugi wspmaonek 3. Powane niebezpieczeostwo dla potomstwa pochodzce od jednego z maonkw 4. Zbyt trudne ycie wsplne dla jednej ze stron spowodowane innymi przyczynami, pochodzcymi od wspmaonka Separacja jest moliwa w oparciu o powag ordynariusza, ale rozdzia moe nastpid powag pokrzywdzonego lecz tylko wwczas, gdy niebezpieczeostwo zagroenia jest bezporednie. Nie ma podstaw do separacji gdy obydwie strony ponosz win. Po ustaniu przyczyny separacji we wszystkich przypadkach (z wyjtkiem 1) naley wznowid wspycie maeoskie, chyba e wadza kocielna postanowia inaczej.

Strona 16 z 16