Szkolenia XXI Wieku (2008-2011)

Szkolenia XXI wieku
[2008 2011] Marek Hyla
Zakliczyn/Warszawa 2012
Przedmowa
5 kwietnia 2012
Szkolenia XXI wieku od wrzenia 2008 roku a do dzi s nazw mojego bloga prowadzonego pod domen: www.SzkoleniaXXIwieku.pl. Kilka tygodni temu podjem decyzj, by nie kontynuowa bloga w jego dotychczasowej formule. Chc j zmieni po to, aby znale czas na aktywnoci, ktre (mam nadziej) wnios wicej do rozwoju rynku nowych form szkoleniowych. ... bo wanie rozwj tego rynku jest moim celem, moj pasj i treci mojego zawodowego ycia. Gdy popatrzyem na ogrom pracy, ktry woyem w bloga doszedem do wniosku, e nie mog jej zmarnowa/zamkn/zaprzepaci. Napisaem wczeniej dwie ksiki i po gbszej refleksji doszedem do wniosku, i sumarycznie praca ta kosztowaa mnie wicej czasu ni napisanie kadej z nich. Treci, ktre umieciem na blogu uporzdkowaem. Staraem si zebra je w rozdziay, ktre mog by interesujce dla rnych grup osb, a take dla rnych rl, w ktre wchodzimy. Jest wic zarwno rozdzia przeznaczony dla profesjonalistw HR, dla osb chccych si rozwija, jak i dla... rodzicw. Proponuj wic patrze po spisie treci i w zalenoci od roli, ale take nastroju szuka interesujcych materiaw. W publikacji znajdziecie zarwno krtkie, kilkuzdaniowe artykuy, jak i dugie materiay cignce si przez wiele stron. Bez wzgldu na ich dugo kady z nich moe by czytany w oderwaniu do innych. Nie jest to wic powie w odcinkach lecz zbir wielu inspiracji, przemyle i podsumowa. Czy publikacja, ktra oddaj do Waszej dyspozycji jest rwnie wartociowe jak ksiki? Zostawiam to Waszej ocenie... Materia publikuj w oparciu o licencj Creative Commons Uznanie Autorstwa. Jeli ktokolwiek chciaby t prac doceni moe to zrobi przesyajc dowoln kwot na moje konto. Oto numer: 29 1030 0019 0109 8530 0035 7628 [Szkolenia XXI wieku Marek Hyla]. Mam nadziej spotka si jeszcze z Wami w otwartej przestrzeni Internetu powiconej nowoczesnym formom szkoleniowym. Zapewne w innej formie; zapewne w inny sposb domena SzkoleniaXXIwieku.pl pozostaje jednak w moich rkach i dziki niej wanie najpewniej dotrzecie do miejsc, przestrzeni intelektualnych, gremiw i projektw, w ktre si angauj. Serdecznie do nich zapraszam! Marek Hyla
Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla
Spis treci
Przedmowa .............................................................................................................................................. 2 SEKCJA DLA PROFESJONALISTW HR 4 PORY ROKU" CZYLI JAK EFEKTYWNIE WDROY E-LEARNING W ORGANIZACJI ............................ 10 BEZPRODUKTYWNO ZNAKIEM XXI WIEKU? ....................................................................................... 15 ROZWIJAJ TO, W CZYM JESTE DOBRY .................................................................................................. 16 ENTERPRISE............................................................................................................................................ 17 LEARNING LEADERS FIELDBOOK ............................................................................................................ 19 THE CAREER FACTBOOK FOR HR AND LEARNING PROFESSIONALS ...................................................... 20 MENEDER NA RYNKU PRACY A.D. 2009 ............................................................................................... 21 SKRT 2009 TRAINING INDUSTRY REPORT... ........................................................................................ 22 RZUT OKA NA ROK 2010 ..................................................................................................................... 25 PROGNOZY MASIE CENTER NA 2010 ..................................................................................................... 28 MANAGING TALENT IN A TURBULENT ECONOMY... ............................................................................. 29 MODEL ULRICHA A SZKOLENIA XXI WIEKU ............................................................................................ 31 2010 CORPORATE ISSUES SURVEY ......................................................................................................... 33 SKALA WYKORZYSTANIA INDYWIDUALNEGO UCZENIA SI W TRYBIE ONLINE... .................................. 35 KULTURA UCZENIA SI JAKO GWNY CZYNNIK SUKCESU BIZNESOWEGO.......................................... 36 SOCIAL LEARNING - DLACZEGO TAK I DLACZEGO NIE ........................................................................... 37 THE RISE OF SOCIAL MEDIA ................................................................................................................... 38 POMIAR EFEKTYWNOCI SZKOLE NIEFORMALNYCH .......................................................................... 42 JAK UCZYMY SI W PRACY? BADANIE SKILLSOFT... ............................................................................... 45 SOCIAL NETWORKING W PRACY... ......................................................................................................... 46 COLLABORATIVE PEOPLE SYSTEMS - RAPORT BERSIN&ASSOCIATES .................................................... 47 PRZEWIDYWANIA PRZYSZOCI............................................................................................................. 49 2010 TRAINING INDUSTRY REPORT ....................................................................................................... 51 ENTERPRISE LEARNING AND TALENT MANAGEMENT 2011... ............................................................... 56 10 TECHNOLOGICZNYCH TRENDW BIZNESOWYCH... ......................................................................... 61 RNICE GENERACYJNE A UCZENIE SI ................................................................................................. 64 SEZON NA PROGNOZY... ........................................................................................................................ 66 MCKINSEY O WEB 2.0 ............................................................................................................................ 67 NAJLEPSZE PRAKTYKI EFEKTYWNYCH DZIAW HR .............................................................................. 69 BERSIN - TALENT WATCH ORAZ LEARNING LEADERS ............................................................................ 72 EFEKTYWNO RNYCH FORM ROZWOJOWYCH ............................................................................... 73 SZANSA W SIWYCH WOSACH? ............................................................................................................. 76 2011 CORPORATE ISSUES SURVEY ......................................................................................................... 78
ANALIZA TALENTW OD THE ECONOMIST ........................................................................................... 80 GARTNER O PRZYSZOCI ROZWIZA IT ORAZ PROCESW WSPIERAJCYCH HR .............................. 82 THE HR FACTBOOK 2011 ........................................................................................................................ 84 OD SAASA DO LASA................................................................................................................................ 85 "WAWE" DZIAANIA W WIECIE HR? .................................................................................................. 86 SEVEN LEARNING CHALLENGES & TRENDS IN 2012 .............................................................................. 87 TRENDY HRM W POLSCE........................................................................................................................ 89 HROWE PRZEWIDYWANIA NA 2012 ROK .............................................................................................. 90 SEKCJA DLA SPECJALISTW DS. E-LEARNINGU REFERENCEWARE................................................................................................................................... 92 PLAN MARKETINGU WEWNTRZNEGO DLA WDROENIA E-LEARNINGU W ORGANIZACJI .................. 93 STRATEGIA E-LEARNINGOWA ................................................................................................................ 97 RYNEK E-LEARNINGU W POLSCE ANNO DOMINI 2009........................................................................ 100 WYKORZYSTANIE CHATTERBOTW W SZKOLENIACH ......................................................................... 103 CIEKAWY RAPORT - LCMS .................................................................................................................... 107 WE-LEARNING... ................................................................................................................................... 108 JAKIE KORZYCI DLA FIRM Z WEB 2.0? ................................................................................................ 109 TANIE-DROGIE E-SZKOLENIA................................................................................................................ 112 50 IDEAS FOR FREE E-LEARNING.......................................................................................................... 113 KOLEJNE PROGNOZY - TYM RAZEM OD ELEARN MAGAZINE............................................................... 114 W MARCOWYM NUMERZE "PERSONELU I ZARZDZANIA"................................................................. 115 WDROENIE ROZWIZANIA WEB 2.0 .................................................................................................. 118 ZDJCIA DO E-SZKOLE........................................................................................................................ 120 EFEKTYWNO E-LEARNINGU ............................................................................................................. 121 KONIEC RYNKU LMS? ........................................................................................................................... 122 CZAS OPRACOWANIA SZKOLENIA ........................................................................................................ 123 DARMOWE NARZDZIA E-LEARNINGOWE .......................................................................................... 124 KURIOZUM RYNKU E-LEARNING W POLSCE? ...................................................................................... 125 EWOLUCJA LMS ................................................................................................................................... 127 HORIZON REPORT ................................................................................................................................ 129 BERSIN O UCZENIU SPOECZNOCIOWYM ORAZ M-LEARNING.......................................................... 130 KOSZTY OPRACOWANIA E-SZKOLENIA ................................................................................................ 131 NAJLEPSI PRODUCENCI ROZWIZA AUTORSKICH ............................................................................. 132 SEKCJA DLA METODYKW W POSZUKIWANIU JAKOCI SZKOLE CZYLI CO WSPLNEGO MA WSPCZESNE SZKOLENIE Z GRANATEM .......................................................................................................................................... 134 WYTYCZNE DLA PROJEKTANTA E-SZKOLE ......................................................................................... 137 MOODLE - DOBRE PRAKTYKI NAUCZANIA ........................................................................................... 138
E-LEARNING WEDUG CISCO ............................................................................................................... 146 CZEGO MONA NAUCZY SI OD SCENARZYSTW? ........................................................................... 148 PIGUKI EDUKACYJNE .......................................................................................................................... 150 SZKOLENIA NIEFORMALNE... ............................................................................................................... 151 WEBINARY - NAJLEPSZE PRAKTYKI....................................................................................................... 152 MULTIMEDIA W SZKOLENIACH............................................................................................................ 155 VIDEO LEARNING - JAKO, CZY ILO? .............................................................................................. 157 BACKCHANNEL ..................................................................................................................................... 159 SOCIAL MEDIA A BIZNES ...................................................................................................................... 161 REFLEKSJA W SZKOLENIACH ................................................................................................................ 162 NAPICIE W E-SZKOLENIACH ............................................................................................................... 164 WEBINARY - PORADNIK ....................................................................................................................... 165 GOOGLE A PROCES ZAPAMITYWANIA ............................................................................................... 167 NANO-COACHING ................................................................................................................................ 168 PSYCHOLOGICZNY RZUT OKA NA USER EXPERIENCE........................................................................... 169 SEKCJA DLA NAUCZYCIELI FIRST... ................................................................................................................................................. 171 LEARNING ECONOMIES ....................................................................................................................... 173 OBYWATEL XXI WIEKU ......................................................................................................................... 176 DO SCHOOLS KILL CREATIVITY? ........................................................................................................... 178 SIFTABLES - SMART BLOCKS................................................................................................................. 179 OPEN AGH ............................................................................................................................................ 180 EDUGAMES.PL ..................................................................................................................................... 181 TED - O TALENTACH I REWOLUCJI W EDUKACJI .................................................................................. 183 NAUCZYCIEL - ELITA ZAWODOWA? ..................................................................................................... 184 DLACZEGO STUDENCI REZYGNUJ Z ZAJ ON-LINE? ......................................................................... 186 HERMIN - PLATFORMA MATEMATYCZNA ........................................................................................... 187 MCKINSEY O SZKOLE ............................................................................................................................ 188 EDUKACJA XXI WIEKU .......................................................................................................................... 192 TED O EDUKACJI ................................................................................................................................... 194 "KTO NAS KSZTACI PO ZAKOCZENIU SZKOY?"... ............................................................................ 195 KEN ROBINSON + RSA ANIMATE = BOMBA ......................................................................................... 200 PRZYSZO EDUKACJI......................................................................................................................... 201 EDEN - CZYLI NOWE TECHNOLOGIE DLA NAUCZYCIELI ....................................................................... 202 SEKCJA DLA SZUKAJCYCH INSPIRACJI ZAUFANIE WANIEJSZE NI DOTYCHCZAS ........................................................................................ 204 TRE W RCE LUDU............................................................................................................................ 207 POTGA MAYCH SPOECZNOCI ........................................................................................................ 210
VISUAL JOURNALISM ........................................................................................................................... 212 THE NUMERATI - NOWY MODEL EFEKTYWNOCI PRACY?.................................................................. 213 TELEWIZJA JAKO MEDIUM EDUKACYJNE XXI WIEKU RAZ JESZCZE ................................................... 215 CYBORGIZACJA CZOWIEKA ................................................................................................................. 217 AUTONOMIZACJA URZDZE KILKA ODNIESIE DO FILMW SCI-FI ............................................... 219 ANALFABETYZM MEDIALNY ................................................................................................................. 221 SHORT STORY - CZYLI ROZWAANIA NA TEMAT PRZYSZOCI... ........................................................ 222 MAPA TRENDW EDUKACYJNYCH NASTPNEJ DEKADY ..................................................................... 223 DWA LINKI... ......................................................................................................................................... 225 WIAT BETA ......................................................................................................................................... 226 LEARNING BY DOING - PO ARABSKU... ................................................................................................ 228 GRY RATUJ YCIE?.............................................................................................................................. 229 CZY PRZYJDZIE NAM SI UCZY CHISKIEGO? .................................................................................... 230 E-READINESS RANKING 2009 ............................................................................................................... 231 CZY MONA BY SIECIOWO ASPOECZNYM? .................................................................................. 232 DID YOU KNOW 4.0.............................................................................................................................. 235 GAPMINDER ......................................................................................................................................... 236 COMMON CRAFT ................................................................................................................................. 237 E-MAIL - TRZY WIERCI DO MIERCI?.................................................................................................. 238 KONTROWERSYJNIE - O SPRZEDAY .................................................................................................... 239 TOP PRODUCTS 2009 ........................................................................................................................... 240 E-BOOK A KSIKA FORMAT MA ZNACZENIE? ................................................................................. 242 TOP PRODUCTS 2009 CZ. II .................................................................................................................. 243 INFORMACYJNE TSUNAMI ................................................................................................................... 244 INTERNET RZECZY ................................................................................................................................ 245 ONLIVE ................................................................................................................................................. 246 SPAM.................................................................................................................................................... 247 BAKA "SOCIAL MEDIA" ...................................................................................................................... 248 INTERFEJSY ........................................................................................................................................... 249 WPYW NA NASZE DECYZJE... .............................................................................................................. 251 GENIALNY PRZYKAD ZDALNEJ PREZENTACJI... ................................................................................... 252 WSZYSTKO JEST GR... ......................................................................................................................... 253 INNOWACJE A.D. 2010......................................................................................................................... 254 OPEN IDEO - POMYSY NA UCZENIE W KRAJACH ROZWIJAJCYCH SI .............................................. 255 INNOWACJE A.D. 2011......................................................................................................................... 256 OBRAZ WIATA 2011 ........................................................................................................................... 260 INNOWACJE ......................................................................................................................................... 263 RAY KURZWEIL... .................................................................................................................................. 266
MIESZANIE PRACY I ZABAWY ............................................................................................................... 267 SZTUCZNA INTELIGENCJA .................................................................................................................... 268 SEKCJA DLA SZUKAJCYCH NARZDZI STUMBLE .............................................................................................................................................. 270 GOOGLE WSPCZESNA WYROCZNIA .............................................................................................. 272 ITUNES UNIVERSITY ............................................................................................................................. 274 NIE WIESZ? POLICZ SOBIE... ................................................................................................................. 277 "SIXTH SENSE" - NASZ NOWY ZMYS INFORMACJI? ............................................................................ 278 EAT THAT FROG ................................................................................................................................... 279 SCREENR... ........................................................................................................................................... 280 YAMMER .............................................................................................................................................. 281 TOUCHGRAPH ...................................................................................................................................... 283 IMEET... ................................................................................................................................................ 285 SECOND SCREEN .................................................................................................................................. 286 HD W 3D .............................................................................................................................................. 288 SEKCJA DLA RODZICW GENERACJA Y ....................................................................................................................................... 290 NAUKA PODCZAS WIGILIJNEGO SPOTKANIA ....................................................................................... 292 NAUCZ MNIE, MISIU.......................................................................................................................... 293 POCZYTAJ MI, TATO... .......................................................................................................................... 294 CIEKAWE NAUCZANIA W... KOCIELE .................................................................................................. 295 JAJKO .................................................................................................................................................... 296 JESTEM DUMNY ................................................................................................................................ 297 MOLIWOCI NOWEJ GENERACJI ........................................................................................................ 298 ZAGRANICA .......................................................................................................................................... 299 KSIKI XXI WIEKU ............................................................................................................................... 300 LEGO MINDSTORM... ........................................................................................................................... 301 ASSASSIN CREED... ............................................................................................................................... 302 SEKCJA DLA SZUKAJCYCH ROZWOJU NAJLEPSZE SZKOY BIZNESU ................................................................................................................ 304 SCIENCE ALE CORAZ MNIEJ FICTION ................................................................................................. 305 PYNNE YCIE....................................................................................................................................... 306 CERTYFIKOWANE SZKOLENIA ON-LINE ................................................................................................ 307 GRASZ O STA - WNIOSKI .................................................................................................................... 308 GRY....................................................................................................................................................... 310 NOWY EBOOK Z MASIE CENTER .......................................................................................................... 311 SZTUKA WYSTPIE WEDUG STEVE'A JOBSA .................................................................................... 313 NADWYKA POZNAWCZA... ................................................................................................................. 314
HR ON-LINE .......................................................................................................................................... 315 ECORNELL... ......................................................................................................................................... 316 JAK BUDOWA EFEKTYWN SIE RELACJI? ......................................................................................... 317 SOCIAL MEDIA 2.0? .............................................................................................................................. 318 3 FUNKCJE LINKEDIN ............................................................................................................................ 319 SEKCJA DLA OBIEYWIATW WAKACYJNY BLENDED LEARNING ....................................................................................................... 322 RELACJA Z KONFERENCJI LEARNING 2006 ........................................................................................... 325 INNOVATION IN LEARNING 2008......................................................................................................... 332 ZWIEDZAJ I SI UCZ!............................................................................................................................. 334 EARTH ALBUM ..................................................................................................................................... 343 NASA UCZY ........................................................................................................................................... 344 POURLOPOWE PRZEMYLENIA ............................................................................................................ 345 WAKACJE 2009 - JAK ZWYKLE Z LEKKA EDUKACYJNIE ......................................................................... 346 NAJBLISZE KONFERENCJE ZWIZANE ZE SZKOLENIAMI I ROZWOJEM .............................................. 353 ONLINE EDUCA - PIERWSZE WRAENIA............................................................................................... 357 ONLINE EDUCA - O FORMULE RAZ JESZCZE ......................................................................................... 358 E-LEARNING DEVCON 2011... .............................................................................................................. 359 LEARNING 2010 - ZBIORCZO (DUGIE) ................................................................................................ 360 FLORYDA PO RAZ OSTATNI - TYM RAZEM WYPOCZYNKOWO ............................................................. 372 SALAMANKA - TURYSTYCZNIE.............................................................................................................. 378 SALAMANKA - MERYTORYCZNIE .......................................................................................................... 379 KONFERENCJE POWICONE SZKOLENIOM, ROZWOJOWI, EDUKACJI, E-LEARNINGOWI... ............... 381 WAKACJE 2011 - CZYLI TAM... ............................................................................................................. 384 ... I Z POWROTEM ................................................................................................................................ 389 DWIE IMPREZY A PROPOS... ................................................................................................................ 395 LEARNING TECHNOLOGIES 2012 ......................................................................................................... 396
Szkolenia XXI wieku

Sekcja dla
PROFESJONALISTW HR
4 PORY ROKU" CZYLI JAK EFEKTYWNIE WDROY E-LEARNING W ORGANIZACJI

26 sierpnia 2008
Wstp
E-learning przesta by ju na rynku innowacj. Wprawdzie wci wiele firm nie korzysta z zaawansowanych mechanizmw nauczania ale wikszo z nich ma ju za sob pierwsze analizy zagadnienia. Analizy te, oczywicie, nie musz skutkowa decyzjami o wdroeniu e learningu - wci sporo firm albo nie widzi dla siebie biznesowych korzyci, albo obawia si sporych inwestycji w dziaania o niepotwierdzonej skutecznoci. Obawy te nie s bezpodstawne. S jednak czsto niewaciwie lokowane. Ten logiczny bd w podejciu do wdroenia e-learning wynika z utosamiania go z instalacj systemu informatycznego (tzw. platformy e-learning). Rzut oka na zestawienie barier wejcia przedstawionych w raporcie IDC oraz Training Magazine z 2002 roku pozwala stwierdzi, i tak naprawd problemy le zupenie gdzie indziej.
Bariery wejcia w e-learning wedug bada IDC oraz Training Magazine z 2002 roku
Model gry lodowej

Z trzech kluczowych czynnikw wpywajcych na mechanizmy e-learningu jakimi s: (1) ludzie i organizacja, (2) technologia, oraz (3) tre szkoleniowa na powyszej licie najwicej odniesie dotyczy czynnika ludzkiego. Wci powszechne rozumienie wdroenia e-learningu jako instalacji systemu informatycznego pozwala na analogi do gry lodowej. Cz, ktr widzimy, i ktrej jestemy wiadomi to aspekty technologiczne. Znacznie wiksze czci, o ktre rozbi moe si wdroenie e-learning znajduj si jednak pod wod.
10
Mona wdraa e-learning bez systemu informatycznego. Trudno wyobrazi sobie wdroenie e-learningu bez elektronicznej treci szkoleniowej. Nie sposb jednak wdroy e-learningu bez odpowiedniej zmiany postaw ludzi oraz kultury organizacyjnej.
Dowiadczenia rynku polskiego

Dowiadczenia z wdroe procesw nauczania zdalnego w duych organizacjach w Polsce wskazuj, i waciwe ich zaprojektowanie jest krytycznym czynnikiem dla: efektywnoci biznesowej mierzonej szybkim zwrotem z inwestycji, wysokiego wpywu wdroenia e-learningu na ksztatowanie waciwych postaw pracownikw (samodzielno, poczucie odpowiedzialnoci za swj rozwj), wpywu wdroenia na ksztatowanie kultury organizacyjnej (organizacja, w ktrej wiedza, umiejtnoci i kompetencje s istotniejszym czynnikiem ni procedury i sztywne struktury organizacyjne).
Z jednej strony wdroenie e-learningu wymaga wic odpowiedniej zmiany w organizacji, z drugiej za w sposb naturalny zmiany te wspiera. Podstawowym, popenianym przez korporacje wdraajce e-learning bdem jest koncentrowanie swojej uwagi na zagadnieniach technologicznych wdroenia. W konsekwencji uruchamiana jest platforma e-learningowa, ktra przez dugi okres (czsto kilku lat) wykorzystywana jest w niewielkim stopniu generujc zamiast korzyci wycznie koszty zwizane z opatami licencyjnymi, techniczn obsug rozwiza, serwerami, rezerwami w przepustowoci sieci teleinformatycznej, etc. Barier dla efektywnego wdroenia procesw e-learningowych (w odrnieniu od wdroenia platformy e learningowej) jest nieprzygotowanie organizacji do efektywnego wykorzystania mechanizmw zdalnego rozwoju kompetencji. W skali duej korporacji takie przygotowanie bdzie czasochonne. Kompleksowy model wdroenia procesw e-learningowych nie bez powodu zosta wic nazwany 4 Pory Roku. Zakada bowiem realizacj 4 krokw przygotowa, z ktrych kady zaj moe kilka miesicy.
4 Pory Roku (4PR) kluczowe zaoenia

Gwn ide koncepcji jest dobre przygotowanie korporacji do wykorzystania mechanizmw e-learningowych przed realizacj znaczcych inwestycji, ktre zwykle lokowane s po stronie zapewnienia infrastruktury technicznej oraz budowy treci szkoleniowej. Szczeglnym przypadkiem takiej inwestycji jest zakup systemu e-learningowego. W konsekwencji realizacji projektu 4PR tego typu nakady inwestycyjne s optymalizowane (zarwno czasowo jak i przedmiotowo) zwikszajc szans na szybki zwrot. Analizy rynku oraz zebrane dowiadczenia wskazuj, i efektywne wdroenia procesw elearningowych uzalenione jest od czterech czynnikw: 1. potrzeb biznesowych organizacji, 2. moliwoci i uwarunkowa wewntrznych, 3. klimatu wok wykorzystania e-learningu, na ktry gwny wpyw maj postawy menederw, 4. chci pracownikw do wykorzystywania mechanizmw zdalnego rozwijania kompetencji.
11
Cztery Pory Roku ramy realizacyjne

Przygotowanie organizacji do efektywnego wdroenia e-learningu zakada 4 etapy dziaa, bdce odpowiedzi na 4 przedstawione wyzwania. Ich ramowy program przedstawiono poniej. I. Analiza potrzeb biznesowych Na tym etapie realizowane s dziaania doradcze stawiajce przed sob nastpujce cele: identyfikacj oraz opisanie problemw biznesowych lub celw Klienta (tzw. business casey) w kontekcie moliwoci ich optymalizacji poprzez mechanizmy e learningowe, zaprojektowanie dziaa optymalizujcych procesy biznesowe w oparciu o e learning.
Celem nadrzdnym jest odpowied na pytanie czy i w jakim stopniu wdroenie e-learningu moe by dla korporacji ekonomicznie uzasadnione. Wiedza ta ma rwnie pierwszorzdne znaczenie dla wykreowania odpowiednich postaw wobec e-learningu wrd menederw (etap III) odpowiedzialnych za efekty biznesowe organizacji. II. Audyt i analiza uwarunkowa po stronie organizacji Na tym etapie realizowane s dziaania badawcze majce na celu: identyfikacj barier wdroeniowych po stronie postaw i innych czynnikw ludzkich, identyfikacj barier korporacyjnych (zwizanych z infrastruktur techniczn, warunkami pracy, kultur organizacyjn, funkcjonujcymi procedurami, itp.), zaprojektowanie krokw zaradczych w pokonywaniu zidentyfikowanych barier.
Bariery powinny by usunite przed rozpoczciem promowania idei e-learningu. Audyty i analizy (realizowane rwnie, a moe przede wszystkim po stronie ludzi i organizacji) pozwalaj rwnie na racjonalizacj projektu. III. Ksztatowanie klimatu wok wdroenia e-learningu Etap trzeci ma na celu zbudowanie waciwego zaangaowania oraz postaw kadry menederskiej wobec procesw e learningowych. Nawet najwiksza inwestycja w e-learning nie przyniesie efektw, jeli postawa kadry wobec e-learningu nie bdzie waciwa. Stosunkowo czsto w organizacjach wdraajcych spotykana jest
12
wrd menederw postawa kwestionujca lub wrcz negujca e-learning (Wiesz, jak masz czas, to moesz si uczy przez ten e-learning, ale, pamitaj, nie kosztem innych obowizkw). Ktry z pracownikw bdzie korzysta z mechanizmw zdalnych szkole syszc taki komunikat od swojego przeoonego? IV. Zbudowanie odpowiedniej postawy wobec procesw szkole zdalnych Etap czwarty ma na celu zmian kultury budowania kompetencji i zdobywania wiedzy z push na pull (sprawienie, by pracownicy chcieli si uczy i rozwija swoje kompetencje, a nie by jedynym czynnikiem motywujcym by odgrny nakaz). Budowanie postaw oprze mona na prostych mechanizmach kija i marchewki. Chcc jednak na trwae ksztatowa kultur opart na wiedzy warto rozway gbsze zmiany w strategii HR (system motywacyjny, system awansw, etc.) podporzdkowane wynagradzaniu nie tyle czasu spdzanego na zdalnym rozwoju, ale budowaniu odpowiednich umiejtnoci i postaw, ktre wspierane s przez e-learning. Wyej wymienione kroki s ze sob cile powizane. Efekty prac badawczych i analitycznych silnie wpywaj na kolejne kroki projektu. Istotne jest wobec tego realizowanie ich w okrelonej sekwencji. W podstawy koncepcji wpisana jest rwnie dugofalowo projektu.
Racjonalno biznesowa modelu

Nie ma moliwoci przedstawienia szacunkw finansowych korzyci z realizacji projektu 4PR bez analiz osadzonych w kontekcie danej organizacji. Dowiadczenia z rynku wskazuj jednak, i od momentu uruchomienia rodowiska informatycznego do jego wykorzystania mija czsto ponad rok. W czasie tego roku realizowane s rnego rodzaju projekty rozpdzajce ide e-learningu w organizacji. Typowym modelem jest wic podejcie, w ktrym wpierw inwestuje si w platform e-learningowa i tre szkoleniow, a potem w dziaania nakierowane na ludzi. W konsekwencji: wdroenie e-learningu rozpoczynane jest od sporej inwestycji w system informatyczny (serwery, oprogramowanie, etc.), na ktrym nie do, e nie ma osadzonej sensownej masy treci szkoleniowej (jej przygotowanie zajmuje sporo czasu), to jeszcze niewiele osb umie (i chce!) z niego korzysta, przez cay okres rozpdzania idei e-learningu organizacja ponosi koszty zwizane z administracj i konserwacj systemu.
Obserwacje rynku wskazuj, i duym zagroeniem dla projektu jest rwnie utosamianie wdroenia e-learningu z instalacj systemu e learningowego. W firmach, ktre w swoim podejciu dokonay takiego uproszczenia budet projektu zwykle koczy si lub drastycznie zmniejsza w momencie oddania systemu informatycznego do uytku (a wic w momencie, w ktrym niezbdne jest zwikszenie nakadw!). Skutecznie uniemoliwia to jakiekolwiek dziaania nakierowane na zmian organizacji w wymiarze HR. Program 4 Pory Roku charakteryzuje si odmiennym podejciem. Zakada si w nim najpierw realizacj dziaa nakierowanych na ludzi oraz punktowe rozwizywanie wyzwa biznesowych przy wykorzystaniu mechanizmw e-learningowych. Dopiero na koniec, po osigniciu odpowiedniej dojrzaoci inicjatyw e-learningowych nastpuje wdroenie rozwizania informatycznego.
13
Przyjte zaoenia oraz obserwacje z rynku pozwoliy zobrazowa cash-flow dla obu przedstawionych modeli.
Szacunkowe porwnanie dwch modeli wdroenia e-learning: tradycyjnego oraz 4PR
Przedstawione powyej porwnania obu modeli wskazuj, i podejcie w oparciu o 4PR charakteryzuje si istotniewikszym poziomem bezpieczestwa mierzonego wielkoci inwestycji.
Dodatkowe korzyci
E-learning jako zjawisko biznesowe dobrze wkomponowuje si w nowe moliwoci techniczne generowane przez fenomen Internetu. Znacznie istotniejsze jest jednak, i mechanizmy zdalnych szkole wspieraj biece trendy zwizane z rozwojem kapitau ludzkiego organizacji. Obecne uwarunkowania rynkowe coraz czciej uwypuklaj potrzeb rozwijania idei organizacji uczcej si. Organizacji, w ktrej pomidzy pracownikami obecna jest nieustajca wymiana idei i dowiadcze wpywajca na cige udoskonalanie procesw, produktw oraz usug. Czynnikiem niezbdnym do wdroenia idei organizacji uczcej si jest uksztatowanie wrd pracownikw odpowiednich postaw nakierowanych na otwarto do samodzielnego uczenia si i wzbogacania wasnych kompetencji, wiedzy i umiejtnoci. Wykorzystanie e-learninug w organizacji podporzdkowane jest dokadnie tym samym uwarunkowaniom. Aby pracownik jako indywiduum oraz organizacja jako cao bya zdolna do efektywnego wykorzystania mechanizmw e-learningowych niezbdne jest bowiem wypracowanie takich postaw pracownikw, ktre wskazuj m.in. na: wysok inicjatywno, niezaleno, wytrwao w uczeniu si, zdolno do zaakceptowania odpowiedzialnoci za wasny rozwj, zdolno do postrzegania problemw jako wyzwa, wysoki stopie ciekawoci i inne.
Model 4PR kadzie duy nacisk na ksztatowanie odpowiedniego podejcia zarwno od strony pracownikw (odbiorcw szkole), jak i kadry zarzdzajcej (interesariuszy projektu). Wdroenie e-learningu jest procesem dugotrwaym, a roztropne biznesowo podejcie wymaga rozoenia dziaa w czasie. Rozsdnym wydaje si wic stopniowe wdraanie mechanizmw nauczania zdalnego. Podejcie takie pozwala na udokumentowanie maych sukcesw w wymiarze ekonomicznym oraz opisanie najlepszych praktyk, a take sprzedanie innym departamentom pozytywnej wizji wykorzystania e-learningu. Model 4PR w peni wkomponowuje si w opisan powyej potrzeb.
14
BEZPRODUKTYWNO ZNAKIEM XXI WIEKU?

12 lutego 2009
Elliott Masie przeprowadzi ciekawy wywiad z Brentem Petersonem autorem ksiki "Fake Work Why People are Working Harder Than Ever but Accomplishing Less, and How to Fix the Problem!" (w wolnym tumaczeniu: Udawana praca. Dlaczego ludzie pracujc ciej ni kiedykolwiek realizujc mniej i jak sobie z tym radzi). Wywiad zaczyna si od doskonaego przykadu bezproduktywnej pracy... Brent Peterson wspomina reklam, ktr widzia w jednym z krajw skandynawskich w telewizji. Ot wychodzi facet po caym dniu pracy i widzi swj cakowicie zanieony samochd. Poniewa nie ma zmiotki odniea auto czym si da: rk okut a kurtk, kart kredytow (amic j przy okazji), etc.. Jak ju odniey auto bierze do rki pilota, naciska guzik alarmu i... widzi jak totalnie zanieony samochd stojcy kilka metrw dalej miga wiatami migacza i woa go do siebie sygnaem dwikowym. W wywiadzie zwraca si uwag na to, jak wiele prac z trudem wykonywanych przez pracownikw jest ZUPENIE niepotrzebnych firmie (to tak jak z tym kawaem o socjalimie, ktry by okrelany jako ustrj bohatersko walczcy z wyzwaniami nie znanymi w krajach kapitalistycznych). Praca ta nazywana jest fake work (moe troch krzywdzco: prac udawan; std mj termin praca bezproduktywna, ktry te nie oddaje istotny zagadnienia; pewnie najlepszym terminem byoby po prostu: praca nikomu-niepotrzebna). W wywiadzie pojawia si kilka ciekawych danych. Z bada przeprowadzonych przez zesp Petersona wynika np., e nie znaleli do tej pory adnej organizacji, w ktrej wspczynnik produktywnej pracy byby wyszy ni 50% (!), albo, e 81% badanych osb jest niezadowolonych z efektw wasnej pracy (!!!). Elliott Masie zwraca te uwag na role technologii w... kreowaniu bezproduktywnoci. Ciekawa teza znajduje jednak w dyskusji swoje uzasadnienie. W wywiadzie pojawiaj si te szkic diagnozy oraz prba odpowiedzi na pytanie gdzie ley przyczyna i co mona zrobi, aby poprawi ten stan. Odpowiedzi s midzy innymi szkolenia, wsparcie, coaching i mentoring, waciwa komunikacja ze strony menedera...
15
ROZWIJAJ TO, W CZYM JESTE DOBRY

14 lutego 2009
Pod koniec wrzenia 2008 roku, w Nowym Jorku, odbyo si World Business Forum 2008. Jest to konferencja adresowana do przedstawicieli najwyszej kadry kierowniczej oferujca moliwo spotkania z wieloma osobistociami i guru biznesu. Jednym z prelegentw na ubiegorocznej edycji imprezy by Marcus Buckingham, ktry we wsppracy z Instytutem Gallupa bada kwesti czynnikw sukcesu w pracy. Wedug bada kluczowym czynnikiem sukcesu zarwno w wymiarze indywidualnym, jak i w wymiarze sukcesu zespou czy te firmy jest skupienie si pracownikw na wykonywaniu takich zada, w ktrych s dobrzy. W tym stwierdzeniu nie ma by moe ni odkrywczego Istotne jest to, i wedug przeprowadzonych bada znacznie (znacznie!, ZNACZNIE!) lepiej jest rozwija te talenty i umiejtnoci, w ktrych jestemy dobrzy, i ktre odpowiadaj naszym indywidualnym predyspozycjom ni rozwija nasze sabe strony. Poprawianie tego, czego poprawi si nie da (albo jest to trudne) Buckingham jednoznacznie okrela jako strat czasu i energii (i, przyznacie, e jeli t tez sformuujemy w ten sposb to wydaje si ona oczywista). Proponowane podejcie wymaga, oczywicie, nie tylko odpowiedniego planowania szkole, ale rwnie (a moe przede wszystkim) odpowiedniego obsadzania stanowisk tak, aby osoba o konkretnych predyspozycjach i talentach moga wykonywa prac, ktra jest jej domen. Pozwala to nie tylko na wykorzystanie drzemicych moliwoci, ale take wzmacnia zadowolenie z pracy. To z kolei rzutuje na relacje ze wsppracownikami, klientami, itd. Buckingham przedstawi podczas konferencji przykad Tigera Woodsa jednego z najlepszych golfiarzy wiata. Tiger by doskonay jeli chodzi o celno uderze. Kiedy jednak jego pika utkna w bunkrze (piasku) mia problem aby wyj z takiej sytuacji obronn rk. Co zrobi? Trenowa wybicia piki z piasku? Nie skupi si na poprawie celnoci po to, aby zminimalizowa ryzyko umieszczenia piki w bunkrze. Moe wic warto pogodzi si z tym, e jestemy w czyms kiepscy i, zamiast pracowa nad tym elementem, skupmy si na rozwijaniu tego, co jest nasz mocn stron?
16
ENTERPRISE
13 maja 2009
Pisz te sowa w sobot, jadc pocigiem do domu. Opublikuj je zapewne pniej, ale chc, naadowany emocjami, podzieli si wraeniami z dowiadczenia szkoleniowego, jakiego doznaem w pitek oraz dzi. Braem udzia w warsztacie o nazwie Enterprise (opracowanym przez szwedzk firm Celemi) powiconym planowaniu strategii, planowaniu i kontroli kosztw, efektywnoci operacyjnej, doskonaoci biznesowej. Warsztat ten realizowany jest w formie gry symulacyjnej rywalizacji pomidzy firmami na rynku. W warsztacie wzio udzia okoo 20 osb (5 druyn). By dla mnie bardzo ciekawym dowiadczeniem edukacyjnym bo gra na emocjach; czasem nawet te emocje bray gr nad warstw edukacyjn szkolenia. Do tej chwili rozpamituj niektre, podjte w naszym zespole decyzje i zastanawiam si co by byo gdyby. Jest to dla mnie znakiem, e szkolenie w takiej wanie formule uruchomiy we mnie pewien wewntrzny proces refleksj na temat uwarunkowa, scenariuszy rozwoju wypadkw, itd. To wanie jest istot dobrego szkolenia! dawa szans i skania ku analizie: podjtych wczeniej decyzji i ich konsekwencji. Pozwala na wypracowywanie decyzji biznesowych dobrych dla firmy atwo przekadalnych na funkcjonowanie zwykego przedsibiorstwa. Decyzje te byy wprawdzie wynikiem konkluzji, ktre kady dowiadczony przedsibiorca nazwie komunaem (np. podejmuj si realizacji tylu kontraktw, aby twoje zasoby byy ani za due, ani za mae), ale konia z rzdem temu, kto o nich w ferworze walki rynkowej pamita na co dzie. by wzbogacony o wartociowe momenty edukacyjne (czci wykadowe) powicone takim zagadnieniom jak budowa misji/wizji/strategii, czy te strategia bkitnego oceanu. Znw niby nic nowego, ale odniesienie tych aspektw do tu i teraz gry sprawiao, e czulimy sens natychmiastowego, operacyjnego przemylenia, wydyskutowania i zastosowania pozyskanych/przypomnianych wiadomoci. by namacalny. Mielimy przed sob plastyczny obraz firmy jej podstawowych parametrw biznesowych. Mielimy poczucie kontroli nad tym, co z ni robimy. Mielimy wreszcie podgld rynku w postaci ciekawych, przekrojowych (liczby, wykresy, animacje) danych generowanych przez prowadzcych po kadej rundzie gry. pozwala na ciekawe obserwacje jak ludzie modyfikuj swoje zachowania w sytuacji rywalizacji. Wprawdzie sala szkoleniowa miaa ograniczone rozmiary, ale decyzje podejmowane byy i utrzymywane do ostatniej chwili w tajemnicy. Bardzo szybko urodzia si te praktyka wywiadu gospodarczego (czy te analizy konkurencji) na rne sposoby firmy staray si dowiedzie jak najwicej o posuniciach konkurencji. Ubieganie si o kontrakty byo naznaczone duymi emocjami czasem nawet donoszeniem na konkurencj. Jednym sowem rynek (!) gra daje szans na modyfikowanie jej dziaania tak, aby w sposb jak najlepszy poprowadzi proces rozwojowy. Odnosz wraenie (cho pewnoci nie mam), e w momencie, w ktrym nasza firma zacza zbytnio si rozwija magiczna rka rynku (w postaci lekkiej interwencji prowadzcego) sprowadzia nas na ziemi. jeli reguy s dobre, a ludzie maj swobod, to w grze zespoy zachowuj si czasem hmmm, ciekawie (irracjonalnie?, dziwnie?, gupio?), popeniaj niecodzienne bdy skutkujce przykrymi konsekwencjami. Prowadzi to, oczywicie, do ciekawych wynikw, ktre dobry trener potrafi natychmiast zamieni na kolejne learning moments.
17
jak ju jestemy przy trenerze warsztat poprowadzony by w sposb lekki, a mimo to by peen wartoci; artobliwy, lecz nioscy wane przesania i treci. Mimo tego, e prowadzony by w pitek i sobot chcielimy wicej i chyba nikt nie aowa czasu spdzonego na sali szkoleniowej. To bya naprawd dobra robota trenerska. Byo super dziki wielkie! Z tych wanie powodw mimo, e summa summarum przegralimy (miejsce 4 na 5 zespow) uwaam to szkolenie za bardzo wartociowe. Wicej o samej grze znajdziecie tutaj.
18
LEARNING LEADERS FIELDBOOK

2 lipca 2009
Ciekawa publikacja udostpniona zostaa na witrynie Masie Center. Dedykowana jest osobom odpowiedzialnym za procesy rozwojowe w organizacjach. Jest zbiorem inspiracji opisanych przez liderw procesw rozwojowych. Wikszo z nich dotyka pozycji, roli, odpowiedzialnoci, zada, stylu pracy oraz umiejtnoci osoby w roli Chief Learning Officera. Szereg dotyczy rwnie innych zagadnie, takich jak zarzdzanie talentami, technologia, zmiana paradygmatu szkole. Dokument jest ciekawy, skada si z krtkich artykuw skupiajcych si na jednym zagadnieniu. Mona czyta w kawakach, do poduszki... Uzupeniony jest o szereg podcastw - mona wic nie tylko poczyta, ale take posucha. Dla dodatkowej zachty - wycinek ze wstpu: Senior learning leaders live a precarious life these days. As a result of our tumultuous global economy, were witnessing massive change in the world of business and within learning organizations. The role that learning plays within the larger context of business is evolving too. [...] Todays learning leaders face more challenges than ever before. How do they deal with the economic and business climate we are all facing? How should they make decisions? How should they effectively interface with business leaders? How can they build (or re-build) a team for success? All of these questions have become even more critical and challenging. The Learning Leader Fieldbook is designed to bring you insight into the worlds and daily realities of a prestigious group of learning leaders. Weve captured their thoughts and some guiding principles and actions that they believe have aided their success. [...] Dokument znajdziecie tutaj.
19
THE CAREER FACTBOOK FOR HR AND LEARNING PROFESSIONALS

31 lipca 2009
Ostatnio firma analityczno-doradcza Bersin&Associates opublikowaa bardzo ciekawy raport dotyczcy roli i kariery zawodowej osoby zaangaowanej w funkcje HR. Znajdziecie go tutaj lub (bez koniecznoci logowania) tutaj. Badanie przeprowadzone byo na grupie prawie 1300 osb gwnie ze Stanw Zjednoczonych. Raport jest dugi ma 132 strony. Przytocz wic (dla zachty) tylko kilka informacji, ktre wyday mi si intrygujce.
Czy wiecie, e: (to na pewno wiecie): prawie 2/3 osb pracujcych w funkcji HR to kobiety? (to te intuicyjnie wida): im wyej tym kobiet mniej (dokadne dane liczbowe w rozbiciu na role znajdziecie w raporcie)? 85% respondentw, ktrzy piastowali stanowiska od dyrektora HR w gr miao za sob minimum rok dowiadcze biznesowych nie zwizanych z rol HR? bez wzgldu na funkcj i rol w organizacji ponad 40% osb dziaajcych w brany HR nie ma tytuu magistra (to specyfika rynku i systemu ksztacenia USA, ale)? z drugiej strony - zarobki osb z doktoratem lub MBA s istotnie wysze od tych ze "standardowym" wyksztaceniem? przestrzeni biznesow, z ktrej trafia najwicej osb do funkcji HR jest obsuga klienta (80%); na drugim znajduje si sprzeda (67%)? najbardziej satysfakcjonujce pola odpowiedzialnoci osb z funkcji HR zwizane s z doskonaleniem kultury uczenia si w organizacji? wyzwania, ktre destruktywnie wpywaj na satysfakcj z pracy osb w funkcji HR zwizane s z brakiem chci wsppracy ze strony liderw biznesowych? satysfakcja z pracy w funkcji HR ronie wraz z wiekiem oraz wyksztaceniem (ma na ni, oczywicie rwnie wpyw wynagrodzenie, ale tu ju przeoenie nie jest tak proste)? zarobki funkcji HR w przemyle farmaceutycznym s zdecydowanie najlepsze?
Wicej interesujcych wynikw bada znajdziecie w raporcie. Polecam go wszystkim, ktrzy cz swoja karier z funkcj HR.
20
MENEDER NA RYNKU PRACY A.D. 2009

23 wrzenia 2009
2009 World of Work to raport opracowany przez firm Randstadt w oparciu o badania przeprowadzone w pierwszej poowie 2009 roku. Odnosi si do rynku pracy (patrzc na przez pryzmat rynku USA). Dotyka take jednak zagadnienia menedera w firmie (jego roli, motywacji, etc.) traktujc je jako jedno z kluczowych wyzwa najbliszych lat.
Oto kilka najciekawszych konkluzji dotyczcych roli menedera 3 najwaniejsze atrybuty dobrego menedera to: a/ szacunek dla pracownika, b/ bycie blisko pracownika, c/ motywowanie/stawianie wyzwa; ciekawe jest to, e inteligencja menedera jest dopiero na 6 miejscu (76% wskaza), wrd pracownikw widoczny jest znacznie wikszy optymizm wobec zagroenia utrat pracy; tylko 25% boi si utraty pracy w cigu najbliszych 6 miesicy (wobec 44% menederw, ktrzy boj si tego, e ich ludzie strac prac), pomidzy rokiem 2005 a 2009 wida okoo czterdziestoprocentowy spadek chci do zmiany pracy; dotyczy to zarwno pracownikw, jak i menederw, postrzeganie rodowiska pracy (w kontekcie optymistycznego patrzenia na przyszo firmy, identyfikowania si z ni, morale) pomidzy rokiem 2003 a 2009 spado dramatycznie; w niektrych kryteriach spadek ten wynosi nawet 2/3; co ciekawe spadek ten jest wyszy w grupie menederw ni pracownikw, wykwalifikowany personel to absolutnie kluczowa potrzeba rynku pracy; dotyczy to rwnie roli menedera a 52% pracownikw stwierdza, e w ich otoczeniu nie ma wystarczajco wykwalifikowanych menederw (a 26% nie jest tego pewna), rola menedera nie wydaje si przy tym wcale taka atrakcyjna tylko 49% pracownikw wyraa ochot na zostanie menederem.
21
SKRT 2009 TRAINING INDUSTRY REPORT...

17 listopada 2009
... zosta wanie opublikowany w Training Magazine. Raport opracowywany jest corocznie od 28 lat w oparciu o badania przeprowadzone na duej prbie firm i organizacji dziaajcych na rynku USA (w tym roku niemal 1000 respondentw). A wyniki s ciekawe... Oto np. czytamy, i pomidzy rokiem 2008 i 2009 wydatki na zewntrzne usugi szkoleniowe spady o ponad 50% (sic!). Popatrzcie na wykres poniej:
Z drugiej strony wida, i powoli rynek zaczyna wydobywa si z kryzysowego doka. Wprawdzie na caej populacji respondentw wci wida spadek nakadw na szkolenia per capita, niemniej w firmach maych i rednich rok 2009 jest ju lepszy od roku 2008. Poniej - wykresy:
22
Firmom udao si te (jak wida na wykresie niej) dokona rewolucji (a moe - ewolucji?). No bo:
mniej o na szkolenia (co wida zarwno po spadku nakadw na podwykonawcw, jak i "na gow"), wicej szkol...
23
Jakie czary? Sdz, e raczej: a) wikszy nacisk na samodzielne formy rozwoju (e-learning, spoecznociowe uczenie si, etc.), b) wikszy nacisk na szkolenia realizowane wewntrznie. ... ktra to teza znajduje potwierdzenie w wynikach kolejnego pytania. Zauwacie, e tylko okoo 45% szkole realizowanych jest drog tzw. "tradycyjn". Reszta - podporzdkowana jest innym modelom, ktre (jak mona si domyla) s tasze w realizacji (popatrzcie na odsetek szkole realizowanych przez trenera na odlego, a takeblended learningu). E-learning w "czystej formie" od lat ju stoi w miejscu na poziomie mniej wicej 20%... Wyniki niej:
Tekst na temat raportu opublikowany w Training Magazine znajdziecie tutaj.
24
RZUT OKA NA ROK 2010

19 grudnia
wykona Josh Bersin prezes firmy Bersin&Associates. Wykona go, oczywicie, w sposb bardzo amerykocentryczny ale, bez wzgldu na to, przedstawione wizje s wyjtkowo ciekawe.
Wedug Josha rok 2010 bdzie rokiem niezwykle interesujcym w przestrzeni HR. Bdzie to wynikiem koczcej si recesji (41% przebadanych firm wskazuje, i w cigu najbliszych 6 miesicy zanotuj mocny wzrost) zderzajcej si z takimi megatrendami jak: zmiany w strukturze osb zatrudnionych: a/ obecny rok jest pierwszym w historii USA, w ktrym na rynku pracy jest wicej kobiet ni mczyzn, b/ na rynku pracy znajduj si 4 generacje ludzi, c/ rynek pracy staje si (poprzez globalizacj i wielokulturowo coraz bardziej zrnicowany, luka w umiejtnociach menederskich i przywdczych wynikajcej z intensywnego odchodzenia na emerytur dowiadczonych przedstawicieli wyszej kadry zarzdzajcej i zmianie warty na stanowiskach menederskich, rosncym znaczeniu technologii w zarzdzaniu i kreaowaniu procesw HR (systemy zarzdzania szkoleniami, systemy zarzdzania talentami, sieci spoecznociowe, systemu zarzdzania kapitaem ludzkim, itp.).
Oto krtkie podsumowanie przewidywa Josha
1. Rosnce znaczenie zarzdzania talentami

Przeprowadzone badania wskazuj, e firmy przykadajce naleyt uwag do zarzdzania talentami osigaj istotnie lepsze wyniki (np. 40% niszy wskanik odpywu najlepszych pracownikw albo 87% lepsz skuteczno w rekrutacji najbardziej podanych pracownikw). Ju 35% organizacji w USA ma osob odpowiedzialn za zarzdzanie talentami (Talent Management Leader). Waga zagadnienia zarzdzania talentami nie umyka rwnie coraz czciej uwadze zarzdw, ktre zaczynaj traktowa to zagadnienie jako element strategii firmy.
2. Zmiana funkcji i roli HR w organizacji

To bardzo ciekawy rozdzia nie bd go streszcza, bo musiabym przepisa niemal w caoci Przedstawiona wizja wskazuje, i dzia HR ze strategicznego partnera dla zarzdu (co jest w tej chwili
25
w Polsce gwnym hasem i wyzwaniem) stanie si/staje si dziaem biznesowocentrycznym (Business-driven HR).
3. Programy z przywdztwa dla menederw pierwszej linii

Ten rozdzia skonstruowany jest raczej w formie postulatu, ni wynikw bada i analiz. Faktem jest, e z powodw megatrendw (wymienionych na pocztku) taka potrzeba moe by realn. Faktem jest rwnie, e to wanie menederowie liniowi dziaaj na styku firmy i rynku i to od nich (oraz ich podwadnych) bezporednio zaley sukces firmy. Ergo im umiejtnoci przywdcze potrzebne s rwnie
4. Zamiast e-learning we-learning

Rosnca rola szkole nieformalnych sprawia i tradycyjne rozumienie elektronicznych form szkoleniowych schodzi na dalszy plan (nota bene: dotyczy to rwnie szkole tradycyjnych przypominam badania ASTD, z ktrych wynika, e 2009 jest pierwszym rokiem w historii, w ktrym tzw. szkolenia tradycyjne spady poniej 50% wszystkich dziaa szkoleniowych). Oprcz rnych form samoksztaceniowych (przeszukiwanie Internetu, ksiki elektroniczne, podcasty, vodcasty, itp.) bardzo istotn cz szkole nieformalnych zapewniaj formy spoecznociowe (wiki, blogi, fora, sieci spoeczne, spoecznoci ekspercie/communities of practice, etc.), a take formy szkoleniowe zaszyte w struktur wykonywanych obowizkw (embedded), takie jak wsparcie na stanowisku pracy, informacja zwrotna, coaching, etc. Innymi sowy wiat w ktrym trener uczy pracownikw odchodzi do lamusa, bdc zastpowanym przez wiat, w ktrym ludzie ucz ludzi.
5. Nowe kompetencje osb wchodzcych w rol trenera

Tradycyjne umiejtnoci trenerskie bd wymagay uzupenienia. Badania przeprowadzone przez Bersin&Associateswskazuj, i dla osb, ktrych rola jest szkolenie innych coraz istotniejsze s umiejtnoci zwizane z architektur informacji, zarzdzania wiedz, projektowania multimediw czy te umiejtnoci analityczne. Trener do tej pory osoba funkcjonujca w mikkim wiecie relacji, ludzi, werbalnej i niewerbalnej komunikacji bdzie, wedug przewidywa, wej w twardy wiat rzeczy, liczb, technologii.
6. Specjalizacja jako podstawa strategii

To znw pewnego rodzaju postulat oparty na kilku caseach. Idea przedstawiona w dokumencie mwi, by rozwija talenty w tym, w czym s dobre pozwala im wchodzi na kolejne szczeble rozwoju w ramach pewnych specjalizacji.
7. Rosnca rola mobilnoci talentw

Postuluje si tu zbudowanie takich podwalin organizacyjnych, aby moliwe byo jak najlepsze wykorzystywanie naturalnych talentw poszczeglnych ludzi (w rozumieniu synergii midzy potrzebami firmy, a motywacjami pracownika). Idea prosta, ale wymaga zbudowania strategii oraz polityk korporacyjnych obejmujcych zarzdzania karier, zarzdzanie talentami, zarzdzanie rozwojem pracownikw,
8. Rekrutacja przez sieci spoeczne

Sieci spoeczne (takie jak LinkedIn, Facebook, czy w Polsce GoldenLine) nabierajc, na zasadzie kuli nienej, masy wypieraj z rynku typowe serwisy i (wrcz) firmy wspierajce proces rekrutacji. W sieciach spoecznociowych nie tylko moemy (zadajc odpowiednie zapytanie) znale potencjalnych pracownikw, ale take ich pozna (analizujc ich profile, sigajc do ich wypowiedzi, patrzc na zamieszczone linki). Patrzc na zagadnienie od drugiej strony lustra warto zauway, i sieci
26
spoeczne s rwnie doskonaym mechanizmem weryfikowania przez kandydatw do pracy firmy, ktra chce ich zatrudni. Warto wic pro-aktywnie ksztatowa wizerunek firmy w sieciach spoecznych (chociaby poprzez zaoenie profilu)
9. Rozwj systemw do zarzdzania talentami

To, z perspektywy Polski, do futurystyczny fragment. W Polsce wdroenia systemw tego typu to piewka przyszoci (cho kilka wdroe jest ju w pewnym sensie za nami).
10. Rozwj technicznych rozwiza wspierajcych szkolenia

Rozwizania klasy LMS, wedug dokumentu, ewoluowa bd w kierunku systemw do zarzdzania talentami. To w sumie ju wida Konsekwencj zapewne bdzie to, i dostawcy rozwiza LMS nie rozumiejcy przestrzeni zarzdzania talentami (a wic spora grupa tych, ktrzy wyroli ze wiata IT) po prostu zniknie z rynku. Dokument wieszczy take burzliwy rozwj rozwiza o charakterze spoecznociowym, wspierajcym zdaln wspprac i komunikacj, a take narzdzia typu Rapid Content Development. Zwraca rwnie uwag na to, e wyzwaniem staje si nie brak treci, ale brak moliwoci jej dobrego zarzdzenia, co skutkuje rosnc potrzeb budowania rozwiza pozwalajcych na wyszukiwanie, organizowanie, personalizowanie, tagowanie, itp. dostpnych zasobw.
11. Rosnca rola innowacji, zrnicowania oraz zaangaowania

To do prosta konsekwencja wychodzenia z czasw kryzysu, ktra skutkuje koniecznoci przemylenia strategii, zwarcia szeregw, znalezienia nowych motywacji, etc. W sumie nic odkrywczego.
12. Wzrost znaczenia pomiarw efektywnoci szkole

Tu, moim zdaniem, autor stara si na si udowodni tez, ktra ma wzmacnia komunikat, ktry brzmi zarzdzanie talentami jest wane. Znaczenie pomiaru efektywnioci moe i bdzie roso, ale realne moliwoci niekoniecznie. Jeli zaoy, e szkolenia coraz czciej realizowane s nieformalnie, to pomiar stanie si coraz trudniejszy. A jeli bdzie trudny, a wyniki coraz bardziej rozmyte to czy firmy bd chciay angaowa si w jego realizacj? Wtpi Dokument polecam. Jest naprawd ciekawy, inspirujcy, zwracajcy uwag na istotne zagadnienia, ktre jeli nie za rok, to za 5 lat stan si wane rwnie i dla nas. Znajdziecie go tutaj.
27
PROGNOZY MASIE CENTER NA 2010

21 stycznia 2010
Masie Center opublikowao swoje przewidywania dotyczce trendw szkoleniowych w 2010 roku. Maj one, jak to zwykle bywa, kontekst rynku USA - mona wic spodziewa si, e do Polski dotr one z kilkuletnim opnieniem. Warto jednak ju dzi wiedzie co nas czego za 3, 5 a moe 7 lat... Oto kilka przewidywa... 1. wzrost znaczenia szkole proceduralnych (compliance) w cigu ostatnich lat (w wielu organizacjach ponad 70% szkole e-learning dotyczy wanie tej dziedziny) poskutkowa "zmczeniem materiau" oraz poszukiwaniem alternatywnych form dla tej dziedziny; alternatywy poszukiwane s w przestrzeniach bardziej "ludzkich"; czyby zmczenie elearningiem/technologi? 2. sieci spoeczne s wprawdzie bardzo powszechne, ale ich wykorzystanie w procesach rozwojowych do ograniczone; przewiduje si rozwj systemw informatycznych zarzdzajcych sieciami spoecznymi tak, aby zaszy w nich rne formy szkoleniowe (np. dedykowane dyskuje, albo e-choaching); przewiduje si take rozwj korporacyjnych sieci spoecznych (o przykadzie takiego rozwizania pisaem niedawno tutaj). 3. wraz z rozwojem filmowych form rozwojowych (YouTube, vodcasty) przewidywany jest rozwj mechanizmw pozwalajcych na "interakcj" z filmem; moliwo robienia notatek, komentowania filmw, opatrywania filmw tagami, dostosowywania treci z caej biblioteki do indywidualnych potrzeb stanie si coraz waniejsze. 4. kolejnym trendem, ktry praktykowany jest bardziej prywatnie, ni biznesowo jest wykorzystanie prostych narzdzi wideokonferencyjnych (Skype, etc.); korporacje boj si wci wdroenia tego typu mechanizmw z uwagi na trudno kontrolowalne obcienie pasma sieci korporacyjnej; take prawnie nakazany monitoring (np. w relacji: klient doradca) moe by utrudniony i bardziej kosztochonny; wedug Masie Center rok 2010 bdzie w dziedzinie biznesowego wzrostu wykorzystania tych narzdzi przeomowy. 5. tradycyjne szkolenia schodz na dalszy plan; nowy trend to "project-based lerning", podczas ktrego osoba szkolona, zamiast przyjeda na szkolenie i siedzie na nim 2 dni dostaje zadanie (projekt - rzeczywisty lub symulowany), dostp do zasobw (know-how, ekspertw), namiar na swojego opiekuna, ktry suy pomoc i udziela informacji zwrotnej i... uczy si sama (na wasnych bdach). 6. platformy e-learningowe ewoluuj w kierunku cloud computingu, w kierunku angaowania i uczenia poprzez sieci spoeczne, w kierunku szkole mobilnych, w kierunku uczenia konteksowego; bd lekkie, rozproszone, sigajce do oglnodostpnych treci.
28
MANAGING TALENT IN A TURBULENT ECONOMY...

6 lutego 2010
... to wiey raport firmy Deloitte (listopad 2009) powicony zagadnieniom rozwoju, zarzdzania talentami oraz zarzdzania kadrami.
Kilka gwnych konkluzji, jak zwykle podaj niej, zostawiajc zainteresowanym lektur caoci w jzyku Shakespeare'a... 1. Zarzdzanie kapitaem ludzkim jest ulokowane na 3 miejscu w na licie gwnych, strategicznych wyzwa organizacji (31% wskaza). 2. W cigu ostatniego roku istotnie spady chci zwalniania ludzi, a istotnie wzrosa dno do szkole i rozwoju pracownikw (patrz wykres niej)
3. 3 najistotniejsze przestrzenie rozwojowe to: rozwj pracownikw o wysokim potencjale (Hi-Po), szkolenia z przywdztwa i zarzdzania, szkolenia zwizane z procedurami, normami,
29
bezpieczestwem; w kadej z tych 3 przestrzeni zapotrzebowanie na szkolenia w cigu ostatniego roku wzroso o minimum 20% 4. Obawy przed utrat najlepszych pracownikw na rzecz konkurencji wzrosy przez ostatnie 12 miesicy z 43% do 60%. Cao raportu znajdziecie tutaj.
30
MODEL ULRICHA A SZKOLENIA XXI WIEKU

14 lutego 2010
W roku 1997 (w sumie - cakiem niedawno...) Dave Ulrich zaproponowa model przedstawiajcy now rol dziau HR w organizacji. Model Ulricha przedstawia dzia HR jako partnera w biznesie dla pozostaych dziaw organizacji przeciwstawiajc si czysto funkcjonalnemu podejciu oraz degradowaniu dziau HR do roli back-office'owego centrum kosztw. Model Ulricha definiuje cztery funkcje dziau HR. S nimi: Administrator (Administrative Expert), Inspirator, mistrz - mentor (Employee Champion), Partner dla dziaa strategicznych (Strategic Partner), Promotor Zmian (Change Leader).
Krtki opis modelu znajdziecie tutaj: http://hrmadvice.com/hrmadvice/hr-role/ulrichs-hr-rolesmodel.html. Po inne ujcia zagadnienia zapraszam do Google'a ("Ulrich model"). Patrzc na ten model z wysokiej perspektywy trudno odmwi mu racji bytu we wspczesnej organizacji. Jeli jednak zastanowi si gbiej - to mona zauway, e mimo dopiero 13 lat, jak upyn od momentu zdefiniowania koncepcji lekko si ona zestarzaa. Doszedem do tej konkluzji czytajc opracowanie "Learning Director: Are You Ready For Your New Role?" napisane przez Claire Schooley z firmy analitycznej Forrester. Opracowanie ma ju 3 lata moe co, co byo wida w krajach bardziej rozwinitych wanie zaczyna by wida w Polsce?
Autorka opracowania patrzy na zagadnienie nie z perspektywy dziau HR, ale z perspektywy osoby odpowiedzialnej za ten dzia (HR Managera). Rozmienia te zakresy odpowiedzialnoci na drobne wskazujc jednak na zupenie nowe przestrzenie, ktrymi dzia HR (poprzez swego dyrektora) powinien si zajmowa.
31
Jakie s to pola odpowiedzialnoci? Oto one: Komunikator (Internal Communicator) - odpowiedzialno za przepyw informacji wpywajcej na waciwe zrozumienie procesw biznesowych wpywajcych na rozwj, Konsultant (Internal Consultant) - odpowiedzialno za cige utrzymywanie pracownikw w stanie wysokich kompetencji, Innowator (Learning Innovator) - odpowiedzialno za cige poszukiwanie nowych form i modeli rozwojowych, Technik (Learning Technologist) - odpowiedzialno za znajomo i dobr efektywnych technologii szkoleniowych, Integrator (HCM Integrator) - odpowiedzialno za pynne wkomponowanie szkole w procesy biznesowe w skali firmy, poszczeglnych dziaw oraz poszczeglnych stanowisk pracy/osb, Edukator (Business-savvy educator) - odpowiedzialno za dobre dostosowanie procesw rozwojowych do potrzeb biznesowych organizacji, Zarzdca (Learning and Knowledge Manager) - odpowiedzialno za cige budowanie zasobw wiedzy organizacji, jej zarzdzanie oraz otwieranie moliwoci samodzielnego tworzenia dowiadczenia edukacyjnego w oparciu o te zasoby, Agent zmiany (Internat Change Agent) - odpowiedzialno za proaktywne wspieranie niezbdnych zmian.
Z porwnania tych dwch modeli wynika, i Forrester stawia jeszcze wikszy nacisk na role/zadania biznesowe dziau HR. Wyranie wzrasta tez w tym modelu odpowiedzialno dziau HR za aspekty technologiczne (rozumienie moliwoci, zasobw, roli, etc. nowoczesnych, opartych o rne narzdzia techniczne form szkoleniowych).
32
2010 CORPORATE ISSUES SURVEY

7 kwietnia 2010
Ken Blanchard jest zapewne bardziej znany z modelu przywdztwa sytuacyjnego (Situational Leadership). Warto jednak wiedzie, e od wielu ju lat, rozwijajc swoje koncepcje szkoleniowo-biznesowe uwanie przyglda si uwarunkowaniom rynkowym poprzez dogbne badania pod nazw "Corporate Issues Survey". Badania przeprowadzone w ostatnich miesicach zebray opinie ponad 1800 menederw ulokowanych we wszystkich regionach wiata. Mona wic popatrzy zarwno na lokalne uwarunkowania, jak na globalne trendy. Ciekawe jest rwnie to, i firma House of Skills (wyczny partner The Ken Blanchard Companies w Polsce) poprosia rwnie o odpowied na te same pytania menederw w Polsce. W oparciu o opinie niemal 120 osb udao si rwnie "uchwyci" obraz naszego rynku. Zwrc Wasz uwag na dwie najbardziej interesujce konkluzje. Na samym dnie tego posta, jak zwykle, umieciem link do badania.
1. Era postkryzysowa
Zarwno na wiecie, jak i w Polsce wida du ostrono w planowaniu wydatkw na szkolenia i rozwj. Odsetek respondentw wskazujcych na wzrost oraz spadek nakadw jest podobny przy, jednoczenie, duej liczbie osb deklarujcych utrzymanie wysokoci wydatkw z poprzedniego roku.
33
2. Alternatywne formy rozwoju

Odsetek respondentw deklarujcych poszukiwanie alternatywnych (dla tradycyjnych) form rozwojowych jest stosunkowo duy. Nie chodzi to przy tym wycznie o szkolenia wspierane przez nowoczesne technologie, ale take (a moe przede wszystkim) wykorzystanie form rozwojowych, ktre organizacje mog realizowa przy wykorzystaniu wewntrznych zasobw, mechanizmw i kompetencji. Szczeglnie wida tak determinacj w grupie respondentw z Polski (popatrzcie jak duy odsetek chce zwikszy wykorzystanie wewntrznych zasobw w procesie rozwoju...).
W pozostaej czci raportu znajdziecie informacje na temat kluczowych wyzwa organizacji, wyzwa menederskich, najwaniejszych luk rozwojowych w zakresie przywdztwa, a take wyzwa zwizanych z rozwojem pracownikw. Raport polecam Waszej uwadze... Znajdziecie go tutaj.
34
SKALA WYKORZYSTANIA INDYWIDUALNEGO UCZENIA SI W TRYBIE ONLINE...

11 kwietnia 2010
... zostaa zbadana (jako pewien odprysk badania zwizanego z budow potencjau biznesowego organizacji) przez McKinseya. Poniewa prba, na ktrej prowadzone byo badanie bya do zacna (ponad 1400 menederw rnych bran - jak zwykle gwnie firm amerykaskich lub globalnych), a badanie jest wiee (pocztek 2010 roku), wic tym chtniej donosz, i doniesienia o mierci samouczenia si w trybie online okazay si przedwczesne. Wedug wynikw bada ta forma rozwoju pracownikw stosowana jest w 78% organizacji (z czego w 30% - intensywnie, w 28% w stopniu rednim, a w 20% w stopniu maym). Dla Waszej ciekawoci - najpopularniejsz form rozwojow jest rozwj na stanowisku pracy realizowany w 95% organizacji, a drug w kolejnoci form jest coaching stosowany w 90% organizacji. Podsumowanie bada znajdziecie tutaj (niezbdna rejestracja - utworzenie darmowego konta).
35
KULTURA UCZENIA SI JAKO GWNY CZYNNIK SUKCESU BIZNESOWEGO

4 maja 2010
Tak tez stawia w swoim raporcie David Mallon - jeden z analitykw firmy Bersin&Associates. Raport jest podsumowaniem badania wpywu szeroko pojtej kultury uczenia si (rozumianej zarwno w wymiarze organizacyjnym, jak i wymiarze jednostkowym) na produktywno, innowacyjno, zdolno do zajmowania nisz rynkowych. Wedug badania - firmy mieszczce si w grnych 10% listy firm o najmocniejszej kulturze uczenia si charakteryzujc si m.in. 37% wysz produktywnoci oraz s o 44% bardziej innowacyjne (wedug przyjtych w badaniu kryteriw - oczywicie). Ciekaw, oglnie dostpn perek jest lista 40 praktyk (best practices) skorelowanych z produktywnoci w organizacjach. Lista posegregowana jest na praktyki bardzo mocno, mocno i rednio skorelowane.
Wrd tych najwaniejszych pojawiaj si midzy innymi takie jak: zachcanie do zadawania pyta, delegowanie zada, ktre wykraczaj poza biece kompetencje danego pracownika, pracownicy maj wpyw na to jakie zadania s przekazywane w ich rce.
Wrd praktyk o wysokiej korelacji z produktywnoci organizacji znale moemy takiej jak: organizacja docenia i wynagradza pracownikw, ktrzy poszerzaj swoje kompetencje, organizacja docenia popenianie bdw oraz stwarza moliwoci uczenia si na nich, w organizacji wierzy si w to, e czas powicony na uczenie si jest dobr inwestycj, pracownicy bior swj rozwj we wasne rce, pracownicy traktuj pomoc innym w uczeniu si jako element swoich obowizkw.
Cao dokumentu (krtki - raptem dwie strony), ku inspiracji, znale mona tutaj.
36
SOCIAL LEARNING - DLACZEGO TAK I DLACZEGO NIE

9 maja 2010
Kilka miesicy temu Masie Center przeprowadzio badania na temat wykorzystania social learning w organizacjach. W badaniach wzio udzia prawie 800 osb z caego wiata. Oto kilka ciekawych wynikw: ponad 3/4 organizacji albo uywa, albo planuje zacz wykorzystywa mechanizmy social learningu w swojej praktyce biznesowej; najczciej wskazywanymi powodami, dla ktrych mechanizmy social learningu nie s wykorzystywane s: a/ brak udokumentowanych korzyci z wykorzystania, b/ brak zainteresowania tymi mechanizmami w organizacji, c/ ograniczenia zwizane z bezpieczestwem, prywatnoci i procedurami korporacyjnymi, d/ brak "kompatybilnoci" z kultur organizacyjn; najczciej wskazywanymi powodami, dla ktrych social learning jest wykorzystywany s: a/ pozytywny wpyw na motywacj w procesie uczenia si, b/ skrcenie czasu na osignicie podanego stanu kompetencji (time to competence), c/ ch podania za trendami rynkowymi, d/ skrcenie czasu szkole sformalizowanych; najczciej wykorzystywanymi formami social learningu s: a/ mechanizmy wsplnej pracy nad treci - wiki, blogi, dokumenty sieciowe (77% wskaza), b/ wewntrzne sieci spoeczne (67%), c/ fora dyskusyjne wzbogacajce procesy szkoleniowe (60%), d/ wsppraca na sali szkoleniowej lub grupy projektowe (45%), e/ zewntrzne sieci spoeczne oraz "uspoecznione" multimedia (39%).
Jak wida - zarwno po stronie powodw na NIE, jak i powodw na TAK s takie, ktre nie maj znamion biznesowych, a podporzdkowane s bliej nieuzasadnionym sympatiom, antypatiom, modom. Jest to do charakterystyczne dla wczesnego stadium rozwoju - w jakim obecnie znajduje si idea social learning.
37
THE RISE OF SOCIAL MEDIA

21 maja 2010
... (w wolnym tumaczeniu "Powstanie mediw spoecznociowych") to ciekawy raport przygotowany przez ASTD (American Society for Training and Development). Jego podtytu brzmi "Enhancing Collaboration and Productivity Across Generations" ("Wspieranie wsppracy i produktywnoci na styku pokole"). Social media to bardzo ywotny temat - cile zwizany (o czym dalej) z uwarunkowaniami biznesowymi. Wedug bada The Nielsen Company z 2009 roku okoo 2/3 Internautw korzysta z mediw spoecznociowych. Spdzamy w nich niemal 10% czasu spdzanego w Internecie. Widoczny jest te bardzo wyrany trend adaptacji do mediw spoecznociowych starszych generacji (okoo 50% wzrost korzystania wrd baby boomers pomidzy latami 2007, a 2008 wedug Forrester Research). Raport opracowany zosta w oparciu o odpowiedzi ponad 3.700 respondentw w wieku ponad 17 lat pozostajcych w jakimkolwiek stosunku pracy (respondentami nie byli samozatrudnieni). Wszyscy respondenci zostali podzieleni na 4 grupy generacyjne: Tradycjonalici (1,4%), Baby boomers (46,2%), Generacja X (44,5%), Generacja Y (8%).
Ponad poowa respondentw to przedstawiciele kadry menederskiej rnego szczebla (od prezesa, do kierownika). Ponad 2/3 respondentw reprezentuje firmy zatrudniajce ponad 1.000 osb. Jak zwykle podziel si kilkoma "smacznymi" danymi z raportu. Niestety - z uwagi na jego komercyjny charakter (kosztuje prawie 700USD - mona kupi go tutaj) nie mog zarekomendowa (jak to zwykle czyni) zapoznania si z nim w caoci. Oto wic kilka konkluzji.
38
Media spoecznociowe pomagaj budowa kompetencje.
Media spoecznociowe (co nie jest wielkim zaskoczeniem) s czciej wykorzystywane przez modsze generacje.
39
... jednak dysproporcje te si mocno zacieraj jeli wemiemy pod uwag wykorzystanie mediw spoecznociowych do rozwoju kompetencji zawodowych.
Zwrcie przy tym uwag na "dziwn" charakterystyk wykorzystywania podcastw. To ju drugie badanie, z ktrego wynika, e podcasty s mniej lubiane wrd osb modszych, ni wrd starszych. Social media w duym stopniu wspieraj procesy rozwojowe w organizacjach.
40
W zasadzie niemal wszystkie powysze aspekty wspieraj rozwj, niemniej na wykresie zaznaczyem te, ktre wspieraj go w sposb bezporedni. Liderzy rynku czciej korzystaj z mediw spoecznociowych.
Warto przy tym zauway, e wrd respondentw reprezentujcych liderw rynku jest wicej osb twierdzcych, i social media s nadmiernie wykorzystywane (1,5% wobec 0,2% respondentw reprezentujcych firmy o gorszych wynikach). I na koniec - jeszcze kilka faktw:

tylko 44% respondentw ma wewntrzne regulacje dotyczce wykorzystywania mediw spoecznociowych w pracy, wedug respondentw - okoo 25% nieformalnego uczenia si w pracy realizowane jest poprzez media spoecznociowe, 80% respondentw okrela wykorzystanie social media jako "niewystarczajce" (przy tylko 1% okrelajcych jako "nadmierne").
41
POMIAR EFEKTYWNOCI SZKOLE NIEFORMALNYCH

26 lipca 2010
Ostatnio trafiem na ciekawy dokument zatytuowany "Informal Learning Measurement" wydany przez firm Knowledge Advisors. Dokument ten przedstawia idee i inspiracje zwizane z pomiarem jakoci szkole nieformalnych, ktrych odsetek z roku na rok dramatycznie ronie (szacuje si, e w USA okoo 2/3 dziaa rozwojowych realizowanych jest wanie w ten sposb). Nim przejdziemy do meritum - warto zastanowi si czy s szkolenia nieformalne. W dokumencie przedstawiono dwie taksonomie - jednak tylko jedna z nich jest prosta i czytelna. Oto ona:
42
Nieco inn wizj/definicj szkole nieformalnych (te ciekaw) znale moecie http://en.wikipedia.org/wiki/Informal_learning (Wikipedia...). Szkolenia nieformalne pozostaj wic poza kontrol, systemami i strukturami firmy. Jak wic mona mierzy ich jako? Jak bada (i promowa w firmie) te, ktre w danej sytuacji wydaj si najkorzystniejsze? Jak docenia zaangaowane ludzi w swj wasny rozwj? Oto kilka konkluzji z dokumentu...
Co mierzy?
Autorzy sugeruj by stara si dokonywa pomiarw inicjatyw nieformalnego rozwoju w trzech przestrzeniach: 1. rozwizania, 2. dowiadczenia oraz 3. korzyci. W pierwszym przypadku (rozwizanie) postuluje si zwraca uwag (mierzy) nastpujce parametry: dostpno formy szkoleniowej (accessibility), jej uyteczno (usability), jej skuteczno (effectiveness) oraz "spenianie obietnicy"/realizacj celw (fulfills objectives).
Dowiadczenie szkoleniowe (postulat 2) badane powinno by poprzez: odpowiedni dobr rozwizania do potrzeb (right solution for needs), zaangaowanie po stronie osoby korzystajcej z danej formy w danym kontekcie (engagement), jako dowiadczenia (quality) oraz warto dowiadczenia (value).
Badanie korzyci dokonywane moe by poprzez: ewaluacj profesjonalnego rozwoju danej osoby (professional growth), stopie stosowania pozyskanej wiedzy/umiejtnoci na stanowisku pracy (application to the job), wpyw na wydajno danego pracownika (performance impact), zwrot z inwestycji (business results).
Kiedy dokonywa pomiaru?

Autorzy opracowania postuluj, by ewaluacji szkole nieformalnych dokonywa w piciu momentach procesu (przy zaoeniu, e wprawdzie szkolenie nieformalne nie tworzy ustrukturalizowanego procesu, niemniej inicjatywy te maj te swj logiczny porzdek). Zakada si, e bada si bdzie: stopie wiadomoci moliwoci, dziki ktrym mona si rozwija na nieformalnym polu oraz gotowoci do skorzystania z nich (become aware/consider), stopie deklaratywnego skorzystania z moliwoci (search, access, sign in or join), stopie zaangaowania w nieformalne pozyskiwanie wiedzy/umiejtnoci (engage), stopie cigego korzystania z moliwoci - rwnie w sposb aktywny, uczc innych (use, learn, practice, contribute), stopie ukoczenia/pozyskania istotnej wiedzy/umiejtnoci oraz chci by dalej korzysta z danej cieki rozwoju nieformalnego (complete and/or recommit).
43
Jak mierzy?
Tu autorzy znw postuluj trzy moliwoci/poziomy pomiaru: 1. poziom systemowy (w rozumieniu - systemw informatycznych), gdzie proponowane jest wykorzystanie narzdzi do analiz ruchu w sieci, statystyk systemw informatycznych wspierajcych szkolenia nieformalne, czy te dane dotyczce wydajnoci pracy poszczeglnych osb, 2. poziom oparty o narzdzia, gdzie sugeruje si signicie po takie narzdzia jak analiza potrzeb szkoleniowych, ankiety, badania kompetencji, a take spoecznociowe ocenianie jakoci poszczeglnych form rozwojowych (folksonomia), 3. poziom oparty o prac z ludmi, gdzie postuluje si wykorzystanie takich technik jak wywiady, obserwacje, grupy fokusowe, czy analizy przypadkw. Przedstawione pomysy nie s, oczywicie, tak pikne w swej prostocie jak metodologia opracowana ponad 50 lat temu przez Donalda KirkPatricka. Trudno jednak si dziwi - nieformalny charakter rozwoju sprawia, i niemoliwym staje si zarzdzanie nim, kontrolowanie, monitorowanie, etc. Ewaluacja rozwoju prowadzonego w ten sposb musi wic opiera si na znacznie "mikszych" metodach, a i otrzymane wyniki bd zapewne w znacznie wikszym stopniu szacunkowe, ni w przypadku szkole formalnych. Nie znaczy to jednak, e moemy pozostawi nieformalny rozwj poza kontrol. Moe cz z powyszych postulatw stanie si inspiracj do wdroenia w Waszych organizacjach pierwszych miernikw w tym zakresie? Dokument znajdziecie na witrynie firmy Knowledge Advisors: http://www.knowledgeadvisors.com/
44
JAK UCZYMY SI W PRACY? BADANIE SKILLSOFT...

13 sierpnia 2010
SkillSoft (jedna z najwikszych firm dostarczajcych rozwizania szkoleniowe na wiecie) przeprowadzia na rynku europejskim badanie na temat postaw wobec uczenia si w pracy. Link do witryny, z ktrej cign mona raport z badania podam (jak zwykle) na kocu - wpierw podziel si kilkoma najwaniejszymi konkluzjami... Dziaania szkoleniowe realizowane sa przez 82% firm dziaajcych na rynku europejskim (wiedzie tu prym rynek Wielkij Brytanii ze wskanikiem 90% w tym zakresie). Wiodc form szkole s wszelkiej maci szkolenia "tradycyjne" (szkolenia e-learningowe stosowane s w 20% firm, a np. nieformalne formy rozwojowe - tylko w 9%). Ciekawe jest to, e w Polsce 90% respondentw oczekuje od swojego pracodawcy wikszej liczby szkole (przy np. niecaych 50% respondentw w Holandii). Polska (na tle Europy) wyglda cakiem niele jeli chodzi o wykorzystanie mechanizmw e-learningowych (notuje tu 10% wskaza, przy np. 7% we Francji, czy 9% we Woszech). Zostajemy jednak daleko w tyle za Wielk Brytani (22%) czy Hiszpani (18%). Wrd respondentw tylko 35% stwierdzio, i sprbowao uczy si przy pomocy mechanizmw e-learningowych. 65% spord tych osb wyrazio ch dalszego uczenia si przy pomocy tej metody. Interesujce moe wyda si to, i odsetek takich osb w Polsce, Woszech i Hiszpanii ronie do okoo 80%. Z bardzo istotnych wnioskw wskaza mona na rol personalizacji procesu szkoleniowego (87% respondentw docenia moliwo uczenia si we wasnym tempie) oraz konieczno szybkiego przekadania szkolenia na praktyk biznesow jako kluczowy rezultat (71% wskaza). W raporcie znajdziecie te troch, hmm, ciekawostek? Na przykad to, e Hiszpanie, Wosi i Francuzi mniej doceniaj catering podczas szkolenia (poniej 20% wskaza pokazujcych pozytywny wpyw na efekty szkolenia) ni Holendrzy (prawie 60% wskaza). Do raportu (tego oraz kilku innych) sign moecie tutaj.
45
SOCIAL NETWORKING W PRACY...

16 sierpnia 2010
... to temat kolejnego raportu opublikowanego przez SkillSoft. Grupa respondentw (okoo 3.000 osb) jest na tyle dua, by potraktowa wyniki tego badania z naleyt atencj.
Co mnie w wynikach zaskoczyo? Oto kilka najwaniejszych wnioskw: respondenci maj due przekonanie o wartoci narzdzi do social networkingu w rzeczywistoci biznesowej - a 82% respondentw wyraa tak opini, wykorzystanie tego typu narzdzi (Facebook, LinkedIn, Twitter) do dziaa biznesowych jest do istotne - 49% respondentw wskazuje, i stosuje narzdzia SN, firmy wiadome s wyzwa, jakie niesie stosowanie narzdzi SN w rzeczywistoci biznesowej - zwracajc szczegln uwag na zagadnienia bezpieczestwa (29%), zagadnienia oddzielenia spraw osobistych od zawodowych (23%) [nota bene - czy uwaacie, e te dwa wiaty da si jeszcze oddzieli?], czy te ryzyko wystawienia si pod prgierz oceny publicznej (20%), kluczow przeszkod we wdroenia narzdzi SN w praktyce biznesowej jest konieczno zmiany kultury organizacyjnej (zwraca na to uwag 16% respondentw).
Patrzc na wartoci, jakie niesie SN dla organizacji respondenci zwracaj uwag na: moliwo wymiany dowiadcze i idei (28%), wsparcie w dziaaniach poprzez wspdzielenie wiedzy (28%), pozytywny wpyw na postrzeganie marki (17%), moliwo wpywu na podejmowane w organizacji decyzje (14%).
Jeli chcecie zapozna si z reszt konkluzji - moecie je znale tutaj.
46
COLLABORATIVE PEOPLE SYSTEMS - RAPORT BERSIN&ASSOCIATES

18 padziernika 2010
Collaborative People Systems: The Next Step in Talent Management Solutions - to tytu nowego opracowania, ktre otrzymaem od firmy Bersin&Associates. Niestety - dzi bez linku na dole strony... Raport dostpny jest tylko "przez chwil" dla subskrybentw newslettera.
Postaram si wic poniej przedstawi kilka lunych przemyle po przeczytaniu dokumentu. 1. Wedug Bersina rodzi si nowy segment rozwiza informatycznych nazwanych wanie "Collaborative People Systems". Bdzie to co na styku systemw zarzdzania talentami z rozwizaniami wspierajcymi wspprac oraz rozwiza spoecznociowych. Ich rol bdzie wspieranie dzielenia si wiedz i dowiadczeniami, dynamiczne zarzdzanie ciek kariery, obsuga nowych kanaw wsppracy (instant messaging, tweeting), obsuga wirtualnych klas, webcastingu, webinarw, itd. Wszystko to podane w zintegrowany, osadzony w potrzebach stanowiska pracy sposb. 2. Na podstawie bada przeprowadzonych w latach 2008-2010 Bersin wyodrbni kilka czynnikw mocno wpywajcych na pracownikw oraz zarzdzanie nimi (funkcj HR). S nimi: spaszczanie si organizacji; dzi wikszo menederw ma pod sob 10 i wicej pracownikw; wpywa to na znacznie wiksz autonomi pracownika; przebudowuje rwnie organizacj z modelu "top-down" w kierunku "down-top", zmiana modelu przywdztwa; zwikszenie znaczenia zarzdzania rozproszonym zespoem, stymulowania innowacyjnoci, "budowania" pracownika (empowerment), kreowania kultury nastawionej na warto dla klienta, zmiany w strukturze zatrudnienia; w organizacjach pracuj przedstawiciele wielu generacji (w USA mwi si o 5! generacjach, ktre charakteryzuj si zupenie rnymi postawami, oczekiwaniami, etc.); rosnca rola kobiet na rynku pracy (dwukrotnie wicej kobiet wpywa na rynek pracy w USA ni mczyzn!); skutkuje to koniecznoci budowania nowych form komunikowania si, zarzdzania ludmi, etc., rosnca potrzeba transfery wiedzy w organizacjach; odchodzenie dowiadczonych pracownikw na emerytur (na rynku USA w tej chwili - lawinowo) kreuje konieczno przeniesienia ich dowiadcze na mode generacje pracownikw; std due zaangaowanie w procesy mentoringu oraz w budow narzdzi i systemw wspierajcych ten proces,
47
3.
4.
5.
6.
wszechobecno mechanizmw komunikacyjnych; rozwizania komunikacyjne s dostpne wszdzie i niemal darmowe; w kontekcie powyszych uwarunkowa - ronie znaczenie nieformalnej wymiany myli, tworzenia treci (opis dowiadcze, mini-szkolenia, dyskusje, zapis prac projektowych, etc.) majcej na celu wspomoenie sformalizowanych drg uczenia si o nieformalne mechanizmy. Na rynku USA ponad 35% szkole realizowanych jest w tej chwili w modelu on-line (wszystkie formy: synchroniczne oraz asynchroniczne, formalne oraz nieformalne); menederowie s jednoczenie wiadomi, e ponad 80% szkole dostarczanych jest w postaci niesformalizowanej (peer-to-peer learning, self-learning, coaching on the job, itp.). Zmienia si model funkcjonowania dziaw HR w organizacjach. Zmiany te dotycz: roli dziau HR - z roli administratora rola ta migruje w kierunku roli partnera strategicznego, obsugi potrzeb HR organizacji - organizacje id w kierunku budowy samoobsugowych rozwiza informatycznych pozwalajcych menederom na autonomiczne dziaania zarzdcze (rwnie w domenie rozwojowej) nakierowane na swoich podwadnych, obsugi potrzeb pracownikw - organizacj buduj wewntrzne portale umoliwiajce pracownikom signicie z jednego miejsca do wszystkich zasobw zwizanych z ich yciem zawodowym, zarzdzania danymi - organizacje d do tego, by w oparciu o kompleksowe dane na temat swoich pracownikw mc podejmowa trafne decyzje (40% organizacji twierdzi, e w momencie wystpienia kryzysu nie miao adnych, albo miao bardzo mao danych na temat pracownikw, co poskutkowao problemami w zakresie podejmowania decyzji). Ponad 45% organizacji stwierdzio, e celem numer 1 na najbliszy czas w zakresie inwestycji technologicznych jest integracja wszystkich rozwiza obejmujcych zagadnienia HR (kadry, pace, platforma szkoleniowa, system rekrutacyjny, system kompetencyjny, system planowania cieek kariery, itp.) w jedno, spjne rozwizanie. Wizja zintegrowanego systemu klasy "People Management" obejmuje (oprcz, oczywicie, typowych funkcji kompleksowego systemu HR): zintegrowany system profili pracowniczych - pozwalajcy zdefiniowa kadego pracownika, przeszukiwa baz pracownikw, ledzi rozwj kompetencji i dowiadcze, etc. ("korporacyjny Facebook"), narzdzia zarzdzania karier - zestaw narzdzi pozwalajcych PRACOWNIKOWI na planowanie wasnej kariery w organizacji (przegld projektw, dopasowywanie wasnych kompetencji, dowiadcze i aspiracji do biecych i przyszych potrzeb firmy, zapisywanie si na szkolenia, ktre pozwoliyby dopasowa kompetencji do projektw, ktre "za chwil" uruchomi firma, mechanizmy budowania systemw bonusowych ("pay-for-performance") - system pozwalajcy menederom na tworzenie systemw doceniania pracownikw za osignicia (realizacj celw indywidualnych, realizacj celw zespoowych czy firmowych) w zakresie definiowania systemw i przekrojowego monitorowania wynikw, system zarzdzania zmian - rozwizanie pozwalajce na atwe zarzdzanie struktur organizacyjn: rekrutacj, zmianami stanowisk, zmianami w zakresie podlegoci, zalenoci midzy departamentami; take wsparcie osb, ktre zaangaowane s w zmian w domenie informacyjnej, rozwojowej, kompetencyjnej, itp., system planowania zasobw - obejmujcy scenariuszowe zarzdzanie zarwno caymi strukturami pracownikw jak i pojedynczymi pracownikami; przewidywanie i modelowanie zmian; dugofalowe zarzdzanie ciekami kariery, system zarzdzania talentami - pozwalajcy na segmentacj rnych talentw, tworzenie "talent pools", zarzdzanie rozwojem tak, by poszczeglne grupy talentw byy wydajne.
Jak z raportami z rynku USA bywa - zmiany te zapewne nie s JESZCZE adekwatne do polskich potrzeb. Dowiadczenia jednak ucz, i w perspektywie kilku lat mog sta si one rwnie i naszym chlebem powszednim.
48
PRZEWIDYWANIA PRZYSZOCI...
19 listopada 2010
... s przedmiotem raportu opublikowanego przez The Economist Intelligence Unit pod nazw "Global Firms in 2020: The Next Decade of Change for Organisations and Workers". Raport oparty jest na badaniu z poowy roku 2010 przeprowadzonym na grupie prawie 500 menederw z caego wiata. Moe wyda si interesujcy - szczeglnie z tego powodu, i wiele polskich korporacji jest czci globalnego biznesu. Jak zwykle - podziel si z Wami kilkoma interesujcymi informacjami, ktre rzuciy mi si w oczy podczas czytania dokumentu. Na dnie tekstu znajdziecie link do caoci...
Oto kilka hipotez: Struktura zatrudnienia... bdzie skrca coraz bardziej w kierunku pracownikw kontraktowych; bdzie te coraz bardziej rozproszona i multikulturowa, Forma pracy... bdzie coraz bardziej mobilna, elastyczna Przyszy meneder... bdzie mia zwykle lokalne korzenie, ale i globalne spojrzenie na "cao obrazka" korporacyjnego; bdzie te znacznie czciej podrowa (mimo nowych technologii komunikacyjnych konieczno zrozumienia innych wymiarw kulturowych funkcjonujcych w organizacji jest kluczowa i wydaje si by niemoliwa do przyswojenia bez bezporednich kontaktw), Przysze zespoy... bd bardziej rnorodne - pod wzgldem kompetencji, dowiadcze zawodowych, wieku, narodowoci, uwarunkowa kulturowych; zespoy skupia bd ludzi rnych narodowoci co poskutkuje wiksz koniecznoci podry, zmian miejsca pracy, mobilnoci, Model szkole... bdzie znacznie bliszy rodowisku pracy; nastpi wzrost roli uczenia si poprzez wspuczestniczenie w zespoach projektowych, uczenie si od innych, Kompetencje mikkie... nabior na znaczeniu; umiejtnoci komunikowania si, wiadomo rnic kulturowych oraz umiejtno radzenia sobie z nimi, umiejtno podporzdkowania si wartociom korporacyjnym stan si podwalin dla efektywnego funkcjonowania zrnicowanych i multikulturowych zespow.
Wobec powyszego wyzwaniem dla menedera stanie si: zrozumienie i dostosowanie si do biecych oczekiwa pracownika (np. 78% respondentw okrela odpowiedzialno za podejmowanie decyzji za kluczowy element wyboru miejsca pracy przez pracownika, przy tylko 40% respondentach okrelajcych swoj firm jako dajc tak moliwo); innymi kluczowymi czynnikami s: moliwo cigego rozwoju, uzalenienie premii od indywidualnych osigni w wymiarze biznesowym, moliwo pracy w midzynarodowym rodowisku, czy te moliwo zaplanowania kariery, 49
umiejtno pracy w rodowisku wielokulturowym oraz wykorzystania potencjau tego rodowiska; wiele firm deklaruje inwestycje w narzdzia informatyczne, ktre maj wspiera te dziaania - jednak do ich efektywnego wykorzystania jest jeszcze bardzo daleka droga, a nawet jak zaczn by stosowane po stronie menedera i tak pozostanie ogromna odpowiedzialno funkcjonujca w domenie relacyjnej.
Z ciekawostek zauwaonych midzy wierszami: dwoma czynnikami, ktre wedug respondentw wpyny na organizacj w cigu ostatnich 10 lat byy: rozwj technologii (37%) oraz globalizacja (34%); dwoma czynnikami, ktre (wedug przewidywa) wpyn na organizacj w cigu najbliszych 10 lat s: globalizacja (33%) oraz rozwj technologii (31%); tu pojawiaj si rwnie uwarunkowania zwizane z ochron rodowiska (21%), gwn korzyci zwizan ze stosowaniem nowych technologii w przyszoci ma by wedug respondentw signicie do nowych rynkw (82% wskaza); zmniejszenie kosztw i zwikszenie efektywnoci procesw jest wskazywane na drugim miejscu (79% wskaza), jest wicej zwolennikw hipotezy i USA przestan by w cigu najbliszych 10 lat najwiksz gospodark na wiecie ni hipotezy przeciwnej, picioma najczciej wymienianymi przestrzeniami rozwojowymi pracownikw w cigu najbliszych 10 lat bd: rozwizywanie problemw, zarzdzanie projektami, umiejtnoci zarzdzania, umiejtnoci interpersonalne oraz zarzdzanie ryzykiem. przewiduje si, e praca bdzie mniej stabilna (62% wskaza wobec 15% ze zdaniem przeciwnym), e pracowa bdziemy duej (!) (50% wskaza, wobec tylko 14% ze zdaniem przeciwnym), e pracownicy bd mniej lojalni wobec firmy (57% do 20%), e bd czciej pracowa z domu (68% do 8%), e odchodzi bd na emerytur pniej ni dzi (68% do 12%).
Dokument w caoci znajdziecie tutaj.
50
2010 TRAINING INDUSTRY REPORT

22 listopada 2010
Jak co roku, w okolicy listopada miesicznik Training publikuje swj raport dotyczcy stanu rynku szkoleniowego w USA. Mona rzec - "c nas obchodzi rynek USA - mamy swj, ktry jest o lata wietlne od tego". Sk jednak w tym, e wiele z trendw obserwowanych za oceanem jest z jakim opnieniem (pewnie 5-7 lat), ale jednak, przenoszonych na nasze rodzime podwrko... O czym czytamy w tegorocznym raporcie?
1.
Wyhamowa spadek nakadw na szkolenia (najwysz warto zanotowano przed kryzysem - w 2007 roku) mierzony wielkoci inwestycji w rozwj na caym rynku. Wyniki raportu z obecnego roku s niemal takie same jak z roku poprzedniego.
51
2.
... mimo tego (po raz drugi z rzdu!) wzrosa liczba godzin szkole realizowanych przez statystyczn osob szkolon! Czary? Niekoniecznie... Nakady na szkolenia zaczynaj by optymalizowane poprzez wykorzystanie mechanizmw spoecznociowych, e-learning, szkolenia realizowane zdalnie, itp.
3.
Mimo koca kryzysu liczba osb zatrudnionych w funkcji rozwojowej nieznacznie, ale jednak spada.
52
4.
Budety szkoleniowe take wydaj nieznacznie, ale jednak male... Najczciej wymienianym mechanizmem wpywajcym na redukcj budetw szkole jest zmniejszenie uczestnictwa w zewntrznych eventach szkoleniowych typu konferencyjnego i seminaryjnego.
5.
Na licie TOP 10 krluj szkolenia menederskie. Potem dugo, dugo nie ma nic...
53
6.
W duych firmach wida wyrany odwrt od tradycyjnych form prowadzenia szkole. Co ciekawe - w cigu ostatniego roku ogromnie na znaczeniu zyskay spoecznociowe formy rozwojowe (wzrost z 1,5% do 7,2% firm korzystajcych z tej formy rozwoju ludzi).
7.
Szkolenia elektroniczne wykorzystywane s gwnie do twardych zagadnie takich jak: szkolenia z zakresu procedur, czy szkolenia z posugiwania si aplikacjami komputerowymi. Zwracaj jednak rwnie uwag szkolenia z zakresu umiejtnoci mikkich (31% firm wykorzystuje form elektroniczn do realizacji szkole interpersonalnych).
54
8.
Wirtualne klasy s najczciej wykorzystywan technologi szkoleniow (71% uywa rozwiza sucych do prowadzenia webkonferencji/webcastingu). Drug s platformy klasy LMS, ktre wykorzystuje 2/3 firm (a w grupie form duych - prawie 90%!).
9.
Okoo 60% firm jest samowystarczalna jeli chodzi o opracowywanie treci szkoleniowej. Tylko 6% w caocioutsource'uje tego typu dziaania.
Podsumowanie raportu znajdziecie tutaj: http://www.nxtbook.com/nxtbooks/lakewood/training_20101112/#/20
55
ENTERPRISE LEARNING AND TALENT MANAGEMENT 2011...

20 grudnia 2010
... to tytu wieutkiego raportu opracowanego przez Bersin&Associates. Raportu, ktry przedstawia przewidywania zwizane ze sposobem, w jakim bdziemy pozyskiwa i rozwija pracownikw w roku 2011.
... moe lepiej byoby napisa "w jakim firmy amerykaskie bd pozyskiwa i rozwija pracownikw w roku 2011" - ale cz z tych tez jest rwnie doskonale przenaszalna na nasz grunt...
Linku do raportu tym razem nie bdzie - raport objty jest obostrzeniami w zakresie jego dystrybucji. Postaram si jednak streci najciekawsze wnioski.
Wpierw krtka diagnoza czynnikw, ktre wpyn na rok 2011...
Problemy z rekrutacj
Pomimo duego bezrobocia wci trudno znale jest pracownikw speniajcych oczekiwania. Wedug bada satysfakcja menederw z nowo zatrudnionych pracownikw spada rok do roku o 17%. Rekruterzy s zasypywani aplikacjami o prac niemniej ci najbardziej wartociowi pracownicy nie kwapi si do zmiany miejsca zatrudnienia.
Multigeneracyjno
Firmy zaczynaj zmaga si z problemem wielu generacji. Nierzadk sytuacj jest, i w firmie zatrudnieni s przedstawiciele kilku generacji, ktre charakteryzuj si zupenie innymi postawami, potrzebami i oczekiwaniami. Organizacje czsto nie s te przygotowane do spenienia oczekiwa nowych generacji (Generacja Y, Generacja Z) takich jak: wzmoona relacyjno (ch bycia w sieci powiza), elastycznego traktowania miejsca pracy, zapewnienia work-life balance, czy te delegowania zada, ktre maj istotne znaczenie.
Jako wyksztacenia
Na rynek pracy trafiaj osoby o coraz niszych umiejtnociach. O ile zapewne w Polsce trudno mwi o malejcej liczbie absolwentw studiw wobec uczcych si na uczelniach (co jest faktem w USA - odsetek ten wynosi tylko ok. 65%), o tyle z pewnoci dotykaj nas rwnie inne czynniki wpywajce na ten stan rzeczy. S nimi: dynamika zmian (skutkujca koniecznoci cigego doskonalenia si), "teoretyczno" ksztacenia akademickiego, niedopasowanie programw studiw do potrzeb biznesu. Firmy wydaj wic due pienidze na "doksztacanie" nowozatrudnionych
56
pracownikw; zbudowanie i osadzenie ich wiedzy i umiejtnoci w konkretnych potrzebach danej organizacji. Trend ten wydaje si wzmaga...
Globalizacja
W badaniu a 17% respondentw okrelio globalizacj jako jedno z gwnych wyzwa biznesowych. Firmy staj si coraz bardziej rozproszone, co stawia nowe wyzwania przed dziaami HR zwizane z umidzynarodowianiem programw rozwojowych, a take logistyk i koordynacj takich dziaa.
Rosnca rola sieci i relacji

rodowisko pracy staje si sieci. Coraz wicej pracownikw pracuje z domu. Coraz wicej menederw zmuszonych jest do zarzdzania swoimi pracownikami na odlego. Dziaania rekrutacyjne, zwizane z wdroeniem oraz rozwojem musz by lepiej dostosowane do tych warunkw obejmujc nieformalne metody, a take gbiej personalizujc proces.
Chylce si ku upadkowi stare formy przywdztwa

Na miejsce starszych generacji (ktre udaj si na emerytur) trafiaj osoby z mniejszym dowiadczeniem, charyzm, wiedz, umiejtnociami. Odbija si to mocno przede wszystkim na sposobie zarzdzania ludmi. Jeszcze na pocztku 2010 roku tylko 20% respondentw okrelao przywdztwo jako powane wyzwanie dla organizacji. Dzi odsetek ten wynosi ju 63%. Organizacje staraj si usilnie wypeni t luk szukajc nowych liderw, rozwijajc ich oraz wdraajc do nowej roli.
Renesans szkole
"Szkolenia nieformalne" oraz "szkolenia spoecznociowe" s dzi terminem, ktry mona porwna do terminu "e-learning" sprzed 10 lat. Wtedy te niewiele o tym si mwio, wiele osb powtpiewao w skuteczno tej formy, wiele nie miao o niej bladego pojcia. Wszystko wskazuje na to, e najblisza dekada bdzie wanie dekad nieformalnego i spoecznociowego uczenia si. Zmieni to wiele w domenie rozwoju pracownikw. A teraz przewidywania przyszoci...
1. Innowacja i kultura uczenia si jako gwny czynnik wzrostu

W czasach pokryzysowych mamy do czynienia z nowym rozdaniem; momentem, w ktrym otwary si nowe rynki, pojawiy si nowe potrzeby, zmieniy si potrzeby Klientw. Nowe rozdanie (innowacja) potrzebne jest wic rwnie po stronie dostawcw. Kluczem do sukcesu biznesowego jest te kultura organizacyjna (pisaem ju o tym tutaj). Organizacje z ugruntowan kultur uczenia si (zdefiniowan przez 40 najlepszych praktyk) legitymuj si zdecydowanie lepszymi wynikami ni pozostae.
2. Gboka specjalizacja
Wedug przewidywa firmy bd koncentrowa swoje dziaania na wskich niszach; budowa biznes w oparciu o gbok wiedz i dowiadczenia w jednej, konkretnej dziedzinie. Specjalizacja wynika z wiedzy, umiejtnoci oraz dowiadcze - cige doskonalenie tych 3 elementw stanie si istotnym czynnikiem budowania przewagi konkurencyjnej. Wymaga to dostosowania sposobw rozwoju pracownikw (take talentw), opracowania czytelnych cieek ich rozwoju, planowania rozwoju, budowania kultury coachingu, otwartoci w komunikacji, wymiany dowiadcze, itd.
57
3. Wzrost znaczenia szkole nieformalnych

Analitycy w raporcie okrelaj szkolenia nieformalne jako swego rodzaju panaceum na skuteczno dziaa rozwojowych. Dziki nim moliwe jest zapobiegnicie ulotnoci wiedzy i umiejtnoci pozyskanych na sformalizowanym szkoleniu.
Zwracaj jednoczenie uwag na to, i istotne bdzie budowanie odpowiedniej kultury, a take wdraanie odpowiednich narzdzi wspierajcych szkolenia nieformalne (wiki, blogi eksperckie, wewntrzkorporacyjne sieci spoeczne, communities of practice, webcasty, itp.).
4. Rosnca potrzeba mobilnoci talentw

W dynamicznych czasach, w ktrych strategie podlegaj cigym zmianom wieszczy si zmierzch idei planowanej oraz centralnie zarzdzanej sukcesji. Zamiast niej wiodcym podejcie ma sta si mobilno najbardziej utalentowanych pracownikw. Podejcie to wymaga odpowiedniej kultury organizacyjnej (pozwalajcej na otwarte komunikowanie wasnych motywacji, chci, determinacji; take silnych i sabnych stron) oraz wewntrznego zorganizowania pozwalajcego na elastyczne relokowanie pracownikw pomidzy rolami, stanowiskami, przestrzeniami odpowiedzialnoci. Potrzeba tworzenia "wewntrznego, otwartego rynku talentw" bdzie stawa si coraz potrzebniejsza.
5. Rekrutacja poprzez sieci spoeczne

W dobie rosncej otwartoci informacyjnej sieci spoeczne odgrywa bd coraz wiksz rol w procesie rekrutacji. LinkedIn (obecnie ponad 80 milionw uytkownikw) czy Facebook (ponad 500 milionw) s ogromn baz wiedzy na temat ludzi. Bazy te pozwalaj nie tylko na wyszukiwanie osb o odpowiednich profilach, ale take wstpne weryfikowanie ich dowiadcze, kompetencji, motywacji, osobowoci. Rekrutacja poprzez sieci spoeczne pozwala rwnie na znaczce oszczdnoci. Warto rwnie zwrci uwag na to, e dla osb rekrutowanych sieci spoeczne s rwnie bogat baz wiedzy o firmie, ktra chce ich zatrudni. Zadbanie o wizerunek pracodawcy staje si wic kluczowe. I na koniec - nowe formy zdalnej rekrutacji (video-interviewing,
58
zdalne assessmenty, czy wywiady) rwnie zaczn by czciej wykorzystywanymi narzdziami w procesie rekrutacji.
6. Potrzeba wdroenia nowych modeli przywdztwa

Nowe organizacje (globalne, zatrudniajce wiele generacji, stawiajce na innowacyjno, etc.) wymagaj nowego modelu przywdztwa. Przywdztwa, ktre:

wyjdzie na przeciw koniecznoci zdalnej wsppracy i zarzdzania pracownikiem na odlego, wemie pod uwag konieczno wsparcia pracownika w pozyskiwaniu nowych kompetencji (action learning;on-the-job training; peer-to-peer learning), buduje pracownika (empowerment), wspiera innowacyjno, ksztatuje odpowiedni kultur (role model), oparte jest o gbokie rozumienie biznesu oraz ludzi.
Programy szkoleniowe skupione na przywdztwie ulegn te dalszej ewolucji wychodzc na przeciw powyszym potrzebom.
7. Zmiany w funkcji HR
Dynamika zmian rynkowych, pocigajca za sob konieczno zmian w organizacji wpynie rwnie na potrzeb zmian w funkcji HR. Zmiany te dotyczy bd:
koniecznoci dostosowania dziaa do potrzeb nowych "grup odbiorcw", takich jak: pracownicy czasowi, podwykonawcy, wsppracujcy z firm pracownicy emerytowani, nowozatrudnieni pracownicy, a nawet przyszli, hipotetyczni kandydaci do pracy, przeniesienia dziaa back-office'owych i administracyjnych do rozwiza informatycznych, co nie tylko ograniczy koszty, ale take pozwoli skupi si na meritum dziaa HRowych budujcych warto biznesow tej funkcji, koniecznoci doszkolenia pracownikw dziaw HR w zakresie rozumienia biznesu, rozumienia nowoczesnych technologii (ktre odgrywaj coraz wiksz rol w ich pracy) oraz zmian (technologicznych, biznesowych, zwizanych z ludmi, etc.), ktre dotykaj dziedzin zarzdzania ludmi.
Analitycy Bersina przedstawiaj ewolucj dziaw HR jak poniej.
59
8. Rosncy rynek rozwiza do zarzdzania talentami

Rynek rozwiza informatycznych sucych do zarzdzania talentami eksplodowa w 2010 roku. Szereg fuzji (byo ich chyba ze 6) sprawi, e jest on teraz bardziej uporzdkowany. Wprawdzie giganci (Oracle, SAP) nie zaapali si jeszcze na t fal, niemniej na rynku jest maych kilkudziesiciu graczy oferujcych rozwizania suce do wszechstronnego zarzdzania talentami od momentu powzicia decyzji o rekrutacji do momentu odejcia pracownika na emerytur (a nawet i jeszcze dalej).
9. Wymiana systemw do obsugi dziaa HR

Rozwizania informatyczne suce do obsugi procesw HR zestarzay si. Zaczynaj nie nada za dynamik zmian (raz jeszcze: globalizacja, multigeneracyjno, niezbdne zmiany w funkcji HR, etc.). Zaczynaj rwnie nie korespondowa z biecymi moliwociami technologicznymi (SaaS). Wedug analitykw Bersina rok 2011 bdzie w USA rokiem wielu wdroe nowych rozwiza informatycznych i czasem poegna ze starymi. Modelem, ktry stanie si dominujcym bdzie kupowanie usugi (SaaS - Software as a Service), a nie wewntrzne wdraanie rozwiza, co pozwoli unikn uciliwych i kosztownych upgrade'w i aktualizacji oprogramowania.
10. Rosnce zrozumienia wagi HR przez executives

Wedug raportu - menederowie (rwnie ci wysokiego szczebla) coraz lepiej rozumie bd rol i wag HR w organizacji. HR bdzie coraz czciej traktowane jako partner majcy realny wpyw na sukces biznesowy firmy. Pokryzysowy czas jest dobrym momentem na nowe rozdanie w relacjach HR-biznes; pokazanie, e funkcja HR moe by istotnym czynnikiem budowania przewagi konkurencyjnej na rynku.
60
10 TECHNOLOGICZNYCH TRENDW BIZNESOWYCH...

27 grudnia 2010
...opisuje McKinsey Quarterly w ciekawym, penym przykadw artykule pokazujcym jak poprzez nowoczesne moliwoci techniczne zmienia si bdzie biznes w drugiej dekadzie XXI wieku. Na koniec (jak zwykle) link - wczeniej jednak kilka sw podsumowania i wybrane przykady... 10 trendw wymienionych przez autorw to:
1. Wzrost znaczenia rozproszonego tworzenia treci

Czy wiecie, e 68 milionw blogerw wywiera wpyw na to, co kupujemy poprzez swoje rekomendacje i oceny produktw? Czy wiecie, e 70% menederw wysokiego szczebla przyznaje, i w ich otoczeniu biznesowym tworzona jest tre w modelu spoecznociowym? Facebook "wynaj" (hmm, raczej zachci... bo nic za to nie paci) 300.000 czonkw prowadzonej przez siebie spoecznoci do przetumaczenia Facebooka na 70 jzykw (przetumaczenie na jzyk francuski zajo... 1 dzie)? Firmy tworz spoecznoci uytkownikw swoich produktw po to, by samo uytkownicy suyli sobie rad i pomoc ograniczajc tym samym nakady potrzebne na wsparcie techniczne?
2. Otwarcie organizacji na peen potencja Internetu

Czy wiecie, e coraz wicej organizacji staje si dziki sieci bardziej transparentnymi publikujc w niej wicej informacji o sobie? Czy wiecie, e Internet, dziki swojej otwartoci, staje si coraz gbsz kopalni eksperckoci - dziki niemu mona siga po kompetencje nie tylko zatrudnionych u nas ludzi, ale take ludzi w naszych bliszym oraz dalszym otoczeniu? Dziki sieci firmy skupi si na zarzdzaniu zadaniami i talentami, a mniej skupia si bd na zarzdzaniu pracownikami, gdy pojcie pracownika ulegnie rozmyciu... Nie bdzie wane czy kto jest zatrudniony, czy tylko wsppracuje "na chwil" z naszym zespoem - wanym bdzie wykonanie przez niego/ni okrelonej pracy bazujcej na konkretnych kompetencjach.
3. Rosnca skala zdalnej wsppracy

Pracownicy wiedzy (knowledge workers) staj si coraz liczniejsz grup zawodow. Niezbdne jest wyposaenie ich w odpowiednie narzdzia pracy, a take budowanie odpowiedniej kultury, ktra udroni kanay wymiany wiedzy. Podane w artykule przykady pokazuj w jaki sposb firmy korzystaj z nowoczesnych technologii w tym zakresie. Internetowe rodowiska do komunikowania si na odlego nie tylko wspieraj wewntrzn komunikacj, ale take su do kontaktw z klientami.
4. Wzrost znaczenia "Internetu rzeczy"

Internet powsta by ludzie komunikowali si ludmi. Do szybko przeksztaci si w rozwizanie, w ktrym ludzie komunikowali si z maszyn. Dzi coraz czciej Internet suy do komunikowania si maszyn z maszynami. Coraz wicej urzdze ma moliwo nie tylko sigania po dane umieszczone w sieci, ale take umieszczania ich tam. Czy wiecie, e planuje si uzalenianie motoryzacyjnych skadek ubezpieczeniowych od sposobu, w jakim korzysta z auta kierowca? Wystarczy umieci w aucie mae urzdzenie zbierajce dane na ten temat i przesyajce je do sieci, aby byo to moliwe...
61
5. Analiza masywnych danych

Nowoczesne technologie pozwalaj nam zbiera i analizowa nieprzebrane iloci danych. W obecnym wiecie, po obecnych kosztach (ktre, nota bene, bd spada) mona zbiera i analizowa dosownie wszystko. Ju nie tylko Google, eBay i Amazon buduj wielkie bazy danych zachowa konsumentw. Take firmy dziaajce "w realu" buduj ogromne bazy danych oraz przegrzebuj je na milion sposobw szukajc wzorcw zachowa, scenariuszy nowych promocji, zalenoci rzdzcych rynkiem. Dane te pozwalaj rwnie budowa wirtualne obrazy zalenoci, ktre umoliwiaj symulowanie scenariuszy dziaa przed ichj podjciem w poszukiwaniu tych najkorzystniejszych.
6. "Zielono" dziaa
W wielu organizacjach w Polsce wci ten trend wydaje si by mao istotny. Sustainability (w wolnym tumaczeniu "zgodno z wymogami natury") jest jednak jednym ze sw, ktre pojawiaj si coraz czciej na konferencjach, w artykuach, badaniach i raportach na temat gwnych czynnikw wpywajacych na biznes wiatowy. W artykule pojawia si w kontekcie optymalizowania dziaa IT pod tym ktem (zmniejszenie liczby serwerw, "zielone" data center, zmniejszenie zapotrzebowania na energi przez infrastruktur IT, etc.).
7. Wszystko jako usuga

Lotnym hasem ostatnich miesicy (a moe ju lat) jest Software-as-a-Service (SaaS) - zakup oprogramowania nie w postaci instalowalnej na komputerze, ale jako dostp (liczony np. w minutach) do tego programu w sieci. Idea "nie-kupowania browaru, aby napi si piwa", staje si coraz powszechniejsza. Czy wiecie np., e testowane s modele sprzeday czasu pracy silnika do odrzutowca zamiast kupowania tego silnika? Firma produkujca silniki nie bdzie ich sprzedawa zamiast tego sprzeda np. 1.000 jego pracy (zapewniajca jednoczenie jego serwis wliczony w czas pracy). Czy wiecie, e istniej ju firmy (CarShare, ZipCar), ktre pozwalaj korzysta ze wspdzielonego zasobu jakim jest auto bez koniecznoci jego kupowania?
8. Wielostronne modele biznesowe

Z reguy mamy do czynienia z dwustronnym modelem biznesowym - jedna strona co dostarcza, a druga za to paci. Autorzy opracowania sugeruj, i ten dwustronny model zacznie coraz czciej by zastpowany przez modele wielostronne - modele, w ktrych uczestnicz trzy, a moe i wicej podmiotw. Przykadem niech bd gazety, ktre ka sobie paci zarwno za umieszczanie reklam (pac reklamodawcy), jak i za tre (pac czytelnicy). Innym ciekawym przykadem s serwisy internetowe oparte o model "freemium" (np. Flickr, Skype), w ktrym cz uytkownikw paci za usugi premium, a ogromna rzesza korzysta z nich za darmo. Zarwno ci paccy, jak i niepaccy s niezwykle istotnymi ogniwami modelu biznesowego danego serwisu.
9. Oddolna innowacja
Pod pojciem "oddolna" rozumiem nie tyle pracownika w piramidzie struktury organizacyjnej, ale odnajdowanie innowacyjnych rozwiza na styku technologii oraz masowych potrzeb spoecznych. Powszechno nowych technologii (Internet, sieci komrkowe) otwieraj ogromne moliwoci w tym zakresie. Kilka przykadw podanych w artykule obrazuje t ide.
10. Kreowanie spoecznych wartoci poprzez lepsze wykorzystanie infrastruktury

Coraz wicej ludzi mieszka w miastach, ktre s coraz mocniej oplecione wysoce zinformatyzowan infrastruktur techniczn. Inteligentne sieci energetyczne, sieci wodocigowe, sieci kamer, itp. sprawiaj, e moliwe jest coraz doskonalsze zarzdzanie zasobami - nie tylko energi, wod, czy
62
gazem, ale take przestpczoci, edukacj, usugami dla obywateli. Pozwalaj take na lepsze planowanie dziaa na poziomie gminy, miasta, czy te kraju. Zachcam do przeczytania artykuu. Znajdziecie go tutaj. Zawiera interesujce przykady, wiele przypisw i dodatkowych linkw.
63
RNICE GENERACYJNE A UCZENIE SI

29 grudnia 2010
W okresie okoowitecznym mam troch wicej czasu na signicie do zalegych rde. Dzi wygrzebaem raport firmy Achieve Global pod tytuem "Survey Analysis: Employee Motivation by Generation Factors" (Motywacja pracownikw, a czynniki generacyjne).
Generalnie - dotyczy zagadnie zwizanych z motywacj. Mnie jednak day do mylenia dwa wykresy:
Ten pierwszy pokazuje, i im czowiek starszy tym: bardziej skostniay pod wzgldem rozwoju/doskonalenia, bardziej polega na sobie.
Pokazuje jednoczenie, e nie ma wielkiej rnicy generacyjnej w zakresie budowania wok siebie relacji (szkoda, e badanie nie dotyczyo form budowania tyche - tu zapewne pojawiyby si due rnice).
64
Drugi wykres wydaje mi si ciekawszy... Po pierwsze - w pierwszym segmencie wykresu wida wyran luk w gotowoci do samodoskonalenia si zawodowego rednich generacji. To ci najstarsi i najmodsi s do tego chtni, zmotywowani, gotowi. Po drugie (co potwierdzaj te moje osobiste obserwacje) - w drugim segmencie wida, i przedstawiciele Generacji X s chtni do inwestowania we wasny rozwj rwnie poza firm. Do inwestowania wasnego czasu i wasnych pienidzy w swj sukces zawodowy. I po trzecie wreszcie - w segmencie trzecim wida wyranie i wraz ze zmianami generacyjnymi chyl si ku upadkowi formalne metody szkoleniowe. Rnica pomidzy najstarsz, a najmodsz generacj pracownikw to prawdziwa przepa.
65
SEZON NA PROGNOZY...
7 stycznia 2011
... na rok 2011 ju si zacz. Dzi krtkie podsumowanie artykuu opublikowanego na witrynieTraining Industry, ktry zbiera (w postaci - a jake - dekalogu) swoje przewidywania na temat rynku szkole w 2011 roku. Jak zwykle - przewidywania s oparte o rynek USA, ale warto je zna, gdy "rykoszetem" czsto rwnie dotykaj rynku polskiego. Oto lista (po szczegy zapraszam do artykuu): Szacuje si, i nakady na szkolenia w roku 2011 wzrosn o okoo 7-9% w stosunku do roku 2010 Zatrudnienie w dziaach szkole wzronie o 2% (to przewidywanie nie zgadza si z oglnym trendem pokazywanych przez innych analitykw rynku, ale by moe akurat rok "pokryzysowy" bdzie sprzyja wzrostowi zatrudnienia) Dziaania outsourcingowe w domenie szkole bd ewoluowa z kompleksowych i dugoterminowych do punktowych i selektywnych Rola lidera szkole bdzie dalej ewoluowa od osoby zarzdzajcej procesem szkole do roli architekta rozwizania szkoleniowego Technologie szkoleniowe bardziej zdecydowanie wkracza bd w wiat sieci spoecznych, zdalnej wsppracy i wirtualnych rozwiza Szybko stanie si krytycznym czynnikiem dziaa rozwojowych Na rynek szkole coraz intensywniej wdziera si bd instytucje do tej pory kojarzone z edukacj Tre szkoleniowa bdzie konwertowana do postaci uatwiajcej jej efektywne przyswajanie Miary sukcesu szkole bd ewoluowa z pomiaru liczby uczestnikw na pomiar treci, z ktr uczestnicy si zapoznali Wikszy nacisk bdzie ka si na adekwatno i dobre dostosowanie treci/informacji do potrzeb osb szkolonych
Cao artykuu znajdziecie tutaj. Wszystkie postulaty znajdziecie tam lekko rozwinite i omwione.
66
MCKINSEY O WEB 2.0

17 stycznia 2011
Dzi, ponownie, krtka (tym razem) informacja zaczerpnita z witryny McKinsey Quarterly. W zasadzie - mgbym w niej ograniczy si do jednego zestawienia (wykresu), ktry mwi sam za siebie. Wykres dokonuje pewnej kategoryzacji firm, ktre wdroyy (bd s na etapie wdraania) mechanizmw Web 2.0 (mechanizmy spoecznociowe wspierajce komunikacj w organizacji poprzez rozproszenie i zdelegowanie na nisze szczeble inicjatyw w tym zakresie). Przeprowadzone na grupie ponad 2.000 respondentw badania pozwoliy podzieli firmy na 4 typy: 1. 2. 3. 4. firmy wdraajce inicjatywy Web 2.0, firmy, ktre wdroyy takie mechanizmy wewntrznie, firmy, ktre wdroyy je rwnie zewntrznie, firmy w caoci "zsieciowane w trybie 2.0".
Popatrzcie na wykresie poniej jak zmienia si zakres wykorzystania tych mechanizmw w organizacji (Degree of usage). Popatrzcie rwnie jakie korzyci osigaj organizacje z wykorzystania mechanizmw Web 2.0 (Organizational Impact). Zwrcie uwag na aspekty rozwojowe i szkoleniowe Web 2.0 (Increased information sharing - zwikszona wymiana informacjim czy te Less hierarchical information flows - mniej zhierarchizowany przepyw informacji). Inne korzyci te s, oczywicie, warte podania...
67
Cao artykuu pod nazw "The rise of the networked enterprise: Web 2.0 finds its payday" (w wolnym tumaczeniu "Powstanie zsieciowanego przedsibiorstwa: Web 2.0 znajduje swoj drog" znajdziecie tutaj.
68
NAJLEPSZE PRAKTYKI EFEKTYWNYCH DZIAW HR

31 stycznia 2011
Pod takim wanie tytuem (The Top Best Practices for the High-Impact HR Organisation) ukaza si kilka dni temu raport opublikowany przez firm analitycznodoradczBersin&Associates. Powtarzam to zawsze, wic teraz te musz - mimo duej i zrnicowanej prby (ponad 700 firm) raport ten spoglda na zagadnienie z perspektywy amerykaskiej. Nie wszystkie wic wnioski musz by natychmiast adaptowalne na naszym rynku. Sdz jednak, e mog by ciekaw inspiracj dla wszystkich osb odpowiedzialnych za funkcj HR.
Oto krtkie podsumowanie tez postawionych w raporcie... W pierwszej czci dokumentu autorzy przedstawiaj trzy "prawdy" (jak sami je nazywaj) dotyczce sposobu dziaania funkcji HR.
1. Wielko ma znaczenie
W oparciu o badania stwierdzono, i rynek pod wzgldem sposobu funkcjonowania dziau HR podzieli mona na 3 segmenty: firm zatrudniajcych do 5000 osb, ktrych dziaania w domenie HR s bardziej zindywidualizowane - specyficzne dla danej organizacji (tylko 21% charakterystyk - norm dziaa, praktyk, sposobw funkcjonowania jest wsplnych midzy rnymi organizacjami), firm zatrudniajcych pomidzy 5000 a 15000 osb, ktre zaczynaj docenia efekt skali w swoich dziaaniach; te powielaj midzy sob ju 40% charakterystyk, firm zatrudniajcych ponad 15000 osb, ktre intensywnie wykorzystuj ide centrum usug wspdzielonych (HR shared-services), i ktre w swoich charakterystykach s niemal podobne (84% spord 140 parametrw s pomidzy tymi firmami zbiene.
2. Jeli fundamenty s kiepskie - zawali si caa budowla

Wiele dziaw HR dy do tego, by budowa swoj rol w organizacji; by by rwnorzdnym partnerem dla funkcji biznesowych. Badania pokazuj jednak, e bardzo istotn rol w osigniciu tego rezultatu jest doskonae wykonywanie przez dzia HR zada w zakresie swoich podstawowych funkcji (rekrutacja, obsuga wynagrodze, wdraanie nowych pracownikw, etc.). Dziay HR, ktre oceniane byy poniej redniej w zakresie tych podstawowych funkcji trzy razy czciej okrelay siebie jako niedoceniane przez menederw z biznesu. Celem numer jeden dziau HR powinna by
69
wic doskonaa realizacja podstawowych swoich funkcji - dopiero na nich mona budowa pozycj funkcji HR w organizacji.
3. Ewolucja jest lepsza od rewolucji

Due zmiany wymagaj duego zaangaowania. To zaangaowanie zwykle wpywa negatywnie na poziom usug wiadczonych przez dany zesp - dua zmiana krtkookresowo zwykle do pogorszenia sytuacji. Efektywny dziaa HR nie moe pozwoli sobie na tak sytuacj. Std lepsze jest budowanie kultury cigego, ewolucyjnego poprawiania i modyfikowania sposobu dziaania.
W oparciu o badanie opisano rwnie 10 najlepszych praktyk wysokoefektywnej funkcji HR. Oto ich podsumowanie...
1. Mocne relacje, dobre rozumienie biznesu oraz dobrze zdefiniowane procesy

Dobrze funkcjonujcy dzia HR powinien umie sprawnie odpowiedzie na kade wyzwanie biznesowe. Aby byo to moliwe niezbdne s dobre relacje z dziaaniami biznesowymi organizacji oraz doskonae rozumienie ich potrzeb skutkujce dobrym rozwizaniem wyzwania. Nie bez znaczenia jest rwnie dobre funkcjonowanie (a wic ich opisanie, wdroenie, konserwowanie, etc.) procesw obejmujcych dziaania funkcji HR.
2. Dobre, aktualne i adekwatne do potrzeb biznesowych dane

Efektywny dzia HR potrafi analizowa dane i przewidywa. W oparciu o te dane moliwe jest podejmowanie krtko- i dugoterminowych decyzji o charakterze biznesowym. Zbieranie i analiza danych jest procesem rozoonym w czasie std wane jest, by stosowne zwizane z gromadzeniem informacji podj stosunkowo szybko, a po uruchomieniu odpowiednich procedur oraz mechanizmw konsekwentnie je stosowa.
3. Misja, wizja i wartoci dziau HR

Wysokoefektywne dziay HR wyselekcjonowane w przeprowadzonym badaniu miay swoj misj i wizj dziaania. Potrafiy komunikowa j inspirujcym i zachcajcym do dziaania jzykiem. Budoway oparte o pozytywne wartoci rodowisko pracy oraz nie bay si jasno komunikowa tych wartoci w organizacji. Najbardziej efektywnymi filozofiami byy te oparte o kultur innowacyjnoci, wsppracy, tworzenia najbardziej przyjaznego i podanego miejsca pracy. Te najgorsze oparte byy o praktyki denia do maksymalnej efektywnoci i cicia kosztw.
4. Budowanie efektywnej roli HR business-partnera

Rola business-partnera jest bardzo rnie rozumiana w rnych organizacjach. Te najbardziej efektywne postrzegaj HR business-partnera jako doradc i partnera w rozwizywaniu wyzwa biznesowych, planowaniu zasobw ludzkich, rozwoju przywdztwa, coachingu, etc. Te organizacje, ktre zajmuj dolne rejestry w zestawieniach efektywnoci dziaania zwykle rozumiej rol funkcji HR jako wycznie administracyjn - jako miejsce w organizacji, gdzie mona "zamwi" z gry zdefiniowany zakres usug (rekrutacja osoby, zorganizowanie konkretnego szkolenia, itp.).
5. Elastyczno jako jedyna odpowied na dynamik biznesu

Efektywne dziay HR s elastyczne i odporne na wstrzsy przychodzce z biznesu. Wedug bada na t elastyczno nie ma wielkiego wpywu sposb funkcjonowania funkcji HR (scentralizowana vs
70
zdecentralizowana). Zdolno szybkiej adaptacji struktur, procedur, czy sposobu funkcjonowania jest kluczem do sukcesu.
6. Self-service oparty o nowe technologie

Wedug badania jednym z kluczowych elementw wpywajcych na efektywno funkcji HR jest zbudowanie takich narzdzi oraz procesw, ktre pozwalaj rnym interesariuszom samodzielnie radzi sobie z rnymi problemami. Portale suce do wymiany wiedzy, rozwizania intranetowe bd Internetowe wspomagajce rekrutacj, sieci spoeczne wyzwalajce potencja peer-topeer learningu, portale z wielowymiarowymi zestawieniami analitycznymi pozwalajcymi podejmowa decyzj - to tylko przykady narzdzi technicznych, ktre mog zdj z dziau HR wielu pracy, a jednoczenie w istotny sposb poprawi relacje dziau HR z innymi strukturami w firmie oraz poza ni.
7. Pomiar efektywnoci dziaa

Nowe rozwizania informatyczne (platformy szkoleniowe, kompleksowe systemy do zarzdzania talentami, systemy HR, hurtownie danych, itp.) pozwalaj wprowadzi nowy wymiar w zakresie analizy informacji. Dziki tym mechanizmom i mona, i trzeba zacz analizowa wpyw poszczeglnych dziaa (zarwnow wymiarze systemowym, jak i w wymiarze indywidualnym) na efekty biznesowe. Wysokowydajne dziy HR wdraaj i udoskonalaj systemy analizy danych pod tym ktem.
8. Rozwj funkcji HR
Skupiajc si na rozwoju innych dziay HR czsto zapominaj, i w dobie dynamicznych zmian na rynku ich pracownicy rwnie wymagaj cigego doskonalenia. Niezbdne jest wobec tego zaplanowanie oraz skuteczna realizacja polityki rozwojowej rwnie i w funkcji HR. Rozwj ten powinien dotyczy przede wszystkim dobrego rozumienia biznesu, w jakim dziaa firma oraz wiedzy branowej - brak w tej dziedzinie bowiem mocno przekadaj si na brak moliwoci nawizania dobrych relacji z innymi partnerami z innych dziaw firmy.
9. Nie da si robi wszystkiego - czyli outsourcing

Wysokowydajne dziay HR skupiaj swoj uwag na tych dziaaniach, ktre musz wykonywa same takich jak np. budowanie dobrych relacji biznesowych z innymi dziaami w firmie lub projektowanie dedykowanych rozwiza wspierajcych inne dziay w firmie. Maj jednoczenie okrelon strategi outsourcingu usug - przede wszystkim tych powtarzalnych, generycznych.
10. S wani i waniejsi

Dziay HR o niskiej efektywnoci dziaania staraj si dzieli swoje usugi (swj czas) po rwno pomidzy wszystkich interesariuszy. Staraj si wic stosunkowo niewielk porcj masa (aden z dziaw HR nie ma chyba komfortu posiadania w swoich strukturach "nadmiarowych" pracownikw) ca kromk chleba rwn warstw - warstwa ta jest wszdzie tak samo "chuda". Wysokowydajne organizacje przyjmuj inn strategi - traktujc jako priorytet obsug menederw linii biznesowych. Dziaania nakierowane na generowanie biznesu maj wic priorytet wobec innych dziaa. Executive Summary do raportu, ktrego streszczenie przedstawiem powyej znajdziecie tutaj.
71
BERSIN - TALENT WATCH ORAZ LEARNING LEADERS

18 marca 2011
W rce wpady mi dwa ciekawe opracowania opublikowane przez firm analitycznodoradcz Bersin&Associates. Jedno pokrtce omwi (Talent Watch), drugie, ktre jest zbiorem case studies - nie (gdy musiabym je jedno po drugim tumaczy i opisywa)... Talent Watch jest badaniem skupionym na zarzdzanie talentami, ktre jest do regularnie wykonywane przez firm - std moliwe s porwnania, nakrelenie trendw, etc. Z uwagi na fakt, i tematyka bloga nie pokrywa si w peni z przedmiotem bada - skupi si w swoich uwagach tylko na wybranych elementach i wnioskach. W perspektywie ostatniego roku poprawia si (i tak ju dobra) ocena biznesu - tylko 13% respondentw pesymistycznie patrzy na swoje otoczenie (przed rokiem odsetek ten wynosi 19%). Wci kluczowym wyzwaniem jest presja na cicie kosztw (40% - spadek z 47%). Na znaczeniu jednak zyskuje konieczno wzmocnienia innowacyjnoci (37% - wzrost z 30%) oraz umiejtno odpowiedzi na gwatowne zmiany uwarunkowa rynkowych (31% - wzrost z 25%). Najwaniejszymi wyzwaniami dla firm wskazywanymi przez respondentw byy: rozwj i wypuszczenie na rynek nowych produktw i usug (47% - wzrost z 42%), restrukturyzacje (28%), zmiany w strategii firmy (28% - spadek z 36%) oraz zmiany regulacyjne wpywajce na biznes (28%). Najwaniejszymi wyzwaniami w domenie rozwoju s, wedug respondentw: niezmiennie przywdztwo ( od lat na pierwszym miejscu - w niniejszym badaniu 63%, ale spadek z 66%), rozwj innowacyjnoci (61%), doskonalenie korporacyjnej kultury uczenia si (60%), a take rozwj ludzi ze zmianami, ktrych dowiadczaj - nowe produkty, nowe regulacje, nowe rynki, etc. (60%). Istotnym wyzwaniem, na jaki zwraca si uwag jest rwnie budowa kultury efektywnoci - performancedriven culture (58%). Do ciekawych wnioskw prowadzi analiza wykresu pokazujcego zdolno do osigania efektw (Ability to execute). Ot wynika z niego, e ta zdolno jest do rwno rozoona pomidzy wszystkie szczeble organizacyjne (wzrost wraz z poziomem zarzdzania wcale nie jest znaczcy). Wida natomiast do wyranie, i kryzys zosta odtrbiony... Respondenci wyranie pokazuj na wzrost presji na cicia w budetach HR jak i w budetach szkoleniowych. Jakie s przewidywania na nastpne 6 do 12 miesicy pod wzgldem priorytetw zwizanych z zarzdzaniem talentami? 1. 2. 3. 4. rozwj przywdztwa, rozwj kultury efektywnoci, rekrutacja - wypenienie wakatw waciwymi kandydatami, rozwj zaangaowania i retencji pracownikw.
To tyle z zagadnie, ktre rzuciy mi si w oczy...

72
EFEKTYWNO RNYCH FORM ROZWOJOWYCH

30 marca 2011
Na wielu spotkaniach z Klientami czy te na wielu konferencjach pada pytanie - "ja si ma efektywno eszkole do szkole tradycyjnych?". Szczerze mwic zawsze miaem problem z dobr odpowiedzi na nie. Drugim takim trudnym pytaniem byo pytanie o efektywno e-learningu w kontekcie szkole mikkich. Niby oglnie wiadomo, e im "twardsza" wiedza tym atwiej wtoczy j w ramki samoszkolenia, ale czy to oznacza, e w wiecie szkole elektronicznych w ogle nie sprawdzaj si tematy zwizane z komunikacj, przywdztwem, zarzdzaniem ludmi? To pytanie te byo trudnym... ... do dzi! Wanie wpad mi w rce dokument (dziki Henryk!) pod nazw "The Real ROI of Leadership Development: Comparing Classroom vs. Online vs Blended Delivery", ktry opisuje kompleksowe badania efektywnoci szkole realizowanych na trzech grupach: 1. osb, ktre korzystay wycznie z e-szkole, 2. osb, ktre szkolone byy wycznie przy pomocy form tradycyjnych, 3. osb, ktre poddane byy procesowi blended-learningowemu. Wobec wszystkich 3 grup przeprowadzone zostay kompleksowe analizy w oparciu o model Kirkpatricka (a w zasadzie - Philipsa; nieznajcych odsyam do mojego wczeniejszego postu tutaj). Grupa badawcza wynosia wprawdzie ponad 2000 osb, ale rozkad by bardzo nierwnomierny (uczestnicy mieli moliwo wyboru formy szkolenia) - forma e-learningowa bya najmniej liczbie reprezentowana w badaniach (raptem 105 osb). Wanym jest rwnie to, i przedmiotem szkolenia byo przywdztwo (umiejtnoci mikkie). Nie bd referowa caego dokumentu (link - jak zwykle - na kocu) - podziel si tylko najciekawszymi wnioskami.
73
Poziom 1 oraz 2 tu nie ma znaczcych rnic
Kada z form szkolenia generowaa podobn samoocen ankietow (poziom 1) oraz podobne wyniki pozyskanej wiedzy zbadane na podstawie testw.
Poziom 3 tu robi si ciekawie...
Zbadana po 3 miesica zmiana zachowa (w oparciu o ocen 360 stopni) wskazuje, e najbardziej skuteczn pod tym wzgldem form rozwojow jest podejcie blended learningowe. "Istotn" lub "wyjtkow" zmian zachowa zanotowao 32% uczestnikw e-szkolenia, 42% uczestnikw szkolenia tradycyjnego oraz 51% uczestnikw szkolenia blended learningowego.
74
Poziom 4 pokrywa si mocno z poziomem 3
Tu, mona rzec, bez rewelacji - to co najmocniej wpywao na postawy, najmocniej te wpywa na biznes.
Poziom 5 a tu... maa rewolucja
Niby wci "na prowadzeniu" pozostaje forma blended learningowa, ale popatrzcie, co stao si z dysproporcj pomidzy tradycyjn form prowadzenia szkole, a form e-learningow. Dziki do duej skali (ponad 100 osb) koszt przeszkolenia poprzez e-learning by na tyle niszy od szkolenia tradycyjnego, i zniwelowa rnice zwizane z efektami biznesowymi. Dziki temu e-learning (z perspektywy liczb/biznesu) jawi si jako forma rwnie efektywna jak szkolenie tradycyjne. Tutaj znajdziecie link do caego dokumentu, w ktrym znajduje si wiele ciekawych opisw budujcych kontekst przedstawionych powyej bardzo ramowych wnioskw.
75
SZANSA W SIWYCH WOSACH?

18 kwietnia 2011
Tak w bardzo wolnym tumaczeniu mgby brzmie tytu jednej z najnowszych publikacji The Economist Intelligence Unit ("A silver opportunity? Rising longevity and its implications for business"). Dokument ten odnosi si generalnie do zagadnie biznesowych, a nie tylko szkoleniowych - zrobi wic dzisiaj wycznie krtki skrt. Dla zainteresowanych caoci publikacji link na kocu wpisu... Na pocztek - przewidywania... Popatrzcie na wykres poniej i zwrcie uwag na odsetek osb poniej 5 oraz powyej 65 roku ycia. Obecna dekada jest dekad mniej wicej rwnowagi - bdzie na wiecie tyle samo osb bardzo modych jak i dzi uwaanych za emerytw. Zwrcie jednak uwag co stanie si za lat 20, 30, 40... Przez 100 lat (od roku 1950 do roku 2050) liczba osb 60+ wzronie z 200 milionw do... 2 miliardw.
Wszyscy wiemy o potrzebie wyduania wieku emerytalnego. Nie o tym jednak chciaem - gdy te elementy raportu, ktre odnosz si do przestrzeni szkoleniowego oraz HRowej zwracaj uwag na zupenie inne zagadnienia. ... jak np. umiejtno rozumienia potrzeb starszych pracownikw (tylko 14% respondentw uwaa t umiejtno jako wysok), ... jak np. gotowo struktur organizacyjnych oraz dziaa HR do radzenia sobie z wyzwaniem jakim jest (i bdzie w coraz wikszym stopniu) zarzdzenie starszymi pracownikami; zarzdzenia w
76
wymiarze wyjcia na przeciw ich potrzebom, ich oczekiwaniom, ich postrzeganiu wiata, itd. (tylko 11% respondentw okrela t gotowo jako efektywn), ... jak np. umiejtno transferu wiedzy od osb starszych/dowiadczonych w kierunku modych pracownikw (tylko 13% respondentw badania okrela t umiejtno jako efektywn). Podnosi si rwnie nastpujce ryzyka w domenie HR: zwikszon odpowiedzialno finansow pracodawcy wynikajc z potrzeb emerytalnych oraz zdrowotnych ludzi starszych (40% respondentw), spadek dostpnoci modych, utalentowanych pracownikw (28% respondentw), wzrost kosztw wynagrodze zwizany z wysz redni wieku pracownikw (24% respondentw).
W dokumencie przedstawiony jest krtki, ciekawy case BMW pokazujcy w jakim kierunku ju dzi idzie mylenie o dostosowywaniu organizacji do potrzeb ludzi starszych. Na koniec ju nie zwizana z przedmiotem, ktre powicam swoj energi, ciekawostka rekomendacje dotyczce prognozowanych wzlotw i upadkw caych bran zwizanych z przedstawion na wykresie powyej sytuacj. Jeli miabym kupowa akcje firm - to wedug tych rekomendacji kupowabym udziay producenta brodzikw azienkowych, a sprzedawabym udziay producenta wanien. Sprzedawabym udziay producentw zabawek, wrotek, nart, etc. a kupowabym firm produkujcych domowe roboty. Sprzedawabym udziay firm obsugujcych parki rozrywki, a kupowabym udziay firm sprzedajcych spokojne wycieczki. C, nim umrzemy wiat si zmieni... I to zmieni si znaczco... Tutaj znajdziecie raport EIU.
77
2011 CORPORATE ISSUES SURVEY

11 maja 2011
Wanie wpad mi w apy wieutki raport z badania przeprowadzonego przez The Ken Blanchard Companiespowiconego wyzwaniom biznesowym, przez jakimi stoj teraz firmy. Jako, e badania realizuje firma specjalizujca si w rozwoju przywdczym - badania te s podporzdkowane gwnie ewaluacji wyzwa ocierajcych si o funkcje menederskie i rol przywdcz. Ciekawostk jest w nich to, i od dwch lat badania te realizowane s rwnie w Polsce - mona wic nie tylko odnie obraz rynku polskiego do wiatowego, ale rwnie sprbowa nakreli pewne trendy na naszym rodzimym rynku. Prba globalna (1300 executives) robi wraenie. Niestety - w Polsce byo tylko 41 respondentw.
Mimo to - popatrzmy i porwnajmy wyniki...
Rynki globalne
Wpierw rzumy okiem na rynki globalne i porwnajmy wyniki z lat 2009, 2010 i 2011: ponad 30% respondentw okrela budet szkoleniowy na rok 2011 jako wyszy ni w roku poprzednim; ponad 45% nie widzi zmian w tym budecie => tylko troch ponad 20% zmniejsza budet na szkolenia wobec roku 2010, na przestrzeni ostatnich 4 lat najwikszymi wyzwaniami biznesowymi w obszarze przywdztwa i zarzdzania pozostaj te same trzy elementy: wyzwania natury gospodarczej, rozwj i ekspansja firmy oraz wzrastajca presja ze strony konkurencji, najwikszymi przestrzeniami nieefektywnego dziaania firm byy w roku 2011: rozwj przyszych liderw (32% respondentw okrelio swoje dziaania w tym zakresie jako bardzo nieefektywne lub nieefektywne), radzenie sobie z potrzeb byskawicznego budowania kompetencji (31%), budowa kultury wsppracy i dzielenia si wiedz (28%), na licie najwikszych wyzwa menederskich jest troch roszad - w roku 2011 trzeba najwaniejszymi byy: zarzdzenie zmian (53% respondentw), budowania zaangaowania pracownikw (46%) oraz kreowanie przyszych liderw (44%); co ciekawe od roku 2007 wyranie traci na znaczeniu wyszukiwanie i zatrzymywanie talentw (spadek z 62% na 37%) zastanawiam si, czy przestao by to wyzwaniem dlatego, e firmy zaczynaj sobie dobrze z nim radzi, czy te dlatego, e sytuacja gospodarcza zrzuca na dalszy plan to zagadnienie?, kluczowymi wyzwaniami po stronie pracownikw s natomiast: umiejtnoci zarzdzania podlegymi ludmi (57%), wzrost produktywnoci (53%) oraz umiejtnoci budowania zespou (50%).
78
I na koniec - troch ni z gruchy, ni z pietruchy pojawiaj si dwa pytania dotyczce wykorzystania mediw spoecznociowych w organizacjach... Dwoma wiodcymi narzdziami spoecznociowymi wykorzystywanymi globalnie s Facebook (34% respondentw) oraz LinkedIn (22% respondentw). Potem nie ma dugo, dugo nic... 56% respondentw planuje przy tym wzrost wykorzystania mediw spoecznociowych w przyszym roku.
Polska
A oto kilka wnioskw z badania przeprowadzonego w Polsce: znacznie mniej respondentw ni na rynkach wiatowych okrela swj budet szkoleniowy jako wyszy, ni w roku 2010 - jest ich tylko 17%; ponad 40% definiuje go jako niszy..., wydaje si, e w Polsce borykamy si z nieco innymi wyzwaniami biznesowymi, ktrymi s: wzrost i rozwj firmy, presja ze strony konkurencji oraz wraliwo cenowa klientw, inne s rwnie wyzwaniami przed jakimi stoj polscy menederowie w obszarze przywdztwa i zarzdzania - tu wskazano: wzrost innowacyjnoci, redukcj kosztw oraz budowanie zaangaowania pracownikw, wyzwania pracownikw w Polsce take istotnie (wedug wynikw badania) rwnie si od globalnych - za najwaniejsze trzy uznano: redukcj kosztw, umiejtno podejmowania decyzji oraz umiejtnoci sprzedaowe. W Polsce wrd mediw spoecznociowych wykorzystywanych korporacyjnie za najwaniejsze uwaa si Facebooka oraz Twittera i YouTube. Determinacja do zwikszenia wykorzystania tych form komunikacji jest te troch mniejsza - cho cakiem wysoka (37% respondentw chce ich zwikszenia).
Konkluzje
Jak dobrze przyjrze si wynikom - to mona postawi hipotez (moecie powiedzie, e jest to truizm/komuna...), e Polska nie jest samotn wysp. Nawet jeli wyniki nie s zbiene z trendami wiatowymi (okrelanymi gwnie poprzez pryzmat USA gdy stamtd, zapewne, pochodzia wikszo respondentw), to idziemy kilka krokw za wyranie obserwowanymi kierunkami. Tutaj znajdziecie wyniki badania wiatowego, a tutaj - polskiego wraz ze stosownym komentarzem.
79
ANALIZA TALENTW OD THE ECONOMIST

27 maja 2011
Dzi wpady w moje rce wyniki dwch globalnych bada przeprowadzonych przez The Economist Intelligence Unit. W pierwszym z nich (w ktrym wzio udzia prawie 1700 organizacji) zainteresowa mnie tylko jeden parametr. W odpowiedzi na pytanie "Co uwaasz za najwiksze wyzwanie dla Twojego biznesu" 31% respondentw wskazao braki w zakresie talentw i umiejtnoci (Talent and skills shortages). Byo to trzecie wskazanie (po "ryzykach ekonomicznych" oraz "ryzykach politycznych") na licie... Ta obserwacja natchna mnie do gbszego przyjrzenia si drugiemu dokumentowi pod tytuem: "The Global Talent Index Report: The Outlook to 2015". Global Talent Index to metodologia badawcza stosowana przez EIU od 2007 roku. W chwili obecnej badania te prowadzone s w 60 krajach (rwnie w Polsce), a wyniki obecnego raportu objy opinie prawie 450 przedstawicieli wyszej kadry menederskiej. Global Talent Index to sparametryzowane badanie zwracajce uwag na szereg czynnikw przypisanych do danego kraju takich jak: uwarunkowania demograficzne, system ksztacenia szkolnego i akademickiego, jako siy roboczej (wiem, brzmi to kiepsko, ale tumacz dosownie...), rodowiska do kreowania utalentowanych jednostek, itd. Na jakie kluczowe wnioski z badania zwracaj uwag autorzy raportu? Oto one: absolutnym liderem w dziedzinie budowania potencjau w oparciu o talenty s Stany Zjednoczone (przepa midzy numerem 1, a kolejnymi jest naprawd dua); jako czynniki sukcesu wymienia si doskonay system ksztacenia akademickiego, wysok (tu przepa jest wrcz kolosalna) oraz zdolno do pozyskiwania talentw, zwraca si rwnie uwag na si krajw skandynawskich, ktrych z jednej strony saboci s wyzwania demograficzne, z drugiej za si jako i kultura pracy, generalnie osoby odpowiadajce za rekrutacj s do optymistycznie nastawione do swojej zdolnoci pozyskiwania wysokiej klasy talentw... ...zwiksza si jednak trend do samodzielnego ksztatowania wiedzy/umiejtnoci/postaw wrd pracownikw; trend ten jest szczeglnie wyrany w Azji, gdzie optymizm, o ktrym napisaem powyej jest najniszy, za najrzadziej wystpujc, ale podan i cenion cech nowozatrudnionego pracownika uwaa si umiejtno radzenia sobie w zmiennym rodowisku biznesowym (odporno, adaptowalno, "zwinno intelektualna", wszechstronno) - dalej nazwano te cechy "kreatywnoci", ale moim zdaniem znacznie lepiej pasuje tu "zaradno w rodowisku biznesowym". Jak patrzy si na list to z lotu ptaka wida, i: na czele s Stany Zjednoczone, potem grup pocigow tworz kraje skandynawskie, 80
nastpnie pierwszy trzon peletonu buduj gwnie kraje rozwinite (przewanie rodem z Europy), potem mamy grup krajw troch-mniej-rozwinitych (wrd nich na 29 miejscu, a wic dokadnie w rodku stawki znajduje si Polska); ciekawostka - tylko dwa miejsca przed nami znale mona Japoni, a 4 miejsca za nami - Chiny, stawk zamykaj kraje rozwijajce si.
Tutaj znajdziecie kompletny raport. Warto popatrze na szczegowe liczby... Ciekaw jestem np. czy zgadniecie jaki czynnik zwizany z rynkiem talentw najbardziej cignie Polsk w d wedug metodologii GTI (i jest, nawiasem mwic, niemal najgorszy wrd wszystkich badanych krajw - po Bugarii i Rumunii).
81
GARTNER O PRZYSZOCI ROZWIZA IT ORAZ PROCESW WSPIERAJCYCH HR

10 czerwca 2011
Wpad mi w rce dokument "Top Five HR Process Integrations That Drive Business Value". Generalnie rzecz biorc dotyczy integracji procesw w ramach oraz na styku funkcji HR z innymi przestrzeniami biznesowymi. Poniewa jednak dokument opracowany jest przez firm SumTotal (majc interes w tym, by krzewi konkretne tezy) nie opisz jego zawartoci... Skupi si natomiast na stosunkowo niewielkim jego fragmencie, ktry jest swego rodzaju cytatem z analiz przeprowadzonych przez firm Gartner mniej wicej rok temu. Analizy te przedstawiaj prognozy zwizane z wpywem poszczeglnych HRowych procesw i/lub HRowych systemw informatycznych na biznes. Zagadnienia te zostay podzielone na 4 grupy. Pierwsz z nich s rozwizania i procesy, ktre dzi i przez najblisze lata budowa bd przewag konkurencyjn. Wrd nich Gartner wymienia: rekrutacj opart na mechanizmach spoecznociowych, narzdzia planowania i analiz zasobw ludzkich, mechanizmy/narzdzia spoecznociowego uczenia si, wielkokorporacyjne systemy zarzdzania zasobami ludzkimi oparte o mechanizm Softwareas-a-Service, systemy informatyczne suce do zarzdzania talentami.
W grupie drugiej znalazy si rozwizania, ktre wci nie s powszechnie stosowane. Ich wdroenie naley jednak rozpatrzy w krtszej perspektywie, gdy jeli ich nie wdroymy ju za chwil moemy straci dystans do konkurencji. Wrd nich znajdziemy: systemy do zarzdzania efektywnoci (performance) pracownikw, systemy do zarzdzania zasobami ludzkimi, systemy zarzdzania zasobami ludzkimi oparte o mechanizm Software-as-a-Service stosowane w mniejszej skali.
Grupa trzecia zawiera rozwizania, ktre staj si przestarzae z uwagi na nowe modele prowadzenia biznesu, nowe zjawiska spoeczne, nowe uwarunkowania rynkowe. W tej grupie znajduje si tylko jedno rozwizanie jakim s: systemy informatyczne do wspierania procesw rekrutacyjnych.
I ostatnia grupa to rozwizania, ktre wedug analitykw Gartnera w cigu najbliszych 10 lat znikn cakowicie z rynku. Tu umieszczono: platformy LMS (Learning Management System), obecnie funkcjonujce systemy zarzdzania pracownikami w kontekcie monitorowania i zarzdzania czasem ich pracy oraz obecnoci, systemy oparte o bezterminowe licencje oraz wdroone w siedzibie i na infrastrukturze klienta, mainframe'owe systemy do zarzdzania zasobami ludzkimi.
82
Tu, oczywicie, naley si po raz kolejny adnotacja, i te prognozy dotycz rynku globalnego niekoniecznie w tej kolejnoci i w tych terminach docierajc do Polski. Myl jednak, e zwracaj uwag na do ciekawe zjawiska, ktre wytyczaj kierunki czekajcych na zmian. Dla zainteresowanych - link do caego materiau jest tutaj (potrzebna krtka rejestracja).
83
THE HR FACTBOOK 2011

8 lipca 2011
Kilka dni temu trafio na moj skrzynk podsumowanie raportu The HR Factbook 2011 opublikowanego przez firm analityczn Bersin&Associates. Niestety - tylko podsumowanie (executive summary), ale darowanemu koniowi w zby si nie patrzy... Ale ja popatrz - moe nie w zby, ale w zawarto, bo nawet w tym skrcie jest kilka ciekawych informacji, ktre warto puci w wiat. Informacji, nota bene, dotyczcych rynku amerykaskiego, ale ten do mocno promieniuje na wiat, wic wnioski dla nas te mog by wartociowe... W ostatnim roku wreszcie budety HRowe poszy w gr. Niewiele (raptem 1,4%), ale nawet i ta liczba po kryzysie moe cieszy. rednie nakady na dziaania HR na pracownika wyniosy nieco ponad 1200 USD. Wikszo (59%) nakadw na HR lokowana jest po stronie kluczowych funkcji (core services), 32% idzie na zarzdzanie talentami (tu rwnie s szkolenia), a pozostae 8% na dziaania strategiczne funkcji HR (strategic HR services). Najwikszym wyzwaniem wspomnianego wyej zarzdzania talentami nie sa przy tym, oczywicie, szkolenia, ale pozyskanie tyche talentw. Wyzwania zwizane z rekrutacj i zatrzymaniem odpowiednich osb wydaj si by najwaniejszymi. Rok 2010 byo kolejnym rokiem rosncego odsetka osb rozstajcych si z firm (wynis 17,2%, rok wczeniej). Podejmowanych jest wic wiele dziaa majcych na celu zmotywowanie wartociowych pracownikw do pozostania w danej firmie. Wrd dziaa strategicznych, co ciekawe, wymienia si dziaania na rzecz poprawy jakoci ycia pracownikw (wellness). Te dziaania maj, oczywicie, suy nie tylko pracownikom, ale take efektywnoci biznesowej. W ich ramach wdraa si programy premiowania prozdrowotnego trybu ycia (niwelowanie otyoci, rzucanie palenia, etc.). Programy te nabieraj duej wagi w strategicznym myleniu o pracowniku, jako kluczowym elemencie budowania sukcesu firmy. Raport pokazuje rwnie, i inwestycje w HR s wysokoopacalne. Bersin bazuje tu na swoim modelu 4 poziomw zaawansowania funkcji HR w organizacji. Organizacje na poziomie 4 (najwyszym), wedug badania, maj 40% niszy odsetek zwolnie oraz ponaddwukrotnie wysze obroty na pracownika od organizacji pozostajcych na poziomie 1. Streszczenie raportu w caoci znajdziecie tutaj (wymagana krtka rejestracja). Polecam...
84
OD SAASA DO LASA...
14 wrzenia 2011
Due korporacje korzystaj zwykle z wielkich systemw informatycznych. Kady, kto przey wdroenie takiego systemu (np. SAP, SABA, czy PeopleSoft) wie, e projekt trwa dugie miesice i angauje wiele przestrzeni biznesowych. Jest trudny, kosztowny - z jednej strony optymalizuje procesy biznesowe pod pewnymi wzgldami (poprzez automatyzacj dziaa), ale z drugiej dokada zwykle wyzwa natury informatycznej. Nie inaczej jest z rozwizaniami wykorzystywanymi w przestrzeni HRowej. Zainspirowany blogiem Josha Bersina signem do witryny firmy Workday - specjalizujcej si w udostpnianiu specjalizowanych systemw IT dedykowanych brany HR w modelu SaaS (Software-asa-Service). Software-as-a-Service to przeniesienie do wiata informatyki idei pacenia za usug, zamiast za produkt. Zgodnie z t ide - zamiast kupowa silnik lotniczy kup czas jego pracy, a nie bdziesz musia martwi si o jego serwisowanie. W przypadku Workday - zamiast kupowa system informatyczny kup usug obsugi funkcji HR realizowan w Internecie (w chmurze), a nie trzeba si bdzie martwi o wdroenie, serwis, wsparcie informatyczne, etc. Uzyskamy te pen skalowalno rozwizania - wraz ze wzrostem (bd zmniejszaniem si) firmy koszty systemu bd zawsze odpowiada biecemu wykorzystaniu. Nie widziaem rozwizania - wic nie mog z pen odpowiedzialnoci powiedzie, i doskonale realizuje niezbdne dla Dziau HR funkcje. Gdy jednak czytam o dokonaniach firmy oraz patrz na ich witryn, to zdecydowanie budz one zainteresowanie, gdy: firma ronie w skali 100% rocznie, firma ma 142 aktywnych klientw (rednie zatrudnienie: 8.000 osb; najwikszy klient: Thomson Reuters dla ktrego obsuguj 55.000 kont), rozwizanie obsuguje ponad 2 miliony pracownikw, rozwizanie ma niezwykle bogat, kompleksow funkcjonalno patrzc na kapita ludzki organizacji w dojrzay, aktualny sposb, firma nie nad z rekrutacj informatykw, ktrzy mog wesprze prace nad rozwizaniem.
Firma opracowujca rozwizanie zaoona zostaa przez byych kluczowych pracownikw firmy PeopleSoft. S to wic specjalici najwyszej klasy w dziedzinie rozwiza informatycznych dla funkcji HR. Na blogu Josha przeczyta mona rwnie o doskonaych ocenach decyzji zwizanej z przejciem z "tradycyjnego" systemu obsugi funkcji HR na Workday, ktry pozwala na bardzo kompleksowe i globalne zarzdzenie kapitaem ludzkim organizacji. Workday wydaje si by rwnie rozwizaniem wychodzcym na przeciw zarwno biecym wyzwaniom HRu (zarzdzanie talentami, integracja na poziomie rozwizania funkcji HR ze strategicznymi dziaaniami firmy, itp.), jak i w peni wykorzystujcym nowinki techniczne (funkcjonowanie w chmurze, obsuga urzdze mobilnych, itd.). Warto rzuci okiem zarwno na artyku na blogu Josha Bersina (znajdziecie go tutaj), jak i przygldn si witrynie Workday, na ktrej znale mona opisy poszczeglnych funkcji systemu (tutaj). Choby po to, aby wiedzie czego wymaga od kolejnego rozwizania informatycznego optymalizujcego procesy HR w duej organizacji.
85
"WAWE" DZIAANIA W WIECIE HR?

19 wrzenia 2011
Agile programming (wawe programowanie) jest terminem do dobrze znanym w wiecie informatyki. Jedn z technik wykorzystywanych w realizacji tej idei jest SCRUM - zarzdzanie projektem oparte o krtkie, zwykle tygodniowe, iteracje (zwane sprintami) oraz cotygodniowe spotkania (scrum - zwane z polska o ile pamitam "mynami"), ktre podsumowuj tydzie dziaa projektowych oraz wytyczaj zadania zwizane z nastpnym sprintem. Podejcie agile jest stawiane po drugiej stronie osi do tradycyjnego podejcia, w ktrym planujemy cae przedsiwzicie, okrelamy wszystkie zadania, osadzamy je w czasie, harmonogramujemy, itd. (czyli tworzymy co, co w teorii zarzdzania projektami zwane jest WBS - Work Breakdown Structure). Podejcie agile jest o tyle ciekawe, i, znajc oglny kierunek w ktrym zmierzamy, jestemy w stanie modyfikowa dziaania projektowe w trakcie realizacji - innymi sowy na bieco dostosowywa je do zmieniajcych si coraz czciej wyzwa biznesowych. Na blogu Josha Bersina przeczytaem ostatnio ciekawy artyku stawiajcy tez, i podejcie agile (wawe) wkroczyo (albo szybko powinno wkroczy) ju do wiata HR. Zwraca tu uwag na kilka uwarunkowa: ile strategiczne cele firmy nie zmieniaj si tak szybko, o tyle taktyki (a co za tym idzie dziaania nakierowane na ludzi i pozwalajce im skutecznie te taktyki realizowa) podlegaj stosunkowo czstym zmianom, informacje zwrotne, ktre dostaj ludzie s elementem codziennego dziaania; czy wic przeciwdziaanie negatywnym zjawiskom, albo wzmacnianie zjawisk pozytywnych powinno czeka na kolejny rok budetowy, czy te powinno by natychmiastowym nastpstwem takiej informacji?, nie jestemy w stanie przewidzie zmian biznesowych jakie dotykaj nasz bran czy firm czy jestemy wic w stanie dugoterminowo zaplanowa dziaania nakierowane na ludzi?.
Chcc pj w kierunku modelu agile powinnimy pamita o tym, e: zamiast corocznych, czy co p-rocznych rozmw oceniajcych kady meneder ma moliwo biecej oceny pracownika, docenienia, udzielenia informacji zwrotnej, oprcz tradycyjnych, wymagajcych zaplanowania form szkoleniowych mamy moliwo budowania kultury samodzielnego rozwoju pracownikw czy rozwijania ludzi poprzez dziaania nieformalne, zamiast (lub oprcz) tradycyjnych form doceniania ludzi poprzez bonusy podsumowujce dusze okresy mamy moliwo doceniania ludzi poprzez mechanizmy spoecznociowe, zamiast tradycyjnych form rekrutacji na znaczeniu zyskuje rekrutacja spoecznociowa oraz elastyczne formy wsppracy (rwnie zdalnej).
To tylko kilka sugestii wynotowanych z bloga Josha. Znajdziecie w nim rwnie kilka ciekawych przykadw rozwiza wspierajcych dziaania agile Dziau HR - szczeglnie w domenie doceniania spoecznociowego (Rypple oraz Achievers). Zachcam do signicia do artykuu tutaj.
86
SEVEN LEARNING CHALLENGES & TRENDS IN 2012

11 padziernika 2011
Wanie uczestnicz w webinarze pod tak wanie nazw (7 wyzwa i trendw szkoleniowych w roku 2012). Webinar prowadzi Elliott Masie - gospodarz konferencji Learning 2011, ktra odbdzie si za niecay miesic w Orlando. Ja za "na ywo" robi notatki - moe wic w nie wkra si nieco chaosu.... rdo wyzwa- ogromna zmiana; zmiana w wymiarze siy roboczej (workforce), miejsc pracy (workplace), treci, technologii oraz biznesu
Zmiany zwizane s m.in. z: wielogeneracyjnoci (4 generacje w jednym biurze/miejscu pracy). Ta wielogeneracyjno katalizuje szereg wyzwa w wymiarze postaw, oczekiwa, stylw pracy, itp.), rozproszeniem terytorialnym (w przypadku globalnych korporacji - wiele stref czasowych, praca w domu, konieczno budowania umiejtnoci zarzdzania zdalnymi zespoami, itd.), poczeniem pracownikw (rozumianym nie tylko jako drogi komunikacji elektronicznej, ale take jako synergetyczne czenie dowiadcze, wiedzy, zasobw, etc.), treci, ktra staje si coraz krtsza, atwiej przeszukiwalna, bogatsza multimedialnie; dostarczalna w modelujust-in-time, rosnc spoecznociowoci wiata biznesu (rozumian jako mechanizmy oraz kultur wspierajc wspprac w zakresie rozwizywania problemw biznesowych), coraz lepsz adaptacj (konsumpcj) nowych technologii w biznesie (zmiany w technologii postpuj znacznie szybciej ni ich adaptacja), dynamik biznesu (agile business & fluency).
Trend 1: nowy model uczenia w dobie Google

Zmienia si model zapamitywania; zmieniamy sposb, w jakim si uczymy majc wiadomo tego, e wiele informacji moemy znale w Internecie. Transactive memory - uczymy si gdzie znale konkretn informacj, zamiast zapamitywa t wanie informacj. Poprzez mechanizmy wsparcia na stanowisku pracy (EPSS) moemy wspiera efektywno biznesow pracownikw nie wymagajc od nich pamitania rzeczy, ktre mog szybko znale. Ile pamitamy telefonw w dobie telefonu komrkowego? A ile pamitalimy wtedy, kiedy uywalimy wycznie telefonw stacjonarnych?
Trend 2: uwolnienie potencjau historii

Sia historii tkwi w tym, e gboko zapada w pami. Musimy wydoby potencja historii w projektowaniu dziaa szkoleniowych. W historiach tkwi magia - magia emocji, magia zanurzenia si w opowieci. Historie mog by wykorzystywane w wielu rnych formach - nie tylko w szkoleniach tradycyjnych, ale w webinarach, e-szkoleniach, w webcastach (krtkich klipach filmowych), itd.
87
Trend 3: mier Instructional System Design (sformalizowanego podejcia do projektowaniaszkole) w formie, jak znamy
ISD stanie si bardziej "wawe" (agile) - coraz rzadziej moemy sobie pozwoli na dugie i zoone projektowanie procesw rozwojowych. Projektowanie i budowanie interwencji rozwojowych zostanie rozproszone po organizacji - bdzie znacznie wicej projektantw treci/interwencji (ekspert merytoryczny, meneder, pasjonat w danej dziedzinie, etc.). Projektowanie dziaa rozwojowych przestanie by wyczn domen dziau HR. Dziaania rozwojowe stan si te bardziej "butikowe" bdziemy mogli wybiera spord wielu ich form i moliwoci w bardziej swobodny sposb; sposb dostosowany do naszych biecych potrzeb, naszych biecych kompetencji, etc. Bd te krtsze i bardziej rozproszone - wejd w "wiat nano".
Trend 4: Konsumpcja (adaptacja) nowych technologii informatycznych

Koczy si wiat, w ktrym pracownik korzysta wycznie z narzdzi informatycznych zapewnionych, certyfikowanych i obsugiwanych przez organizacj (dziaania w chmurze, prywatne urzdzenia typu second screen). Urzdzenia second screen przeduaj take kontakt z prac - rozmywaj podzia midzy czasem pracy i czasem wolnym. Pozwalaj te na natychmiastowe "doszkalanie si" - siganie do dodatkowych rde podczas aktywnoci zawodowych i osobistych. Elementem wspierajcym adaptacj nowych technologii jest rwnie idea app - krtkich, szybko pozyskiwalnych aplikacji wspierajcych rne aktywnoci poprzez urzdzenia mobilne. Wyzwaniem bdcych wynikiem tego trendu, przed ktrym stan wszystkie firmy s wszelkie aspekty bezpieczestwa korporacyjnego.
Trend 5: Systemy informatyczne wspierajce szkolenia (LMS/LCMS) staj si/stay si nieadekwatne do biecych potrzeb
Tylko najlepsze firmy produkujce rozwizania tego typu (majce mocne kompetencje w tym zakresie i dobrze rozumiejce biznes na styku ludzi, szkole i technologii) s wiadome wyzwa, przed jakimi ju stoj i bd stay w przyszoci organizacji w zakresie wspierania przez IT biznesu poprzez funkcj HR.
Trend 6: Rozwj przywdztwa wymaga przedefiniowania/przeprojektowania

Nano-coaching; value-driven leadership; Mojo (by Marshal Goldsmith); metodologia Kena Blancharda; podejcie Betsy Myers - to wszystko ciekawe i wartociowe koncepcje. Czy jednak potrafimy zarzdza i mierzy efektywno rozwoju przywdztwa w organizacji?
Trend 7: Wzrost znaczenia "GPSa miejsca pracy"

GPS - analogia do urzdzenia, ktre prowadzi nas w nieznanym miejscu. Potrzebujemy mechanizmw, ktre poprowadz nas, nakieruj, wytycz cieki postpowania; mechanizmw niekoniecznie technicznych, ale rwnie obejmujcych prac/wspprac z innymi ludmi.
88
TRENDY HRM W POLSCE

17 padziernika 2011
Deloitte opublikowa kolejny raporty pod tym tytuem tym razem opatrzony podtytuem "Czy polscy pracodawcy sprostaj nowym wyzwaniom?". Zawiod Was i... nie streszcz raportu. Musiabym bowiem przepisa zbyt wiele, aby dokona rzetelnego podsumowania.
Postaram si jednak zachci Was do signicia do dokumentu. O czym jest: trzech typach firm (skoncentrowanych na konkurencji o pracownika, skoncentrowanych na motywacji pracownikw oraz skoncentrowanych na rozwoju pracownikw), obecnej o podanej roli HR w organizacjach, strategii personalnej i strategii HR, zarzdzaniu przez kompetencje, rozwoju pracownikw, motywacji i systemie ocen, rekrutacji i dziaaniach majcych na celu zatrzymanie pracownikw (retencja), organizacji i efektywnoci funkcji HR.
Raport podsumowuj ciekawe zestawienia obrazujce zmiany, jakie nastpiy w HR w okresie 20072011 (czyli w okresie, kiedy Deloitte prowadzi swoje badania). Zachcam do signicia do dokumentu. Dla profesjonalistw HR powinna by to lektura obowizkowa. Dotrze do niej mona klikajc tutaj.
89
HROWE PRZEWIDYWANIA NA 2012 ROK

30 listopada 2011
Koniec kadego roku obfituje w przewidywania. Sezon na prognozy wanie si zacz - kilka minut temu na moj skrzynk mailow przyszo powiadomienie o opublikowaniu przez firm analityczn Bersin & Associates opracowania pod nazw: "Strategic Human Resources and Talent Management: Predictions for 2012". Patrzc na poprzednie raporty tej firmy trudno oprze si wraeniu, e ich diagnozy s ciekawe i w duej mierze suszne. Skupiaj si wprawdzie gwnie na dojrzaych rynkach (USA, Wielka Brytania), ale w duszej perspektywie pokazuj te czego spodziewa si mona na rynku polskim
O czyme wic pisze Bersin w tym wydaniu swoich prognoz? ...o braku balansu w globalnym procesach zatrudnieniowych/pozyskiwania talentw (oraz jego skutkach), ...o glocalnych (mixt sw "global" oraz "local") dziaaniach funkcji HR, ...o czeniu dziaa w zakresie pozyskiwania i zarzdzania talentami, ...o rosncej potrzebie wykorzystania mechanizmw social media w procesie pozyskiwania talentw, ...o zaangaowaniu pracownikw jako kluczowym czynniku biznesowym, ...o dalszej transformacji procesw rozwojowych w organizacjach (porwnywanej w skali do "rewolucji e-learningowej" sprzed kilku/kilkunastu lat), ...o "wawym zarzdzaniu efektywnoci" (Agile Performance Management), ...o potrzebie budowania (dbania o) mobilnoci talentw w organizacji, ...o nowym podejciu do budowania cieek kariery przede wszystkim w oparciu o nowe technologie i mechanizmy relacyjne, ...o fenomienie "social" stosowanym z sukcesem w wielu wyzwaniach funkcji HR, ...o sile rnorodnoci oraz "girl power", ...o rewolucji na rynku systemw informatycznych sucych do zarzdzania talentami. Cao bardzo ciekawa, analityczna i syntetyczna. Moim zdaniem obowizkowa pozycja kadego profesjonalisty HR. Po dokument sign mona tutaj (wymagana jest rejestracja).
90
Szkolenia XXI wieku

Sekcja dla
SPECJALISTW DS. E-LEARNINGU
91
REFERENCEWARE
18 grudnia 2008
Troch bawi, a troch irytuje mnie dyskusja na temat tego czym jest e-learning. No bo co z tego, e sobie to pojcie adnie zdefiniujemy jeli zza krzaka za chwil pojawi si na rynku co, co w tej definicji si nie mieci, a dobrze spenia funkcj? Definicja zawsze zawa, ogranicza. Pta myli i zamyka w pudeku teje.
Przykad
Firma SkillSoft od wielu ju lat ma swojej ofercie rozwizanie o nazwie Books24x7. Niby jest to biblioteka ksiek elektronicznych. Wprawdzie dostpnych 24 godziny na dob oraz w Internecie, no ale, ksika jak to ksika ani to interaktywne, ani multimedialne, ani nikt po drugiej stronie druta nie siedzi i nie wspiera, adnych quizw, adnego raportowania wynikw (no bo ich nie ma). Sowem co to za e-learning? Pikno rozwizania tkwi w tym, e Books24x7 to tylko z pozoru biblioteka. Faktycznie jest to mechanizm wsparcia na stanowisku pracy nazwany szumnie referenceware.
Idea referenceware
Idea polega na tym aby majc problem (wyzwanie na stanowisku pracy) mc go szybko rozwiza. Jak? Bardzo prosto: wpisujesz do wyszukiwarki zapytanie, dostajesz (w odpowiedzi) list ksiek, ktre na to zapytanie odpowiadaj, w kadej ksice masz wskazany rozdzia, stron i akapit, ktry si do zapytania odnosi.
Mona zapyta w czym Books24x7 rni si od Google? Ano w tym, e biblioteka zawiera ksiki (rda) o najwyszej wiarygodnoci i aktualnoci gwarantowanej przez wydawcw tyche publikacji. Google pki co takiej wiarygodnoci nie zapewnia...
Definicja e-learningu raz jeszcze

Czy wic definiowanie pojcia e-learning ma sens? Moim zdaniem nie. Trzeba mie otwarty umys i szuka rnych drg generowania ciekawych rozwiza. Rozwiza nioscych korzyci. Books24x7 nie wszdzie si sprawdza. Sprzedajemy ten produkt od kilku lat i wiemy, e np. ceni go sobie bardzo informatycy (ktrzy czasem wrcz przeklejaj fragmenty kodu rodowego z ksiek elektronicznych aby sprawdzi jak ciek dziaa, czy pj do przodu w swojej pracy). Jestem jednak przekonany, e ostatni rzecz, ktra ich interesuje jest to czy Books24x7 mieci si w definicji e-learning czy te nie.
92
PLAN MARKETINGU WEWNTRZNEGO DLA WDROENIA E-LEARNINGU W ORGANIZACJI

22 lutego 2009
Wdroenie e-learningu w skali caej organizacji wymaga wielu rnych dziaa. Moim zdaniem (popartym wieloma opiniami, analizami i artykuamiu z ktrymi zetknem si na rynku) wymaga co najmniej dwch rzeczy: 1. strategii wdroenia e-learningu oraz 2. planu dziaa marketingowych promujcych e-learning w organizacji. Po co te dwa elementy? Aby inwestycja w zmian (wdroenie e-learningu w organizacji jest czasami zmian: niektrych procesw biznesowych, technologii, kanaw komunikacji, systemw motywacyjnych, kultury organizacyjnej,) bya przemylana, dobrze umotywowana, oparta na twardych podwalinach, uzasadniona biznesowa i przeprowadzona z pen determinacj w sposb uporzdkowany i kontrolowalny (a wic i zarzdzalny). Oto do rozbudowana, ale jednak hasowa i oglna inspiracja dotyczca tego jak mgby wyglda plan dziaa w zakresie marketingu wewntrznego w organizacjji. Wecie pod uwag konieczno mocnego dostosowana tego planu do konkretnych potrzeb jeli kiedykolwiek bdziecie chcieli z tej inspiracji skorzysta.
1. Analiza
1.1. Uwarunkowania wewntrzne stan zastany Jaka jest bieca percepcja e-learningu w organizacji? Jakie sa wewntrzne uwarunkowania (kulturowe, techniczne, etc.) zwizane z wdroeniem e-learningu? 1.1.1. Analiza historyczna prawdopodobne przeszkody Czy podejmowane byy prby wdroenia e-learningu w organizacji? Kiedy? Z jakim skutkiem? Co stano na przeszkodzie wdroenia? Jak zapobiec ponownej porace? 1.2. Podane zmiany - dokd zmierzamy? Jakie gwne kierunki zmian w polityce szkoleniowej organizacji ma wesprze wdroenie e-learninug? 1.3. Analiza SWOT Jakie s silne i sabe strony wdroenia? Jak eliminowane bd sabe strony, a wzmacniane silne strony? Jakie szanse i zagroenia pociga wdroenie e-learningu? Jak zwalczane bd zagroenia, a wykorzystywane szanse?
2. Wstp
2.1. Produkt co chcemy sprzeda w organizacji? Jak oglnie zdefiniowa mona wdraany produkt (nowe podejcie do szkolenia)?; dokadniejsza definicja znajduje si w dalszej czci planu 2.2. Konkurencja co moe przeszkodzi we wdroeniu e-learningu? Jakie procesy lub procedury, jakie osoby, dziay bd przestrzenie biznesowe mog stanowi konkurencj (mog hamowa) dla wdroenia e-learningu? 2.3. Pozycja e-learningu zastana percepcja
93
Jaka jest percepcja e-learning w organizacji? Czy dominuje w organizacji nastrj oczekiwania, sprzeciwu, czy tez obojtnoci wobec e-learning?
3. Grupy docelowe
Jakie homogeniczne grupy mona wyrni w organizacji? 3.1. Segmentacja grup Wedug jakich kryteriw mona dokona segmentacji grup (szczebel zarzdzania? dostp do komputera? otwarto na innowacje?, inne?) Jakie to s grupy? 3.2. Liczebno grup Jakiej liczebnoci s to grupy? 3.3. Specyfika grup Czy wszystkie grupy kwalifikuj si do wdroenia e-learningu? Ktre z grup sa najlepszymi do rozpoczcia wdroenia? Ktre powinny by objte wdroeniem na samym kocu?
4. Oglne informacje o kampanii

4.1. Oglna koncepcja kampanii Jaka jest oglna koncepcja kampanii marketingu wewntrznego? Kto jest jest gwnym adresatem? Jakim jzykiem bdzie mwi? Jakie wsparcie ze kadry kierowniczej bdzie mie? 4.2. Termin rozpoczcia kampanii Jaki jest najlepszy termin na rozpoczcie kampanii? Jak skorelowa kampani z dziaaniami rozwojowymi realizowanymi w organizacji? 4.3. Cele przeprowadzenia kampanii Jakie stawiamy cele dla kampanii? 4.3.1. Miary sukcesu/poraki Jak zmierzymy sukces kampanii? Liczb przeprowadzonych e-szkole? Liczb zapisw na nieobligatoryjne e-szkolenia? Zmiana percepcji wobec e-learning mierzona ankietowo?
5. Produkt
Jak definiujemy produkt, ktry reklamuje kampania (proces e-learningowy)? 5.1. Zawarto merytoryczna Co obejmowa bd e-szkolenia? 5.2. Zawarto multimedialna i interaktywna Jak zaprojektowane bd e-szkolenia? 5.3. Warstwa wizualna Jak zwizualizowane bd e-szkolenia? 5.4. Wpasowanie w procesy rozwojowe Jak e-szkolenia wpasowywa si bd w kompleksowo rozumiane procesy edukacyjnego realizowane przez organizacj? 5.5. Pozaelektroniczne elementy produktu
94
Jakie komplementarne mechanizmy/procesy powinny zosta uwzgldnione podczas wdroenia e-learningu (zarzdzanie wiedz?, wykorzystanie korporacyjnego intranetu?, inne?)? Jak zostanie to uwzgldnione w kampanii? 5.6. Inne zagadnienia Jak inne zagadnienia obejmujce produkt zostan uwzgldnione w kampanii (prawa autorskie?, obawa przed komputerem?, brak dostpu do sieci?, ...) Jak docenione zostanie korzystanie z produktu (mechanizmy prestiu? nagrody? Inne polityki - np. kady kurs ma warto, za ktr pracownik musi zapaci wirtualne pienidze?)?
6. Kanay komunikacji
6.1. Seminaria i warsztaty 6.1.2. Kick-off Jak budowa wiadomo biznesowej wartoci e-learningu? 6.1.3. Szkolenia dla kadry Jak ksztatowanie odpowiednie postawy menederskie wobec e-learningu? 6.2. Spotkania 1-1 6.2.1. Promotorzy Jak szuka liderw? Jak szuka kreatorw opinii? 6.2.2. Sceptycy Czy przekonywa do e-learningu sceptykw? Jeli tak to kogo (konkretnie) i w jaki sposb? 6.3 Kanay elektroniczne Jak efektywnie wykorzysta kanay komunikacji elektronicznej do masowej komunikacji marketingowej? Jak budowa przy pomocy tych kanaw waciwe postawy wobec e-learningu? 6.3.1. Intranet 6.3.2. E-mail 6.4 Metody tradycyjne Jak wykorzysta tradycyjne mechanizmy przekazu (plakaty, ulotki, etc.) do budowania wiadomoci i postaw? 6.4.1. Materiay papierowe 6.4.2. Plakaty 6.4.3.Inne twarde mechanizmy 6.5.Inne kanay i mechanizmy Jakie inne mechanizmy zostan uwzgldnione (mail od prezesa?, konkursy?, a moe powizanie korzystania z e-szkole z systemem motywacyjnym?)? 6.5.1 Kreowanie Liderw opinii 6.5.2 Konkursy 6.5.3 Wykreowanie wartoci dla pracownika
95
7. Struktura materiaw marketingowych

7.1. Intranet 7.2. E-mail 7.3. Materiay papierowe 7.4. Plakaty 7.5. Inne
8. Gwne elementy przekazu marketingowego

8.1. Koncepcja wizualna Jaka bdzie wizualizacja kampanii? Jakie bdzie jej logo? 8.2. Koncepcja przekazu 8.2.1. Przekaz wiodcy Jakie bdzie gwne haso kampanii? 8.2.2. Inne elementy przekazu 8.3. Dobr mechanizmw marketingowych do rnych grup docelowych
9. Podana percepcja
9.1. Podstawowa, podana percepcja 9.2. Percepcja dodatkowa 9.3. Czemu pracownik ma by zainteresowany?
10. Harmonogram dziaa

10.1. Terminy 10.2. Osoby odpowiedzialne 10.3. Procedury realizacji
11. Budet
96
STRATEGIA E-LEARNINGOWA
27 lutego 2009
Wdroenie e-learningu w duej organizacji jest sporym wyzwaniem. Wskazanym w takiej sytuacji jest dobre zaplanowanie dziaa - spojrzenie na zagadnienie z rnych perspektyw i ujcie odpowiedzi na wiele kluczowych pyta w formie jednego dokumentu. Dokument ten zwany bywa "Strategi wdroenia e-learningu". Strategi - gdy powinien opisywa nie tylko cele i zaoenia pierwszego projektu e-learningowego, ktry bdzie realizowany w firmie, ale odnosi si do biznesu, definiowa dugoterminowe perspektywy zastosowania mechanizmw zdalnego nauczania oraz wkomponowywa te mechanizmy w inne przestrzenie firmy. Oto moja wizja struktury takiego dokumentu...
1. Streszczenie 2. Wstp
2.1. Stan zastany 2.1.1. Wyzwania 2.2. Stan podany 2.2.1. E-learning w organizacji za rok 2.2.2. E-learning w organizacji za pi lat 2.3. Luka zakres prac do wykonania
3. Analiza biznesu
3.1. Pola optymalizacji dziaa przez e-learning 3.1.1. Procesy biznesowe 3.1.2. Moliwe korzyci 3.1.3. Cele 3.1.4. Podane dziaania
4. E-learning a programy rozwojowe

4.1. Ulokowanie e-learninguw strategii szkoleniowej organizacji 4.2. Model wykorzystania technicznych mechanizmw e-learningowych 4.3. Model budowy treci szkoleniowej 4.3.1. Projektowanie szkole 4.3.2. Budowa szkole 4.3.3. Dostarczanie szkole 4.4. Model wsparcia rozwoju zawodowego 4.4.1. Model wsparcia dziaa e-learningowych
97
5. Grupy odbiorcw
5.1. Segmentacja dziaa e-learningowych Komu, w jakich procesach, w jaki sposb dedykowane bd dziaania e-learningowe? 5.2. Dziaania marketingu wewntrznego Podsumowanie planu marketingu wewntrznego
6. Zasoby
6.1. Technologia Infrastruktura, oprogramowanie, wiedza technologiczna, model obsugi informatycznej, etc. 6.2. Tre Narzdzia edukacyjne wykorzystywane w wiecie szkole tradycyjnych oraz e-learningowych Model pozyskiwania i konserwowania treci Model wykorzystania treci 6.3. Ludzie Potencja i model wsparcia
7. Pomiar wynikw
7.1. Model pomiaru rezultatw dziaa szkoleniowych Kirkpatrick L1-L4 7.2. Wykorzystywane mechanizmy i procedury pomiaru Wykorzystanie e-learningu w realizacji pomiarw Wykorzystanie pomiaru w celu optymalizacji dziaa e-learningowych
8. Finanse
8.1. Budet Budet w wymiarze rocznym oraz trzyletnim 8.2. Rachunek ekonomiczny Analizy ROI, TCO, CBA i/lub inne
9. Harmonogramy
9.1. Dziay i osoby odpowiedzialne 9.2. Procedury realizacji
10. Bariery
10.1. Uwarunkowania ludzkie 10.2. Uwarunkowanie techniczne 10.3. Uwarunkowania korporacyjne
98
11. Czynniki ryzyka

11.1. Ryzyko po stronie ludzi 11.2. Ryzyko po stronie technologii 11.3. Ryzyko po stronie organizacji 11.4. Ryzyko po stronie rynku
99
RYNEK E-LEARNINGU W POLSCE ANNO DOMINI 2009

11 marca 2009
Rzuciwszy okiem na bloga Wojciecha Asztemborskiego zastaem na nim artyku o nazwie Tpnicie w e-learningu. Skonio mnie to do przemylenia sytuacji rynku i pokuszenia si o drobn analiz Nie bez powodu umieszczam ten wyraz w cudzysowiu analiza bdzie raczej zbiorem przemyle i drobnych konkluzji opartych o moj subiektywn wiedz i informacje, ktre na bieco zbieram. Pisz o tym otwarcie, aby nie traktowa poniszych sw zbyt zobowizujco
Zainteresowanie
e-learningiem ronie. To fakt mierzony liczb spotka handlowych i realizowanych przez nas projektw. Na zainteresowanie to moe mie wpyw obecna sytuacja gospodarcza, cho tezy tej nie potrafi udowodni (a raczej intuicyjnie j wyczuwam). Zdarzaj si sytuacje, w ktrych Klient mwi nie mamy budetu o wartoci X, ale jeli przeniesiecie cz szkole do formuy e-learningowej i zredukujecie budet o Y% to moemy na temat projektu rozmawia. Sytuacje te nie s jednak regu std trudno wprost czy wzrost zainteresowanie e-learningiem z kryzysem.
Przedmiotem zainteresowania
jest coraz wicej rnorodnych rozwiza. Klienci s coraz bardziej wiadomi swoich potrzeb (patrz na nie z reguy z perspektywy efektw a wic mniej interesuje ich w jaki sposb, a bardziej interesuje z jakim efektem). Z klientem coraz czciej mona porozmawia o rozwizaniu, a nie omawia (albo zbiera dane o tym) jak ma by skonstruowane e-szkolenie i z ilu ekranw ma si skada godzina kursu. Klienci coraz czciej interesuj si te rozwizania autorskimi chc lub rozwaaj samodzielne budowanie (lub chociaby konserwowanie) treci elektronicznej.
Grono profesjonalistw
ronie. Jeszcze 5 lat temu byo w Polsce moe ze 100 osb, ktre znao si na e-learningu. Dzi s to ju tysice. I nie s to ju tylko praktycy, ale take osoby, ktre maj kierunkow wiedz teoretyczn. Rynek profesjonalistw e-learningowych zaczyna take funkcjonowa w rekrutacji. Nie jest jeszcze moe bardzo wielki ale, moim zdaniem, czeka go ciekawa przyszo. Bardzo dobre jest to, e w wikszoci przypadkw po stronie klienta jest ju kompetentny partner do rozmw. Kompetencji tej brakowao mocno jeszcze 2-3 lata temu dzi wiadomo potrzeb i uwarunkowa bardzo pozytywnie wpywa na jako realizacji projektw.
Rozwj rynku
stymuluj fundusze unijne. Tu dziaaj minimum dwa stymulanty. Jeden dotyczy askawszego punktowania przez PARP wnioskw na projekty szkoleniowe realizowane w modelu blendedlearning (PARP lubi jak w projektach pojawia si e-learning oczywicie zaprojektowany tak, by wnosi warto do projektu). Drugi to Akademia PARP. Niestety, ten drugi wpywa na rynek rwnie konstruktywnie co destryktywnie. Pozytywnym aspektem jest to, e jest, i e jest za darmo. Negatywnym to, e od lat Akademia PARP kreuje wizje bardzo prostego (by nie powiedzie prymitywnego) e-learningu opartego o przymus korzystania z masywnych, wielogodzinnych e-szkole.
100
Paradoksalnie
mimo coraz wikszego zainteresowania rynku e-learningiem temat ten znikn ostatnio z mediw. Jestemy w kolejnym doku (chyba ju trzecim z kolei) medialnego szumu wok zagadnienia. Trudno powiedzie ile doek potrwa prasa zapewne szuka jakiej spektakularnej poywki (nie mierzonej jednym caseem, ale raczej czym rewolucyjnym, ciekawy z perspektywy medialnej).
Nie potrafi
oszacowa wielkoci rynku. Niecay rok temu ukaza si artyku, ktry odwoywa si do sw szefa jednej z firm e-learningowych, ktry wielko rynku okreli na 250 milionw zotych. Nie wiem skd mia te dane (wypowied sugerowaa, e byo to raczej wrenie z fusw ni dana oparta o jakiekolwiek badania). Moim zdaniem rynek bardzo trudno oszacowa, z kilku powodw. Po pierwsze: nie ma jednej, obowizujcej definicji e-learningu. Po drugie wiele dziaa e-learningowych realizowanych jest jako drobne elementy wikszych projektw edukacyjnych i szkoleniowych.
Nie ma
jednego rynku e-learningowego. Rynek szkole korporacyjnych oraz edukacji to dwa rne segmenty. Kady z nich dziaa niezalenie, oparty jest o rne pryncypia (np. uwarunkowania legislacyjne, na ktre segment akademicki musi, si rzeczy, zwraca dua uwag), bazuje na zupenie innych podejciach (np. w e-learningu akademickim rola mistrza jest zupenie innego kalibru ni w szkoleniach korporacyjnych), finansuje si z zupenie innych rde, etc.
Polski rynek
e-learningowy jest troch na uboczu rynku wiatowego. Nie znaczy to jednak, e nie dotycz nas due zmiany notowane globalnie. Fuzja firm SkillSoft oraz NETg sprawia, e mamy oto w Polsce dwch autoryzowanych (do niedawna wycznych) partnerw jednej firmy. Fuzje na rynku LMS (znikno szereg firm, powstao kilka gigantw) oraz LCMS (wchonicie Eedo przez OutStart) sprawia, e wybr duych, sprawdzonych w wiecie rozwiza jest mniejszy. Std zapewne te trend do tworzenia polskich platform e-learning. To dobre rozwizania dla niewymagajcych Klientw. Wdraanie takowych w duych korporacjach jest jednak, moim zdaniem, pomysem ryzykownym.
Pomimo to
coraz wicej Klientw bardzo trzewo podchodzi do zagadnienia jakim jest wdroenie platformy e-learningowej. Magia wiatowych rozwiza z budetem na wdroenie liczonym w setkach tysicy zotych nieco wyblaka. Coraz czciej Klienci chc rozmawia o zastosowaniu prostych platform open-source majcych na celu obsuenie wycznie najwaniejszych elementw procesu e-learningowego (dystrybucja e-szkole, kontrola procesu, raportowanie wynikw).
Trudno nie zauway

i rynek weryfikuje kondycj polskich firm dziaajcych na rynku e-learningowym. Dodatkowy czynnik, jakim jest kryzys w rnych miejscach odcisn swoje pitno. Niektre firmy znikaj, inne zmieniaj swj profil, jeszcze inne powstaj.
101
Ciekawe jest to
e, moim zdaniem, rynek osign swego rodzaju dojrzao pod wzgldem cen. Jeszcze dwa, trzy lata temu w konkursach ofert zdarzay si sytuacje, w ktrych najnisza oferta bya 3 razy mniejsza od najwyszej. Dzi dysproporcje cen wydaj si stosunkowo niewielkie firmy nauczyy si, e nie da si zrealizowa dobrego projektu e-learningowego poniej pewnego poziomu cen.
Nie pokusz si
o prognoz przyszoci, oprcz tego, co mwi/pisz od duszego ju czasu. Mechanizmy e-learningowe stan si wkrtce czym zwyczajnym jednym z wielu narzdzi w portfelu dziaa szkoleniowych, jakimi dysponuje nowoczesna firma. I tak jak 10 lat temu trzeba byo podj decyzj o zakupie rzutnika do kadej sali konferencyjnej i zacz traktowa go jak normalne narzdzie szkoleniowe, tak i wkrtce potraktowa trzeba bdzie e-learning. Wpynie to z jednej strony na rozwj rynku, z drugiej za na jego wtopienie si w inne dziaania biznesowe (zarwno po stronie dostawcy tych rozwiza, jak i po stronie klienta).
102
WYKORZYSTANIE CHATTERBOTW W SZKOLENIACH

20 marca 2009
Marek Hyla (MH): Rozmawiam z Panem Maciej Stanuschem, Prezesem Zarzdu firmy Stanusch Technologies specjalizujcej si w technologiach zwizanych ze sztuczn inteligencj. Zbitek sw sztuczny i inteligencja brzmi do, hmmm, ciekawie i jednoczenie kuriozalnie Czym tam naprawd zajmuje si Wasza firma? Maciej Stanusch (MS): Sztuczna inteligencja to rzeczywicie bardzo szeroki obszar wiedzy: poczwszy od wnioskowania, sztucznych sieci neuronowych poprzez rozpoznawanie obrazw i mowy, analiz jzyka naturalnego, a skoczywszy na robotyce no i oczywicie gry w szachy czy w Go. My skupilimy si na analizie i przetwarzaniu jzyka naturalnego. Pracujemy nad tym aby komunikacja pomidzy czowiekiem, a komputerem staa si bardziej ludzka. Krtko mwic staramy si sprawi, aby komputer nie by tp, gupi maszyn, a stara si zrozumie nasze intencje. MH: W jaki sposb dziaa chatterbot? Skd ta jego sztuczna inteligencja? MS: Chatterboty to programy komputerowe umoliwiajce rozmow z uytkownikiem w jzyku naturalnym. Systemy te umieszcza si na internetowych serwisach WWW. Ich zadaniem jest udzielanie informacji klientom na temat oferowanych produktw i usug, specyfiki dziaalnoci przedsibiorstwa, czy te na przykad warunkw handlowych. Czsto peni te funkcje rozrywkowe (np. w grach) lub doradcze (np. wirtualny doradca kredytowy lub lekarz). Aby z chatterbotem mona si byo porozumie w jzyku naturalnym potrzebne jest wykorzystanie metod i technik sztucznej inteligencji. Taki program musi zrozumie tre wypowiedzi uytkownika z uwzgldnieniem kontekstu, niejednoznacznoci, a nawet bdw jzykowych czy ortograficznych. To wymaga nauczenia komputera umiejtnoci, ktre do tej pory byy wycznie zarezerwowane dla ludzi na przykad analizy semantycznej (rozumienia znaczenia) i syntaktycznej (analizy gramatycznej). Aby taki system mg sprawnie dziaa musi mie odpowiedni wiedz o wiecie i jzyku podobnie jak czowiek. MH: Czy da si chatterbota porwna w jaki sposb do wyszukiwarki? I w jednym i w drugim przypadku wpisujemy przecie jakie pytanie i otrzymujemy odpowied? MS: Typowa wyszukiwarka oparta jest o sowa kluczowe. Jako wynik podaje linki do dokumentw, w ktrych te sowa wystpuj. Uytkownik sam musi znale odpowied na postawione pytanie. Chatterbot podaje konkretn odpowied na zadane pytanie. W dodatku moe uwzgldni kontekst, czy te poprzednie wypowiedzi uytkownika. W pewnym sensie mona powiedzie, e takie narzdzie przypomina wyszukiwark, tyle e znacznie bardziej inteligentn. MH: A jak si ma do tego nowe sowo-klucz jakim jest Web 3.0? MS: Ma si i to bardzo. Web 3.0 dy do zrozumienia treci, ktra znajduj si w sieci i precyzyjniejszego wyszukiwania informacji. W duej mierze prace nad Web 3.0 i chatterbotami s zbiene np. w obszarze przetwarzania jzyka naturalnego. Myl, e w cigu kilku lat chatterboty stan si inteligentnymi interfejsami do wyszukiwarek. Taki chatterbot bdzie zna nasze upodobania i
103
preferencje. Sam bdzie szuka informacji po sieci aby przedstawi uytkownikowi syntetyczn informacj odpowied. MH: Z tego co wiem wirtualni doradcy wykorzystywani s gwnie jako narzdzia wspierajce obsug klienta MS: Tak - to podstawowe zastosowanie, cho mamy coraz wicej zlece, ktre dotycz innych sposobw wykorzystania wirtualnych pracownikw. Firmy (zwaszcza medialne) staraj si wykorzysta boty jako nowe kanay komunikacji czy to z czytelnikami czy ze suchaczami. Bota mona wykorzystywa te w quizach czy konkursach, a take w edukacji. Nasza Ewa zostaa te naszym rzecznikiem prasowym i odpowiadaa na pytania w trakcie prawdziwej (niewirtualnej) konferencji prasowej. Std narzdzia te mona wykorzystywa praktycznie rzecz biorc wszdzie gdzie do tej pory wymagany by czowiek. Wszystko zaley od inwencji twrcw MH: Czy mona zatem powiedzie, e chatterboty maj zdolno do prowadzenia z nami mniej lub bardziej inteligentnej i konkretnej rozmowy? A jeli tak to jak tak t funkcj mona wykorzysta w kontekcie edukacyjnym? MS: Kiedy moja ona analizujc zapisy rozmw z chatterbotem stwierdzia, e czsto odpowiedzi maszyny s bardziej inteligentne ni pytania zadawane przez uytkownikw. Oczywicie w porwnaniu z czowiekiem chatterboty maj zdecydowanie mniejsz wiedz ogln i stosunkowo atwo je mona wyprowadzi w pole. Nasze rozwizanie dysponuje okoo 2 milionami faktw. Szacuje si, e dorosy czowiek dysponuje okoo 100 milionami informacji o otaczajcym nas wiecie. Std droga do prawdziwie inteligentnych maszyn jest jeszcze duga. Ale wracajc do pytania w wskich obszarach wiedzy chatterboty radz sobie doskonale i czsto udaje im si przej tzw. test Turinga, ktrego celem jest okrelenie inteligencji maszyn. Std te zastosowanie chatterbota na polu edukacyjnym w jakiej wskiej dziedzinie wiedzy jest jak najbardziej realne. W chwili obecnej dla jednego z klientw tworzymy rozwizanie, ktrego celem jest wsparcie przy programach e-learningowych. Uytkownik takiego systemu bdzie mia do dyspozycji wirtualnego nauczyciela, ktrego w kadej chwili bdzie mona dopyta o trapice nas pytania bd wtpliwoci. MH: Jakie wic modele zastosowa e-learningowych mona bra pod uwag? MS: Chatterbot moe zarwno prowadzi wykady, odpowiada na pytania i niejasnoci jak i weryfikowa wiedz kursantw. Teoretycznie moe wic przej cay proces edukacyjny. Jeeli dodamy do tego moliwo korzystania z narzdzi multimedialnych, jak uruchamianie prezentacji, filmw czy dokumentw elektronicznych, to nieco artujc dni nauczycieli s policzone MH: A czy mona wyobrazi sobie model, w ktrym chatterbot inteligentnie steruje procesem edukacyjnym? A jeli tak to jak taki model mgby wyglda? MS: Poszedbym nastpujcym torem w pierwszej kolejnoci chatterbot mgby przeanalizowa wiedz kursanta / ucznia w danym obszarze, nastpnie mgby przeprowadzi proces wykadw i wicze w obszarach, ktrych osoba szkolona ucze nie zna. Na koniec moe zrobi egzamin i ponownie powrci do zagadnie z ktrymi dana osoba sobie nie radzi.
104
MH: Czy Wasze rozwizania edukacyjne korzystaj z e-learningowych specyfikacji technicznych, takich jak SCORM czy te AICC? MS: Nie. Postawilimy na wasny silnik, cho integracja z innymi systemami jest jak najbardziej moliwa. MH: W wielu przypadkach wirtualny doradca przedstawiany jest pod postaci animowanej osoby lub twarzy. Czy dysponujecie jakimi badaniami, ktre okreliyby rol takiej wizualizacji na proces komunikacji lub na proces uczenia si? MS: Nie robilimy takich bada, ale mog si odwoa do analizy logw rozmw prowadzonych z naszymi chatterbotami. Przede wszystkim uytkownicy testuj bota i staraj si sprawdzi jego wiedz i inteligencj w bardzo rnych obszarach. Kiedy wizerunek przedstawia kobiet, nieraz rozmowy schodz na tematy o podtekcie erotycznym (cho mskie wizerunki, a nawet wizerunek animowanego mikrofonu Polskiego Radia Euro, te otrzymuj rne propozycje!). Na pewno wizualizacja sprawia, e chatterbot jest atrakcyjniejszy, ale niekiedy moe to prowadzi do sytuacji, w ktrej uytkownik skupia si na doznaniach wizualnych, a nie na meritum rozmowy. Z wizerunkiem zwizane s te cechy osobowociowe bota, ktre kadorazowo s odpowiednio dobierane do potrzeb klienta, tak aby np. wirtualny doradca by zgodny z kultur organizacyjn i wizerunkiem firmy. Na takie zestaw skada si prawie 2000 cech poczwszy od ulubionego koloru, a na spdzaniu czasu wolnego koczc. MH: Tak swoj drog zastanawiam si, czy informacja zwrotna udzielona przez bota byaby lepiej, czy gorzej przyjmowana przez osob szkolon ni informacja udzielana przez bezosobowe e-szkolenie? To zapewne zaley od tego czy bot jest traktowany bardziej jak maszyna czy jak czowiek? Czy badalicie to jak postrzegane s boty przez ludzi? MS: Przede wszystkim ludzie rozmawiajc z botem nie maj adnych zahamowa i komunikacja odbywa si w bardziej lunej atmosferze. To moe uatwi proces edukacyjny, z drugiej strony, wiadomo, e boty same nie zdobywaj swojej wiedzy, lecz jest ona przygotowywana przez ekspertw. Myl, wic e nie ma wikszego znaczenia czy wykad prowadzi czowiek (ktry te przecie jest omylny), czy te wiedza jest czerpana z prezentacji multimedialnej lub chatterbota. Jeeli wic uytkownicy zobacz, e maszyna rozumie ich pytania i w inteligentny sposb odpowiada na pytania, wirtualni nauczyciele kiedy stan si tak popularni jak dzi Google. MH: Czy wirtualny doradca jest drogim pracownikiem firmy? Ile kosztuje uruchomienie takiej usugi i jak dugo trwa zatrudnianie? MS: Uruchomienie wirtualnego doradcy to rzd kilkudziesiciu tysicy zotych. Pniej koszt utrzymania takie rozwizania to kilkaset zotych miesicznie. Biorc pod uwag fakt, e Wirtualny pracuje 24h na dob 7 dni w tygodniu i potrafi prowadzi rozmowy z kilkudziesicioma klientami jednoczenie, to jego zatrudnienie jest wielokrotnie tasze od zwykego pracownika. Samo wdroenie chatterbota to okres 2-4 miesicy w zalenoci od tego czego mamy go nauczy. MH: Zatrudniajc takiego pracownika chciabym mc nim zarzdza nie gorzej ni kadym innym. Rozumiem, e odpadaj mi kwestie motywowania Jak mona realizowa pozostae 4 funkcje menedera: planowanie, organizowanie, kierowanie i kontrolowanie? 105
MS: Pierwsze trzy funkcje s bardzo proste do implementacji. W kocu chatterbot to program komputerowy, ktrego przebiegiem pracy atwo sterowa. Z perspektywy klienta oznacza to moliwo tworzenie skryptw czy te reakcji na okrelone stwierdzenia ze strony uytkownikw. Co za do kontrolowania, to sprawa jest jeszcze atwiejsza. Administrator chatterbota ma dostp do przebiegu wszystkich rozmw. Moe zobaczy jak chatterbot odpowiada, gdzie uywa odpowiedzi wymijajcych, a gdzie nie daje sobie rady. Potem moe zastosowa odpowiednie dziaania korygujce na przykad uzupeniajc baz wiedzy. MH: Rozumiem, e analizowa mona rwnie i pytania i na jej podstawie podejmowa rne decyzje biznesowe? Czy macie jakie dowiadczenia, sukcesy w zakresie takich analiz? MS: Dokadnie tak. Dziki analizie wypowiedzi uytkownikw moe dowiedzie si jak naprawd postrzegaj nasz firm, co myl o produktach i jakich informacji poszukuj. Z kontekstu rozmowy i jzyka rozmowy, ktry uywaj mona bardzo wiele mona wywnioskowa na temat tego kim s. Nasze analizy wypowiedzi uytkownikw przede wszystkim wykorzystujemy do poprawy jakoci naszych rozwiza. Co do innych wynikw, to trzeba by zapyta naszych klientw MH: W jakim kierunku i w jakim tempie rozwija si bdzie technologia chatterbotw? MS: Z pewnoci cigle bdzie rozwijana ich wiedza. Trwaj rwnie prace nad rozpoznawaniem mowy. Myl, e w horyzoncie czasowym kilku lat bdziemy mieli do czynienia z rozwizaniami podobnymi do robotw DATA z filmu Star Trek czy Hala 9000 z Odysei Kosmicznej 2000. MH: A czego moemy spodziewa si od nowej generacji chatterborw w wiecie edukacji i szkole? MS: Z pewnoci bd posuwa si prace nad ich wiedz i inteligencj oraz to co moim zdaniem jest najistotniejsze w obszarze popularyzacji tych rozwiza to kwestia rozpoznawania mowy, tak by konwersacja bya jeszcze bardziej naturalna. Jak ju wspomniaem rozpoczlimy realizacj pierwszych tego typu projektw. Oczywicie minie troch czasu zanim rozpowszechni si rozwizania o funkcji szkoleniowej, ale od nowoczesnych technologii, choby ze wzgldu na oszczdno kosztw, nie uciekniemy. MH: Dzikuj Panu bardzo za ciekaw rozmow. Bardzo jestem ciekaw tej edukacyjnej przyszoci sztucznej inteligencji. Pki co jako nie wierz w to, e komputer w tym aspekcie zastpi czowieka, ale, hmm..., kto sto lat temu wierzy w masow komunikacj lotnicz, czy rol, jak peni obecnie telefon komrkowy? Moe przyjdzie nam jeszcze dowiadczy czasw, w ktrych bd zmuszony zweryfikowa swoje osdy?
106
CIEKAWY RAPORT - LCMS

27 maja 2009
Ciekawy raport (pod nazw "LCMS, not just a Technology: Its a Strategy!" zosta opublikowany przez Bryana Chapmana. Bryan Chapman - niegdy jeden z kluczowych konsiultantw firmy Brandon Hall poszed swego czasu "na swoje" i dziaa pod mark Chapman Alliance. Za czasw pracy w BH by znany z organizacji i prowadzenia "shoot-outw" - rywalizacji "na ywo" producentw rnych rozwiza e-learningowych na konferencjach w USA. Informacj o nowym raporcie dostaem od firmy OutStart (jeden z liderw rynku LCMS - Learning Content Management System), co moe stawia pod lekkim znakiem zapytania jego wiarygodno i bezstronno. Po zapoznaniu si widz jednak, e zawarto w nim wiele wartociowych treci. Chapman zna si na rzeczy - by jedn z osb, ktra kreowaa rynek rozwiza LCMS (przed doczeniem do BH). Warto poczyta (16 stron) klikajc tutaj.
107
WE-LEARNING...
16 padziernika 2009
... to nowy termin powoany do ycia przez Josha Bersina - jednego z analitykw rynku szkole XXI wieku. Termin okrelajcy szkolenie z wykorzystaniem wszelkich wartoci, ktre tkwi w spoecznociowych formach komunikacji. Pisz o nim nie dlatego, e jest swoist ciekawostk jzykow, ale dlatego, e Josh, poprzez t nazw, zwraca uwag na kolejne "nowe", ktre po czci ju nadeszo, a po czci nadchodzi. To "nowe" zwizane jest, oczywicie, ze zmian... Ze zmian rl, odpowiedzialnoci, narzdzi, sposobw, motywacji, etc., ktre oddziauj na nas jako pracownikw, szefw, pracodawcw. Josh Bersin napisa spory tekst na ten temat na swoim blogu. Zwraca w nim uwag na 5 aspektw: 1. Aby podoa nowemu podejciu do szkole ("We-learning") niezbdne jest przemodelowanie rl oraz kompetencji osb uczestniczcych w procesie. Mniej wane stanie si projektowanie szkole oraz "tradycyjne" umiejtnoci trenerskie, a zyskaj na znaczeniu umiejtnoci zarzdzania wirtualn spoecznoci, umiejtno zdalnej pracy facylitacyjnej, tagowanie czy te projektowanie struktury informacji. 2. We-learning (tak jak i e-learning) nie wyprze szkole tradycyjnych. Stanie si jednak, docelowo, rwnowanym elementem portfela narzdzi, jakie wykorzystywane bd w procesie rozwojowym. 3. We-learning wymaga bdzie wykorzystania nowych narzdzi technologicznych. Takie narzdzia pojawiaj si w coraz wikszej liczbie na rynku (Google Wave, Microsoft SharePoint oraz Life Services, Adobe Connect, Citrix GoToMeeting, Cisco Webex) - wida zreszt, e coraz "wiksi" gracze inwestuj w rozwj technologii zdalnej, rwnie spoecznociowej komunikacji. 4. We-learning zmieni nasz stosunek do uczenia si oraz sposb, w jaki to robimy. Czas, miejsce, forma, kana komunikacji - ale take rodowisko (spoeczno), w ktrej si uczymy - staj si coraz bardziej pynne i spersonalizowane. Ta pynno sprawia, e coraz trudniej bdzie "ubra" proces rozwojowy w ramy i kontrolowa jego przebieg. 5. We-learning wymusi zmian kultury organizacyjnej firmy, a take sposb, w jaki zarzdzamy ludmi. Umiejtno motywowanie i doceniania samorozwoju musi sta si mocn kompetencj kadego lidera, a samodzielno w rozwijaniu wasnych kompetencji musi by wpisana w kultur organizacji. To tyle w duym skrcie... Cao artykuu na blogu Josha znajdziecie tutaj.
108
JAKIE KORZYCI DLA FIRM Z WEB 2.0?

5 listopada 2009
W czerwcu 2009 roku McKinsey przeprowadzi badanie How companies are benefing from Web 2.0. Wzio w nim udzia nie; 1.700 respondentw przedstawicieli kadry zarzdzajcej firm na caym wiecie. Wyniki wskazuj, i mechanizmy/technologie/kultura biznesowa nazywana potocznie Web 2.0 jest postrzegana jako bardzo wartociowa. A 69% respondentw wskazuje, i dziki Web 2.0 osignito mierzalne korzyci biznesowe obejmujce m.in.: wzrost innowacyjnoci produktw i usug, wzrost efektywnoci dziaa marketingowych, lepszy dostp do wiedzy, obnienie kosztw.
Wyniki badania podzielone zostay na trzy grupy: 1. Zastosowania wewntrzne, 2. Zastosowania zwizane z relacj z klientem, 3. Zastosowania zwizane z relacj z partnerami biznesowymi. W tym podsumowaniu skupi si na grupie 1 z dwch powodw. Po pierwsze w tej grupie spodziewa si mona najwikszych korzyci lokowanych po stronie oglnie pojtego rozwoju. Po drugiej grupa trzecia ma stosunkowo zbiene wyniki z grup pierwsz. A wic kilka wynikw/konkluzji
Mierzalne korzyci ze stosowania Web 2.0

s zrnicowane i dotykaj zarwno redukcji niepodanych parametrw biznesowych, jak i wzrostu tych podanych. Popatrzmy niej na wyniki:
109
Lista rozwiza
ktre wykorzystuj firmy jest duga. Prym wiod technologie, ktre z jednej strony zapuciy ju korzenie na rynku, z drugiej za daj przestrze efektywnego wchodzenia w jedno- lub wielostronn relacj. Popatrzmy na wyniki:
Patrzc na wykres mona przyj, i najefektywniejsze rozwizania to te, ktre maj najwiksze
110
rnice midzy obydwoma wykresami. Im wyej na wykresie tym, oczywicie, lepiej Patrzc na to z tej perspektywy na najwiksz uwag wedug respondentw zasuguj: wspdzielenie plikow video, wiki, sieci spoeczne, RSS.
Branami
ktre najmocniej korzystaj z rozwiza Web 2.0 i sygnalizuj mierzalne korzyci jest brana telekomunikacyjna (75%), usugowa (62%), produkcja (52%) oraz finansowa (51%).
Dla wdroenia kultury Web 2.0

wane jest, wedug respondentw, przeprowadzenie szeregu dziaa. Ich lista (opracowana wycznie przez respondentw, ktrzy stosuj rozwizania Web 2.0 oraz notuj z ich zastosowania mierzalne korzyci wraz z istotnoci (mierzon, oczywicie, odsetkiem wskaza) znajduje si poniej.
Artyku dotyczcy badania znajdziecie tutaj (wymagana rejestracja). Osoby posiadajce konto PREMIUM mog sign do wynikw bada klikajc na link po prawej.
111
TANIE-DROGIE E-SZKOLENIA...
11 grudnia 2009
Wyobramy sobie, e mamy do przeszkolenia 1000 osb z zakresu procesu sprzeday. Dua grupa docelowa - zapada wic decyzja, e robimy e-learning. Fajny, wypasiony - 3 godziny multimediw, interakcji, nagra, scenek, wicze, gier. Mona rzec - dobry standard. Pacimy za ten materia 60.000 PLN. Duo? No nie wiem... Pomylmy: 1. czas, ktre powic przedstawiciele grupy docelowej na szkolenie to 1.000 x 3h = 3.000 osobogodzin, 2. redni koszt pracownika sprzeday (rozumiany jako cakowite koszty pracy + koszty utraconych korzyci) to pewnie nie mniej ni (zaoenie, ale chyba nieprzesadzone) 100 PLN za godzin, 3. z 1 oraz 2 wynika, e koszt REALIZACJI PROCESU szkoleniowego wynosi 300.000 PLN. W zestawieniu z tym kosztem koszt opracowania e-szkolenia nie jest juz wcale taki wielki. Co jest wic istotne? REZULTATY! Zapewne lepiej wyda 340.000 PLN (zakadam, e znajdziemy dostawc, ktry pozwoli nam ograniczy koszty opracowania e-szkolenia o 1/3) ni 360.000 PLN POD WARUNKIEM, e ten taszy zapewni nam PODOBNY REZULTAT. Jeli nie mamy takich gwarancji - oszczdnoci s nie do, e iluzoryczne to jeszcze niewielkie. Te 33% na produkcji przeoy si bowiem na troch ponad 5% na caoci kosztw procesu.
112
50 IDEAS FOR FREE E-LEARNING

9 stycznia 2010
... to bardzo ciekawy dokument opracowany przez firm Kineo. Dokument zarwno dla pocztkujcych w e-learningu, jak i starych wyjadaczy szukajcych inspiracji. Jest ciekawie napisany, syntetyczny, tabelaryczny inspirujcy wanie.
O czym? ... o rzeczach grubych (strategiczne ujcie) oraz o rzeczach drobnych (narzdzia, rozwizania, pomysy) ... o zmianie paradygmatw zwizanych z rozwojem ... o nowych podejciach/pomysach/rozwizaniach szkoleniowych ... o przestrzeni rozwiza rozwojowych (od LMSa, do SMSa) z rekomendacjami efektywnego wykorzystania ... o darmowych rozwizaniach w powyszej przestrzeni
Polecam! Znajdziecie go tutaj: http://www.kineo.com/documents/Kineo_Insight_50_ideas.pdf
113
KOLEJNE PROGNOZY - TYM RAZEM OD ELEARN MAGAZINE

29 stycznia 2010
Dzi rzut oka na obraz rynku e-learningowego wedug osb publikujcych w eLearn Magazine.
Oto kilka hase/trendw/przewidywa, ktre rzuciy mi si w oczy... budowanie umiejtnoci uczenia si, budowanie obycia z gospodark cyfrow (digital literacy), wzrost znaczenia synchronicznych zdarze szkoleniowych, aplikacje wykorzystujce si spoecznoci (Google Wave, inne) wicej gier, mniej ksiek, urzdzenia mobilne majce gwnie suy biecym wsparciem (performance support), rosnca rola i popularno e-bookw biznesowe wdroenie sieci spoecznych (jako wyzwanie, ale te i szansa), Virtual Immersive Environments, Augmented Reality (rzeczywisto rozszerzona), wzrost znaczenia technologii na sali szkoleniowej, Location/context-aware devices (urzdzenia wiadome miejsca i kontekstu), zacieranie si granicy midzy szkoleniem, a informowaniem, DYI (Do It Yourself) - podejcie "Zrb to sam", wiksze wykorzystanie mechanizmw/narzdzi open-source, szybko/czas (rozumiana jako skrcenie czasu dojcia do odpowiedniej kompetencji/zrealizowania okrelonego procesu).
Jak wida - wiele z tych hase to w Polsce daleka przyszo, ale tak to ju jest z czytaniem prognoz pisanych w USA...
114
W MARCOWYM NUMERZE "PERSONELU I ZARZDZANIA"...

23 marca 2010
... przeczyta moemy artyku opatrzony tytuem "Zawiedzione nadzieje". Artyku pojawi si w sekcji "Badania i raporty", a napisany jest przez konsultanta PricewaterhouseCoopers. Mona si wic spodziewa po nim rzetelnego ogldu sytuacji, analitycznego spojrzenia, precyzji diagnozy. Niestety - artyku, jak wskazuje jego tytu, zawid, moim zdaniem, te nadzieje. Nie mog poda do niego hiperlinku - bo cao treci dostpna jest albo w wersji drukowanej, albo dla paccych abonament. Postaram si jednak, wskazujc na braki w materiale oraz cytujc niektre stwierdzenia, przedstawi polemiczne zdanie do tez zawartych w artykule.
Brak rzetelnoci badawczej

Artyku zaczyna si od stwierdzenia, i badania przeprowadzone przez PWC wskazuj na spadek wykorzystania e-learningu w okresie od 2006 do 2008 roku (z 8h do 3,6h rocznie). Czytajc t diagnoz rodzi si we mnie kilka wtpliwoci: czemu inne badania (np. przeprowadzone przez: a/ ASTD wraz z Traning Magazine, b/ Masie Center, c/ 1080 Group) wskazuj dokadnie odwrotny trend?, dlaczego pod pojciem e-learningu autor (jak si domylam) rozumie wycznie proste eszkolenia, ktre s wycznie wycinkiem domeny rozwoju przy wykorzystaniu nowoczesnych technologi?, dlaczego nie definiuje tego pojcia - sprawiajc, e osoba, ktra (zgodnie z najnowszymi trendami w tym zakresie) ma poczucie dysonansu oraz moe zbudowa mylne wraenie na temat przedstawiany w artykule?
Nie definiujc pojcia trudno dokona diagnozy. Nie majc bladego pojcia o stanie przemysu motoryzacyjnego bez wzgldu na jego obecny stan nie boj wygosi dowolnego osdu - zawsze znajd jakie statystyki potwierdzajce t tez w pewnym wycinku przestrzeni, ktr mona nazwa przemysem motoryzacyjnym...
Posugiwanie si stereotypami
Ju od wielu lat (take i w Polsce) nie wmawia si ju nikomu, e e-learning jest taszy i lepszy od szkole tradycyjnych - co jest tez czci artykuu. E-learning MOE by taszy i MOE by lepszy, pod pewnymi warunkami. O warunkach w artykule nie ma ani sowa - pojawia si natomiast caa sekcja "udowadniajca", e przy pomocy e-learningu nie da si efektywnie rozwija ludzi. Argumenty te odwouj si przy tym wycznie do: rozwoju w zakresie umiejtnoci (podawane s przykady w zakresie negocjowania, sprzedawania, coachingu) pomijajc zupenie elementy rozwoju, ktre oparte s na WIEDZY oraz INFORMACJI, sposobu zdalnego uczenia si, ktre mona nazwa e-learningiem 1.0 ("zimne przekazanie jedyne susznych, niepodlegajcych dyskusji informacji") nie biorc pod uwag nowych form rozwijania kompetencji opartych np. o blended learning, mechanizmy spoecznociowe, czy te o ide performance support.
115
Archaiczne rozumienie e-learningu

W artykule autor pisze "e-learning ze swoj archaiczn metodyk nauczania nie mia szans w starciu z klasycznymi szkoleniami...". Ciekawe - wedug bada ASTD rok 2009 by pierwszym, w ktrym odsetek tradycyjnych szkole spad poniej 50%... A wic to raczej te tradycyjne szkolenia trac pola na rzecz... No wanie - na rzecz czego? To nie metodyka jest archaiczna - ale rozumienie e-learningu przez autora tego tekstu. E-learning od dawna nie jest ju kojarzony z "jedynie suszn treci podan w postaci bezdyskusyjnych tekstw na sekwencji ekranw, ktre przewija si guzikiem <Dalej>" (wypowied nie jest cytatem - sam ubraem j w cudzysw dla podkrelenia sposobu mylenia, ktry odczytuj z artykuu), ale z ca mas dziaa rozwojowych prowadzonych ze wsparciem nowoczesnych technologii teleinnformatycznych. E-learning to ju dawno nie tylko e-szkolenia podane przez tzw. platform e-learningow. E-learning to rwnie webinary, webcasty, Google, rodowisko wiki, TED, YouTube, Flickr, RSS, blogi, fora dyskusyjne. E-learning to wirtualne wiaty, to symulacje i gry. E-learning to sieci spoeczne pozwalajce na dynamiczn zmian rl pomidzy uczniem i nauczycielem. E-learning wreszcie to zupenie nowe moliwoci komunikowania si ludzi ze sob oraz kontaktu z osobami, z ktrymi kontakt w innym modelu byby utrudniony.
Obraanie si na technologi
Autor wytyka e-learningowi, e urodzi si w rodowisku informatycznym i e przez to ma zaszyte w sobie "ze geny" (znw moje ujcie w cudzysw). Czy obrazimy si w taki sposb na telefon? Telewizor? Internet? Przecie to wszystko to TYLKO NARZDZIA. Zarwno na sali szkoleniowej, jak w formule e-learningowej przeprowadzi mona beznadziejne szkolenie. W obu tych rodowiskach przeprowadzi mona te szkolenie bardzo dobre. Problem w tym, e:

trzeba dobra metod do celw, trzeba umie dobrze posugiwa si narzdziem na etapie projektowania dowiadczenia szkoleniowego oraz na etapie jego realizacji.
Nie mam pojcia, czy autor artykuu mia kiedykolwiek do czynienia z dobrym szkoleniem poprowadzonym przy uyciu nowych technologii. Jeli nie - to wspczuj; rzetelno nakazuje jednak nie przenosi wasnych dowiadcze na analityczny dokument.
Brak proporcji
Na koniec artykuu autor agodzi swoje osdy wskazujc w krtkim podsumowaniu dlaczego (mimo wylania na kuba zimnej wody) e-learning nie zniknie z powierzchni ziemi (podajc jako argument: a) e-learning jako narzdzie do transferu wiedzy, b) e-learning jako mechanizm podany przez generacj Y, c) e-learning jako naturalny trend wynikajcy z rozwoju technologii - sic!). Podane argumenty s suszne tyle, e... mona byoby je datowa na rok circa about 2006. Nie ma w nich nic odkrywczego, a grzechy wymienione powyej sprawiaj, e tak naprawd to nie wiadomo jak je naley odczytywa (czy jako wnioski dla wizji e-learningu przedstawianej przez autora, czy tej, ktra w tej chwili jest obecna na rynku). W artykule brakuje waciwych proporcji - jeli e-learning jest tak zy, jak go autor rysuje, to po co to pozytywne zakoczenie. A jeli jednak nie jest taki - to dlaczego pozytywom powicono tylko wier strony wobec trzech przeznaczonych na jego torpedowanie?
rda? miechu warte...

Jak na analityczno-badawcy artyku przystao autor powouje si na rda. Podstawowym jest, oczywicie, badanie PWC (mam wtpliwoci co do jego wynikw lub UMIEJTNOCI ICH INTERPRETACJI - patrz pierwszy, wymieniony powyej grzech). Patrzc na pozostae rda rzuca si w
116
oczy... data ich publikacji! Najstarsze, odnoszce si do e-learningu, jest z roku 2002, kolejne z 2004, potem z 2005 i 2006... Osoby, ktre cho troch interesuj si zagadnieniem wiedz, e midzy rokiem 2006 (o 2002 nawet nie chc wspomina), a 2010 dokonaa si istna rewolucja zarwno w dziedzinie technologii, jak i w dziedzinie wykorzystania tej technologii w uczeniu si, komunikacji (element uczenia si!), relacjach (element uczenia si!). Demokratyzacja treci, fingertip knowledge, fenomen blogosfery, sieci spoeczne, technologie HD, sieci szerokopasmowe, symulacje i wirtualne wiaty, otwarto treci, atomizacja treci, technologie mobilne - to wszystko trendy i kierunki rozwoju (nie tylko biznesu, ale take aspektw spoecznych naszego ycia), ktre pojawiy si bd upowszechniy PO 2006 roku. Czy mona wic pisa o tym, co TU i TERAZ powoujc si na tak odlege rda? Czy nie wyglda to tak, jakbym pisa (posu si na koniec raz jeszcze wykorzystan analogi) o obecnym rynku motoryzacyjnym sigajc do artykuw, ktre opisyway go w latach 70-tych ubiegego wieku?
Reasumujc...
Wkurza mnie to, e w opiniotwrczym czasopimie pojawia si artyku sygnowany przez autora pracujcego w opiniotwrczej firmie, ktry jest w takim stopniu nierzetelny. Wkurza mnie, gdy analityczne artykuy pisze si nierzetelnie, nie zderzajc ze sob wielu niezalenych rde, opierajc go o nieprzemylane przesanki, kiepskie rda lub braki kompetencyjne.
117
WDROENIE ROZWIZANIA WEB 2.0

14 czerwca 2010
Wpado mi wanie w rce opracowanie wydane przez Bersin&Associates pod tytuem "Selecting a Social Software Provider Using the Four Cs". Dokument skupia si na zagadnieniach zwizanych z wyborem dostawcy oraz wdroeniem rozwizania spoecznociowego.
Te "4c", o ktrych mowa w tytule to cztery fundamenty rozwiza Web 2.0 - a wic, Conversations (rozmowy i dyskusje budujce "mdro" spoecznoci), Connections (relacje budujce sie powiza), Content (tre - jej budowanie, wspdzielenie, promowanie) oraz Collaboration (wsppraca pomidzy czonkami spoecznoci).
W ramach kadego z tych 4 fundamentw istnieje szereg moliwych do wdroenia funkcji Web 2.0. S nimi: Conversations (rozmowy): blogi, fora, mikroblogi, chaty, wymiana komunikatw po VoIP, Connections (relacje): profile uytkownikw, mapowanie relacji, funkcje kontaktw, przyjaci, grup zainteresowa, narzdzia do wyszukiwania i nawizywania relacji pomidzy osobami o wsplnych interesach, Content (tre): wspdzielenie treci, zarzdzanie treci, tagowanie, oznaczanie i promowanie, spoecznociowe zakadkowanie (social bookmarking), Collaboration (wsppraca): wiki, rodowiska zdalnej pracy zespoowej, wsparcie w realizacji projektw na odlego, sieciowe kalendarze, sieciowe wydarzenia "masowe".
Zastanawiajc si nad wdroeniem rodowiska spoecznociowego warto mie na wzgldzie powysz "map funkcji" oraz odpowiednio dobra ich zestaw pod potrzeby projektu/organizacji. Jak do tego podej? Najlepiej - etapowo. David Mallon (autor opracowania) sugeruje nastpujce kroki: 1. okrelenie procesw biznesowych, ktre chcemy wspiera poprzez Web 2.0 - np. wsparcie szkole w procesie blended-learning, planowanie sukcesji, wspieranie procesw uczenia si 1 na 1 (peer-to-peer learning), adaptacja nowozatrudnionych pracownikw, zarzdzanie zmian, etc.), 2. zidentyfikowanie potrzeb - poprzez, m.in. zidentyfikowanie danych "na wejciu", okrelenie produktw procesu oraz okrelenie grupy odbiorcw rozwizania; tu istotne jest wzicie pod uwag, i wdroenie nowego podejcia wiza si bdzie z duym prawdopodobiestwem ze zmian - niezbdne jest wic zaplanowanie i uruchomienie procesw z t zmian zwizanych,
118
3. opracowanie opisw przypadkw (use cases) - kompletnych scenariuszy realizacji (bd planowanej realizacji) poszczeglnych procesw obsugiwanych przez wdraane rozwizanie; udostpnienie opisw przypadkw dostawcom na etapie postpowania ofertowego jest doskonaym mechanizmem weryfikacji jakoci oferty; s take dobr podstaw do zdeterminowania potrzeb natury technicznej zwizanej z wdraaniem rozwizania, 4. okrelenie opisanych powyej 4c - decydujc zarwno o tym, czy wszystkie "C" stan si elementem rozwizania, jak i ktre ze specyficznych funkcji (przedstawionych wyej) najlepiej speni potrzeby opisane w opisach przypadkw, 5. na podstawie powyszych punktw - przeprowadzenie wyboru dostawcy odpowiedzialnego za opracowanie i wdroenie rozwizania (sporzdzenie short-listy, sprawdzenie referencji, zaplanowanie wdroenia, podpisanie umowy, etc.).
Na deser przedstawiam zestawienie typowych zastosowa rozwiza Web 2.0 w organizacjach wraz
z podziaem na poszczeglne cztery elementy. Zwrcie uwag np. na 7 - kto w Polsce myli o takich potrzebach (a tym samym - zastosowaniach rozwiza informatycznych)?
119
ZDJCIA DO E-SZKOLE
18 lipca 2010
Opracowujc e-szkolenia czsto stajemy przed dylematem doboru odpowiednich zdj i wizualizacji. Kryterium doboru jest nie tylko to, CO si na takim zdjciu znajduje, ale take CZY MAMY PRAWO takie zdjcie umieci w naszym materiale. W naszej praktyce korzystamy z komercyjnych bibliotek zdj (www.shutterstock.com, www.istockphoto.com). Ich zalet jest to, e s bogate, oraz e maj spjne i uregulowane zapisy dotyczce praw wykorzystania. Ich wad za - e trzeba za nie paci. Za inspiracj Richarda Nantela signem do serwisu makeusof.com, gdzie znalazem ciekawy artyku na temat praw autorskich rzdzcych zdjciami oraz miejsc w sieci, gdzie mona znale ciekawe, darmowe zdjcia (rwnie do wykorzystania komercyjnego wraz z sugestiami jak je wyszukiwa. Jeli wic masz potrzeb wstawienia zdjcia do szkolenia e-learning, portalu, witryny www, a z funduszami kiepsko - warto sign tutaj. A tutaj jeszcze drobna, lokalna niespodzianka - linki do rde ze zdjciami, ktre dostaem od jednego z czytelnikw bloga. Dzikuj bardzo!
120
EFEKTYWNO E-LEARNINGU
28 sierpnia 2010
Na ostatniej konferencji ASTD (Chicago; 2010) na jednym z seminariw powiconych jakoci procesu szkoleniowego pojawia si ciekawa statystyka dotyczca efektywnoci procesu e-learningowego. Poniszy wykres pochodzi z badania przeprowadzonego przez firm Fort Hill na reprezentatywnej grupie menederw. Menederowie okrelili w nim jaki odsetek osb szkolonych poprzez mechanizmy e-learningowe poprawia swoj efektywno zawodow.
Jak wida - najwicej menederw wskazaa, i tylko wobec 6-10% osb szkolonych e-learning wpywa pozytywnie na ich rezultaty. Pocieszajce jest to, i w przypadku szkole tradycyjnych odsetek ten jest niewiele wyszy i wynosi... 20%. Obie te dane nie s obiektywnie okrelonym parametrem lecz tylko subiektywn ocen menederw. Oglnie rzecz ujmujc - menederowie nie maj wic zbyt wysokiego zdania o efektywnoci szkole (tzn. zdolnoci poprawy produktywnoci pracownika poprzez proces szkoleniowy).
121
KONIEC RYNKU LMS?

4 wrzenia 2010
Josh Bersin - jeden z wiodcych analitykw rynku technologii informatycznych wykorzystywanych w funkcji HR zwraca uwag na rodzcy si, ciekawy trend akwizycji. Trend ten dotyka dwch segmentw: rozwiza sucych do zarzdzania szkoleniami (LMS - Learning Management System; estymowana warto rynku - 1 miliard dolardw) oraz rozwiza HR-owych, skupionych na zarzdzaniu pracownikami, ich kompetencjami i talentami (estymowana warto rynku - 2.5 miliarda dolarw). Wedug Josha - rynek LMS, bdc mniejszym, jest skazany na poarcie... Jaskk wieszczc te ruchy jest planowane przejcie przez firm Taleo (jeden z liderw w zakresie rozwiza do zarzdzania talentami) firmy Learn.com (jedna z wiodcych firm na rynku software'u do zarzdzania szkoleniami. Ciekaw jestem jak odnajd si w tej hipotetycznej (to tylko prognozy) sytuacji giganci rynku po wszystkich jego stronach (Saba, SAP, SumTotal)... Tutaj znajdziecie notatk prasow na temat planw przejcia...
122
CZAS OPRACOWANIA SZKOLENIA

15 wrzenia 2010
Firma Chapman Alliance przeprowadzia badanie dotyczce czasu niezbdnego na opracowanie szkolenia. . Badanie si wanie zakoczyo i poskutkowao publikacj "wieych" rezultatw. No wic - ile czas potrzeba na opracowanie szkolenia? przelicznik dla szkolenia tradycyjnego wynosi od 22:1 (w przypadku "prostych" szkole) do 82:1 (w przypadku szkole "zoonych") - czyli na opracowanie jednego dnia szkolenia potrzeba od 22 do 82 dni pracy konsultanta dla szkole e-learningowych przelicznik ten wynosi od 49:1 do... 716:1; w przypadku tych szkole podzia na poszczeglne typy szkole jest znacznie bardziej szczegowy - warto wic przypatrze si wynikom bliej.
Raport z badania znajdziecie tutaj. W nim rwnie znajduje si ciekawy podzia na czas pracy niezbdny na realizacj poszczeglnych etapw realizacji projektu budowy szkolenia. Najwicej czasu schodzi na "instructional design" oraz "authoring", ale w sumie nie zajmuje to nawet poowy czasu...
123
DARMOWE NARZDZIA E-LEARNINGOWE

16 lutego 2011
Na jednej z grup funkcjonujcych w LinkedIn, Christopher Pappas opublikowa list ciekawych (i co najfajniejsze... darmowych) narzdzi, ktre mog si nam przyda w pracy z materi e-learningow.
Oto linki do przestrzeni w sieci, ktre zawieraj te cenne zasoby: 14 darmowych, open-source'owych narzdzi autorskich znajdziecie tutaj: http://t.co/bccmk8t 17 darmowych bibliotek ze zdjciami (rwnie do wykorzystania komercyjnego) znajdziecie tutaj: http://t.co/uR0HuEB 8 darmowych, open-source'owych rozwiza webconferencyjnych znajdziecie tutaj: http://t.co/aYf1TjM 34 darmowe e-booki o e-learningu - tutaj: http://t.co/M7HvKv9 6 darmowych sowniczkw na temat e-learningu - tutaj: http://t.co/wdvnWX5 31 darmowych szablonw (story-boardw) znajdziecie tutaj: http://t.co/tXLOke2 10 najciekawszych projektw open-source w domenie e-learning - tutaj: http://t.co/77YrVLj
Jak wida - spoecznoci (typu LinkedIn) bywaj czasami bardzo przydatne... A tytuem podsumowania... Narzdzia, narzdziami, ale na koniec dnia i tak kto kompetentny musi ich uy, aby opracowa skuteczne i efektywne rozwizanie.
124
KURIOZUM RYNKU E-LEARNING W POLSCE?

21 lutego 2011
Mam poczucie, e rynek e-learningu w Polsce znajduje si w chwili obecnej w do kuriozalnej sytuacji. Aby j opisa przedstawi 3 zdarzenia z ostatniego miesica. Nie bd wskazywa palcem wymienia nazw firm, czy opisywa kontekstw tak, by mona byo dokona ich identyfikacji. Bardziej zaley mi bowiem na pokazaniu zjawiska, ni mimowolnym reklamowaniu bd "anty-reklamowaniu" poszczeglnych przedsiwzi. Aby sprawa bya jasna - nie potpiam adnej z niej opisanych inicjatyw. Prawa rynku s jasne - kady ma moliwo dziaania na nim i dopki dziaa zgodnie z prawem moe robi co mu si ywnie podoba. Zastanawia mnie jednak jak (czy?) podjte inicjatywy speni rol rynkotwrcz... I jak wpyn na sukces podmiotw, ktre s ich twrcami.
1. Oferta na platform testujc

Kilka dni temu dostaem od jednej z firm ofert uruchomienia dla nas platformy sucej do projektowania i dostarczania testw. Rzuciem okiem i zauwayem kilka, hmm, ciekawych informacji na witrynie producenta. Pierwsz byo to, e firma dostaa na swoje dziaania pienidze unijne (mj podziw i zazdro). Drug -e firma chwali si swoimi korzeniami w brany IT (ostrono - z dowiadczenia wiem, e ludzie IT z reguy nie do koca rozumiej wiat szkole). Trzeci - e w specyfikacji rozwizania nie ma sowa o spenianiu przez produkt jakichkolwiek standardw e-learningowych (zdziwienie - albo rozwizanie nie spenia tych wymogw, albo jego twrcy uznali, e nie warto o tym pisa). Czwart - e rdem informacji o e-learningu publikowanych na witrynie jest Wikipedia (zaskoczenie - niby rdo jak kade inne, ale jednak moim zdaniemj wiadczy to o pjciu po linii najmniejszego oporu). Pit - e podstawowymi formatami e-szkole, ktre mona zamieci na platformie e-learningowej oferowanej przez firm jest... Word, Excel, PDF, PPT (zaenowanie).
2. Konferencja e-learningowa
Kilka dni wczeniej dostaem zaproszenie na konferencj powicon e-learningowi. W zapowiedziach - profesjonalna i integrujca rynek, w szczegach - o niejasnych intencjach. Ponownie kilka rzeczy zwrcio moj uwag. Po pierwsze - niesamowicie krtki czas przeznaczony na jej organizacj (midzy terminem konferencji, a ostatecznym terminem zgaszania prelekcji mija raptem tydzie (zdziwienie - jak organizatorzy maj zamiar dokona selekcji wystpie?). Po drugiej niejasny model; nie wiadomo dla kogo jest ta impreza - czy jej celem ma by edukowanie uczestnikw (obiektywny, niezraony marketingiem przekaz ekspertw), czy moe sprzeda rozwiza (udostpnienie dostawcom rozwiza przestrzeni do marketingu rozwiza). Po trzecie doczenie do niektrych zaprosze na konferencj (co ciekawe - wysyanych tylko do "klienckiej strony rynku") materiaw reklamowych dotyczcych oferty e-learningowej firmy, ktra organizuje konferencj, co stawia pod znakiem ogromnego zapytania bezstronno w ksztatowaniu jej formuy (zaenowanie).
3. Badania rynku
Kilka miesicy temu jedna z firm przeprowadzia badania motywacji korzystania z e-szkole. Chwaa jej za to - ostatnie polskie badania w dziedzinie e-learningu, ktre pamitam, przeprowadzone zostay przez firm HP bodaje w 2003 roku (czy znacie jakie pniejsze?). Problem, niestety, w tym, e badania te zostay zrobione na kawaku kawaka rynku (a/ na grupie przedstawicieli MP - co jest pierwszym jego zaweniem; miem twierdzi, e nieco innymi motywacjami kieruj si przedstawiciele korporacji, nie mwic ju o przedstawicielach rynku instytucji rzdowych czy te policji czy wojsku oraz b/ w oparciu o specyficzne materiay e-szkoleniowe pene animowanych
125
historii; czy aby na pewno w kadej z grup docelowych i dla kadego tematu ta formua jest najbardziej motywujca?). Z wynikw prbuje si natomiast wyciga wnioski dla caoci rynku (co budzi moj frustracj).
Moje wnioski
Jak napisaem - nie mnie ocenia podjte inicjatywy (wyej przedstawiem emocje, ktre si zrodziy gdy zastanawiaem si nad nimi. To co budzi moje zastanowienie to fakt, i mamy (moim zdaniem) w tej chwili do czynienia z do ciekaw sytuacj, w ktrej wielu odbiorcw jest na wyszym poziomie kompetencji ni wielu dostawcw. Jestem wic spokojny o to, jak chybione (kiepsko zrealizowane przykad 1, le zaplanowane - przykad 2, niepene - przykad 3) inicjatywy odbierze rynek. Jestem te przekonany, e rynek na tyle dojrza, i jest w stanie szybko zweryfikowa dziaania nieprofesjonalne, nastawione na szybki zysk, nie budujce wartociowej perspektywy biznesowej po obu stronach (zarwno tej klienckiej, jak i tej dostarczajcej rozwizania).
126
EWOLUCJA LMS
6 maja 2011
W Training Industry Magazine napotkaem na ciekawy artyku powicony zmianom, jakie wymusza (bd wymusi w niedalekiej przyszoci) rynek na dostawcach rozwiza popularnie nazywanych platformami elearningowymi. Bez wzgldu na to, czy patrzymy na t brane w czarnych (koniec), czy w szarych kolorach (ewolucja) niezaprzeczalnym pozostaje fakt, e rozwizania te pod ktem funkcjonalnym maj ju duuug brod i nie dorastaj do dzisiejszych wyzwa.
Za najwaniejsze mankamenty LMSw uwaa si: kiepsk uyteczno (usability, user experience) - interfejsy, logika rozwiza, wizualizacja, zorientowanie na tekstowe hiperlinki s, faktycznie, stygmatem wielu rozwiza, ograniczone moliwoci raportowania i integracji - integracji przede wszystkich z rnymi typami i "zbiornikami" treci, ograniczenie do zarzdzania wycznie szkoleniami formalnymi - ktre, jak wiadomo, obejmuje (wedug rnych bada/autorytetw) od 20 do 30% dziaa rozwojowych kadego z nas.
Trudno si dziwi takiemu stanowi rzeczy - idea LMSa (Learning Management System) ma ju ok. 20 lat. Od zawsze skupiaa si na zarzdzaniu twardymi danymi zwizanymi z procesem szkoleniowym (planowanie, organizowanie, kontrolowanie procesu). Proces ten jednak uleg daleko idcej modyfikacji... Skutkiem s niskie oceny LMSw (45% respondentw badania ocenia swojego LMSa na 4 lub niej w skali 1-6). Jakie zmiany postulowane s w formule LMSw aby podoay one biecym wyzwaniom?. Oto kilka z nich: 1. platformy powinny wspiera rozwj zawodowy zgodnie ze ciekami kariery dajc uytkownikowi peen przegld wasnych osigni oraz celw zwizanych z dalszym rozwojem, 2. platformy powinny wspiera ide user-generated content (tre tworzona przez uytkownikw) - zarwno z perspektywy ich budowania, zarzdzania, jak i oceny, 3. platformy powinny oferowa znacznie wydajniejsze mechanizmy komunikacyjne pozwalajce na szybk wymian informacji pomidzy wszystkimi grupami uytkownikw, 4. platformy powinny oferowa zintegrowan platform informacyjn (dashboard) pozwalajc na wielowymiarowe monitorowanie procesu szkoleniowego oraz jego efektywnoci zarwno w wymiarze indywidualnym, zespou jak i caej firmy,
127
5. platformy powinny oferowa mechanizmy wyszukiwania zasobw (zarwno tych wewntrznych, jak i zewntrznych) pozwalajc na wydajne przeszukiwanie multimedialnych zasobw (oprcz tekstu - rwnie przeszukiwanie treci filmw, podcastw, etc.), 6. platformy powinny wspiera wykorzystanie urzdze mobilnych pozwalajc na uczenie si w dowolnym miejscu i czasie <nota bene: czy zauwaylicie, e od wielu lat stosujemy slogan "uczenie si w dowolnym miejscu i czasie" wobec mechanizmw e-learningowych, a dopiero teraz, wraz z upowszechnianiem si urzdze mobilnych haso to staje si faktem?. Czy nowa rodzina platform realizujcych powysze postulaty wci nazywa si bdzie LMSem? Wtpi... Sdz, e czas LMSw si koczy i, tak jak wypary one kilkanacie lat temu z uytku systemy rejestracyjne, tak w cigu najbliszych lat nowe rozwizania sprawi, e LMS odejdzie do lamusa. A wic jednak - mier LMSw chyba jednak nastpi... Cay tekst artykuu znajdziecie tutaj.
128
HORIZON REPORT
9 maja 2011
Robic ostatnio porzdki na biurku (oj, nazbierao si na nim wiele kupek papierw) dokopaem si do dokumentu pod nazw "The Horizon Report Edition 2010". Raporty te s opracowywane rok-rocznie od 2002 roku i przedstawiaj przewidywania dotyczce wykorzystania nowych technologii w najbliszej przyszoci - ze szczeglnym odniesieniem do wiata edukacji. Podziel si z Wami kilkoma oglnymi wnioskami z edycji 2010 oraz 2011 (jest ju od jakiego czasu w sieci) podajc, jak zwykle, link do obu dokumentw na kocu tekstu. Pierwszy wniosek rodzi si po rzucie okiem na spis treci obu raportw - s niemal takie same. W sumie trudno si dziwi (nie mielimy do czynienia z na tyle du rewolucj, aby zdemolow dugoterminowe prognozy). Jakie wic nowe technologie (i w jakim terminie) przewidywane s w zastosowaniach edukacyjnych w cigu najbliszych lat? Oto one... W najbliszym czasie (rok lub mniej) przewiduje si wysyp rozwiza opartych o: urzdzenia i treci mobilne (mobiles), otwarte zasoby treci (open content), ksiki elektroniczne (electronic books). W perspektywie dalszej (dwa do trzech lat) przewiduje si wzrost rynku rozwiza bazujcych na: rzeczywistoci rozszerzonej (augmented reality), uczeniu si poprzez gry i zabaw (game-based learning). Najdalsza perspektywa (cztery do piciu lat) siga do takich idei jak:
aplikacje sterowane gestami (gesture-based computing),
wizualna analityka danych (visual data analysis), analityka procesu szkoleniowego/edukacyjnego (learning analytics). Wersj z roku 2010 znajdziecie tutaj. Wersja bieca znajduje si tutaj.
129
BERSIN O UCZENIU SPOECZNOCIOWYM ORAZ M-LEARNING

20 padziernika 2011
Na ciekaw prezentacj natknem si na serwisie SlideShare. Dotyczy ewolucji uczenia si/szkole przy wykorzystaniu nowych technologii i narzdzia pchajcych nas w wiat mobilny... Autorem prezentacji jest Josh Bersin - jeden z bardziej znanych analitykw rynku szkole. Prezentacja: przedstawia drog, jak przebylimy w cigu ostatnich kilkudziesiciu lat, skal trendu, jakim s technologie mobilne, moliwoci, jakie nios, miejsce i potencja technologii mobilnych w szkoleniach korporacyjnych, przestrze ich wykorzystania w realizacji rnych form rozwojowych, przykady zastosowa (case'y).
Opisuje te rynek dostawcw rozwiza i usug mobilnych. Przedstawia ciekawe rozwizania. Na koniec przedstawia wyzwania, przed jakimi stoi rynek i dostawcy. Prezentacja to kawa fajnej, inspiracyjnej i informacyjnej roboty. Znajdziecie j tutaj.
130
KOSZTY OPRACOWANIA E-SZKOLENIA

21 grudnia 2011
Jaki czas temu dostaem marketingowego maila jednej z firm z Wielkiej Brytanii, ktra prbowaa zachci mnie do zlecenia im usug opracowywania e-szkole. Typowy spam - poszed pewnie "z rozdzielnika" do tysicy firm, ktre mog by zainteresowane tego typu usugami. Kluczowa tre tego maila brzmiaa tak:
Zadziwiajco niskie koszty opracowania 1h e-szkolenia to, wedug nadawcy tej wiadomoci, ciut poniej 5.000 funtw brytyjskich. W ofercie maj te produkcj materiaw za 10.000 funtw... Bagatela - co midzy 25.000 a 50.000 PLN... Zapewne netto... I to przy dobrym kursie (dzi - jeszcze z 10% droej). Jak tak czytaem tego maila to zaczem zadawa sobie pytanie - ile POWINNA kosztowa usuga produkcji e-szkole? Powiecie, e na pewno nie tyle, e to brytyjskie realia, inny poziom cen, etc. Pena zgoda - ponowi jednak pytanie w sposb bardziej konkretny - ile powinna kosztowa taka usuga w Polsce? Czy aby na pewno 5 razy taniej? Takie jest oczekiwanie rynku... Czy za 5 razy nisze ceny da si zrobi co naprawd wartociowego? Nie mwi tu o wypasionych interakcjach, fleszu, ruszajcych si na ekranie ludzikach, etc. Mwi o wartoci z perspektywy rozwojowej. O efektach szkoleniowych. O rezultatach na poziomie 3 i 4 wedug modelu Kirkpatricka (no, niech bdzie, e na 2 te). Tak sobie myl, e typowa firma, ktra opracowuje e-szkolenia w Polsce uwaa, e opracowuje eszkolenia na poziomie 3 (czyli t najdrosz w zestawieniu). Jeli tak jest - czy nie kci si to z cenami, ktre otrzymuj za swoja prac? A moe jednak TAK WCALE NIE JEST? Moe sprzedajc 1h eszkolenia za 5.000 PLN netto firmy takie same przyznaj si do saboci tego materiau? Moe nie potrafi pokaza jego wartoci? Wzi za niego odpowiedzialnoci? Moe tak naprawd z perspektywy rezultatw materiay te sa GORSZE od pierwszego poziomu z tabeli? Ha - duo pyta i mao odpowiedzi. Zostawiam je Waszym przemyleniom...
131
NAJLEPSI PRODUCENCI ROZWIZA AUTORSKICH

13 stycznia 2011
Portal Training Industry opublikowa wanie list wyrnionych firm w konkurencji najlepszych producentw rozwiza autorskich wykorzystywanych w wiecie szkole. Lista nie ma charakteru rankingu - nie ma na niej wskaza, ktra z firm jest najlepsza, ktra druga, etc. Wedug autorw - wszystkie zasuguj na rwnie du uwag ze wzgldu na szereg wymienionych kryteriw. Mnie cieszy to, e na licie wci obecna jest firma Articulate. Zawierzylimy jej w 2006 roku, przy pomocy jej wanie narzdzi tworzymy przewanie nasze rozwizania, dystrybuujemy je na rynku polskim. Patrzc na list wida, e doceniona na niej zarwno "drobne" narzdzia (takie jak ReadyGO czy Lectora) jak i potne kompajny (OutStart, czy troch mniejszy Rapid Intake). Chtni do zapoznania si z list znajd j tutaj.
132
Szkolenia XXI wieku

Sekcja dla
METODYKW
133
W POSZUKIWANIU JAKOCI SZKOLE CZYLI CO WSPLNEGO MA WSPCZESNE SZKOLENIE Z GRANATEM

26 sierpnia 2008
Ocena jakoci szkolenia kilka sw teorii

Do oceny pomiaru efektywnoci suy wiele modeli, wrd ktrych dominujce znaczenie ma model Donalda Kirkpatricka oraz jego zmodyfikowana posta - model Jacka Philipsa. W modelu Kirckpatricka rozrnia si cztery poziomy pomiaru, z ktrych dwa s do powszechnie stosowane. S nimi: ocena satysfakcji uczestnika mierzona ankietowo i ocena przyrostu wiedzy, ktry najprociej mona mierzy porwnujc wyniki testu kocowego i pocztkowego.
4 poziomy badania jakoci procesu szkoleniowego wedug Donalda Kirkpatricka
Te dwie oceny przeprowadza si bezporednio po szkoleniu. Pozostae dwa poziomy pomiaru to: ocena zmiany wiedzy, umiejtnoci lub postaw, mierzona z pomoc otoczenia osoby szkolonej (np. przy pomocy oceny 360 stopni lub innych metod badawczych) oraz ocena efektywnoci biznesowej szkolenia, mierzona (bezporednio bd porednio) przez parametry finansowe organizacji. Model Philipsa wyprowadza z czwartego poziomu oceny efektywnoci dodatkowy poziom pity, ktrym jest cile finansowy parametr zwrotu z inwestycji (ROI).
134
Ocena szkolenia na wyszych poziomach dokonywana jest po upywie pewnego czasu od zakoczenia szkolenia; w przypadku poziomu trzeciego kilku tygodni, a czwartego i pitego kilku miesicy.
Moment realizacji badania jakoci dla poszczeglnych poziomw
Wysze poziomy uywane s w praktyce znacznie rzadziej, z uwagi na koszty ich przeprowadzenia oraz trudnoci w wyodrbnieniu danych, ktre maj bezporedni wpyw na ocen. Trudnoci s tym wiksze im bardziej dynamiczne s dziaania biznesowe i rynek, z ktrym mamy do czynienia. Warto wspomnie, i technologie informatyczne wychodz naprzeciw ocenie jakoci szkole. Wyniki bada ankietowych i testw realizowanych na dwch pierwszych poziomach mog by sprawnie zebrane oraz szybko przetworzone przy wykorzystaniu rnych platform szkoleniowych lub dedykowanych do tych celw rozwiza IT. Podobnie ocena 360 stopni, ktra bywa podstaw dla badania efektywnoci szkolenia na trzecim poziomie, jest znacznie szybciej realizowana ze wsparciem mechanizmw informatycznych. Ciekawym podejciem do badania efektywnoci e-szkole jest przekrojowa analiza odpowiedzi na pytania testowe, ktr bardzo uatwia realizacja testw poprzez tzw. platformy e-learning. Dziki niej atwo mona wskaza te czci materiaw e-learning, ktre s trudne lub le sformuowane.
A jak to wyglda w praktyce?

Szkolenia realizowane przez House of Skills zawsze oceniane s na poziomie pierwszym, a czsto take na poziomie drugim. Na poziomie pierwszym badane jest nie tylko subiektywne postrzeganie jako szkolenia (zadowolenie z czasu powiconego na proces, efektywno i przydatno wdraanych umiejtnoci w pracy, poziom wiczonych kompetencji itd.), ale rwnie jako pracy trenerw. Czynniki te oceniane s na podstawie ankiety ewaluacyjnej, wypenianej przez uczestnikw na zakoczenie kadego szkolenia. Czasami, na yczenie klientw, szacowana jest take efektywno szkole na wyszych poziomach. Jednak zawsze w takich sytuacjach warto uwiadomi klientom wszelkie za i przeciw realizacji takich ewaluacji. Ze wzgldu na wspomniane wczeniej wyzwania zwizane z ocen na III oraz IV poziomie stosunkowo niewiele projektw bada te aspekty rne raporty okrelaj odsetek projektw, w ktrych dokonywane s takie analizy na 5 do 10%. W naszej praktyce szkoleniowej stosujemy i rekomendujemy rnorodne mechanizmy pomiaru efektywnoci wkraczajce na III poziom. Wymieni wrd nich naley m.in.: monitorowanie efektw zada midzymoduowych (do wdroenia w praktyce organizacyjnej) przez przeoonych uczestnikw projektu, ocen 360 stopni, 135
badania Mystery Client, analiza oceny okresowej uczestnikw szkolenia, obserwacja uczestniczca wizyty trenerw House of Skills u klientw - uczestnikw procesu, monitoring i analiza wskanikw, pozwalajcych na ocen stopnia realizacji celw.
Wiele z wyej wymienionych mechanizmw warto stosowa w parze: przed oraz po zakoczeniu procesu szkoleniowego. Takie podejcie czsto pozwala na dobr ocen jakoci zrealizowanych procesw rozwojowych. Rwnie w wyej wymienionych aspektach technologie informatyczne mog istotnie wspiera zbieranie danych oraz ich przetwarzanie i analizy.
Przyszo oceny jakoci szkole

Min czas szkole, ktre nie s dostosowane do potrzeb firmy. Obecnie nawet szkolenia generyczne, wystandaryzowane, oparte o licencjonowany know-how, s dopasowywane do potrzeb grupy docelowej (firmy, szczebla w organizacji, departamentu itd.). Dobre dopasowanie szkolenia wymaga dobrego zrozumienia pracownika jego talentw, motywacji, pasji, a take wiadomoci, w jaki sposb te wartoci pracownika mona rozwin i wykorzysta w dziaaniach biznesowych. Rwnie w tej sferze systemy informatyczne (zwane Systemami Zarzdzania Talentami Talent Management System) wspieraj organizacje. Nie s one jeszcze w Polsce powszechnie stosowane, ale na bardziej rozwinitych rynkach ich wykorzystanie w ostatnich latach dynamicznie ronie. Coraz czciej przebijaj si na rynku pomysy rezygnacji z bada jakoci szkole. Pomysy takie wynikaj z rosncej dynamiki biznesu wychodzi si z zaoenia, e zanim przeprowadzi si do koca proces rozwojowy oraz zmierzy jego rezultaty, firma znajduje si ju w zupenie innym miejscu i wszelkie pomiary trac sens z uwagi na nieaktualny punkt odniesienia. Z badaniem jakoci szkole jest te troch tak, jak z badaniem jakoci granatw. Dopki si go nie uyje nie wiadomo, czy jest dobry, lecz nie mona go przetestowa inaczej ni w sytuacji bojowej. Z drugiej strony nie mona dostarczy na front niewybuchajcych (niskiej jakoci) granatw. Jak w takiej sytuacji bada jako? Jako szkole nie moe zosta zmarginalizowana. Nawet jeli zgodzimy si z tez mwic o malejcej wadze bada jakoci produktu szkoleniowego to tym wiksz wag naley przyoy do badania i zapewnienia jakoci procesu szkoleniowego prowadzenia szkolenia przez mistrzw, zapewnienia wystandaryzowanego procesu logistycznego, zapewnienia odpowiedniej jakoci innowacyjnego i dopasowanego do porzeb know-how, wprowadzenia i utrzymania norm zwizanych ze rodowiskiem, w ktrym realizowane jest szkolenie (wielko sali, komfort pracy z uczestnikami, itd.).
136
WYTYCZNE DLA PROJEKTANTA E-SZKOLE

4 listopada 2008
Zbierajc w roku 2005 materiay do ksiki ("Przewodnik po e-learningu") natrafiem na witryn, na ktrej przedstawiono bardzo ciekawe rekomendacje zwizane z projektowaniem treci internetowej. Zainteresowao mnie podejcie - dokonano bowiem analizy rnych analiz, raportw i bada oraz wycignito wnioski skutkujce zbiorem konkretnych wytycznych dla projektanta witryn webowych. Pracujc nad ksik dokonaem prby przeoenia tych rekomendacji na jzyk e-learningu. Dzi signem do witryny ponownie i zostaem mile zaskoczony. Witryna dojrzaa. Uaktualniono wytyczne. Uatwiono korzystanie z rekomendacji - opakowano je w atwe do wydruku materiay. Przeoono na adnie zwizualizowan, czyteln formu (a wic, hmmm, zastosowane wasne rekomendacje do przebudowania treci).
Gorco zachcam Was do signicia tutaj. Szczeglnie warto klikn w rozdziay: 1, 2, 6, 7, 8, 9, 11, 14 i 16 gdy niemal wprost mona ich tre odnie do e-szkole.
137
MOODLE - DOBRE PRAKTYKI NAUCZANIA

25 stycznia 2009
Niniejszy dokument powsta jako konkluzja do poprowadzonych przeze mnie zaj pt. Wprowadzenie do ksztacenia na odlego. Zajcia te byy elementem studiw podyplomowych dla nauczycieli i pracownikw Okrgowych Komisjii Egzaminacyjnych w ramach projektu prowadzonego przez Uniwersytet Warszawski oraz Uniwersytet Jagielloski wspfinansowanego z wykorzystaniem funduszy UE. W procesie uczestniczyo ponad 200 osb. Uczestnikami prowadzonych przeze mnie zaj byy 73 osoby. Zajcia trway ponad miesic (wrzesie i poczatek padziernika 2007). Publikuj go tu, by podzieli si tymi dowiadczeniami. Znajdziecie w nim szereg pomysow na sprawne prowadzenie zaj zdalnych. Mam jednak wiadomo e nie w kadej sytuacji i nie dla kadej grupy docelowej zebrane tu uwagi bd rwnie wartociowe. Materia jest do dugi (lojalnie uprzedzam na jego pocztku...) - potrzeba zapewne z 10 minut na jego przeczytanie.
rodowisko
Cao procesu kontrolowana bya poprzez platform Moodle. Rwnie i moje zajcia prowadzone byy w caoci za jej porednictwem. Moodle to prosta, open-sourceowa platforma e-learning. Moodle pozwala m.in. na: osadzanie dowolnych materiaw elektronicznych (Word, PDF, PPT, klasyczne e-szkolenie, itd.) w zaprojektowanej ciece edukacyjnej, uruchamianie forw dyskusyjnych, planowanie oraz obsug chatw, obsug gosowa, obsug prostych ankiet, obsug testw, stawianie i obsug zada do wykonania (esej, inne), czenie uczestnikw zaj w grupy, kontrol aktywnoci uczestnikw (zapoznanie si a materiaem, wyniki, oceny).
Przebieg i formua zaj

Zajcia podzielone zostay na szereg sekcji, ktre podzieliem na 3 grupy: 1. sekcje organizacyjne tablica ogosze, forum powicone kwestiom organizacyjnym, powitanie, harmonogram zaj forum, na ktrym ludzie wchodzcy w skad grupy mog si nawzajem pozna), 2. sekcje merytoryczne, w ktrych stosowane byo zwykle nastpujce podejcie: udostpnienie materiaw do samodzielnej pracy, ankieta (zebranie opinii, postawienie kontrowersyjnej tezy), ktra otwieraa sekcj, bd opracowywana bya w oparciu o wyniki dyskusji na forum, forum powicone dyskusji na temat omawiany w danej sekcji,
138
3. sesje chat o mocno moderowanym charakterze 4. sekcja zaliczajca zajcia (praca zaliczeniowa w formie eseju do oceny przez prowadzcego zajcia).
Materiay
Wycignite wnioski: materiay do samodzielnej pracy, w ktrych nie ma zaszytych elementw interaktywnych s zwykle przez studentw drukowane; dusze materiay powinny by wic raczej w formacie pdf ni PPT; wyjtkiem od tej reguy s klasyczne e-szkolenia (si tych s jednak interaktywnoci), materiay krtkie, o przekazie kilkuslajdowym mog by publikowane w formacie PPT lub krtkich form e-learningowych, cennym mechanizmem jest poszukiwanie skarbw: wskazanie miejsc w Internecie, gdzie mona znale ciekawe informacje oraz wymuszenie wykonania jakiego zadania zwizanego z nimi (a nastpnie opisanie wnioskw na forum); wane jest jednak by wskazane rda byy wiarygodne oraz aktualne!!!, materiay, z ktrymi nie zwizana jest adna praca s ZNACZNIE rzadziej odwiedzane/wykorzystywane od tych, za ktrymi stoi jaka dyskusja, zadanie, etc.; dla procesu szkoleniowego nie ma wic wielkiego sensu robi wielkiej biblioteki materiaw o lunym, niepodporzdkowanym jakiemu celowi dostpie; dobrym pomysem wydaje si zakoczenie kadego materiau krtkim quizem (nawet jedno, kluczowe pytanie) idea ta nie zostaa jednak przetestowana na mojej grupie.
Fora
Wycignite wnioski: Fora wymagaj zaczynu poddania zagadnienia pod dyskusj; dobrze jeli to zagadnienie bdzie lekko kontrowersyjne Fora wymagaj cigego uczestnictwa posty na forum musz by przegldane co najmniej raz na dwa/trzy dni; w pocztkowej fazie rozwoju dyskusji czciej (najlepiej codziennie) Posty na forum pisane przez trenera/moderatora powinny by pisane: a/ z duym taktem, b/ poprawn polszczyzn, c/ w sposb nienarzucajcy swojego zdania, a raczej wzmagajcy dyskusj (nie powinno si pisa: W takiej sytuacji naley zrobi, lecz Moim zdaniem, w takiej sytuacji naley zrobi Co o tym sdz inni?), d/ z wykorzystaniem emotikonw. Konkluzje z forw powinny by zebrane przez trenera/moderatora (tu ju mona mwi bardziej dyrektywnie) i udostpnione w postaci dokumentu uczestnikom; w podsumowaniu warto doceni najciekawsze wypowiedzi umieszczajc je w tekcie wraz z ich autorami; poniej przykad podsumowania jednego z forw)
Geneza e-learningu podsumowanie Wszyscy zgadzamy si, e ksiki nic nie zastpi Ogromna wikszo z nas preferuje czytanie ksiki nad czytanie z ekranu komputera. Wymienionych zostao wieeeele powodw takiego stanu rzeczy. Poniewa jednak zagadnienie to stao si rwnie jednym z tematw poruszanych na forum pominiemy w tym miejscu list wartoci, jak niesie ksika. Ciekaw jestem jednak, czy to samo o ksice sdz (sdzi bd) nasze dzieci? To zapewne ciekawe zagadnienie, ale dotyczy przyszoci, a nie przeszoci Korzystanie z ksiek (jak pisz inni forumowicze) wynika z naszego wychowania i pewnych nawykw. Gorzej jest z modzie, ktra
139
korzysta z sieci na okrgo - chce czyta atwo, przyjemnie i szybko tylko niezbdne, czsto ich zdaniem jedynie prawdziwe, informacje. [Imi i nazwisko autora wpisu na forum] W dyskusji wiele osb potwierdzio, e dostpne dawniej mechanizmy nauczania na odlego (kursy telewizyjne, programy popularno-naukowe, audycje radiowe podporzdkowane przekazowi wiedzy) w jakim stopniu wpyny na ich postawy wobec uczenia si bd zainspiroway do zajcia si jakim zagadnieniem. Programy Sodowego byy wanym czynnikiem stymulujcym rozwj dzieciakw. Szkoda, ze dzisiaj tego typu programy nie s dostpne w polskich stacjach telewizyjnych. [Imi i nazwisko autora wpisu na formum]; Myl, e byy to programy [] ciekawe i inspirujce [] take dlatego, e prosta, a zarazem barwna bya forma przekazu. Niewiele jest osobliwoci telewizyjnych, ktrych sucha si z przyjemnoci bez odrywania oczu i uszu od ekranu. [Imi i nazwisko autora wpisu na forum] Rwnie ogldanie filmw bd suchanie nagra (audycji, piosenek, podcastw) w oryginale z intencj szlifowania jzyka wydaje si by celowe (tu jednak zwrcono uwag na to, e niezbdne s przynajmniej podstawy znajomoci jzyka obcego, aby proces ten by efektywny). Dyskusyjnym jest jednak jako nauczania przy pomocy telewizji czy przy pomocy kursw korespondecyjnych. Jako przeszkody w osigniciu teje wysokiej efektywnoci podane zostay: - rne moliwoci percepcji, - praca w rnym tempie (to odnonie kursw telewizyjnych), - konieczno dostosowania swojego kalendarza do czasu emisji programw w telewizji, - brak efektywnej moliwoci sprawdzenia wasnej wiedzy, - brak efektywnych mechanizmw wiczeniowych, Internet eliminuje szereg z wyej wymienionych wad. W dyskusji Internet zosta wymieniony jako uzupenienie ksiki jego ogromn wag lokujemy jednak w kontekcie publikacji naukowych lub potrzebnych do wykonywania zawodu, a nie w kontekcie zapoznawania si z treci dla przyjemnoci. Sia Internetu jest rwnie zauwaana w multimediach moliwoci uzupenienia przekazu tekstowego o dodatkowe elementy wspierajce proces poznawczy (animacje, grafiki, schematy, nagrania audio wychodzce naprzeciw potrzebom suchowcw, etc.). Bardzo bym chciaa, aby mona byo sobie znale w internecie ciekawe audycje na poszczeglne tematy z matematyki szkolnej. Co w rodzaju tych dawnych audycji telewizyjnych tylko uwspczenione. Kady mgby sobie pobra, pooglda i ... byby mdrzejszy. A jaka pomoc dla ucznia lub nauczyciela! To samo z fizyk, chemi. Abym moga pooglda t przykadow "Sond" w kadej chwili kiedy zechc. [Imi i nazwisko autora wpisu na forum] Internet pozwala rwnie na efektywne wiczenie zarwno poprzez mechanizmy interaktywne zawarte w e-szkoleniu, jak i poprzez wirtualny kontakt z nauczycielem. Udostpnienie silnego mechanizmy, jakim jest wyszukiwanie, daje rwnie dodatkowe moliwoci pracy z elektroniczn publikacj. czytajc literatur fachow w wersji elektronicznej - doceniam ten sposb, gdy szybko mog wci do odpowiednich fragmentw, nie musz sobie przypomina, gdzie to byo, wpisuj odpowiednie wyraenie i ju je mam, to bardzo usprawnia prac. [Imi i nazwisko autora wpisu na forum] Zwrcona zostaa rwnie uwaga na dystraktory, za ktre mog by uwaane niektre multimedia towarzyszce tekstom zamieszczanym w sieci. Tekst w wersji elektronicznej najczciej otoczony jest dodatkowymi elementami, ktre niektrym osobom przeszkadzaj. [Imi i nazwisko autora wpisu na forum] Poruszono rwnie kwesti niskiej wiarygodnoci Internetu (zarwno w wymiarze nadmiaru informacji jak i zaufania w wysok jako informacji). Jeli chodzi o Internet to mam trudno z przekonaniem samej siebie o rzetelnoci niektrych tekstw. W sieci atwiej co zamieci ni opublikowa w tradycyjnej ksice czy pimie, a dua rnorodno i rozlego Internetu powoduje, e nawigacja w sieci jest duo trudniejsza ni wrd pek ksigarni czy bibliotek. No i problem
140
znikania tekstw w sieci, ktry powoduje, e istnieje praktyka podawania w bibliografi dat dziennych cytowania materiaw z sieci. [Imi i nazwisko autora wpisu na forum] Inne, ciekawe zagadnienia poruszone podczas dyskusji Grupa i jej wpyw na proces nauczania Motywacja teoretycznie i w idealnym wiecie uczniowie lepsi powinni sam swoj obecnoci, postaw, wiedz motywowa uczniw sabszych do zwikszenia wysikw. Pytanie czy jest tak w kadym przypadku? [Imi i nazwisko autora wpisu na forum] Presja grupy w zalenoci od sytuacji moe dziaa zarwno motywujco, jak i demotywujco. Praca w grupie czasem zwalnia od odpowiedzialnoci. Teoria facylitacji spoecznej ma sens (obecno innych ludzi poprawia sprawno wykonywania dobrze opanowanych, prostych zada i obnia sprawno wykonywania zada sabo opanowanych, nowych, zoonych) Niejednokrotnie presja grupy prowadzi do wycigu szczurw. W innym przypadku prowadzi do wycofania si ucznia z wycigu. Nieraz presja grupy tamsi tych, ktrzy nie radz sobie z nauk i dodatkowo taka grupa ma demotywujcy wpyw na jednostk. [Imi i nazwisko autora wpisu na forum] Dowiadczenie jako najwaniejszy elementy procesu edukacyjnego Najszybciej praktyczne umiejtnoci [posugiwania si jzykiem obcym] zdobywaam podczas wyjazdw za granic, kiedy musiaam praktycznie posugiwa si danym jzykiem. [Imi i nazwisko autora wpisu na forum] Zagroenie nadmiaru wyboru Niebezpieczestwo cigej moliwoci wyboru formy przekazu - moim zdaniem - tkwi wzamkniciu si na jedyn tylko formu. Tymczasem wanie umiejtno poszukiwania wiedzy i lokalizacji informacyjnych rde jest jedn z najcenniejszych dzi chyba umiejtnoci, rwnie cenn jak umiejtno radzenia sobie w sytuacji gdy preferowana przez nas formua np. ze wzgldu na awari Internetu jest niedostepna. [Imi i nazwisko autora wpisu na forum]
Chat
Chat moe by realizowany w kilku formuach. Podczas zaj przetestowaem dwie: 1. moderowan dyskusj na zadany temat, 2. sesj pyta i odpowiedzi. Charakter kadej z tych form jest zupenie inny. Moderowana dyskusja W moderowanej dyskusji uczestniczyo od 7 do 17 osb (kilka sesji). Tak dua grupa absolutnie eliminuje moliwo utracenia przez prowadzcego kontroli nad przebiegiem chatu. Oto kilka uwag jak tego dokona. Wycignite wnioski: Bd w sesji chat na 10 minut przed jej rozpoczciem, Rozpocznij punktualnie (dajc najwyej 3 minuty spnialskim), Postaw cele i zakontraktuj si na nie (daj szans ludziom napisa OK., Zgadzam si) Witam serdecznie na chacie. Chciabym na pocztek okreli dwa cele, ktre chciabym osign na naszym spotkaniu: 1/ wypracowanie kilku pomysw/konkluzji zwizanych z efektywnym procesem e-learning, 2/ danie Pastwu sposobnoci dowiadczenia mechanizmu, jakim jest chat (w do ekstremalnej formule wikszej grupy osb). Czy te cele s dla Pastwa OK.? Czy macie do nich jakie uwagi?
141
Ustal reguy uciszania dyskusji, ktra wymkna si spod kontroli Chciabym jednoczenie umwi si z Pastwem na nastpujc rzecz. Jeli pojawi si w oknie chatu nastpujcy cig znakw: ************************ to znaczy, e zamykamy dyskusj na dany temat i czekacie Pastwo na kolejne pytanie bd zagadnienie, ktre sformuuj (taki odpowiednik ciiiiiii w zbyt rozgadanej sali). Czy moemy si tak umwi?
Daj ludziom szans na bezporedni wymian uwag uczestnikw poza gwnym wtkiem dyskusji. I jeszcze jedna uwaga natury porzdkowej jeli chcecie Pastwo odpowiedzie na czyje pytanie, bd skomentowa czyj uwag prosz o wpisanie imienia osoby, do ktrej wypowiedzi si odnosicie OK.?
Przygotuj te standardowe teksty wypowiedzi przed chatem w Wordzie i copy&pastuj je do okna czatu (przyspieszajc w ten sposb swj proces interakcji z innymi). Uywaj uciszania grupy w momencie, w ktrym dyskusja zaczyna rozazi si lub kiedy widzisz, e zaczyna zamiera. Po uyciu uciszenia napisz krtk konkluzj z wanie zakoczonego fragmentu dyskusji; napisz j zanim dyskusja wyganie lub si rozlezie w Wordzie i przeklej j do okna chata zaraz po uciszeniu grupy. A wic dziaanie na emocjach wspiera: indywidualizacja, informacja zwrotna, trzymanie w napiciu, ciekawa forma (kolor, dwik, odpowiedni tembr gosu); kontrowersja (o - to ciekawe zagadnienie); musi si take podoba
W pisaniu podsumowania pomocne moe by prowadzenie chata przez dwie osoby. Jedna znich moe na bieaco monitorowa wypowiedzi grupy i pisa podsumowania, a druga skupi si na prowadzeniu spotkania. Jeli nie chcesz jeszcze koczy wtku dyskusji podsycaj dyskusj. ukasz wspomnia o przyciganiu uwagi przez materiay e-learning Jak wesprze ten aspekt? Jakie pomysy?
Staraj si pisa poprawnie, ale nie przejmuj si literwkami dynamika wypowiedzi na chacie jest waniejsza od poprawnoci wypowiedzi. Daj ludziom szans na wypowiedzenie si. Nie pd do przodu i nie planuj zbyt wiele podczas godzinnego chatu da si pogada (a raczej wymieni opinie) raptem o kilku zagadnieniach. W tej formule nie staraj si odpowiada na pytania konkretnych osb skup si na meritum dyskusji prowadzonej w grupie. Przewid dodatkowe 15 minut po sesji chata na indywidualnej pytania i odpowiedzi; poinformuj o tym na pocztku chata. Podzikuj ludziom za zaangaowanie (miej wczeniej przygotowany standardowy tekst; dopasuj go do specyfiki grupy przed skopiowaniem go do okienka chata). Jeli prowadzisz chata sam - nie planuj kilku sesji chat pod rzd. Godzinna sesja chata jest bardziej wyczerpujca dla prowadzcego ni kilkugodzinny modu warsztatowy.
Sesja pyta i odpowiedzi W sesji pyta i odpowiedzi uczestniczyo kilka osb (3 do 6). Tu kada z osb moe zada pytanie do prowadzcego; zwykle ludzie komentuj take swoje wypowiedzi. Wycignite wnioski:
142
Bd w sesji chat na 10 minut przed jej rozpoczciem. Z uwagi na fakt, e ludzie wchodz na chat w rnych momentach reguy gry trzeba opublikowa na stronie startowej chatu; jedn z najwaniejszych regu jest to, aby zaczyna swoje wypowiedzi od imienia adresata (Marek: Mam pytanie dotyczce); inn wan regu jest poproszenie o powtrzenie pytania jeli umknie ono prowadzcemu. Konsekwentnie stosuj powysz regu przy odpowiedziach udzielanych osobom (nawet, jeli na chacie jest tylko jedna osoba dziki temu bdzie mona w zapisie sesji skorelowa pytanie z odpowiedzi). Odpowiadaj krtko musisz obsuy zwykle kilka osb; nie bj si tego, e pytania uciekaj poza ekran jeli nie zdrzysz na nie odpowiedzie osoba pytajca powinna je powtrzy. Jeli pytanie jest niejednoznaczne lub wymaga bardzo dugiego wywodu popro o doprecyzowanie lub zawenie pytania; miej takie proby zformuowane wczeniej w Wordzie aby mona je byo szybko wklei do okienka sesji chat.
Inne elementy
Moodle pozwala na takie skonfigurowanie forum, aby wpisy na forum mogy by oceniane (przez prowadzcego, przez innych uczestnikw); to fajny mechanizm, ktry motywuje grup do zapoznania si wpisem i wyraenia swojej opinii przydatny rwnie do oceny pracy osoby szkolonej. Warto podczas ustalana reguy zaj poprosi o to, aby unika na forach sformuowa Zgadzam si lub temu podobnych. Kady taki wpis generuje maila do wszystkich uczestnikw forum, a nic nie wnosi do dyskusji. Lepszym mechanizmem zgody lub braku zgody jest opisany powyej mechanizm ocen. Jeli proces edukacyjny skada si z wielu sekcji moliwe jest wprowadzenie dynamiki do zaj poprzez sukcesywne otwieranie kolejnych sekcji. W ten sposb kontrolujemy proces, dajemy ludziom przestrze na systematyczn prac.
Uwagi do zaj
Na koniec zaj poprosiem wszystkich uczestnikw o wyraenie swoich uwag na temat zaj. Nie publik ich tu po to, aby si chwali, ale w celu zwrcenia uwagi na te zagadnienia, ktre z perspektywy osoby szkolonej s wane/dobre/motywujce lub niewaciwe/denerwujce/demotywujce. W wypowiedziach zachowaem ich charakter oraz podkrelenia. Oto ich synteza. Uwagi pozytywne: Przede wszystkim jasne i czytelne komunikaty dla studentw, wszystkie elementy kursu poukadane i wg mnie na swoim miejscu, umieszczane z duym wyprzedzeniem (dla mnie bardzo wane - trzeba sobie ukada ycie), dobry kontakt ze studentami. Wartociowa dla mnie jest na tym kursie postawa prowadzcego - spokj, takt, traktowanie uczestnikw z sympati i szacunkiem, rzeczowo, systematyczna obecno, ogromna aktywno. To moim zdaniem miao wielki wpyw na przebieg kursu - spowodowao niesamowit aktywno uczestnikw oraz wprowadzio niezwyk kultur komunikowania si (bardzo trudn do osignicia przy dominacji forw). Szczeglne wyrazy uznania skadam za praktyczne pokazanie, jak mona prowadzi czat. Serdecznie dzikuj za wspprac w miej atmosferze i wszelkie wskazwki udzielane jakby "przy okazji". Peen profesjonalizm w Pana wydaniu, przejrzystoc wszystkich elementw szkolenia. Partnerskie podejscie do studentw, z ogromna wiedz merytoryczna i dowiadczeniem, przemyslane i rznorakie formy zdobywania wiedzy na Pana zajciach.
143
Bardzo mi si podobaj materiay zaczone do kursu. S dobrze przemylane, zwize, wymagaj niewiele czasu aby zrozumie temat. Bardzo dobre interakcje ze studentami - klarowny, profesjonalny przekaz - wsplne rozwizywanie problemw - elastyczno. Bardzo cennym elementem bya moliwo tworzenia miedzy uczestnikami komunikacyjnych relacji, A TAKE WOLNO WYPOWIEDZI. .... umiejtne zaplanowanie caego kursu: a/ harmonogram dostpny od pocztku zaj, co wiadczy o przemyleniu caego bloku i pozwolio nam odpowiednio sie dopasowa, przygotowa, b/ przejrzyste materiay, stopniowo rozbudowywane .... aktywne, cierpliwe, yczliwe "czuwanie" nad nami mnie odpowiadao, i prowadzony przez Pana kurs raczej generowa przemylenia wasne, aktywno uczestnikw, a nie suy jedynie czy gwnie do przekazywania treci. w szkoleniu prowadzonym przez Pana spelnione s dwa gwne postulaty budowy e-szkole: minimalizacji przekazu i atomizacji wiedzy. Std korzyci wynikajce dla nas-uczestnikw: komfort i ch kontynuacji uczenia si. Chciaam jeszcze zwrci uwag na dwie sprawy: a/ podsumowanie chata dao poczucie, e kady gos w dyskusji jest wany, b/ wypowiedzi na forum pomagay spojrze szerzej na omawiane zagadnienia. Oprcz tego w tradycyjnym nauczaniu dyskusje maj, niestety, bardziej ulotny charakter. Uwaam, e jest to jeszcze jedna istotna zaleta e-learningu. To naprawd byy dla mnie przykadowe zajcia - umiar, zwizo, yczliwo, kultura, stanowczo, planowanie, konsekwencja, agodno, dawkowanie informacji, utrzymywanie zainteresowania, rnorodno form, niezwyka lekko - przy bardzo powanym bloku, gotowoc do zmian, rozmowy, polemiki - elastyczno, Druga sprawa fakt, e mielimy szans pozna naszego prowadzcego w realu, pozna jego energi i wyczu pasj mnie osobicie bardzo pomg. Dyskusja czy wsppraca przebiega duo lepiej/atwiej jeli pracujemy z kim, kto jest dla nas realny a nie jest tylko zdjciem z profilu. Podobao mi si podejcie prowadzcego do zaj, gdy wykazywa cakowite zainteresowanie kad informacj na forum, a adne pytanie nie zostao zignorowane i bez odpowiedzi. Dodam jeszcze tylko, jako punkt nowy, e bardzo trafnie zostaa dobrana fotograficzna prezentacja prowadzcego. Zastanawiaam si nad wizualizacj w profilu jako problemem szerszym - czy np. skutkuje pozytywnie - jestemy przecie te wzrokowcami i lubimy rozmawia z konkretnym odbiorc. Profilowa wizualizacja towarzyszy potem wszystkim wypowiedziom na forum. Wrd rnych podobizn, dominoway zblienia "paszportowe" twarzy. Czasem pojawiay si rysunki lub cie. Myl, e gdyby przyszo mi zosta trenerem elearningowej grupy zastosowaabym wanie czarno-bia fotografi. Wnosi ona dodatkowo duo dostojnego spokoju. Opieka nad uczniami przejawiajca si w zaangaowaniu w dyskusj na formach i otwarto na dowiadczenia suchaczy - bo a taki wanie sposb odczytuj Pana obecno na forum i udzia w dyskusjach- zamiast rozwizania opartego np. na podziale na forum dla suchaczy i forum pyta kierowanych do Pana. Dzikuj: a/ za przemylany kady blok, b/ za wietne materiay, c/ za motywowanie, d/ za takt, e/ za pobudzanie do dyskusji, f/ za celne podsumowanie kadej dyskusji.
Uwagi negatywne: Mnie osobicie bardzo przeszkadzaa dua liczebno grupy. Czuam si chwilami zmczona nadmiarem otrzymywanych z forw wiadomoci, nie sposb byo je wszystkie ledzi. Mczce byo rwnie czytanie po raz n-ty: zgadzam si. To zmieniabym. mnie natomiast mniej przeszkadza dua liczba uczestnikw, jak zbyt wiele zakadanych wtkw w tematach na forum, przecie wiele z nich si powtarzao. I tutaj dokonalabym 144
niewielkich zmian, ktre pozwoliyby na bardziej uporzdkowan dyskusj. Std to "pogubienie si" i omijanie niektrych postw a czytanie n-ty raz innych. No wanie, ja te odczuwaem brak czasu (i si) na gbsz analiz zada, szczeglnie, gdy wymagay przeczytania wielu postw lub obejrzenia wielu stron w sieci. Niechtnie rezygnowabym z psychologii, ale rwnolega realizacja obu blokw to bd. Myl, ze nauka w nieco mniejszym zespole byaby mniej obciajca dla prowadzcego, a dla uczestnikw bardziej komfortowa
145
E-LEARNING WEDUG CISCO

7 lutego 2009
Dzi klasyka... Dokument sprzed prawie 10 lat, ktry, moim zdaniem, by (moe nadal jest?) kamieniem milowym w porzdkowaniu wiata e-learning. Dokument nazywa si
Cisco Systems Reusable Information Objects Strategy

Jak tytu wskazuje dokument powsta w firmie Cisco, ktra jest jednym z gigantw hardcoreowej technologii (infrastruktura sieciowa). Jest jednoczenie firm, ktr szybko wskoczya do pocigu, o nazwie e-learning wykorzystujc mechanizmy zdalnego nauczania do optymalizacji procesw wsparcia uytkownikw produktowanych przez siebie urzdze. Dokument, ktry chc Wam zarekomendowa opisuje proces projektowania e-szkole wedug metodologii Cisco. W metodologii tej nie ma w sumie wiele odkrywczych tez: powouje si bowiem na znane metodyki i teorie poznawcze. Zbiera je jednak w niezwykle syntetyczny i synergetyczny sposb definiujc, na 45 stronach, kompletny (na do duym poziomie oglnoci), przejrzysty i sproceduralizowany przepis na e-szkolenie.
Zawarto
Co znajdziemy w dokumencie? Midzy innymi: wyjanienie wizji Reusable Learning Object - RLO (struktury, roli, funkcji) wedug Cisco, wyjanienie czym rni si RLO od Reusable Information Object (RIO), szczegowy opis procesu projektowania RIO z rozbiciem na poszczeglne typy obiektu zwizane z przedmiotem nauczania oraz odwoaniem si do teorii poznawczych, opis projektowania RLO wraz z wytycznymi co naley, a czego nie naley robi, opis projektowania testw (rwnie w modelu prescriptive learning, ktry tak naprawd zostal przez Cisco wypromowany).
Wszystko to stabelaryzowane, schecklistowane, uporzdkowane tak, jak tylko firma technologiczna moga to zrobi.
146
Podsumowanie
Jak kto dokumentu nie zna to powinien pozna Jego saboci jest to, co rwnie jest jego si bardzo techniczne podejcie do problemu. Sprawia, e dokument staje si niezwykle przejrzysty i ustrukturalizowany. Daje jednka poczucie, e projektowanie materiaw e-learning jest zautomatyzowane i moe by cile sproceduralizowane (z czym nie do koca si zgadzam). Trzeba jednak wzi pod uwag, e Cisco tworzyo ten dokument z myl o swoich wasnych potrzebach (techniczne szkolenia dla informatykw). Dla tej grupy docelowej taki pomys na prac nad treci zda egazamin. Warto rwnie zauway, e dokument ten sta si podwalin dla jednej z wiodcych platform elearning na wiecie (system LCMS o nazwie Evolution opracowany przez firm OutStart). Patrzc na to rozwizanie wida wprost implementacje poszczeglnych tez zapisych w materiale. Dokument znajdziecie tutaj. Mona sdzi, e dokument jest ju nieco przykurzony i trci myszk Ale jednak to klasyka wic warto si z nim zapozna.
147
CZEGO MONA NAUCZY SI OD SCENARZYSTW?

8 czerwca 2009
W swoich zasobach znalazem ostatnio dokument o nazwie Five Techniques Instructional Designers Can Learn From Screenwriters About Training Motivation wydany kilka lat temu przez firm Xcelus. Mimo wysikw nie udao mi si znale tego dokumentu w sieci, nie bd wic w stanie poda linku do oryginau Pozostaje mi ich krkie zreferowanie poniej. Dokument przedstawia 5 porad majcych na celu zbudowanie i utrzymanie wysokiej motywacji do uczenia si poprzez e-learning. Porady jak atwo wywnioskowa z tytuu - odnosz si do dowiadcze ze wiata filmu Czy nie zastanawia Was w jaki sposb twrcy dobrych filmw potrafi utrzyma uwag widzw na 2 godziny? I dlaczego im to si udaje? Czy nie dziwi Was dlaczego twrcy e-szkole maj problem w tym, aby zaangaowa osoby szkolone na 15 minut? Oto kilka sugestii dotyczcych technik, ktre mona prbowa przenosi ze wiata filmu do e-szkole:
1. Mieszaj waciwe skadniki

Autor opracowania (Platte F. Clark - nawiasem mwic czonek Writer's Guild of America) zwraca uwag na konieczno stosowania waciwie dobranych skadnikw: by budowa e-szkolenie w oparciu o reguy logiki, uwiarygadnia je postaciami bohaterw oraz przyprawia dawkami emocji. Zwraca uwag na rol charyzmy gwnej postaci szkolenia oraz koniecznoci budowania przez ni zaangaowania uczestnikw szkolenia.
2. Buduj histori
Autor postuluje, by w e-szkoleniach stosowa trjdzieln struktur: wyj od przesanek, a nastpnie, poprzez rozwj akcji doj do okrelonych konkluzji. By opowiada historie By budowa zrozumienie i osiga zamierzone cele szkoleniowe poprzez splot zdarze prowadzcych do okrelonych przemyle i wnioskw. By poprzez logicznie ustrukturalizowany przekaz pozwoli na osignicie efektu aha nawet wrd osb, ktre niekoniecznie na pierwszy rzut oka zgadzaj si z przesaniem.
3. Bd kontrowersyjny
Esencj dramatu jest konflikt. Czemu nie budowa sytuacji konfliktowych w e-szkoleniach? Konflikt moe by nie tylko elementem historii, relacji midzy bohaterami szkolenia. Moe by te elementem gry pomidzy e-szkoleniem (trenerem, osob piszc scenariusz e-szkolenia) oraz osob szkolon. Mona go osign poprzez stawianie kontrowersyjnych tez, poprzez podsycanie twrczej, lecz opartej o rnic pogldw dyskusji. Kontrowersj moe te wprowadzi struktura e-szkolenia (tu, wzorem Hitchcocka mona zacz od trzsienia ziemi).
148
4. Nadaj cel
W niemal kadym filmie mamy do czynienia z bohaterem, ktry prbuje osign co wielkiego ma cel, ktre absorbuje nasz uwag, ktry sprawia, e kibicujemy w jego osigniciu. Wany, nobliwy cel moe by znw zwizany z e-szkoleniem na dwch poziomach: na poziomie de gwnego bohatera e-szkolenia oraz na poziomie osoby szkolonej. W tym pierwszym przypadku gwny bohater moe np. chcie osign sukces w firmie dziki pozyskaniu umiejtnoci zarzdzania zespoem, co moe by kanw szkolenia powiconego temu zagadnieniu. W przypadku drugim istotne jest, aby osoba szkolona wiedziaa jak nowe umiejtnoci wpyn na jej ycie: jej efektywno, zarobki, skuteczno, itd.
5. Zatrzymaj co w tajemnicy
Ogldalicie film Szsty zmys? Jeli tak czy pamitacie jak kolosalne wraenie robi pierwsze ogldnicie finaowej sceny tego obrazu? To przykad genialnego dziaania na emocjach dziaania, ktre skutkuje retrospekcj wszystkich scen filmu w poszukiwaniu ladw, ktre mogyby podway finaow konkluzj. Nie odnajdujc jej utwierdzamy si w przekonaniu o susznoci przedstawionej tezy. Pozostawienie kontrolowalnych niedomwie pozwala osobie szkolonej rwnie na osignicie stanu satysfakcji z dojcia do wasnych wnioskw, dojcia samemu do celu. Pozwala osign stan zadowolenia ze zrozumienia dowcipu, samodzielnego wejcia szczyt, dobiegnicia do mety. Tak swoj drog szukajc tego dokumentu signem do witryny firmy Xcelus znajdujc ciekawe, oparte o filmy materiay szkoleniowe. Polecam je Waszej uwadze.
149
PIGUKI EDUKACYJNE
1 padziernika 2009
Czy zauwaylicie jak tre edukacyjna/szkoleniowa staje si z roku na rok coraz krtsza? Rewolucja e-learningowa bya pierwszym bodcem w tym kierunku... Kiedy pojawiy si w Polsce pierwsze e-szkolenia czas ich trwania by nie duszy ni 60, gra 90 minut. Teraz wprawdzie wci czas jednego moduu oscyluje wok tych granic, ale natychmiast, na jednym oddechu projektant eszkolenia dodaje, e modu podzielony zostanie na mniejsze czci - rozdziay, e mona bdzie go przerwa w dowolnej chwili, pracowa z nimi rozcznie, itd. De facto wic - e-szkolenia zaczlimy dzieli na mniejsze, kilkunastominutowe (no bo jak da si je robi rozcznie to czy nie s w jakim sensie niezalene od siebie?). Idmy zatem dalej... Wszak klasyczne rozumienie e-learningu nie byo ostatni "rewolucj"... Spoecznociowe formy uczenia si dalej skracaj objto (i czas) treci szkoleniowej. To ju s prawdziwe piguki informacyjne, ktre trwaj kilka minut, czasem minut, czasem kilkanacie sekund. Moe troch sobie pochlebiam, ale mam nadziej, e ten blog peni jak rol edukacyjn. Czy wiecie jaki jest redni czas przebywania na tym blogu? Niecae 3 minuty... A czy wiecie, e tylko niecae 30% odwiedzajcych spdzio tutaj duej ni 60 sekund? Jeli za punkt odniesienia potraktujemy stacjonarne, dwudniowe szkolenie (trwajce 16 godzin czyli 57.600 sekund) to zmiana jest do, hmmm, znaczna... Wiem, wiem - zaraz powiecie, e porwnujemy owoc gruszki z ziarnkiem maku. Fakt jest jednak faktem - szukamy coraz krtszych form bdcych odpowiedzi na coraz prostsze wyzwania i pytania. Zmiana polega rwnie na tym, e przeszukujemy wiele rde szukajc, porwnujc, czc ze sob rne strzpy informacji. Szukajc analogii mona powiedzie, e zamiast jednej ksiki czytamy wiele rnych spisw treci, streszcze, brykw... Zastanawiam si, czy (a moe bardziej jak?) takie skracanie czasu przyswojenia treci szkoleniowe wpywa na jako uczenia si? Czy jestemy w stanie zapa kontekst, zbudowa rozumienie, powiza fakty, podda je syntezie, analizie?
150
SZKOLENIA NIEFORMALNE...
11 listopada 2009
... byy tematem webinara ("Leveraging Informal Learning"), zorganizowanego 5 listopada przez Training Industry. Notatki z webinara znajdziecie poniej. Z zapiskw mona wycign kilka ciekawych wnioskw...
Webinar 05.11.2009 - Leveraging Informal Learning
151
WEBINARY - NAJLEPSZE PRAKTYKI

21 marca 2010
Przygotowujc si do webinarw, a take analizujc ich skuteczno poszukaem ciekawych publikacji na ten temat w sieci. Znalazem sporo informacji Dzi jednak chc podzieli si z Wami dwoma dokumentami opublikowanymi przez 1080 Group. Ich autorem jest Roger Courville - jeden z ekspertw w zakresie prowadzenia webinarw, autor ksiki powiconej temu tematowi. Pierwsza (opublikowana w marcu 2008 roku) nosi tytu...
5 Keys to Getting Started with Interactive Online Training...

... (w wolnym tumaczeniu: 5 gwnych czynnikw, ktre trzeba wzi pod uwag prowadzc webinary). Na pocztku dokumentu autor zwraca uwag na czynniki, ktre buduj warto webinarw: ich rol w ograniczaniu kosztw szkolenia (przede wszystkich kosztw podry), ich rol w budowaniu biblioteki wiedzy poprzez nagrywanie wystpie i spotka, take ich rol w optymalizowaniu procesu szkoleniowego poprzez stosowanie adekwatnych form szkoleniowych (blended learning).
Nastpnie przedstawia 5 czynnikw, ktre uwaa za kluczowe. S nimi: 1. Zdefiniowanie celu stosowania webinarw jako medium. W tym kontekcie zwraca si uwag na: zdefiniowanie celw szkoleniowych, odpowiednie dobranie treci przekazywanej poprzez webinar, zagwarantowanie odpowiedniej liczby odpowiednich mwcw (ekspertw merytorycznych), marketing wewntrzny: zbudowanie wiadomoci korzyci, jakie firma osignie dziki stosowaniu webinarw 2. Skupienie si na treci, a nie technologii. Tu autor radzi by skraca do minimum czas i zoono przygotowania si do webinara po stronie uczestnikw, eliminowa konieczno wsparcia uczestnikw ze strony dziau IT, korzysta z narzdzi, ktre z jednej strony s proste, lecz z drugiej daj wszelkie, niezbdne moliwoci efektywnego prowadzenia webinara 3. Odpowiednie zaproszenie uczestnikw poprzez przekazanie czego si naucz, uproszczenie procesu rejestracji oraz umieszczenia webinara w kalendarzu oraz przypominanie (automatyczne lub nie) o webinarze w odpowiednio dobranych interwaach przed zdarzeniem 4. Dostarczanie (oraz nagranie) angaujcego dowiadczenia. Tu wane jest dobre przygotowanie prezentera (prbne przesuchania prezentacji), angaowanie uczestnikw poprzez prowadzenie z nimi dialogu (zamiast monologu), opublikowanie nagranego webinara pozwalajce na zapoznanie si z nim w pniejszym terminie
152
5. Zapoznanie si z raportami z korzystania z webinara przez uczestnikw oraz wykorzystanie ich do doskonalenia sposobu pracy. Tu istotne jest monitorowanie rejestracji, monitorowanie zaangaowania uczestnikw w webinar oraz ocena realizacji zakadanych celw wraz z analiz luk, ktre w tym aspekcie mog wystpi Druga publikacja datowana jest na sierpie 2009 roku i nazywa si...
Engage! How to Avoid the Seven Sins of Life, Online Presentations..

... (w wolnym tumaczaniu: Angauj! W jaki sposb unikn 7 grzechw gwnych zwizanych z prowadzeniem webinarw").
Wedug autora grzechy te to: 1. Brak inwestycji w sukces webinara niezbdna jest inwestycja w jako wizualn materiaw, w dobre zrozumienie specyfiki prowadzenia webinara, w dobre przygotowanie do prowadzenia webinara. 2. Brak zrozumienia motywacji uczestnikw wskazana jest identyfikacja potrzeb grupy docelowej, zbudowanie przekazu pod jej potrzeby, zaciekawienie, zachcenie poprzez zaproszenie, odpowiedzenia na pytanie, ktre kady potencjalny uczestnik moe sobie zada co tam znajd dla siebie? 3. Rozproszenie myli (utrata koncentracji na gwnym wtku) przygotowujc webinar mona zada sobie pytanie: gdyby uczestnicy mieli zapamita z caego webinara 3 myli jakie byyby? oraz usun wszystkie wtki, ktre si do nich nie odnosz; mona rwnie sprbowa zbada oczekiwania grupy docelowej na poziomie rejestracji, albo bada je na bieco podczas prowadzenia webinara dziki mechanizmom ankietowym. 4. Mylenie sowami, zamiast mylenia ideami oraz obrazami zakadajc, e dobrze zidentyfikowalimy potrzeby grupu docelowej niezbdne jest dziaanie na ich emocje; wskazanym jest robi to poprzez sugestywne, dobrze dobrane grafiki oraz opowiadanie wok nich historii budujcych zrozumienie zagadnienia oraz wpywajcych na realizacj celu. 5. Oddziaywanie na odbiorcw wycznie poprzez doskonay przekaz wizualny obraz jest wany, ale jeszcze waniejsze jest zaangaowanie; wskazane jest dobre poznanie moliwoci zaangaowania uczestnikw poprzez mechanizmy rodowiska do prowadzenia webinarw oraz wykorzystanie ich podczas prezentacji; autor sugeruje, by poziom interakcji by podczas webinaru wyszy, ni ten stosowany w ramach szkolenia tradycyjnego.
153
6. Brak ywego kontaktu z uczestnikami jedn z gwnych bolczek prezentacji (nie tylko online) jest czytanie tego, co jest na ekranie; podczas prezentacji on-line prowadzcy maj dodatkow pokus czytanie swoich notatek; formua webinara docenia autentyczno i spontaniczno (a niekoniecznie perfekcj); istotne jest rwnie wsuchiwanie si w mechanizmy informacji zwrotnej (okienko chatu, mechanizmy podnoszenia rki, etc.). 7. Zapominanie o wirtualnej mowie ciaa mimo tego, e nie mamy bezporedniego kontaktu z uczestnikami; mimo tego, e czsto si nie widzimy istotne jest, aby prowadzcy dobrze wykorzystywa wszystkie mechanizmy kontaktu z uczestnikami; podstawowym dla webinara jest gos musi by wyrany, odpowiednio modulowany, o zrnicowanym tempie, gonoci; musi (oprcz przekazu treci) budowa rwnie klimat. Oba dokumenty znajdziecie tutaj (niezbdna krtka rejestracja). Warto z nimi si zapozna - maj fajne check-listy pomagajce przygotowa i poprowadzi webinar. Warto zwrci uwag na to, i webinary (tak jak i klasyczne e-szkolenia) maj stosunkowo niskie bariery wyjcia. Nie ma moliwoci zabronienia uczestnikowi kliknicia w krzyyk zamykajcy przegldark jest webinar bdzie: nudny, nie na temat, nie dostosowany do potrzeb danej osoby, etc. Poniewa czasu mamy coraz mniej rosn jednoczenie bariery wejcia. Norm jest rejestracja na webinar dwukrotnie wikszej liczby osb, ni docelowo w nim uczestniczy. Tym waniejsze wydaje si wic wzicie sobie do serca powyszych uwag chcc poprowadzi doby webinar.
154
MULTIMEDIA W SZKOLENIACH
6 kwietnia 2011
Firma analityczna Brandon Hall opublikowaa ostatnio ciekawy dokument pod nazw "The Ideal Learning Management System for Multimedia Learning" ("Doskonaa platforma e-learningowa dla uczenia poprzez multimedia"). Dokument sam w sobie jest bardzo ciekawy bd swego rodzaju krtk analiz funkcjonalnoci, jakie platforma e-learning powinna zapewni w wiecie uczenia si poprzez multimedia. Ale nie o tym chciaem...
Skupi si tylko na krtkim fragmencie opracowania, ktre zwraca uwag na rekomendowane podejcie do wykorzystania multimediw w e-szkoleniach. Rekomendacja ta oparta jest o analizy i badania przeprowadzone w roku 2005 przez Richarda Mayera. Richard Mayer zdefiniowa wtedy zasady wykorzystania multimediw w szkoleniach ("Multimedia Learning Principles"), ktre stawiaj nastpujce hipotezy: zasada multimediw - ludzie lepiej przyswajaj wiedz podan za porednictwem sw i obrazw ni tylko sw, zasada podzielnoci uwagi - ludzie skuteczniej si ucz jeli sowa i obrazy s zintegrowane ze sob, zasada modalnoci - ludzie skuteczniej si ucz za porednictwem obrazu i narracji ni obrazu i tekstu, zasada redundancji (nadmiarowoci) - ludzie lepiej przyswajaj wiedz w sytuacji, w ktrej ta sama informacja NIE JEST prezentowana w dwch rnych formatach, zasada segmentowania, przygotowania do szkolenia i modalnoci - ludzie skuteczniej si ucz jeli treci prezentowane s w tempie sterowanym przez odbiorc, kiedy znaj terminy i pojcia wykorzystywane w przekazie oraz kiedy treci s wypowiadane (zamiast napisane), zasada spjnoci, bliskoci i redundancji - ludzie skuteczniej si ucz za porednictwem materiaw, ktre s skupione na konkretnym zagadnieniu, ktre ujmuj cay przekaz w bliskie sobie (czasowo, przestrzennie) struktury treci, ktre wykorzystuj obraz i narracj (zamiast obraz, narracj i tekst), zasada personalizacji, gosu oraz obrazu - ludzie skuteczniej si ucz gdy narracja realizowana jest w stylu bliszym potocznego ni formalnego, kiedy narracja realizowana jest ywo akcentowanym gosem (w przeciwiestwie np. do gosu generowanego przez komputer), a obraz narratora umieszczony na ekranie nie wpywa znaczco na efektywno procesu, zasada wsparcia - ludzie skuteczniej si ucz gdy zapewnimy im wsparcie w przyswajaniu multimedialnego przekazu,
155
zasada przykadu - ludzie skuteczniej si ucz gdy dostarczymy im przykad (analiz przypadku), zasada wsppracy - ludzie skuteczniej si ucz gdy w ramach procesu dostarczymy im moliwo pracy zespoowej, zasada budowania wyjanie - ludzie skuteczniej si ucz gdy zachcimy ich do samodzielnego opracowywania wyjanie w zakresie zagadnienia, ktre uczymy, zasada animacji i interaktywnoci - nie ma istotnego wpywu na skuteczno uczenia si zastosowanie animacji (wobec statycznych diagramw), zasada nawigacji - ludzie skuteczniej si ucz gdy zapewnimy dobry instrukta zwizany z posugiwaniem si hipertekstowymi zasobami treci, zasada mapy szkolenia - ludzie skuteczniej si ucz w rodowisku on-line, jeli zapewnimy im informacj o umiejscowieniu w procesie szkolenia.
Na pierwszy rzut - z szeregiem tych zasad trudno si nie zgodzi (np. zasada nawigacji - nr 13). Z kilkoma mona podj polemik - nie dlatego, e co do zasady mam jakie argumenty by je kontestowa, lecz dlatego, e z przyczyn obiektywnych trudno je wdroy. Przykadem niech bdzie zasada modalnoci (nr 3). Wielu Klientw mwi "Nie chcemy e-szkole ktry oparte s o obraz i narracj. Narracja nie daje swobody - nie mog przeskoczy do nastpnego akapitu, nie mog przelizn si wzrokiem po ekranie i klikn <Dalej> nie znalazszy na nim nic, co moe mnie zainteresowa. Aby dowiedzie si co ma narrator do powiedzenia musz odsucha cay przekaz". Z kolei w przypadku chci odniesienia si do zasady redundancji (nr 4) czsto syszymy: "Nie moemy pozostawi e-szkolenia, czy te choby scenki, wycznie w formie gosowej - bo niektrzy nasi pracownicy nie maj moliwoci odsuchania dwiku. Ponadto s 'wzrokowcy' i 'suchowcy" - chcemy wic dosta materiay, ktre wychodz na przeciw obu grupom osb." Pomimo tych ogranicze - warto mie na uwadze powysze zasady przy projektowaniu multimedialnego przekazu szkoleniowego. Cao dokumentu (po rejestracji) mona cign sigajc tutaj.
156
VIDEO LEARNING - JAKO, CZY ILO?

4 maja 2011
Patrzc po rnego rodzaju opracowaniach, white-paperach, raportach, newsletterach, itp. mona zaobserwowa w dziaaniach szkoleniowych bardzo duy wzrost zainteresowania medium filmowym. Mam wraenie, e to zainteresowanie jest pochodn kilku czynnikw: upowszechnienia si technologii pozwalajcej na szybkie tworzenie treci w postaci filmw a wic obnienie bariery wejcia oraz redukcj kosztw, zwikszenia moliwoci dystrybucji tyche filmw (poprzez sie stacjonarn, mobiln) - a wic zwikszenie potencjalnej wartoci tyche filmw dziki szerszej grupie docelowej majcej do tego swobodniejszy dostp, zmian biznesowych - rosncego tempa dewaluacji wiedzy oraz tracenia, bd braku moliwoci wykorzystania wiedzy ukrytej (tacit knowledge), zmian spoecznych - "jutjubizacji" nowych generacji pracownikw.
To, co mona byo jeszcze do niedawna zaobserwowa na rynkach wiatowych w zakresie wykorzystania form filmowych do szkole skupiao si na wysokiej jakoci. Bez wzgldu na wielko materiau (krtka wstawka do e-szkolenia vs. pakiet filmw edukacyjnych) jego forma bya z reguy dopracowana zarwno pod ktem scenariusza, wykonania jak i produkcji. Rozwizania te byy adne (jako "HD"), dopracowane merytorycznie pod kadym wzgldem (a wic i dajce du szans na efektywno), ale i... drogie. Od pewnego czasu jednak coraz bardziej popularny staje si inny kierunek polegajcy na oddolnym tworzeniu prostych, krtkich klipw filmowych. Klipw tworzonych przez "naturszczykw" ekspertw merytorycznych majcych co ciekawego do powiedzenia. Chccych "tu i teraz" podzieli si inspiracj, dowiadczeniem. Czujcych potrzeb omwienia jakiego ciekawego przypadku biznesowego. Czy takie proste, krcone czasem "na kolanie" przy pomocy aparatu fotograficznego filmiki mog okaza si lepsze od "quasi-hollywoodzkich" produkcji tworzonych w przemylany sposb przez profesjonalistw? Stawiam tez, e tak - pod kilkoma warunkami: 1. damy ludziom zasoby (narzdzia, przestrze, czynniki motywacyjne, etc.) do tego, by bez problemu (szybko, sprawnie, atwo) mogli taki film opracowa i udostpni w sieci, 2. przybliymy proces budowy treci filmowej oraz jej odtwarzania do miejsca pracy tak, aby dziki klipom filmowym transferowa dowiadczenia, 3. zbudujemy kultur tworzenia krtkich ("krtko i na temat") materiaw ("jeden film - jedna myl/idea/zagadnienie"), dziki czemu dysponowa bdziemy chmur wielu treci pozwalajcych na szybki dostp do kadej z nich, 4. damy ludziom przyzwolenie na opracowywanie filmw po swojemu - nie bdziemy stawia na wysoka jako, a raczej okrelimy wycznie minimalne wymogi jakociowe, ktre powinny by spenione (tu widz w zasadzie wycznie jeden wymg - czytelno: na tyle wysoka jako audio i video by materia by zrozumiay), 5. pozwolimy ludziom na ocenianie materiaw - nie tylko po to, aby te najlepsze "wypyny na wierzch", ale take po to, aby da najlepszym twrcom satysfakcj (a wic rwnie i po to, aby wprowadzi mechanizmy rywalizacji, z ktrymi, nota bene fajnie spina si element punktu 1 - a wic motywacja). Czy widzicie jeszcze inne, krytyczne czynniki, ktre naley wzi pod uwag? Krtki artyku z dodatkowymi inspiracjami na temat form filmowych w szkoleniach opublikowany w Training Magazine znajdziecie tutaj. Tutaj moecie te sign do witryny projektu "How to
157
webcast", gdzie znajdziecie szereg praktycznych inspiracji dotyczcych realizacji szkoleniowych materiaw filmowych.
158
BACKCHANNEL
13 maja 2011
Coraz wicej uczestnikw konferencji i seminariw przychodzi na tego typu imprezy z laptopem lub choby smartphonem dajcym moliwo dostpu do Internetu. Uczestniczc w konferencji moliwe jest wzbogacenie swojego udziau na wiele rnych sposobw - czy to pogbiajc zagadnienia, o ktrych mwi prelegent, czy to wchodzc w dyskusje z innymi uczestnikami, czy to... zabijajc nud kiepskiego wystpienia. Takie wykorzystanie komputera podczas imprez nazywane jest backchannel. A Twitter jest narzdziem, ktre najczciej wykorzystywane jest w tym celu... wiadomi moliwoci, jakie niesie backchannel, prezenterzy coraz czciej wykorzystuj to "medium", aby podnie jako, rang, skuteczno, etc. swojego wystpienia. W jaki sposb mona wpyn na efektywno prezentacji dziki temu mechanizmowi? Oto kilka sugestii: wiele osb twierdzi, e sam fakt notowania wspiera ich koncentracj i rozumienie przekazu; nie bez znaczenia jest rwnie fakt, i notatki mog by ladem naszego uczestnictwa i pomc nam odwiey pami po duszym czasie, dziki backchannel suchacze mog uzupenia przekaz prelegenta; mog wskazywa ciekawe linki, dzieli si swoimi dowiadczeniami, backchannel pozwala na lepsze poznanie prelegenta - w dzisiejszym wiecie naprawd nie ma sensu, aby prelegent powica kilka wstpnych minut na przedstawienie siebie audytorium; signicie do sieci pozwala na dokadne poznanie dossier wystpujcej osoby, mechanizm ten pozwala na zadawanie pyta podczas prelekcji - miaem okazj uczestniczy w konferencjach, podczas ktrych pytania te byy na bieco rzucane na monitor stojcy w zasigu wzroku prelegenta; tu, oczywicie, lepszym wydaje si zbieranie pyta przez gospodarza imprezy oraz selekcja tych, do ktrych prelegent si ustosunkuje, forma ta pozwala zachowa anonimowo przy zadawaniu pyta - przy organizacji niektrych imprez (szczeglnie o zamknitym, wewntrznym charakterze) moe by to wartoci sam w sobie, dziki backchannel moliwe jest... prezentowanie komentarzy do wystpienia za plecami prelegenta; na jednej z konferencji te uczestniczyem w prezentacji realizowanej w taki wanie sposb - suchacze pisali swoje uwagi, zgadzali si bd nie zgadzali z tezami, podawali ciekawe przykady, wrzucali hiperlinki z treciami, ktre byy ciekawym uzupenieniem wystpienia, itd., archiwum wpisw wszystkich ludzi na backchannel staje si doskonaym archiwum caego wystpienia; archiwum, z ktrego sam prezenter moe osign du korzy, uycie Twittera jako narzdzia pozwala na wirusowe rozpowszechnianie komentarzy promujc imprez, na ktrej realizowane jest wystpienie, archiwum wpisw jest doskonaym mechanizmem ewaluacyjnym - nie trzeba ju rozdawa ankiet, aby dowiedzie si co sdz uczestniczy o Twoim wystpieniu, uruchomiony podczas prezentacji backchannel pozwala na kontynuowanie komunikacji z uczestnikami po konferencji; jeli mamy szans uruchomi go przed prezentacj - moliwe jest lepsze poznanie grupy docelowej nim staniesz na scenie. Prezentacja, podczas ktrej uruchomiony jest backchannel ma szans sta si zupenie inn od tradycyjnej. Moe by bardziej dynamiczna, angaowa uczestnikw, budowa kolektywn mdro, zostawia po sobie lad, itd. Niezbdne jest, oczywicie, zrozumienie tej innowacji oraz zmiana sposobu realizacji prezentacji.
159
Zmiana po to, aby nie robi tego samego przy pomocy innych narzdzi, ale by nowe narzdzia zmieniy na lepszy sposb realizacji wystpienia publicznego. Chcesz dowiedzie si jak wej w backchannel? Zaczam tutaj bardzo ciekawy poradnik, ktry krok po kroku tam Ci wprowadzi.
160
SOCIAL MEDIA A BIZNES

20 maja 2011
Na Training Magazine Online znalazem ciekawy artyku zwracajcy uwag na 4 kluczowe drogi biznesowego wykorzystania mechanizmw social media/social networking. Wychodz one z zaoenie, e narzdzia tego typu nie powinny by kojarzone wycznie z dziaania sprzedaowymi i marketingowymi skupiajc si na innych przestrzeniach biznesowych. Oto, w krtkim podsumowaniu (link do caoci artykuu na dole) te 4 drogi: 1. buduj "strumienie informacji" - yjemy w wiecie, w ktrym zalewa nas potok informacji; w interesie firmy ley budowanie umiejtnoci pracownikw w zakresie odpowiedniego selekcjonowania, przekierowywania oraz przyswajania informacji wpywajcych na efektywno biznesow; umiejtne wykorzystanie mechanizmw social media (folksonomia, kanay RSS, rodowiska spoecznociowe, etc.) ewidentnie moe pozytywnie wpyn na profesjonalny rozwj kadego pracownika ( zapewne bardziej w sposb nieformalny ni formalny, ale forma ta, tak czy siak, zaczyna dominowa w rozwoju kadego z nas), 2. buduj "gos organizacji" - nowe media, nowe technologie i nowe postawy buduj bardzo ciekawe rodowisko pozwalajce na stymulowanie wymiany dowiadcze; mechanizmy wzajemnego uczenia si mog by bardzo wydajn (cho znw nieformaln) drog do rozwoju pracownikw; niezbdne jest wic nie tylko umoliwianie (poprzez rne narzdzia korporacyjne) takiego dzielenia si z innymi, ale take budowanie kultury organizacyjnej stymulujcej takie zachowania, 3. zarzdzaj reputacj firmy - miliardy ludzi komentuj i wymieniaj si opiniami w sieci; w sieci pojawiaj si rwnie opinie o kadej firmie; opinie te mog wpywa pozytywnie lub negatywnie na rne dziaania biznesowe naszej firmy - nie tylko na sprzeda, ale take np. na skuteczno rekrutacji, retencj pracownikw, poziom wynagrodze, itd.; coraz bardziej opaca si podj w peni wiadome dziaania zwizane z zarzdzaniem reputacj firmy w wirtualnym wiecie, 4. korzystaj z potencjau tumu - crowdsourcing (czyli outsourcing usug w anonimowym rodowisku Internetu) daje szanse na skorzystanie z potencjau wielu ludzi nie tylko ich nie zatrudniajc, ale nawet ich nie znajc; moliwo zapacenia "z dou" za odpowiadajcy nam efekt zamwionej usugi rewolucjonizuje sposb, w jaki nawizujemy "stosunek pracy". Zachcam dorzucenia okiem na artyku - znajdziecie w nim dodatkowe inspiracje i odniesienia.
161
REFLEKSJA W SZKOLENIACH
25 maja 2011
Na blogu Raya Jimeneza znalazem ostatnio bardzo ciekawy wpis dotyczcy refleksji w szkoleniach. Autor zwraca w nim uwag na to, e coraz czciej, mylc o tempie dziaania, zatracajc si w biznesie, dziaajc pod presj czasu/rodowiska, zapominamy o tym, e rozwj kompetencji nieodcznie zwizany jest z przestrzeni na refleksj, zastanowienie, przyswojenie. Nowe technologie maj swoj znaczc rol w wywieraniu tej presji. Niestety (dla wiata szkole "niestety", dla innych przestrzeni naszego ycia moe nie zawsze...) - technologia w naturalny dla siebie sposb wpycha nas w mylenie w kategoriach "szybciej" i "natychmiast". Wida to szczeglnie dobrze w domenie komunikacji (maile, komunikatory, telefony komrkowe), ktra to odgrywa istotn rol w dziaaniach rozwojowych. W swoim wpisie Ray powouje si na wiele ciekawych rde, wypowiedzi i przemyle innych. W swoim komentarzu zwraca uwag np na to, i w procesie rozwojowym: potrzebujemy czasu na wyjcie poza przebieg szkole - poza klikanie w ekran e-szkolenia, poza multimedia, poza prac z trenerem, gr, itd - czasu na refleksj wanie, pomylenie, odniesienie do siebie/wasnej praktyki i dziaa, potrzebujemy czujnoci, by nie zatraci w sobie wartoci zwizanych z bliskoci, relacj; by nie zatraci umiejtnoci wykorzystywania tych wartoci w rozwoju ludzi, potrzebujemy umiejtnoci w omijaniu zagroenia jakim jest skupianie si na prymitywnych zachowaniach wyzwalanych przez nowoczesne technologie (szybciej, taniej, adniej, ale take budowanie "poczucia zapracowania" nie majcego czsto nic wsplnego z realn efektywnoci dziaania) zamiast denia do budowania skutecznoci dziaania. W innym miejscu Ray zwraca uwag na fakt (a moe bardziej stawia hipotez), i e-learning charakteryzuje "production mindset", a nie "application mindset". Niby proste stwierdzenie (mona rzec - troch komuna), ale da mi sporo do mylenia... Kluczowym dla tego wpisu jest jednak sekcja zwracajca uwag na "przestrzenie refleksji" (spaces of contemplation). Jest ich wyrnionych sporo, a przedstawione s zarwno w postaci ciekawej wizualizacji, jak i opisu. Zwrc Wasz uwag na kilka, moim zdaniem, najciekawszych, ktre opisane zostay jako "przestrzenie prywatne" (private sanctuaries): 1. prowadzenie dziennikw - mona zachci osoby szkolone, by prowadziy zapiski dotyczce implementacji pozyskanych kompetencji (dokonujc rnego typu samoobserwacji - np. w postaci bloga), 2. mapowanie - mona zachci osoby szkolone do tworzenia wizualizacji przekadajcych przekaz (trenera, treci e-learningowej, notatki konferencyjne) na zrozumiay dla siebie jzyk symboli i relacji, 3. rysowanie - mona zachci osoby szkolone do przekadania przekazu edukacyjnego na jzyk obrazu (wcielenie ich w rol malarzy), 4. badanie opinii - mona zachci osoby szkolone do realizacji ankiet, ktre pozwol im na udowodnienie postawionych tez bd odkrycie odpowiedzi na postawione pytania, 5. rozmowy - mona zachci osoby szkolone do przedyskutowania jakiego zagadnienia z inna osob; by moe bardziej kompetentn, a by moe po prostu reprezentujc inny punkt widzenia..., 6. projekty - mona uwika osob szkolon w realizacj prostego projektu, ktry pozwoli nie tylko na zastosowanie w praktyce pozyskanych umiejtnoci, ale take na odkrycie nieznanych dotd uwarunkowa, zalenoci; na momenty refleksji i efekt "aha",
162
7. raporty - mona poprosi osoby szkolone aby w jakim nieodlegym terminie (np. 2 miesice po szkoleniu) podzieliy si z innymi (np. innymi uczestnikami grupy, albo z trenerem, albo z przeoonym) rezultatami, jakie dana osoba osigna z uczestnictwa w szkoleniu. Ciekawe jest to, i wszystkie te mechanizmy da si wykorzysta bez wzgldu na to w jakiej postaci realizowane jest szkolenie (tradycyjne, e-learning, blended, nawet szkolenie nieformalne). Mechanizmy te uruchamiane s bowiem nie po stronie trenera, lecz po stronie osoby szkolonej... Zachcam do signicia na blog Raya Jimeneza, by zapozna si z ca treci. Znajdziecie j tutaj.
163
NAPICIE W E-SZKOLENIACH
6 czerwca 2011
... to kolejny ciekawy post na blogu Raya Jimeneza (co ostatnio zbyt mocno chyba przyssaem si do tego rda...). Tekst jest jednak ciekawy i z przyjemnoci dziel si nim z Wami. Ray zwraca uwag na to, i napicie jest jednym z czynnikw wzbudzajcych zainteresowanie eszkoleniem. Nie ma tym zreszt wielkiego odkrycia - filmy dziaajce na emocje zbieraj wiksz widowni od takich, ktre emocji nie budz. Najciekawsze s, oczywicie, praktycznie wskazwki dotyczce budowania takiego napicia. Tu Ray zwraca uwag na kilka elementw (ktre, oczywicie, nie wyczerpuj moliwoci w tym zakresie). Wrd nich na: budowanie konfliktw, posugiwanie si jzykiem pierwszej osoby, a nie opisem (co pozwala na utosamianie si z bohaterem), umiejtne wykorzystywanie zdj jako dodatkowy bodziec emocjonalny, dodawanie krtkich tekstw (hase) do zdj, posugiwanie si metaforami oraz nie unikanie przesadnych metafor, wykorzystywanie ekspresji postaci (mimika, postawa, gest) wykorzystywanych w eszkoleniach.
Osobom, ktre projektuj e-szkolenia polecam cay tekst (znajdziecie go tutaj) - ku inspiracji.
164
WEBINARY - PORADNIK
20 czerwca 2011
Wanie wpad w moje rce dokument autorstwa Rogera Courvillea, ktry jest kompleksowym poradnikiem jak przygotowywa si i jak prowadzi spotkania w sieci (ktre rwnie mogc mie charakter szkoleniowy). Materia jest wprawdzie napisany pod egid Citrixa (jednego z producentw rozwiza do prowadzenia webinarw), ale dopiero od 124 strony nabiera o charaktery marketingowego. Jak kto jest ortodoks moe zatrzyma si na stronie 123... :)
O czym traktuje podrcznik? Midzy innymi po do przydugim (ale i budujcym kontekst oraz definiujcym przestrze): 1. w rozdziale o przygotowaniach: koniecznoci (oraz filarach) dobrego zaplanowania zdarzenia on-line, skutecznych technikach projektowania webinaru, 2. w rozdziale dotyczcym techniki prowadzenia webinarw: kryteriach wyboru odpowiedniego rozwizania, dylematach technicznych (przekaz jedno, czy dwukierunkowy?; gos przez cza internetowe, czy telefon?, itd.), finansach (kto paci?), funkcjach wspierajcych prac prezentera/trenera (wspdzielenie ekranu, pytanie o opinie, kontrola aktywnoci uczestnikw, itp.) oraz formach ich skutecznego wykorzystania, prezenterze (a w zasadzie - o sensownoci prowadzenia webinarw w parach), efektywnym wykorzystaniu okienka chata, alternatywnych formach przekazu materiaw oraz ich roli w procesie (handouty, video), 3. w rozdziale dotyczcym slajdw: formie (ktra ma znaczenie!) slajdw, wizualizacjach i automatyzacji ich tworzenia, szablonach, wykresach, diagramach, roli szkicw i prototypowania w procesie projektowania, wielkoci czcionek, wyzwaniach zwizanych z animacjami, a take technikach radzenia sobie z nimi, regule 10/20/30 promowanej przez Guy'a Kawasaki i jej znaczeniu dla webinarw, 4. w rozdziale o przygotowaniach: roli "procedury przygotowawczej" oraz podanym jej przebiegu, postulatach doskonaej prezentacji on-line oraz sposobach doskonalenia si w nich, ryzykach prowadzenia webinarw oraz przeciwdziaania im,
165
5. w rozdziale o prowadzeniu webinarw: rzeczach, na ktre trzeba zwrci uwag przed rozpoczciem webinara, podziale rl pomidzy prowadzcym, a gospodarzem (moderatorem), technikach utrzymywania zaangaowania uczestnikw, roli pokazywania, zamiast mwienia, efektywnym wykorzystaniu narzdzi prezentera, koczeniu prezentacji, sposobach przeciwdziaania katastrofom... Cay materia uzupeniony jest o wiele ciekawych przykadw pokazujcych wiele "wpadek" (uczenie si na bdach) z ycia wzitych... Ksika jest bardzo lekko napisania. Jest raczej uporzdkowanym zbiorem dobrym praktyk i krtkich inspiracji. Bardzo szybko i atwo si czyta... Polecam wszystkim, ktrzy chc realizowa zdalne prezentacje o dowolnym celu. Do dokumentu sign mona tdy - potrzebna jest krciutka rejestracja.
166
GOOGLE A PROCES ZAPAMITYWANIA

9 wrzenia 2011
W newsletterze Elliotta Masie znalazem ciekaw inspiracj, ktr chciabym si z Wami podzieli. Jako key-note speakera na najblisz konferencj Learning w Orlando Elliott zaprosi Dr Betsy Sparrow wykadajc na Columbia University. Doktor Sparrow w serii bada sprbowaa odpowiedzie na pytanie "czy i w jaki sposb Internet i jego wyszukiwarki zmieniy sposb, w jaki si uczymy?". Z jednej strony intuicja podpowiada nam, e tak. Z drugiej za - czy naprawd jestemy w stanie tak szybko zmienia fundamentalne zachowania i sposb dziaania naszego mzgu (ogony odpaday nam przecie przez setki tysicy, a moe miliony lat)? Jak wic jest naprawd? Czy Google zmienia nasz kultur uczenia si? Wyniki bada wskazuj, i pierwszym pomysem, ktry przychodzi nam do gowy przy zderzeniu z trudnym pytaniem jest signicie do sieci. Ciekawym jest rwnie to, i wiadomo moliwoci dostpu do zapisanych gdzie danych sprawia, i nasz mzg automatycznie zmniejsza swoje wysiki w zapamitanie informacji, a zwiksza wysiki w zapamitanie tego, gdzie t informacj mona znale. Internet staje si wic coraz czciej nasz "pamici zewntrzn" minimalizujc nasze wysiki (czy przypadkiem, w duszej perspektywie rwnie przypadkiem nie zminimalizuje to naszych umiejtnoci? - dopisek mj) zapamitywania informacji. Krtki opis eksperymentw przeprowadzonych przez Dr Sparrow znajdziecie w artykule New York Times dostpnym tutaj.
167
NANO-COACHING
26 wrzenia 2011
Na przednwku konferencji Learning 2011, ktra odbdzie si za okoo ptora miesica w Orlando, jej gospodarz, Elliott Masie, prowadzi ciekawego bloga. Elliott jest kopalni doskonaych, konsultanckich przemyle, a ten blog jest fajnym strumieniem jego wiadomoci.
W jednym z ostatnich odcinkw podzieli si z czytelnikami ide "nano-coachingu". Idea ta, zamiast duszych (np. godzinnych) sesji coachingowych proponuje formy znacznie krtsze (pod pojciem "krtsze" nie rozumiemy tu skrcenia sesji do 30 czy 15 minut, ale do minut... 3 lub 2). W zamian Elliott proponuje aby sesje te miay znacznie mniej sformalizowany wymiar oraz byy znacznie czstsze. Dziki temu nano-coaching moe (a w niektrych sytuacjach - wrcz powinien) by prowadzony przy pomocy nowych mechanizmw technologicznych (e-mail, telefon, Skype, rodowisko webinarowe). Oczywicie - coaching taki moe by rwnie realizowany przez przeoonego (bardziej dowiadczonego koleg, etc.) w codziennych interakcjach subowych realizowanych na stanowisku pracy. Elliott podaje ciekawy przykad niezwizany ze swoim yciem zawodowym. Chcc si odchudzi skorzysta z oferty doktora z Arizony (sam mieszka w Saratoga Springs - czyli w sumie na drugim kocu USA). Ten przygotowa mu program, a nastpnie KADEGO DNIA w krtkich, kilkuminutowych interakcjach udziela coachingu zwizanego z prawidow realizacj procesu (w wymiarze nie tylko wiedzy, czy umiejtnoci, ale rwnie motywacji). Zachcam do signicia do blogu Elliotta Masie. Tutaj znajdziecie materia, ktry streciem powyej.
168
PSYCHOLOGICZNY RZUT OKA NA USER EXPERIENCE.

7 padziernika 2011
W taki sposb mona byoby przetumaczy tytu artykuu, ktry opublikowany zosta UX Magazine. Czytajc go przypomnia mi si tekst, w ktrym odsyaem do witryny opisujcej najlepsze praktyki dotyczce uytecznoci witryn webowych. Wikszo z opisanych tam postulatw odnosi si wprost do e-szkole. Take i ten biecy materia da si przenie do praktyki projektanta treci uczcych. O czym w nim czytamy? Midzy innymi o tym, e: warto pokazywa, zamiast opisywa, trzeba wyranie wskazywa/opisywa co mona/naley robi z treci (a nie pozostawia to domylnoci uytkownika), trzeba uatwia szybkie przegldanie (skanowanie) treci, naley uywa nagwkw, rdtytuw, trzeba zapewni wsparcie (social validation), ludzie zwracaj uwag na to co jest inne (co jest nowe) - warto wic zaskakiwa osoby siedzce przez e-szkoleniem czym wieym, mona zwraca uwag ludzi na rne sposoby (kolorem, wielkoci czcionki, dwikiem, itd.), ludzie atwo trac uwag/skupienie - trzeba wic uwaa, by znale balans pomidzy zwracaniem na co uwagi, a budowaniem skupienia, ludzie zwykle podaj wicej informacji ni rzeczywicie potrzebuj - naley wic odpowiednio dozowa informacj/skupia si na najwaniejszym, ludzie potrzebuj informacji zwrotnej - rwnie tej opisujcej techniczne aspekty dziaania eszkolenia ("bd cierpliwy -wczytuj animacj"), komunikaty wywieraj na nas podwiadomy wpyw - usyszawszy sowo "zmczenie" bdziemy szli wolniej ni osoby syszce sowo "energia", metafory pozwalaj ludziom lepiej zrozumie idee, czcionki powinny by wystarczajco due i proste.
To tylko gar postulatw. Wszystkie pogrupowane s w 10 sekcji, w ktre naprawd warto si wczyta. Mona z nich wywie wiele ciekawych koncepcji do zastosowania wprost w treciach, ktre maj skutecznie czego nauczy. Cao materiau znajdziecie tutaj.
169
Szkolenia XXI wieku

Sekcja dla
NAUCZYCIELI
170
FIRST...
1 grudnia 2008
... rozwin naley jako For Inspiration and Recognition of Science and Technology. To ciekawa inicjatywa edukacyjna, adresowana do dzieci i modziey zapocztkowana w 1989 roku przez Deana Kamena.
Dean Kamen
Kim jest Dean Kamen? To wynalazca, inynier, przedsibiorca i promotor nauki i technologii - go, ktry skonstruowa urzdzenie o nazwie Segway, oparty o t sam zasad dziaania yroskopu wzek inwalidzki, ktry potrafi jedzi na dwch koach bd wchodzi po schodach (iBOT), oraz wiele innych ciekawych, praktycznych wynalazkw. Ale nie o Kamenie mia by ten tekst, ale o jego inicjatywie...
FIRST
FIRST to inicjatywa, ktrej celem ma by budzenie w modych ludziach mioci do nauki (w szczeglnoci - robotyki). Instytucja, wspierana przez tysice korporacji, uczelni i instytucji organizuje panamerykaskie (a obecnie - wykraczajcej ju nawet poza granice USA) wspzawodnictwo modzieowych druyn. Wspzawodnictwo, ktrego celem jest zbudowanie urzdzenia rozwizujcego jakie wyzwanie. W zalenoci oczywicie od wieku problemy te s rne, a budowane urzdzenia funkcjonuj w istotnie rnej skali. Dzieci np. buduj proste roboty wykorzystujc klocki LEGO (nie dziwi obecno Duczykw w caej zabawie). Modzie ze szk rednich - due roboty, ktre s zdolne wykona okrelone zadania. Podziw budzi skala przedsiwzicia - w roku 2008/2009 przewiduje si udzia w programie prawie 200.000 dzieci i modziey oraz zbudowanie przez nich ponad 16.000 robotw (tak!). W konkurencji Tech Challenge (dedykowanej modziey ze szk rednich) zaplanowano 40 bezporednich rywalizacji (turniejw), ktre wyoni zwycizkie maszyny (a wic rwnie druyny, ktre je skonstruoway). W rywalizacji First LEGO League (w ktrej startuj dzieci od lat 9 do 14 wykorzystujc pakiety LEGO MINDSTORMS) wemie udzia ponad 13 tysicy zespoow z 42 krajw (rwnie Polski). Tutaj znajdziecie witryn FIRST. Jeli jeste nauczycielem lub osob, ktra pracuje z dziemi (w Domu Kultury, na kku zainteresowa...) - moe warto zainteresowa si moliwoci uczestnictwa w programie? Z informacji dostpnych na stronie wynika, e kto z Polski bierze ju przecie w nim udzia... A moe jaka uczelnia wysza (Wydzia Robotyki?) mogaby obj patronatem lokaln edycj tej inicjatywy?
Wraenia
Widziaem rywalizacj zespow dziecicego oraz modzieowego podczas konferencji Learning 2006 w Orlando. Byem pod ogromnym wraeniem widzc nastolatki grzebice w "bebechach" cikiej, duej maszyny, ktra po chwili ruszya i z ogrodzonego potkami obszaru o wymiarach moe 10 x 10 metrw wyzbieraa wszystkie rozrzucone piki po czym wrzucia je do wydzielonego miejsca. Byem zdumiony widzc, jak dzieciaki w wieku okoo 12 lat skaday z klockw LEGO robota i programoway go tak, by precyzyjnie wykona zadany zestaw dziaa. Niezwyka inicjatywa... Angaujca, motywujca, uczca poprzez zabaw i rywalizacj. Pokazujca uczestnikom, e kady z nich moe wnie do zespou warto oraz e w sprawnym zespole mona
171
sign gwiazd. Upodmiotawiajca uczniw. Pozwalajca puci wodze fantazji, ksztatujca kreatywno, ale rwnie doceniajca twarde podwaliny wiedzowe.
172
LEARNING ECONOMIES
12 stycznia 2009
Ostatnio dotarem do genialnego dokumentu dotykajcego zagadnienia life-long learning. Wsiadem wanie do pocigu i mam czas, by przeczyta go raz jeszcze i przela na papier najciekawsze konkluzje. Dokument powicony jest w zasadzie zagadnieniu znacznie szerszemu. Nazwano go learning economy.
Czym jest learning economy?

Learning economy (proponuj: ekonomia uczenia si) to wedug dokumentu system produkcji, organizacji, wymiany i konsumpcji formalnych i nieformalnych zasobw edukacyjnych (materiaw, rde, treci, mechanizmw, dowiadcze, narzdzi, etc.). Jest to wik ekosystem, w ktrym funkcjonuj wszelkie podmioty uczestniczce w procesach zarwno tworzenia, przetwarzania, dostarczania jak i konsumpcji wszelkich dziaa majcych charakter edukacyjny.
Dokument
Dokument jest dugi (51 stron), do trudny (po angielsku) ale bardzo ciekawy zarwno w treci jak i formule (przykady, cytaty). Zbiera w sobie wnioski, jakie wynikaj z badania przeprowadzonego na 16 rodzinach mieszkajcych w USA w stanach Ohio i Kalifornia. Rodzinach o zrnicowanym statusie materialnym, rnych aspiracjach, lokalizacji, etc. Podzielony jest na 3 sekcje: w pierwszej definiowane jest pojcie learning economy, w drugiej przedstawione s dzisiejsze odniesienia do teje ekonomii w oparciu o dowiadczenia badanych rodzin, w 3 za przedstawiona jest prognoza przyszoci. Nie streszcz caego dokumentu (sorry dzisiejszy wiat wymaga powice; czytajcie orygina jak jestecie szczeglnie zainteresowani). Postaram si jednak hasowo zwrci Wasz uwag na najciekawsze, moim zdaniem, treci materiau.
Sekcja 1
Kilka ciekawych informacji zwizanych z obecn ekonomi uczenia si w USA przedstawiam niej. Warto sektora edukacyjnego USA szacowana jest na 1 bilion dolarw (10% przychodu narodowego brutto USA) i jest na "licie rankingowej" druga (po zdrowiu). Ekonomi uczenia si coraz mocniej wspieraj inne brane. Przykadowo warto brany gier komputerowych od roku 1996 wzrosa o ponad 300% (w czym serious games gry wykorzystywane w edukacji odgrywaj swoj rol; take pozostae gry maj w sobie czsto wiele funkcji edukacyjnych). Innym przykadem jest brana turystyczna, ktra rwnie wspiera funkcje ekonomii uczenia si (poprzez funkcje poznawcze wyjazdw turystycznych). Ludzie coraz chtniej adoptuj do swojego stylu ycia dziaania edukacyjne. Chtniej odwiedzamy muzea, szukamy w Internecie przepisw na nowe potrawy, ogldamy w telewizji programy niosce treci poznawcze, itd. Zasoby edukacyjne si upowszechniaj. Coraz atwiej dotrze do ciekawych, wiarygodnych, darmowych treci.
173
Sekcja 2
Sekcja 2 przedstawia spojrzenie rodzin na obecn ekonomi uczenia si. Zwracam uwag na sowo rodzin dokument osadzony jest wanie w takim kontekcie. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie by przetransponowa konkluzje na rodowisko firmy, grupy spoecznej, czy te odnie je do siebie samego. Wecie take pod uwag, e trendy te dotycz USA. Wprawdzie zauwaam w wielu z nich pewne analogie do swojego sposobu na ycie, a take do sposobu funkcjonowania wielu moich znajomych, ale Z PEWNOCI nie s to trendy obecne tu (w Polsce) i teraz (Anno Domini 2009). Czy bd obowizywa za 5, 10 czy 15 lat? Czas pokae Oto gwne konkluzje/trendy: Trend 1: Widoczna jest utrata zaufania do instytucji, ktre odpowiedzialne s za edukacj. W dzisiejszym wiecie rodzice widz coraz wiksz potrzeb osobistego angaowania si w: wybory edukacyjne dziecka, w stymulowanie procesu edukacyjnego, w kontrol nad tym procesem. Trend 2: Widoczne jest coraz wiksze wczanie si rodzicw w uczenie dzieci Rodzice przykadaj coraz wiksz wag do wsptworzenia tej mikroenonomi uczenia si dziecka. Szukaj drg do wartociowego uzupeniania wiedzy i umiejtnoci wynoszonych ze szkoy. Szukaj sposobnoci obudowania tej wiedzy osobistymi dowiadczeniami dziecka. W ekonomii uczenia si (w caym ekosystemie edukacyjnym, ktry nas otacza) pojawia si przy tym wiele rnego rodzaju moliwoci w tym zakresie. Po przykady (ciekawe!!!) zapraszam do dokumentu. Trend 3: W ekonomii uczenia si kady tworzy wasn mikroekonomi rodowisko w ktrym yjemy (miejsce, technologia, otoczenie, etc.) jest bardzo dynamiczne. Dynamik t wzmaniaj nowe mechanizmy, serwisy internetowe, szkoy, programy telewizyjne, nowe dostpne ksiki, modele dystrybucji treci, itp., ktre, dosownie, powstaj kadego dnia (eby nie powiedzie - kadej chwili). W tym chaosie kady z nas tworzy wasne mikroekonomie szuka rde, mechanizmw, miejsc, itd. ktre s dla niego waciwe. Te indywidualne mikroekonomie s do tego zmienne w czasie ewoluuj wraz ze zmian naszych preferencji, pojawianiem si nowych mozliwoci, czy te wraz ze zmian naszych zainteresowa. Trend 4: Mikroekomie ksztatuj ekonomi Suma naszych indywidulanych preferencji ma wpyw na to, co jest dostpne na rynku. W szczeglnym przypadku indywidualne preferencje (mikroekonomie) wpywaj na ksztat procesw edukacyjnych, ktre oferowane przez zinstytucjonalizowane formy edukowania (szkoy, uczelnie). Ten wpyw jest jednak znacznie gbszy osoby o najbardziej ambitnych mikroekonomiach uczenia si szukaj wielu rnych drg ich budowania nie tylko wpywajc stymulujco na ich rozwj, ale take szukajc synergii pomidzy rnymi dziedzinami wiedzy. Przykad nie z dokumentu, ale z mojego podwrka podczas kursu nurkowania moja crka dobrze poznaa i ZROZUMIAA kwestie zwizane z dynamik gazw (zreszt staraem si wzmocni ten efekt podsuwajc ksiki, czy te omawiajc z ni rne ciekawe przykady wic trend dotyczacy braku zaufania do szkoy jak wida mnie te dotyczy). Trend 5: Lokalny kryzys ekonomii uczenia si rodzi samowystarczalno W sytuacji, w ktrej nie ma w naszym otoczeniu odpowiednich (dla nas) zasobw edukacyjnych (odpowiednim pod wzgldem zakresu, jakoci, itd.) przykadamy du wag do ich zlokalizowania. Jestemy gotowi na wiele kompromisw, aby osign zakadane cele w tym zakresie: szukamy drg zdalnego dostpu do nich, jestemy gotowi siga do odlegych zasobw woc nasze dzieci lub samemu jedac do odlegych miejsc (mona powiedzie, e zaczynamy korzysta z potencjau ekonomicznego innych krajw), czy te samoorganizujemy si tworzc lokalne (spoecznociowe) potencjay edukacyjne (sami tworzc regionalne ekonomie uczenia si). Fakt, e robimy to wiadczy o roli, jak odgrywa w naszym zyciu pd do uczenia si.
174
Trend 6: Indywidualne mikroekonomie wymagaj nowych umiejtnoci W dokumencie wymienione s trzy nowe umiejtnoci, ktrych wymagaj nowe czasy: selfagency (umiejtnoci wzicia spraw we wasne rce: inicjatywno i poczucie odpowiedzialnoci za dziaania na swoj rzecz), self-customization (umiejtno tworzenia wasnych mikroenonomii uczenia si, czyli odpowiedniego doboru form, metod, rozwiza, rde, itd. oraz umiejtno ich adaptacji do biecych potrzeb) oraz self-organization(umiejtno zorganizowania si tak, aby z moliwoci skorzysta oraz aby wspiera inne osoby z naszego krgu do korzystania z tyche moliwoci). Trend 7: Ekonomia uczenia si to projektowe wyzwanie dla rodziny Dbanie o rozwj indywidualnych mikroekonomii uczenia si jest sporym projektem. Tym wikszym im bardziej te mikroekonomie si rni. W dokumencie zwracana jest uwaga na rol rodzicw, jaka za tym idzie koniecznoci uwzgldniania w yciu rodzinnym (tym co kupujemy, tym jakie programy telewizyjne ogldamy, tym, gdzie jedziemy na wycieczk, tym jak korzystamy z dostpnych dbr kultury, ...) ekonomii uczenia si. Rodzicw, ktrzy powinni nada projektowi pod tytuem ekonomia uczenia si rang priorytetow. Ktrzy powinni podzieli w tym projekcie role, uwzgldni go w domowym budecie, wypracowa strategie docierania do najbardziej wartociowych zasobw, czy te wypracowa metody radzenia sobie z ryzykami takiego projektu. Na koniec opisu tej sekcji zadanie dla Was. Przemylcie te informacje i przecie je (w swojej gowie, na papierze) na Wasz firm lub organizacj.
Sekcja 3
Sekcja 3 podzielona zostaa na dwa moduy: a/ potrzeby ekonomii wiedzy oraz b/ identyfikacja podanych innowacji. Modu A Potrzeba 1: Potrzebne s mechanizmy identyfikacji tego, jakie zasoby edukacyjne s dostpne w moim otoczeniu (rozumianym jako miejsca i rda do ktrych mog sign Potrzeba 2: Potrzebne s rda, ktrym mog ufa (mechanizmy uwiarygadniania zasobw dostpnych w ekonomii Potrzeba 3: Potrzebna jest moliwo ledzenia i zarzdzania moj indywidualn mikroekonomi uczenia si Potrzeba 4: Potrzebna jest moliwoci weryfikacji czy moja mikroekonomia jest dla mnie waciwa (odpowiednia dla tu i teraz oraz odpowiednia "na przyszo" Potrzena 5: Potrzebna jest moliwoci wzajemnego wsparcia poprzez sieci spoeczne Potrzeba 6: Potrzebna jest moliwo tworzenia regionalnych makroekonomii szukania synergii w lokalnych spoecznociach Modu B przeczytajcie sami. Przedstawione w nim innowacje s daleko idcymi koncepcjami utrzymanymi w poetyce ekonomii uczenia si. Jest tam wprawdzie czasami mowa o rozwizaniach technicznych, ale generalnie pomysy dotycz bardziej ekonomicznych mechanizmw. Ju stacja kocowa? Ufff, rozpisaem si Aha, no i jeszcze link do dokumentu. Jest tutaj.
175
OBYWATEL XXI WIEKU

8 marca 2009
Edukacja i wiadomo obywatelska nie jest w naszej kulturze politycznej oraz spoecznej zbyt eksponowanym zagadnieniem. Zwykle nie mamy ugruntowanej wiedzy na temat przysugujcych nam praw i obowizkw, a nawet jeli wydaje nam si, e co jest zapisane w jednym akcie normatywnym, to w oparciu o drugi niekoniecznie musi by to prawd. Kraje anglosaskie maj w tym wzgldzie znacznie bogatsze dowiadczenia i przykadaj do ksztatowania postaw obywatelskich znacznie wiksz uwag. Przykadem moe by serwis Our Courts - projekt stworzony we wsppracy Georgetown University oraz Arizona State University i wspierany przez 79 letni, by sdzin Sdu Najwyszego USA Sandr Day O'Connor. Serwis (dostpny tutaj) w rnych formach - odpowiednich zarwno dla dzieci, modziey jak i nauczycieli i dorosych - przekazuje wiedz na tematy, ktre mog (powinny...) zainteresowa kadego obywatela Stanw Zjednoczonych. Rnorodne cieki nauczania, gry, dokumenty, zasoby wiedzy, linki tworz hiperprzerstrze wiedzy na tematy zwizane z obowizujcymi prawami (federalnymi i stanowymi), legislacj, wadz (krajow i lokaln), polityk. Odnosz si i wpywaj na tak wakie zagadnienia jak postawy i prawa obywatelskie, demokracja, sprawiedliwo.
176
Our Courts stawia sobie za cel ksztatowanie obywatela XXI wieku - nie tylko wiadomego swoich praw i obowizkw, ale take aktywnie wspierajcego ich tworzenie, konstytuowanie si i wdraanie ich w czyn.
Z naszej perspektywy opis ten wyglda moe nieco pompatycznie... Uwaam jednak ten serwis jako ciekawy przykad szkole XXI wieku - wszechstronny (dla kadego), kompleksowy (poprzez odwoywanie si do rnych rde), no i przede wszystkim skupiajcy si na tym, co jest wane dla wspczesnego czowieka. W swojej formie nie jest moe, pki co, doskonay (gry s dopiero w opracowaniu, a hiperlinki kieruj nas do witryn o rnej estetyce i jakoci wizualno-merytorycznej), ale sdz, e z czasem moe sta si bardzo wartociowym rdem. Z czystej ciekawoci zapytaem na kilka sposobw Google'a o analogiczne serwisy w Polsce. Niestety oprcz pojedynczych witryn informacyjnych powiconych konstytucji, prawo czowieka, etc. niewiele ciekawego udao mi si znale. Moe Wy znacie jakie ciekawe projekty tej kategorii funkcjonujce w Polsce?
177
DO SCHOOLS KILL CREATIVITY?

25 kwietnia 2009
Pod takim tytuem znalazem ciekawy wykad Sir Kena Robinsona. Wykad o potrzebie rewolucji w systemach edukacyjnych, ktre funkcjonuj na wiecie, o nowym spojrzeniu na edukacj, o tym jak nasze dzieci powinny by ksztacone aby osign sukces i by szczliwymi. Wykad do trudny w odbiorze (ach, ten angielski akcent), ale ciekawy, zabawny, dobry. Trwa niecae 20 minut. Warto posucha. Znajdziecie go tutaj.
178
SIFTABLES - SMART BLOCKS

30 maja 2009
Dzi link do jednego z moich ulubionych rde - TED. W lutym pojawi si tu film z prezentacj "inteligentnych" klockw, ktre mog by wykorzystywane w edukacji. Klockw, ktre nie tylko s obudowane elektronik, ale take wchodzc ze sob w interakcj tworz swego rodzaju "stadn" inteligencj. Popatrzcie tutaj i zobaczcie jak mona wykorzysta je do uczenia dzieci. Tutaj znajdziecie take wicej informacji o zabawce (narzdziu edukacyjnym?).
179
OPEN AGH
8 lutego 2010
Akademia Grniczo-Hutnicza, wzorem uznanych uczelni (np. MIT), udostpnia ostatnio otwarte zasoby edukacyjne. Ich jako pozostawia jeszcze troch do yczenia, niemniej sama inicjatywa jest ze wszech miar ciekawa i potrzebna. Zasoby s do bogate obejmujc materiay z zakresu m.in.: automatyki i robotyki, elektroniki i telekomunikacji, fizyki, geologii, informatyki, matematyki. Materiay udostpnione s za darmo w oparciu o licencj Creative Commons (Uznanie autorstwa; uycie niekomercyjne). Mog by wic wykorzystywane przez studentw wszystkich uczelni, oraz inne osoby chcce poszerzy swoj wiedz. Sdz, e krok AGH zaczn naladowa rwnie i inne uczelnie. Mam nadziej, e doprowadzi to do rozwoju darmowych zasobw wiedzy oraz wzrostu ich jakoci. Signijcie tutaj: http://open.agh.edu.pl, aby zapozna si z formu serwisu (bardzo prosta) oraz zawartymi na niej materiaami
180
EDUGAMES.PL ...
25 maja 2010
...to serwis, na ktrym moemy znale wiele ciekawych gier edukacyjnych. Gry pogrupowane s na szereg dziedzin (matematyka, geografia, historia, jzyk polski, przyroda, etc.). Pograem w kilka z nich. Niektre wyday mi si infantylne, niektre - zbyt trudne, jeszcze inne - wcigny do zabawy. Nie jestem jednak chyba zbyt dobrym punktem odniesienia - bo gry adresowane s dla dzieci w wieku szkolnym (szkoa podstawowa, w porywach gimnazjum). Dzieci wol uczy si przez zabaw - nawet jeli bdzie to zabawa prosta. atwiej uczy si dat, flag pastw, czy zagadnie z zakresu biologii majc przed sob jakie wyzwanie, jak punktacj, czas na wykonanie zadania. W serwisie znajdziemy wanie takie krtkie, uczce poprzez zabaw aktywnoci. Gry mona wykorzysta w szkole, ale take jako dodatkowe, rekomendowane zadania do wykonania w domu. Jeli jeste nauczycielem pracujcym z dzieciakami - warto zapamita ten serwis. Portal znajdziecie tutaj: http://www.edugames.pl/ Poniej znajdziecie informacj, jak dostaem o serwisie w zaproszeniu. ---Edugames jest projektem edukacyjnym opartym na zasadzie edutainment (edukacji rozrywkowej). Edutainment jest polem zwikszania efektywnoci edukacji poprzez czenie jej z rozrywk. Istot edutainment dobrze oddaje powiedzenie uczy bawic. Jak wynika z bada 2,2 miliona dzieci w wieku 7-14 lat korzystao w listopadzie 2009 roku z internetu. czny czas w sieci tej grupy wynis 67,5 miliona godzin. Daje to blisko 31 godzin miesicznie na statystyczne dziecko-internaut! 84% modych ludzi gra w gry komputerowe przynajmniej raz na 2 tygodnie. 57% modych internautw korzysta z sieci codziennie lub prawie codziennie Czas wic na zmian i wykorzystanie fascynacji dzieci grami komputerowymi w szkole. Amerykascy badacze z Uniwersytetu Stanowego Arizona na czele z prof. Jamesem Pailem Gee twierdz, e w wiecie szybkich zmian, globalizacji i Internetu, w ktrym nic nie jest przewidywalne, trzeba posi trzy kluczowe umiejtnoci. - Pierwsza, to umiejtno przetwarzania informacji, czyli nauczyciel zmienia si z dostarczyciela informacji w moderatora. - Druga to globalna komunikacja. - Trzecia to umiejtno zarzdzania wasnym procesem uczenia si. Wszystkie te kompetencje doskonale mog rozwija gry edukacyjne. Na portalu gracze mog znale gry edukacyjne z przedmiotw szkolnych na kilku poziomach trudnoci. Dzieci i modzie maj bezpatnie dostp do gier, w ktrych mona podszkoli swoj znajomo min. ortografii, geografii, historii, chemii czy te jzykw obcych. Uytkownicy grajc zbieraj punkty, trofea i monety. Mog je zamieni w portalowym sklepiku na realne nagrody. Na portalu zosta stworzony system rankingw, ktry pozwala spoecznoci wyania najbardziej aktywnych graczy i porwnywa swoje wyniki.
181
Gracze mog bra udzia min. w Grze dnia i wycigu o Puchar miesica. Czonkowie spoecznoci mog czy si w klany, ktre wsplnie bior udzia w rankingach. Zasadniczym celem portalu jest wsparcie ksztacenia okrelonych kluczowych umiejtnoci, wanych z punktu widzenia edukacji przez cae ycie. Wszystkie gry edukacyjne s dostosowane wywietlania na tablicach interaktywnych.
182
TED - O TALENTACH I REWOLUCJI W EDUKACJI

27 maja 2010
Kolejna pereka z TED - wystpienie Sir Kena Robinsona o tym: ... e nie kady musi i na studia, ... e w zrnicowaniu talentw, aspiracji i pasji tkwi warto spoeczestw, ... e potrzebna jest nam rewolucja, a nie reforma systemu edukacyjnego, ... e system edukacyjny jest jak fast-food, ... e nasze pasje i energia do robienia czego powinna by paliwem dla naszego rozwoju, ... e rozwj talentw jest jak uprawa roli, a nie jak fabryka, ... e ta uprawa powinna by stosowana od najmodszych lat, ... e nowe technologie powinny by bodcem do rewolucji w systemie edukacji.
Cao znajdziecie tutaj. Podane w zabawny, inspirujcy, pasjonujcy sposb. Polecam!
183
NAUCZYCIEL - ELITA ZAWODOWA?

22 wrzenia 2010
Na niezwykle ciekawe materia natrafiem na witrynie McKinseya... Materia dotyczy potrzeby (artykuowanej wobec rynku edukacyjnego w USA) sprawienia wszelkimi moliwymi rodkami (spoecznymi, politycznymi, pacowymi, etc.), aby uczcymi dzieci byy osoby z najwyszymi kwalifikacjami. W artykule (bdcym podsumowaniem raportu) zwraca si uwag na to, e w Stanach Zjednoczonych tylko 23% nauczycieli lokowanych byo w grupie najlepszych absolwentw uczelni (tu za kryterium przyjto legitymowanie si wynikami nalecymi do grnych 33%). Co ciekawe - s kraje (Finlandia, Singapur, Korea Poudniowa), w ktrych 100% nauczycieli (STO PROCENT) rekrutowanych jest z grupy najlepszych studentw. Ciekaw jestem jak to wyglda w Polsce... Niestety - nie ma w raporcie informacji na ten temat... Raport podejmuje rozwaania (oparte na wynikach bada) na temat przyczyn takiego stanu rzeczy. Patrzy np. na wynagrodzenia (w USA nauczyciel zarabia 3 razy mniej od lekarza i poow mniej od inyniera) [hmmm, jak to wyglda w Polsce?] Jak popatrzy si po zarobkach nauczycieli np. w Korei (ponad 2 razy wicej od produktu krajowego brutto na gow) - to trudno si dziwi, e w tym kraju zawd ten uwaany jest za elitarny. Polityka by do roli nauczyciela trafiali najlepsi chyba jednak si opaca. Wyniki PISA z 2006 roku wskazuj na Finlandi jako jednego z liderw jakoci procesu edukacyjnego (nauki cise - 1 miejsce na wiecie, czytanie - drugiej miejsce na wiecie, matematyka - 2 miejsce na wiecie). W Finlandii jednak spord 20% najlepszych absolwentw studiw rekrutowane jest 100% nauczycieli, a sito rekrutacyjne sprawia, e odpada 90% chtnych do tej roli. Na jakie inne, wane czynniki budujce nie tylko presti ale i jako systemu edukacyjnego zwraca uwag raport? na selektywne dopuszczanie nauczycieli do rozwoju zawodowego, na pokrywanie kosztw takiego rozwoju, na regulowanie rynku pracy nauczycieli przez rzd, na zapewnienie w peni profesjonalnych warunkw pracy, na konkurencyjne (wobec innych zawodw) wynagrodzenie, na budowanie spoecznego respektu wobec zawodu nauczyciela, na budowanie wrd tej grupy zawodowej poczucia, e w ramach roli nauczyciela mona budowa dugoterminowo karier zawodow, na zapewnianie wszechstronnych moliwoci rozwoju teje kariery, na docenianie wynikw pracy nauczycielskiej.
[Ha - ciekawe jestem, ktry z tych postulatw jest realizowany w Polsce] Jaki jest skutek takiego podchodzenia do zagadnienia edukacji? Jest ich wiele... Mnie zainteresowa jeden... Rotacja personelu...
184
W Korei Poudniowej - 1% rocznie W Finlandii - 2% rocznie W Singapurze - 3% rocznie W USA - 14% rocznie
W Polsce - brak danych. Nawet jeli jednak ta rotacja jest mniejsza - to wynika to z zupenie innych powodw. Jak tak przegldam ten raport - to sobie myl, e daleka droga przed Polsk w tym zakresie, oj daleka...
185
DLACZEGO STUDENCI REZYGNUJ Z ZAJ ONLINE?

4 padziernika 2010
Za sugesti Richarda Nantela (CEO firmy Brandon Hall) przedstawion na LinkedIn signem do The Chronicle of Higher Education. Pojawi si tam artyku dotyczcy bada, przeprowadzonych na jednej z amerykaskich uczelni, dotyczcych zagadnienia rezygnacji ze studiw on-line. Polecam cay artyku wraz z ciekawymi komentarzami (link, jak zwykle, na dole). Dwie, oglne konkluzje, jakie rzuciy mi si w oczy s takie: odsetek osb rzucajcych studia on-line jest od 15 do 20 procent wyszy, od tych, ktrzy rzucaj studia tradycyjne, na odsetek osb rzucajcych studia NIE wpywa to, jak wygldaj materiay oraz sam przebieg procesu edukacyjnego (innymi sowy - uruchamianie rnych strategii angaowania studentw w proces nie jest skorelowane ze stopniem rzucania studiw).
Rodzi si pytanie - co wpywa zatem na ten odsetek? Wedug artykuu - dobre relacje i efektywne wsparcie czsto w sprawach nie zwizanych z meritum studiw. Bycie blisko studenta... Cao artykuu znajdziecie tutaj. Kompletne wyniki bada maj by przedstawione wkrtce w The International Journal of Management in Education.
186
HERMIN - PLATFORMA MATEMATYCZNA

12 stycznia 2011
Fundusze unijne s wykorzystywane na polskim rynku e-learningowym na wiele rnych sposobw. Najbardziej znan inicjatyw jest zapewne Akademia PARP, ktrej celem jest rozwj maych i rednich przedsibiorcw poprzez mechanizmy zdalnego nauczania. Dzi jednak o inicjatywie nakierowanej na inn grup docelow - jak s uczniowie licew chccy rozwija swoj wiedz matematyczn. Projekt realizowany jest w trzech wojewdztwach poudnia Polski (lsk, Maopolska i Podkarpacie) zapewniajc uczniom moliwo bezpatnego doskonalenia swoich matematycznych umiejtnoci nie tylko poprzez samoksztacenie, ale rwnie w interakcji z nauczycielem. Projekt uzyska akceptacj Ministerstwa Edukacji Narodowej, a program jest zgodny z podstaw programow. Rekrutacja, ktra trwa bdzie do 25 lutego zgromadzi 200 uczniw w 3 turze kursw. Zakres treci zbudowany w ramach projektu robi wraenie. Powstao 240 wykadw, 240 symulacji, ponad 1600 zada. Przeszkolono rwnie prawie setk nauczycieli z zakresu e-learningu (tu moliwy by udzia rwnie przedstawicieli kadry nauczycielskiej spoza wskazanych wyej wojewdztwa). Jeli jeste nauczycielem - warto pokaza Twoim uczniom to miejsce w sieci: http://www.hermin.edu.pl/index.php
187
MCKINSEY O SZKOLE
17 stycznia 2011
Niedawno natrafiem na ciekawy raport McKinseya pod nazw "How the world's most improved schools systems keep getting better" (W jaki sposb najmocniej udoskonalane systemy edukacyjne staj si jeszcze lepsze). Ciekawym w tym dokumencie jest to i Polska jest jednym z dwudziestu przebadanych i ujtych w nim krajw. Co ciekawe - jestemy w nim wymieniani (razem np. z Singapurem czy Hong Kongiem jako "sustained improvers" - miejsca, gdzie system edukacyjny od kilku lat z rzdu dziaa z coraz lepszymi efektami).
Oto kilka smaczkw. Link do raportu - jak zwykle na dole artykuu. Nasz system edukacji zosta wrzucony do grupy systemw funkcjonujcych dobrze.
188
Daleko nam jeszcze wprawdzie do systemu okrelanych jako doskonae, ale w grupie pastw ocych podobne rodki na edukacj (liczon na statystycznego ucznia) jestemy krajem wiodcym.
189
Wedug zaproponowanej metodologii pomiaru jakoci mamy wprawdzie ogromn luk do nadrobienia wobec Hong Kongu, Singapuru i Poudniowej Korei, ale ju np. system edukacyjny funkcjonujcy w dwch badanych stanach USA jest okrelony jako gorszy od naszego.
Polska, lokowana jest w grupie krajw dcych od dobrego do bardzo dobrego systemu edukacyjnego (Fair to Good- na poniszym obrazku). Popatrzcie jak zmieniaj si parametry (szczeglnie w sekcji "Accountability") dla poszczeglnych grup systemw.
190
Niestety, w dziedzinie wynagrodze nauczycieli bliej nam do Armenii i Chile, ni do Wielkiej Brytanii (o Hong Kongu nie wspominajc).
Raport jest bardzo obszerny (ponad 130 stron). To, co zamieciem powyej to tylko drobna cz jego zawartoci, ktra wpada mi w oku podczas przerzucania jego treci. Dokument zawiera wiele ciekawych danych, informacji i konkluzji. Zachcam osoby zajmujce si edukacj do signicia do rda, ktre znajdziecie tutaj.
191
EDUKACJA XXI WIEKU

1 kwietnia 2011
Post ten, wbrew pozorom, nie dotyczy tylko i wycznie rynku edukacyjnego. Przedstawia raczej wizj czowieka XXI wieku - czowieka bdcego niby "produktem" systemu edukacyjnego, ale jednak majcego przed sob kilkadziesit lat pracy i pod tym wanie ktem ksztaconego. Przedstawi poniej krtkie streszczenie notatki opublikowanej przez Ministerstwo Edukacji Singapuru (przypominam - Singapur jest jednym z globalnych liderw pod wzgldem jakoci systemu edukacyjnego), na ktr natrafiem dziki newsletterowi Elliotta Masie. Link do notatki, oczywicie, na kocu postu... Ministerstwo Edukacji Singapuru wdraa wanie nowy system majcy na celu wyjcie na przeciw wyzwaniom na rynku pracy XXI wieku. Co zostanie wzmocnione w tyme systemie? Zajcia z... wychowania fizycznego, sztuki i muzyki (sic!). Wychodzc z holistycznego podejcia do rozwoju czowieka uznano bowiem, i we wspczesnym wiecie nacisk trzeba pooy na zdrowie, kreatywno, umiejtnoci wyraania siebie oraz definiowania siebie zarwno w wielokulturowym rodowisku, jak w w relacjach z innym czowiekiem. Popatrzcie niej na wykres, na ktrym przedstawiono kluczowe kompetencje oraz podane rezultaty z procesu ksztacenia uczniw w Singapurze.
Jakimi cechami ma charakteryzowa si ucze?: by pewny siebie, umie ocenia co dobre, a co ze i podejmowa waciwe decyzje, umie myle niezalenie i krytycznie, umie si efektywnie komunikowa, umie bra odpowiedzialno za swj wasny rozwj, by kontrybutorem - chtnie tworzy wkad w prac zespou, umie podejmowa skalkulowane ryzyko, chcie dy do doskonaoci, 192
by wiadomym obywatelem, z mocnym poczuciem odpowiedzialnoci za spoeczno oraz popraw ycia ogu.
Dalej jest jeszcze ciekawiej... Mowa jest o tym, e wiedza i umiejtnoci powinny by oparte o wartoci, ktre student powinien w sobie zbudowa i pielgnowa. Take o kompetencje emocjonalne i spoeczne. Zwraca si rwnie uwag na nowe kompetencje, ktre musz by rozwijane po to, aby sprosta wyzwaniom XXI wieku, takie jak: wiadomo i gotowo obywatelska, wiadomo uwarunkowa globalnych, umiejtno radzenia sobie w wielokulturowym rodowisku, krytyczne i innowacyjne mylenie, umiejtnoci informatyczne (tu chyba bardziej w rozumieniu "architektury informacji") oraz komunikacyjne.
Rzucie okiem tutaj (gwna notatka) oraz tutaj (zacznik do niej opisujcy wartoci oraz kompetencje). Jestem przekonany, e warto zapozna si z tymi dokumentami mylc nie tylko o uczniach, ale take o obecnych oraz przyszych pracownikach. W tym drugim wypadku trzeba sowo "child" zamieni na "employee" i... wszystko bdzie w jak najlepszym porzdku... :)
193
TED O EDUKACJI
27 kwietnia 2011
Dzi zapoznaem si z dwoma prezentacji TED dotyczcymi edukacji. Na pierwszej ciarki przebiegy mi po plecach... Druga wywoaa we mnie gbsz refleksj... Ale po kolei. John Hunter jest od wielu lat nauczycielem pracujcym z uzdolnionymi dziemi. Podczas swojej prezentacji przedstawia swj pomys na te prac - pomys udoskonalany od ponad 30 lat majcy posta gry. Gra nazywa si "World Peace Game" ("Gra w pokj na wiecie"), a jej celem jest pozwolenie dzieciom z podstawwki zmierzy si z kluczowymi wyzwaniami wspczesnego wiata. Suchajc Johna Huntera mona dozna ciekawych inspiracji na wielu poziomach... ... jak uczy w nieangaujcy sposb, ... jak uczy poprzez dowiadczenie, ... jak wplata w proces edukacyjny mechanizmy rywalizacji i do jak fascynujcych i empatycznych zachowa ta rywalizacja moe doprowadzi, ... jak holistycznie przekazywa wiedz dzieciom w wieku ok. 10 lat, ... jak uczy dziki zdjciu z piedestau osoby nauczyciela, ... Polecam serdecznie prezentacj wszystkim, ktrym ley na sercu rozwj dzieci. Inspiracje Johna Huntera s rwnie wartociowe dla nauczycieli, jak i rodzicw, ktrzy mog wykorzysta je w zabawie z wasnymi pociechami. Prezentacja ta jest te swego rodzaju hodem dla wszystkich nauczycieli osb, ktre wywieraj na nas swj wpyw i ksztatuj nas jako ludzi. Jest te fajnie opowiedziana - nie potrafi dobrze tego okreli, ale przychodz mi do gowy takie sowa jak: dostojnie, spokojnie, mdrze, mentorsko... Chciabym mie takiego nauczyciela jak John Hunter... Prezentacj znajdziecie tutaj. Wicej o samej grze i jej autorze znajdziecie tutaj. Druga prezentacja autorstwa Ali Carr-Chellman jest o... chopcach i ich problemie na wczesnym etapie edukacji. Ta prezentacja ma do amerykocentryczny wymiar (mam wraeniem, e przedstawiane w niej wyzwania s elementem amerykaskiego stylu uczenia wanie), ale ta gbsza refleksja, o ktrej pisaem dotyczy wanie tego czy ta teza jest suszna. W prezentacji podane zostay ciekawe statystyki rnicujce chopcw i dziewczynki w przedszkolach oraz podstawwce (np. na kade 100 dziewczynek wydalonych ze szkoy przypada 350 chopcw wydalonych ze szkoy). Ma wraenie, e (moe w mniejszym wymiarze, ale jednak...) dysproporcje te mog by rwnie suszne i dla Polski. Czy diagnoza i pomysy na rozwizanie problemw z chopcami przedstawione w prezentacji s waciwe rwnie i dla naszego kraju pozostawiam Waszej ocenie. Polecam j tutaj.
194
"KTO NAS KSZTACI PO ZAKOCZENIU SZKOY?"...

17 czerwca 2011
... to jeden z raportw opracowanych pod egid PARP i bdcych podsumowanie duego badania pod nazw "Bilans Kapitau Ludzkiego". Fragment badania opisany w tym wanie raporcie dotyczy rynku szkole, a badania przeprowadzone byy wrd instytucji (niemal 4.500!) zajmujcych si rozwojem rnego rodzaju umiejtnoci i kompetencji dorosych Polakw. Raport ma dobrze ponad 100 stron - jak wic zwykle bywa podziel si z Wami tylko najciekawszymi (wedug mnie) wnioskami. Rynek firm szkoleniowych, to rynek firm maych - 85% firm to firmy zatrudniajce do 50 osb (a 40% - nie wicej ni 9). Rynek rednich i duych podmiotw to gwnie rynek uczelni. To rwnie rynek lokalny - tylko niecae 20% podmiotw dziaa poza granicami Polski. Wci stosunkowo niewiele podmiotw korzysta w swoich dziaaniach z nowoczesnych form rozwojowych - tylko 13% deklaruje dostarczanie usug e-learningowych. Najczstszym zagadnieniem rozwojowym jest... kurs prawa jazdy. Ciekawy jest przy tym podzia form szkoleniowych w odniesieniu do tematyki. E-learning najczciej wykorzystywany jest w szkoleniach jzykowych oraz informatycznych, potem prawa jazdy, potem BHP oraz edukacji/pedagogiki.
195
Osoby chcce budowa swoja karier trenersk zainteresowa zapewne mog kryteria, jakimi kieruj si firmy szkoleniowe szukajc trenerw. Oto infograficzne podsumowanie tyche:
196
Zastanawia mnie tak niska waga oczekiwa pacowych... Czyby nadpoda kadr trenerskich jeszcze nie wpyna na ten czynnik? Wydaje si te, e na osoby wchodzce w rol trenera wywierana jest w Polsce bardzo dua presja do rozwoju (przede wszystkim - realizowanego wewntrznie, ale take samodzielnego). Popatrzcie niej na ostatni wiersz tabelki - presja ta realizowana jest rwnie do czsto metod kija...
197
Ogromna wikszo rodowiska szkoleniowego zauwaa, i kryterium ceny przy kupowaniu tego typu usug jest nieporozumieniem. Popatrzcie niej na bariery rozwoju sektora szkoleniowego w Polsce...
Jest dla mnie zdumiewajcym, i a 80% osb deklaruje, i w cigu ostatniego roku nie wzio udziau w adnej formie doksztacenia...
Odsetek ten ronie z wiekiem - czy dziwi wic moe fakt, e im starsza osoba tym wiksza ma problemy ze znalezieniem pracy?
198
Czynnik ten jest, oczywicie, rwnie silnie skorelowany z poziomem wyksztacenia - osoby starsze bez wyksztacenia s wic silnie naraone na szybk erozj kompetencji i umiejtnoci... Cay dokument znajdziecie tutaj. Moim zdaniem - jest to lektura obowizkowa dla osb dziaajcych na rynku szkole i rozwoju osb dorosych. Polecam!
199
KEN ROBINSON + RSA ANIMATE = BOMBA

1 sierpnia 2011
Uff - wrciem wanie z urlopu i postanowiem zapocztkowa nowy sezon blogowy... Opisanie wrae z urlopu zajmie mi nieco wicej czasu (byo ich naprawd duo), wic postanowiem sign po drobn, lecz sprawdzon inspiracj. Sir Ken Robinson goci ju na moim blogu dwukrotnie bdc za kadym razem perek (wiele milionw widzw na TED to najlepsza rekomendacja). Dzi - inspiracja Kena Robinsona zaprezentowana zostanie w inny sposb. Sposb animowany - autorstwa RSAnimate. Dzi czymy wic mistrza ciekawego, inspirujcego przekazu na temat edukacji z mistrzowskim wykonaniem multimedialnym. Polecam serdecznie! Klikajcie tutaj.
200
PRZYSZO EDUKACJI
16 sierpnia 2011
Mam poczucie rosncej frustracji... Frustracji powodowanej faktem, e coraz czciej powouj si na rda, o ktrych jaki czas temu pisaem. Faktem jest jednak, e niektre z nich warte s cigej uwagi, a od czasu do czasu pojawiajce si na nich aktualizacje s na tyle smaczne, e trzeba frustracj odrzuci na bok i ponownie do nich sign. Dzi - odgrzewamy 2020 Forecast: Creating the Future of Learning. Witryn naprawd warto odwiedzi - znale mona na niej wiele ciekawych inspiracji i spostrzee na temat rnych czynnikw, ktre ksztatowa bd wiat edukacji i szkole w cigu najbliszych lat. Tym, ktrym nie chc si zwiedza zasobw streszczam poniej najnowszy update do spostrzee. Wedug autorw wic... Uczniowie/osoby szkolone bd: wsppracowa z nauczycielami i ekspertami w celu dostosowania procesu nauczania do ich potrzeb/zainteresowa oraz kompetencji (a nie bazowa na standardowych programach dedykowanych uczniom i osobom szkolonym wedle wieku i stopnia rozwoju), wywiera wpyw na swoje otoczenie poprzez angaowanie si w dziaania rozwojowe skojarzone w projektami (project-based learning), i usugami, ktre wiadcz (service-based learning), wnosi swoje dowiadczenia i zasoby, wsptworzy, bra odpowiedzialno, podejmowa ryzyko, by gotowym do uczenia si na bdach w procesie realizacji cigego rozwoju, wykorzystywa narzdzia informatyczne do ledzenia wasnych postpw rozwojowych aby lepiej zrozumie siebie w zakresie umiejtnoci przyswajania wiedzy, umiejtnoci spoecznych, emocjonalnych.
Nauczyciele jutra (nazywani tutaj learning agents) bd: wsppracowa aby lepiej wykorzysta nowoczesne formy rozwojowe takiej jak gry, symulacje, wspierane przez technologie techniki pracy grupowej w celu zbudowania bogatego, dostosowanego do indywidualnych potrzeb rodowiska uczenia si, bd suy wsparciem w wykreowaniu kompleksowego otoczenia edukacyjnego zanurzajcego ucznia/osob szkolon w rodowisku uczcym wywierajcym wielowtkowy wpyw na proces uczenia si, integrowa wiele strumieni danych pozwalajcych na kompleksow ocen procesu nauczania przejrzyst dla wszystkich interesariuszy projektu, jakim jest budowanie czyich kompetencji.
Systemy nauczania bd: dostarcza wysokiej jakoci dowiadczenia edukacyjne z szerokiej palety orodkw i instytucji, wykorzystywa elastyczne i atwo adaptowalne platformy informatyczne do pynnej dystrybucji rozwiza edukacyjnych w dowolnej skali, dokonywa w indywidualnych procesach delikatnych zmian na podstawie czstych informacji zwrotnych z wielu rde; take pozwala udziela tego typu informacji zwrotnych uczestnikom procesu, zapewnia ocen procesu edukacyjnego w oparciu o uzyskiwan w konsekwencji procesu rozwojowego efektywno (performance-based assessment), tworzy paszczyzn dla dalszego, innowacyjnego rozwoju systemw nauczania.
Artyku z aktualizacj wizji rozwoju edukacji znajdziecie tutaj.

201
EDEN - CZYLI NOWE TECHNOLOGIE DLA NAUCZYCIELI

23 wrzenia 2011
Od jednego z czytelnikw swojego bloga dowiedziaem si o ciekawej inicjatywie finansowanej ze rodkw unijnych i dedykowanych dla rodowiska nauczycielskiego. Kiedy (bodaje w roku 2007) miaem okazj pracowa z tym rodowiskiem w ramach projektu Uniwersytetu Warszawskiego oraz Jagielloskiego. Bardzo mio wspominam ten projekt z uwagi na niezwyke zaangaowanie uczestnikw (OK - byo kilka osb, ktre si migay od pracy, ale 80% dawao z siebie naprawd wszystko). Ale do rzeczy... Nazw projektu eDeN rozwin naley jako Elektroniczne Doskonalenie i Edukacja Informatyczna Nauczycieli. Kady z uczestnikw przejdzie przez 40-togodzinne, realizowane w week-endy, darmowe szkolenie obejmujce takie zagadnienia jak prac w chmurze, prace w Internecie (bezpieczestwo, zagadnienia prawne, e-usugi), a take zespoowe wypracowanie konspektw lekcji w oparciu o pozyskan wiedz. Niestety - uczestnikami projektu mog by tylko nauczyciele szk ponadgimnazjalnych z wojewdztwa lskiego. Blisze informacje na temat projektu znajdziecie na witrynie www.e-slask.pl.
202
Szkolenia XXI wieku

Sekcja dla
SZUKAJCYCH INSPIRACJI
203
ZAUFANIE WANIEJSZE NI DOTYCHCZAS

26 sierpie 2008
There is a risk in trust but greater risk is in lack of trust Stephen M.R. Covey
Zaufanie (trust) byo jednym z tematw przewodnich konferencji Learning 2006, ktra odbya si na pocztku listopada 2006 w Orlando (Floryda). I stao si tak nie dlatego, e jednym z Key Note Speakerw by Stephen M.R. Covey, ale dlatego, e kwestia zaufania staje si jedn z kluczowych dla szybkiego rozwoju biznesu.
Stephen M.R. Covey (na dalszym planie) w rozmowie z Elliottem Masie
Coraz wiksza doza zaufania w dziaaniach kadej organizacji jest niezbdna z kilku powodw. Pierwszym z nich, odnoszcym si bardziej do kwestii biznesowych ni szkoleniowych, s koszty braku zaufania. Brak zaufania obnia szybko podejmowania decyzji oraz zwiksza koszty podejmowanych dziaa. Aby to sobie uwiadomi przypomnijmy sobie jak spadek zaufania zwizany z atakami terrorystycznymi na samoloty wpyn na czas odpraw na lotniskach (a tym samym ich koszt alokowany zarwno po stronie podrnych, jak i linii lotniczych). Drugim z nich, dotykajcym kwestii procedur wewntrzorganizacyjnych, jest kwestia bezpieczestwa danych. Dowiadczenia pokazuj, i wkraczamy w er totalnego braku moliwoci zabezpieczenia danych (rwnie tych korporacyjnych). W zasadzie kady, kto odczuje tak potrzeb moe nagra, skopiowa bad zduplikowa dowolny materia. Urzdzania, ktre na to pozwalaj s coraz mniejsze i coraz powszechniejsze. Co z tego, e w komputerze nie bdzie stacji dyskw, co z tego, e zablokowane zostan porty USB jeli pracownik bdzie mia w kieszeni telefon komrkowy, ktrym moe zrobi zdjcie dowolnego dokumentu?
Zaufanie, a proces szkoleniowy

Trzeci z nich dotyczy ju stricte kwestii szkole. Odnosi si do coraz powszechniejszego trendu demokratyzacji treci (a oglniej demokratyzacji procesu szkoleniowego). Coraz wyraniej wida, e
204
znaczenia nabieraj szkolenia realizowane w sposb nieustrukturalizowany w miejscu pracy. Te momenty edukacyjne wiadczone s przez kolegw, przeoonych, autorefleksj wynikajc z konkretnej sytuacji w relacji z klientem. W erze demokracji procesu szkoleniowego rnica midzy osob szkolon a trenerem rozmyje si kady z nas peni bdzie od czasu do czasu obie te funkcje. Kwestia zaufania do wiedzy i dowiadcze drugiego czowieka, a take ufnoci w jego dobre intencje stan si wane. Na horyzoncie wida te er szybkiego, spontanicznego, nieuporzdkowanego konstruowania i dystrybuowania komunikatw edukacyjnych (peer-to-peer learning, nano learning, podcasting, wiki, blogi, etc.). Przekaz ten bdzie przy tym ksztatowany przez sieci spoeczne (social networking). Wchodzc w demokratyczn, spoecznie formowan formu szkole coraz trudniej bdzie kontrolowa i centralnie zarzdza procesami rozwojowymi zaufanie (organizacji do pracownika, pracownika do organizacji, pracownika do pracownika, itd.) w tej kwestii bdzie wic coraz istotniejsze. Idc trzecim tropem, jeli zaoy, e wikszo procesw szkoleniowych realizowana bdzie (a moe ju jest?) w sposb nieustrukturalizowany, warto zada sobie kilka pyta:
Co zrobi by zagwarantowa wysok jako szkole realizowanych w spontaniczny sposb? Co zrobi, by pracownicy poczuli si zmotywowani do budowania swoich kompetencji w ten
sposb?
Co zrobi, by Ci, ktrzy wiedz chcieli dzieli si swoimi najlepszymi dowiadczenia z tymi,
ktrzy nie wiedz? Czy warto bada efektywno tej pozostaej, ustrukturalizowanej czci?
Zaufanie jako kompetencja

Zaufanie to zarwno co mikkiego, cnota, ktra jest nam przypisywana i ktr przypisujemy innym, ale rwnie co, co mona zmierzy warto biznesowa. Kwestia zaufania dotyka jednak wiata szkole w znacznie bardziej fundamentalny sposb. Wedug Stephena M.R. Coveya zaufanie to nie tylko co mikkiego, cnota, ktra jest nam przypisywana i ktr przypisujemy innym, ale rwnie kompetencja, ktrej mona (trzeba!) uczy. Zaufanie w relacjach z innymi (Relationship Trust) budowane jest przez 13 zachowa wysokiego zaufania liderw (13 Behaviours of High Trust Leaders). Zachowania te odnosz si do dwch pyta: a) Komu i w jaki sposb ufasz? b) Kto i na ile ufa Tobie? Wedug Coveya, aby wzmacnia zaufanie w relacjach niezbdne jest budowanie umiejtnoci: otwartego komunikowania, demonstrowania szacunku, przejrzystoci w dziaaniach, odrniania dobra od za, okazywania lojalnoci, generowania wysokiej jakoci rezultatw, cigego doskonalenia, radzenia sobie z rzeczywistoci, jasnego precyzowania oczekiwa, odpowiedzialnoci za czyny, sluchania, a dopiero potem mwienia, dotrzymywania zobowiza, poszerzania zakresu zaufania. 205
Odnoszc si do 3 kwestii poruszonych na pocztku artykuu, ktre tak mocno zaczynaj wpywa na biznes, naley sobie zada pytanie: czy nie trzeba pooy wikszego nacisku na budowanie tych wanie umiejtnoci w zespole?
206
TRE W RCE LUDU

26 sierpie 2008
Demokratyzacja treci
Czy wiecie jaki nakad ma najpoczytniejsza gazeta w Polsce? Kilkaset tysicy egzemplarzy A czy wiecie ile osb obejrzao w serwisie internetowym YouTube film, ktry prowadzi na licie najpopularniejszych materiaw? Ponad 45 milionw Zwrmy uwag na fakt, i sia medialnego raenia gazety, za ktr stoj miliony zotych kapitau, sztab ludzi pracujcych w redakcji, silne dziaania marketingowe moe by mniejsza od siy medialnego przekazu zwykego Kowalskiego. W tym konkretnym kontekcie autor materiau jest mdrzejszy, bardziej przekonujcy, atwiej dostpny od gazety, czy te innych mediw. Jest nie tylko osob owiecon, ale rwnie osob, ktra chce swoj wiedz, informacj, dowiadczeniem podzieli z innymi osobami. Wbrew pozorom osb czerpicych przyjemno, bd speniajcych swoje aspiracje z dzielenia si swoj wiedz z innymi jest wiele. eby nie szuka daleko wszystkie osoby publikujce swoje teksty w niniejszym newsletterze robi to bez przymusu i za darmo. W skali wiata (a zwrmy uwag na to, e zagadnienia demokratyzacji treci warto rozpatrywa w takim wanie kontekcie) s to miliony osb. Nowe technologie daj moliwo, a nowe drogi realizacji szkole postuluj, by da takim wanie osobom narzdzia do szybkiego i sprawnego opracowywanie treci oraz rodowisko, w ktrym takie treci mona byoby publikowa. Takim meta-rodowiskiem jest, oczywicie, Internet. Mylc o zdemokrytowaniu podejcia do budowy i dystrybucji treci w korporacji rodowiskiem takim moe by intranet bd odpowiednia platforma zarzdzania wiedz w organizacji. W rodowiskach takich uruchomi mona narzdzia, ktre pozwol kademu z nas opublikowa przekaz multimedialny. Forma takiego przekazu moe by rna posugiwa si moemy tekstem, nagraniem gosowym, filmem. Dziki takim narzdziom kady czowiek przebywajcy w dowolnym miejscu na wiecie moe stworzy dowolny zasb treci i w jednej chwili rozesa go do dowolnej grupy ludzi. Treci tak moe by instrukcja obsugi, analiza caseu biznesowego, wnioski z realizacji projektu, dowiadczenia z interakcji z Klientem. Moe to by wszystko cokolwiek, co niesie informacj.
Demokratyzacja wirtualnej spoecznoci

Przysowie mwi, e od przybytku gowa nie boli. Osoba, ktre wymylia to przysowie nie potrafia jednak zapewne wyobrazi sobie nadmiaru treci w dobie Internetu. Kadego roku internauci tworz niewyobraalne zasoby treci. W skali wiata to rocznie miliardy publikacji. Jak wrd nich znale t, ktra jest mi wanie potrzebna? Kady z nas korzysta w takiej sytuacji z wyszukiwarki wpisujemy do niej poszukiwane haso i otrzymujemy w odpowiedzi sto tysicy linkw do interesujcej nas treci. Czy nie da si jednak w sposb inteligentny zawzi naszych poszukiwa do tych stron, na ktrych znajduje si tylko wartociowa informacja? Odpowiedzi na tak potrzeb jest kontekstualizacja przez mechanizmy social networkingu sieci spoecznych. Mechanizmy te pozwalaj kadej osobie, bdcej czonkiem takiej spoecznoci, oceni i skategoryzowa kady element treci, z ktrym maj styczno. Takie oceny, zbierane w poprzek caej spoecznoci, pozwalaj na to, by kolejni odbiorcy przekazu mogli efektywniej korzysta z zasobw. Kady, jak w demokracji, moe wic wyrazi swoj opini na temat wartoci danego zasobu treci podnoszc jednoczenie jej warto poprzez opisanie jej swoj ocen.
207
Dobrym przykadem do lunego social networkingu (realizowanego w Internecie w skali globalnej, gdzie ludzie nie s ze sob zwizani w aden sposb) jest serwis Stumble. Jest to rozwizanie instalowane w przegldarce internetowej, ktre pozwala wyrazi swoj opini na temat danej witryny. Wyszukujc witryny moemy wic sign do tych, ktre s najwyej oceniane przez og internautw. Moemy rwnie, po prostu klikajc w przycisk Stumble serfowa po najlepszych (najciekawszych, najadniejszych, najfajniejszych) witrynach w sieci.
Fragment przegldarki internetowej z zainstalowanym narzdziem Stumble
Polecam - dziaa naprawd niele (www.stumbleupon.com). Oprcz oceny jakoci treci, ktra odgrywa bardzo istotn rol w procesach edukacyjnych, sieci spoeczne mog rwnie przynosi inne korzyci. W pierwszym numerze newslettera pisaem o rodowisku internetowym, ktre udostpnione zostao na dwa miesice przed konferencj, i ktrego celem bya integracja uczestnikw. Dziki tak skonstruowanej sieci mogem na dugo przed imprez zacz budowa relacje, korespondowa z uczestnikami, znale osoby o dowiadczeniach, ktre wyday mi si interesujce. Jestem przekonany, e uruchomienie takiego systemu w korporacji mogoby otworzy wiele nowych szans na rozwj.
Cena demokracji
W informatyce popularnym trendem rozwoju oprogramowania jest tzw. open-source. Zasoby opensource'owetworzone s zwykle przez pasjonatw i udostpniane za darmo. Chcc uywa oprogramowanie open-source nie musimy wic pacic za licencj. Co wicej moemy zwykle dokonywa w tym oprogramowaniu wszelkich zmian dostosowujc go do naszych potrzeb. Jeli mona za darmo udostpnia oprogramowanie (czasem bdce konkurencj dla wartych setki tysicy dolarw komerycyjnych produktw) to czy nie przyjdzie nam rwnie zmierzy si z sytuacj, w ktrej wiedza (know-how) stanie darmowa? Nie mwi przy tym o niezgodnym z prawem kopiowaniu (piractwie) treci z Internetu, czy te z innych rde, ale o spoecznym, oddolnym ruchu tworzenia zasobw wiedzy, ktre s dostpne za darmo. Taka perspektywa moe wrd jednych budzi obawy (na czym bd zarabia firmy szkoleniowe i doradcze, jeli tre bdzie darmowa?), a dla innych by bardzo interesujcym pomysem. ycie pokazuje jednak, e bez wzgldu na to, czy jakim grupom spoecznym co si podoba, czy te nie oddolne inicjatywy potrafi si przebi na rynku i nakreli kierunek jego rozwoju. Trend ten podchwytuj ju zreszt rne instytucje. Przykadem jest MIT, uznana, amerykaska uczelnia, ktra jest w trakcie opracowywania darmowych materiaw edukacyjnych. Robi dla siebie konkurencj? Raczej nie pracuje nad tym, by w nowym adzie dostpu do treci znale przetrze dla wasnego biznesu.
208
Demokracja w dostpie do zasobw treci oraz do kanaow komunikacji prowadzi jeszcze w innych, ciekawych kierunkach. Czy wiecie na przykad w jaki sposb tanio mona uczy si jzyka angielskiego? Wynajmujc korepetytora w Indiach. Przy pomocy Skypea, Internetu, bd innych form komunikacji mona z takim nativespeakerem odbywa regularne lekcje. By moe po takich lekcjach nasz akcent bdzie troch dziwny, niemniej bez wychodzenia z domu bdziemy mogli efektywnie uczy si obcego jzyka. To rwnie cena (niska!) demokracji w procesach szkoleniowych XXI wieku.
Granica midzy uczeniem si a innymi sferami ycia

Uczenie si, proces poznawczy, budowanie nowych umiejtnoci coraz mocniej wtapia si w nasze codzienne ycie. Moliwo atwego dotarcia do ogromnych zasobw informacji tworzy w tym zakresie nowe moliwoci. Dla uzmysowienia sobie sposobnoci, ktre niesie nowoczesny wiat pumy na chwil wodze naszej fantazji Wyobra sobie nowoczesny, cyfrowy aparat fotograficzny. Aparat ma wszystkie znane nam funkcje oraz jedn, dodatkow, ktra nie jest jeszcze zbyt powszechna wyposaony jest w GPS oraz funkcj zapisywania koordynat, w ktrych wykonane zostao zdjcie. Jedziesz na wakacje i robisz nim zdjcia. Aparat ten, zaraz po zrobieniu i zaakceptowaniu zdjcia, wysya go sieci komrkow do Twojego albumu zdj w Internecie. Razem z nim zapisuje dat i czas wykonania zdjcia oraz miejsce, gdzie zostao wykonane. Za Twoj zgod zdjcie to umieszczane jest w oglnodostpnej przestrzeni, gdzie dostpne s miliardy zdj zrobionych przez innych ludzi. Przed kolejn podr wchodzisz do serwisu internetowego i wpisujesz nazw miejsca, ktre chcesz odwiedzi. Widzisz satelitarne zdjcie hotelu, play, na ktr bdzisz chodzi, zabytkw, ktre zwiedzisz. W kadej lokalizacji moesz sign do setek zdj wykonanych przez innych ludzi zobaczy te obiekty ich oczyma, zweryfikowa Twoje wyobraenia na ich temat, podj ostateczn decyzj o wyborze miejsca spdzenia wakacji. Ciekawe jest rwnie to, e za jaki czas moliwe bdzie zobaczenia jak zmienia si otaczajcy nas wiat jak dane miejsce wygldao 5, 10, 50 lat wczeniej. Gdzie w tej wizji koczy si zabawa w robienie zdj, a zaczyna uczenie si poznawanie wiata? Jak wielka sia tkwi w demokratycznym, lecz ustrukturalizowanym i podporzdkowanym konkretnemu celowi tworzenia treci przez due masy ludzi? Jak t si wykorzysta do innych celw zwizanym z popraw naszego ycia? Pytania te pozostawiam bez odpowiedzi I na koniec informacja dla osb, ktre lubi twardo stpa po ziemi opisane powyej rozwizanie jest ju dostpne w sieci. Nie dziaa jeszcze na tak wielk skal, ale w perspektywie kilku lat niewtpliwie zgromadzi du rzesz uytkownikw.
209
POTGA MAYCH SPOECZNOCI

26 sierpnia 2008
Budowa spoecznoci staa si ostatnimi czasy bardzo nonym tematem. Jest jednym z filarw nowej koncepcji budowania wartoci Internetu. Web2.0 (pod takim skrtem kryje si ta idea) oddaje w rce uytkownikw sieci narzdzia pozwalajce im na tworzenie i publikacj treci, a take, co znacznie waniejsze, na oddolne organizowanie si, tworzenie sieci powiza i budowanie relacji. Serwisy spoecznociowe wnosz now jako w korzystanie z Internetu. Wspieraj budowanie swojej kariery zawodowej (LinkedIn, GoldenLine), pozwalaj weryfikowa jako treci dostpnej w sieci (StumbleUpon), daj moliwo profilowania serwisw (niestety - wyczona dla uytkownikw spoza USA Pandora). Funkcje spoecznociowe uatwiaj rwnie internetowy handel udostpniajc oceny towarw w sklepach (Amazon, Merlin), bd osb licytujcych przedmioty (eBay, Allegro). Jeli serwisy spoecznociowe nios tyle ciekawych wartoci w skali makro czy nie warto pomyle o tym, by zacz stosowa je w skali mikro?
Korporacyjne serwisy spoecznociowe

Standardem w korporacjach stay si rozwizania intranetowe, ktre pozwalaj na publikowanie rnego rodzaju komunikatw i wymian informacji. Idea serwisw spoecznociowych jest jednak znacznie szersza pozwala nie tylko by odbiorc komunikatw z gry, ale take aktywnie wczy si w ycie spoeczne firmy. ycie to niekoniecznie musi by zorientowane biznesowo. W korporacjach pracownicy coraz czciej doceniaj moliwo wymienienia si dowiadczeniami zwizanymi ze swoimi pozazawodowymi pasjami dyskutuj na temat akwarystyki, turystyki rowerowej, czy te zagranicznych podry. W organizacjach, ktre zatrudniaj tysice ludzi tworzenie takich, czsto wycznie wirtualnych, wizi pomidzy pracownikami jest bardzo istotne wie ludzi z firm, daje poczucie bycia czonkiem spoecznoci, zaspokaja spoeczne potrzeby. W interesie firmy moe by rwnie uruchomienie odng serwisw spoecznociowych zorientowanych na inne zagadnienia. Potrzeb duych organizacji moe by jak najlepsze poznanie si ludzi, ktrzy (czsto na odlego) musz ze sob pracowa. Coraz wicej korporacji uruchamia serwisy, ktre pozwalaj kademu z pracownikw zdefiniowa siebie w wirtualnej przestrzeni opisa siebie, swje dowiadczenia zawodowe, specjalizacje, zainteresowania, pasje Z technicznego punktu widzenia tworzona jest baza danych o ludziach. Spojrzenie logiczno-funkcjonalne sprawia, e widzimy przed sob map koleanek i kolegw z pracy, na ktrej znale moemy niezbdn do rozwizania naszego problemu zawodowego osob. Ciekawym rozwizaniem jest rwnie uruchomienie serwisu spoecznociowego na styku firmy i klienta. Firma Cisco 6 lat temu uruchomia rozwizanie internetowe, ktrego gwnymi funkcjami bya moliwo opublikowania pytania dotyczcego produktu firmy Cisco oraz odpowiedzenia na nie. Dziki temu rozwizaniu dowiadczeni uytkownicy produktw firmy Cisco zaczli pomaga w obsudze tyche urzdze mniej dowiadczonym klientom. Korzyci dla firmy byo istotne ograniczenie kosztw help-desku, a take, co ciekawe, polepszenie percepcji jakoci serwisu wrd klientw firmy. Oczywistym zastosowaniem spoecznociowego podejcia do rozwizywania wyzwa zawodowych s rnego rodzaju fora dyskusyjne, listy ogosze, chaty. Inicjatywy takie mog by podporzdkowane projektom lub procesom rozwojowym. Mog funkcjonowa w caej firmie lub by ograniczone do zespou (dziau, departamentu, business unitu). Mog by otwarte na chwil, lub funkcjonowa bezterminowo budujc z czasem coraz wiksz warto przez agregacj treci wpisywanej do serwisu przez czonkw spoecznoci.
210
Spoecznoci ad hoc
Czowiek jest zwierzciem spoecznym kadego dnia, w ramach rnych zawodowych, bd pozazawodowych aktywnoci wchodzimy oraz wychodzimy z rnych spoecznoci. Zdarza si, e takie grupy yj bardzo krtko ledwie kilka minut (np. grupa ludzi czekajcych w poczekalni u dentysty). Od czasu do czasu jednak stajemy si czonkiem spoecznoci, ktrej czas ycia mgby da nam szans na efektywne jego wykorzystanie. Wemy na przykad pod uwag transkontynentalny lot. We wntrzu samolotu spdzamy 10 godzin. W tym samym wntrzu w tym samym czasie znajduje si razem z nami 300 innych osb. Czy fakt bycia czonkiem takiej spoecznoci nie mgby by dla nas wartociowy? Czy zamiast nudzi si podczas lotu nie byoby korzystniej, milej, ciekawiej porozmawia z osob, ktra dzieli z nami swoje pasje? A moe znalazoby si czterech do bryda? A moe w naukowej dyskusji dwm ludziom siedzcym po dwm stronach samolotu udaoby si rozwiza fundamentalny dla ludzkoci problem? Od strony technicznej opracowanie takiego systemu pokadowego dla pasaerw jest zagadnieniem stosunkowo prostym. Zapewne trudniejszym byoby do rozwizania kwestie logistyczne (przesiadanie si ludzi, etc.) niemniej na takiej formule podrowania linia lotnicza mogaby zbudowa wasn przewag konkurencyjn Innym przykadem spoecznoci trwajcych wystarczajco dugo, aby zrobi z nich poytek s wszelkiego rodzaju konferencje, seminaria i szkolenia. Zdarzenia tego typu nierzadko skupiaj setki osb. W chwili obecnej z reguy s to osoby anonimowe. Rodzi to problemy z nawizaniem wartociowej, zorientowanej biznesowo relacji. W konsekwencji uczestnicy tego typu imprez bardzo czsto s po prostu suchaczami, a wic biernymi odbiorcami komunikatw wysyanych przez prelegentw. Te relacje, ktre nawizuj podczas imprezy z innymi uczestnikami s albo przypadkowe (przez co czsto mao uyteczne), bd te maj za cel odnowienie kontaktw ze starymi znajomymi. A si prosi uruchomienie systemu spoecznociowego, ktry pozwoli uczestnikom imprezy pozna si przed konferencj, wymieni maile, umwi na spotkanie bd dyskusj. System taki mgby rwnie d szans na kontynuowanie dyskusji i wymiany pogldw po imprezie. O rozwizaniu takiego typu pisaem ju w pierwszym numerze newslettera cieki zostay wic ju przetarte
Podsumowanie
Ludzie maj naturaln tendencj do oddolnego organizowania si. Sie komputerowa, odkd istnieje, daje w tym zakresie nowe moliwoci. 20 lat temu czonkowie rodzcej si spoecznoci sieciowej korzystali z systemw BBS (Bulletin Board System) dzi s to specjalizowane serwisy webowe, grupy dyskusyjne, komunikatory. Narzdzia Web2.0 istotnie poszerzaj portfel dostpnych moliwoci udostpniajc nowe narzdzia spoecznociowe takie jak blogi, wiki, systemy oceny. Warto zastanowi si nad korzyciami - czasem przy pomocy bardzo prostego mechanizmu mona zbudowa rozwizanie o duej wartoci dla jego uytkownikw bd dla organizacji, ktra go wdraa. Ideaem jest jeli korzyci znajd si po obu stronach.
211
VISUAL JOURNALISM
12 wrzenia 2008
Czy zauwaylicie, e coraz wicej treci wyraanych jest obrazem? Niczym odkrywczym jest powiedzenie "jeden obraz wart jest 1000 sw"... Rzucie okiem tutaj, aby zobaczy jak wiele ekspresji, emocji i treci tkwi w obrazach. Popatrzcie na pras brukow (tabloidy) - wicej w nich zdj ni tekstu... Popatrzcie na pras codzienn czy tygodniki - infografiki s wykorzystywane w kadym tytule... Popatrzcie na reklamy - oprcz tych radiowych odnosz wraenie, e waniejsza jest w nich forma (wizualna) ni tre... Popatrzcie na filmy - coraz trudniej znale film z ciekawym przesaniem, a coraz atwiej z niesamowit opraw wizualn...
Visual journalism...
...to (za wikipedi: patrz tutaj oryginalna definicja): "dziaanie, ktre czy symbolik, z ktr czowiek ma do czynienia na przestrzeni wiekw i niosc gbokie zrozumienie jej znaczenia. Visual Journalism wyrs z praktyki zapisywania w graficzny sposb ustale z posiedze, konferencji i spotka, ktra powstaa w latach 70-tych XX wieku. Najnowsz zdobycz VJ jest stosowanie interaktywnych form wizualnych." Jaka sama nazwa wskazuje VJ (a moe lepiej - "dziennikarstwo wizualne") wykorzystywane jest od wielu lat w brany informacyjno-dziennikarskiej. Czy jednak nie warto byoby wykorzystac tak ciekawego mechanizmu w szkoleniach? Wyobracie sobie materiay szkoleniowe pene sugestywnych, budzcych emocje zdj (takich, jak s tutaj), podrczniki, w ktrych wykorzystuje si bogate, niosce duy adunek treci infografiki (takie jak na przykad tutaj). Wyobra sobie materiay wdroeniowe, z ktrych korzystasz przy pomocy komputera i ktre w interaktywny sposb wizualnie wskazuj jak dziaa (tak, jak na przykad tutaj) Emocje, kontrowersje, granie na uczuciach - to mechanizmy, ktre wykorzystuje si w mediach. Czemu nie wykorzystywa ich rwnie w mediach szkoleniowych: podrcznikach, hand-outach, prezentacjach, plakatach, nagraniach, filmach, czy wreszcie e-szkoleniach?
Czy jestemy na to gotowi?

Kilka lat robiono w Polsce badania zwizane z analfabetyzmem funkcjonalnym - zdolnoci do wykorzystywania wiedzy w celu sprawnego funkcjonowania w spoeczestwie. Robiono rne testy niektre z nich wskazyway, i nawet ponad 70% osb jest funkcjonalnymi analfabetami. Zastanawia mnie, czy edukacyjny przekaz graficzny moe wesprze walk z funkcjonalnym analfabetyzmem, czy te raczej bdzie pogbia t przypado. Jeli kto umiejc czyta nie rozumie tekstu, to czy bdzie w stanie dobrze zrozumie przekaz ukryty pod symbolik, rysunkiem czy zdjciem? Jak naley konstruowa przekaz wizualny by wspiera walk z analfabetyzmem funkcjonalnym?
212
THE NUMERATI - NOWY MODEL EFEKTYWNOCI PRACY?

28 listopada 2008
Zainspirowany newsletterem Elliotta Masie signem do streszczenia ksiki The Numerati napisanej przez Stephena Bakera. Streszczenie, o ktrym mowa znajdziecie tutaj. Streszczenie zwraca uwag na fakt, i nasze dziaania w zupenie niewiadomy (a moe inaczej niekoniecznie zdajemy, bd chcemy sobie zdawa z nich spraw...) dla nas sposb pozostawiamy po sobie coraz wicej elektronicznych ladw. Zwrmy uwag jak wielk wiedz dysponowa mog (dysponuj?) operatorzy telefonw komrkowych, czy te operatorzy kart kredytowych. Pierwsza z firm moe wiedzie (wie?) gdzie i kiedy przebywalimy, druga co, gdzie i kiedy kupowalimy... Syndrom ten wida rwnie na stanowisku pracy bo: coraz wicej zada realizowanych jest w modelu on-line (spotkania, szkolenia, prezentacje, itp.), przy coraz wikszej liczbie zada wykorzystuje si narzdzia elektronicznej komunikacji (emaile, narzdziainstant messaging takie jak Gadu-Gadu, narzdzia VoIP takie jak Skype), coraz wicej zada pozostaje pod kontrol elektronicznych mechanizmw (umawianie spotka, procesy relacji z klientem - CRM, procesy rozwojowe - LMS, procesy zamwie SCM, itd.)
Patrzc na zagadnienie z perspektywy pracodawcy warto zada sobie pytanie: Jeli operator komrkowy, operator karty kredytowej, czy te operator wyszukiwarki internetowej moe wyciga korzyci biznesowe z analizy milionw/miliardw danych, to moe i ja mgbym wycign korzyci z analogicznych pomiarw dotyczcych moich pracownikw?. Wszak jeli czego nie mierzysz, to nie masz moliwoci wiadomego usprawniania procesw z tym zwizanych... Na jakie parametry potencjalnych pomiarw zwraca uwag Elliott Masie? Hmmm, do ciekawe, bo np.: sposb wykorzystania sieci spoecznych w dziaaniach biznesowych (rola - czynna, czy bierna?; czas wykorzystnia, itp.), szybko i efektywno zarzdzania komunikacj mailow (np. redni czas odpowiedzi na emaila, czy te stosunek maili subowych do prywatnych), sposb komunikowania si drog telefoniczn (czas spdzony na rozmowach telefonicznych, stosunek rozmw prywatnych do zawodowych), czas spdzony na surfowaniu po Internecie wraz z indywidualn specyfik korzystania z Internetu (jakie strony s odwiedzane?, ktre z nich maj zwizek ze sprawami prywatnymi, a ktre z zawodowymi, etc.), rednia liczba spotka (dzienna, tygodniowa).
Model ten wydaje mi si... ciekawy. Po pierwsze dlatego, e przy odpowiednich zaoeniach wszystkie te elementy mog by mierzone, po drugie za, e analizy tych danych moim zdaniem maj sens. Na koniec dnia wprawdzie i tak licz si twarde wyniki kadego pracownika, niemniej te wanie s coraz bardziej pochodn naszej pracy przy wykorzystaniu elektronicznych mechanizmw. Zastanawiam si tylko, czy chciabym pracowa w firmie, ktra gromadziaby i tak drobiazgowo analizowaa moje zachowania na stanowisku pracy. Z pewnoci jeli (kiedy?) takie mechanizmy zostan wdroone niezbdna bdzie rwnie zmiana kultury organizacyjnej. Wyobraam sobie, i mechanizmy te nie suyyby do permanentnej kontroli, lecz zautomatyzowanego wychwytywania sabych stron i luk kompetencyjnych danego pracownika - co pozwolioby albo na ich uzupenienie,
213
albo na zmian profilu stanowiska pracy tak, aby by lepiej dostosowany do indywidualnych preferencji. W moim mniemaniu model ten byby wic bardziej mechanizmem analizy potrzeb rozwojowych, czy te odpowiedniego doboru skadu zespow ni batem na pracownika.
214
TELEWIZJA JAKO MEDIUM EDUKACYJNE XXI WIEKU RAZ JESZCZE

16 grudnia 2008
Zreszt jak si nad tym zastanowi to w zasadzie nie tylko XXI wieku Kto z Was pamita kultowy program edukacyjny jakim bya Sonda prowadzona przez Panw Kurka i Kamiskiego? To to przecie bya czysta, ywa dziaalno edukacyjna inspirujca, ciekawie podana, oparta o kontrowersyjne pogldy, przekazana prostym, zrozumiaym dla kadego jzykiem. Mona rzecz najlepsze/najwaniejsze cechy dobrego procesu edukacyjnego zaklte w ramy srebrnego ekranu
Ale nie o tym chciaem

Telewizja od czasw Sondy si zmienia. Chciaem si do tego odnie na przykadzie programu, ktry byo pokazany przez telewizj Sky Real Lives. Programu, ktry relacjonowa proces eutanazji Craiga Ewerta. Pierwszego programu pokazujcy mier osoby, ktra podja decyj o skrceniu swojego zycia. Mona dyskutowa, czy program taki powinien, czy nie powinien by puszczony w telewizji. Czy eutanazja jest czym waciwym, czy te nie. Czy powinny by regulacje prawne, ktre dopuszczaj takie dziaania, czy te naley ich zabroni. To jednak przedmioty dyskusji, ktre nie mieszcz si w formule i tematyce tego blogu. Wedug Craiga Ewerta, ktry by nauczycielem, nakrcenie tego filmu miao pokaza prawd o eutanazji. Pytaniem dla mnie pozostaje czym jest ta prawda
Film jako mechanizm ksztatujcy postawy

Moim zdaniem bezdyskusyjnym jest to, e taki film wywiera wpyw nie tyle na wiedz osoby, ktra go ogldnie, co na postaw widza wobec przedstawianego zjawiska. Zwrcie uwag, e (niestety) film, jak zreszt rwnie i kady inny przekaz medialny, mona opracowa z tez. Tez, ktra wesprze, zbuduje dane zjawisko (mit, hipotez) lub go zniszczy, obali. Manipulowa mona nie tylko tendencyjnie dobranym przekazem, ale take odpowiednim wiatem, obrazem, dwikiem, nastrojem, komentarzem, sposobem i czasem dystrubucji Nie widziaem filmu nadawanego przez Sky Real Lives (chyba, nawiasem mwic, nie chciabym go oglda...) wic nie wiem, czy (jak?) tez mia ten film. By moe stawiam mu nieuprawniony zarzut. Nie trzeba jednak wiele szuka, aby znale przykady manipulacyjnego dziaania przekazu (telewizyjnego, filmowego, a nawet literackiego) opartego gwnie o emocje, a czsto majcego luny zwizek z wiedz. Oto kilka, ktre przyszo mi do gowy: Psychoza zwizana z globalnym ociepleniem. Kto z Was czuje si wiadom (na poziomie twardej wiedzy, informacji, faktw) o co w tym wszystkim chodzi? Czy bdzie zimniej, a moe cieplej? Kiedy? Czy mamy na to wpyw czy te nie? Kto z Was czuje si wmanipulowany w okrelon postaw wobec tego zagadnienia Zagroenie terroryzmem po wydarzeniach z 11.IX.2001 roku (jak zreszt i psychoza, ktra ogarnia pasaerw samolotw po kadym doniesieniu o katastrofie lotniczej). Na logik biorc kade takie zdarzenie powoduje, e bezpieczenstwo zwizane z korzystaniem z samolotu RONIE (no bo przecie wycigane s wnioski, analizowane przyczyny, etc.). Dlaczego wic RONIE rwnie strach przed lataniem Film o aborcji, ktry za moich czasw puszczany by na naukach przedmaeskich w kociele, a w czasach obecnych (o zgrozo!) ogldaj go dzieci w szkoach. Film, ktrego, moim zdaniem, gwnym celem jest zohydzenie aborcji (a wic odwoanie si do uczu), a nie zbudowanie postawy wobec aborcji opartej o rozum 215
Psychoza, jaka na pocztku lat 90-tych wybucha wok elektrowni w arnowcu. Z adka oparta o argumenty naukowe, czsto odwoujca si do emocji, skutkujca tym, edzi mylimy o budowie elektrowni jdrowej w tym samym miejscu. Faktem jest, e w oparciu o inn technologi, niemniej wczenie projektowana te nie miaa nic wsplnego z t stosowan w Czarnobylu Piknym przykadem jest opisany przez Sienkiewicza w Potopie epizod obrony Czstochowy. Pokazuje, e nie trzeba mie telewizji, aby manipulowa umysami WBREW prawdzie. e wystarczy zagra na emocjach oraz zbudowa przekaz, ktry z wikszej (politycznej, ekonomicznej, socjologicznej, ) perspektywy jest potrzebny.
Emocje vs wiedza
Mam wraenie, e coraz czciej (niestety) nasza wiedza ksztatowana bdzie za porednictwem emocji, a coraz rzadziej faktw. Rosnca dynamika przyrostu wiedzy (znacie Shift happens?) sprawi, e bdziemy mieli coraz mniej przestrzeni by WIEDZIE. W dobie tabloidyzacja (mcdonaldyzacji) przekazu coraz wicej zagadnie bdzie nas opywa w postaci strzpw medialnych treci nasczonych bardziej emocjami ni rzeteln informacj. Przekaz ten bdzie ksztatowa nasz wiadomo wiadomo tego, e co jest pikne, albo brzydkie, e co jest etyczne, albo nieetyczne, atwe albo trudne, e co jest zagroeniem, albo nim nie jest. Bdzie nam jednak coraz czciej brakowa odpowiedzi na pytanie DLACZEGO. Sdz, e bdzie to kul u nogi czowieka (eby nie powiedzie spoeczestwa) XXI wieku
216
CYBORGIZACJA CZOWIEKA
26 grudnia 2008
Czy wiecie kim jest Oscar Pistorius? To facet, ktry narobi przed Olimpiad w Pekinie sporo fermentu w Midzynarodowym Komitecie Olimpijskim. Mimo tego, e nie ma ng (od kolan w d) chcia wystpi na igrzyskach. Nie na paraolimpiadzie, ale na arenie, na ktrej rywalizuj penosprawni olimpijczycy. Oscar Pistorius ma specjalne protezy, ktre pozwalaj mu szybko biega. Na tyle szybko, e jest w stanie rywalizowa z najlepszymi. Zobaczcie Oscara w akcji tutaj. Jest w caym problemie dopuszczenia do startu osoby niepenosprawnej sporo niejasnoci. Mona dyskutowa czemu nie dopuszczono Oscara, a dopuszczono nasz Natali Partyk, gdzie jest granica sprawnoci/niepenosprawnoci, ktra kwailifuje dan osob do startu, czy wszystkie niepenosprawnoci (albo lepiej odchylenia od czego, co nazywamy norm) da si wychwyci, etc. To jednak umyka tematyce tego bloga. Mnie zastanawia kilka kwestii: gdzie jest granica udoskonalania czowieka poprzez techniczne mechanizmy?; zwacie, e pojawiaj si ju np. protezy koczyn zintegrowane z nerwami, czy miniami, jak daleko czowiek si posunie, by si udoskonali (nawet w sytuacji, w ktrej nie musi, bo jest w peni sprawny)?; czy moliwo poprawienia swojej siy, sprawnoci, wytrzymaoci, inteligencji, pamici, etc. nie skoni nas do okaleczania si w imi pozyskania nowych, lepszych osigni? jak coraz wiksze parcie czowieka w kierunku cyborga przeoy si na zagadnienia zwizane z uczeniem si, dostpem do informacji, czy te drogi komunikowania si
Czowiek cyborg
Wemy na tapet to ostatnie pytanie. Mona pomyle to jakie science-fiction Omiel si z tym nie zgodzi. Kto z Was pamita jak wyglda twardy dysk o pojemnoci 20MB dwadziecia lat temu? Byo to urzdzenie wielkoci i ciaru cegy. Koszt takiego twardego dysku wynosi setki dolarw. Dzi pamie flash ma 1000 razy wiksz pojemno przy gabarytach niewiele wikszych od znaczka pocztowego. Cena pozostaa porwnywalna. Nie ma powodw, by sdzi, e postp w tym zakresie si zatrzyma. Jeli technologia utrzyma tempo rozwoju to za 20 lat bdzie mona zmieci wszystkie obecnie dostpne zasoby wiedzy i informacji (wcznie z muzyk i filmami) w urzdzeniu wielkoci gwki od szpilki. Co za kilkadziesit lat nas powstrzyma by wszczepi tak potny zasobnik danych w ciao czowieka i sprzc go z naszym mzgiem? Powiecie - za 20 lat nie bdzie to potrzebne, bo wszystko bdzie mona znale w sieci... W takim razie co nas powstrzyma, aby sprzc nasze ciaa (mzgi?) z sieci w sposb stay? To si ju w jakim sensie dzieje. Na potwierdzenie tej tezy inny przykad kady z nas zapewne widzia na ulicy czowieka gadajcego do samego siebie (a moe sam(a) tak wanie robisz?). Jeszcze kilka lat temu kontakt telefoniczny wymaga przystawienia suchawki do ucha. Rozmowa telefoniczna bya aktem wymagajcym uwagi i skupienia si na niej. Podczenia si (przez nacinicie guzika odbierania telefonu) do sieci. Dzi zaczynamy by na stae do niej podczeni. Wprawdzie trzeba jeszcze co tam nacisn aby odebra poczenie, ale fakt noszenia suchawki w uchu sprawia, e stajemy si on-line w trybie permanentnym. Jak wykorzysta ten fakt w procesie uczenia si? Czy bdzie nam to pomaga w doskonaleniu si, czy te bdzie to dla nas przeszkod?
217
Byo o pamici, o suchu no to moe na koniec przykad zwizany ze wzrokiem. Czytaem niegdy o technologii, ktra pozwala bdzie (a moe ju pozwala?) na rzutowanie przez odpowiednie urzdzenie obrazu bezporednio na siatkwk oka. Ju nie musimy patrze na ekran (duy czy may wszystko jedno) to zewntrzne urzdzenia (mae, sprzone z naszymi okularami) rysuje nam obraz w miejscu, z ktrego bezporednio przekazywany jest do mzgu. Wyobracie sobie zwyke okulary, ktre w razie potrzeby, w polu Waszego widzenia przekazuj jakis tekst, obraz, "pasek" z informacj (jak to ma miejsce w telewizyjnych programach informacyjnych? W jakich dziaaniach szkoleniowych takie rozwizanie sprawi si najlepiej?
Co dalej?
Czy ludzie bd rozwija te (oraz inne dajce potencja cyborgizacji czowieka) technologie? Nie widz powodu, aby tak nie byo. Wpierw znajduj one zwykle swoje zastosowanie w wojsku potem w rnych, innych przestrzeniach ycia codziennego (take w leczeniu rnych form niepenosprawnoci). Kady z trzech wyej wymienionych pomysw/technologii wpynie prdzej czy pniej na sposb, w jaki si uczymy. Macie pomysy w jaki? A moe znacie inne innowacyjne elementy cyborgizujce czowieka? Ja mam tylko nadziej, e (mimo tego, co napisaem wyej) wizja przedstawiona w filmie "Robocop" nigdy si nie speni...
218
AUTONOMIZACJA URZDZE KILKA ODNIESIE DO FILMW SCI-FI

28 grudnia 2008
Pisaem o cyborgizacji czlowieka - deniu czowieka do udoskonalania swoich moliwoci poprzez rnego rodzaju mechanizmy i urzdzenia. Poprzez te dziaania czowiek w niektrych aspektach bdzie upodabnia si do maszyny. Cige bycie "on-line", wykorzystywanie rnego rodzaju protez (koczyn, wzroku, suchu, etc.) sprawi, e wybrane funkcje zwizane z z naszymi codziennymi aktywnociami bd realizowane moe lepiej, moe gorzej, ale na pewno inaczej. Na zagadnienie to popatrzy mona rwnie z drugiej perspektywy - to urzdzenia staj si coraz blisze ludzi (eby nie powiedzie coraz bardziej "ludzkie"). Nie tylko mam tu na myli ich wygld, ale take ich moliwoci i funkcje.
Komunikacja
Internet dawno, dawno temu powsta jako narzdzie przyspieszajce komunikacj i wymian danych pomidzy amerykaskimi orodkami naukowymi. Jako narzdzie komunikowania si LUDZI. Funkcja ta w pewnym momencie zostaa rozszerzona o moliwo komunikowania si czowieka z urzdzeniem/programem systemem w banku, rozkadem jazdy pocigw, etc. Dzi coraz wiksze znaczenie zdobywa rola sieci komputerowej jako mechanizmu komunikowania si urzdzenia z urzdzeniem. Moliwo komunikacji sieciowej ma coraz wicej urzdze. Maj j np. nowoczesne telewizory (mona np. na telewizorze przeglda zdjcia, ktre przechowywane s na komputerze i przesyane sieci bezprzewodow lub przewodow), systemy ucieplania/chodzenia domw (mona ju pogada z kotem gazowym). Warto pamita, e w zasadzie wszystkie nowoczesne urzdzenia mobilne maj ju moduy Bluetooth lub Wi-Fi umoliwiajce wszechstronne komunikowanie si z innymi urzdzeniami. Obserwuj to na co dzie wchodzc do pocigu nie zdarzyo mi si, aby mj komputer nie wykry co najmniej jednego urzdzenia, z ktrym moe si poczy. A to dopiero trend/mechanizm, ktry zaczyna si upowszechnia Komunikowanie si urzdze tworzy rnego rodzaju synergetyczne wartoci. Idc ulic z urzdzeniem mobilnym wyposaonym w modu Wi-Fi urzdzenia to cigle moe komunikowa si z innymi. Moe dostawa informacje o promocjach w sklepie, o mijanym zabytku, o znajomym, ktry znajduje si o 30 metrw ode mnie w tumie innych osb. Jeli tego zapragn moje urzdzenie moe podzieli si tymi informacjami ze mn. Dziaa to te w drug stron. Wchodzc do sklepu z takim urzdzeniem mog zosta zidentyfikowany przez system sklepowy, a obsuga i oferta moe zosta dostosowana do moch potrzeb (pamitacie film Raport mniejszoci? Tam wprawdzie taka identyfikacja nastpowaa po rysunku siatkwki oka, niemniej model by podobny). Jakie mozliwoci dla uczenia si, poznawania wiata, komfortu naszego ycia nios te nowe moliwoci? Wierz, e fundamentalne.
Samowiadomo urzdze
Moi zdaniem przed nami jeszcze daleka droga do tego, aby urzdzenie miao samowiadomo. Wizja przedstawiona w filmie I, Robot jest wic zapewne wizj do dalekiej (pytaniae, co znaczy to do) przyszoci. Czy samowiadomo urzdze jest nam potrzebna? Popatrzmy na boty programy komputerowe udajce czowieka. Boty czsto wykorzystywane s jako programy wspierajce internaut wchodzc
219
na witryn internetow z problemem zadajemy w odpowiednim okienku pytanie i taki automat stara si na nie udzieli odpowied. Coraz czciej odpowied ta jest wystarczajco dobra, aby zaspokoi potrzeb informacyjn internauty. Boty mog by rwnie wykorzystywane w niecnych celach. Dziki takim programom dokonuje si na przykad atakw na serwisy internetowe lub oszukuje w grach sieciowych. Przypomnijcie sobie proces zapisywania si na bloga - musielicie przepisa kod cyfrowo-liczbowy pokazany na obrazku do pola tekstowego.
To klasyczny sposb zabezpieczenia serwisu przed zapisaniem si na niego bota (a wic ochrona szacownego grona naszej spoecznoci przed doczeniem do niego programu udajcego czowieka...) Boty s coraz doskonalsze zapewne za kilka, moe kilkanacie lat rozmawiajc z kim przez Internet nie bdziemy w stanie powiedzie czy naszym rozmwc jest czowiek, czy automat. Czy to zmieni sposb, w jaki si uczymy? Czy bdziemy potrafili uczy si (poznawa wiedzowe aspekty naszego otoczenia) od maszyn? A moe maszyny bd te w stanie uczy nas rnych umiejtnoci i wpywa na nasze postawy? Przykad bota znajdziecie tutaj. Czy to faktycznie zakrawa na science fiction? Przecie ju dzi moemy uczy si posugiwania Wordem (umiejtno!) przy pomocy e-szkolenia?
Roboty
Najbardziej intensywne prace nad robotami realizowane s, oczywicie, na potrzeby wojska. Tutaj zapozna si z mona z filmem pokazujcym jeden z przykadw takiego urzdzenia. Mona powiedzie, i robotowi temu daleko jeszcze do czowieka. Moe i tak, ale na mnie ogromne wraenie zrobio odworowanie natury w mechanice ruchu Big Doga. Jeli potrafimy dzi robi takie urzdzenia za kilka, moe kilkanacie lat bdziemy potrafili zrobi robota, ktra bdzie porusza si jak czowiek. Potem zacznie jak czowiek wyglda. Pamitacie film A.I. Stevene Spielberga? Czy to co zmieni w naszym yciu? Nie pytam ju tylko o to jak si bdziemy uczy, ale CZY W OGLE bdziemy si uczy? OD KOGO bdziemy si uczy? KOGO bdziemy uczy?
220
ANALFABETYZM MEDIALNY
9 stycznia 2009
Czy analfabetyzm zwizany jest wycznie z umiejtnoci (a w zasadzie jej brakiem) czytania? Oczywicie nie mona wyrni jeszcze inne jego formy (np. funkcjonalny czy te matematyczny). Element analfabetyzmu funkcjonalnego moe by rwnie analfabetyzm, ktry nazwaem medialnym. Znalazem ciekawy artyku Kevina Kelly'ego opublikowany w New York Times na ten temat Aby zachci Was do zapoznania si z nim kilka faktw (a poniej take - kilka tez) z artykuu: czy wiecie, e we wrzeniu 2008 roku ponad 10 miliardw filmw zostao obejrzanych na serwisie YouTube?, czy wiecie, e w serwisie Flickr znale mona 200.000 zdj mostu Golden Gate w San Francisco?
Czy tego chcemy, czy nie jzyk filmu i zdj staje si jednym z podstawowych jzykw komunikowania si ludzi ze sob. A jeli tak - to stanie si rwnie podstawowym narzdziem procesw edukacyjnych i rozwojowych(pamitacie ICue? Jak nie - signijcie do wpisu sprzed 2 dni).
Wyzwanie
Jzyk tekstu jest przekazem, ktry okrzep ju w naszej kulturze. Posugujemy si nim od kilkuset lat umiemy zarwno korzysta z niego w formie biernej (czytajc) jak i czynnej (piszc, tworzc). Mimo analfabetyzmu (zarwno tego klasycznego, jak i funkcjonalnego) umiemy (jako gatunek) posugiwa si tym medium. Czy jednak w rwnym stopniu umiemy posugiwa si jzykiem filmu? Nie mam przy tym na myli hollywoodzkich produkcji (tych jest stosunkowo niewiele, poza tym jestemy, pki co, wycznie ich biernymi uytkownikami), ale tych milionw filmw i zdj, ktre s krcone, robione, montowane, przemontowywane, publikowane i przegldane w sieci, na telefonach komrkowych, urzdzeniach PDA, itp. Czy mamy opracowane i umiemy posugiwa si metodami pracy z tymi mediami? Mam tu na myli mechanizmy wyszukiwania (w publikacjach mamy spisy treci, indeksy, numery stron i rozdziaw a w filmach?), komentowania (w ksikach mamy przypisy - a w filmach?), uzupeniania o wasne komentarze (na dokumentach s marginesy, ktre mog by do tego wykorzystane a co z filmami?). Ponadto czy: wiemy jak mona cytowa fragmenty filmy? Nie ma z tym problemu w przypadku tekstu istniej metody weryfikacji, czy film nie narusza praw autorskich? W przypadku np. prac dyplomowych napisanych tekstem istniej ju takie mechanizmy (patrz serwis plagiat.pl) potrafimy wyszukiwa i siga w filmach do fragmentw, ktre nas interesuj (fiszki)? wiemy jak zaznacza te miejsca (zakadki)?
Artyku
Artyku, ktry znajdziecie tutaj pokazuje jak wiele mamy do zrobienia, aby wypracowa modele i narzdzia efektywnego posugiwania si filmem jako medium przekazu. Take, oczywicie, nauczy si z nich korzysta tak, aby sprawi by film sta si nowym, wanym mechanizmem efektywnego komunikowania si.
221
SHORT STORY - CZYLI ROZWAANIA NA TEMAT PRZYSZOCI...

4 lutego 2009
Kiedy, wiele lat temu, czytaem fajne short-story Co to jest short-story? To krtkie, mieszczce si zwykle na jednej kolumnie opowiadanie. To akurat publikowane byo o ile pamitam w Fantastyce. Jego sens by mniej wicej taki Dwch technikw robi ostatnie poczenia majce poczy sieci wszystkie komputery funkcjonujce na wiecie. Wpinaj kabelki, dokonuj ostatnich konfiguracji i przecze. Efektem ich pracy ma by niewyobraalna moc obliczeniowa skumulowana we wszystkich procesorach i dostpie do wszystkich zasobw sieciowych na wiecie. Gdy kocz prac chc skorzysta z przywileju uzyskania odpowiedzi na pierwsze zadane hiperkomputerowi pytanie. Zastanawiaj si dugo jakie to powinno by pytanie trudne, na ktre czowiek jeszcze nie zna odpowiedzi, a ktre nurtuje go od dawna. Wreszcie wpadaj na pomys... Pada pytanie Czy jest bg?. Teraz ju tak odpowiada maszyna. To krtkie opowiadanie przyszo mi do gowy gdy raz jeszcze przegldaem prezentacj Did you know?, o ktrej pisaem jaki czas temu (i ktra wisi w zakadce Linki). W oryginalnej wersji pojawia si tam informacja o tym, e w roku 2013 powsta ma superkomputer, ktre moliwoci obliczeniowe przekrocz moliwoci ludzkiego mzgu. Na rok 2050 oszacowano powtanie KOMPUTERA DOMOWEGO, ktre moliwoci obliczeniowe przekrocz moliwoci umysw caej populacji ludzkiej. Czy to moliwe? Jeli zaoy, e technologia bdzie rozwija si rwnie szybko jak rozwija si teraz to zdecydowanie tak. Czy potraficie wyobrazi sobie wiat, gdzie jeden komputer jest mdrzejszy (jakkolwiek t mdro zdefiniujemy) od wszystkich ludzi? A jeli komputer bdzie mdrzejszy to mdrzejszym bdzie rwnie kady robot, ktry taki komputer bdzie nosi w sobie Gdzie bdzie wtedy miejsce czowieka? Czym czowiek bdzie si zajmowa? Za co bdzie odpowiedzialny? Te pytania przypominaj mi jeszcze opowiadanie science-fiction pod tytuem Kto zastpi czowieka?, ktrego autorem by bodaje Isaac Asimov (a moe Brian Aldiss?). Bohaterami opowiadania s roboty przemysowe majce rne funkcje (jeden sadzi ziemniaki, drugi suy do komunikowania si z central, trzeci orze, czwarty naprawia inne roboty, itd.). Roboty maj dylemat, bo od duszego czasu nikt nie wyda im adnych polece robi wic to, co zawsze robiy, ale zaczynaj mie z tym problem bo: si coraz bardziej psuj, bo napotykaj na rne zdarzenia losowe, na ktre nie s przygotowane i ktre wymagaj odgrnych decyzji, itd. W kocu po wielu dramatycznych zdarzeniach te, ktrym udao si przetrwa podejmuj decyzj, e id w gry. Dlaczego? Bo tam, podobno, widziano jeszcze grup ludzi yjc w jednej z jaski. Ludzi, ktrzy mog wyda polecenia i nada sens pracy robotw. Czy czeka nas (hmm, nie literalnie nas czytaczy tej treci, ale nas ludzko) taka przyszo? A moe warto nie dopuci do zdegradowania w sobie elementarnych umiejtnoci takich jak uprawa roli, polowania, umiejtno przeycia w trudnych warunkach? Moe nam si to jeszcze kiedy przyda?
222
MAPA TRENDW EDUKACYJNYCH NASTPNEJ DEKADY

9 lutego 2009
Nad taka map pracuj dwie instytucje: KnowledgeWork Foundation (KWF) oraz Institute for the Future (IFTF).
Mapa
Pierwszy kontakt z map miaem na konferencji w Orlando w 2006 roku. Jest to wic narzdzie, ktre ma ju swoj histori i jego zawarto jest obecnie dyskutowana i odwieana
Mapa to pewna wizualizacja trendw suca bardziej ku inspiracji i pobudzeniu dyskusji ni ku temu, by definiowa, czy te przewidywa przyszo. Ma charakter oglny i uniwersalny dotyczy rynku zarwno korporacyjnego, instytucjonalnego jak i edukacyjnego (rozumianego od edukacji przedszkolnej na akademickiej koczc). Mapa pokazuje obraz z wysokiej perspektywy, ktry jest rozwijany poprzez atomy wiedzy opisujce poszczeglne trendy. Atomy te sigaj do ciekawych rode, powouj si na przykady, rozwijaj hasowo zdefiniowany temat.
223
Struktura witryny daje szans zagbienia si w rozwaania na temat przyszoci dziki hipermedialnym mechanizmom serwisu. Na witrynie dostpna jest mapa w postaci interaktywnej. Mona j jednak rwnie cign jako PDF.
Spoeczno
Wok mapy zbudowano, oczywicie, spoeczno. Witryna mapy pozwala sign do bloga oraz wczy si w dyskusj na temat trendw, szans, zagroe, moliwoci, ktre niesie przyszo. Na witrynie znajdziemy te prezentacje stworzone przez czonkw spoecznoci odnoszce si do treci mapy, pomagajce w dyskusji na temat tez zawartych na witrynie. Witryn znajdziecie tutaj. Warto dokona samodzielnej eksploracji tej przestrzeni.
224
DWA LINKI...
10 lutego 2009
Dzi dwa linki, ktre lokuj si po dwch stronach bieguna. Pierwszy z nich jest genialny wywiad z Profesorem Baumanem dotyczcy czasw kryzysu. Profesor nie patrzy jednak na kryzys z perspektywy finansowej, ale socjologicznej i filozoficznej (mona rzecz "ludzkiej"). A ta perspektywa dotyka zagadnie zwizanych z tym czego i jak powinnimy si uczy... A nawet jeli uznacie to za nacigane tumaczenie - to mao mnie to nie obchodzi... Wywiad jest doskonay i choby z tego powodu warto umieci o nim tu wzmiank i zachci Was do przeczytania. Drugi link dotyczy zupenie innego zagadnienia. S nim nowoczesne technologie... A konkretnie technologia Blueray 3D - czyli trjwymiarowa, wysokorozdzielcza telewizja. Wyglda na kolejn rewolucj, ktra (ju bez nacigania) moe mie due znaczenie dla procesw edukacyjnych (wyobraacie sobie trjwymiarowy obraz rozdzielczoci HD, na ktrym wida flor i faun, przekrj przez dowolne urzdzenie, model atomu, czy te dziki ktremu realizowana jest wideokonferencja?). Dlaczego uwaam, e te linki s sobie przeciwstawne? Bo tu czowiek - a tam technologia... Bo tu filozofia - a tam twardy hardware... Bo tu mowa o powrocie do korzeni (w zakresie roli, aspiracji, modelu ycia, samoograniczaniu si czowieka) - a tam kreuje sie kolejne inwestycje i konsumpcj. Jeli macie czas na jeden link - wybierzcie pierwszy (mimo, e wywiad jest dugi)... Jeli znajdziecie jeszcze kilka sekund wicej - kliknijcie te drugi (ten jest ju krtki).
225
WIAT BETA
19 lutego 2009
Czy zauwaylicie, e ostatnio coraz wicej rozwiza, ktre pojawiaj si na rynku jest, hmmm, niedorobionych? Popatrzcie po rozwizaniach webowych (szczeglnie tych, ktre okrelaj si mianem Web 2.0). Zapewne wikszoc z nich jest opatrzona sygnatur Beta. Poniej efekty kilku chwil moich poszukiwa...
Jeszcze kilka, kilkanacie lat temu wersja beta bya udostpniana ograniczonej liczbie uytkownikw do testw. Dzi nawet niedorobione rozwizanie (bo wiele z nich jest po prostu i normalnie niedorobionych z perspektywy funkcjonalnej, interfejsu uytkownika, itd.) puszczane jest na rynek. Tak sobie myl, e problem ten nie dotyczy wycznie wiata produktw elektronicznych (webowych). Podejrzewam, e nikt z Was nie bdzie mia problemu, aby w cigu kilku sekund przywoa na myl rzecz, ktr uywa na co dzie, i ktra pozostawia wiele do yczenia jeli chodzi o jej jako (rozumian jako niedorobiono). Ja mog wymieni na przykad auto i telefon komrkowy, ktre w pewnym zakresie dziaaj tak, jakby nikt ich dokadnie nie przetestowa przed wypuszczeniem na rynek. Zastanawiam si nad powodami takiego stanu rzeczy. Z jednej strony mona powiedzie wypuszczenie produktu na rynek w wersji beta pozwala zebra opinie caej rzeczy uytkownikw i produkt poprawi. No dobrze, ale z drugiej strony w ten sposb firma moe straci na wizerunku. Czy powodem jest rosnca konkurencja? Czy niecierpliwo biznesowa? Ch szybkiego zarobku? Rosnca dynamika dziaa biznesowych? Jeli ta ostatnia odpowied jest suszna to ma to swoje implikacje dla szkole. No bo jeli produkty/rozwizania/modele biznesowe tak szybko si zmieniaj, to rwnie szybko trzeba realizowa procesy szkoleniowe z nimi zwizane. A to wymaga odpowiednich metod i rodkw.
226
Niewtpliwie odpowiedzi na to wyzwanie jest e-learning wykorzystanie wszystkich dostpnych form szybkiego opracowywania treci, ich zdalnej dystrybucji, komunikacji na odlego.
227
LEARNING BY DOING - PO ARABSKU...

14 marca 2009
Ciekaw histori opowiedzia Elliott Masie w swoim newsletterze po powrocie z pobytu w Dubaju. Ot poszed ze swoj on do parku wodnego. Przebywajc w nim zauwayli faceta, ktry permanentnie narusza przepisy obowizujce w parku Przeszkadza innym, zachowywa si w niebezpieczny sposb, posun si nawet do tego, e utopi gumow lalk o wielkoci i wygldzie dziecka. Kade jego dziaanie wywoywao natychmiastow reakcj ze strony ratownikw. Opuszczajc basen Elliott dowiedzia si, e kadego dnia w parku wodnym grasuje inna osoba zatrudniana specjalnie po to, aby utrzymywa czujno ratownikw na wysokim poziomie oraz zapewniajca cige poznawanie tego co te czowiek moe niebezpiecznego i niezgodnego z przepisami wymyli. Hmm, do ciekawa forma uczenia si i kontroli jakoci nieprawda? Caa opowie znajduje si tutaj.
228
GRY RATUJ YCIE?

22 czerwca 2009
Wanie przeczytaem najnowszy numer Focusa, w ktrym jeden z artykuw powicono pozytywnym aspektom grania w gry komputerowe. Oprcz szeregu standardowych informacji (za i przeciw gier, jak znale waciw gr dla dziecka, etc.) w dodatkowej notatce wyczytaem ciekaw informacj dotyczc pozytywnego wpywu gier w pracy... chirurgw. Ot - na jednym z amerykaskich uniwersytetw zrobiono badania na dwch grupach chirurgw. W jednej z nich znaleli si lekarze korzystajcy ze zrcznociowych gier komputerowych - w drugiej natomiast osoby, ktre nie miay do czynienia z takimi aktywnociami. Wyniki? Chirurdzy - gracze mieli istotnie mniejszy (o kilkanacie procent!) lepsze wyniki swojej pracy (popeniali mniej bdw). Umiejtnoci potrzebne w grach (koordynacja, precyzja ruchw) s kluczowe w pracy chirurga - a odpowiednie gry okazay si dobrym mechanizmem ich doskonalenia. A wic - nigdy nie wiesz kiedy uczysz si czego, co moe by korzystne dla Twojego ycia, Twojej pracy, Twoich dziaa...
229
CZY PRZYJDZIE NAM SI UCZY CHISKIEGO?

15 sierpnia 2009
Kilka lat temu miaem przyjemno wzi udzia w konferencji prowadzonej przez jednego z guru biznesu - Toma Petersa. Wrd wielu ciekawych, inspirujcych tez przedstawi te wizj wiata opanowanego przez Chiczykw. Wtedy, c, przyjem t wypowied do wiadomoci, ale nie do koca potrafiem j sobie zinternalizowa. Dzi jednak przegldam internetowe wydanie The Economist i widz to: ... i tak sobie myl: "Jeli dzi wrd 10 najwikszych firm na wiecie s 4 chiskie; jeli wrd 4 najwikszych firm s 3 chiskie to moe faktycznie warto zacz uczy si jzyka chiskiego?"
230
E-READINESS RANKING 2009

5 wrzenia 2009
The Economist Intelligence Unit raz na rok przeprowadza badanie gotowoci krajw do wyzwa e-gospodarki. Tegoroczne badania o nazwie "E-readiness ranking 2009" zostao przeprowadzone przy wsppracy z IBM.
Badania wykonywane s w oparciu o szereg kryteriw o ustalonej wadze. S wrd nich takie jak: infrastruktura, uwarunkowania biznesowe, rodowisko kulturowe, uwarunkowania prawne, wizja i polityki rzdowe, zdolno do wykorzystania przez konsumentw i biznes.
Jak mylicie? Na ktrym miejscu w wiecie jest Polska? Zajmujemy 41 miejsce - po takich krajach jak np. Chile, Czechy, Wgry czy Malezja. Daleko za nami s natomiast Chiny (a mwi mj pocigowy rozmwca z Chin e maj tam tak dobrze...; no ale maj internetow cenzur...i Rosja. Tak ocena Polski jak i jej miejsce w rankingu, niestety, w przecigu roku nieznacznie, ale jednak, spada... Zdecydowanie najsabiej w Polsce ocenione zostao ostatnie kryterium (zdolno do wykorzystania...) - bo tylko na 4,88 w skali 1-10. Najlepiej natomiast: uwarunkowania biznesowe oraz prawne (ocena prawie 7). Patrzc na wyniki mona by rzec - generalnie nie jest le. Jak kto jednak zna realia e-gospodarki funkcjonujce w krajach liderw (w kolejnoci: Dania, Szwecja, Holandia, Norwegia, Stany Zjednoczone) to zdaje sobie spraw z tego: jak wiele mamy jeszcze do zrobienia, jak poprawa w tym zakresie moe diametralnie zmieni sposb, w jaki funkcjonujemy, jak dobrze rozwinite mechanizmy e-gospodarki mog wpyn na sposb w jaki si uczymy, rozwijamy, budujemy kompetencje...
231
CZY MONA BY SIECIOWO ASPOECZNYM?

14 wrzenia 2009
Niemal kadego dnia dostaj zaproszenia do doczenia do jakiej spoecznoci Facebook, Plaxo, LinkedIn,Twitter, Nasza Klasa, GoldenLine, MySpace, YouTube, Flickr, Scribd to tylko wybrane serwisy, ktre buduj wok siebie wirtualne sieci powiza. By obraz by peen - tutaj znajdziecie The Conversation Prism. Jest to adnie rozrysowany i pokategoryzowany zbir narzdzi spoecznociowych dostpnych w sieci. Sam takie zaproszenia wysyam Swego czasu podjem decyzj, by blog, ktry prowadz by zamknity a wic, by peny dostp do niego miay wycznie osoby nalece do mikrospoecznoci. Znam jednoczenie osoby, ktre, z rnych powodw, odegnuj si od wirtualnych spoecznoci. Czy taka postawa ma racj bytu?
Trzy drogi
Tak na pierwszy rzut oka, wrd Internautw mona wyrni 3 grupy osb: 1. tych ktrzy intensywnie uczestnicz w yciu towarzyskim wykorzystujc wiele rnych serwisw spoecznociowych, 2. tych, ktrzy wykonali kroki w kierunku wykorzystania serwisw spoecznociowych (zaoyli konto, wpisali jakie szcztkowe dane o sobie, maj w swojej sieci powiza niewielk grup osb), ale nie inwestuj w te dziaania, 3. tych, ktrzy programowo nie korzystaj z serwisw spoecznociowych. Kad z tych drg uwaam za z! W pierwszej grzechem jest brak wyboru jeli korzystasz ze zbyt wielu mechanizmw w adnym z nich, z braku czasu, nie budujesz odpowiedniego wizerunku.
W drugiej grzechem jest brak rzetelnego (kompletnego, zaangaowanego) podejcia jeli Twj sieciowy wizerunek jest kiepski (niekompletny, nieaktualny, zbudowany byle jak) to lepiej, eby go w ogle nie byo.
W trzeciej grzechem jest obraanie si na rzeczywisto tak jak mona y bez telewizora i telefonu tak i zapewne mona i bez sieciowego wizerunku; czy jednak nie warto (jeli ju jest taka moliwo) wykorzysta sieci spoeczne w sposb, ktry przyniesie nam jak korzy?
Po co relacje 2.0?
Kiedy w pocigu spotkaem znajomego mojego byego szefa, byego czonka zarzdu jednej ze spek giedowych. Rozmawiajc o tym czym si teraz zajmuj zeszo na wirtualne wiaty, Second Life, itp. Syszc to mj znajomy stwierdzi Po co Ci ten Second Life? Przecie to tylko kolejna pochodna rzeczywistego wiata. Moe i tak ale w tym zrniczkowanym wiecie te tli si (wirtualne, ale jednak...) ycie. No wic wanie jaki jest cel budowania sieciowego wizerunku i wchodzenia w wirtualne relacje? Kady (zapewne) ma jakie swoje cele Ja postaram si napisa o swoich
232
1. W sieci szukam moliwoci zaspokojenia swoich potrzeb spoecznych. To brzmi moe smutno (by nie powiedzie aonie), ale yjc w cigym ruchu, bdc rozdartym midzy domem, a prac wiadomie (hmmm, czy aby na pewno?) wirtualizuj swoje potrzeby relacji. 2. Szukam w sieciowych spoecznociach ludzi o podobnych zainteresowaniach i potrzebach. Czasami s to potrzeby krtkotrwae (wtedy buduje si krtkotrwaa relacja), a czasami dugoterminowe pasje i zainteresowania (wtedy ni powizania staje si permanentn). 3. Traktuj sie jako miejsce, w ktrym mog budowa mj profesjonalny wizerunek. Gdzie mona zobaczy jaki jestem w oparciu o realne lady moich dziaa (a nie w oparciu o to co sam o sobie napisaem w CV). Gdzie mona zobaczy jak oceniaj i odbieraj mnie inne osoby. Gdzie na podstawie elektronicznych treci i przy pomocy wirtualnych relacji mona oceni mnie jako osob, ktra przez najblisze 25-30 lat bdzie jeszcze funkcjonowa na rynku pracy. Czy mona wyobrazi sobie lepszy yciorys? 4. Odnajduj w sieci przestrze do wyycia si, zostawienia czego po sobie; zostawienia ladu; zrobienia czego, comoe by docenione przez innych. Zbudowaem ju wprawdzie dom, posadziem drzewo i spodziem syna ale wci potrzeba robienia czego wartociowego tkwi we mnie i domaga si ujcia. I nawet jeli to, co robi (zrobi) zostanie docenione tylko przez 10 osb to i tak bd to traktowa jak sukces. 5. Szukam (i znajduj) w serwisach spoecznociowych funkcje o charakterze relationship management. Nawet jeli z dan osob miaem wycznie okazjonaln, biznesow styczno staram si zaprosi j do sieci kontaktw. Pozwala mi to nie tylko zapamita (zapisa) okolicznoci spotkania oraz dodatkowe informacje, ale take ledzi jej ciek zawodow i szuka w tych informacjach korzyci (biznesowych, rekrutacyjnych, etc.). 6. Wykorzystuj (od czasu do czasu) serwisy spoecznociowe jako mechanizmy kontaktu z osobami, z ktrymi ten kontakt (drog tradycyjn) straciem. Wysanie maila z LinkedIn lub GoldenLine pozwala przewanie odwiey relacje. 7. Traktuj niektre serwisy spoecznociowe jako narzdzia do przechowywania danych (baza danych zdj, baza danych podry, baza danych dokumentw). Niektrych z nich nie udostpniam s do mojej wycznej dyspozycji. Mam przeczucie (tego nie mona by pewnym, ale), e zasoby, ktre dzi umieszczam w sieci bd ogldane przez moje wnuki tak jak ja dzi wertuj pamitnik mojego zmarego przez prawie dwudziestu laty Dziadka.
Droga czwarta?
Napisaem o tym, e wszystkie 3 drogi uwaam za bdne. S wic zapewne jakie inne Ja znalazem jedn, swoj, ktr nazywam drog czwart. Oto jej zaoenia; 1. Zrozumienie wagi i roli. Traktuj media relacyjne (social media) jako stay element mojego ycia zawodowego. Czytam blogi, odwiedzam rne spoecznoci, serfuj po witrynach, ktre skupiaj mdro wielu osb; bior aktywny udzia w dyskusjach (jeli mam co mdrego do powiedzenia, oczywicie), pisz bloga. 2. Wybr. Ograniczyem liczb serwisw spoecznociowych nakierowanych na kreowanie wizerunku biznesowego do jednego serwisu wiatowego (ktry, nawiasem mwic, traktuj priorytetowo) i jednego polskiego. Staram si odpowiednio dobiera narzdzia do potrzeb. Selekcjonuj narzdzia testuj nowe i nie waham si z nich rezygnowa jeli nie speniaj moich oczekiwa. 3. Profesjonalizm. Jeli ju zaczynam stosowa jakie narzdzie, to staram si zbudowa w nim maksymalnie profesjonalny obraz samego siebie. Treci, ktre w nim buduj wiadcz o mnie tak samo jak ubir, czyste paznokcie i sposb wysawiania wiadcz o osobie w realu. 4. Zaangaowanie. Serwisy spoecznociowe powstay po to, aby realizowa rne potrzeby rnych osb. Jeli jestem w kim w relacji (jestem jego wirtualnym znajomym) mam wobec takiej osoby swego rodzaju zobowizania. Ufam rwnie w to, e inne osoby myl podobnie o moich potrzebach. Std: jeli znam odpowied na pytanie innej osoby odpowiadam na nie. Jeli
233
uwaam dan osob za doskonaego wsppracownika, partnera w biznesie, etc. - napisz takiej osobie rekomendacj. Jeli czego nie wiem zapytam. 5. Samoograniczenie. Staram si nie umieszcza w sieci informacji, ktre nie maj zwizku z moj prac, osigniciami zawodowymi, etc. Moje ycie prywatne pozostaje w duej mierze prywatne. 6. Czas. Niektrzy mwi, e dobre istnienie w sieci wymaga ustalenia staej przestrzeni czasowej na to, aby czyta, pisa, etc. Ja uwaam odwrotnie Staram si rozmywa swoje zaangaowani. Jak chc przewietrzy gow serfuj chwil po sieci szukajc fajnych rde. Jak jad pocigiem i mam wen zbieram myli i pisz (tak jak teraz) jaki duszy post. Moim zdaniem budowanie wirtualnych relacji jest podobne do tych prawdziwym czasami po prostu musisz wsta od biurka i pj z kim pogada.
Podsumowanie
Na jednym z blogw wyczytaem, e budowanie wasnej tosamoci w sieci to maraton, a nie sprint. Trzeba na to czasu, determinacji, cierpliwoci. Wpierw trzeba jeszcze chci i woli. A jeszcze wczeniej uzmysowienia sobie, e to (by moe) ma sens.
234
DID YOU KNOW 4.0

16 wrzenia 2009
"Did you know" to, hmm, kultowa ju prezentacja pokazujca dynamik zmian i jej wpyw na ludzi. Ostatnio pokazaa si wersja 4.0 tej prezentacji wyprodukowana przez firm XPlane. Znajdziecie j tutaj. Wydaje mi si gorsza od poprzedniej (poprzednia skupiaa si na naprawd fundamentalnych kwestiach - ta ma skrzywienie w kierunku nowych form komunikacji). Mimo to - ciekawa... Najbardziej spodobaa mi si konkluzja (wyartykuowana przez futurologa Raya Kurzweila): "So what used to fit in a building now fits in your pocket, what fits in your pocket now will fit inside a blood cell in 25 years" (w wolnym tumaczeniu: "To co miecio si w caym budynku dzi mieci si w Twojej kieszeni, a to co dzi masz w kieszeni za 25 lat zmieci si w komrce twego ciaa").
235
GAPMINDER
17 wrzenia 2009
Na jednym z moich ulubionych rde (TED) obejrzaem wanie fascynujc prezentacj Hansa Roslinga. Profesor Rosling jest Szwedem zajmujcym si zagadnieniem zdrowia w skali globalnej. W swoich prezentacjach stosuje genialn, niezwykle plastyczn metod pokazujc przekrojowe dane liczbowe. Metod pozostawiajc znaczne lepsze rozumienie danych, powiza pomidzy nimi, wnioskowania na ich podstawie... Od kilku lat profesor Rosling prbuje zama mit dwch wiatw: tzw. wiata zachodniego oraz tzw. wiata rozwijajcego si. Pokazuje, e nie ma takiego podziau - e, bez wzgldu na przedmiot badaniam mamy do czynienia z continuum, a nie twardym podziaem. Prezentacj Hansa Roslinga znajdziecie tutaj. Naprawd warto powici niecae 20 minut. Mwi prostym jzykiem o ciekawych rzeczach budujc lepsze rozumienie otaczajcej nas rzeczywistoci - midzy innymi o: ogromnym postpie, jaki dokona si w cigu ostatnich 200 lat, rnych drogach rozwoju rnych krajw, tym, e rozwj krajw uwaanych za biedne jest znacznie szybszy od rozwoju krajw uwaanych za bogate (std flat world - coraz bardziej paski wiat, o ktrym pisze Friedman). W swoich prezentacjach Rosling uywa opracowane przez siebie narzdzie o nazwie Gapminder. Narzdzie to zostao w 2007 roku kupione przez Google (i ju ten fakt niech wiadczy o innowacyjnoci podejcia) i udostpnione w domenie publicznej. Znajdziecie je tutaj: www.gapminder.org. Warto pobawi si chwil... Zobaczyem na przykad jak destruktywnie wojna wpyna na Polsk, albo od kiedy i jak szybko Chiny zaczy "goni" wiodce gospodarczo kraje na wiecie. Narzdzie pozwala na wprowadzenie wasnych danych oraz ich prezentacj...
236
COMMON CRAFT
3 padziernika 2009
Tak a propos skracania przekazu i "pigukowania wiedzy", o ktrej pisaem kilka dni temu... Sigajc tutaj mona zapozna si z bardzo ciekawymi, krtkimi "szkoleniami" (?), ktre w 3 minuty przedstawiaj podstawow wiedz na temat konkretnego zagadnienia. Jeli kto nie wiem czym jest RSS, jak dziaaj Social media, jak przeszukiwa Internet, jak dziaa Wiki, etc. (no i zna jeszcze w stopniu podstawowym dowolny z popularnych jzykw) - moe szybko i sprawnie zapa o co chodzi... Genialnie proste... Forma prezentacji - ciekawa, spjna, czytelna. Piguki szkoleniowego s pogrupowane tematycznie, wic mona szybko dotrze do interesujcych nas tematw. A jakie jest motto firmy Common Craft, ktra jest autorem tych zasobw?
Czy "wyjanianie" (explanation) to rwnie uczenie? Bo jeli tak - to mamy doskonay przykad trzyminutowych szkole.
237
E-MAIL - TRZY WIERCI DO MIERCI?

7 listopada 2009
Ciekawy artyku na temat cierania si dwch wiatw/dwch generacji - jednej opartej o komunikacj e-mailow, a drugiej opartej o komunikacj spoecznociow - ukaza si w Wall Street Journal. Dotarem do niego dziki inspiracji Elliotta Masie... Artyku wkada kij w mrowisko - wci e-mail jest jedn z podstawowych form komunikowania si. Z drugiej jednak strony formy spoecznociowe rozwijaj si ZNACZNIE szybciej, co moe sugerowa, i nadchodzi kres wysyania do siebie poczty elektronicznej. W sumie - nie ma w tym nic dziwnego. Nie dalej jak kilka/kilkanacie lat temu (w zalenoci od miejsca na wiecie) poegnalimy instytucj zwan listem. Oczekiwanie na odpowied liczone w dniach stao si w pewnym momencie nie-do-wytrzymania (w sytuacji, kiedy mona byo e-mailem dosta t odpowied w cigu kilku godzin). Dzi, z tych samych powodw e-mail staje si zbyt wolnym rodkiem komunikowania si. Spoecznociowe formy komunikacji (te wszystkie Facebooki, Twittery, Gadu-Gadu, itp.) budz kontrowersje chyba jednak dlatego, e wykorzystywane s w sposb, ktry dla starszej generacji ludzi jest trudny do przyjcia. Ta generacja nie jest nawyka/nie akceptuje wymiany informacji na temat tego, e wanie kto spali ciasto, albo ju wyszed z pracy, albo e wanie siedzi i myli nad jaki zagadnieniem. Nie jest nawyka do publikowania zdj w Internecie, wymieniania si prywatnymi informacjami, budowania swojej wirtualnej obecnoci w sieci. Nie jest nawyka do synergicznego czenia ycia zawodowego z prywatnym, rozcigania swej profesjonalnej tosamoci na osobiste rewiry. To wszystko (wydaje si) domena nowej generacji. Generacji, ktra doskonale porusza si w nowych formach komunikacji. I ktra (jak si wydaje) zabije starego-dobrego e-maila zmieniajc sposb, w jaki si komunikujemy. Artyku znajdziecie tutaj.
238
KONTROWERSYJNIE - O SPRZEDAY
23 listopada 2009
Signijcie tutaj... Wprawdzie jest to w pewnym sensie reklama, ale rwnie genialna, prosta, edukacyjna pereka. W niecae 3 minuty pokazuje dwa wiaty sprzedawcy - ten fasadowy, i ten realny. Zabawnie i dobitnie... i w ciekawej formie. Cao opracowana przez Sandler Training Polska.
239
TOP PRODUCTS 2009

9 grudnia 2009
ReadWriteWeb to specjalistyczny blog skupiajcy si na nowoczesnych technologia webowych. Jak co roku opublikowano na nim seri list najlepszych produktw. Najlepsze produkty podzielone zostay na kilka kategorii: 1. Najlepsze webowe rozwizania mobilne (Top 10 Mobile Web Products of 2009), 2. Najlepsze konsumenckie aplikacje webowe (Top 10 Consumer Web Apps of 2009), 3. Najlepsze rozwizania w zakresie sieci semantycznych (Top 10 Semantic Web Products of 2009), 4. Najlepsze webowe rozwizania midzynarodowe (Top 10 International Web Products of 2009), 5. Najlepsze rozwizania klasy RSS & Syndication (Top 10 RSS & Syndication Technologies of 2009), 6. Najlepsze rozwizania korporacyjne (Top 10 Enterprise Products of 2009). Sformuowanie Najlepsze rozumie naley troch przewrotnie, gdy odnosi si ono czsto nie do tego co faktycznie zyskao najwiksze uznanie, ale take czasem do tych rozwiza, o ktrych byo najgoniej Jak to z listami bywa ciekawe bywa samo ich analizowanie. Nagle moe si bowiem okaza, i pojawiy si nowe, ciekawe rozwizania, ktre rozwizuj nasz problem, albo ktre lepiej realizuj nasze rutynowe zadania. Jeszcze innym bodcem moe by szansa na znalezienie czego zupenie nowego, wieego, co pozwoli nam szybciej, wyej, dalej Kilka ciekawostek z naszej (szkoleniowej, rozwojowej, spoecznociowej, itp.) bajki? Prosz bardzo: Czy wiecie, e Facebook ma ju 350 milionw uytkownikw? Mona rzec: 10 milionw w t, czy we wt? Co za rnica. No tak, ale jak uzmysowimy sobie, e przez ostatni rok przybyo 210 milionw to ten fakt ju robi wraenie A jak jeszcze powiemy sobie, e przy takiej liczbie Facebook byby (o ile mnie pami nie myli) 3 krajem na wiecie (po Chinach i Indiach), to tym wiksze to wraenie jest Facebook pojawi si niezalenie na 3 z w/w list Nowe rozwizania spoecznociowe staj si coraz ciekawsze rzekbym coraz bardziej multi no wanie multi-co? Popatrzcie np. na Forsquare na licie numer 1: aplikacja a/ mobilna b/ geolokacyjna, c/ spoecznociowa, troch w formie d/ gry/zabawy, z elementami e/ folksonomii Tradycyjnie rozumiana telewizja jest w odwrocie wiadczy o tym choby popularno oraz zaangaowanie duych graczy medialnych w serwis Hulu, o ktrym przeczyta moecie na licie nr 2 Na licie aplikacji mobilnych (lista nr 1) ciekawie wyglda Layar aplikacja dostarczajca dowiadcze augmented reality (rzeczywisto rozszerzona) na ekranie telefonu komrkowego Uwadze projektantw www polecam Apture (lista nr 3); mae, a bardzo przyjazne i cieszce osob nawigujc po serwisie Wydaje si, e potga sieci semantycznych to wci piewka przyszoci; wikszo pozycji na licie nr 3 to rozwizania bazujce bardziej na crowdsourcingu ni na inteligencji Internetu; przyjdzie nam jeszcze poczeka na Web 3.0? 240
Na licie nr 4 zaskoczenie; wielkie halo wok serwisu pozwalajcego na fakturowanie online (FreshBooks). W Polsce od 2001 roku dziaa serwis ifirma.pl, ktry pozwala nie tylko na fakturowanie, ale na prowadzenie caej ksigowoci
Do listy i opisw rozwiza signicie klikajc na linki powyej.
241
E-BOOK A KSIKA FORMAT MA ZNACZENIE?

15 grudnia 2009
Kilka dni temu swoj premier miao polskie rozwizania do przegldania e-bookw (ksiek elektronicznych). Zastanawiam si, czy urzdzenia do czytania ksiek elektronicznych (czytniki e-bookw) faktycznie zrewolucjonizuj bran ksigarsk? A moe raczej naley zada nie pytanie "Czy...", lecz "Kiedy..."? Wprawdzie czytamy coraz wicej wprost z ekranu komputera (maile, dokumenty, informacje bdce efektem naszego surfowania po sieci), ale to, moim zdaniem, nie jest TO SAMO czytanie, z jakim mamy do czynienia w przypadku ksiki. Czy nie macie wraenia, e z emocjonalnego punktu widzenia czytanie prawdziwej ksizki rni si od czytania tej samej ksiki z ekranu komputera? ...bo dla mnie si rni... Czy nie przeszkadza Wam (nie zmienia Waszego nastawienia) inny sposb nawigowania po treci (przerzucanie stron wobec klikania myszk po ekranie)? ...bo ja czuj utrat pewnej magii ksiki... Czy efekt czytania (rozumiany jako zrozumienie/zapamitanie/przyswojenie, ale take swego rodzaju PRZEYCIE) jest takie samo w obu przypadkach? ... bo dla mnie nie... Trudno odmwi formie elektronicznej zalet W przypadku treci webowej niezastpiona jest moliwo poruszania si hipermedialnej przestrzeni dziki hiperlinkom, moliwo copypasteowania, moliwo wysania komu adresu webowego informacji, czy te moliwo umultimedialnienia przekazu. Ewidentn przewag e-bookw nad ksikami jest ich waga (na czytniku przechowa mona wiele kilogramw ksiek), a take pro-ekologiczno. Mimo to jak czytam powie, to czytam j w tradycyjnej formie. Tylko taka forma buduje wok mnie odpowiedni atmosfer, pozwala emocjonalnie dowiadczy treci, zatraci si w wiecie wyobrani. Prby czytania ksiki z ekranu komputera nie byy satysfakcjonujce... Czy jestem ju za stary na now posta ksiki? A moe traktuj komputer jako narzdzie pracy, co buduje w mojej wiadomoci niepodane konotacje wpywajce negatywnie na odbir treci niezwizanej z prac? A moe taka postawa nie jest jednak niczym dziwnym? Jak Wy odbieracie zamach na papier jako nonik treci? Czy bez alu pozbdziecie si szelestu kartek i zwolnicie miejsca na pkach w biblioteczce?
242
TOP PRODUCTS 2009 CZ. II

17 grudnia 2009
Na ReadWriteWeb pojawiy si kolejne 4 listy najlepszych rozwiza roku 2009. O poprzednich 6 listach pisaem ju tutaj. Oto one: 1. 2. 3. 4. Najlepsze rozwizani czasu rzeczywistego (Top 10 Real-Time Technologies of 2009), Najlepsze rozwizania typu start-up (Top 10 Startup Products of 2009), Najlepsze platformy internetowe (Top 10 Web Platforms of 2009), Najlepsze rozwizania Internetowe, z ktrych korzystaj urzdzenia (Top 10 Internet of Things Products of 2009).
Jeli jestecie ciekawi nowinek - zachcam do signicia do linkw i przeskanowania list. Dla mniej wnikliwych odbiorcw - kilka moich rekomendacji/konkluzji: Internet staje si coraz czciej medium komunikacyjnym pomidzy urzdzeniami ("Internet of Things"); ludzie przestaj ju by jedynym podmiotem komunikacji... Facebook pojawi si na kolejnych dwch listach; jest wic notowany w 5 pierwszych dziesitach.. :) (lista numer 1 oraz lista numer3), otwarto treci/danych staje si coraz wiksza; popatrzcie na list numer 3 oraz serwis Data.gov, ktry otwiera dostp oraz wykorzystanie do danych federalnych USA, rzucie okiem na Aardvark (znale go mona w sumie na 3 listach); serwis okrela siebie jako "the real-time web of people" i pozwala poprzez rne media (komunikatory, Twitter, IPhone, e-mail) zada pytanie oraz dosta na nie odpowied; niby nic dziwnego - ale serwis jest hybryd dziaa opartych o algorytmy oraz interakcj midzyludzk poprzez przekierowanie pytania do odpowiedniej osoby (interpretuje je, wyszukuje kompetentne osoby, ktre s akurat on-line, i kieruje do niej/nich pytanie) (patrz: www.vark.com) po wszystkich listach wida wyranie, e iPhone (a take inne platformy zintegrowane z telefonami mobilnymi) zyskay ogromne uznanie oraz znalazy mnstwo wartociowych zastosowa), kolejnym argumentem przemawiajcym za powoln mierci tradycyjnie rozumianej telewizji jest Clicker; to przewodnik po programach telewizyjnych (serialach, odcinkach rnych programw rozrywkowych, itp.) dostpnych w sieci, ktre licz (bagatela!) 400.000 pozycji, Layar to ciekawe rozwizanie rzeczywistoci rozszerzonej (augmented reality); warto popatrzy na licie numer nr 2.
Inne, ciekawe rozwizania - na poszczeglnych listach.
243
INFORMACYJNE TSUNAMI
5 marca 2010
Arcyciekawy artyku przeczytaem na witrynie The Economist. Artyku dotyczy niby oglnie znanego trendu, jakim jest wci rosnca masa informacji. Pokazuje jednak kilka ciekawych perspektyw oraz odwouje si do sugestywnych faktw. Pokrtce, w formie wyrwanych z kontekstu akapitw, przedstawi najciekawsze (moim zdaniem) "smaczki". Link do artykuu, jak zwykle, na samym dnie postu... Przez 10 lat pracy w ramach programu Sloan Digital Sky Survey teleskop w Nowym Meksyku zgromadzi okoo 140 terabajtw danych. Jego nastpca (Large Synoptic Survey Telescope), ktry zostanie uruchomiony w roku 2016 w Chile zgromadzi tyle danych w cigu 5 dni. Wal-Mart przetwarza kadej godziny dane dotyczce 1 miliona transakcji. Baza danych tej firmy obejmuje 2,5 petabajta informacji, czyli ponad 150 razy tyle, ile zawiera Biblioteka Kongresu USA (ciekawe - jeszcze niedawno ta wanie biblioteka bya swego rodzaju benchmarkiem dla masy danych; teraz to ju jest piku...) Po stronie korzyci mona odnotowa niesamowite moliwoci jakie niesie analiza takich zasobw informacji. Na ich podstawie mona przewidywa trendy biznesowe, zachowania ludzi (nie pojedynczych - ale caych grup spoecznych czy te spoeczestw), zwalcza niepodane zjawiska (choroby, przestpczo, itp.). Przykady w artykule... Coraz wikszym problemem s zdolnoci w zakresie przechowywania takich mas danych. IDC pokazuje, i tracimy tak zdolno (tzn. tworzymy wicej, ni jestemy w stanie "zapamita"/zapisa/przechowa). Wyzwaniem jest zbudowanie umiejtnoci (po stronie zarwno systemw jak i kompetencji ludzi) wykorzystywania tych informacji (robienia z nich dobrego uytku). Ogromn rol w tym informacyjnym tsunami peni spoecznociowe formy kreowania treci. 40 miliardw zdj umieszczonych na FaceBooku, ponad 4 miliardy telefonw komrkowych, okoo 2 miliardw ludzi korzystajcych z Internetu, miliony blogw (rwnie ten...) to tylko przykady pokazujce, e objto informacji ronie lawinowo na zasadzie kuli nienej. Coraz wikszym biznesem staje si zautomatyzowane analizowanie i (w oparciu o te analizy) kreowanie nowej wartoci na informacji. Pisaem tutaj o technologiach Bing Maps oraz Photosync, ktre temu wanie su. W artykule czytamy o technologii Farecast, pozwalajcej na prognozowanie (w oparciu o historyczne dane) trendw w zakresie zachowa biznesowych (kupi dzi bilet lotniczy, czy poczeka jeszcze "chwil" na ciekawsz promocj? - na takie pytanie moemy na przykad ju dzi szuka odpowiedzi w sieci). Zmieniany jest paradygmat celu gromadzenia danych. Nasz ZUS dzi chce gromadzi dane po to, aby mie lepsz kontrol nad wydatkowaniem pienidzy. Analogiczna instytucja w krajach bardziej pod tym wzgldem rozwinitych analizuje zgromadzone dane i gromadzi je w dalszym cigu po to, by lepiej realizowa usugi - efektywniej leczy ludzi, lepiej planowa, przewidywa zagroenia (np. epidemie), czy te odnajdywa w morzu informacji niepodane interakcje midzy konkretnymi lekami w zestawieniu z konkretnymi grupami osb.
Polecam lektur caoci. Jest tutaj.
244
INTERNET RZECZY
7 marca 2010
O Internecie rzeczy (Internet of things) pisze ostatnie McKinsey na swoje witrynie. Wie si to nieco z ostatnim postem, w ktrym The Economist wskaza na rosnc lawin informacji. No bo ten wzrost informacji - oprcz spoecznociowego trendu budowy treci - jest, oczywicie, rwnie generowany poprzez rnego rodzaju urzdzenia podpite do sieci. McKinsey zwraca uwag na 6 rde danych i trendw w zakresie Internetu rzeczy, pogrupowanych w dwie grupy. Pierwsz grup jest analizowanie zbieranych informacji. W niej mamy 3 dziaania: ledzenie zachowa - rozwizania pozwalajce, poprzez odpowiednie sensory, na biece ledzenie zachowa oraz zapisywanie ich do bazy danych (np. analizowanie przez GPS zachowa kierowcw(aby lepiej dopasowa form i cen ubezpieczenia lub analizowanie przepywu przesyek w procesie logistycznym, (by go optymalizowa). Poszerzanie wiedzy o rodowisku - rozwizania pozwalajce, poprzez odpowiednie sensory na lepsze poznanie danej przestrzeni/rodowiska (np. autostrady pozwalajce na lepsze zrozumienie praw rzdzcych ruchem na danym jej odcinku). Analizowanie decyzyjne - rozwizania analityczne operujce na masowych zasobach danych (np. analizowanie poruszania si klientw po centrach handlowych, lub, w jeszcze wikszej skali - analizowanie zachowa konsumenckich w perspektywie lat oraz miast/rynkw).
Drug grup jest automatyzowanie i kontrola. W niej - ponownie wskazywane s 3 dziaania: Optymalizacja procesw - rozwizania, ktre poprzez rozsiane sensory oraz zbierane przez nich dane mog adaptowa sposb swojego dziaania pod konkretne potrzeby (np. poprzez wielowymiarowe sprzenie zwrotne w procesach produkcyjnych proces produkcji dostosowywany jest do bieacego zapotrzebowania), Optymalizacja konsumpcji zasobw - rozwizania, ktre poprzez analizowanie danych zbieranych przez tysice sensorw pozwalajc na optymalizowanie zasobw, gwnie energetycznych (np. poprzez badanie przepyww energii w sieci oraz optymalizowanie jej zasilania w oparciu o analizy historycznych danych), Kompleksowe systemy autonomiczne - rozwizania, ktre poprzez zbieranie i analizowanie danych podejmuj samodzielne, podane przez czowieka decyzje (np. autonomiczne systemy awaryjnego hamowania w samochodach).
Czemu o tym pisz w kontekcie szkole XXI wieku? Gdy Internet rzeczy daje nam niewyobraaln czasem wiedz na temat tego kim jestemy, jacy jestemy, co i jak robimy. Nie w wymiarze jednostki - ale czsto w wymiarze mniejszych lub wikszych grup spoecznych. Czy w tym kontekcie czeka nas zblienie wiata szkole i socjologii? Czy ta nowa wiedza na temat spoeczestw sprawi, e lepiej zrozumiemy indywidualnego czowieka? A moe indywidualny czowiek zejdzie na dalszy plan? Cao artykuu znajdziecie tutaj.
245
ONLIVE
19 marca 2010
Internet to sie o coraz wikszych moliwociach. Rosn one nie tylko wraz ze zwikszajc si penetracj, czy te mobilnoci. Czynnikiem, ktry odgrywa rwnie due znaczenie jest cigle rosnca przepustowo sieci. Kilka dni temu czytaem o nowej generacji sprztu sieciowego oferowanego przez giganta hardware'u internetowego jakim jest Cisco. Rodzina routerw CRS-3 bdzie w stanie transmitowa dane z prdkoci ponad 300 terabitw na sekund. W Polsce trudno nam zrozumie jakie fenomenalne moliwoci zwizane mog by z naprawd szerokopasmowym Internetem. Nie chodzi tu bynajmniej o to, aby mc cign film w 2 minuty zamiast 4. Chodzi o prawdziw rewolucj w zakresie zastosowa Internetu. Przykadem takiej rewolucji jest rodzcy si wanie serwis OnLive. Serwis, ktry bdzie pozwala na wykupienie miesicznego abonamentu oraz korzystanie z dostpnych w serwisie gier uruchamianych nie na moim komputerze, ale po stronie serwera (!). Nie bd to przy tym proste gry, jakich jest caa masa w sieci - ale rasowe, topowe tytuy takie np. jak Dragon Age, Mass Effect 2, Assassin Creed II, itd. Partnerami serwisu s giganci rynku gier (EA, UbiSoft, ...) - co moe tylko dobrze wry inicjatywie. Taka naprawd szerokopasmowa sie moe zbudowa zupenie now jako w dziedzinie szkole na odlego. Przekaz wideo bdzie czysty i przestanie si zatyka - docelowo bdzie to zapewne przekaz standardu HD. Jako kontaktu (wizualna, gosowa) z drug osob bdzie taki, jakbymy kontaktowali si z ni przez szyb. Wpynie to nie tylko na komfort, ale take na moliwoci - zwikszy si czytelno, moliwo przekazu mowy ciaa, moliwo zestawiania wielokierunkowych czy pozwalajcych na zdalne "bycie ze sob" wielu osb. Przestanie by monk wizja pokoju konferencyjnego, w ktrej zamiast ludzi stoj monitory reprezentujce rozmieszczonych po wiecie dyskutantw. Pisz to bez ironii - nawet jeli nie bd to telewizory a inna technologia, to szerokopasmowa sie wiele w tym zakresie zmieni. OnLive - pki co bdzie mona uywa pewnie wycznie w USA. Warto jednak popatrzy tutaj (http://www.onlive.com) i zobaczy jak prezentuje si nowe podejcie do dystrybucji oraz korzystania z gier komputerowych.
246
SPAM
27 marca 2010
Fast Company (posikujc si danymi oraz infografikami New Scientist) zwraca nasz uwag na zagadnienie spamu. Spam jest znany niemal tak dugo, jak znany jest Internet. Powiem inaczej - spam jest znany zapewne od momentu, od kiedy ludzie zaczli si komunikowa ze sob; nazwany zosta jednak wanie w momencie, w ktrym zacz stanowi problem ulokowany w globalnej sieci. Artyku odwouje si do ciekawej infografiki obrazujcej wzrost tego zjawiska w czasie. Na wykresie wida ciekawe piki, ktre zwizane s z upowszechnieniem nowych technologii. Podany jest rwnie interesujcy przykad spamowej akcji mailingowej, w ramach ktrej: wysano 35 milionw maili, spord ktrych tylko 8,2 miliona trafio na istniejce skrzynki mailowe, na ktrych tylko 10.500 osb klikno w przesany mailem link, w konsekwencji czego dokonano 28 transakcji handlowych.
Skuteczno kampani? 0,000008%... enujco-imponujce! W artykule mona te zobaczy jak zmieniaa si struktura spamu w cigu ostatnich 10 lat. Mona zapyta - gdzie tu szkolenia? Ano - nigdzie... Artyku jest ciekawy dlatego, i uzmysawia jak wiele szumu informacyjnego powstaje w zasadzie bezproduktywnie (0,000008% skutecznoci). O ile mniej bylibymy obcieni informacyjnie gdyby wyeliminowa spam. Spam rozumiany nie tylko jako akcja mailingowa dotyczca kolejnego acuszka, piramidy finansowej albo leku na potencj, ale take jako bezmylna, nietargetowana erupcja dowolnej treci w bliej niesprecyzowanym kierunku. Artyku znajdziecie tutaj.
247
BAKA "SOCIAL MEDIA"

29 marca 2010
Za inspiracj bloga Richarda Nantela (prezes firmy Brandon Hall) signem do artykuu pod nazw "The Social Media Bubble" opublikowanego w Harvard Business Review Online. Autor (Umair Haque) stawia (trudn do obalenia) tez i poprzez sieci spoeczne zamieniamy jako na ilo (nazywa to "inflacj relacji"). Zwraca uwag, e, w przeciwiestwie do "prawdziwych" relacji midzyludzkich, w ktrych obie strony takiej relacji czerpi z niej korzy te wirtualne nie daj realnej korzyci adnej ze stron. Zamiast tego strony te wymieniaj si krtki informacjami - tym samym rozmieniajc na drobne sens bycia razem. Autor w swoim artykule zwraca uwag na 5 czynnikw, ktre wpywaj na miako sieci spoecznych: 1. brak wpywu sieci spoecznych na wzrost zaufania do drugiego czowieka (mj komentarz: co moe mie istotne znaczenie w procesie szkoleniowym), 2. brak istotnego wpywu sieci spoecznych na redukowanie porednikw w relacjach (np. w procesie rekrutacji, czy w procesie marketingowym), 3. brak wpywu rosncej liczby wirtualnych relacji na kultur Internetu (na redukcj wszechobecnej nienawici, kontestowania, niezadowolenia, etc.), 4. atomizacja relacji - tworzenie (bez wzgldu czy maj one charakter otwarty czy zamknity) gett osb o podobnych potrzebach/pogldach/postawie/oczekiwaniach, etc. (co akurat moe pozytywnie wpyn na jako kontaktw podporzdkowanych procesom rozwojowym z uwagi na skupienie uwagi na ideach, tematach i koncepcjach bliskich danej grupie) 5. brak wypracowanych metod na przekadanie rosncej liczby wirtualnych relacji na konkretn warto. Nie do koca zgadzam si ze wszystkimi podanymi powyej tezami. Albo inaczej - jestem gotw si z nimi zgodzi pod warunkiem, e bdziemy prbowali przenie do wirtualnego wiata pojcie "przyjaciela". Jeli jednak zredukujemy nieco nasze oczekiwania wobec internetowych relacji; jeli nie bdziemy nazywa osoby, ktra jest jedn z pozycji na licie "przyjacielem", lecz po prostu "kontaktem"; jeli potraktujemy LinkedIn, Facebook czy GoldenLine tak, jak traktujemy nasz wizytownik - to powysze argumenty trac do mocno na znaczeniu. Tak, czy siak, warto rzuci na artyku okiem. Znajdziecie go tutaj.
248
INTERFEJSY
13 kwietnia 2010
Im duej korzysta si z rozwiza informatycznych - tym wiksze czowieka ogarnia zdumienie jak uzmysowi sobie zmiany, jakie dokonay si w tej dziedzinie. Jedna z najbardziej zdumiewajcych rewolucji, jakie miay miejsce przez ostatnie 25 lat (tyle pamitam - wic o takiej perspektywie bd pisa) dotyczy interfejsw - a wic sposobw i metod, w jakich czowiek komunikuje si z komputerem. Zarwno dla tych, ktrzy pamitaj ostatnie wier wieku, jak i dla tych, ktrzy takiej szansy nie mieli - dokonam krtkiej rekapitulacji. Pocztek lat osiemdziesitych - to czas kart perforowanych. Czowiek "mwi" do komputera jzykiem dziurek w karcie (a w zasadzie - w pliku czasami setek kart), ktre poprzez odpowiednie dziurkarki oraz czytniki, na zasadzie impulsw budoway zasoby informacyjne przekazywane do komputera. Nie musz dodawa, i umiejtno posugiwania si komputerem bya wtedy niemale tosama z magi, a studia informatyczne byy traktowane jako swego rodzaju dziwactwo i sztuka dla sztuki. W poowie lat osiemdziesitych pojawia si komputer osobisty. Jego elementem jest klawiatura oraz monitor, ktre staj si podstawowym elementem komunikowania si z komputerem. Dziki klawiaturze mwimy do komputera. Dziki monitorowi - komputer mwi do nas. Monitor ten nie ma, oczywicie, wiele wsplnego z obecnymi monitorami - to bardziej monochromatyczne urzdzenia do wywietlania liter, ni rozwizania suce do wizualnego komunikowania si z czowiekiem. Mimo to - zestaw ten stanowi rewolucj na styku czowiek-maszyna. Gdzie w tej okolicy pojawia si rwnie i dwik - pocztkowo s to raczej aosne pinicia, niemniej rwnie i one su do komunikowania. Teoretycznie na pierwsz poow lat 80-tych przypada rwnie debiut myszki. W praktyce jednak urzdzenie to upowszechnia si dopiero pod koniec tej dekady. Apple jest prekursorem, ale pod strzechy mysz trafia razem z fal komputerw domowych (Amiga, Atari ST). Te komputery wytyczaj te now jako w zakresie komunikacji wizualnej (niespotykana jak na tamte czasy rozdzielczo i paleta kolorw) oraz dwikowej (przetworniki pozwalajce na symulowanie wysokiej jakoci wielokanaowego dwiku). Komputer staje si wtedy prawdziwie domowym - suc zarwno do pracy jak i zabawy, ale take popularyzujc ide "inteligentnej" maszyny, z ktr wchodzimy w interakcj (z ktr jest sens komunikowania si). Jak ju jestemy przy grach - to lata 80-te ubiegego wieku to czas joysticka. Pady (tak popularne jako urzdzenia suce do kontroli gier) staj si popularne dopiero na przeomie wiekw. Ostatnie lata to rozwj nowych firm komunikowania si z komputerem. S to formy znacznie bardziej angaujce czowieka (takie jak np. pilot do konsoli Wii), urzdzenia do ledzenia ruchu czowieka (projekt Natal), czy te nowe interfejsy dotykowe funkcjonujce nie tylko w sferze miejsca kliknicia, ale rwnie gestu, orientacji przestrzennej, wyraonej ruchem intencji (Microsoft Surface, IPad). To rwnie czas powstawania rnego rodzaju interfejsw funkcjonujcych w domenie bliskiej komunikacyjnej naturze czowieka: rozpoznawania gosu oraz (syntezy mowy(text-to-speech, speechto-text), rozpoznawania obrazu (pisaem o tym w kontekcie rozpoznawania mimiki ludzkiej tutaj), botw (tutaj). I tak jak 20 lat temu komputer sta si prawdziwie domowym, dzi staje si prawdziwie personalnym urzdzeniem. Porwnajmy teraz to, czym dysponujemy dzi, z metodami, ktre byy dostpne 25 lat temu. O ile wicej moliwoci (rwnie w domenie edukacyjnej) daj nam obecnie dostpne urzdzenia. O ile prociej zaprzc je do pracy, do analizy danych, do ich skutecznego zaprezentowania, do agregowania danych i informacji w efektywne formy.
249
O ile skuteczniej mona zaangaowa czowieka we wspprac z komputerem. O ile ta wsppraca jest peniejsza, skuteczniejsza. O ile atwiej komunikowa si nam z maszyn przy wykorzystaniu tych najnowszych form interfejsw. A strach si ba jak wiat w tym zakresie bdzie wyglda za kolejne 25 lat...
250
WPYW NA NASZE DECYZJE...

30 kwietnia 2010
... coraz czciej maj opinie innych osb. Tradycyjna reklama staje si coraz mniej efektywna uczymy si wiata, poznajemy nasze otoczenie, wybieramy treci w Internecie, dokonujemy decyzji zakupowaych coraz czciej w oparciu o opinie osb, ktrym ufamy. To zaufanie te oczywicie si zmienia - uczymy si ufa osobom, ktrych nie widzielimy na oczy, a ktre, poprzez rne dziaania na to zaufanie zapracoway. Tworzymy sieci wirtualnych relacji (sieci spoeczne) oparte o rne rozwizania - LinkedIn, Twitter, GoldenLine, etc. Fakt bycia czonkiem takiej spoecznoci ju wpywa na poziom zaufania, ktrym jestemy gotowi obdarzy dan osob. Na dowd tej tezy przykad - kilka miesicy temu sprzedaem jeden z elementw wyposaenia nurkowego obcej osobie (poznanej poprzez GoldenLine) za do spore pienidze wysyajc ten przedmiot za pobraniem poczt. Ani kupujcy, ani ja nie mielimy adnych oporw, by w ten sposb t transakcj przeprowadzi. Ale nie o tym chciaem... :) Forrester przeprowadzi badania zwizane z ksztatowaniem si naszych decyzji zakupowych pod wpywem opinii innych. Czy wiecie, e za porednictwem sieci generowanych jest ponad 500 miliardw takich opinii (influence impressions) rocznie? Ciekawie wyglda podzia pomidzy narzdzia, ktre wykorzystywane s do ksztatowania tyche opinii - prym wiedzie, a jake, Facebook (inne mechanizmy znajdziecie w artykule z serwisu Mashable, ktry krtko opisuje te badania - link jak zwykle znajdziecie na dole tekstu).
Badanie dokonao rwnie kwalifikacji na trzy typy osb/rodowisk wywierajcych wpyw na nasze decyzje sugerujc rwnie drogi ich "wzbudzenia" (wykorzystania do naszych, marketingowych celw). Artyku jest krtki (to raczej inspiracja) wic nie bd go tutaj streszcza polecajc go raczej Waszej uwadze w oryginale tutaj.
251
GENIALNY PRZYKAD ZDALNEJ PREZENTACJI...

1 sierpnia 2010
... autorstwa RSAnimate o bardzo ciekawej (nota bene) treci dostaem ostatnio od jednej z moich koleanek. Wpierw o formie - rzucie okiem tutaj i popatrzcie jak dynamiczna i angaujca (mimo braku interaktywnoci!) jest ta prezentacja. Jak osoba prezentujca tre operuje gosem (szczeglnie pod koniec). Jak wiele wnosi w przekaz ilustrowanie opowieci sugestywnymi rysunkami i jak dziki temu zapada w pami jej zawarto. Jak estetyczne/fajne jest wykonanie wizualizacji. Jak kompletny jest przekaz wizualny - sprbujcie wyczy na dusz chwil gos i zastanwcie si czy zrozumielicie przekaz; potem przewicie do tyu i posuchajcie, czy tak faktycznie byo... Teraz o treci... Rzecz dotyczy motywowania ludzi. Pokazuje (w oparciu o badania naukowcw z MIT, Carnegie Mellon oraz University of Chicago, e pienidze niekoniecznie s najlepszym motywatorem (co wicej - e w niektrych zadaniach/profilach dziaania pienidze s zym motywatorem, gdy wicej kasy oznacza nisz efektywno). Przedstawia rne motywacje ludzie odwoujc si np. do ruchu ksztatujcego rynek open source, creative commons oraz zasoby w domenie publicznej. Materia jest perek - zdecydowanie warto powici 10 minut na zapoznanie si z prezentacj.
252
WSZYSTKO JEST GR...

8 wrzenia 2010
T tez (w do przekonujcy sposb) prbuje udowodni Seth Priebatsch podczas kolejnego, ciekawego wystpienia opublikowanego na witrynie TED. Seth okrela pierwsz dekad XXI wieku mianem dekady spoecznociowej (social decade), prognozujc, i kolejna bdzie dekad gier (game decade). Pod pojciem gry autor rozumie przy tym niekoniecznie co w co gramy na ekranie komputera czy na planszy, ale cay zestaw dziaa ludzkich, ktre podporzdkowane s pewnym reguom... Reguom majcym na celu rywalizacj, denie do celu, osignicie jakiego statusu, etc. Prymitywnym przykadem takiej gry s... programy lojalnociowe funkcjonujce na stacji benzynowej, czy w sklepie. Zbieramy w nich punkty, dymy do osignicia jakiego puapu (cel) po to, by dosta co w zamian. Gra w tym rozumieniu wpywa na nasze zachowania (influence of behaviour) - jest wic pewnym narzdziem zmieniajcym sposb, w jaki yjemy. Podczas wystpienia Seth przedstawia 4 formy gier, ktre spotykamy na codzie, i ktre mog modelowa nasze zachowania. Kada forma obudowana jest ciekawymi przykadami. Kolejne ciekawe, dajce do mylenia wystpienie na TED. Polecam Wasze uwadze tutaj.
253
INNOWACJE A.D. 2010

11 padziernika 2010
The Wall Street Journal ogosi swoj coroczn list najwikszych innowacji roku. Lista liczy tym 49 pozycji i jest podzielona na 17 rnych kategorii tematycznych. Poniewa szereg innowacji moe mie spore odniesienie do wiata edukacji i szkole postanowiem wypunktowa i opisa kilka z nich na blogu. Link do artykuu z pen list, jak zwykle, na dole... Firma Lightfleet zdobya nagrod w kategorii "Systemy komputerowe" za now metod przekazu danych pomidzy procesorami opart o transmisj laserow. Jeli wejdzie do uytku - spodziewajmy si szybszego przetwarzaniach w centrach danych i farmach serwerw. Industrial Technology Research Institute zdoby nagrod w kategorii "Elektronika konsumencka" za swoje rozwizanie pod nazw FlexUPD. To nic innego jak gitki, elastyczny, kolorowy ekran komputerowy gruboci niewiele wikszej od zwykej kartki. Jeli wejdzie do uytku - spodziewajmy si lejszych i wikszych urzdze mobilnych; take otworzy to drog do ciekawych rozwiza z zakresu elektronicznego papieru. W tej kategorii "mniejsz" nagrody dostaa te Nokia za swoje rozwizania z zakresu "rzeczywistoci rozszerzonej" (augmented reality) pod nazw "Point&Find". Firma Vidyo otrzymaa gwn nagrod w kategorii "Internet/Sie szerokopasmowa" za now technologi prowadzenia wideokonferencji opart o innowacyjny system kodowania danych pozwalajcy na uzyskanie wysokiej jakoci przekazu mimo braku dedykowanych czy. Moe to poskutkowa rozwojem metod komunikacji przez urzdzenia zarwno przez urzdzenia stacjonarne, jak i mobilne. W tej kategorii nagrod dosta te Microsoft za swoj now technologi zarzdzania i wizualizacji masywnych danych, nazwan Pivot (patrz te wystpienie na TED przedstawiajce rozwizanie tutaj). Firma Liquid Robotics wygraa konkurencj w kategorii "Roboty" opracowujc maszyn, ktra porusza si po morzach bdc napdzan przez morskie fale. Porusza si, oczywicie, w sposb kontrolowany (a nie dryfuje...). Kategori "Pprzewodniki" zawojowaa firma InVisage Technologies, ktra opracowaa pprzewodzce nanokrysztay. Stosujc je w sensorach obrazu aparatw fotograficznych moemy kilkukrotnie poprawi ich jasno, a tym samym jako wykonywanych zdj. Spodziewajmy si wic znacznego poprawienia jakoci zdj - szczeglnie wykonywanych "maymi" aparatami (np. umieszczonymi w telefonach komrkowych). W kategorii "Oprogramowanie" na eb pobia wszystkich firma Unity Technologies, ktrej produkt, pod nazw "Unity 3" suy do prostego opracowywania zaawansowanych gier na rne platformy sprztowe (rwnie mobilne). Firma Ubiquisys wygraa kategori "Bezprzewodowe" za opracowanie femtokomrki - domowego przekanika sieci komrkowej. Dziki niej zapomnimy o braku zasigu sieci komrkowej w budynkach (rwnie prywatnych domach, czy mieszkaniach)... Cena - poniej 100 USD... W tej kategorii doceniona te zostaa firma Pyxis Mobile, ktra opracowaa uniwersaln platform do tworzenia aplikacji na smartfony. Projektujesz raz - moesz sprzedawa na wszystkie urzdzenia dostpne na rynku (przynajmniej taka jest idea...). Oprcz wymienionych na licie jest jeszcze szereg innych, ciekawych innowacji z dziedziny np. zdrowia, ekologii, czy te energii. Artyku z opisem znajdziecie tutaj.
254
OPEN IDEO - POMYSY NA UCZENIE W KRAJACH ROZWIJAJCYCH SI

10 listopada 2010
Firma IDEO to jeden z liderw rynku innowacji na wiecie... Interesujce w ich dziaalnoci jest to, i (oprcz dziaa stricte biznesowych) zajmuj si rwnie ciekawymi wyzwaniami o charakterze globalnym. Te dziaania s realizowane non-profit... Od jakiego czasu IDEO siga do potencjau spoecznoci budujc koncepcje w oparciu o mechanizmy crowd-sourcingu. Realizuje to poprzez witryn Open Ideo. Signijcie do niej i poznajcie nowe wyzwanie, nad ktrym trwaj prace. Jeli bdziecie mieli pomys - podzielcie si nim i opiszcie go. Rzucie te okiem na wyniki zamknitych ju prac koncepcyjnych, z ktrych jedne maj cisy zwizek z tematyk naszej spoecznoci (pod nazw "W jaki sposb moemy zwikszy dostpno narzdzi i usug szkoleniowych w krajach rozwijajcych si?"). Wyniki prac globalnej spoecznoci (zrzeszajcej przedstawicieli ponad 100 krajw) powstao 269 inspiracji, ktre zostay skonceptualizowane w postaci 106 idei, ktre to przeszy proces ewaluacji oraz dodatkowego rozwoju. Z tych idei wybrano 40 finalnych koncepcji (short-lista), w oparciu o ktre wyselekcjonowano 10 pomysw, ktre bd by moe wdraane w ycie. Co jest efektem pracy? "Guy with a projector", "Storytelling on wheels", czy "Centralized Englishlanguage training" brzmi do ciekawie... Rzucie okiem tutaj... By moe uznacie, e w niektrych ideach nie ma nic wieego, a moe zapodni Was jaki nowych pomysem?& Sigajc tutaj moecie te cign PDFowe podsumowanie caego przedsiwzicia wraz z opisem metodologii pracy oraz najlepszych idei.
255
INNOWACJE A.D. 2011

7 lutego 2011
Trzy miesice temu pisaem o najbardziej innowacyjnych rozwizaniach wedug Wall Street Journal. Dzi, na zupenie innej licie innowacji postaram si znale inspiracje dla wiata szkole i rozwoju. Lista zostaa opublikowana w postaci prezentacji i umieszczona na SlideShare. Link do oryginalnego dokumentu znajdziecie, jak zwykle, na dole. Autorem tej prezentacji jest Ann Mack (Director od Trendspotting, JWT Worldwide). Zawiera 100 rozwiza, modeli, idei, ktre, wedug autorki stan si istotnymi elementami naszego ycia w najbliszym roku. Przegldajc t list znalazem szereg pozycji, ktre mog odegra istotn rol w sposobie, w jaki si uczymu. Oto te "pereki" (bd je oznacza numerami z prezentacji)...
3. Idea "App" dla wszystkich typw komputerw

App Store (sklep z oprogramowaniem, ktre mona natychmiastowo naby poprzez sie) zaczyna wykracza poza urzdzenia mobilne. Szybki dostp do inteligentnych danych (czym innym jest taka aplikacja jak nie pewnym zasobem danych osadzonych w pewnej logice?) staje si coraz bardziej podanym modelem rozszerzania funkcjonalnoci urzdze. Dzi Apple (App Store for Mac) czy Google (Chrome Web Store) otwieraj swoje sklepy. Jutro - kto wie? - by moe takie sklepy zostan otwarte przez producentw lodwek, czy pralek... Nie miejcie si - kilka dni temu dostaem e-maila z informacj, i mog uaktualni oprogramowanie swojego aparatu fotograficznego (przez sie oczywicie).
5. Aplikacje dla samochodw

Powyszy mechanizm ju jest stosowany w autach. Pki co komputery instalowane w samochodach su do ich diagnostyki. Ju "za chwil" ich funkcje bd jednak rozszerzane przez oprogramowanie moliwe do cignicia/kupienia w sieci. Jakie pomysy przyjd do gowy ich twrcom?
14. oraz 18. Zmiana definicji ksiki

E-booki zrobiy ju swoje w kontekcie formy i sposobu, w jakim z treci korzystamy. Dzisiejsze wykorzystanie e-bookw mona jednak nazwa "innowacj 1.0" (robimy to samo tylko inaczej). Autorka opracowania wieszczy "innowacj 2.0" w tej dziedzinie (robimy co innego; kreujemy nowy model dziaania) wskazujc na nowe moliwoci jakie wynikaj z elektronicznej formy treci (krtkie formy, bardziej interaktywne formy, etc.).
22. Upadek kasy (w rozumieniu: "coraz mniejsza rola kas sucych do rejestrowania zapaty")
Nie dotyczy to wprawdzie szkole, ale nie mog si powstrzyma... O sposobie obsugi klienta oraz realizacji patnoci pisaem ju tutaj. System realizacji transakcji bez kas jest ju produktem wdraanym przez Apple'a w innych firmach! Przetestowali na sobie - dziaa - wic buduj na nim biznes... Tym ciekawszy, e istotnym jego elementem s rozwizania mobilne przez nich samych produkowane.
25. oraz 28. Strefy ciszy cyfrowej oraz pomaganie w wychodzeniu z naogu cyfrowego
Wszechobecny dostp do Internetu, natok informacji, szum medialny staj si coraz bardziej uciliwym czynnikiem naszego ycia. Coraz wicej osb, firm i instytucji dojrzewa do tego, by
256
wprowadzi miejsca/godziny, w ktrych ludzie bd mogli oderwa si do tych czynnikw. Coraz wikszym problemem s te uzalenienia od Internetu, mediw czy kanaw komunikacji - wedug autorki musimy nauczy si walczy z tym zagroeniem.
26. Rosnca potrzeba opracowania (uaktualnienia) netykiety

Wedug bada - 11% osb poniej 25 roku ycia uwaa, e nie ma nic zego w tym by przerwa miosne uniesienia po to, by sprawdzi poczt elektroniczn. Pisaem tutaj o dziwnych zachowaniach ludzi w restauracji (WARS wprawdzie, ale jednak...), w ktrej waniejsze byo odebranie telefonu ni zjedzenie posiku w ciepej postaci. Nie potrafimy dostosowa kanonu naszych zachowa do szybko zmieniajcych si warunkw ycia - to prosty fakt. Mam nadziej, e uda nam si co z tym zrobi.
27. Cyfrowe mapy wntrz

Coraz wicej duych galerii handlowych, lotnisk, centrw konferencyjnych itp. udostpnia narzdzia pozwalajce na telefonie komrkowym sprawnie nawigowa po zoonych architektonicznie przestrzeniach. Pozwala to na szybsz i sprawniejsz realizacj celw przywiecajcych indywidualnym odbiorcom usug.
30. Wypoyczalnie ksiek elektronicznych

Ksiki elektroniczne bdzie mona nie tylko kupi, ale take wypoyczy. Amazon od koca 2010 roku mia rozpocz realizacj tego typu usug. Czy wiecie, czy tak stao?
31. Profilowanie przekazu

Pamitacie scen z filmu "Raport mniejszoci", w ktrej Jon Anderton wchodzi do sklepu, a tam jest personalnie witany i zachcany do zakupu? W Japonii funkcjonuj ju billboardy, ktre rozpoznaj pe przechodzcej wanie osoby oraz odpowiednio dostosowuj przekaz marketingowy. Tre stanie si wkrtce automatycznie personalizowana.
43. Bariera dla prywatnoci

Kada informacja moe by znaleziona w sieci. Google Maps wyposaone w Street View, WikiLeaks, Foresquare - to tylko przykady serwisw, ktre mog w istotny sposb naruszy nasz prywatno. Autorka przewiduje konieczno podjcia dyskusji gdzie jest granica publikowania wszystkiego, co da si opublikowa... Pytanie - czy w ogle da si j wytyczy?
44. czenie tego co wirtualne z tym co realne

Zauwaalnym trendem jest ch wycigania tego, co toczy si wycznie w przestrzeni wirtualnej do wiata realnego. Czyby czowiek nie mg si jednak oby bez drugiego (ywego!) czowieka?
49. Mobilny monitoring stanu zdrowia

Aplikacje i urzdzenia mobilne bd coraz lepiej pilnowa naszych dobrych nawykw, monitorowa parametry naszego ycia i, w razie czego, informowa suby ratunkowe o zagroeniach.
52. Mobilne blogowanie...

... uronie wraz z rosnc liczb smart-phonw dostpnych w naszych kieszeniach oraz rosnc penetracj mobilnego dostpu do sieci.
257
56. oraz 88. Komunikacja zblieniowa (NFC - Near Field Communication)

NFC dziaa na odlego do 10 centymetrw. Pozwala na komunikowanie sie urzdze ze sob (np. by uregulowa patno, by wymieni si wizytwkami, bd by przesa dane). NFC stanie si mocno eksploatowan technologi mobiln wspierajc nasze ycie.
64. Emeryci w pracy

Wszyscy to wiemy - wyduajce si okresy pracy wymuszane s duszym yciem oraz starzejcymi si spoeczestwami. W konsekwencji - osoby, ktre jeszcze niedawno planoway emerytur bd pracowa duej. Niektrzy, zachceni przez pracodawcw, wrc te do pracy ju po przejciu na emerytur.
70. Wspdzielenie samochodw

To ciekawy trend, ktry wymaga zbudowana zupenie nowego poziomu zaufania w spoeczestwach... Jedziesz do pracy samochodem i Twoje auto "nudzi si" na parkingu przez 8 godzin. Czemu kto, kto akurat potrzebuje pojecha z miejsca, w ktrym pracujesz w inne miejsce i wrci nie mgby skorzysta z Twojego auta? No wanie - czemu?
76. Samozasilajce si urzdzenia

Perpetum Mobile? Niekoniecznie - jak form energii trzeba tym urzdzeniom dostarczy... Wane jednak jest to, i nie bd musiay by podpite do prdu ani nie trzeba te bdzie wymienia w nich baterii.
79. Lepsze aparaty fotograficzne w telefonach

S coraz lepsze - bd jeszcze doskonalsze. Pozwoli to na, hmmm, wygenerowanie jeszcze wikszego strumienia danych tworzonych spoecznociowo i zawali nas jeszcze wiksz lawin informacji. C taka karma...
80. Palenie w odwrocie

Hurra!!!
82. Monitorowanie sieci spoecznych

Kontrola tego, co dzieje si w sieciach spoecznych jest jednym z postulatw legislacyjnych Kongresu USA. Monitoring ten ma, w zamierzeniu, zapobiega rnego rodzaju przestpstwom (z terroryzmem wcznie).
84. Prywatne podre kosmiczne...

... ktre bd oferowane przez Virgin Galactic.
87. Tablety dla dzieci

W grupie dzieci od 6 do 12 tablet znajdowa si na szczycie listy gwiazdkowych ycze. Nic dziwnego, i planuje si wypuszczenie na rynek urzdze dedykowanych tej wanie grupie docelowej.
90. Powrt do korzeni

Nowe urzdzenia sprawiaj, i pewne (wydawaoby si - zanikajce) umiejtnoci czy idee znw staj si wane. Na tablecie znw piszemy palcem (zamiast posugiwa si klawiatur), na tyme samym
258
tablecie gry (takie jak np. Scrabble czy Risk) nabieraj nowego blasku. Ksiki te mog wyglda zupenie inaczej wic i czytanie nabiera zupenie innego wymiaru.
93. Transmedialno
Nowe media daj szans na mwienie w wielu przestrzeniach - pozwalaj czy ze sob dowiadczenia i odczucia. Daj szans na tworzenie przestrzeni, w ktrej rne formy przenikaj si dostarczajc znacznie doskonalszego efektu.
97. Videorozmowy
Najnowoczeniejsze aparaty telefoniczne oraz coraz wydajniejsza infrastruktura pozwalaj nam ju nie tylko rozmawia ze sob poprzez cza mobilne, ale take si widzie. W domenie komunikacji (szczeglnie tej nastawionej na szkolenia i rozwj) moe by to bardzo efektywnym mechanizmem.
100. YouTube jako gigant medialny

YouTube, w porwnaniu nawet do tych najwikszych graczy na rynku mediw, staje si dominujcym podmiotem. Ta dominacja ma pogbia si take i w roku 2011. Uff - to tyle. Prezentacj z kompletn list znajdziecie tutaj. Znajdziecie w niej jeszcze szereg innych, ciekawych trendw.
259
OBRAZ WIATA 2011

25 lutego 2011
Niewielu z Was pamita zapewne wpis z padziernika 2008 roku, w ktrym, w oparciu o ksik "Pocket World in Figures 2009" opisaem kilka ciekawych spostrzee wynikajcych z danych statystycznych. Kilka dni temu, z tego samego rda (The Economist Intelligence Unit), i z tego samego powodu (udzia w jednym z nada prowadzonych przez EIU) dostaem najnowsz edycj tej ksiki. Znw wic podziel si z Wami kilkoma przemyleniami na temat wiata... [Przemylenia s zupenie wyrywkowe - pisz, co mnie zainspirowao, zaciekawio...]
Demografia
Polska w roku 2008 bya 34 krajem pod wzgldem liczby ludnoci na wiecie (38 milionw osb). Jestemy jednoczenie na 15 pod wzgldem luki demograficznej (raptem 18 krajw ma ujemny przyrost naturalny - wrd nich Polska. Jestemy na 42 miejscu pod wzgldem mediany wieku (38.2 lata - "pocieszajce" jest to, e np. Niemcy maj 44.3) i na 36 miejscu pod wzgldem odsetka osb powyej 60 roku ycia (19.4%). Pomylmy jak wpynie to na kwestie zwizane z liczb rk do pracy? Emeryturami (przy obecnych zmianach w systemie)?
Rozwj
Na licie najszybciej rozwijajcych si miast na wiecie na 46 pozycji 13 znajduje si w Chinach. Nie ma na niej ani jednego, ktre byoby w Europie, Australii bd w ktrejkolwiek z Ameryk (tylko Azja i Afryka). Z kolei na licie najwolniej rozwijajcych si miast dominuj te z rozwinitych regionw wiata (w tym m.in. Krakw: 18 na licie z tendencj do "zwijania si" na poziomie -0,5% oraz Warszawa: 30 na licie z lekk tendencj do wzrostu na poziomie 0,5%). Pomylmy jak nieprawdopodobn dynamik wzrostu biznesowego, spoecznego, przemysowego, itd. notuj i notowa bd w cigu najbliszych lat kraje uznawane wci za nierozwinite?
Gospodarka
Polska jest wprawdzie 18 kraje na licie przychodu narodowego brutto (GDP), ale ju jak policzy t warto na gow mieszkaca to nie miecimy si w pierwszej siedemdziesitce... Jestemy jednoczenie krajem z najwikszym dugiem zagranicznym wynoszcym ponad 200 miliardw dolarw (co ciekawe - na licie tej nie s uwzgldnione kraje rozwinite...). Ciekaw jestem czemu nie ma licie krajw rozwinitych? Czyby zajy ca gr listy?
Jako ycia
Polska ulokowana zostaa na 39 miejscu pod wzgldem Human Development Index - parametru obliczanego w oparciu o szereg kryteriw zwizanych z jakoci i dugoci ycia oraz wyedukowaniem spoeczestwa.
260
Innowacyjno
Polska nie mieci si na licie 24 najbardziej innowacyjnych krajw. Nie ma jej te na licie 24 krajw o najwyszych zdolnociach adaptacji nowych technologii. Prno nas te szuka na licie 25 krajw inwestujcych najwicej w badania i rozwj.
Infrastruktura
Co ciekawe - z ponad 386 tysicami kilometrw drg jestemy na 16 miejscu na wiecie i dopiero (?) na 26 jeli chodzi o zatoczenie na drogach... Pewnie z powodu tego, e jestemy dopiero na 30 miejscu jeli chodzi o liczb aut na 1000 mieszkacw (raptem... 393 sztuki). Pomimo tego, e mamy prawie 20 000 km torw (co daje nam 14 miejsce na wiecie) prno szuka Polski na licie 24 krajw, w ktrych przewozi si najwicej pasaerw kolej. Ilo jest wana czy moe jako? Oto jest pytanie...
Turystyka
Nie wiem, czy wiecie, e w roku 2008 wicej turystw przyjechao do Polski, ni do Egiptu... Polska ma pod tym wzgldem 19 miejsce na wiecie, a Egipt - dopiero 20. Prym wiedzie Francja, ktra ugocia mniej wicej 5 razy tyle turystw co Polska. Najwicej kasy z turystyki zbieraj jednak Stany Zjednoczone (10 razy tyle co Polska). Mamy potencja, ale chyba nie potrafimy go wykorzysta. Moe EURO nam cho troch pomoe?
Zdrowie
Jestemy na niechlubnym, 9 miejscu, pod wzgldem umieralnoci na raka (177 osb na 100 000 mieszkacw). Nasze towarzystwo? Armenia, Wybrzee Koci Soniowej, Kazachstan... Ale te (co mnie zdziwio) - daleko przed nam s Wgry, a niedaleko za nami - Dania... Jestemy na 34 miejscu pod wzgldem ek szpitalnych (5.2 na 1000 mieszkacw). Japonia ma prawie 3 razy wicej - ale generalnie nie wyglda to (w statystykach) le... 8 miejsce na licie spoycia napojw alkoholowych te nie wyglda najfajniej...
Internet i komunikacja mobilna

Pod wzgldem dostpu do nowoczesnych technologii komunikacyjnych jestemy takim kiepskim redniakiem. Wprawdzie penetracja telefonw komrkowych wynosi 115.3 (czyli na 100 mieszkacw jest aktywnych 115 kart SIM), ale daje to raptem 39 miejsce. 40 miejsce mamy na licie penetracji komputerw, a na licie penetracji szerokopasmowego Internetu - miejsce 31.
Ochrona przyrody
No i na koniec - jestemy na 24 miejscu pod wzgldem areau objtego przez pastwo ochron rodowiska (parki narodowe, Natura 2000, itp.). Nie wiem, czy cieszy si z tego, czy martwi - bo zaley to od punktu widzenia (mieszkacy Augustowa maj co na ten temat na pewno do powiedzenia...
Moja konkluzja
Jestemy redniakiem. Nawet powiedziabym - e takim sabym redniakiem. W zasadzie - nie mamy si czym chwali, bo nawet jak w czym tkwi nasz potencja, to nie do koca potrafimy go wykorzysta.
261
To, oczywicie, moja subiektywna ocena danych statystycznych (ktre, jak wiadomo, s najwikszym kamstwem), ale, c, tak poprzez pryzmat liczb mona odbiera nasz kraj.
262
INNOWACJE
28 lutego 2011
Magazyn Fast Company opublikowa wanie list 50 najbardziej innowacyjnych firm roku 2011. To, oczywicie, lista stworzona w sposb subiektywny, niemniej na pewno warto rzuci na ni okiem. Sprbuj pokrtce przeanalizowa j pod ktem technologii, ktre mog wspiera szeroko rozumiane dziaania rozwojowe zwracajc uwag na wybrane firmy znajdujce si na licie.
Numer 1 - Apple
Prymat na licie absolutnie nie z powodu zamieszania, jakie na rynku zrobiy IPhone, czy IPad (cho te urzdzenia te wspaniale mog by wykorzystanie do szkole, rozwoju i edukacji), ale przede wszystkim z powodu modelu biznesowe wspierajcego ludzk kreatywno, crowdsourcing, wymian dbr midzy osobami w skali globalnej.
Numer 2 - Twitter
Prawie rok temu (tutaj) pisaem o przekroczeniu przez Twittera 10 miliardw wpisw. W 2010 roku przekroczona zostaa liczba 200 milionw uytkownikw. Z serwisu, o ktrym mwio si, e suy do informowania o przypaleniu jajecznicy Twitter sta si narzdziem do inspirowania, dzielenia si wiedz i informacjami, szybkiego komunikowania si w zsieciowanym rodowisku.
Numer 3 - Facebook
Facebook ma 600 milionw uytkownikw i jest wart 50 miliardw dolarw. Chyba jednak ma jednoczenie problem - jeszcze rok temu na miejscu pierwszym dzi staje si rodowiskiem bez wyranego pomysu na przyszo. Mimo to z pewnoci mona traktowa go jako narzdzie wymiany informacji, komunikowania si, budowania wiedzy o otoczeniu.
Numer 6 - Google
Google te spad o dwa miejsca. Firma ta najwyraniej szuka sobie nowego miejsca na rynku (pomysy na produkcj samochodw kierowanych przez roboty, itp.). Wci jednak biznes wyszukiwarkowy jest ich gwnym - a ten, jak wiemy, jest rdem owiecenia miliardw ludzi na ziemi ("kto odpowiada na te wszystkie pytania przed er Google?").
Numer 7 - Dawning Information Industry

Nie znacie takiej firmy? Nic dziwnego. To firma... chiska, ktra (przy wsparciu amerykanw) zbudowaa najszybszy superkomputer na wiecie (2,57 petaflopw, czyli 2,57 kwadrylionw operacji na sekund). Moment, w ktrym komputer stanie si mdrzejszy od czowieka nadchodzi wielkimi krokami...
Numer 8 - Netflix
Firma, ktra w USA zarna (dosownie) wypoyczalnie budujc model udostpniania filmw poprzez sie. Netflix jest przykadem rewolucji jaka nastpi w zakresie dostpu i wykorzystania treci filmowych przy wykorzystaniu Internetu. W jaki sposb wpynie to na procesy edukacyjne i szkoleniowe?
263
Numer 9 - Zynga
Nie wiem, czy znacie firm, ale na pewno znacie jej produkty. Gry spoecznociowe (FarmVille, CityVille, itp.) to produkty wanie tej firmy. Gry odgrywaj coraz wiksz rol w naszym yciu. W rozwoju, edukacji, szkoleniach rwnie.
Numer 10 - Epocrates
Tej firmy na pewno nie znacie... A robi niezwykle ciekaw, z edukacyjnego i praktycznego punktu widzenia produkt - rozwizanie, ktre pozwala w trybie on-line (rwnie mobilnie) umoliwi precyzyjne okrelenia dawkowania lekw. Firma planuje rwnie uruchomienie internetowego systemu zarzdzania parametrami zdrowia pacjentw. Czy takie rozwizanie mona nazwa elearningowym? W sumie - to nic innego jak dedykowany system wsparcia na stanowisku pracy (EPSS Electronic Performance Support System), ktry wchodzi do szeroko rozumianego portfela narzdzi elearningowych.
Numer 12 - ARM
ARM to producent procesorw wykorzystywanych w urzdzeniach mobilnych. Bez tej firmy sukces IPhona, IPada, czy Kindle'a nie byy moliwy. Czy wiat szkole skorzysta z innowacji ARMa? Na pewno!
Numer 15 - Foursquare
Fousquare umieszczona zostaa na licie najbardziej innowacyjnych rozwiza roku 2009 przez ReadWriteWeb(pisaem o tym ju tutaj). Wtedy bya to bardziej ciekawa idea. Dzi jest to rozwizanie, ktre pozwala nam sprawniej porusza si po wiecie dziki potencjaowi spoecznoci (folksonomia) oraz technologii mobilnych.
Numer 18 - Huawei
Kolejna firma rodem z Chin. Huawei to lider w zakresie technologii LTE (Long-Term Evolution), ktra pozostawia daleko w tyle technologie mobilne okrelane mianem 3G oraz 4G. Dziki LTE moliwe bdzie mobilne korzystanie z masywnych danych (film HD na komrce ogldany on-line? czemu nie...).
Numer 24 - LinkedIn
LinkedIn ma 90 milionw uytkownikw. I chyba nie ta liczba jest jego wartoci, ale fakt, i serwis ten sta si wydajnym mechanizmem rekrutacyjnym, wymiany inspiracji (integracja z Twitterem), kojarzenia biznesw. Warto szkoleniowa? Chyba niewielka - ale z sentymentu (sam uywam) opisuj...
Numer 29 - IBM
Na licie umieszczony z powodu bada nad sztuczn inteligencj - bo jake inaczej nazwa prace na komputerem Watson, ktry wsawi si wygraniem w Jeopardy (u nas Va Banque) z najbardziej utytuowanym zawodnikiem w USA?
Numer 31 - Double Negative

Kilkanacie lat temu nasz wyobrani wadaa firma Industrial Light & Magic. Dzi Double Negative (producent efektw specjalnych do takich filmw jak ostatnia cz Harrego Pottera, Iron Man 2, czy Incepcja) poszerza nasz wyobrani. 264
Numer 37 - Microsoft
... za Kinect. Za stworzenie z ludzkiego ciaa kontrolera do gier. Za now wizj interfejsu pomidzy czowiekiem i maszyn. Za zaangaowanie czowieka w procesie interakcji z maszyn. Takie zaangaowanie moe mie kolosalne znacznie dla efektywnoci procesu edukacyjnego.
Numer 40 - Voxiva
Voxiva uczy. Jej rozwizania realizuj mobilne dziaania coachingowe nakierowane na rne grupy odbiorcw majcych cile zdefiniowane potrzeby (ble) - jak np. kobiety w ciy, palacze, osoby chore na cukrzyc. Pomaga analizowa, podejmowa waciwe decyzje, mobilizuje, wspiera. Jak wida - wiele rzeczy kojarzy mi si z edukacj, rozwojem i szkoleniami... :) Ciekawe jest to, i pierwsza dziesitka najeona jest firmami, ktre odgrywaj w tym wiecie du rol. Czybymy faktycznie wkraczali w er, w ktrej wiedza i umiejtnoci s najwikszym skarbem?
265
RAY KURZWEIL...
9 marca 2011
... powiedzia kiedy "To co 25 lat temu miecio si w budynku, dzi mieci si w Twojej kieszeni; to co dzi mieci si w kieszeni za 25 lat zmieci si w komrce Twojego ciaa". Ciekawe jest to, i osoby pamitajce czasu sprzed 25 lat doskonale zdaj sobie spraw z tego, jaka rewolucja dokonaa si w tym czasie. Trudniej (nawet tym osobom) jednak zrozumie to, i ta rewolucja trwa. Trudniej nam cay czas myle o tym, e wzrost w zakresie nowoczesnych technologii nie jest liniowy, ale (wci) jest ekspotencjalny. Tutaj znajdziecie ciekaw wypowied Raya Kurzweila (wywiad udzielony McKinseyowi oraz opublikowany w McKinsey Quarterly powicony temu wanie zagadnieniu). Wywiad, w ktrym na rok 2029 zapowiadany jest komputer symulujcy dziaanie ludzkiego mzgu. Co ciekawe - rok 2029 nie bdzie kocem rewolucji... Nic nie wskazuje na to, by po roku 2029 wzrost straci na swoim tempie. Czego wic moemy spodziewa si za kolejne 25 lat? Wielu z nas doyje tego czasu... Zachcam do przeczytania wypowiedzi - otwiera oczy nie tylko na aspekty technologiczne, ale take na mylenie o biznesie. Wiele z jego dziedzin te rozwija si znacznie szybciej ni liniowo... Tutaj - ten sam materia ale w wersji wideo.
266
MIESZANIE PRACY I ZABAWY

24 padziernika 2011
"Grywalizacja" i "gamifikacja" to ostatnio bardzo gorce tematy... Ciekaw jestem jak prdko i czy w ogle przeo si na rzeczywisto (na biznes, na sposb dziaania firm, na dostp do usug, ...). Przypominajc sobie inne gorce tematy z przeszloci (e-learning, m-learning, blendedlearning, augmented reality, itp.) sdz, e nie tak prdko... ... Gartner ma jednak inne zdanie... Wedug Gartnera - w 2014 roku 70% firm stosowa bdzie mechanizmy grywalizacji w minimum jednym procesie biznesowym. Wedug innej firmy (M2 Research) rynek rozwiza wspierajcych rywalizacj wzronie w cigu najbliszych 3 lat ... niemal dziesiciokrotnie. O tych prognozach przeczyta mona w artykule opublikowanym w The Wall Street Journal. Przeczytacie take w nim o przykadach zastosowania tych mechanizmw w takich firmach jak SAP, IBM czy Deloitte. Take o ciekawych wynikach zastosowania prostych mechanizmw "grywalizujcych" procesy (badge - odznaki) w uczeniu pracownikw przez LiveOps - jednego z liderw usug call center. Artyku znajdziecie tutaj.
267
SZTUCZNA INTELIGENCJA
21 listopada 2011
Wiele ju razy zaobserwowaem ciekawy efekt zwizany z zainteresowaniem pras zjawiskami/technologiami w momencie, w ktrym s one niezwykle innowacyjne (ale i zupenie nieprzydatne z uwagi na ich nisk uyteczno) oraz utrat tego zainteresowania w momencie, w ktrym rozwizania maj szans sta si naszym chlebem powszednim (s niemal na wycignicie rki). Zapytacie o przykady? Prosz bardzo: wirtualna rzeczywisto bya tematem mediw jakie 15-10 lat; dzi pies z kulaw nog nosem tego tematu nie trca, e-learning/blended-learning szeroko opisywany lat temu 10-5 dzi z rzadka trafia na amy mediw. Jednym z takim tematw jest te sztuczna inteligencja. AI bya przedmiotem nie tylko doniesie prasowych (komputer pokona Kasparowa, etc.), ale take ksiek i filmw. Dzi, jak mamy ze sztuczn inteligencj do czynienia na co dzie temat tak jako przesta by nony... Na drobn perek trafiem na portalu Forbesa. Materia ten uwiadamia nam, jak drobnymi krokami, po cichutku, AI zaczyna wpywa na nasze ycie (tak zreszt mona przetumaczy jego tytu). W artykule zwraca si uwag przede wszystkim na to, e dzi sztuczna inteligencja nie oznacza ludzkiej inteligencji zamknitej w puszce nowych technologii (komputerw, sieci, itp.). e sztuczna inteligencja to takie dziaania podejmowane przez maszyn, ktre w mdry (smart) sposb koncentruj si na pewnym celu i go skutecznie realizuj. To wic inteligentne dziaanie GPSu, przewidywanie korkw na drodze, automatyczny pilot w samolocie, czy te inteligentne dziaanie soczewek w obiektywie aparatu. To wszelkie automaty, ktre w naturalny sposb zwalniaj czowieka od mylenia, przeliczania, kombinowania, rozwaania wariantw, szukania kryteriw podejmowania decyzji, analizowania i syntetyzowania informacji - a wic automaty, ktre rozszerzaj/uzupeniaj (augment) zdolnoci ludzkiego mzgu. W artykule podaje si rwnie, oczywicie, znacznie "bogatsze" przykady sztucznej inteligencji, takie jak samouczcy komputer Watson opracowany przez IBM (90 serwerw, ponad 2000 procesorw, 16 TB pamici RAM), ktry zoi skr mistrzowi teleturnieju Jeopardy (nasz Va Banque). Ale to tylko wyjtek potwierdzajcy regu... Przewiduje si te, e tego typu rozwizania (szczeglnie w integracji z "chmur") wykreuj prawdziwy potencja sztucznej inteligencji, ktrej gwnym celem bdzie poprawa jakoci naszego ycia. Bardzo jestem ciekaw na ile nowe rozwizania w tej domenie wpyn na sposb, w jaki czowiek si uczy, w jaki funkcjonuje w spoeczestwie, w jaki si uczy... Artyku znajdziecie tutaj.
268
Szkolenia XXI wieku

Sekcja dla
SZUKAJCYCH NARZDZI
269
STUMBLE
12 grudnia 2008
Od jakiego czasu mam zainstalowane w swojej przegldarce narzdzie o nazwie Stumble. Znacie? Jak nie to szczerze polecam Kilka lat temu Stumble byo bardziej ciekawostk ni wartociowym narzdziem. Dzi, dziki spoecznoci Internetu dojrzao do naprawd ciekawej formy.
Czym jest Stumble?

Stumble to nakadka na przegldark internetow. W swojej najprostszej funkcji pozwala oceni czy dana strona nam si podoba, czy te nie.
Po wybraniu opcji "kciuka w gr" zaznaczona witryna jest zapamitywana w serwisie jako nasza ulubiona.
Funkcja ta w wymiarze indywidualnej pracy z Internetem niewiele znaczy. Jeli jednak uwzgldnimy fakt, i spoeczno stumblerw liczy w chwili obecnej ponad 6,5 miliona osb zmienia to posta rzeczy.
Sia Stumble
Spoeczno stumblerw, oceniajc poszczeglne witryny promuje te z nich, ktre s najwyszej wartoci. Dodaje rwnie poszczeglne witryny do zbioru swoich ulubionych stron internetowych, komentuje je jednym sowem sprawia, aby atwiej byo dotrze do pereek Internetu. W ten sposb idea sieci spoecznej wpywa na jako - jako naszej nauki, jako ycia, jako i wiarygodno treci, z ktr mamy do czynienia.
270
Co z tego dla mnie?

Rejestrujc si w serwisie deklaruj swoje zainteresowania okrelam np., e interesuje mnie astronomia, lub film.
Nastpnie mog przeszukiwa rekomendowane przez spoeczno strony na dwa sposoby: naciskajc po prostu guzik Stumble, co skieruje mnie do losowo wybranej strony zgodnej z moimi zainteresowaniami oraz uznanej przez spoeczno za bardzo dobr lub wpisujc (tak jak w Google) sowo/sowa identyfikujcej poszukiwan stron; take i w tym przypadku oczywicie skierowani zostaniemy do stron rekomendowanych przez spoeczno.
Oto kilka prbek klikni w guzik Stumble odpowiadajcych mojemu profilowi: http://www.opentopia.com/sunlightmaprect.html http://www.been-seen.com/ http://www.exploratorium.edu/ronh/age/ Oczywicie, nie kada z tych stron trafia w moje gusta, ale adna z nich nie jest niegodna uwagi.
Jak doczy do spoecznoci stumblerw?

Zainteresowani mog zainstalowa nakadk i zarejestrowa si w serwisie tutaj. Polecam ja zawsze znajduj w zabawie ze Stumble sporo radoci i nauki.
271
GOOGLE WSPCZESNA WYROCZNIA

16 stycznia 2009
Jak zapewne wiecie wpisujc do Google jakie zapytanie pod polem, gdzie je wpisujemy pojawia si jego rozwinicie. To rozwinicie oparte jest na historii wszystkich zapyta zadawanych przez spoeczno internautw. Mechanizm ten fajnie uwiadamia o co pytaj ludzie Googlea Zainspirowany dyskusj z jednym ze znajomych postanowiem pobawi si tym mechanizmem wpisujc kilka sw, ktre zwykle rozpoczynj pytania w jzyku polskim (czy, co, jak, itp.). Wyniki s z jednej strony mieszne, a z drugiej pobudzajce do refleksji.
272
Zwrcie uwag na to, e na licie pojawiaj si nie tylko pytania zwizane z pop-kultur, naszym codziennym yciem, ale take pytania o charakterze fundamentalnym (kiedy umr). To, co napisaem, to oczywicie pewna manipulacja wiele z pyta, ktre wydaj si powane to po prostu cytaty z piosenek, albo naokrne prby dotarcia do jaki zasobw treci umieszczonych w Internecie. Odnosz jednak wraenie, e mimo tego stwierdzenia traktujemy czsto Google jako miejsce, w ktrym pytania nie pozostaj bez odpowiedzi... Mona pokusi si o porwnanie Googlea ze staroytnymi wyroczniami. Ludzie pytaj wyrocznia odpowiada Jeli nie umie si ich zweryfikowa to odpowiedzi (w swojej masie) s zapewne tak samo niejasne ja te pytyjskie Jest tylko jedna fundamentalna rnica: wtedy do Pytii dostp mieli nieliczni. Dzi Googleowi zadaje si miliardy pyta miesicznie. I jeszcze jedna refleksja rzucie okiem poniej Mam nieodparte wraenie, e Internet sta si mechanizmem weryfikowania polskiej ortografii (ponad 8 milionw zapyta o co najmniej?!?)
273
ITUNES UNIVERSITY
18 stycznia 2009
W sieci znale mona coraz wicej darmowej i wartociowej treci, ktra moe pomc nam w podnoszeniu wasnej wiedzy i kompetencji. Od dawna publikacje internetowe nie s ju te wycznie tekstowe... Ciekawym przykadem darmowej treci jest iTunes University zbir podcastw i videocastw publikowanych przezApple Store. Tdy moecie sign do tego narzdzia.
Moecie powiedzie ot, kolejna witryna, gdzie mona znale groch z kapust. To troch prawda tyle, e ten groch i kapusta czsto s sygnowane takimi uniwersyteckimi brandami jak MIT, Carnegie Mellon czy Stanford University. Jak spojrze na t inicjatyw z tej perspektywy to groch staje si jakby dorodniejszy.
274
Treci publikowane pod auspicjami uniwersytetw pogrupowane s tematycznie w odpowiednie cieki edukacyjne (do odsuchania lub obejrzenia na iPodzie)
Wszystkich materiaw jest naprawd sporo Po wpisaniu do wyszukiwarki hasa e-learning

275
znalazem na licie 72 pozycje. Bardziej standardowe zagadnienia (biology, physics) zwracaj setki elementow treci.
Aby korzysta z iTunesU musicie mie zainstalowane iTunes na swoim komputerze. To za porednictwem tego narzdzia przeszukujemy baz zasobw i cigamy wybrane materiay na swj komputer. iTunesU to kolejny przykad kilku trendw, ktre wyranie wida na rynku: coraz wicej wartociowej treci pojawia si w domenie publicznej, publikowanie darmowej treci nie jest traktowane jako podcinanie biznesowej gazi, na ktrej si siedzi, ale jako mechanizm wiarygodnoci na rynku i... kreowania tego biznesu, warto dobrego produktu (jakiego przykadem jest iTunesU) budujesi na styku kilku rnych, innowacyjnych modeli biznesowych (w tym przypadku: a/ mobilnego korzystanie z zasobw treci, b/ tradycji, prestiu i zaufania do brandu znanych uczelni oraz, na dokadk, c/ crowdsourcingu jako mechanizmu budujcego mas treci i promujcego najciekawsze materiay), powszechno dostpu do wiarygodnych zasobw amie bariery samodzielnego rozwoju (jeli chcesz to moesz rozwija si w zasadzie w dowolnym kierunku).
W Internecie znale mona rwnie inne rdla analogicznych treci. Popatrzcie np. tutaj. Cz zasobw jest wprawdzie patna, ale ich bogactwo ogromne.
276
NIE WIESZ? POLICZ SOBIE...

21 stycznia 2009
Czy zastanawialicie si kiedy jak dziur zrobioby uderzenie w Ziemi maego asteroidy? Zainspirowany artykuem dotyczcym tego zagadnienia signem do Internetu by skorzysta z odpowiedniego kalkulatora. Znajdziecie go tutaj. Kalkulator pozwoli Wam okreli mas obiektu, kt uderzenia, jego szybko. Take bardzo umownie skad obiektu oraz miejsce, w ktrym uderza. Potem naciskamy kilka guzikw i... wszystko staje si jasne. Nasz dom rozlatuje si w py (przecie zwyke walimy tym asteroid w tereny nieodlege od naszego miejsca zamieszkania), drzewa ami si jak zapaki. Na ludziach pon ubrania... Jednym slowem Sodoma i Gomora. W drugim kroku zaczynamy si bawi kalkulatorem. Zmieniamy kt padania, prdko, mas. Uderzamy obiektem w inne miejsce. UCZYMY SI - poznajemy (a moe lepiej napisa - wyczuwamy) zalenoci pomidzy tymi parametrami. Kalkulator, ktry przedstawiem to narzdzie ktre moe by wykorzystane do nauki. S rwnie inne, ktre su raczej wsparciu nas w yciu codziennym (rzekbym - pomagajc nam w nie-byciu analfabetami funkcjonalnymi). Popatrzcie np. tutaj (kalkulator pacowy), czy tutaj (cay zbir rnych kalkulatorw). Jest ich wiele. Pomagaj szybko wyliczy, przeliczy, uwiadomi sobie jak wielko/warto. Kalkulatory obu typw to ciekawa forma uczenia si, ktra upowszechnia si na naszych oczach. Ju dawno odeszy do lamusa czasy suwaka logarytmicznego (trzeba byo go mie oraz umie go uywa). Czyby nadchodzi zmierzch czasw kiedy trzeba wiedzie jakie zalenoci matematyczne funkcjonuj pomidzy parametrami? No bo po je zna jeli wszystko "zaszyte" jest w odpowiednim kalkulatorze a poda naley tylko dane wejciowe?
277
"SIXTH SENSE" - NASZ NOWY ZMYS INFORMACJI?

31 marca 2009
Wanie dostaem mailem link do 9-cio minutowego filmu prezentujcego prototyp nowego rozwizania. Rozwizania, ktre rewolucjonizuje mobilny dostp do informacji oraz interakcj z t informacj. Pamitacie film "Raport mniejszoci", w ktrym John Anderton gestami doni efektywnie manipulowa treci/informacj i dokonywa jej analizy? To ju nie science-fiction... Popatrzcie tutaj. Urzdzenie, ktre jest produktem laboratoriw MIT, prezentuje Pattie Maes. Koszt... 350 USD.
278
EAT THAT FROG

25 czerwca 2009
Prostych rzeczy mona nauczy przy pomocy prostych technik. Podstawowe prawdy mona poda w krtkiej formie. Prosta technika i krtka forma moe by jednak atrakcyjna, wcigajca, inspirujca. Moe by adna, ciekawie podana. Chc zwrci Wasz uwag na witryn Simple Truths - a na niej na sekcj w banerze po prawej stronie o nazwieInspirational Movies. W sekcji tej znajdziecie szereg kilkuminutowych filmw (prezentacji flash). Mog by przerywnikiem w pracy, mog by fajnym elementem warsztatu, mog sta si oddechem w zabieganym yciu zawodowym bd prywatnym. Mog natchn nas do zmiany - czasem drobnej (patrz tutaj), ktra zrobi du rnice. Mog zwrci nasz uwag na jedn rzecz (patrz tutaj), ktra zmieni sposb, w ktry funkcjonujemy.
279
SCREENR...
19 sierpnia 2009
... to nowe, darmowe narzdzie dystrybuowane przez firm Articulate suce do robienia screencastw (filmikw przedstawiajcych to, co dzieje si na ekranie wraz z narracj audio). Narzdzie jest darmowe, odpalane z sieci, pozwalajce na natychmiastow publikacj screencastw na witrynie internetowej. Jest bardzo proste w obsudze (1. nacisn guzik, 2. wskaza przestrze na ekranie, ktr chcemy "filmowa", 3. zacz dziaa). Z ciekawych rzeczy - pozwala robi screencasty z filmem z tle (sprbujcie pobawi si Screenr na YouTube...). Narzdzie znajdziecie tutaj. Jak ju tam bdziecie - to popatrzcie na prezentacj rozwizania o nazwie Celestia (prezentacja tutaj). To robicy due wraenie serwis internetowy, ktry moe suy do nauki astronomii. Prezentacja oczywicie - wykonana jest dziki narzdzi Screenr.
280
YAMMER
13 stycznia 2010
Web 2.0 wci raczej kojarzy nam si z spoecznociami, ktre bardziej dotycz wymiaru indywidualnego, ni korporacyjnego. No bo, tak z rk na sercu, trudno te wszystkie GoldenLine'y, LinkedIny, Nasze Klasy, Twittery wykorzysta do wspierania biznesu. Nie - eby si nie dao - ale nie jest to takie proste. Modnym ostatnio hasem jest community of practice (spoecznoci wymiany dowiadcze). Powstaj rnego rodzaju narzdzia, ktre maj t wymian wspiera. Bardzo prostym przykadem jest Yammer... Yammer to biznesowo zorientowane poczenie Facebooka i Gadu-Gadu (Twittera?); z jednej strony jest wic narzdziem spoecznociowym (wicym grup osb wirtualn sieci), a z drugiej komunikacyjnym. System ma charakter zarwno webowy, jak i korzysta z aplikacji klienckiej instalowanej na indywidualnych komputerach (PC, MAC, IPhone, Blackberry); aplikacja kliencka ma cakiem spor funkcjonalno obejmujc w zasadzie wszystkie aspekty komunikacyjne Yammera rodowisko pozwala na dwuwymiarowe selekcjonowanie komunikatw, ktre do nas docieraj: a/ poprzez following wskazanych osb, b/ poprzerz uczestnictwo w konkretnych grupach; jest te moliwe bezporednie komunikowanie midzy dwoma osobami (Direct Messages) Bdc narzdziem korporacyjnym Yammer stawia na bezpieczestwo - ma w sobie mechanizmy ktre np. blokuj dostp spoza okrelonych adresw IP, rozbudowane zarzdzanie uytkownikami, czy te monitorowanie sw kluczowych). Co ciekawe Yammer udostpnia API moliwe jest wic samodzielne przeprogramowywanie narzdzia (moe lepiej dodawanie moduw/aplikacji). Podstawowe funkcje systemu to: Cz webowa: i. ii. iii. iv. v. vi. vii. viii. ix. x. Przegld przez komunikaty, ktre trafiaj do mojego strumienia (My Feed) na stronie gwnej Moliwo bookmarkowania i oceniania komunikatw i zasobw treci (folksonomia) Moliwo dzielenia si wanymi informacjami z innymi Moliwo zdefiniowania swojego profilu Moliwo importu zdj Moliwo zarzdzania sob w spoecznoci (kogo ledz, kto ledzi mnie) Moliwo zakadania grup oraz zarzdzania sob w przestrzeni grup Schemat organizacyjny (ja i mj zesp oraz moje otoczenie biznesowe w firmie) Zapraszanie innych do spoecznoci Cz administracyjna
Cz kliencka to w zasadzie emanacja czci komunikacyjnej serwisu webowego; nie ma w nim opcji iv, v, vii, viii oraz x. Narzdzie - jak na uwarunkowania korporacyjne - nie jest strasznie drogie. Zakadajc wykorzystanie przez np. 100 osb koszt ten wynisby 300 USD miesicznie. Do czego, ewentualnie, mgby suy Yammer? Na przykad do: 1. Do skanalizowania pozabiznesowych wtkw komunikacji (ktre toczc si w domienie mailowej destabilizuj wane wtki komunikacji biznesowej); zaoenie grup: Humor, Sport, Wdkowanie, Narciarstwo, etc. i pozwolenie ludziom na swobodne korzystanie z tych grup
281
2. Do skanalizowania niektrych komunikatw biznesowych (np. zakadamy grup Marketing i wrzucamy do niej wszystkie informacje, ktre kady z czonkw spoecznoci uwaa za istotne z perspektywy marketingowej; osoba odpowiedzielna ma wgld w kana co pozwala na sprawniejsz selekcj i zarzdzanie danymi) 3. Do zbudowania who-is-who w w firmie (co pozwolioby, w oparciu o indywidualne profile, na lepsze poznanie np. nowozatrudnionych osb) 4. Do skupienia w jednym miejscu biecej wymiany komunikatw, co pozwoli na zarzdzenie nimi (cokolwiek to zarzdzenie oznacza) 5. Do dynamicznego tworzenia (i zamykania) grup projektowych/roboczych sucych wymianie informacji/komunikacji 6. Do bycia na bieco z aktywnociami innych (podobna do Twittera funkcja Yammera) 7. Do budowania kultury funkcjonowania w wirtualnych spoecznociach, kultury dzielenia si wiedz, kultury Web 2.0 Mnie aplikacja si podoba. Ma szans wnie warto. Czy warto ta bdzie wiksza od kosztw? W krtkiej perspektywie - nie potrafi na to pytanie odpowiedzie. W duszej w wielu sytuacjach sdz, e tak. Yammera znajdziecie tutaj: www.yammer.com
282
TOUCHGRAPH
15 maja 2010
Dzi krtko o narzdziu, ktre pozwala nam wizualizowa powizania midzy danymi zapisanymi w bazie danych. TouchGraph (bo o nim wanie mowa) analizuje baz danych, relacje midzy nimi oraz przedstawia te dane w postaci sieci powiza. Poprzez przeniesienie zoonych danych do postaci wizualnej pomaga zrozumie zalenoci, pozna dalekie powizania, zrozumie wzajemne relacje. Rozwizanie mona stosowa zarwno na komputerze jak i sieciowo (licencja sieciowa jest jednak stosunkowo droga, cho jak na zastosowania korporacyjne - zapewne moliwa do zaakceptowania). TouchGraph pozwala te analizowa w ten sposb zasoby Internetu (wszak to te swego rodzaju baza danych). Zrobiem kilka fajnych prb - efekty znajdziecie poniej.
283
I druga prbka:
Z narzdziem mona zapozna si tutaj: http://www.touchgraph.com
284
IMEET...
21 marca 2011
... to nie jest nowy produkt firmy Apple (jak przedrostek "i" mgby wskazywa) lecz nowe rozwizanie suce do komunikacji webowej. Mona byoby rzec - nic nowego: mona pogada przez sie widzc na ekranie zdjcia rozmwcw. iMeet poprzez to jak jest opracowany wprowadza nas w zupenie nowy wiat komunikacji... ... jest adny - wida na pierwszy rzut oka fajny design zachcajcy do bawienia si rozwizaniem, ... jest dynamiczny i interaktywny - popatrzcie na sposb, w jaki rozwija si menu; na sposb, w jaki rozwijaj si kostki z kadym rozmwc, ... jest osadzony w realiach social networkingu - kady rozmwca moe podpi do iMeet swoje konta w Facebooku, LinkedIn, etc.; moliwe jest wic dobre poznanie rozmwcy bez grzebania po sieci, ... jest multimedialny - moliwe jest szybkie uzupenienie rozmowy poprzez prezentacje dodatkowych zasobw (wizualizacji, zdj, filmw, itp.), ... jest dostosowany do potrzeb konwersacji sieciowej - poprzez odpowiednie funkcjonowanie interfejsu uytkownika wiem, kto zabiera gos; mam pen kontrol nad komunikujc si grup ludzi, ... jest dostosowany do potrzeb biznesowych - paci tylko gospodarz (69 USD miesicznie), a uczestnicy nie ponosz adnych kosztw; iMeet nie wymaga rwnie od uczestnikw instalowania niczego na komputerze, ... wydaje si by fajnie dostosowanym do szybkich interakcji szkoleniowych na odlego - ma wiele funkcji temu potrzebnych ograniczajc jednoczenie grup robocz do ciekawej szkoleniowo liczby uczestnikw wynoszcych 15 osb. Rzucie wic okiem tutaj i wpierw popatrzcie na film, a potem zacie konto testowe. Moe rozwizanie okae si dla Was przydatne?
285
SECOND SCREEN
4 kwietnia 2011
Czy zauwaylicie, e zaczynamy funkcjonowa w wiecie, w ktrym w jednym momencie analizujemy wiele strumieni informacji? Ogldajc wiadomoci - czytamy inne wiadomoci na paskach. Nie na jednym, ale ju na kilku... Ogldajc film przyrodniczy - sigamy do sieci, aby lepiej pozna realia, w ktrym film ten by krcony... Jeden z moich znajomych podczas rozmowy telefonicznej z nieznajom osob wpisuje jej personalia do Google'a. Dziki temu podczas rozmowy telefonicznej poznaje swojego rozmwc - dowiaduje si gdzie pracuje, jak wyglda, jak szko ukoczy, czy ma wsplnych znajomych, czy jest to osoba godna zaufania, etc. Tu rozmawia, a tam czyta, oglda, poznaje... Przykady, ktre wymieniem, ot tak wpady mi do gowy gdy czytaem jeden z postw w newsletterze, jaki dostaj od Elliotta Masie. Postu dotyczcego wanie idei "Second Screen".... W pocie Elliott zwraca uwag na fakt, i coraz czciej rozszerzamy wirtualn rzeczywisto, w ktrej funkcjonujemy za porednictwem komputera o... dodatkowy ekran. Tak naprawd - jest to ekran innego komputera tyle, e zwykle ubrany w szaty smart-phone'a, tabletu czy tez telewizora, ktry podpity jest do sieci. Taki drugi ekran w kontekcie edukacyjnym moe suy wielu celom: budowaniu kontekstu dla treci - np. poprzez signicie do Google Maps gdy ogldam film geograficzny, albo do Wikipedii gdy potrzebuj znale jak kluczow dla komunikatu informacj, budowaniu staego przepywu interesujcych mnie informacji - np. poprzez cige wywietlanie informacji z kanaw RSS oraz mediw spoecznociowych, na ktre jestem zapisany (taki nasz spersonalizowany "pasek" telewizyjny; jeli macie IPada rzucie okiem na aplikacj Spout - genialn do tego typu zastosowa, szczeglnie, jeli macie stacj dokujc, ktra stawia IPada w pionie, budowaniu niezalenego kanau dla mikrospoecznoci - np. poprzez przekierowanie wszelkich mechanizmw komunikacji z innymi osobami na drugi ekran po to, aby na podstawowym skupia si wycznie na kluczowej dla danej chwili aktywnoci, poszerzaniu przestrzeni ekranu podstawowego - np. poprzez budowanie aplikacji szkoleniowych (e-szkole), ktre przenosz na drugi ekran te elementy, ktre nie maj charakteru podstawowego (elementy uzupeniajce, kontekstualizujce, etc.), uelastycznianiu czasu pracy - np. poprzez umoliwienie uczenia si w drodze do/z pracy w samochodzie, tramwaju, pocigu, metrze, uelastycznianiu dostpu do masywnych danych - np. poprzez ciganie na takie drugie urzdzenie filmw z TED po to, aby z jednej strony nie zapycha/blokowa podstawowego narzdzia pracy, a z drugiej mie je na jednym urzdzeniu o mobilnym charakterze.
Rodzi si te szereg pyta zwizanych z takimi urzdzeniami: Jak zmieni si sposb naszego uczenia w wiecie wielu ekranw? Jak drugi ekran wpynie na procesy poznawcze? Czy nasz pracodawca kiedykolwiek doceni ich warto i wyposay nas w taki urzdzenia, czy te bdzie zabrania korzystania z nich nawet, jeli bd nasz wasnoci traktujc je jako niepotrzebne przeszkadzajki? Czy uwarunkowania sieciowe (firewalle, przepustowo sieci, itp.) bd pozwalay na korzystanie z nich na naszym biurku? Czy korzystanie z takich dodatkowych urzdze zwikszy, czy te zmniejszy nasz produktywno? 286
Czy macie jeszcze jakie inne pomysy szkoleniowe na zastosowanie dodatkowego ekranu (mobilnego, bd nie)? A moe widzicie jakie inne wyzwania, przed ktrymi staniemy?
287
HD W 3D
3 padziernika 2011
Technologi, ktra moe zrewolucjonizowa nasze ycie w cigu najbliszej dekady (no, moe dwch) s drukarki 3D. Czy wiecie, e prowadzone s eksperymenty, by na takiej drukarce "drukowa" tkanki ludzkiej nerki (tutaj znajdziecie wystpienie na TED, ktre odnosi si do tych prb). e wizje z filmw science-fiction dotyczce "produkcji" jedzenia zaczynaj si urzeczywistnia (tutaj znajdziecie artyku w portalu CNN dotyczcy "druku"... jedzenia)? e istniej serwisy webowe pozwalajce nam projektowa oraz zamawia obiekty 3D wygenerowane na takich wanie drukarkach (patrz np. tutaj). e technologia ta wcale nie jest ju taka droga (moja pierwsza drukarka laserowa kosztowaa wicej...) i wkrtce moe trafi pod strzechy (patrz np. tutaj). Zastanawiam si jak technologia druku 3D wpynie na wiat uczenia ludzi. Na pewno bdzie znacznie atwiej przenie wizj do postaci realnego szkicu (mock-upu) - wszelkie procesy kreatywne bdzie wic mona znacznie atwiej konkludowa. Bd te z pewnoci znacznie bardziej motywujce - uruchomiony zostanie z pewnoci take znacznie wikszy potencja kreatywny uczniw, studentw, osb szkolonych. Znacznie atwiej bdzie dotkn wielu rzeczy, o ktrych teraz przychodzi nam tylko sucha. Wiele elementw bdzie mona przenie do realnego wiata. Uczenie z pewnoci nabierze tempa - czas opracowania modeli ulegnie skrceniu. No i - powoujc si na zaczone linki - z pewnoci nasze ycie nabierze zupenie innego wymiaru. ... "drukowane" organy ... "drukowane" jedzenie ... co jeszcze?
288
Szkolenia XXI wieku

Sekcja dla
RODZICW
289
GENERACJA Y
20 grudzie 2008
Jeli macie dziecko w wieku licealno-akademickim (Generacja Y) dostrzegacie zapewne ciekawe zachowania i postawy zwizane z zachowaniami spoecznymi, relacjami, stylem komunikowania si, ale take ze stylem uczenia si. Zachowania i postawy, ktre s osobom z wczeniejszej generacji (Generacja X, nie mwic ju o tzw. Generacji baby-boomers) obce Mona powiedzie typowa rnica/walka pokole. Wydaje mi si jednak, e rozdwik pomidzy kad kolejn generacj jest coraz wikszy no bo i wiat krci si coraz szybciej i tempo zmian ronie. Na potwierdzenie tej tezy mam dwie historie wasne, film oraz refleksj.
Historia 1
Pewnego razu wchodze do pokoju i widz Ak, moj 17-to letni crk siedzc przed komputerem. Pytam Co robisz?. Ona odpowiada Ucz si. Rzucam okiem na monitor i widz kilka otwartych okienek Gadu-Gadu. Z pretensj w gosie mwi Jak to si uczysz, przecie widz, e gadasz z ludmi na chacie. Ona na to Ale o co Ci chodzi?. Jak zaczem dry temat okazao si, e okienek na pulpicie byo znacznie wicej w tle otwarty Google, dokument Worda. W Wordzie faktycznie powstaje praca domowa. W Google trwa wyszukiwanie rde. A okienka chata czciowo (ale nie tylko) wykorzystywane s do konsultowania pracy, ustalania jej treci, komunikowania si w pracy zespoowej. Naszo mnie wtedy kilka refleksji: ja bym tak nie potrafi bo w pracy koncepcyjnej potrzebuj skupienia, koncentracji na problemie, Aka potrafi czy efektywn (! ma bardzo dobre wyniki) prac z nie-prac (okienka GaduGadu suyy rwnie do wymiany pozamerytorycznych uwag, a charakter komunikacji przez GG sprawia, e cigle jestemy przecie odrywani od gwnego zajcia, musz zaakceptowa to, e moje dzieci ucz si/komunikuj si/ wchodz w relacje inaczej ode mnie.
Generacja, ktr reprezentuje moja crka nieodparcie przywouje mi na myl czasy moich studiw (przeom lat 80 i 90 XX wieku) kiedy to popularyzowao si w informatyce pojcie multitaskingu zdolnoci procesora do obsuenia pozornie w jednym momencie wielu procesw (zada). Zwrcie uwag, e pod podanym linkiem do wikipedii funkcjonuje ju termin odnoszcy si nie tylko do informatyki, ale take... do zachowa ludzkich. Starsze generacje procesorw (Generacja X ktrej zapewne jestem reprezentantem) zajmoway si procesem od pocztku do koca (byy skupione na jednym). Multitasking (Generacja Y) pozwala zama t regu. Nie musz chyba dodawa, e te nowsze procesory byy ZNACZNIE wydajniejsze
Historia 2
Aka miaa kiedy zadzwoni do swojej koleanki w jakie szkolnej sprawie. Widz jednak, e idzie do swojego pokoju zamiast chwyci za telefon. Pytam Czemu chcesz dzwoni przez komrk zadzwo na telefon stacjonarny. Ona na to Nie chc dzwoni na stacjonarny. Czemu pytam. Bo nie chc rozmawia z babci koleanki, ani innymi domownikami tylko z ni sam odpowiada. Po gbszym zastanowieniu si i wymianie z Ak jeszcze kilku myli postawiem sobie tez, e Generacja Y pragnie znacznie wikszej kontroli nad relacjami ni byo to oczekiwaniem Generacji X. Nie pozostawia tego zagadnienia przypadkowoci. Paradoksalnie nie ma przy tym oporw przed komunikowaniem si z anonimowymi czonkami spoecznoci internetowej. W tym jednak przypadku
290
te ma poczucie (pytanie czy suszne?) kontroli zapewnianej przez techniczne mechanizmy narzdzi komunikacyjnych.
Film
Film prezentowany na konferencji On-Line Educa podgldnem na blogu Wojciecha Asztemborskiego. Warto go obejrze (trwa okoo 6 minut). Znajdziecie go tutaj. Interesujca w filmie jest dla mnie skala i rola komunikacji w yciu Generacji Y. Nie wiem czy pamitacie jakie obawy rodzi Internet jeszcze kilka lat temu. Jedn z nich bya degradacja relacji i erozja roli kontaktw midzyludzkich. Dzi wida, e Internet nie tylko nie wywar tak negatywnego wpywu, ale e mode pokolenie doskonale zaadaptowao nowe rozwizania do udoskonalenia (hmmm, zaczem si nad tym sowem zastanawia moe lepiej bdzie powiedzie zmiany) sposobu komunikowania si.
Refleksja
Czy nie macie wraenia, e Generacja Y podchodzi w zupenie inny sposb do kwestii swojej prywatnoci w sieci? Rozwj serwisw spoecznociowych (MySpace, Nasza Klasa, itp.) sprawi, e w sieci znale mona np. miliony prywatnych zdj. Mona wrcz mwi o ekhibicjonimie sieciowym Budzi to sprzeciw ale gwnie artykuowany przez przedstawicieli starszych generacji. Zastanawiam si, czy suszny. Z tyu gowy koacze mi si takie przeczucie, e Generacja Y (oraz nastpujce po niej) zrobi z tego trendu co wartociowego. Co, czego si boimy, bo jeszcze tego nie rozumiemy.
Podsumowanie
Mamy ju obok siebie Generacj Z (a mwi si o Generacji Z 2.0!). Jak wida, wymiana generacyjna nastpuje coraz szybciej. Mona si z tego mia, mona mwi, e robi si wok tego zagadnienia zbyt wiele szumu (haasu o nic). Goym okiem jednak wida, e zmienia si model komunikowania si (a tym samym - uczenia si). Zwrcie uwag jak wiele si zmienia w zakresie wymiany informacji drog elektroniczn. Ja jestem przyzwyczajony do komunikacji mailowej i ta forma jest dla mnie podstawow. Podstawowym narzdziem komunikacyjnym dla Aki jest komunikator. Ma wprawdzie maila, ale to narzdzie zaczyna by dla Niej za wolne. Moja modsza crka (13 lat) nie ma nawet skrzynki mailowej. Zapewne kiedy j zaoy, ale czy przypadkiem nie bdzie to mechanizm sucy wycznie do komunikacji ze starszymi generacjami?
291
NAUKA PODCZAS WIGILIJNEGO SPOTKANIA

25 grudnia 2008
Wczoraj, po wigilinej wieczerzy, przy ciecie i prezentach bylem wiadkiem ciekawej sceny. Moja trzynastoletnia crka Kaja (Generacja Z) uczya swoich Dziadkw jak efektywnie korzysta z komrki. Podczas dziesiciominutowej pracy z Kajk Babcie i Dziadkowie wiele razy z niedowierzaniem wykonywali elementarne (wedug ich wnuczki) operacje pozwalajce na proste i szybkie pisanie SMSw. Co co dla Kai jest chlebem powszednim i podstawow umiejtnoci dla Dziadkw byo objawieniem. To stygmat obecnego wiata - podzia na mdrcw i ludzi nieowieconych, umiejcych i nieumiejcych, dowiadczonych i niedowiadczonych znikn. Dzi kady moe uczy si od kadego... Ciekaw jestem czy wszyscy nauczyciele rozumiej ten fakt. Czy dopuszczaj do swojej wiadomoci, i w niektrych zagadnieniach ich uczniowie mog by od nich mdrzejsi. e uczenie si staje si wzajemn (a nie jednostronn) relacj.
292
NAUCZ MNIE, MISIU

23 stycznia 2009
Wyobracie sobie nastpujc sytuacj May chopiec siedzi na dywanie. Ukada wok siebie dwie armie Jedna to rycerze Jagiey, puki ksicia Witolda i lekkie oddziay tatarskie. Druga to krzyacy dowodzeni przez Ulricha von Jungingena oraz zacine oddziay cignite z krajw Europy Zachodniej. Oddziay stoj naprzeciw siebie i czekaj na sygna do bitwy Sygna, ktry za chwil da chopiec. Tych rycerzy wcale nie jest znowu tak wiele to w wyobrani chopca jest ich cae mrowie. Wystarczy jednak kilkanacie sztuk, aby zabawa bya przednia. Tym bardziej, e Ci rycerze s, hmm specjalni.
Maa armia
Rycerze to mae roboty. Roboty, ktre mog rusza wszystkimi swoimi czonkami, ktre maj sensory wizji i fonii, ktre potrafi reagowa na bodce zewntrzne. Ktre potrafi przetwarza zbierane w ten sposb dane i podejmowa zwizane z nimi decyzje. Rycerze Ci mog rwnie wymienia ze sob dane drog radiow w ten sposb tylko udaj, e z sob rozmawiaj faktycznie komunikujc si cyfrowo. W umysach robotw zaszyto informacje dotyczce kanonw ich zachowa (jak maj si rusza, na co i jak reagowa, z kim si przyjani, a dla kogo by wrogiem, z kim walczy, a kogo tolerowa, kiedy i spa, a kiedy si budzi, itd.). Umieszczono w nich rwnie informacje dotyczce miejsc i zdarze, ktre s kontekstem ich istnienia. Wreszcie chopiec rozpoczyna bitw. Obserwuje jej przebieg i rozstrzygnicia. Uczy si historii, zachowa charakterystycznych dla pola bitwy pod Grunwaldem, poznaje jej wynik. Od czasu do czasu bitwa jest przerywana, a jedna z postaci zwraca si do chopca i tumaczy rne ciekawe zagadnienia zwizane z bitw (Dlaczego wojska polskie nie spieszyy si z rozpoczciem bityw? Jak rol odegraa lekka jazda tatarska podczas bitwy? Ile waya zbroja cikozbrojnego jedca? Jak duga bya kopia? Ile osb brao udzia w bitwie?). Chopiec sucha uwanie te wypowiedzi s interesujce i krtkie. Pobudzaj jego wyobrani i zaspokajaj ciekawo.
Przykad
Czy doczekamy takich form zabawy? Sdz, e tak. Popatrzcie tutaj i tutaj to zabawka opracowana przez firm Ugobe, ktra jest ju na rynku, rwnie w Polsce. Na razie droga i, patrzc na potencjalne moliwoci, jakie kryje - stosunkowo prosta (w swojej mechanice, "inteligencji", itd). Myl, e wkrtce doczekamy si znacznie doskonalszych, taszych, bardziej zrnicowanych, mniejszych jej form. Form, ktre pozwol nam budowa takie wanie mae armie.
A gdyby?
Patrzc na Pleo przyszed mi do gowy pomys. A gdyby chopiec siedzia na dywanie i mia wok siebie prehistoryczny ekosystem - rne dinozaury, ktre wchodz ze sob w interakcj, goni si, poluj na siebie, rozmnaaj (upps, chyba si za bardzo rozpdziem). Dinozaury opowiadaj o wiecie, w ktrym yj, o tym jak funkcjonuj, ile yj, co jedz, itd. A gdyby tak stworzy dwa roboty, ktrymi bawic si mona byoby nauczy dzieciaki zasad pierwszej pomocy? A moe straaka, ktry pokazabym mojemu synkowi jak reagowa w razie poaru? A moe lekarza, ktry w fajny sposb poprzez zabaw z dzieckiem przekazaby mu wiedz na temat zdrowego trybu ycia? A moe da si opracowa robota uniwersalnego, ktry (w zalenoci od programu i ubrania, w ktre si go ubierze oraz rekwizytw, ktre wemie w rk) bdzie poprzez zabaw uczy rnych zagadnie dostosowanych do wieku, zainteresowa i pasji dziecka? A moe
293
POCZYTAJ MI, TATO...

27 stycznia 2009
Wanie czytaem mojemu 9-cio letniemu synkowi ksik "Pan Samochodzik i Templariusze". Ku mojemu zdumieniu - chon kade sowo. Mimo dugich, historycznych opisw (geneza zakonu Templariuszy i Krzyakw, mier Jakuba de Molay, rda zamonoci zakonw, itd.) sucha z zaciekawieniem i chcia jeszcze. Nie wiem, co z tego zapamita. Moe tylko tyle, e Templariusze mieli krzye czerwone, a Krzyacy czarne? To na pewno - bo ma cynowego Krzyaka przywiezionego z Wiednia. Zaraz go zreszt przynis i podczas czytania od czasu do czasu bra go w rce (swoj drog - ciekawa forma, hmm, blended-learningu?)... A moe zapamita znacznie wicej? Moe to wsplne czytanie bdzie pierwszym krokiem do rozwinicia jaki zainteresowa lub pasji? Zascho mi w gardle - spdzilimy nad ksik prawie godzin. Dzi zrozumiaem, e mimo Internetu, mimo telewizora, mimo gier, ktre mniej lub bardziej edukuj nie ma dobrej alternatywy dla czytania dziecku ksiek. Nie zmieni te tego szybko (a moe nigdy?) zabawki-roboty, o ktrych pisaem kilka dni temu... Moecie powiedzie - co za bana... Moe i tak... Ale nawet do takiego truizmu trzeba, jak wida, dojrze. Moe trzeba trafi na t waciw ksik? A moe na odpowiedni dzie? To w sumie niewane wane, e podjem decyzj by stara si czciej razem z moim synkiem czyta interesujce go ksiki. Nawet te, ktre wydaj si trudne... ...na pochybel innowacjom XXI wieku.
294
CIEKAWE NAUCZANIA W... KOCIELE

22 marca 2009
Dzi byem z moim synkiem, ktry idzie w tym roku do I Komunii witej, na mszy rekolekcyjnej z nauczaniem dla dzieci. Byem mile zdumiony kazaniem, ktre przeprowadzone byo w modelowy sposb. Ksidz wyszed do dzieciakw i zacz na ich oczach "eksperymentowa". Zapali gromnic (alegori dobrej/wartociowej myli) i przy pomocy zraszacza i suszrki do wosw (alegorii rnych zych rzeczy - prawd powiedziawszy nie pamitam dokadnie jakich...) j zgasi. Nastpnie wzia du "tarcz modlitwy" i mimo ponownych atakw na wiec nie udao mu si zgasi wiata. Dzieciaki toczyy si koo otarza i z otwartymi ustami i wybauszonymi oczami suchay kazania... Ksidz zastosowa kilka prostych zabiegw: skrci kazanie do minimum (cao trwaa pewnie ze 7 minut), skupi sie na jednej rzeczy (rola modlitwy), dotar do umysw suchaczy (dostosowa przekaz do percepcji osb, do ktrych by adresowany).
Do tego by energiczny, angaujcy. Mwi prostym, ale obrazowym jzykiem, posugiwa sie docierajcymi do dzieciakw przenoniami... Kazanie zakoczy zapowiedzi tego, o czym mwi bdzie jutro ("...z rnych skadnikw bdziemy pichci grzech, a odwani bd mogli nawet skosztowa jak smakuje") - przedstawiajc perspektyw nauki "w odcinkach" oraz zachcajc do uczestnictwa. Szkoda, e na co dzie mamy w kociele do czynienia raczej z rzemiosem, ni z tak sztuk, jak dzi widziaem...
295
JAJKO
1 czerwca 2009
Kilka dni temu miaem ciekaw przygod z moim dziewicioletnim synkiem. Zabieralimy si wanie do obiadu, kiedy przypomnielimy sobie, e trzeba do uru obra ze skorupek kilka jajek. Poniewa byem zajty jak inn robot poprosiem Kub aby zszed do kuchni i obra jajka. Kuba, jak to dziewiciolatek, z min i postaw Krzysia - bohatera Kubusia Puchatka mrukn co pod nosem i noga za nog powlk si do kuchni aby zrealizowa t prob. Po kilku minutach moja ona zesza do kuchni i zaraz usyszaem, e co z tymi jajkami jest nie tak Schodz wic i co widz? Mj synek z mozoem prbuje obra surowe jajko. Jajko byo ju troch rozlane po stole, a rozalenie mojego synka wyranie widoczne Udao mi si jednak t frustracj Kuby przeku na co poytecznego. To bolesne (przede wszystkim dla dumy) dowiadczenia wykorzystaem, aby pokaza Kubie jak rozpozna jajko surowe od ugotowanego (wiecie jak? jak nie, to poszukajcie tej informacji). To z kolei dao szans do odniesienia si do praw fizyki, ktre wpywaj na rne zachowania si jajka ugotowanego od surowego. Osignem sukces zy udao mi si zmieni w zaciekawienie. A tak swoj drog na przyszo musz pamita, aby lepiej instruowa osoby, ktre mog nie wiedzie jak co naley zrobi. Ugotowane jajka byy w rondelku, a Kuba sign na pk. Gdybym lepiej poinstruowa synka wykonaby zapewne moj prob bez problemu. No, ale wtedy nie byoby szansy przy tym si niczego nauczy
296
JESTEM DUMNY
19 czerwiec 2009
Tak przy okazji koca roku szkolnego... Jestem dumny ze swoich dzieci. Mam ich troje dwie crki (17 i 13 lat) oraz synka (9 lat). Wszystkie wietnie si ucz lokujc si w wrd najlepszych uczniw w swoich klasach. Wszystkie maj swoje pasje - czerpi rado z rozwijania si w rnych dziedzinach. Aka (najstarsza) od wielu lat zajmuje si tacem, a od pewnego czasu fotomodellingiem i nurkowaniem. Kajka odnalaza w sobie (w sumie sama) talent muzyczny i w trybie icie ekspresowym (wiem co o tym sam mam za sob kilka lat szkoy muzycznej) poznaje arkana gry na gitarze oraz na klawiszach. Kuba jeszcze 3 lata temu zupenie nieruchawy szeciolatek realizuje si w sporcie prbujc ju pierwszych startw w turniejach judo oraz apic si na kad aktywno fizyczn, ktra jest w zasigu rki. Tak naprawd dumny jednak jestem z innego powodu. Widz, e mam dobre dzieci. Widz, e mimo mojej nieobecnoci (od prawie piciu lat jestem week-endowym ojcem) udao si wychowa je na odpowiedzialne osoby o zrwnowaonym, mdrym, dojrzaym jak na swj wiek podejciu do ycia. Osoby, ktre s otwarte na ludzi, ktrym si chce, ktre znaj umiar (hmmm, tu pewnie znalazoby si kilka wyjtkw midzy innymi sodycze), potrafi podejmowa decyzje oraz godzi si (czasem z blem, ale jednak) z ich konsekwencjami. To, oczywicie, zasuga mojej ony, z ktrej te jestem dumny :)
297
MOLIWOCI NOWEJ GENERACJI

12 lipca 2010
Dzi rano odwiozem moj crk na lotnisko. Poleciaa na dwa miesice do Los Angeles rozwija si tanecznie w najlepszych szkoach taca. Jak jechaem z lotniska to zaczem si zastanawia - o ile rni si dzisiejsze moliwoci modego czowieka (Aka ma 18 lat) od czasw sprzed 20, 15 czy nawet 10 lat... To ju nawet nie tylko to, e taki wyjazd jest moliwy (rozwinita komunikacja lotnicza, znacznie mniejsze dysproporcje cenowe pomidzy Polsk i zagranic ni lata tematu, poluzowana polityka wizowa), ale przede wszystkim taki mody czowiek: ... ma szans zarobi na taki wyjazd, ... ma znacznie wiksz umiejtno "odnalezienia si" w "wielkim wiecie" (znajomo jzykw, ale take coraz lepsze "opisanie" wiata - np. w zakresie komunikacji miejskiej), ... ma wiksze poczucie bezpieczestwa poprzez moliwoci sprawnego komunikowania si rodzin z koca wiata, ... ma coraz wiksze aspiracje/chci/motywacje by traktowa CAY wiat jako przestrze swojego ycia - chce go dowiadcza, uczy si, czu si w nim dobrze bez wzgldu na miejsce, w ktrym aktualnie przebywa. Aka bya bardzo podekscytowana wyjazdem - ciko na niego pracowaa i bardzo cieszya si z takiej moliwoci. Chce w peni wykorzysta sposobno - nie tylko tanecznie, ale take pozna L.A., zwiedzi zachodnie wybrzee. Ciekawe jestem z jakimi wraeniami przyjedzie, i czy bdzie czym si z Wami podzieli w domenie przemyle rozwojowych...
298
ZAGRANICA
10 wrzenia 2010
Wczoraj wieczorem odebraem z lotniska moj Crk, ktra przez dwa miesice przebywaa w Los Angeles powicajc czas gwnie na doskonalenie umiejtnoci tanecznych w szkoach taca w Hollywood. Wyjechalimy z Okcia okoo 21.30 by okoo 2.30 dotrze do domu. Byem zdumiony jak wiele wrae, refleksji, przemyle przywioza ze sob Aka. W zasadzie - gba Jej si nie zamykaa przez ca drog. Opowiadaa o ludziach, miejscach, zachowaniach. Podry, wycieczce, ktra zrobili, przyrodzie i historii. Szkoleniu i doskonaleniu umiejtnoci. Podgldaniu warsztatu instruktorw czasem punw, czasem artystw, czasem... Wsplnym, dwumiesicznym yciu w trzy osoby w wynajtym mieszkaniu. Miecie, jego rnorodnoci etnicznej, jego rozlegoci, zrnicowaniu klimatycznym. Bya zdumiona otwartoci ludzi, poziomem zaufania jakim darzy si inne osoby, rnorodnoci napotykanych osb, praktyk posugiwania si jzykiem angielskim.\ Jak jej suchaem przypomniaem sobie wpis na blogu "HR ma znaczenie", ktry ostatnio czytaem pod tytuem "Chcesz by lepszym menederem - wyjed za granic". ... i doszedem do wniosku, e duszy wyjazd za granic robi nie tylko dobrze na "bycie menederem", ale take na bycie czowiekiem. ... na otwarto umysu, ... na kreatywno, ... na wyzbycie si zaciankowoci, ... na wzbudzenie chci do osignicia sukcesu, ... na tolerancj, ... na samodzielno i odpowiedzialno za swoje dziaania, ... i jeszcze na milion innych wanych cech, ktre mog nam pomc w yciu. Jest to tym waniejsze, i miesic po miesicu i rok po roku wiat staje si nam coraz bliszy.
299
KSIKI XXI WIEKU

27 wrzenia 2010
Czy ksiki odejd do lamusa? Te z szeleszczcymi kartkami, tward okadk, obrazkami? Czasami troch poplamione, czasami lekko pachnce staroci? Dominujcym formatem treci (a wic rwnie i opowieci ubranych w form ksiek) zaczyna by coraz bardziej forma elektroniczna. A wic moe? Pamitam, jak trzy lata temu, podczas jednego z zaj studiw, ktre prowadziem, zadaem pytanie dlaczego lubimy korzysta z tradycyjnych ksiek. Pojawio si wiele odpowiedzi: ... e mog dotkn, ... e mog j ze sob wzi, ... e pachnie, ... e mog j poczu, ... e mog robi notatki, ... e ley na pce, pod rk, ... e ma w sobie jak magi. No tak, ale to byo 3 lata temu. Popatrzcie niej na film bdcy efektem inicjatywy firmy IDEO (jednego z liderw rynku innowacji na wiecie) - czy w tych ksikach nie ma magii? Jest to, hmm, zupenie inny rodzaj magii - niemniej trudno nie doceni korzyci, ktre mog wynika z tak przedefiniowanej formuy ksiki. The Future of the Book. from IDEO on Vimeo. A wic moe jednak wreszcie nowe technologie przynios w tej wanie formule przeom na miar Guttenberga?
300
LEGO MINDSTORM...
12 listopada 2010
... to pakiety LEGO wykorzystywane nie tylko do zabawy, ale take do nauki. O ich zastosowaniu w oglnowiatowym ju konkursie dla modziey o nazwie FIRST pisaem ju wczeniej... Bdc w USA zainspirowaem mojego 10-letniego syna do zakupu pakietu Mindstorm NXT 2.0. Oprcz kilkuset typowych klockw LEGO znanych midzy innych z pakietw Technic pakiet zawiera modu komputera sterujcego (32-bitowa jednostka centralna) oraz zestaw silnikw oraz czujnikw (m.in. czujnik ultradwikowy, czujnik kolorw) oraz silnikw, ktre, poprzez odpowiednie interfejsy podpinane s do jednostki centralnej. Wczoraj rozpakowalimy pudeko i... wsiklimy kompletnie w robotyk i informatyk. Pierwszego, najprostszego robota mona zbudowa w oparciu o zwyk, papierow instrukcj. Kolejne buduje si w oparciu o swego rodzaju platform edukacyjn, ktra nie tylko pokazuje jak skonstruowa robota, ale take, krok po kroku wtajemnicza w tajniki programowania. Poprzez bardzo wizualne mechanizmy (budowanie schematu blokowego algorytmu, ktry nastpnie odpowiednio si parametryzuje) moliwe jest stworzenie prawdziwych mikro-robotw (ok. 20-30 centymetrw) realizujcych okrelone zadania. Jeden z nich np. jedzi do momentu, w ktrym napotka na czerwon lini narysowan na pododze, a nastpnie zawraca. Drugi broni terenu - jeli kto zbliy si do niego bliej ni na 40 cm dawa ostrzeenie gosowe, po czym, jeli obiekt wci znajdowa si w zastrzeonej strefie - oddawa w jego kierunku salw kolorowych kulek. Gdy tak pracowalimy nad kolejnym robotem przysza do nas moje 15 letnia crka. Te wsika... Po kilku minutach stwierdzia - "czemu u nas w szkole nie uczy si programowania dziki takim zestawom?". No wanie - czemu? Zapewne cena jest zaporowa (w Stanach NXT 2.0 kosztuje ok. 300 USD), ale odnosz wraenie, e nauki wyniesionej z zabawy z takim zestawem nie da si porwna z adn lekcj prowadzon przy pomocy tablicy, a nawet komputera. Popatrzcie tutaj jak zestawy LEGO wykorzystywane s do edukacji w szkoach na wiecie klikajc tutaj: http://www.lego.com/education/default.asp Przed nami jeszcze kilka typw robotw do opracowania w oparciu o instrukcj (wcznie z humanoidalnym, chodzcym robotem...). No a potem - sky is the limit... Zobaczymy, co uda si nam wymyli i opracowa samemu... Wicej informacji o Mindstorm znajdziecie tutaj: http://mindstorms.lego.com/en-us/Default.aspx
301
ASSASSIN CREED...
29 listopada 2010
... to gra, w ktr (wedug klasyfikacji PEGI) zdecydowanie nie powinien gra mj jedenastoletni syn. Ale gra... Assasin Creed to gra, w ktrej wcielamy si w rol zabjcy z XII wieku. Faktem jest, e jest do, hmm, brutalna (zabjca, jak to zabjca - zabija ludzi...). Jest te (mimo wszystko) edukacyjna - i o tym wanie chciaem... Ot gramy od czasu rodzinnie w Trivial Pursuit - gr, w ktrej trzeba odpowiada na rne, losowo wybrane pytania. W pewnym momencie Kaja (moja modsza, pitnastoletnia crka) dostaa pytanie "W jakim miecie znajduje si ciana Paczu?" i polega na nim... Kuba bez zastanowienia odpowiedzia "W Jerozolimie"... Na moje pytanie skd to wie, odpar i wanie mia misj Asasynem w Jerozolimie, gdzie wspina si na cian Paczu. Jak si nad tym gbiej zastanowi - to trudno odmwi niemal dowolnej grze czynnika edukacyjnego. Bo niemal zawsze gra ta "podskrnie" przenosi jakie treci, ktre buduj nasz wiedz ogln, albo poszerzaj wiedz na temat jaki aspektw wiedzy specjalistycznej. Grajmy wic! ... i uczmy si jednoczenie!
302
Szkolenia XXI wieku

Sekcja dla
SZUKAJCYCH ROZWOJU
303
NAJLEPSZE SZKOY BIZNESU

7 sierpnia 2009
Ranking najlepszych szk biznesu opublikowa kilka dni temu Forbes. Ranking podzielony jest na kilka list... na licie najlepszej szkoy w USA prym wiedzie Stanford University, najlepsza uczelnia poza USA oferujca program jednoroczny to INSEAD, najlepsza uczelnia poza USA oferujca program dwuroczny to London Business School.
Pene listy (razem z archiwaliami) znajdziecie tutaj. Sigajc do tej witryny dotrzecie rwnie do kilku artykuw i narzdzi dotyczcych studiw MBA.
304
SCIENCE ALE CORAZ MNIEJ FICTION

17 sierpnia 2009
Podczas dwutygodniowego urlopu poknem 4 ksiki. Jedn z nich bya Fizyka rzeczy niemoliwych autorstwa profesora Michio Kaku. Ksika moe nie jest najprostsza w odbiorze. Mimo tego jednak, e opowiada o trudnych zagadnieniach treci w niej przedstawione moe poj (moe nie do koca w peni zrozumie ale wanie poj) osoba, ktra chocia w stopniu rednim opanowaa materia z fizyki w szkole. Autor ksiki postawi sobie za cel rozprawienie si z szeregiem hipotez oraz, czsto uwaanych za science-fiction, moliwoci takich jak podre w czasie, lewitacja, pole siowe, przewidywanie przyszoci, czytanie myli, sztuczna inteligencja, itp. Dokona ich podziau na takie, ktre bd techniczne moliwe w najbliszej (liczonej w setkach lat) przyszoci, takich, ktre bd moliwe pod warunkiem, e ludzko rozwija si bdzie przez dalsze setki tysicy bd miliony lat i takie, ktre (wedug dzisiejszej wiedzy) nigdy moliwe nie bd Tych ostatnich znalaz tylko dwie Ciekaw jestem, czy potraficie zgadn jakie? Ksika jest fascynujca Opowiada o zjawiskach zarwno w skali mikro (fale, elektrony, nanotechnologie), jak i makro (galaktyki, wszechwiat a w zasadzie: wszechwiaty..., niewyobraalne energie). Na pocztku obraz budowany w wiadomoci czytelnika jest nieco chaotyczny, lecz z kadym kolejnym rozdziaem poszczeglne elementy zaczynaj si coraz fajniej zazbia. Ksika jest bardzo dobra Zarwno od dobrego filmu jak i od dobrej ksiki wymagam, aby wzbudzia we mnie silne emocje. Po lekturze Fizyki emocji byo we mnie wiele. Miaem poczucie niezwykej maoci (c znaczy Ziemia w morzu miliarda gwiazd w naszej Galaktyce, ktra jest jedn z miliarda galaktyk we wszechwiecie, ktrych by moe jest miliard?), ale i niezwykych moliwoci, ktre si przed nami otwieraj. Daa mi jak pozytywn energi si wynikajc z tego, e zrozumiaem troch (z naciskiem na troch) wicej z otaczajcego mnie wiata. Ksika jest lekka Autor czsto odwouje si do filmw science-fiction przywoujc znane nam obrazy aby wytumaczy sposb dziaania teorii, urzdze i rozwiza, ktre omawia (np. miecze wietlne z Gwiezdnych Wojen, czy pole siowe wok statkw obcych z Dnia Niepodlegoci). Dziki temu apiemy punkt odniesienia, do ktrego przedstawiane s hipotetyczne moliwoci, jakie niesie fizyka dnia dzisiejszego oraz przyszoci. Ksik polecam nie tylko fanom science-fiction
305
PYNNE YCIE
19 listopada 2009
Tak brzmi tytu ksiki profesora Zygmunta Baumana. Ksiki stosunkowo trudnej, ale niezwykle wartociowej. Dajcej do mylenia, pozostawiajcej lad w psychice czytelnika. O czy jest "Pynne ycie"? O nas - spoeczestwie XXI wieku, w ktrym rozluniane s wizi midzyludzkie, podporzdkowanym coraz szybszym zmianom, zmuszanym do coraz czstszych wyborw. O konsumpcjonimie, ktry destruktywnie wpywa na wiat, w jakim yjemy. O sztuce (nie - o imperatywie!) bycia w cigej zmianie, ktra wymusza nie tyle nieustanne nabywanie czego (rwnie w wymiarze kompetencji), ale raczej wyzbywanie si tego co, co staje si niepotrzebne, zbdne. Ksika patrzy na zagadnienie z perspektywy czowieka (czemu tak wanym dla nas staje si bycie indywidualnoci?), struktur spoecznych (gdzie tkwi nowe przestrzenie wykluczenia spoecznego?), krajw (czy naprawd potrzebne nam s armie?; a moe starcz zadowoleni, wci godni na nowoci konsumenci?). W rozdziale "Uczc si chodzi po ruchomych piaskach" autor odnosi si do zagadnienia lifelong learningpodkrelajc zarwno rol cigego uczenia si, jak i cigego "od-uczania si". W dobie niezwykle dynamicznego przyrostu nowej wiedzy zwraca rwnie uwag na zwikszajc si przestrze ignorancji. Tu przywouje wyniki bada, ktre wskazuj, i dostp do wiedzy (wynikajcy przede wszystkim z zamonoci) staje si nowym czynnikiem rozwarstwienia czy wrcz wykluczenia spoecznego. Profesor podejmuje rwnie polemik z twierdzeniem, i edukacja powinna by wycznie odpowiedzi na potrzeby biznesu. Zwraca tu uwag na kwesti rozwoju osobistego w zakresie nie tylko relacji midzyludzkich, ale take takich zagadnie jak edukacja obywatelska czy te wiedza o wiecie. Ta bowiem daje ludziom poczucie sprawczoci, samosterownoci i odpowiedzialnoci, a eliminuje z naszego ycia zagubienie i bezradno. Na koniec cytat: "Potrzebujemy ustawicznego ksztacenia, by mc dokonywa wyborw. Potrzebujemy go jednak nade wszystko po to, aby ocali warunki, dziki ktrym dokonywanie wyborw jest w ogle moliwe i wykonalne." Polecam lektur... Naprawd warto!
306
CERTYFIKOWANE SZKOLENIA ON-LINE

12 lutego 2010
Training Magazine od wielu ju lat prowadzi w otoczeniu organizowanych przez siebie konferencji cykle certyfikowanych szkole. Miaem szans kilka lat temu bra udzia w takim szkoleniu prowadzonych przez Williama Hortona - jednego z autorytetw w zakresie projektowania szkole elektronicznych. Wspominam ten warsztat jako niezwykle ciekawe dowiadczenie. wiat idzie jednak naprzd... Dzi szkolenia tego typu dostpne s ju w modelu zdalnym. I, wprawdzie ich cena pozostaa wysoka, ale dostpno dziki temu istotnie wzrosa... Ju nie musimy lecie za ocean aby mie szans wzi udzia w tego typu szkoleniu. Informacje na temat cyklw szkole (kade z nich to wielokrotne, zdalne spotkanie uzupenione dodatkowymi aktywnociami), ktre realizowane bd w 2010 roku znajdziecie tutaj: http://www.trainingliveandonline.com/ Moe warto poszuka funduszy na wzicie udziau w wybranym warsztacie?
307
GRASZ O STA - WNIOSKI

22 kwietnia 2010
Nasza firma bya jednym z uczestnikw programu "Grasz o sta", w ktrym studenci oraz absolwenci, w oparciu o przesane prace konkursowe mog ubiega si o patny sta w firmach. Przedstawilimy do rozwizania trzy zadania (niezalenie od siebie). Jednym z nich byo zadanie o charakterze e-learningowym o nastpujcej treci: Wdroenie e-learning Pracujesz jako konsultant w firmie szkoleniowo-doradczej. Do Twojej firmy zgasza si klient. Na spotkaniu przedstawia on swoj sytuacj i problem, w ktrym szuka profesjonalnego wsparcia. Klient, to dua firma ubezpieczeniowa dziaajca na terenie Polski, zatrudniajca 2000 agentw oraz prowadzc cig rekrutacj. Kadego miesica do centrali, znajdujcej si w Warszawie zapraszane jest 50 kandydatw na nowych agentw na tygodniowe szkolenie wstpne. Wprawdzie tylko okoo 10% tych kandydatw staje si w duszej perspektywie wydajnymi wsppracownikami firmy, ale tak szeroko zakrojone dziaania rekrutacyjno-szkoleniowe s niezbdne by osign zadowalajcy efekt. S dwa cele szkolenia wstpnego: a/ nauczenie zatrudnianych osb uwarunkowa branowych oraz korporacyjnych (aspekty prawne, procedury) oraz b/ wiedzy produktowej. Po szkoleniu nowozatrudniony agent trafia pod skrzyda Dyrektora Oddziau Regionalnego, ktry suy mu wsparciem oraz w pierwszym okresie prowadzi przez proces sprzedaowy. Twj Klient szuka moliwoci zoptymalizowania tego procesu szkole wstpnych. Sysza o tym, e dziki mechanizmom e-learningowym mona takiej optymalizacji dokona. Prosi Ci o wsparcie. Przygotuj (w postaci prezentacji PowerPoint liczcej nie wicej ni 20 slajdw) koncepcj zastosowania e-learning w takiej sytuacji. Ujmij w niej co najmniej wymiar, techniczny,szkoleniowy oraz biznesowy, ktr Twj Klient bdzie mg pokaza zarzdowi aby uzyska akceptacj inwestycji. Wrd 3 zada zgoszonych przez House of Skills na powysze wpyno najwicej prac. Miaem ich do przeanalizowania a 53. Ju sam ten fakt wiadczy o tym, i idea e-learningu staa si powszechn. Nie o tym jednak chciaem... Tak liczny zestaw prac pozwala na ciekawe analizy ich zakresu, jakoci, podejcia. Chciabym podzieli si z Wami kilkoma wnioskami, ktre mona odnie do potrzeb edukacyjnych, luk kompetencyjnych, umiejtnoci lub postaw aplikujcych osb. Wszystkie wnioski, oczywicie, przedstawi w anonimowy sposb. Oto one: Bardzo trudno znale prac, w ktrej nie ma adnych bdw jzykowych. Literwki, bdy interpunkcyjne, z rzadka (ale jednak!) bdy ortograficzne znale mona niemal w kadej z prac. Czstych bdem jest nieadekwatne uywanie wyrae "ilo" (zamiast "liczba") w odniesieniu do policzalnych elementw. Wiele prac zawiera bdy natury typograficznej. Przykadami niech bd spacje przed znakami przestankowymi, niewaciwe uywanie dywizu (np. "e - learning"), czy te pozostawianie sierot. Grzechem gwnym wielu prac byo skupienie si na przekazie tekstowym ("przegadanie"). Specjalnie zaproponowalimy PowerPointa jako format pracy, aby da szans osobom aplikujcym na wyjcie w przestrze wizualn. Aby prezentacja bya plastyczna. Aby komunikowa si rwnie przez obraz, schemat, zdjcie. Niestety - stosunkowo niewielu autorw (pewnie okoo 1/3) wykonao prac nad tym, aby podj to wyzwanie. Ci ktrzy je podjli - czsto polegli, gdy...
308
...jak ju praca bya zwizualizowana, to, niestety, do rzadko wizualizacje byy dobrze dobrane. Zdjcie, rysunek, schemat w prezentacji ma by kotwic dla naszego umysu. Ma skupia nasz uwag na problemie. Ma pomc nam zrozumie przekaz. Jeli to zdjcie jest po prostu pierwszym-lepszym, ktre wpado nam pod rk sens jego umieszczenia na ekranie jest co najmniej dyskusyjny. Stosunkowo czstym mankamentem bya niespjno. Margines na jednym ekranie nie by rwny marginesowi na drugim. Wypunktowania si rniy. Czcionki w tytuach (w sposb zupenie nieuzasadniony/dowolny) zmieniay swoje ksztaty, rozmiary, ulokowanie na ekranie. Tworzyo to poczucie chaosu, nieuporzdkowania, braku struktury. Pojawio si kilka prac, ktre byy "wyprane" z layoutu. Czarny tekst na biaym tle by wszystkim, co mona byo ocenia. Mona powiedzie, e to swego rodzaju zaleta - skupiamy si wycznie na merytoryce, nie odcigamy uwagi. Moim zdaniem jednak by to spory mankament - szczeglnie w sytuacji, w ktrej tak prezentacj porwnujemy z prezentacj o rwnie wartociowej treci lecz wzbogaconej o adn, estetyczn, plastyczn opraw. I ostatnim grzechem, na ktry chc zwrci uwag jest traktowanie PowerPointa jako "rozkawakowanego" na pojedyncze ekrany Worda. PowerPoint to narzdzie wspomagajce prezentera. Ide jego stosowania jest podkrelanie gwnych myli, stawianie pyta, przedstawianie tez. Dobr praktyk jest wic budowanie prezentacji w oparciu o krtkie sformuowania, rwnowaniki zda, wypunktowania, hasa podparte zdjciem. Forma pracy konkursowej amaa, oczywicie, t najbardziej podan posta niemniej trudne do zaakceptowania z mojej strony byy cae akapity tekstu "wlane" na ekran w postaci wielu zoonych zda przedstawiajcych tezy prezentacji.
eby bya jasno - wiele przesanych prac byo bardzo ciekawych merytorycznie, starannie opracowanych, rzetelnie zaprojektowanych, przemylanych. W pierwszej selekcji a 17 z nich uznalimy za wartociowe. Druga selekcja pozwolia nam wyoni 4 osoby, z ktrymi chcemy spotka si i porozmawia o wsppracy w ramach stau. Mimo to uwaam, e wielki segregator prac, ktry dostaem do ocenienia przedstawia stosunkowo saby stan wiedzy i umiejtnoci aplikujcych osb. Uwaam to za problem, gdy jest to czsto wiedza i umiejtnoci w zakresie elementarnym (jzyk polski, sposb czytelnego, konkretnego, ustrukturalizowanego i spjnego wyraania si poprzez tekst oraz obraz). Umiejtnoci, ktre rzutowa mog na postrzegan jako prac w yciu zawodowym. Umiejtnoci, nad ktrymi warto pracowa w szkole, na uczelni, w trakcie kariery zawodowej, indywidualnie.
309
GRY
26 kwietnia 2010
Czy wiecie, e kadego tygodnia ludzie spdzajc w grach sieciowych 3 miliardy godzin*? Czy wiecie, e uczcy si w USA dwudziestojednolatek spdzi na graniu w gry komputerowe tyle samo czasu ile na nauk (ok. 10.000 godzin*)? Czy wiecie, e gry elektroniczne s jedynym segmentem rynku mediw, ktry od wielu ju lat nieustannie ronie (w przeciwiestwie np. do rynku prasy, telewizji)? Zagadnienie gier fascynuje mnie od wielu lat. Majc 13 lat symulowaem chorob po to, by, zamiast i do szkoy, mc zosta w domu i, poyczajc od ssiada komputer, pogra w gr, ktr sam na miejscu programowaem. Potem, jak ju mj brat przywiz komputer gry stay si wanym elementem spdzania wolnego czasu. ... i takim pozostay do dzi. Moje zainteresowanie grami nie jest bierne. Mam za sob opracowanie kilku gier - zaprojektowanie ich, oprogramowanie. Sprzedaem nawet kad z nich w kilku tysicach egzemplarzy. Dzi widzc jak rozwija si ten rynek postanowiem "doksztaci si" - podbudowa swoje (w sumie niewielkie) dowiadczenia zwizane z projektowaniem gier. W tym celu kupiem dwie ksiki. Jedn z nich wanie czytam. Bdc w poowie ju widz, e trafiem na perek, ktr chciabym Wam poleci. Ksika nazywa si "The Art of Game Design" i napisana zostaa przez Jesse'a Schella (wicej o autorze wraz z jego wystpieniem znajdziecie na witrynie TED tutaj). Ksika kompleksowo omawia proces projektowania gry. Nie skupia si przy tym na gracz elektronicznych - wikszo poruszanych w niej zagadnie dotyczy gry kadego rodzaju. Ksika omawia takie zagadnienia jak kreowanie waciwego dowiadczenia, osadzenie gry w idei oraz w okrelonym temacie, patrzy na problem z perspektywy gracza, omawia zagadnienia mechaniki i odpowiedniego balansowania jej parametrw, odnosi si do takich kwestii jak interfejsy, historie, postacie, wiat gry, omawia zagadnienia estetyki. Podnosi kwestie gier typu multiplayer, take interakcji midzy graczami (rwnie w kontekcie gier zespoowych). Podkrela kwestie testowania, technologii, ale take rynku (gry s przecie elementem biznesu). Wszystko to na prawie 500 stronach napisanych ciekawym, ywym jzykiem podpartym wieloma sugestywnymi przykadami, ktre czsto (w moim przypadku) graj na strunach moich wspomnie odwoujc si do ulubionych gier mojej modoci (czy kto pamita takie gry jak Donkey Kong? albo Space Invaders?). Ksika ma rwnie ciekaw struktur - zawiera w sobie 100 "soczewek" (lenses) zwracajcych uwag czytelnika na 100 najwaniejszym kwestii zwizanych z projektowaniem gier podanych poprzez zestawy pyta, ktre warto sobie zada by zaprojektowa dobr gr. Ksika jest bardzo "praktyczna" - poprzez krtkie, sugestywne rozdziay otwiera oczy na naprawd istotne zagadnienia. Polecam wszystkim, ktrzy interesuj si grami - nie tylko projektantom, ale take graczom. Ju po przeczytaniu czci ksiki zaczem patrze na gry krytycznym okiem widzc w nich miejsca, ktre mogyby by udoskonalone, zmienione na korzy ich jakoci, "grywalnoci", doskonaoci. Inne recenzje ksiki znajdziecie m.in. Amazonie tutaj (w zasadzie - same 5 gwiazdek!)
* Badania Carnagie Mellon University
310
NOWY EBOOK Z MASIE CENTER

15 padziernika 2010
Masie Center wypuci niedawno now elektroniczn publikacj pod tytuem "Perspektywy uczenia si" (Learning Perspectives). Jej autorami jest 40 uczestnikw konferencji Learning 2010 (Orlando, 24-27.10.2010), w ktrej bd mia okazj uczestniczy. eBook zawiera przemylenia 40 osb na temat szkole, rozwoju i edukacji. S to subiektywne, raczej nieuczesane w swym oglnym wymiarze wypowiedzi. Nawet jednak czytajc troch "od sasa do lasa treci" mona z nich wycign kilka wnioskw. Tym bardziej, e 3/4 ksiki tworz teksty napisane przez przedstawicieli generacji Y ("30 under 30" - specjalna grupa uczestniczca w konferencji).
"Gorce tematy" w eBooku to (mj subiektywny wybr): media spoecznociowe (social media), tre tworzona oddolnie (user-generated content), nieformalne formy rozwoju (informal learning), demokratyzacja procesu uczenia (kady uczy kadego - rwnie modszy - starszego, a pozornie mniej dowiadczony - tego, ktry teoretycznie powinien wiedzie/umie wicej; odwrcony mentoring - reverse mentoring), intuicyjno (intuitive experience z rozwizaniami Apple'a jako swego rodzaju wzr), personalizacja (just for me), zaszycie procesu rozwojowego w codzienne aktywnoci (embedded learning, personal learning environment), gry (gaming), mobilno (mobility), nauka jako zabawa (learning is fun), samodoskonalenie (self-managed learning), zderzenie generacyjne (Gen X/Gen Y/Gen Z), skuteczno uczenia (learning effectivenes, Return on Expectations), zarzdzanie zmian (change management), przywdztwo (leadership), zaangaowanie (engagement), relacje (relations), wsppraca (collaboration).
Polecam Waszej uwadze tekst koczce publikacj. W Combining Cool with Core in Learning autor (Elliott Masie) zwraca w nim uwag m.in. na dobre technologie, ktre niekoniecznie
311
odniosy sukces w wiecie szkole. Dlaczego? Ciekawy jest rwnie tekst Wayna Hodginsa What Shapes the Future of Learning? The Third Industrial Revolution, ktry diagnozuje globalne czynniki wpywajce na ewolucj/rewolucj szkole. Tekst Ricka Darby'ego (Trends in Learning Technology: The View from Late 2010) dokonuje takiej diagnozy z perspektywy technologii informatycznych, a Larry Israelite w swoim materiale odnosi si do w tym kontekcie do rewolucji na rynku mediw i technologii ich wspierajcych/budujcych (The Times They May Be AChanging: From Sizzle to Fizzle in Learning Technologies). Ksik moecie cign klikajc tutaj.
312
SZTUKA WYSTPIE WEDUG STEVE'A JOBSA

15 listopada 2010
Czy widzielicie kiedy prezentacj prowadzon przez Steve'a Jobsa? Na przykad prezentacj IPhone'a? Albo IPada? Jeli nie - signijcie do YouTube... W wystpieniach Jobsa jest jaka dystyngowana magia... Co, co sprawia, e sucha si ich z zainteresowaniem, ekscytacj. Mimo pozornej nieporadnoci, wolnego tempa, takiej troch niemedialnoci maj w sobie ogromny adunek energii. Jak Jobs to robi? Sztuka prezentacji szefa Apple'a zostaa rozpracowana przez Carmine Gallo jednego z autorw piszcych do Business Weeka. W krtkim dokumencie przedstawionych jest kilka niby prostych technik, ktre Jobs stosuje, i ktre sprawiaj, e jego prezentacje s wyjtkowe.
Popatrzcie tutaj i inspirujcie si. Stosujcie. Uczcie si od tych, ktrzy robi co wyjtkowo...
313
NADWYKA POZNAWCZA...
22 grudnia 2010
... to termin ukuty przez Claya Shirky'ego - autora ksiki "Cognitive Surplus: Creativity and Generosity in a Connected Age". Kupiem j zaintrygowany wystpieniem Claya na Learning 2010 i zmczyem przedwczoraj. Zmczyem nie dlatego, e bya mao interesujca, ale dlatego, e napisano j troch cikim, czasem akademickim jzykiem. Mimo, e nie bya "lekka, atwa i przyjemna" z pewnoci bya ciekawa. Gwn tez byo przeciwstawienie fenomenu, jakim jest aktywno uytkownikw Internetu do dotychczasowej biernoci generacji wychowanej przed telewizorem. Wedug autora DOWOLNA aktywno (powicona nawet na pozornie "durne" dziaania w sieci) jest lepsza od biernego przyswajania treci podawanych przez media. W ksice podaje szereg ciekawych przykadw generowania wartoci (nadwyki poznawczej) poprzez spoecznociowe mechanizmy, ktre urodziy si wraz z dob Internetu. Wikipedia, Linux, czy Apache - to rozwizania znane i zawsze wymieniane jako przykady w tej dziedzinie. Nota bene: szacuje si, i na opracowanie Wikipedii powicone do tej pory okoo 100 milionw osobogodzin; Amerykanie rocznie siedz przed telewizorem okoo 2 MILIARDW godzin; ile wartociowych rzeczy mona byoby zrobi gdyby nie byo telewizji?. Ksika zawiera jednak znacznie wicej odniesie do nowych rozwiza i pomysw wpywajcych na nasze ycie. Przykadem niech bdzie serwis sucy do organizowania car-poolingu (dobierania si kilku osb przed podr, gwnie do pracy, by jecha jednym samochodem oraz mc korzysta ze specjalnych pasw jazdy na ulicy, po ktrych mog jedzi wycznie samochody z wiksz liczb osb). Ciekawe jest to, i przemys transportowy prbowa poprzez naciski na kanadyjskich posw sprawi, by serwis ten zosta prawnie zakazany (sic!) z uwagi na... nieuczciw konkurencj! Innym przykadem moe by zorganizowanie w Internecie przez hinduskie kobiety akcji protestacyjnej przeciw jednemu z ruchw religijnych, ktry prbowa tamsi prawa kobiet podporzdkowujc je rygorystycznym wymogom religijnym. Dziki duemu odzewowi i masowemu poparciu kobiety byy w stanie poprzez rne dziaania (organizowane poprzez Internet ale realizowane w "realu") skutecznie przeciwdziaa zagroeniu. Autor zwraca uwag, i moliwo generowania "nadwyki poznawczej" jest znakiem naszych czasw. Ludziom znaczniej atwiej (w porwnaniu z nawet nieodleg przeszoci) uczestniczy w takich ruchach, wnosi co od siebie do tworzonej wsplnie wartoci, dooy drobn cegiek do wikszego dziea. Z drugiej strony dziki Internetowi to co jest wsplnie tworzone ma wiksz si raenia. Ta sia raenia jest czasem tak ogromna i moe wpyn na sposb w jaki yjemy, na prawa , jakie uchwalamy, na wartoci, wedug ktrych yjemy. I jeszcze jedna myl... Autor gboko wierzy (i potwierdza to przekonanie rnymi argumentami), i ludzie s z natury hojni. e potrafi i chc si dzieli z innymi pod warunkiem, e widz tego sens czuj swj wpyw i sprawczo swoich dziaa. e pienidze nie s jedyn motywacj; wicej - e s ludzie, dla ktrych pienidze s mao wan motywacj wobec innych, ktre ich napdzaj.
314
HR ON-LINE
20 kwietnia 2011
Wczoraj dostaem od Koleanki (dziki Kamila!) zaproszenie na ciekawe szkolenie - a w zasadzie swego rodzaju proces rozwojowy realizowany poprzez seri webinarw. Szkolenie oferowane jest przedstawicielom dziaw HR - dziaw, ktre w coraz wikszym stopniu wykorzystuj mechanizmy on-line do realizacji swoich celw. Organizatorem kursu jest Quadriga University z siedzib w Berlinie. Sam kurs prowadzony bdzie jednak w jzyku angielskim.
Kurs "Human Resources and Social Media" skada si z omiu ptoragodzinnych webinarw dedykowanych konkretnym zagadnieniom zwizanym z wykorzystaniem nowych metod/form/technologii w dziaaniach HR. Webinary dotyczy bd: wykorzystaniu mechanizmw social media w budowaniu strategii HR, budowaniu poprzez nowe mechanizmy komunikacyjne wizerunku firmy jako podanego pracodawcy, rekrutacji poprzez Internet, wykorzystaniu Facebooka do budowania odpowiedniego wizerunku firmy, zarzdzania wiedz w dobie web 2.0, pozyskiwaniu talentw wrd przedstawicieli generacji Y, efektywnego wykorzystania najnowszych metod e-learningowych, efektywnego i minimalizujcego ryzyko wykorzystania mechanizmw social media przez pracownikw.
Prelegentami nie s wykadowcy akademiccy lecz praktycy - stanowi to niewtpliwie dodatkow warto. Kurs wyglda na bardzo ciekawy - zarwno w swej formule, jak i programie. Niestety - wie si z kosztem wynoszcym 960EUR netto (do 3 maja - 790EUR netto). Moe jednak warto - jeli powanie i dugofalowo myli si o wykorzystaniu nowych technologii w dziaaniach HR... Blisze szczegy na temat kursu znajdziecie tutaj.
315
ECORNELL...
16 maja 2011
... to "elektroniczna odnoga" jednej z wielu amerykaskich uczelni realizujcych dziaania edukacyjne oraz szkoleniowe poprzez sie. Cornell University ("uczelnia-matka" eCornell) jest jednak jedn z najstarszych (rok zaoenia 1865) i najbardziej znanych uczelni Stanw Zjednoczonych wchodzcych w skad tzw. "Ivey League". Nie chciaem jednak wychwala uczelni, ale zwrci Wasz uwag na ciekaw gam certyfikowanych programw rozwojowych dedykowanych brany HR. Ciekaw nie tylko ze wzgldu na zawarto merytoryczn, ale take z uwagi ba fakt, i realizowane s na drodze zdalnej (przez Internet). Cz z nich, oczywicie, jest zbyt silnie ulokowana w realiach amerykaskich, aby mie dla nas istotn warto (np. zagadnienia prawne rynku pracy). S jednak inne, ktre wydaj si by na tyle uniwersalne, by w globalnej wiosce mc zainteresowa wszystkich. Zwrcibym Wasz uwag na: "Advanced Strategic HR Practices" - gdzie sowami-kluczami s: przywdztwo, rnorodno, strategia, talenty, zaangaowanie, wpyw na biznes, ten sam kurs, ale w wersji "Plus" przygotowujce do zdania certyfikatu "Professional in Human Resources" oraz "Senior Professional in Human Resources", "HR Director Certificate" - gdzie sowami-kluczwami s: wdraanie, strategia, egzekucja, zmiana, globalno, praktyka. Ceny? Troch ponad 5.000 USD. Sporo, ale tak naprawd pytaniem, ktre si rodzi jest bardziej "jaka jest warto w stosunku do ceny?". Zarwno jeli chodzi o dostosowanie programu do naszych potrzeb, jak i efektywno wynikajc z formuy prowadzenia kursu. Zainteresowanie tutaj znajd wicej informacji o procesach szkoleniowych.
316
JAK BUDOWA EFEKTYWN SIE RELACJI?

5 wrzenia 2011
Dziki wirtualnym relacjom (a konkretnie - dziki monitoringowi krtkich informacji zamieszczanych przez moich wirtualnych znajomych na LinkedIn) dotarem do bardzo ciekawego materiau dotyczcego zrwnowaonego i efektywnego funkcjonowania w wiecie social networkingu (nota bene - nie tylko wirtualnego!). Autor artykuu zwraca uwag na 10 osb (a w zasadzie - typw osb), ktre warto mie w swojej sieci relacji po to, aby si rozwija. Typy te to: 1. mentor - osoba, do ktrej aspirujesz, 2. coach - osoba, ktra pomoe, wesprze stojc z boku, 3. specjalista branowy (industry insider) - osoba, ktra bdzie Twoim najlepszym rdem profesjonalnej informacji, 4. trendsetter - osoba spoza Twojej brany, ktra trzyma rk na pulsie wszystkie co nowe, i ktra pozwoli Ci myle innowacyjnie, 5. cznik (connector) - osoba, ktra ma dostp do ludzi, zasobw i informacji poszerzajc poprzez te zasoby znakomicie Twoje moliwoci dziaania, 6. idealista - osoba, ktrej ufasz i z ktr moesz wsplnie snu marzenia bez ryzyka zych intencji z jej strony, 7. realista - osoba, ktra cignie Ci na ziemi; niekoniecznie zdemotywuje (polskie piekieko si kania...), lecz raczej sprawi, by Twoje marzenia byy osadzone w rzeczywistoci, 8. wizjoner - osoba, ktra Ci zainspiruje, popchnie na waciwe tory dziaania, nada pd w kierunku osignicia celu, 9. partner - osoba taka jak Ty, osoba z ktr moesz zderzy myli, podzieli si spostrzeeniami, 10. aspirujcy - osoba, ktra szuka w Tobie mentora, ktrej Ty moesz da co od siebie, co wyjani, przybliy. Jak tak patrz na t list w zestawieniu z kontaktami, ktre mam na LinkedIn - to do dobrze jestem w stanie przypasowa wikszo osb do wyej wymienionych rl. Kada z nich wydaje si by uzasadnion do rozwoju, uczenia si, sukcesu zawodowego. Ten podzia i te wskazania wydaj mi si bardzo trafne... A Wy - czy macie w swojej sieci relacji mentora? Albo wizjonera? A czy macie aspirujcego? No i ktrej z tych rl najbardziej Wam brakuje w swoim otoczeniu? Link do caego artykuu znajdziecie tutaj. Polecam!
317
SOCIAL MEDIA 2.0?

16 wrzenia 2011
Jason Rosenthal opublikowa w magazynie Forbes ciekawy artyku na temat prognoz dla rozwoju sieci spoecznych. Ot, wedug autora, sposb wykorzystywania mechanizmw spoecznociowych diametralnie si zmienia. Coraz mniejsze znaczenie ma "nadawanie" (broadcasting), a coraz wiksze - rozmowa. Coraz mniej wanym staje si komunikowanie caemu wiatu co-te-ja-dzisiaj-wspaniaego-nie-zrobiem, a coraz waniejszym szukanie w swoim spoecznociowym otoczeniu ludzi, ktrzy mog wnie warto do mojego ycia. W konsekwencji - na znaczeniu traci bd czyste statystyki (ile mam "przyjaci" w sieci, ilu mam followerw na Twitterze, ile kont sam podgldam, ile mam "Like'w", "+1", itp., wynalazkw, etc.). To, co bdzie si liczy to wartociowe dyskusje; realna kontrybucja; sieciowa wsppraca prowadzca do konkretnych wynikw. W tym sensie zamiast wielu "pustych koneksji" bardziej wartociow moe okaza si obecno w sieci spoecznej ograniczona do wskiej grupy osb, ktre wnosz co do mojego ycia. ... czyby mona byo znale nowe, webowe, social-networkingowe znaczenie dla przysowia "Lepiej z mdrym zgubi, ni z gupim znale"? Cao artykuu Jasona Rosenthala znajdziecie tutaj.
318
3 FUNKCJE LINKEDIN
10 padziernika 2011
Z LinkedIn korzysta ju ponad 120 milionw osb na caym wiecie. Jest to niewtpliwie najwiksza sie spoecznociowa dedykowana profesjonalistom. Wielu z Was ma zapewne swoje konta na tym serwisie i w wikszym, albo mniejszym zakresie korzysta z mechanizmw udostpnianych przez system. Ja jestem raczej biernym uytkownikiem. Niemniej moja bierno jest, jakby to okreli? ... zaangaowana? Dziki temu zaangaowaniu odczuwam wiele korzyci z bycia czci spoecznoci LinkedIn. Korzyci w domenie rozwojowej, w domenie budowania swojego wizerunku, w domenie kreowania kariery zawodowej, ... Dzi podziel si z Wami garci sugestii na temat tego, w jakim sposb "popracowa" nad serwisem by co konkretnego nam dawa. Oto moje przemylenia... 1. Podstawow funkcj LinkedIn jest opisywanie moich dowiadcze zawodowych. Jest to wic moje elektroniczne CV dostpne w chmurze. CV nad ktrym pracuj na bierzco (a wic aplikujc o prac nie musz sobie przypomina za co byem odpowiedzialny 5 lat temu, jakie sukcesy osignem w 3 firmach wstecz, etc.). Jest to te (przy odpowiednich skonfigurowaniu) CV publiczne - otwieram si wic rwnie na to, aby to inni zabiegali o mnie, a nie ebym to ja musia szuka pracy. W tej funkcji LinkedIn jest wic stranikiem, katalizatorem i stymulatorem mojej kariery zawodowej. Jest rwnie jednym z mechanizmw budowania profesjonalnego wizerunku. Rada nr 1: LinkedIn bdzie w tej funkcji dziaa dobrze tylko wtedy, kiedy Twj profil zawodowy jest kompletny i sporzdzony tak, aby nie musia si go wstydzi Rada nr 2: LinkedIn pozwala na automatyczne generowania CV w postaci PDFw zawierajcych dane umieszczone w profilu. Mona tego dokona albo poprzez skojarzone rodowisko Resume Builder, albo klikajc na opcj PDF dostpn w sekcji nagwkowej swojego wasnego profilu (dostpnego po klikniciu w "Profile -> View Profile") Rada nr 3: LinkedIn pozwala na budowanie portfela rekomendacji. Pro wic innych by napisali o Tobie co dobrego gdy skoczysz z sukcesem projekt, albo gdy koczysz w jakiej firmie prac. Im wicej rekomendacji (szczeglnie od "obcych" osb) tym wiarygodniej wyglda Twoje CV. Rada nr 4: LinkedIn pozwala na uproszczenie adresu www swojego profilu (co poprawia atwo do signicia do). Aby tego dokona naley wej w opcj "Profile -> Edit Profile", a nastpnie klikn link "Edit" przy "Public Profile" w sekcji nagwkowej. Rada nr 5: Siegajc do opcji "Groups" moesz zapisa si do wielu branowych grup dyskusyjnych. Niektre z nich nie wnios wiele do Twojego ycia zawodowego, inne mog mie na niego jaki wpyw. Z pewnoci jednak poprzez grupy mona nawiza nowe relacje, dotrze do ciekawych osb, dowiedzie si o interesujcych ofertach z brany. Rada nr 6: LinkedIn (sekcja "Jobs") pozwala na aktywne wyszukiwanie ofert pracy. Korzystajc z rozwizania dostajesz rwnie na bieaco propozycje, ktre sprofilowane s pod Ciebie. 2. LinkedIn jest dla mnie rdem ciekawych informacji branowych. Jest zintegrowany z komunikatorem (a'laTwitter), co pozwala nie tylko na dzielenie si z innymi, ale rwnie na suchanie, co inni maj ciekawego do powiedzenia. Mam w tej chwili w gronie znajomych 400 osb (a w krgu 2 i 3 relacji - ponad 5 milionw osb), ktrzy codziennie przegldaj ciekaw pras, maj fascynujce przemylenia, maj interesujce dowiadczenia. Pisz o tym, dziel si, podaj linki - to wszystko w telegraficznym skrcie dociera do mojej wiadomoci. Moecie powiedzie - generuje szum informacyjny. W pewnym sensie - tak, ale jest to szum
319
skrojony pod moje potrzeby. Szum generowany przez grono ludzi, ktrym w duej mierze ufam. Ktrzy w duej mierze dziel ze mn swoje zainteresowania. W tej funkcji LinkedIn jest wic mechanizmem inspiracji, uczenia si, poznawania bliskiej mi przestrzeni biznesowej. Rada nr 1: Zapraszaj do grona swych znajomych ludzi, ktrym ufasz i ktrzy s Ci biznesowo bliscy. W ten sposb sucha bdzie wartociowych komunikatw (a i dotrzesz do ludzi, ktrzy by moe pomog Ci w realizacji funkcji 1 - czyli wespr Twoj karier zawodow). Rada nr 2: Sigaj do LinkedIn w miar czsto i czytaj komentarze Twoich znajomych. Na pewno znajdziesz wrd nich co inspirujcego. Jeli masz IPada - cignij na aplikacj Flipboard i podepnij do niej LinkedIna. Uzyskasz zupenie inn jako... Rada nr 3: Raz na jaki czas signij do opcji "News -> Signal". Dziki niej moesz przeszuka komunikaty nie tylko wysyane przez Twoich bezporednich znajomych, ale take te pisane przez znajomych krgu 2 oraz 3. Tu ju trafno przekazu jest nisza, ale czasami warto wykona taki krok. 3. LinkedIn jest te dla mnie narzdziem do zarzdzania relacjami. Wizytownik w zasadzie odszed w mojej praktyce do lamusa - tzn. niby go uywam, ale nie jest dla mnie najwaniejszym narzdziem w utrzymywaniu relacji biznesowych. Dlaczego? Po pierwsze - bo jest peen nieaktualnych wizytwek (ludzie zmieniaj prac, czy nie?). Po drugie - bo nie wo go ze sob (a do LinkedIn mog sign zewszd). Po trzecie - bo mog zaprasza do swojego krgu znajomych osoby, z ktrymi mj kontakt by tylko wirtualny. W tej funkcji system staje si moim osobistym rozwizaniem klasy CRM - upraszczajc moj prac, dynamizujc j, sprawiajc, e w kwestii relacji dziaam efektywniej. Rada nr 1: Zastanw si nad kryteriami, wedug ktrych chcesz budowa krg swoich najbliszych znajomych. Czy chcesz by byy to tylko osoby, ktre spotkae? A moe tylko te, ktre uwaasz za swoich swoich profesjonalnych partnerw? A moe nie bdzie stawia adnych ogranicze? Rada nr 2: Tagj swoich znajomych. Opisuj ich tak, eby mg przypomnie sobie "kiedy?", "gdzie?", "po co?", "z kim?". Na pocztku moe to nie by problem, ale jak bdzie mia ich ju kilka setek pami moe zacz zawodzi. Moesz opisywa znajomych wchodzc do "Contact -> Connections". Po klikniciu w dan osob moesz wybra opcj "Edit details", a nastpnie na dole "Add Contact Notes". Moesz te wybra opcj "Edit tags" by poprzez rozwijane menu oznaczy dan osob. Moj polityk budowania sieci relacji jest pena otwarto. Jeli kto z Was chce si doczy do krgu znajomych - serdecznie zapraszam. Czy widzicie jakies inne funkcje tego narzdzia, ktre wykorzystujecie w swoim yciu zawodowym?
320
Szkolenia XXI wieku

Sekcja dla
OBIEYWIATW
321
WAKACYJNY BLENDED LEARNING

26 sierpnia 2008
W dyskusjach z Klientami wci zdarza si sysze sceptycyzm oraz brak zrozumienia wartoci, jakie nios za sob nowe formy realizacji szkole. Podnoszone s zwykle kwestie jakoci szkole realizowanych bez udziau trenera, wysokich kosztw opracowania materiaw e learning, efektywnoci procesu, ktry, zamiast by realizowanym przez dwa dni, w grupie, przez trenera, rozbijany jest na wiele drobnych fragmentw obejmujcych rne, czsto samodzielne, aktywnoci osoby szkolonej. Chciabym na wasnym przykadzie pokaza warto podejcia blended learning. Przykad bdzie wakacyjny, nie pasujcy do wyzwa korporacyjnych. Pokae jednak czemu zamanie paradygmatu grupowego szkolenia w sali ma sens.
Robimy OWD!
Bdc na wakacjach w Egipcie w lipcu 2007 roku podjlimy wraz z najstarsz crk decyzj o wziciu udziau w kursie nurkowania. Kurs OWD (Open Water Diver) realizowany jest zgodnie metodologi opracowan przez PADI midzynarodow organizacj zrzeszajc instrutorw nurkowania. Kurs realizowany jest w cigu kilku dni i z jednej strony wymusza na studentach pozyskanie duej wiedzy teoretycznej, z drugiej za obejmuje szereg nurkowa, podczas ktrych niezbdne jest zbudowanie w studentach wielu niezwykle wanych umiejtnoci. Po ukoczeniu kursu i uzyskaniu certyfikatu nowoupieczony nurek moe samodzielnie (w parze, ale bez udziau instruktora) wykonywa nurkowania do 18 metrw. Zarwno cz teoretyczna jak i zajcia praktyczne s krytyczne dla uzyskania certyfikatu. Dlaczego? Jakiekolwiek braki (czy to wiedzy, czy te umiejtnoci) stanowi zagroenie dla ycia. Przykadowo nieumiejtne wynurzenie si nawet z kilku metrw nurka oddychajcego spronym powietrzem skutkowa moe powanymi urazami puc.
Nasze oczekiwania
Egipt jest magicznym miejscem na zrobienie certyfikatu nurkowego. adna pogoda, ciepe, koralowe morze, dobra widoczno pod wod to zalety, ktrych nie dowiadczy si w adnym akwenie w Polsce. Z tego te powodu jest miejscem mao ambitnym tam po prostu wszystko przychodzi atwiej i przyjemniej. Majc tego wiadomo oczekiwalimy, e kurs bdzie wspania, podwodn przygod, podczas ktrej dowiadczymy wielu niezapomnianych wrae. Marek nasz instruktor zaraz, pierwszego dnia zburzy nasze oczekiwania mwic, i podczas pierwszych nurkowa bdziemy tak skupieni na wiczeniach i tak zestresowani, e nawet jeli przepynie koo nas wieloryb, to i tak go nie zauwaymy Mia cakowit racj aczkolwiek w ostatnim dniach kursu magia Morza Czerwonego daa nam si pozna w caej okazaoci.
Przebieg szkolenia
Szkolenie od pocztku do koca miao form mieszan. Obejmowao ogldanie filmw instruktaowych (w grupie), samodzielne czytanie podrcznika oraz rozwizywanie quizw, omawianie wynikw quizw w grupie przez instruktora ze szczeglnym zwrceniem uwagi na wszelkie bdy, wiczenia praktyczne (nurkowania), omawianie nurkowa przed (briefing) oraz po ich wykonaniu. Kurs koczy si testem oraz sprawdzianem praktycznym (ostatnie nurkowanie), ktrego zdanie kwalifikowao do otrzymania certyfikatu. Poszczeglne elementy procesu szkoleniowego nie pokryway si z ksiki nie byo moliwoci nauczenia si chocia teoretycznych aspektw wicze
322
praktycznych. Trudno zreszt wyobrazi sobie moliwo nauczenia si z ksiki przepukiwania pod wod maski, awaryjnego wynurzenia przy braku powietrza, czy te niezawodnego znajdowania automatu do oddychania, ktry na 20 metrach pod wod, przy widocznoci 0,5 metra wanie nam wypad z ust. W cigu czterech dni mieszanka wyej wymienionych dziaa absorbowaa nas (z przerwami na jedzenie i wypoczynek oraz dojazd) od godziny 8.00 do 24.00. Zaproponowana formua szkolenia bya dla nas bardzo wartociowa i atrakcyjna. Co byo powodem tak wysokiej jej oceny? Oto kilka argumentw:
filmy w bardzo mocny sposb wzbudziy nasze zainteresowanie (zasiay ziarno pasji) oraz
bardzo dobitny i obrazowy przedstawiy kluczowe elementy teorii; ich grupowe ogldanie pozwolio na dyskusj, wyjanienie niejasnoci i skonfrontowanie rnic zda, samodzielna, wieczorna praca z podrcznikiem pozwolia na przyswojenie we wasnym tempie i we wasnym stylu caoci niezbdnej wiedzy teoretycznej, quizy podsumowujce poszczeglne moduy podrcznika pozwoliy na zweryfikowanie stanu naszej wiedzy, a take na przedyskutowanie z trenerem wtpliwoci w zakresie krytycznych dla naszego bezpieczestwa aspektw nurkowania, poprzez cz praktyczn mielimy okazj pozna dowiadczonych nurkw, uczy si od nich, zasmakowa atmosfery, jaka panuje na odzi nurkowej, przy takim podejciu do kursu nasze nurkowania (a take spotkania przed i po) mogy ograniczy si wycznie do wiczenia umiejtnoci; szybkie i sprawne (acz dogbne i do blu) zrealizowanie wicze podczas nurkowa szkoleniowych zawsze pozwalao nam na spdzenie kilku, a czasem nawet kilkunastu minut na podziwianiu rafy i zapoznawaniu si z okazami podwodnej fauny.
Refleksja
Zastanowiwszy si gbiej nad kursem dochodz do wniosku, e najbardziej wartociowym jego elementem byy wiczenia nurkowania, bezporedni kontakt z instruktorem, uczenie si na wasnych bdach pod jego okiem i na koniec znak OK., wiadczcy o tym, e nie ma zastrzee do ich wykonania. Niezwykle wanym dla mnie bya rwnie wiadomo tego, e mam do czynienia z bardzo wymagajcym trenerem. Trenerem, ktry zwraca uwag na wszystkie niedocignicia. Trenerem jasno komunikujcym i egzekwujcym wysokie standardy wiedzy i umiejtnoci, ktre musimy posi, aby dosta certyfikat. Trenerem, ktry na samym pocztku szkolenia przeci rodzicielskie wizy nie zgadzajc si na bycie w parze z wasn crk, co z pewnoci pozytywnie wpyno na jej samodzielno w nowym, wodnym rodowisku. Nawiasem mwic t samodzielno moga w ostatnim dniu przetestowa podczas bliskiego spotkania z do agresywn ryb (Giant Triggerfish), ktra chciaa zere jej petw
Podsumowanie
Kurs OWD, w ktrym mielimy przyjemno uczestniczy by bardzo atrakcyjny i wartociowy. Te zalety zbudowane zostay w duej mierze przez jego formu odpowiednie zmieszanie rnych form szkoleniowych dajcych przestrze dla inspiracji, wzbudzenia oczekiwa, refleksji, dowiadczenia, uczenia si na bdach. By jednoczenie mao inwazyjny - angaujcy trenera wszdzie tam, gdzie by niezbdny i nie angaujcy go w tych momentach, w ktrych samodzielna praca bya nie tylko wystarczajca, ale rwnie najbardziej efektywna.
323
Naley, oczywicie, zauway, e bylimy silnie zmotywowanymi uczestnikami kursu. Znik wic w sposb automatyczny problem zwizany z egzekwowaniem samodzielnej pracy, czytaniem podrcznika, wypenianiem quizw (czsto pn noc). Trudno zakada, e kade szkolenie charakteryzuje si takim profilem uczestnikw. Waciwe skomponowanie procesu rozwojowego, uycie rnorodnych form wspierajcych pozytywne cechy tego procesu (inspirujce, angaujce, motywujce) oraz uzupenienie go o wysokiej klasy trenera jest jednak, w moim odczuciu, przepisem na doskonay program szkoleniowy. Czego wszystkim z powakacyjnymi pozdrowieniami ycz
324
RELACJA Z KONFERENCJI LEARNING 2006

26 sierpnia 2008
Na pocztku listopada w Orlando na Florydzie odbya si konferencja Learning 2006 organizowana przez Masie Center. W imprezie uczestniczyo, bla, bla, bla tak mogaby rozpocz si relacja z jednej z najwikszych, najbardziej prestiowych konferencji powiconych tematowi rozwoju kadr. Poniewa jednak impreza miaa innowacyjn formu sprbuj poprzez sposb spisania relacji odda nieco jej charakter
Dwa miesice do startu

Dostaj kolejnego maila od organizatora Elliotta Masie. W mailu szereg informacji o imprezie, ale take link do rodowiska internetowego gdzie mog zdefiniowa swj profil (kim jestem, zainteresowania zawodowe i pozazawodowe, etc.) i umieci go na mapie profili innych uczestnikw. Od tej chwili mog skontaktowa si mailowo z kadym, kto znajduje si na mapie podj zdaln dyskusj, umwi si na spotkanie w Orlando, wymieni dowiadczenia. Social networking dziaa!
rodowisko konferencyjnej sieci spoecznej
Miesic przed startem

Kolejny e-mail od Elliotta. Elementem imprezy s tzw. mini-sessions krtkie, pgodzinne sesje w formie dyskusji prowadzone przy stoliku dla grupy do 20 osb. Kady moe zgosi pomys na temat takiej sesji i zosta jej prowadzcym. Zgaszam swj (Challenges in Transitioning to Blended Learning) i po kilku dniach dowiaduj si, e zostaj prowadzcym sesj!
Elliott Masie
Elliott to ciekawa posta. Nazywaj go futuryst wiata szkole. Od wielu ju lat prowadzi Think Tank skupiajcy swoj uwag na trendach nauczania, szkole i rozwoju.
325
Miaem okazj spotka Elliotta ju drugi raz. Jest to jedna z najbardziej inspirujcych i kreatywnych postaci z jak si zetknem. Bawi go patrzenie na wiat szkole z rnych perspektyw (a potrafi znale ich wiele), chtnie dzieli si swoimi przemyleniami i dowiadczeniami, jest otwarty na idee, koncepcje, ludzi. Warto korzysta z dowiadcze i przemyle Elliotta. Zachcam do wejcia na witryn www.masie.com i zapisanie si na jego newsletter
Elliott Masie (na dalszym planie) w rozmowie z Jimem Lauderbackiem
Dzie startu
Miejsce imprezy - Walt Disneys Coronado Spring Resort. Niby kompleks rozrywkowy, a mieci centrum konferencyjne na 6.000 osb. Ju przy wejciu wida, e impreza jest nietuzinkowa: kilka robotw, skonstruowanych przez licealistw toczy zaart walk, w oddali sycha ryk pistoletw pneumatycznych, ktre wykorzystywane s przez zesp serwisowy NASCAR do szkolenia z teambuildingu i zarzdzania jakoci (wicej informacji na ten temat na http://www.5off5on.com), uczestnikom rozdawane s urzdzenia do zdalnego zbierania ich opinii, wida kilka Seagwayw poruszajcych si wrd tumu. Inauguracja prawie 2.000 osb na sali. Co ciekawe impreza nie ma czci wystawowej. Jej formua jest czysta adnego marketingu, skupienie si na wymianie dowiadcze, networkingu, inspiracji, dyskusji. Pomimo to sponsorami imprezy s wszystkie liczce si firmy dostarczajce rozwizania szkoleniowe. To w moim odczuciu wiadczy wanie o wartoci konferencji!
326
Jedna z keynote sessions
3 dni imprezy
Nie da si upchn ponad 400 sesji w 3 dniach imprezy tak, by uczestnicy nie musieli dokonywa trudnych wyborw. S momenty, gdy toczy si ponad 20 sesji jednoczenie! Cay czas otwarte jest rwnie Exploratorium potena sala, gdzie udostpnionych jest ponad 150 komputerw, gdzie prowadzone s eksperymenty z nowymi technikami szkoleniowymi (podcasting, mobile learning, itp.), gdzie w kadej chwili mona dopisa swoje uwagi, przemylenia i komentarze do wirtualnej przestrzeni wiedzy na bieco tworzonej przed i podczas imprezy. Cay czas trwa rwnie rywalizacja zespow przy bolidzie NASCARa. Wymiana dwch opon najlepszemu zespoowi zaja tylko troch ponad 17 sekund (nagroda darmowy udzia w przyszorocznej imprezie). Tak a propos czy wiecie, e serwisant NASCAR przykrca pici rub w kole w czasie krtszym od jednej (sic!) sekundy? Dopki si tego nie zobaczy to trudno w to uwierzy
327
To nie wulkanizator, ale demo szkolenia z team buildingu realizowanego przez trenerw z jednej ze stajni NASCAR
Z tym brakiem czci wystawowej to troch skamaem Kady ze sponsorw ma swoj wirtualn budk plansz na cianie, gdzie opisany jest krtko profil firmy oraz podany jesy numer telefonu komrkowego do przedstawiciela firmy obecnego na imprezie. Jak jeste zainteresowany dzwonisz i umawiasz si na rozmowe. Kady z uczestnikw dosta rwnie CD-ROM, na ktrym znajduje si komplet materiaw marketingowych wszystkich sponsorw. To prawie 400 stron! Dobrze, e w takiej postaci, bo miabym problem aby te wszystkie papiery zmieci do bagau
Key Note Speakers

Swojej konkurencji nie maj sesje oglne, prowadzone przez guru wiata szkole i biznesu. Na imprezie a gsto byo od osobowoci prowadzcych inspirujce, ciekawe, czasem mocno futurystyczne, czasem mocno edukacyjne sesje. Formua dyskusji z Elliottem nadawaa im bardziej dynamiczny wyraz. Wrd wielu sesji oglnych najbardziej zapady mi w pami dyskusje ze Stephenem M.R. Coveyem (autor ksiki The Speed of Trust), Jimem Lauderbackiem (Redaktor Naczelny PC Magazine) oraz Waynem Hodginsem (Strategic Futurist w firmie AutoDesk).
328
Stephen M.R. Covey w dyskusji z Elliottem Masie
Nie da si w krtkiej relacji streci tak wielu tak ciekawych sesji. Warto Learning 2006 tkwi jednak rwnie w tym, e nie musz tego robi. Impreza ta zostawia po sobie wiele wirtualnych ladw. Wszyscy zainteresowani mog wic sign rodowiska wiki, gdzie mona znale mindmapy sporzdzane na bieco podczas kadej z sesji oglnych.
Visual journalism - jedna z form zapisu keynote speeches
329
Dostpne byy rwnie klasyczne mind-mapy
Networking & Fun

Formua imprezy sprzyja interakcjom. W kadym momencie w wielu miejscach (salach, restauracjach, w holu) toczy si wiele dyskusji angaujcych czsto due grupy osb. Spotykam si z partnerami, tocz dyskusje z firmami, ktrych dowiadczenia warto przenie na grunt polski. Impreza nie bez powodu organizowana jest co roku w Orlando. To miasto to wiatowe centrum rozrywki naliczyem w nim kilkanacie parkw tematycznych (a pewnie nie policzyem wszystkich). Uczestnicy konferencji przyjedzaj na ni caymi rodzinami sami bior udzia w imprezie, a rodziny czas spdzaj na zabawie. Aby osodzi uczestnikom dnie wytonej pracy (sesje zaczynaj si o 8.00, i trwaj do 17.00) w drugim dniu zaserwowano nam koncert grupy Bowfire piorunujcego mixtu muzyki (gwnie instrumenty smyczkowe) oraz taca.
330
Grupa Bowfire podczas wystpu
Po imprezie
Jestem ju w Polsce, w biurze. Mona by rzecz impreza si skoczya, czas o niej zapomnie i wrci do pracy. Tak jednak nie jest. Mam wci do przegldnicia prawie 400 strona PDFw (materiay sponsorw). Codziennie dostaj na swoj skrzynk mailow informacje o nowych wpisach na wiki, gdzie wymieniane s komentarze na tematy poruszane na poszczeglnych sesjach. Cay czas yj imprez, jej treci, inspiracje, tezy s w mojej wiadomoci i oddziauj na moje dziaania zawodowe. W tym wanie tkwi warto Learning 2006.
Na zakoczenie
W kolejnych wpisach bd dzieli si moimi przemyleniami dotyczcymi kilku zagadnie, ktre najbardziej dotkny mojej wiadomoci. Skupi w nich swoj uwag na takich tematach jak: zaufanie w biznesie, social networking jako mechanizm szkole, wpyw demokratyzacji treci na wydajno procesw biznesowych oraz zastosowanie gier i symulacji w szkoleniach.
331
INNOVATION IN LEARNING 2008

16 padziernika 2008
Konferencja Innovation in Learning miaa miejsce w San Jose w dniach od 23 do 25 wrzenia. Bya to stosunkowo maa impreza goszczca w tym roku okoo 350-400 osb. Jak sama nazwa wskazuje powicona jest nowym trendom i innowacjom na rynku szkole. Pokazuje wic przestrzenie, ktre nawet na rynku USA nie s jeszcze eksploatowane. W Polsce, moim zdaniem, wielu z nich spodziewa si moemy za 5 do 10 lat jeli nasze lokalne uwarunkowania na to pozwol.
Od toczenia do ssania (From Push to Pull) czyli szkolenia na odwrt

Coraz wyraniejszym trendem, wspieranym przez wiele narzdzi i mechanizmw, jest zmiana centralnego punktu procesu szkoleniowego. Coraz rzadziej jest nim firma, dzia HR, ustrukturalizowany i narzucony z gry projekt, a coraz czciej indywidualna osoba szkoleniowa. Model, o ktrym mowa jest prosty To nie firma okrela jak mam si uczy. To nie firma definiuje mj plan szkole i deleguje mnie na szkolenia. To ja, dziki narzdziom i mechanizmom zapewnionym przez firm mam czu si odpowiedzialny za podjcie takich dziaa, ktre zapewni mi moliwo efektywnego realizowania moich zada. Wyzwaniem dla zbudowania w organizacji kultury pull jest, oczywicie, konieczno zmiany w ludziach. Na konferencji dyskutowane byo rwnie to zagadnienie. Zwracano uwag na fakt, i ludziom modym (obecnym, ichnim dwudziestolatkom) stosunkowo atwo j adaptowa (okrelana bya wrcz jako naturalna dla tej generacji). W podejciu pull bieca potrzeba szkoleniowa (potrzeba informacji, wiedzy, umiejtnoci, skorzystania z dostpnego dowiadczenia) staje si wic alf i omeg hmm, no wanie czego? Trudno nazwa to ju korporacyjnym procesem bo ramy tego s rozmyte, coraz trudniej centralnie kontrolowalne, coraz cciej ulatujce percepcji otoczenia. Jest to raczej chmura niewymuszonych, krtkich, indywidualnie dobranych interakcji szkoleniowych, w ktre wchodz pracownicy danej organizacji w oparciu o dostpne mechanizmy. Mechanizmy nie tylko dostarczane przez organizacj, ale take otwarte (Google) lub quasi otwarte (np. grupy w serwisach spoecznociowych takich jak LinkedIn). Na sesjach konferencji omawianych byo wiele mechanizmw majcych swe odniesienia do powyszego trendu. Mwiono o kompleksowych, wszechoogarniajcych (immersive) rodowiskach nauczania, o rodowiskach do budowania zdalnych spoecznoci (wiki, blogi), o metodyce szkoleniowej waciwej dla sieci semantycznych (Web 3.0 inteligentny Internet), o pod-, videoo i cell-castach, grach i symulacjach, itp. Prezentowano kilka rozwiza majcych za zadanie wspieranie budowania kultury pull. Byy wrd nich: stosunkowo proste narzdzia portalowe udostpniajce piguki wiedzy: najlepsze praktyki, casey, narzdzia, formularze, etc., w postaci zrnicowanych form multimedialnych np. Innovation Center opracowane przez Harvard Business Publishing, bardziej zoone rozwizania webowe pozwalajce nie tylko na udostpnienie oglnie pojtej treci szkoleniowej, ale zawierajce mechanizmy spoecznociowe (fora, blogi, wiki, ankiety) oraz mechanizmy automatyzujce dostp do aktualnych i/lub najlepszych informacji (RSS, mechanizmy komentowania i oceniania treci) np. rodowisko opracowane przez Infuse czy te Mzinga (dostaem do ciekawy white-paper opracowany przez jednego z konsultantw tej firmy pod tytuem How Workplace Communities will Transform Your Business, do ktrego bd stara si odnie w przyszoci), 332
angaujce, czasem bardzo proste i krtkie formy szkoleniowe oparte na grach i symulacjach np. oferowane przez Sealund lub Enspire Learning, warsztaty oparte o elektroniczne symulacje i uzupenione dugoterminowym (np. rocznym) programem obejmujcym zdalne wsparcie, dostp do mechanizmw spoecznociowych, dostp do wiedzowych zasobw on-line ponownie Enspire Learning, szkolenia oparte o wirtualne wiaty (nie tylko Second Live ale take dedykowane, wirtualne przestrzenie 3D).
Czemu taka zmiana?

Zmiana modelu szkoleniowego katalizowana jest przez kilka czynnikw: cigle wzrastajc dynamik zmian (Shift happens: genialna prezentacja, ktr musicie zobaczy jeli jeszcze jej nie widzielicie), co skutecznie uniemoliwia planowanie zoonych, dugofalowych procesw szkoleniowych (w zasadzie podwaa dugofalowe planowanie czegokolwiek), generacyjn zmian w organizacjach wyzwaniem dla firm coraz czciej staje si przycignicie i utrzymanie modych pracownikw, a ci chc takich wanie mechanizmw, korzyci biznesowe dla organizacji wynikajce z kreowania spontanicznego, oddolnego mechanizmu rozwizywania problemw (poprzez rosnc odpowiedzialnoci pracownikw i ich samosterowno w dynamicznych czasach oraz poprzez budowanie wok interakcji rozwojowych baz wiedzy korporacyjnej).
Szczeglnie ten ostatni czynnik jest ostatnio mocno docenianym mechanizmem, ktry doczeka si ju kilku bestsellerw na rynku ksiek biznesowych. Z poprzedniej konferencji przywiozem The Wisdom of the Crowds Jamesa Surowieckiego, z tej We are Smarter the Me Barry Liberta i Jona Spectora.
Push vs pull - to nie tylko kwestia szkole...

Zagadnienie centralnego sterowania (push) oraz samosterownoci (pull) nie dotyczy, oczywicie, tylko wiata szkole oto przykad z brany mediw... Czy wiecie jaka jest rnica midzy Harry Potterem a Gwiezdnymi Wojnami? Ot autorka i producenci Harryego Pottera zabronili wykorzystywania postaci oraz realiw ksiki i filmu do jakiejkolwiek kreacji tworzenia apokryfw Harryego Pottera. Doszo do tego, e straszono rodzicw dzieci, ktre stworzyy witryny internetowe powicone Harryemu Potterowi sdem. Twrcy Gwiezdnych Wojen pozostawili ide otwart. Dziki temu dali szans na zbudowanie wok filmu wirtualnego wszechwiata opartego o ksiki rnych autorw, modele, narzdzia, rysunki, zdjcia. Wszechwiata oddolnych inicjatyw, nieautoryzowanych historii, dziwnych opowieci, ciekawych wizji. Harry Potter to model push mamy czyta i oglda tylko to, co chc nam pokaza. Gwiezdne Wojny to model pull nie tylko moemy zanurzy si w przestrzeni rnorodnoci, ale moemy j take wsptworzy zgodnie z nasz fantazj.
333
ZWIEDZAJ I SI UCZ!
22 padziernika 2008
Wyjazd na konferencj do San Jose by dla mnie (i mojej ony) okazj do zwiedzenia Zachodniego Wybrzea Stanw Zjednoczonych. A to zwiedzanie okazj do dowiedzenia si (nauczenia si) wielu ciekawych rzeczy. Zdumiewa mnie umiejtno zaszywania procesu uczenia si w inne aktywnoci ludzkie, ktr mona zaobserwowa w krajach rozwinitych (USA, Wielka Brytania). Muzea na przykad nie s tylko miejscem ekspozycji, ale daj szans na na dowiadczenie czego, poznanie, zbudowanie w sobie lepszego rozumienia otaczajcego nas wiata. Nasza podr z przeomu wrzenia i padziernika skupia si na kilku parkach narodowych. Rwnie i one stworzone zostay po to, aby uczy, a nie dostarcza wycznie estetycznych wrae.
Program
mielimy szalenie ambitny - w 6 dni zwiedzi 5 parkw narodowych. Parkw, ktre s perami Zachodniego Wybrzea: Dolin Yosemite:
334
Dolin mierci:
335
Kanion Zion:
336
Kanion Bryce:
337
oraz Wielki Kanion rzeki Kolorado:
Ten ostatni okaza si moliwy do zwiedzenia przy tych zaoeniach czasowych wycznie drog powietrzn dojazd autem zajmowa zbyt wiele czasu. Dolina Yosemite i Wielki Kanion to jedne z najpopularniejszych atrakcji turystycznych w USA w sezonie jest tam po toczno, gdy kadego roku te dwa miejsca odwiedzane s przez prawie 5 milionw turystw kade. Rodzi to przestrze do niezwykle efektywnego przekazywania wiedzy na temat przyrody, geologii, historii, itd. A wic
zwiedzaj i si ucz!
W parkach narodowych przewidziano wiele mechanizmw edukacyjnych.
338
Podstawow form s po prostu tablice informacyjne. Krtkie i ciekawe opisy pozwalaj zapamita najwaniejsze fakty. Informacje nie s przeadowane jeli omawiane zagadnienie jest bardziej zoone na szlaku jest po prostu wicej takich krtkich tablic. Objawieniem dla nas pod tym wzgldem by Mariposa Grove cz Yosemite National Park gdzie rosn sekwoje.
Na szlaku dowiedzielimy si (i zapamitalimy!) w sposb absolutnie bezinwazyjny wielu ciekawych rzeczy o tych dostojnych drzewach. Myl, e zakres pozyskanej w ten sposb wiedzy byby zupenie wystarczajcy dla ucznia szkoy redniej. Czy wiecie na przykad, e sekwoje s odnioodporne? A czy wiecie, e s bardzo kruche i upadajc na ziemi potrafi potuc si na drobne kawaki? Czy wiecie, e sekwoje rosn wzwy przez 800 lat, a potem zaczynaj rosn wszerz? Rzucie okiem na zdjcia tablic informacyjnych, aby dowiedzie si wicej
339
340
Kady park narodowy ma rwnie swoje suby. Rangersi nie s jednak wycznie sub porzdkow, ale rwnie mocno angauj si w dziaania edukacyjne. Bdc nad Grand Canyon bylimy wiadkiem programu edukacyjnego prowadzonego przez Rangera dla duej grupy ludzi. W interaktywny sposb przez ponad godzin prowadzi pogadank na temat przyrody parku. W programie szkole Rangersw s rwnie tematyczne wycieczki (dzienne i nocne). W kadym parku s rwnie centra informacyjne. Tu rwnie wsparciem informacyjno-edukacyjnym su Rangersi. W centrum takim znajduj si rwnie przewanie mini-muzea wydzielone sekcje budynku, gdzie mona dowiedzie si wielu interesujcych rzeczy o historii danego miejsca. Wiedza sczona jest w uszy turystw na kadym kroku. Niektre parki zwiedza si przy pomocy wahadowo kursujcych, napdzanych ekologicznym paliwem autobusw. Elokwentni, znajcy wiele anekdot kierowcy przekazuj midzy kolejnymi przystankami treci w piguce ich forma (art, krtka historia, ciekawostka) wspomaga zapamitanie i jednoczenie umila czas. I, last but not least kady, kto kupuje bilet wstpu do parku narodowego dostaje dwie rzeczy: map, ktra uzupeniona jest (zwykle na odwrocie) o ciekawe treci edukacyjne oraz aktualn gazetk parkow przekazujc troch wiedzy, a troch aktualnoci. Wszystkie te mechanizmy tworz
przestrze edukacyjn
ktra umoliwia pynne i nienachalne budowanie wiedzy w naszych gowach. To wanie s szkolenia XXI wieku. Chcesz podziwia wiat podziwiaj! Chcesz przy okazji dowiedzie si dlaczego sekwoja nie jest podatna na poary, dlaczego w Dolinie mierci sa tak ekstremalne warunki, dlaczego w grach stanu Utah tworz si naturalne mosty - prosz bardzo, masz ku temu sposobno.
341
Cudze chwalicie swego nie znacie?

Podczas naszej podry urzeko mnie wielowymiarowa i kompleksowa dbao o efektywno uczenia si poprzez dowiadczanie przyrody oparta o komfort osoby, ktra jej dowiadcza. Wzorce, o ktrych napisaem nie s jednak wyczn domen parkw narodowych Stanw Zjednoczonych. Bd w kwietniu w Krynicy (tej grskiej) bylimy na Jaworzynie. Szlak, ktry prowadzi nas do dolnej stacji kolejki rwnie wzbogacony by planszami informacyjnymi na temat okazw przyrody. Moe nie byy tak spjne i przemylane w swojej koncepcji jak te w Yosemite, ale byy Myl, e naprawd niewiele trzeba aby te ciekawe praktyki, ktrej miaem przyjemno (tak!) dowiadczy przenie na polski grunt. Czy widzielicie w innych miejscach w Polsce inne mechanizmy edukacyjne, ktre czyy turystyk z uczeniem si? Ciekaw jestem Waszych dowiadcze w tym zakresie
342
EARTH ALBUM
27 grudnia 2008
Jestem chory. Wziem wic notebooka do ka i zaczem stumblowa po sieci (jak kto nie wie - o czym pisze niech signie kilka wpisw poniej do wpisu z dnia 12 grudnia). Za ktrym klikniciem natrafiem na witryn Earth Album. To klasyczny serwis typu mash-up - w synergiczny scalajcy w jedno dane z kilku rde. W tym przypadku s to mapy Google'a zoone z najlepszymi (wypromowanymi przez uytkownikw) zdjciami z serwisu Flickr. Efekt - niesamowity... Signem do miejsc, ktre miaem okazj kiedy odwiedzi. Kliknem w map, dokonaem odpowiedniego powikszenia i ju za chwil mogem oglda zdjcia, ktre przywrciy mie wspomnienia. Dawniej - marzc o dalekich podrach jedzilo si palcem po mapie (albo po globusie). Dzi, dzieki serwisom takim jak Earth Album mozna w swoich marzeniach (lub wspomnieniach) sign znacznie gbiej. A wiat staje si czym na wycignicie myszki...
343
NASA UCZY
3 stycznia 2009
Dzi zwrc Wasz uwag na materiay dostpne tutaj. Pod tym adresem znajdziecie caly zbir klipw filmowych (wraz z dodatowymi materiaami) na temat zagadnie zwizanych z podbojem kosmosu, Wszystkie materiay podzielone s na grupy wiekowe. Ich forma jest, oczywicie, dostosowana do specyfiki kadej z tych grup. Popatrzcie tutaj, zjedcie troch niej suwakiem i kliknijcie na Surface currents (trzeci film w module wywietlajcym klipy). Dziecko we wczesnych latach szkolnych uczy sie z niego: co to jest termoklina, przypomina sobie (!) na czym polega sia Coriolisa, zaczyna rozumie jakie jest gwne zaoenie teorii chaosu (!).
Oczywicie uczy si rwnie podstawowej wiedzy na temat prdw morskich oraz ich wpywu na klimat. Wszysto pokazane w interaktywny, angaujcy sposb. Film maj lekkie skrzywienie marketingowe (NASA promuje si przez nie), ale ich wartoc edukacyjna przewysza zdecydowanie ten aspekt. Filmy, niestety, s po angielsku. Myl jednak, e mog by ciekaw inspiracj dla nauczycieli.
344
POURLOPOWE PRZEMYLENIA
5 marca 2009
Kilka dni temu wrciem z krtkiego urlopu wyjazdu na narty do Austrii. Podczas pobytu znalazem 3 rzeczy, ktrych powinnimy si nauczy od Austriakw. Po pierwsze tego, e kada drog da si odniey. Przyjedajc na miejsce zastalimy 2 metry niegu. Potem przez 4 dni padao rednio po 30-40 centymetrw na dob. Mimo to kadego dnia droga bya przejezdna, a w okolicy godziny 10 rano ju czarna Po drugie tego, e mimo bardzo ekstremalnych warunkw pogodowych drogi mog by bez dziur. Przekroczenie granicy Polski byo smutnym powrotem do rzeczywistoci. Po trzecie e snowboard mona wypoyczy w 5 minut. Po prostu podchodzisz do terminala, wpisujesz swoje dane i odbierasz sprzt (mierzc go oczywicie). Nie legitymujesz si, nie zostawiasz kaucji, nie oddajesz w zastaw dwch dokumentw tosamoci. Aha no i pacisz zwracajc sprzt O ile wysoki poziom zaufania moe uproci ycie i przyspieszy obieg gospodarczy? ycz i Wam i sobie, abymy w XXI wieku potrafili nauczy si tych 3 rzeczy.
345
WAKACJE 2009 - JAK ZWYKLE Z LEKKA EDUKACYJNIE

24 lipca 2009
Oto kilka refleksji i wspominkw z wakacyjnej wyprawy
Gry Stoowe
Kotlina Kodzka (gdzie znajduj si Gry Stoowe) bya do liskim punktem wyjazdu. Przed ruszeniem w tras ledziem prognozy i doniesienia z tego regionu Polski moje obawy co do powodzi i zniszcze okazay si ponne. W Grach Stoowych zwiedzilimy Bdne Skay fantastyczny twr skalny w formie tworzcy labirynt z wieloma przejciami tak ciasnymi, e trudno byo si przecisn. Nastpnego dnia ruszylimy do Jaskini Niedwiedziej najduszej jaskini w Ppolskiej czci Sudetw. Stalaktyty, stalagmity i inne formy skalne zrobiy na nas due wraenie.
Jedno z charakterystycznych miejsc Bdnych Ska
Karkonosze
powitay nas deszczem. Nasz pierwotny plan wejcie na niek leg w gruzach. Doszlimy jednak do wniosku, e, mimo deszczu, sprbujemy pozna najblisze atrakcje. Bdc w Szklarskiej Porbie zwiedzilimy Wodospad Szklarki, a nastpnego dnia, rano, Wodospad Kamieczyka (drugi pod wzgldem wysokoci w Polsce). Woda spadajca z 27 metrw naprawd robi wraenie Szczeglnie w okresie, kiedy dotkn region nadmiar opadw.
346
Wodospad Kamieczyka w Karkonoszach
Jawor
Kolejnym, drobnym przystankiem w trasie na Bornholm, bya Jawor stosunkowo niewielkie miasteczko wojewdztwa dolnolskiego. W Jaworze tak naprawd do obejrzenia jest jeden obiekt za to wpisany na List wiatowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Mowa o Kociele Pokoju protestanckiej wityni bodaje z XVI wieku o niezwykle ciekawej architekturze. Warto, bdc w pobliu (na przykad pdzc autostrad A4), wstpi na chwil
Przeyciem samym w sobie

, szczeglnie dla dzieci, jest przeprawa promowa na Bornholm. Pynie tam co tydzie (sobota) prom samochodowo-pasaerski Pomerania. Niby nic wielkiego (ot podr morska), ale caa magia duego statku, wprowadzania i wyprowadzania pojazdw, patrzenia na morze z perspektywy 8 pokadu, wydmuchania przez silne powiewy wiatru to te ciekawe dowiadczenie.
347
Pomerania - prom kursujcy na Bornholm
Bornholm
to bardzo mia wyspa. Maa jakie 20 na 30 km, kameralna, nie zadeptana przez turystw, pena urokliwych miasteczek, latarni morskich, wdzarni ryb, itp. Wyspa jest przy tym niemal paska. Dla pasjonatw wycieczek rowerowych to raj nic wic dziwnego, e na Bornholm cign cae karawany rowerzystw (lub samochodw zapakowanych rowerami).
Domek, ktry wynajlimy na Bornholmie

by typowy, skandynawski skadajcy si z trzech niewielkich sypialni i duego salonu z kuchni. Wybralimy troch na czuja, ale trafilimy w dziesitk dom by nie za blisko i nie za daleko od play (ok. 400m), ale mia za to duy (ze 3 moe 4 ary) trawnik, na ktrym mona byo gra w pik, dwa ognie, porzuca frisbee Jak patrzylimy o innych domach to ta przestrze bya raczej rzadkoci. Domek by w peni wyposaony (wyposaenie kuchenne ze zmywark wcznie; telewizor z DVD, kuchenka, talerze, etc.) trzeba byo mie w zasadzie wycznie obleczki na pociel.
348
Nasz wakacyjny dom na wyspie
Dla zainteresowanych polecam witryn, gdzie mona dokona rezerwacji: (www.novasol.pl). Nasz dom mia numer I50774 (polecam!).
Plusy i minusy
Na Bornholmie zauwaylimy dwa minusy. Pierwszym zapewne permanentnym byy wysokie ceny (na wiele towarw 3 do 4 razy wysze ni w Polsce). Jeli si wic wybieracie warto wzi ze sob na przykad podstawowe produkty ywnociowe. Drugim by moe okresowym byo sporo glonw w morzu, ktre w wielu miejscach na play tworzyy nieprzyjemny dywan na kilku pierwszym metrach przy wchodzeniu do wody. To co zostao wyrzucone na brzeg pachniao te, hmmm, niezbyt mio wic docenilimy z czasem to oddalenie domku od wody. Poza tym mnstwo plusw. udaa si nam pogoda (w zasadzie kady dzie plaowalimy i nie jest to, podobno, nic dziwnego dla tej wyspy w lecie), plae byy szerokie, czyste i puste (!); na Bornholmie w lipcu moecie zapomnie o typowej dla polskiego Batyku ciasnocie i poszukiwaniach miejsca na rcznik; moglimy ulokowa si tak, aby najbliszy ssiad by 50 metrw od nas,
349
Pla a w Duodde na Borholmie o godzinie 10.30...
wejcie do wody jest idealne dla dzieci pierwsze kilkadziesit metrw to woda po pas, bdc tu przez tydzie trudno si nudzi; na Bornholmie znajdziecie i miejsca do zabaw (Joboland park rozrywki poczony z parkiem wodnym i zoo), i miejsca do zwiedzania (charakterystyczne dla wyspy okrge kocioy najwikszy w Osterlars, wiatraki najadniejszy w Arsdale, menhiry, ruiny wielkiego zamku Hammershus, urokliwe miasteczka czasem, przez rozmiary domostw przypominajce Zot Uliczk w Pradze), i miejsca, gdzie mona zaspokoi zmys smaku (wyborne, rcznie robione cukierki w Svaneke; sklepy z rcznie robionymi, przepysznymi wyrobami czekoladowymi; wdzarnie ryb w kadym miasteczku), a take i miejsca gdzie mona pooglda rnego rodzaju rzemioso (od wyrobu cukierkw i czekoladek poczynajc, na glinie i szkle koczc).
350
Rundkirke w Osterlars
Wiatrak w Arsdale
351
Ruiny zamku Hammershus
W drodze powrotnej
zahaczylimy o Biskupin i Gniezno. Ku naszemu zdumieniu, mimo sezonu, zainteresowanie tymi dwoma miejscami byo znikome. A szkoda bo to naprawd ciekawe miejsca, w ktrych zagbi si mona w histori Polski; niemal dotkn jej rk. Szkoda, e preferujemy (my Polacy) biern form wypoczynku (plaa, piwo) zostawiajc odogiem miejsca, ktre mog nas czego nauczy. Moe generalizuj, ale sdz, e niewiele w tym co napisaem jest przesady.
352
NAJBLISZE KONFERENCJE ZWIZANE ZE SZKOLENIAMI I ROZWOJEM

9 sierpnia 2009
Poniej znajdziecie zajawki dotyczce konferencji zwizanych ze szkoleniami, rozwojem i edukacj. Mam wiadomo, e jest ich duo, s drogie, s daleko (cho - nie wszystkie). Nawet jeli nie macie szans by na adnej z nich - warto o nich wiedzie. Dobr praktyk organizatorw jest bowiem publikowanie na witrynach materiaw pokonferencyjnych, ktre mog by rdem ciekawych inspiracji. Oto wic lista imprez, ktre uznaem za ciekawe... Nie publikuj ich linkw wystarczy w Googlea wpisa ich nazw aby dotrze do biecej edycji.
OnLine Learning Conference

Organizator: Training Magazine
HR Technology Conference & Expo

Organizator: Human Resource Executive Conferences
353
Learning Conference
Organizator: Masie Center
DevLearn 2009
Organizator: The Elearning Guild
OnLine Educa
Organizator: ICWE GmbH
354
Learning Technologies
Organizator: Principal Media Ltd
ASTD TechKnowledge
Organizator: ASTD
Training Conference & Expo

Organizator: Training Magazine
355
ASTD International Conference & Expo

Organizator: ASTD
I na koniec - tutaj znajdziecie rwnie list konferencji powiconych zagadnieniu szkole elektronicznych (e-learning).
356
ONLINE EDUCA - PIERWSZE WRAENIA

2 grudnia 2010
Pierwsze wraenia z OnLine Educa s, hmmm, umiarkowanie pozytywne. Generalnie zaczo si kiepsko... Moje zapiski z dzisiejszego ranka s takie: 9:25 - sie si zatkaa i nie dziaa... 9:30 - teoretycznie zaczyna si sesja otwierajca, ale nikogo ani widu, ani sychu... 9:50 - wci nikogo na mwnicy; adnych informacji; nikt nic nie wie; czeski film 9:56 - wreszcie startujemy...
Jak wic wida - zaczo si od opnienia i problemw technicznych. Tak a propos sieci, tosami organizatorzy napisali w komunikacie do prelegentw, aby raczej nie polegali w swoich prezentacjach na dostpie do Internetu, bo rnie z nim moe by... Jak na konferencj ONLINE Educa - to do dziwne - nieprawda? Potem, na szczcie, byo ju lepiej... Na prezentacj, na ktrej byem wspprowadzcych przyszo (mimo tego, i miejsce naszego spotkania ulokowane byo w hotelu obok) koo 60 osb. Byo ciekawie - duo pyta, komentarzy. Wspprowadzcy mieli te bardzo ciekawe wystpienia (jedno o telewizji 4K charakteryzujcej si rozdzielczoci 4 x HD; drugie o roli data miningu w edukacji oraz systemie, ktre w oparciu o gry pozwala na biece ledzenie procesu uczenia si dzieci). Kolejna sesja z kolei powicona bya zagadnieniom gier i symulacji. Interesujce przykady (co ciekawe - projekty gwnie finansowe z funduszy unijnych) byy czci tego spotkania. Spotkaem te mnstwo znajomych (z niektrymi nie widziaem si cae lata). No i potwierdzio si, e OnLine Educa to jednak impreza gwnie adresowana do wiata akademickiego (a moe lepiej - pozakorporacyjnego, bo te do rnego rodzaju instytucji, NGOsw, beneficjentw rnego rodzaju programw unijnych, itp.)
357
ONLINE EDUCA - O FORMULE RAZ JESZCZE

3 grudnia 2010
Dzi uzmysowiem sobie jeszcze dwie rnice (takie troch mniej zauwaalne, podskrne), ktre rni t imprez od konferencji, w ktrych miaem okazj uczestniczy za oceanem... Pierwsz byy... mwnice. W wielu salach (sam w takiej wspprowadziem sesj) centralnym punktem na scenie by wanie ten mebel. To na nim sta mikrofon i naturalnie "wiza" prezentera z miejscem, stojcym na mwnicy notebookiem, lecymi na niej kartkami. Prezentacje przez to w wielu sytuacjach byy mao dynamiczne, troch przegadane, mao interaktywne ("pytania na kocu jak bdzie czas"). Formua bya (mam nadziej nikogo nie urazi) akademicka wanie. Drug rnic by (teoretycznie) ogromny wybr sesji (rwnolegle byo ich prowadzonych 15!), z ktrych jednak, hmmm, nie za bardzo czasami byo co wybra. Powiem inaczej - osoby zainteresowane korporacyjnym zastosowaniem e-learningu (a nie e-learningiem w edukacji) miay z tym problem. W efekcie - dokonywalimy tych samych wyborw (spotykalimy si na tych samych sesjach), co najlepiej wiadczy za powysz tez. Nie chc budowa wraenia, i impreza w Berlinie jest kiepska. Ma swoj specyfik, ktr jednak trzeba bra pod uwag. Podczas wybranych sesji zanotowaem szereg ciekawych tez i inspiracji. Postaram si podzieli z Wami jakim merytorycznym podsumowaniem wkrtce. Tutaj znajdziecie moj prezentacj w postaci wizualnej (opracowanej zgodnie z ide opisan w ksice "Zen prezentacji"), a tutaj - notatki do wypowiedzi (a w zasadzie ca wypowied, ktr traktowaem jako bazow do poprowadzenia mojej czci sesji).
358
E-LEARNING DEVCON 2011...

6 grudnia 2010
... to kolejna konferencja dotyczca e-learningu, ktra moe wyda si ciekawa szczeglnie dla osb zaangaowanych w technologi. Jest stosunkowo tania (do koca grudnia - tylko 650USD), prowadzona w troch, hmm, "oddolny" sposb (nie w piciogwiazdkowym centrum konferencyjnym, ale na kampusie), wedug organizatorw bardzo praktyczna. Jej formua mocno skupia si na dzieleniu si dowiadczeniami - std otwarto na zgoszenia nowych sesji. Generalnie - wyglda ciekawie. Problemem jest, jak zwykle koszt dolotu - konferencja odbywa si w Salt Lake City (15-17 czerwca 2011). Witryn konferencji znajdziecie tutaj.
359
LEARNING 2010 - ZBIORCZO (DUGIE)

10 grudnia 2010
Miesic temu wziem udzia w konferencji Learning 2010, ktra odbya si w Orlando na Florydzie. Przywiozem stamtd szereg ciekawych refleksji, ktrymi, zbiorczo chc si z Wami podzieli. Wpierw kilka sw na temat samej imprezy. Konferencja w tym roku zgromadzia ok. 1700 uczestnikw. To okoo 50% mniej ni 4 lata temu (przed kryzysem) i okoo 100% wicej ni rok temu (na jego ukoczeniu). Uczestnicy to gwnie przedstawiciele duych firm amerykaskich; take uczelni oraz instytucji rzdowych spoza USA byo moe z 5% uczestnikw.
Podczas sesji oglnych zainspirowao mnie kilka trendw/idei/pomysw: a) rosnce znaczenie przekazu wideokonferencyjnego a 3 gwnych goci (keynote speakerw) wystpowao zdalnie (mimo transmisji po czach internetowych jako bya idealna); sdz, e za okoo 5 lat moliwoci techniczne w Polsce pozwol na rwnie dobre transmitowanie przekazu budujc ywy obraz zdalnego prelegenta/trenera , b) praktycznie brak podczas sesji oglnych formuy jeden gada do tumu na rzecz rozmowy prowadzonej przez gospodarza (Elliott Masie) z ciekawymi osobami, co budowao bardzo fajn dynamik i ywo przekazu, c) mimo duej grupy uczestnikw cige denie do angaowania ich w krtkie (60-120 sekund), stolikowe dyskusje na tematy poruszane podczas rozmw (a wic prby przenoszenia technik warsztatowych na forum duej konferencji), d) rosnce znaczenie darmowej treci Marshall Goldsmith wprost powiedzia wchodcie na moj stron i bierzcie co chcecie; tre publikowana na mojej stronie jest darmowa; wolny dostp do treci usyszaem jeszcze podczas 2 innych sesji... e) rosnce znaczenie social learning/uczenia si spoecznociowego/peer-to-peer learning ten temat przewija si zarwno w sesjach oglnych (ciekawa rozmowa z Diane Hessan, a take z Clayem Shirkyim czytam wanie jego ksik Cognitive Surplus / Nadwyka poznawcza traktujc o sile mediw spoecznociowych), f) ch wirtualizacji tradycyjnych szkole przykadem niech tu bdzie Deloitte, ktry wanie wydaje 300 milionw USD na Deloitte University wasny orodek szkoleniowy z 35 ultraSzkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla
360
nowoczesnymi salami pozwalajcymi na realizacj procesw rozwojowych na odlego, ale z doskonaymi formami kontaktu midzy uczestnikami/trenerem (near-life experience, telepresence creating immersive, interactive, engaging training experience).
I jeszcze z oglnej perspektywy: dwa sowa na temat rozwiza informatycznych, ktre pomogy i wci pomagaj w wymianie myli. Pierwsze z nich to LearningNet rodowisko spoecznociowe, ktre pozwala mi na kontakt z innymi uczestnikami, na zaproszenie do dyskusji, na umwienia spotkania, na poznanie ich zainteresowa. Dziki rozwizaniu ju na 3 tygodnie przed konferencj rozpoczem korespondowanie z kilkoma osobami z rnych stron wiata. LearningWiki to rodowisko, ktre umoliwia prowadzenie dyskusji po zakoczeniu konferencji. Kada sesja ma tu swoj przestrze, ktra moe by uzupeniana przez uczestnikw konferencji oraz prelegentw. Poniej znajdziecie opisy kilku sesji, ktre uznaem za najciekawsze/najbardziej inspirujce
PIERWSZA SESJA OGLNA (NIEDZIELA)

Konferencj zaingurowaa grupa Shapeology, ktra poprzez zabaw wiatem i cieniem tworzonym przez kompozycje ludzkie przedstawia ca histori USA.
361
Gwiazdami na sesji otwierajcej byli Marshall Goldsmith oraz Diane Hessan. Marshall Goldsmith mwi o coachingu. O tym, e wiele sesji coachingowych prowadzi poprzez Skypea... O Mojo... O tym, e sukces zaley od ludzi, ktrymi przewodzisz... W sumie niewiele, co mona byoby potraktowa jako jak rewelacj... Rozmowa Goldsmitha bya przy tym do krtka i taka jaka... niewyrniajca si in plus z oglnego obrazu (w sumie gada komunay).
Rozmowa druga bya (przynajmniej dla mnie) znacznie bardziej interesujca... Elliott Masie (gospodarz konferencji) rozmawia podczas niej z Diane Hessan jedn z kluczowych osb w firmie Communispace specjalizujcej si w sieciach spoecznych. Diane poruszya podczas rozmowy kwesti wyzwa zwizanych z uruchomieniem sieci spoecznej. Jako dobre praktyki podaa: a) dobre skupienie si na celu istnienia sieci,
362
b) oddanie gosu (a take porednio kontroli nad sieci) ludziom jej uczestnikom, c) wykreowanie 2 rl wspierajcych sie: i/ wsparcia wysokiego poziomu wspierajcego istnienie i budow sieci na strategicznym poziomie oraz ii/ wsparcia niszego poziomu skupiajcego si stymulowaniu wymiany myli. Miar sukcesu sieci spoecznej nie jest przy tym liczba jej czonkw, ale liczba osb aktywnie uczestniczcych w yciu spoecznoci. Z tej perspektywy patrzc wiele spoecznoci (z moim blogiem wcznie) nie mona uzna za sukces... :( Mimo to dalej bd go prowadzi zero regrets (jakby powiedzia Apolo Ohno, o ktrym jeszcze troch dalej)... Diane definiuje spoeczno jako zainteresowanie [danym zagadnieniem] + relacj. W tym kontekcie spoecznociami najlepiej funkcjonujcymi s te, ktre skupione s wok silnych zainteresowa. Przykadem podanym przez Diane byy spoecznoci skupione wok chorb (np. internetowe spoecznoci osb chorych na cukrzyc) take czasem mae, zamknite spoecznoci skupione wok okrelonego problemu. Tu przypomniaa mi si historia z mojego dowiadczenia zwizanego z budow domu. Dziki stosunkowo niewielkiej spoecznoci takich samych laikw jak ja nauczyem si wielu rzeczy.
TRZECIA SESJA POBOCZNA (PONIEDZIAEK PO LUNCHU)

High Performing Organisations & State of the Art HR tak zatytuowana bya trzecia poboczna sesja, w ktrej wziem udzia. Jej konkluzje oparte byy na badaniach przeprowadzonych przez I4CP (Institute for Corporate Productivity), ktry zrzesza korporacje i zajmuje si najlepszymi praktykami wysoko-efektywnych organizacji. Przeprowadzone badania na grupie 857 respondentw wskazay, e istniej istotne rznice midzy firmami o wysokiej efektywnoci (High Performers dalej HP) oraz firmami o niskiej efektywnoci (Low Performers - LP). Rnice te lokowane s w bardzo konkretnych obszarach. Wysoko efektywne organizacje charakteryzuj si znaczco wyszymi wynikami w zakresie: a) b) c) d) wzrostu przychodw, udziau w rynku, zyskownoci, satysfakcji klienta,
ni inne organizacji. Te cztery parametry wedug bada s kluczowymi wyrnikami. Gwnymi czynnikami, ktre wpywaj na ten fakt s: 1. 2. 3. 4. 5. 6. strategia organizacji, jej model i sposb funkcjonowania dziaa przywdczych, sposb i zakres wykorzystania talentw, kultura organizacyjna, skupienie si na rynku i kliencie. Kilka najciekawszych konkluzji ze spotkania: a) W prawie 30% najefektywniejszych organizacji HR jest penoprawnym partnerem w budowaniu i wdraaniu strategi biznesowej firmy; w przypadku LP jest to tylko 18,5%, b) Pracownicy dziaw HR w HP charakteryzuj si znacznie wyszymi kompetencjami biznesowymi, ni u LP, c) Najwysz, pozytywn korelacj z osigniciami biznesowymi firmy maj kompetencje dziau HR w zakresie: zarzdzania i przywdztwa, zarzdzania zmian (tu notowana jest te najwiksza rnica pomidzy HP oraz LP), oraz planowania strategicznego, d) Najbardziej skorelowanymi z osigniciami biznesowymi firmy formami rozwoju liderw dziaw HR s: wsppraca z liderami innych business unitw, e-learning (!), oraz udzia w konferencjach, 363
e) rednio tylko niecae 20% organizacji dokonuje pomiaru biznesowej efektywnoci zasobw ludzkich; w zakresie pozytywnego wpywu na biznes programw i procesw HR wida spor luk midzy HP (prawie 34%) oraz LP (prawie 18%), f) Ciekaw jest to, i w zakresie miernikw skutecznoci zarzdzania talentami HP stawiaj np. na: zaangaowanie pracownikw, skuteczno przywdztwo, satysfakcj menederw czy te liczb utalentowanych pracownikw w zespole, a LP na... redukcj kosztw, g) W przypadku HP wida te, i w znacznie wikszym stopniu Executives interesuj si wynikami pomiarw efektywnoci zasobw ludzkich (ponad 80% respondentw!), h) Postawiono tez, i wyczerpay si moliwoci pomiarw dziaa HRowych; e trzeba wymyle nowe metryki w tym zakresie.
CZWARTA SESJA POBOCZNA (PONIEDZIAEK NA KONIEC DNIA)

Ostatnia, poniedziakowa sesja poboczna zatytuowana bya The Future of Content: Snowflaked multimedia mush-ups (w bardzo wolnym tumaczeniu: Przyszo treci: geboko spersonalizowane mieszanki multimedialne). Sesja prowadzona bya przez Wayna Hodginsa jednego z emerytowanych ju guru w zakresie treci szkoleniowej autora jednego z klasycznych struktur treci wykorzystywanych w procesach e-learningowych.
Wayne Hodgins rwnie powiedzia o treci swojego autorstwa bierzcie, co chcecie (jego zasoby dostpne s tutaj:http://waynehodgins.typepad.com) nazywajc otwart licencj Creative Commons pozwalajc na legalne wykorzystywanie cudzej pracy terminem copyleft. W przestrzeni treci prelegent zwrci uwag na kilka ciekawych aspektw: 1. jeli zaoy, e kady z nas jest unikalny (ma rne potrzeby, aspiracje, dowiadczenia, wiedz) to dlaczego prbujemy oddziaywa na rnych ludzi takimi samymi mechanizmami?; nowoczesne media powinny by odpowiedzi na indywidualne potrzeby; powinny dostarcza rn tre, rnym ludziom; dostarcza j w rnym czasie; osadza w rnych kontekstach; jako pozytywny przykadf poda tu serwis Pandora (niestety, nie dziaajcy ju w Polsce), ktry personalizowa muzyk dostosowujc j do indywidualnych
364
2.
3. 4.
5.
potrzeb; jako przykad negatywny gazet, ktra prbuje oddziaywa na setki tysicy osb tym samym komunikatem. w skali globalnej nie istnieje problem braku miejsca na nowe treci; moemy zapisywa wszystko, co chcemy; nie dziwi nas miliony filmw na YouTube, miliardy zdj na Flickr, setki milionw blogw, etc.; jednak wyzwania, na ktre zwrci uwag to: poadana atwo zestawienia ze sob rnych elementw treci (sklejania, tworzenia mash-upw, dostosowywania, integrowania ze sob wielu fragmentw w jedn cao) oraz nieprzenaszalno niektrych zasobw treci pomidzy serwisami (dlaczego nie mog przenie swojego profilu z Amazona do Barnes&Noble?; przecie to mj profil; to informacja o mnie; to definicja moich zainteresowa/pasji/...). Nowe media daj nowe moliwoci przykad: zwyky przekaz prasowy uzupeniony o film (przykad z MagazynuWired by pokazany podczas sesji). Nowe media wymagaj nowych konwencji; przykad: na czytniku ksiek Kindle nie ma numeracji stron (w zalenoci od stopnia powikszenia tekstu ten sam akapit moe by na rnych stronach) jak zatem lokalizowa fragment, ktry nas interesuje? Nowe media tworz nowe moliwoci; przykad: na czytniku ksiek Kindle moliwe jest dokonywanie zaznacze, podkrele, zakadkowania treci, etc.; plik z tymi metadanymi jest niezaleny od treci (moe by wysany jako zewntrzny wzgldem ksiki zasb np. mailem); mona wobec tego sprzedawa np. ksik Marshala Goldsmintha z podkreleniami autora; mona dostarcza skrypty studentom z zaznaczeniami danego wykadowcy.
SESJA OGLNA (WTOREK RANO)

Podczas sesji oglnej otwierajcej trzeci dzie konferencji Elliott Masie rozmawia z dwoma ciekawymi gomi. Pierwszym z nich by Bill Pelster reprezentujcy Deloitte. Opowiada o inwestycji w Deloitte University potny kompleks budynkw penicych funkcje szkoleniowe, w ktre firma ta wkada wanie 300 milionw dolarw. Masiego interesowao pytanie po jakiego grzyba, w czasach wirtualizacji szkole, webinarw, nowych form wsppracy na odlego, etc. inwestuje si tak gigantyczne pienidze w budynki i infrastruktur?. No i okazao si, e inwestycja jest wanie po to, by wykorzystywa skutecznie nowe technologie... e, w budynkach zaplanowane jest 35 hightechowych sal szkoleniowych pozwalajcych na realizowanie szkole NA ODLEGO, ale z MOLIWIE NAJDOSKONALSZYM ODWZOROWANIEM RZECZYWISTOCI (near-life training experience; immersive learning). e jednoczenie traktuj t inwestycj jak inwestycj w ludzi, inwestycje w life-long learning, a tym samym inwestycj w sukces biznesowy firmy. Nowe technologie zaczynaj wic ju wkracza mocno do sal szkoleniowych, a wirtualizacja relacji trenera (nawet w kontekcie szkole, ktre tych relacji wymagaj) z osobami szkolonymi zaczyna stawa si faktem... Drugim rozmwc by Apolo Ahno, najbardziej utytuowany olimpijczyk zimowy w historii (8 medali), uprawiajcy do egzotyczn dla nas dyscyplin sportu (short track). Rozmowa bya bardzo ciekawa, inspirujca, motywujca. Apolo opowiada o cikiej pracy, o powiceniu... O sztuce katorniczego pracowania przez 4 lata po to, by by najlepszym w biegu, ktry trwa 40 sekund, i w ktrym kady drobiazg moe zniweczy szans na zwycistwo. O sztuce pogodzenia si z porak, wybaczenia jej sobie i odnowienia determinacji by walczy dalej. Bya to dla mnie najbardziej interesujca rozmowa. Zaraz po niej pogalopowaem do stosika z ksikami i kupiem ksik napisan przez Apolo Ohno pod tytuem Zero regrets (Bez wymwek). Przeczytaem j z duym zinteresowaniem.
365
Nota bene jak sobie uzmysowi olimipijskie aspiracje sportowcw, to trzeba naprawd niezwykej konstrukcji psychicznej, aby umie uczy si/trenowa/podda si rygorystycznym reimom treningowym/ywieniowym/... przez wiele lat po to, by by gotowym w tym jednym, krtkim momencie swojego sportowego ycia; ta konstrukcja musi by nawet doskonalsza, by umie znie porak...
SESJA POBOCZNA (WTOREK W OKOLICY POUDNIA)

Learning Strategies & Decisions bya sesj prowadzon przez gospodarza imprezy, Elliotta Masie. Odnosia si do znaczenia strategii szkoleniowej w organizacji.
Masie zwrci w niej uwag na to, e mamy teraz dobry czas na przemylenie/odwieenie/przebudowanie tej strategii. Powodw jest kilka:
366
a) wyjcie z kryzysu/nowe rozdanie, b) zmiany w sposobie pracy ludzi (baka emerytalna, globalizacja, zmiany generacyjne, przywracanie osb z emerytury do pracy), c) zmiany w pracy zespow (wiksze rozproszenie, menederowi coraz czciej nie s ulokowani tam gdzie pracownicy, zmiany w sposobie zarzdzania, rosnca rola przywdztwa), d) zmiany w podejciu do treci/know-how, e) zmiany w podejciu do wsppracy w procesie rozwoju ludzi (social learning). Strategie realizacji szkole (nawet jeli w organizacjach istniej co nie jest powszechne, rwnie w USA) maj zwykle od 3 do 7 lat. S wic mocno przestarzae i nie s odpowiedzi na biece potrzeby organizacji. Biorc pod uwag dynamik wiata biznesu powinny by odwieane/rewidowane kadego roku. Co powinno by elementem takiej strategii? Oto kilka inspiracji: zagadnienia zwizane z treci (jak siga? kto buduje? kto zarzdza? jak szuka? jak uczy ludzi jak szuka? co jest podstaw do jej budowy? jak skadowa nagrania np. webinarw? kto ma tym zarzdza? kto zarzdza treci generowan przez spoecznoci?) zagadnienia zwizane z rozproszonym zespoem (jak ich uczy? jak budowa zaufanie w zespoach, ktrych czonkowie nigdy nie zobacz si na oczy? jak dziaa w duej skali?) zagadnienia zwizane z kultur uczenia si (jak mierzy? jak docenia?) zagadnienia zwizane z platformami szkoleniowymi (jak maksymalnie wykorzysta ich potencja?) zagadnienia zwizane z kadrami szkoleniowymi (jak nimi zarzadza jeli kadego roku kurcz sie o 5%?), zagadnienia zwizane z odpowiedzialnoci za strategi (kto w organizacji jest odpowiedzialny za strategi szkoleniow?) zagadnienia zwizane z metodami szkoleniowymi wykorzystywanymi w organizacjim (jaki jest learning mix? ile warsztatw? ile uczenia si spoecznociowego? jakich zagadnie jak uczymy? dlaczego wanie tak?) ...
Jak kada strategia take i ta powinna by oparta na mocnych fundamentach (misja, wizja, cele, etc.). Powinna by te mierzalna... I tu rodzi sie problem, gdy trudno jest mierzy jej realizacj tylko ok. 5% firm ma twarde dane/raporty (dashboard), na ktrych wida parametry odnoszce si do realizacji strategii szkoleniowych (pomiary oparte gwnie o zaoenia Balance Score Card oraz Six Sigma; take hurtownie danych, w oparciu o ktre wycigane s rne parametry przekadajce nakady i zaangaowanie w szkolenia na rne efekty rwnie te biznesowe). Wiele firm wyznaje tu zasad stuczonego termometra (jak nie mierzymy, to nie wida, e jestemy chorzy...). Warto zauway, e coraz wicej firm przykada due znaczenie do zagadnienia strategii rozwoju pracownikw. Tu Masie poda przykad firmy z listy Forbes 100, gdzie podczas 2,5 dniowego spotkania zarzdu powicono p dnia tylko i wycznie temu tematowi. I na koniec - strategia szkoleniowa powinna by brana pod uwag w procesie rekrutacji. Moe to by czynnik istotnie poprawiajcy parametry rekrutacji (skuteczno pozyskania talentw i ich utrzymania).
SESJA OGLNA (WTOREK PO POUDNIU)

Podczas tej sesji gospodarz przeprowadzi rozmowy z 3 osobami. 2 z nich byy ciekawe... Greg Hale (szef bezpieczestwa w korporacji Disneya) mwi o wyzwaniach, przed jakimi stoi organizacja w ktrej pracuje. Wyzwania mierzone:
367
120 milionami goci rocznie, powierzchnia parkw Disneya na caym wiecie rwn 4 Manhattanom, 28 tysicom miejsc w hotelach tylko na Florydzie.
Wobec powyszych wyzwa Disney musi funkcjonowa jak due miasto (eby nie powiedzie may kraj). Jednym z priorytetw szkole pracownikw jest zapewnienie bezpieczestwa goci (nota bene: ok. 5% incydentw zwizanych z bezpieczestwem zwizanych jest z niewaciwym zaprojektowaniem urzdzenia, 15% - z niewaciw obsug, a a 80% wynika z niewaciwego zachowania goci). Trenerze s elit w korporacji - rekrutowani s z najlepszych pracownikw. Wanym elementem szkole s testy i wewntrzne certyfikacje (pisemne egzaminy); take audyty wszystkich operatorw na ich stanowiskach pracy oraz szkolenia odwieajce w cile zaplanowanych interwaach. Wszystkie dziaania nakierowane na rozwj pracownikw s na bieco przesyane do centralnej bazy danych trafiaj tu on-line rwnie wyniki audytw. Istotne dla korporacji jest dzielenie si dowiadczeniami kady incydent zwizany z bezpieczestwem jest analizowany, a nastpnie konkluzje z tych analiz wysyane s do wszystkich parkw rozrywki (NIE TYLKO TYCH NALECYCH DO DISNEYA!). Betsy Myers bya drugim rozmwc, ktry zwrci moj uwag. Betsy jest Szefow ds. Kobiet w Biaym Domu (Head of Female Affair in White House). Mwia ciekawie o przywdztwie definiujc go jako uczucie (feeling). Wedug Betsy z przywdztwem mamy do czynienia jeli czujemy si m.in.: zrozumiali, zaakceptowani, docenieni, objci wsparciem.
368
Wspczesny lider to osoba, ktra: rozumie, e nie wie wszystkiego, jest dobrym suchaczem (You cant outsource listening to others), jest gotowa do zadawania pyta.
SESJA POBOCZNA (RODA RANO)

Na ostatni sesj poboczn wybraem bardzo lajtowy temat: Digital Pictures: Making Them Great. Sesj t mona podsumowa szeregiem krtkich porad/inspiracji dotyczcych robienia fajnych zdj cyfrwk Nim do porad taksonomia. Prezenter (zawodowy fotograf prasowy) podzieli zdjcia na 3 kategorie: Snapshot (tumaczenia moje: obrazek), Picture (zdjcie), Photograph (fotografia).
Ta ostatnia kategoria jest najbardziej podana. Fotografia to zatrzymanie magii chwili; to emocje; to tajemnica; to co co wygrywa World Press Foto A oto porady: a) b) c) d) e) f) g) h) i) prbuj rb jak najwicej zdj, eksperymentuj ze wiatem, prbuj podwjnej ekspozycji (dwa razy nawietlamy t sam klatk rnymi obrazami), przewiduj co si wydarzy bd gotowy do zrobienia zdjcia, wtedy, kiedy bdzie ten jedenjedyny moment by go zrobi, szukaj waciwego wiata (magic hour), eksperymentuj z rcznymi ustawieniami przesony (A) oraz czasu nawietlenia (S); szukaj lub redukuj (w zalenoci od potrzeb) gbi ostroci, niedowietlenie jest lepsze od przewietlenia to pierwsze atwo poprawi na komputerze, rb zdjcia z rnych perspektyw; zni aparat do wysokoci kolan lub podnie wysoko nad gw i trzaskaj zdjcia (a potem wybierz to, ktre wyszo najlepiej), nie uywaj lampy byskowej jeli nie ma takiej absolutnej potrzeby.
369
SESJA OGLNA (RODA RANO)

Ostatnia sesja oglna (roda) zamykaa konferencj. Tu najciekawsz rozmow przeprowadzon przez Elliotta Masie bya dyskusja z Clayem Shirky. Na tyle mnie zainteresowaa i kupiem ksik (Cognitive Surplus) odnoszc si do idei bdcych przedmiotem rozmowy.
Clay Shirky mwil o fenomienie, jakim jest nadwyka poznawcza zjawisko bdce ujciem hojnoci (generousity) ludzi wzgldem siebie i skutkujce spoecznociowym tworzeniem wielu wartociowych rozwiza. Jako pierwszy przykad poda ide umoliwienia pracownikom samodzielnego planowania wasnych urlopw. W oparciu o informatyczny system kady z pracownikw mg wpisa poadane przez siebie dni urlopowe na najbliszy okres. System ten zda doskonale egzamin nie byo konfliktw, kady by zadowolny, utrzymano cigoc pracy, etc. Warunkiem jednak bya odpowiednia kultura organizacyjna oparta na zaufaniu oraz cenieniu rodowiska pracy. Kolejnym przykadem jaki wzi na tapet bya Wikipedia. Wartociowy produkt, ktry powsta w oparciu o spoeczne zaangaowanie. Zestawi czas potrzebny na opracowanie Wikipedii (ok. 100 milionw osobogodzin) z czasem, ktry Amerykanie marnuj przed ekranem telewizowa (ok. 2 miliardy godzin rocznie). Gdyby przesta marnowa czas kadego roku mogoby powsta 20 Wikipedii Rozwaania na temat motywacji, dla ktrych ludzie robi co takiego byy na tyle interesujce, i kupiem ksik i wanie j zgbiam W domenie hojnoci Clay zwrci uwag na jeden, krytyczny aspekt Koszt hojnoci (rozumianej jako gotowo do wniesienia czego od siebie do projektu tworzonego wsplnie) ostatnimi czasy dramatyczne spad, a jej warto dramatycznie wzrosa. Spad bo znacznie atwiej nam doda niewielkie czasem klocuszki do wikszego tworu (np. podzieli si zdjciem, albo skomentowa co, albo wyrazi wan opini na temat czego, albo zrecenzowa jaki produkt z ktrego jestemy zadowoleni bd nie). Z drugiej strony to co dodamy staje si nagle bardzo wane (bo pomaga innym w podjciu wyboru, albo obnaa jakie nieetyczne, ale wane spoecznie zachowania) oraz powszechnie dostpne (no bo dostp do tych informacji sta si powszechny). I jeszcze jedno Clay zwrci rwnie uwag na niezwykle wane aspekty kulturowe, jakie zaczynaj rzdzi nadwyk poznawcz. Tu poda przykad rodzicw, ktrzy odbierali dzieci z przedszkola
370
Jedno z przedszkoli funkcjonowao w okrelonych godzinach. Poniewa zdarzao si, e rodzice spniali si z odbiorem dzieci (czego, oczywicie, byli wiadomi, przepraszali, aowi, etc.) wprowadzono zasad, i za kade spnienie rodzice paci bd 10 dolarw. Co si okazao? Po wprowadzeniu tej zasady spnienia si spotgoway. Rodzice uznali, e jeli wprowadzono regu sankcjonujc finansowo spnienia, to maj ku temu przyzwolenie (obarczone wprawdzie pewn kar, ale jednak mog to robi). Kultura pienidza (money-based culture) zniszczya inn, ustalon wczeniej, zdrow kultur postpowania (healthy culture).
PODSUMOWANIE
Jestem bardzo zadowolony z wyjazdu. O czci pozamerytorycznej (czyli urlopowej) napisz jeszcze kilka sw. Trzy dni spdzone na konferencji byy bardzo inspirujce, ciekawe, relacyjne. Konferencja Learning ma ciekaw formu, jest mocna merytoryczna, skupia si na aktualnych (dla amerykaskiego rynku) wyzwaniach co daje doskonay przegld wyzwa, ktre nas czekaj w przyszoci. Skupia fajnych ludzi z osob gospodarza w roli gwnej. Jest take w dobrym momencie (mona zapa troch oddechu od jesiennej szarwki cho akurat tego roku w Polsce bya pikna pogoda).
371
FLORYDA PO RAZ OSTATNI - TYM RAZEM WYPOCZYNKOWO

13 grudnia 2010
Wyjazd na konferencj by rwnie dla mnie okazj do przeduenia moim dzieciom wakacji oraz zaplanowania ptoratygodniowego urlopu na Florydzie. Spdzilimy go wyjtkowo edukacyjnie, rozrywkowo i wypoczynkowo.
Orlando jest wiatowym centrum rozrywki znajduje si tu zapewne ponad 20 parkw. W kadym z nich mona spokojnie spdzi dzie do dwch. Wraz z dzieciakami zaliczylimy WetnWild oraz Island of Adventure (oba nalece do Universal Studios).
372
Nie moglimy rwnie przegapi wizyty w Cirque du Soleil (brak sw, ktrymi mona to opisa) oraz inauguracji sezonu Orlando Magic (pierwszy mecz w nowej hali wic ceremonia bya wprost niezwyka.
373
Podczas wizyty w Kennedy Space Center widzielimy rwnie prom kosmiczny przygotowany do startu. Pierwotnie zakadano start promu 30 padziernika, lecz by wielokrotnie przykadany. Oprcz zobaczenia wielu ciekawych eksponatw (rakiet, ldownikw, etc.) mielimy rwnie okazj dowiadczy symulowanego startu wahadowca w otwartym w 2007 roku symulatorze. By to, hmm, niezy czad
Pierwszym akcentem czci wypoczynkowej naszego wyjazdu byo krtkie zwiedzenie Everglades National Park (najwikszy park narodowy w USA), gdzie pywajc kajakiem wrd lasw namorzynowych mijalimy na wycignicie rki aligatory due (3,5 metra) i mae (rodzinka 11 aligatorkw, ktrych matka, na nasze szczecie bya po drugiej stronie duej kpy traw). Tu dowiadczylimy te rajdu airboatem po rozlewiskach penych ciekawej fauny i flory oraz mielimy okazj zwiedzi muzem Seminoli.
374
Kolejny tydzie spdzilimy na wyspach Sanibel oraz Captiva (nazywanych przez tambylcw San-Cap). Morze, fale, poszukiwanie muszli, pikne zachody soca, ale take (na koniec) zaamanie pogody i tropikalne burze day nam poczucie wspaniaego wypoczynku.
375
376
W drodze powrotnej zahaczylimy jeszcze o Florida Aquarium w Tampie. Wielkie zbiorniki zawierajce setki tysicy litrw wody oraz odwzorowujce cae wodne ekosystemy zrobiy na nas ogromne wraenie.
Wyjazd by bardzo udany. Biznesowo... edukacyjnie... wypoczynkowo... rozrywkowo
377
SALAMANKA - TURYSTYCZNIE
26 stycznia 2011
Wanie wrcilimy z krtkiej wycieczki po Salamance. Przez kilka dni chodzilimy ju po jej uliczkach, ale wycieczka z przewodnikiem nadaa nowy wymiar temu, co widzielimy. Miasto jest niezwyke... Jego historia siga czasw celtyckich (600 lat przed nasz er), cho, oczywicie, do naszych czasw dotrwaa znacznie nowsza zabudowa. Salamanka nazywa jest "zotym miastem" z uwagi na fakt, i wszystkie jego budynki (rwnie te budowane obecnie) zbudowane zostay z piaskowca. Gatunek uyty do budowy miasta nabiera na socu charakterystycznej, zotawej barwy. W blasku zachodzcego soca wyglda naprawd niesamowicie. Zwiedzilimy jedn z dwch katedr (tzw. 'nowa katedra', ktra przylega jedn cian do 'starej'). Czowiek wobec tak monumentalnych budowli (katedra budowana bya przez 220 lat) nabiera pokory do historii. Tam dowiedzielimy si te czym rni si ukrzyowany Chrystus w wersji romaskiej (proste rce, prosta gowa, stopy obok siebie) od wersji gotyckiej (realistyczna posta, twarz cierpica, gowa skrzywiona, rce opuszczone) - niby drobiazg, ale kolejny element wiedzowej ukadanki klikn gdzie w gowie. Salamanka to miasto uniwersyteckie - jedno z czterech (obok Bolonii, Oksfordu oraz Parya), ktre zostay w XIII wieku "namaszczone" przez papiea. Podczas zwiedzania dowiedzielimy te wiele o formach studiowania i tradycjach, ktre obowizyway studentw w dawnych czasach (np. sposb zdawania egzaminu bakaarza). Z jednej strony studia podporzdkowane byy ideologii kocielnej, z drugiej za publiczne zdawanie egzaminu skutkowao znacznie bardziej demokratyczn form zaliczania studiw (niejawne gosowanie wszystkich o zdaniu bd nie zdaniu egzaminu). To rwnie miasto o architekturze, w ktrej rysuj si wpywy islamu - widoczne nawet w budowie dachu katedry. Wycieczk zakoczylimy na Plaza Mayor - rynek uwaany nie bez powodu za jeden z najpikniejszych na wiecie. Zarwno za dnia jak i w nocy urzeka architektur i gr wiate na krugankach i balkonach. Mamy szczcie bdc tutaj poza sezonem turystycznym. Gubic si w wskich uliczkach czasami nie ma w otoczeniu wielu ludzi. Pozwala to wyobrazi sobie dawne czasy i poczu si tak, jak czuli si studenci sprzed kilkuset lat. Miasto naprawd warte jest odwiedzenia. O wnioskach merytorycznych z wizyty w Salamance napisz innym razem...
378
SALAMANKA - MERYTORYCZNIE
28 stycznia 2011
Siedz wanie w hotelu w Madrycie czekajc na jutrzejszy lot do Polski i zastanawiam si na wnioskami z wizyty studyjnej, w jakiej, wraz z 22 innymi uczestnikami, miaem okazj wzi udzia. Generalnie mam kilka przemyle... Nie wydaje mi si, by mylenie dowiadczonych firm e-learningowych dostarczajcych swoje usugi w Polsce byo jako specjalnie rne od mylenia firm hiszpaskich. Realizujemy podobne usugi, oferujemy podobne rozwizania, funkcjonujemy na podobnym poziomie jakoci, kompleksowoci, itd. Rnic, ktr widz jest, moim zdaniem, co, co mona nazwa dojrzaoci rynku. T dojrzao mona zaobserwowa w kilku dziaaniach (czy inicjatywach): na przykad w tym, i w Hiszpanii dostpne s sprawdzone programy nauczania akademickiego nakierowane na rozwj kompetencji w zakresie e-learningu, na przykad w tym, e w Hiszpanii od kilku lat prowadzi si do kompleksowe badania tego rynku.
Przesank, aby twierdzi o wikszej dojrzaoci rynku e-learning w Hiszpanii jest te inne patrzenie na proces nauczania z wykorzystaniem nowoczesnej technologii. Hiszpania dojrzaa ju do tego, by w procesach nauczania przez sie ponownie dostrzec du rol nauczyciela/trenera (e-tutora). W Polsce wci z wielu miejscach pokutuje mniemanie, i e-learning obroni si sam wycznie poprzez relacj czowieka z maszyn. Jednym z celw, jakie postawiem sobie podczas tej podry byo poznanie rynku e-learningowego w Hiszpanii zakadajc, i to, co dzi dzieje si w Madrycie czy Salamance jest przyszoci Polski w cigu najbliszych kilku lat. Gdyby przyj tak hipotez to spodziewa si mona na rynku szkole korporacyjnych spadku znaczenia szkole tradycyjnych (w Hiszpanii dzi tylko 71% szkole realizowanych jest w ten sposb, a od 2006 roku odsetek ten spad o 11%). Pokazany wyej trend dobrze wpasowuje si rwnie w benchmarki z krajw takich jak USA czy Wielka Brytania. Tu ciekawostka - dowiedzielimy si, e Hiszpanii kadego dnia zamykanych jest od 50 do 100 kioskw z pras, co wieszczy rychy spadek znaczenia tradycyjnych, drukowanych komunikatorw. Podczas warsztatw w Salamance moglimy te zapozna si z wynikami bada prowadzonych przez jedn z firm doradczych dziaajcych zarwno w Hiszpanii jak i USA. Wedug tyche bada "gorcymi" tematami nowoczesnych form szkoleniowych s obecnie:

rapid e-learning, long-life learning,

budowa wewntrznych zespow e-learningowych po stronie Klienta, wikszy nacisk na metodologi i tre oraz marginalizowanie aspektw technicznych (technologia jest ju cakowicie rozwizanym problemem), symulacje,
serious games, open content,

wzrost roli i znaczenia community managers (osb, ktrych zadaniem jest zarzdzanie wirtualnymi spoecznociami),
crowdsourcing,
379
communities of practice.
I jeszcze kilka najciekawszych informacji statystycznych z rynku USA. Czy wiecie, e: w USA tylko 7% firm ma wdroon platform e-learning (LMS), ktra nie jest produktem "z pki"?, w USA (a take w Hiszpanii) 100% firm e-learningowych dostarcza usugi e-tutoringowe (szkolenia lub wsparcie merytoryczne w procesie szkoleniowym realizowane zdalnie) uzyskujc z tego tytuu niecae 30% swoich przychodw?
To tak, na gorco, kilka najwaniejszych, moim zdaniem wnioskw... Poniej znajdziecie linki do mind-map, ktre opracowaem podczas spotka: 24.01.2011 - poniedziaek rano 24.01.2011 - poniedziaek po poudniu 25.01.2011 - wtorek rano 25.01.2011 - wtorek po poudniu 26.01.2011 - roda rano
380
KONFERENCJE POWICONE SZKOLENIOM, ROZWOJOWI, EDUKACJI, E-LEARNINGOWI...

11 marca 2011
Ostatnio jeden z moich znajomych zapyta mnie na jak konferencj powicon e-learningowi warto pojecha. Mam kilka typw, ale postanowiem zrobi gbszy research i w jednym miejscu podsumowa znaczce imprezy dedykowane zagadnieniom bdcym przedmiotem naszych zainteresowa. Imprezy omwi chronologicznie - niektre z nich s ju za niedugo, inne w perspektywie najbliszego roku.
Learning Solutions to impreza organizowana przez E-learning Guild we wsppracy z magazynem o tej samej nazwie. Impreza ma "narzdziowy" charakter - skupiona jest na rozwizaniach wspierajcych dziaania szkoleniowe i edukacyjne. Jej istotn czci jest expo - miejsce ze stoiskami firm prezentujcych produkty. Konferencja obejmuje rwnie cz warsztatow (Certificate Progams), podczas ktrej moliwe jest poznanie narzdzi. Z imprez kolokowane s rwnie dwie inne: Adobe Learning Summit podczas ktrej moliwe bdzie dogbne poznanie narzdzi i podejcia do e-learningu budowanego przez Adobe oraz The E-learning Foundations Intensive - dwudniowe spotkanie z uznanymi ekspertami wiata e-learningu w celu wymiany dowiadcze.
Impact organizowany jest przez firm Bersin&Associates - jednego z liderw opinii na rynku zarzdzania talentami. Impreza ta powicona jest zupenie innej grupie docelowej - wyszej kadrze zarzdzajcej. Skupia si bdzie na najlepszych praktykach zwizanych z zarzdzaniem karier, zarzdzaniem talentami, zarzadzaniem multigeneracyjnym rodowiskiem pracy, budowaniem kultury cigego rozwoju, zarzdzania efektywnoci i wydajnoci, itd. Impreza ta bdzie miaa znacznie bardziej networkingowy charakter. Wydaje si te, i bdzie znacznie bardziej praktyczna - mwcami nie s inspiratorzy, futuryci, czy autorzy ksiek, lecz przedstawiciele biznesu.
381
ASTD 2011 International Conference & Exhibition to chyba najwiksza, wiatowa impreza powicona zagadnieniu szkole i rozwoju pracownikw. Organizowana przez American Society for Training and Developmentciga kadego roku kilkanacie tysicy osb. Jest na niej wszystko: certyfikowane warsztaty szkoleniowe, cz wystawowa (expo), kilkanacie rwnolegych cieek sesji merytorycznych, kolokowane imprezy. W zasadzie kady znajdzie dla niej co dla siebie. Ci, ktrzy byli czasami jednak twierdz, i fakt, e jest "dla kadego" troch ciy w kierunku "dla nikogo konkretnego" - bogactwo ASTD IC&E przytacza i sprawia trudnoci w odbiorze imprezy.
E-learning Devcon to impreza dla osb technicznych zaangaowanych w opracowywanie rozwiza e-learningowych. Sesje maj charakter warsztatw - w zasadzie bez wasnego laptopa nie ma po co na ni przyjeda. Bardzo praktyczna, realizowana troch "oddolnie"... Pisaem o niej ju tutaj.
DevLearn to impreza o charakterze zbienym z opisan ju wczeniej Learning Solutions. Skupia si na rozwizaniach i na praktycznych ich zastosowaniach (rzucie okiem na sekcj E-learning Demo Fest). Take na nonych ideach opartych o nowe technologie i trendy (Learning Media Studio, Mobile Learning Jam, Social Learning Camp, Serious Game Zone). Take i tu znajdziecie certyfikowane programy rozwojowe, expo, itp.
Learning to moja ulubiona impreza. Bardzo inspiracyjna (dba o to gospodarz - Elliott Masie), bardzo relacyjna, mao techniczna (brak expo) i szkoleniowa-inaczej (nie ma certyfikowanych warsztatw - s rnego rodzaju mniej lub bardziej drobne dziaania rozwojowe angaujce chtnych). Zamiast szerszego opisu moecie zapozna si z relacj z Learning 2010 tutaj.
382
Niezaprzeczaln wartoci OnLine Educa (ktra odbdzie tego roku w dniach 30.11-02.12 jest to, e jest blisko. Wprawdzie ogaszana jest jako najwiksza impreza powicona e-learningowi na wiecie (moim zdaniem - tylko dlatego, e w USA od kilku ju lat nie organizuje si imprez powiconych WYCZNIE zagadnieniom e-learningowym...), lecz ze wzgldu na swoj specyfik jest interesujca w zasadzie wycznie dla segmentu edukacyjnego.
Learning Technologies jest drug, blisk nam terytorialnie imprez. Organizowana jest w Londynie najblisza dopiero jednak niemal za rok (25-25 stycznia 2012). LT ma bardzo du cz wystawow (expo) - w 2011 byo na niej ponad 200 wystawcw. Cz konferencyjna rwnie robi wraenie. Skupia si nie na edukacji (jak ma to miejsce na Educe) lecz na zagadnieniach zwizanych z wyzwaniami biznesowymi (okrelaj siebie jako Europe's leadning Learning & Development Conference). Co ciekawe - wstp na expo oraz na cz sesji merytorycznych jest darmowy wystarczy wic bilet do Londynu, jeden lub dwa noclegi i moemy wzi udzia w imprezie...
Training to impreza organizowana ju po raz 34 przez Training Magazine. Dedykowana jest specjalistom z domeny szkole oraz HR. Mona rzec, e jest typowym przykadem konferencji obejmuje sesje, certyfikowane warsztaty, cz wystawow. Trudno odnie si do przebiegu i formuy imprezy planowanej na rok 2012, gdy znana jest tylko jej data - bardziej szczegowe informacje pojawi si dopiero za kilka miesicy.
383
WAKACJE 2011 - CZYLI TAM...

22 sierpnia 2011
Tegoroczne wakacje przebiegay pod znakiem Listy wiatowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Tras wytyczyem w do prosty sposb - wiedzc gdzie chcemy wyldowa (okolice Barcelony) popatrzyem na mapk z zaznaczonymi obiektami na licie i wytyczyem drog. Wyszed do spory zawijas, ale byo warto...
Pierwszym miejscem, ktre zobaczylimy (o zwiedzaniu mowy raczej nie byo z uwagi na temperatur - 39 stopni Celsjusza w cieniu) bya Florencja (stare miasto na licie UNESCO). Imponujce obiekty historyczne (Katedra, Most Zotnikw), przymiy, niestety, tumy turystw.
384
... no i temperatura, rzecz jasna. Znacznie urokliwiej byo ju w gbi Toskanii. Naszym miejscem noclegu byo mae miasteczko Pienza (stare miasto - na licie UNESCO) grujce nad dolin d'Orcia (Val d'Orcia na licie UNESCO). Mae, nie zadeptane przez turystw, ciekawie pooone, z klimatem - naprawd warto byo si tam zatrzyma. T jedn noc spdzilimy w apartamencie pooonym w XV-wiecznym domu, przy duym ogrodzie, o rzut kamieniem od katedry.
Kolejnego dnia podr przez toskaskie wzgrza...
385
...poprowadzia nas do Sieny (na licie UNESCO). Tu te napotkalimy wielu turystw, ale miasto to okazao si znacznie fajniejsze do zwiedzania ni Florencja.
Nastpnie pojechalimy w kierunku Genui koo San Gimignano (zwanym, z uwagi na kilkanacie wysokich wie - Nowym Jorkiem Toskanii; San Gimignano, oczywicie, na licie UNESCO) zwiedzajc po drodze Piz (a jake - na licie UNESCO)...
386
Genua (na licie UNESCO), oprcz ciekawego pooenia (gry spywajce do morza) nie zrobia na nas jakiego wielkiego wraenia. Kolejnego dnia ruszylimy w kierunku Francji. Popoudniowe zwiedzanie Awinionu przy piknej, niezbyt gorcej pogodzie byo dla nas wspaniaym przeyciem. Paa Papieski w Awinionie jest najwiksz gotyck budowl Europy (ok. 15.000 m. kw. zabudowy) - nic dziwnego wic e tej znajduje si na licie UNESCO.
Nastpny dzie przeznaczony by ju na dojazd na miejsce. Po drodze jednak zahaczylimy o Pont du Gard (UNESCO...) - akwedukty rzymskie sprzed ponad 2000 lat znajdujce si nieopodal Awinionu.
387
Kolejne 7 dni spdzilimy w Sitges - miejscowoci znajdujcej na o okoo 25 km od Barcelony w kierunku poudniowym.
Bdc na miejscu zrobilimy kilka wycieczek. O nich jednak i o drodze powrotnej napisz kolejnym razem.
388
... I Z POWROTEM
29 sierpnia 2011
Montserrat nie znajduje si wprawdzie na licie UNESCO, ale jest to prawdziwa pereka turystyczna, ktr poleci mi j znajomy (dziki Sawku!). Montserrat do masyw grski, w ktrym w XII wieku Benedyktyni wybudowali klasztor. Klasztor zosta zburzony przez wojska Napoleona, lecz odbudowano go pod koniec XIX wieku i ot tego czasu peni rol najwaniejszego orodka religijnego Katalonii (z cudown rzeb Czarnej Madonny - La Moreneta). Miejsce urzeko nas swoj monumentalnoci, ale te wyobraeniem totalnego oderwania od wiata w wiekach poprzednich i moliwoci obcowania z natur (no i z Bogiem - czego zapewne poszukiwali mnisi przed wiekami).
Bdc na miejscu zrobilimy jeszcze dwie wycieczki do Barcelony. Tu gwn atrakcj byy prace genialnego architekta i projektanta Antonio Gaudiego. Nasze pierwsze kroki skierowalimy oczywicie do bazyliki Sagrada Familia. Budowana od ponad 100 lat wci czeka na ukoczenie (planowane na 2026 rok). Nie zawaham si nazwa j jednym z architektonicznych cudw wiata - urzeka tak wieloma elementami, e a trudno opisa wraenie, jakie wywiera na widzach.
389
Nie tylko poprzez detale architektoniczne, ale rwnie poprzez swoj symbolik jest hodem dla chrzecijastwa i Bibli w piguce.
Rwnie i wntrze wywouje due emocje. Najwiksze wraenie robi chyba strzelisto i gra wiata, ktra mimo nieskoczonych wci witray sprawia, e wntrze skpane jest w promieniach soca.
390
Pokrcony umys Gaudiego wida rwnie w innych obiektach architektonicznych Barcelony. Wida to byo podczas zwiedzania Casa Mila (La Pedrera), gdzie w budynku o niezwykej bryle i wntrzu moglimy rwnie zwiedzi mini-muzeum dotyczce architekta.
Zwiedzenie Muzeum Sztuki Katalonii (MNAC) z ciekawymi eksponatami od 7 wieku naszej ery a do naszych czasw oraz Parku Guell (kolejne dzieo Gaudiego) wypenio czas naszej drugiej wycieczki do Barcelony.
391
Drog powrotn wytyczylimy przez Szwajcari (cae szczcie, e frank jeszcze nie wariowa...). Po wjechaniu w gry uderzya nas pocztwkowa kiczowato krajobrazw (soczysta ziele, na niej krowy, a w tle onieone gry). Naszym gwnym celem byo Interlaken wraz z otaczajcymi to miasteczko atrakcjami. Pierwszego dnia pojechalimy do Doliny Lautenbrunnen (nie wiem, czy tak akurat si nazywa, ale w dolinie tej to wanie miasteczko jest najwiksze). Ta polodowcowa dolina synie z tego, i z otaczajcych cian leje si w jej gb kilkadziesit wodospadw.
Jadc kilka kilometrw dalej dojecha mona do maej wioski Trummelbach, gdzie znajduj si wodospady o tej samej nazwie. Wodospady te to tak naprawd rzeka wyrzebiona w skale przez miliony lat przez 20.000 ton wody, ktra kadego dnia spywa z topniejcego lodowca. Zwiedzanie huczcych, podwietalnych kaskad dziki wykutym w skale chodnikom robi niesamowite wraenie. Kolejnych dzie powicilimy na wyjazd na Jungfraujoh - najwysze miejsce w Europie, na ktre dociera kolej (tu, oczywicie, w wydaniu "zbatym"). miem rwnie twierdzi, e jest to najdrosza kolej (nie wiem, czy tylko w Europie...) - bilet dla dorosego na sam szczyt to wydatek ok. 160 frankw szwajcarskich... Na szczcie - pogoda bya pikna, wic nie aowalimy wydanych pienidzy.
392
Nasz podr rozpoczlimy z wioski Grindelwald, gdzie startuje jedna z kolejek dowocych turystw na stacj poredni.
Gdy dojechalimy do stacji poredniej zrozumielimy czemu bilety mog tyle kosztowa. O ile bowiem pierwsza cz podry jest, mona rzecz, zwyczajna (OK - stromo, ale w sumie nic wielkiego), o tyle niemal caa cz druga (ok. 10 km) prowadzi przez wykuty w grze Eiger tunel). Rwnie niemal caa stacja grna to wielka grota z nadbudowanymi elementami. Dojazd na gr dewastuje organizm. W cigu okoo ptorej godziny wyjeda si z okoo 1.000 na okoo 3.500 m.n.p.m. Warto wiedzie, e cinienie powietrza (a wic rwnie i cinienie parcjalne tlenu) zmniejsza si wykadniczo wraz z wysokoci - na tej wysokoci jest wic go znaczco mniej. Wszdzie wida wic byo znaki "Nie biegaj - chod powoli". Pobyt na Jungfraujoh budzi totalnie ambiwalentne odczucia. Z jednej strony rodek lata - z drugiej moliwo zabawy w niegu. Z jednej strony zimno (minus 5 stopni) - z drugiej na socu mona byo chodzi w krtkim rkawku. Z jednej strony biao - lecz jak popatrzysz z gry w dolin widzisz soczyst ziele. Poza tym - pikno w najczystszym wydaniu.
393
Bdc na grze zrobilimy sobie krtk wycieczk po lodowcu Aletsch (na licie UNESCO) najwikszym lodowcu Alp.
Wrcilimy zmczeni. Zmczenie dopado nie tylko nas - nieprzystosowanie do mniejszej zawartoci tlenu w powietrzu skutkuje tym, e niemal wszyscy zjedajcy kolejk w d zapadaj w sen. Kolejny dzie to ju jazda w kierunku domu. Do granicy z Polsk mielimy ponad 1000 km - jednak dziki dobrym drogom udao si nam pokona ten dystans nieco ponad 8.5h.
394
DWIE IMPREZY A PROPOS...

7 wrzenia
Moe jeszcze nie jest za pno? A nawet jak jest - to warto zapisa sobie w kajecie na przyszy rok dwie nowe konferencje dedykowane profesjonalistom z brany szkole i rozwoju. Pierwsza to Enterprise Learning Conference & Expo, ktra odbdzie si w dniach 27-29 wrzenia w Anaheim w Kaliforni. Impreza organizowana jest przez Elearning Media Group (wydawcaElearning Magazine) majc za gwnych partnerw firme Bersin&Associates, organizacj ADL oraz Federal Government Distance Learning Association. Z opisu wydaje si, e impreza dedykowana jest segmentowi korporacyjnemu (a kluczowe hasa to "efektywno", "skuteczno", "innowacja", "wawo biznesowa"). Blisze szczegy na temat konferencji znajdziecie tutaj. Druga konferencja nazywa si Learning 3.0. Odbdzie si od 2-5 padziernika 2011 w Chicago. Impreza odbywa si pod egidTraining Magazine. Mimo sowa "learning" wydaje si by rwnie dedykowana segmentowi korporacyjnemu. Tu sowami kluczowymi s "mobilno", "gry", "relacje", "zaangaowanie"). Pierwsze dwa dni tej imprezy przeznaczone s na warsztaty (certificate programmes) - mona podczas nich rozwin umiejtnoci w zakresie szybkiego projektowania eszkole, projektowania i rozwijania szkole mobilnych, social learningu, czy te budowania strategii e-learningowej. Szczegy znajdziecie tutaj. Obie imprezy organizowane s po raz pierwszy i mona spodziewa si jakich drobnych niedocigni. Z drugiej strony organizatorzy to dowiadczone w tym zakresie firmy. Z pewnoci wic warto rozway uczestnictwo - za oceanem oczy otwieraj si bardzo szeroko na zjawiska, ktre z naszej perspektywy trudno w ogle dostrzec.
395
LEARNING TECHNOLOGIES 2012

30 stycznia 2011
Learning Technologies to konferencja poczona z targami organizowana rok-rocznie w okolicy koca stycznia w Londynie. Cz targowa jest darmowa. Biorc pod uwag fakt, i na kilka scenach prowadzone s na okrgo rne prezentacji - wydaje si by interesujca nie tylko dziki moliwoci odwiedzenia stoisk, ale take dowiedzenia si czego interesujcego o nowoczesnych technologiach szkoleniowych. Oto kilka krtkich przemyle i inspiracji, ktre przywiozem z Londynu... Articulate Storyline - ukae si jeszcze w pierwszym kwartale 2012 roku. Wydaje si by naprawd super rozwizaniem - odchodzi od poetyki PowerPointa jako roda materiau wsadowego na rzecz bardzo intuicyjnego rodowiska do projektowania zarwno struktury, jak i poszczeglnych ekranw e-szkolenia. Generuje materiay nie tylko we flash, ale take w HTML5. Articulate Studio - nowej wersji mona spodziewa si mniej-wicej po wakacjach (czyli zapewne pod koniec roku 2012). Jednym z motyww wiodcych targw byo zarzdzanie talentami. Faktycznie - dzi ju w zasadzie adna firma nie ma na swoich sztandarach rozwiza klasy LMS. One, oczywicie, gdzie tam s, ale na pierwszym planie eksponowane s systemy pchnite w kierunku zarzdzania talentami, kapitaem ludzkim, w znacznie bardziej kompleksowy sposb wspierajcy krytyczne dziaania HR w organizacjach. Drugim motywem przewodnim, na ktry zwrciem uwag byy urzdzenia mobilne (gwnie IPad). Na co drugim stoisku prezentowane byy rozwizania na tym urzdzeniu (tzn. nawet jak byy to rozwizania typowe, to pokazywane byy rwnie na IPadzie aby pokaza, i nie ma barier technicznych w ich wykorzystaniu na tym typie urzdze). Coraz wicej rozwiza kieruje si w stron chmury. "Cloud" odmieniane na rne sposoby jest wic kolejnym z zauwaalnych trendw. Obok (w tem samym centrum konferencyjnym) rwnolegle prowadzona bya inna impreza powicona temu wanie zagadnieniu. Szukacie taniego i fajnego rozwizania autorskiego? Zwrcie uwag na firm Zenler. Wersja Lite dostpna jest ju od 49USD. Oczywicie Free Trial rwnie... Byem zauroczony wirtualnym wystpieniem Raya Kurzweila. Ray opowiada o ewolucjo/rewolucji technologicznej, jej przewidywalnoci, jej wpywnie na nasze ycie. O nanobotach, ktre ju za niedugo (szacuje si, e do 2020 roku) obok biaych krwinek bd wspomaga nasz system immunologiczny, o dalszym rozwoju komputerw, o rozwoju rynku drukarek 3D (czy wiecie, e drukarka 3D jest w stanie wydrukowa 70% czci, z ktrej mona zoy kolejn drukark 3D?), o przyszoci technologii. Wpiszcie sobie do przegldarki "Kurzweil + TED" aby obejrze kilka ciekawych wystpie Raya sprzed 2-5 lat. Signijcie rwnie na kurzweilAI.net, gdzie znajdziecie moc inspiracji tego typu. W niemal dokadnie rok po zainicjowaniu rozmw Londyn by rwnie miejsce kolejnego, krtkiego spotkania XY Learning Team (Siam Garden Restaurant - eberka po tajsku; palce liza). Czy warto pojecha za rok do Londynu? Jeli dziaasz na rynku komercyjnym, a nie akademickim uwaam, e ta impreza (w wydaniu expo; o konferencji trudno mi si wypowiada) jest znacznie lepsza od berliskiego OnLine Educa.
396

Szkolenia XXI Wieku (2008-2011)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Szkolenia XXI Wieku (2008-2011)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Szkolenia XXI wieku

[2008 2011] Marek Hyla

Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla

Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla

Szkolenia XXI wieku

Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla

4 PORY ROKU" CZYLI JAK EFEKTYWNIE WDROY E-LEARNING W ORGANIZACJI

Model gry lodowej

Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla

Dowiadczenia rynku polskiego

4 Pory Roku (4PR) kluczowe zaoenia

Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla

Cztery Pory Roku ramy realizacyjne

Racjonalno biznesowa modelu

Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla

Szacunkowe porwnanie dwch modeli wdroenia e-learning: tradycyjnego oraz 4PR

BEZPRODUKTYWNO ZNAKIEM XXI WIEKU?

Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla

ROZWIJAJ TO, W CZYM JESTE DOBRY

Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla

Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla

Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla

LEARNING LEADERS FIELDBOOK

Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla

THE CAREER FACTBOOK FOR HR AND LEARNING PROFESSIONALS

Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla

MENEDER NA RYNKU PRACY A.D. 2009

Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla

SKRT 2009 TRAINING INDUSTRY REPORT...

Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla

Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla

Tekst na temat raportu opublikowany w Training Magazine znajdziecie tutaj.

Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla

RZUT OKA NA ROK 2010

Oto krtkie podsumowanie przewidywa Josha

1. Rosnce znaczenie zarzdzania talentami

2. Zmiana funkcji i roli HR w organizacji

3. Programy z przywdztwa dla menederw pierwszej linii

4. Zamiast e-learning we-learning

5. Nowe kompetencje osb wchodzcych w rol trenera

6. Specjalizacja jako podstawa strategii

7. Rosnca rola mobilnoci talentw

8. Rekrutacja przez sieci spoeczne

9. Rozwj systemw do zarzdzania talentami

10. Rozwj technicznych rozwiza wspierajcych szkolenia

11. Rosnca rola innowacji, zrnicowania oraz zaangaowania

12. Wzrost znaczenia pomiarw efektywnoci szkole

Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla

PROGNOZY MASIE CENTER NA 2010

Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla

MANAGING TALENT IN A TURBULENT ECONOMY...

Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla

MODEL ULRICHA A SZKOLENIA XXI WIEKU

Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla

Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla

2010 CORPORATE ISSUES SURVEY

Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla

2. Alternatywne formy rozwoju

Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla

SKALA WYKORZYSTANIA INDYWIDUALNEGO UCZENIA SI W TRYBIE ONLINE...

Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla

KULTURA UCZENIA SI JAKO GWNY CZYNNIK SUKCESU BIZNESOWEGO

Szkolenia XXI wieku [2008-2011] Marek Hyla