1 Przedimki...............................................................................................................................3 Przedimek nieokrelony "a/an"..........................................................................................3 Przedimek okrelony "the"................................................................................................3 Uycie przedimkw "a/an"................................................................................................3 Uycie przedimka "the".....................................................................................................

4 Kiedy nie uywamy adnego przedimka?.........................................................................4 Przymiotniki i przyswki......................................................................................................6 Stopniowanie przymiotnikw............................................................................................6 Stopniowanie regularne.................................................................................................6 Stopniowanie opisowe...................................................................................................6 Stopniowanie nieregularne............................................................................................6 Przyswki..........................................................................................................................7 Zaimki i okrelniki.................................................................................................................8 Zaimki osobowe.................................................................................................................8 Zaimki i okrelniki dzierawcze........................................................................................9 Zaimki zwrotne i emfatyczne............................................................................................9 Zaimki i okrelniki wskazujce.......................................................................................10 Zaimki i okrelniki pytajce............................................................................................11 Zaimki i okrelniki wzgldne..........................................................................................12 Zaimki i okrelniki nieokrelone.....................................................................................12 Zaimki "wzajemne".........................................................................................................15 Zaimki i okrelniki "ilociowe".......................................................................................16 Przyimki (Prepositions).......................................................................................................18 Przyimki suce okrelaniu czasu..................................................................................18 Przyimki suce okrelaniu miejsca...............................................................................18 Inne przyimki...................................................................................................................19 Liczebniki.............................................................................................................................19 Liczebniki gwne............................................................................................................19 Liczebniki porzdkowe....................................................................................................20 Idiomy..................................................................................................................................20 Czasowniki "specjalne": "to be", "to have" i "to do"..........................................................20 Czasownik "to be"............................................................................................................20 Czasownik "to be" - czas teraniejszy.........................................................................20 Czasownik "to be" - czas przeszy...............................................................................21 Czasownik "to be" jako czasownik pomocniczy........................................................21 Czasownik "to be" jako zwyky czasownik................................................................21 Czasownik "to have"........................................................................................................22 Czasownik "to have" - czas teraniejszy.....................................................................22 Czasownik "to have" - czas przeszy...........................................................................22 Czasownik "to have" jako czasownik pomocniczy.....................................................22 Czasownik "to have" jako zwyky czasownik.............................................................22 Czasownik "to do"...........................................................................................................23 Czasownik "to do" - czas teraniejszy........................................................................23 Czasownik "to do" - czas przeszy..............................................................................23 Czasownik "to do" jako czasownik pomocniczy........................................................23 Czasownik "to do" jako zwyky czasownik................................................................24 Czasowniki modalne............................................................................................................24 Wyraanie przyzwolenia.................................................................................................24 "Can" - wyraanie przyzwolenia.................................................................................24 "May"- wyraanie przyzwolenia.................................................................................24 "Could"- wyraanie przyzwolenia...............................................................................24 "Might"- wyraanie przyzwolenia...............................................................................25 "To be allowed to do something" - wyraanie przyzwolenia.....................................25 Wyraanie moliwoci.....................................................................................................25

2 "Can" - wyraanie moliwoci....................................................................................25 "May" i "might" - wyraanie moliwoci...................................................................26 "Could" - wyraanie moliwoci.................................................................................26 Pozostae sposoby wyraania moliwoci..................................................................26 Wyraanie zdolnoci do zrobienia czego.......................................................................27 "Can" - wyraanie zdolnoci.......................................................................................27 "Could" - wyraanie zdolnoci....................................................................................27 "To be able to do something" - wyraanie zdolnoci..................................................27 Wyraanie powinnoci, przymusu, obowizku itp. lub ich braku..................................27 "Should" i "ought" - wyraanie powinnoci...............................................................27 "Must" - wyraanie przymusu, koniecznoci, itp........................................................28 "To have to do something" - wyraanie przymusu, koniecznoci, obowizku..........28 "Need" - wyraanie koniecznoci bd jej braku........................................................29 Inne zastosowania czasownikw modalnych i "specjalnych"........................................29 Krtkie odpowiedzi.....................................................................................................29 Zwroty typu "question tags"........................................................................................30 Czasy....................................................................................................................................30 The Simple Present Tense...............................................................................................30 The Present Continuous Tense........................................................................................31 The Present Perfect Tense...............................................................................................32 The Present Perfect Continuous Tense............................................................................35 The Past SimpleTense......................................................................................................35 The Past ContinuousTense..............................................................................................36 The Future Simple Tense.................................................................................................37 The Future Continuous Tense..........................................................................................38 The Past Perfect Tense.....................................................................................................39 Forma "to be going to do something"..............................................................................40 Tryb rozkazujcy..................................................................................................................40 Tryby warunkowe................................................................................................................41 Typ 1................................................................................................................................41 Typ 2................................................................................................................................41 Typ 3................................................................................................................................42 Mowa zalena.......................................................................................................................42 Tworzenie mowy zalenej...............................................................................................42 Tryb rozkazujcy w mowie zalenej...............................................................................43 Pytania w mowie zalenej...............................................................................................43 Strona bierna........................................................................................................................43 The Present Simple Tense w stronie biernej...................................................................44 The Present Continuous Tense w stronie biernej............................................................44 The Present Perfect Tense w stronie biernej...................................................................44 The Past Perfect Tense w stronie biernej........................................................................44 The Past Simple Tense w stronie biernej........................................................................44 The Past Continuous Tense w stronie biernej.................................................................44 The Future Simple Tense w stronie biernej.....................................................................45 Zdanie zoone.....................................................................................................................45 Nastpstwo czasw..........................................................................................................45 Zdania czasowe................................................................................................................46 Zdania okolicznikowe porwnania..................................................................................46 Zdania przydawkowe typu Defining...............................................................................46 Zdania przydawkowe typu Non-Defining.......................................................................47

Przedimki
Przedimek jest to nie wystpujca w jzyku polskim cz mowy, ktra pojawia si w jzyku angielskim przed rzeczownikami.

Przedimek nieokrelony "a/an"

Przedimek nieokrelony "a/an" oznacza, e nastpujcy po nim rzeczownik okrela jeden przedmiot lub osob pochodzce ze zbioru takich samych przedmiotw lub osb; wykazuje on cechy typowe dla zbioru takich przedmiotw lub osb: He is a doctor. on jest lekarzem. (Naley do zbioru osb zwanych lekarzami.) W pewnych sytuacjach moe znaczy "jaki, dowolny". Give me an apple.
Daj mi jabko. (Jakie, jakiekolwiek jabko.)

Przedimek "a" stosowany jest przed rzeczownikami zaczynajcymi si od spgoski: This is a pencil.
To jest owek.

Przedimek "an" natomiast jest stosowany przed rzeczownikami zaczynajcymi si od samogosek: This is an apple.
To jest jabko.

Zasada "an" dotyczy wszystkich wyrazw, ktre nastpuj bezporednio po przedimku, tj. jeli rzeczownik jest okrelany przymiotnikiem zaczynajcym si od samogoski, wwczas rwnie uywamy przedimka "an". This is an empty bottle.
To jest pusta butelka.

Przedimek okrelony "the"

Przedimek "the" oznacza, e przedmiot lub osoba, o ktrych mwimy nie s dowolnymi obiektami pochodzcymi ze zbioru przedmiotw, lecz konkretne, zdefiniowane; posiadaj cechy wyrniajce je od innych. Przedimek okrelony "the" moe wystpowa zarwno w liczbie pojedynczej jak i mnogiej. Przedimek nieokrelony "a/an" moe by uyty tylko w liczbie pojedynczej.

Uycie przedimkw "a/an"

1. Kiedy wymieniamy dan rzecz po raz pierwszy: There is a table in the kitchen. The table is big.
St znajduje si w kuchni. St jest duy.

2. Kiedy mwimy o jakim przedmiocie lub osobie tylko jako o elemencie zbioru: He is a policeman.
On jest policjantem. (Jednym ze zbioru wielu policjantw.)

4 3. Przy okrelaniu iloci w wyraeniach: a lot of a few a little

duo, mnstwo kilka troch

We have a lot of food.

Mamy mnstwo jedzenia.

4. Przy liczebnikach: a hundred = one hundred a thousand = one thousand itp. 5. Kiedy mamy do czynienia z rzeczownikiem oznaczajcym materia lub substancj niepoliczaln, ale z pewn jej konkretn iloci lub jednostk: a tea = a cup of tea
filianka herbaty.

Uycie przedimka "the"

1. Kiedy wymieniamy jaki przedmiot po raz drugi: There is a window in the room. The window is dirty.
Okno znajduje si w tym pokoju. (To) okno jest brudne.

2. Kiedy mamy na myli przedmiot lub osob nalece wprawdzie do pewnego zbioru, ale posiadajce cechy unikalne: He is the doctor that I know.
On jest lekarzem, ktrego znam.

3. Przed rzeczownikami, ktre oznaczaj rzeczy istniejce tylko w jednym egzamplarzu: the sun, the earth, the sky, the moon, 4. Przed nazwami instrumentw muzycznych: She plays the guitar.
Ona gra na gitarze.

5. Przy stopniowaniu przymiotnikw przed przymiotnikiem w stopniu najwyszym: She is the nicest girl in our school.
Ona jest najadniejsz dziewczyn w naszej szkole.

Kiedy nie uywamy adnego przedimka?

1. Przed rzeczownikami niepoliczalnymi i oznaczajcymi substancje: Milk is white.
Mleko jest biae.

5 Iron is a metal.
elazo jest metalem.

2. Kiedy mwimy o kilku przedmiotach nieokrelonych: He buys and sells cars.

On kupuje i sprzedaje samochody.

3. Przed nazwami wasnymi: He is from France.

On jest z Francji.

His name is Paul.

On ma na imi Paul.

4. Przed nazwami posikw: breakfast niadanie lunch obiad (jedzony ok. 13-tej) tea podwieczorek dinner obiad, kolacja (jedzone ok. 18-tej) supper kolacja (pna) np. I eat breakfast at 10.00.
Jem niadanie o 10.00.

5. Przed sowami: bed

ko

church
koci

hospital
szpital

prison
wizienie

school
szkoa

work
praca

kiedy mamy na myli czynnoci waciwe dla tych miejsc: She was taken to hospital.
Zabrano j do szpitala. (Poniewa jest chora i bdzie si tam leczy.)

He is in prison.
On jest w wizieniu. (Odbywa tam kar.)

6. Kiedy rzeczownik jest ju okrelony zaimkiem wskazujcym lub dzierawczym: This is my book.
To jest moja ksika.

Give me that cup.

Daj mi tamt filiank.

Przymiotniki i przyswki
Stopniowanie przymiotnikw.
Istniej trzy rodzaje stopniowania:

Stopniowanie regularne
Jest to stopniowanie za pomoc kocwek -er i -est. W ten sposb stopniuje si przymiotniki jednosylabowe oraz dwusylabowe zakoczone na -y (wwczas -y zamienia si w stopniu wyszym i najwyszym w -i). Jeeli przymiotnik zawiera jedn samogosk, po ktrej nastpuje jedna spgoska, kocowa spgoska jest podwajana. Stopie rwny old happy fat Stopie wyszy older happier fatter Stopie najwyszy oldest happiest fattest

Stopniowanie opisowe
Wszystkie przymiotniki dwusylabowe (z wyjtkiem koczcych si na -y) oraz te o wikszej iloci sylab stopniujemy opisowo, tj. za pomoc wyrazw "more" i "most". Stopie rwny tragic Stopie wyszy more tragic Stopie najwyszy most tragic

Stopniowanie nieregularne
Istnieje grupa przymiotnikw stopniowanych w sposb nieregularny. S to: Stopie rwny good
dobry

Stopie wyszy better worse farther further

Stopie najwyszy best worst farthest furthest eldest

bad
zy

far

daleki (dla okrelenia odlegoci w przestrzeni)

(dla okrelenia zarwno w przestrzeni, jak i w sensie abstrakcyjnym)

old

elder

(wycznie dla okrelenia relacji wiekowych w rodzinie, w pozostaych przypadkach "old" stopniuje si regularnie)

Nieregularnie stopniuj si take nastpujce okrelniki: Stopie rwny Stopie wyszy Stopie najwyszy little less least
mao

much/many
duo

more

most

Przyswki
Wiele przyswkw tworzy si dodajc do przymiotnikw kocwk -ly, np. bad badly, slow - slowly. Jednak pewna grupa przymiotnikw funkcjonuje w charakterze przyswkw bez dodawania kocwki -ly, natomiast czsto utworzone w ten sposb wyrazy maj zupenie odmienne znaczenie, np. best - najlepszy, najlepiej better - lepszy, lepiej deep - gboki, gboko ;"deeply" znaczy "gboko", lecz wycznie w sensie abstrakcyjnym, np. I was deeply moved by the news.
Byem gboko poruszony wiadomociami.

far - daleki, daleko fast- szybki, szybko hard - ciki, ciko, twardy, twardo ("hardly" oznacza "ledwo, prawie wcale") high - wysoki, wysoko; "highly" znaczy "wysoce" wycznie w sensie abstrakcyjnym, np. He is a highly skilled professional.
On jest wysoce wyksztaconym fachowcem.

late low long near straight short worse worst

pny, pno ("lately" - "ostatnio") cichy, cicho, niski, nisko dugi, dugo bliski, blisko ("nearly" - "prawie") prosty, prosto krtki, krtko ("shortly" - "niebawem") gorszy, gorzej najgorszy, najgorzej

UWAGA. Pozycja przyswka w zdaniu angielskim jest inna ni w jzyku polskim: przyswek nigdy nie znajduje si midzy orzeczeniem i dopenieniem, std zdanie *He speaks well English." jest niepoprawne. Przyswek moe znajdowa si: 1. przed orzeczeniem: He suddenly fell down.
On nagle upad.

2. po dopenieniu: He fell down suddenly. 3. na pocztku frazy: Suddenly he fell down.

Zaimki i okrelniki
Zaimek (Pronoun) jest to cz mowy, ktra moe zastpowa rzeczownik lub grup nominaln: A cat is nice. = It is nice. That tall girl is a good student. = She is a good student. Natomiast osobn grup s okrelniki (Determiners), dawniej czsto zaliczane do zaimkw lub przymiotnikw. Rni si one od zaimkw tym, e nie zastpuj rzeczownikw, lecz je opisuj, np.: Please give me that apple.
Prosz, daj mi to jabko.

"That" wystpuje tu jako okrelnik, tj. opisuje nastpujcy po nim rzeczownik. Please give me that.
Prosz, daj mi to.

Tutaj "that" jest zaimkiem, ktry zastpuje rzeczownik "an apple". Niektre z grup tych czci mowy w duej mierze pokrywaj si znaczeniowo, rni si jedynie funkcj. W jzyku angielskim zaimki i okrelniki dzielimy na:

Zaimki osobowe
Zaimki osobowe rni si w zalenoci od tego, czy wystpuj w zdaniu jako podmiot, czy te w charakterze dopenienia. Liczba pojedyncza Jako podmiot 1 I ja me 2. you ty you 3. he on him she ona her it ono it Liczba mnoga Jako podmiot 1. we my 2. you wy 3. they oni, Przykady uycia: I want your book. Give your book to me. You need a soap. I will give you one. She wants to go. Take her to the zoo. He must be in his room. Go and see him. It is in the kitchen. Go and bring it. We are going to the cinema. Come with us! You look tired. I will make you a cup of coffee. They are sad. Go and talk to them. Jako dopenienie
mnie, mn itp. ci, tob, itp. jemu, nim itp. jej, j itp. "onemu", "onym" itp.

Jako dopenienie us you them

nam, nami itp. wam, wami, itp. im, nimi, itp.

Zaimki i okrelniki dzierawcze

Zaimki dzierawcze s cile zwizane z tzw. okrelnikami dzierawczymi (Possesive Determiners). Rni si one tym, e zaimki dzierawcze wystpuj samodzielnie, okrelniki natomiast cznie z rzeczownikami, ktre okrelaj. Liczba pojedyncza: Okrelniki dzierawcze 1. my 2. your 3. his her its Liczba mnoga: Okrelniki dzierawcze 1. our 2. your 3. their Przykady uycia: This is my book. This book is mine.
To moja ksika. Ta ksika jest moja.

Zaimki dzierawcze mine mj yours twj his jego hers jej its jego, "onego" Zaimki dzierawcze ours nasz yours wasz theirs ich

Give me your pen. Is this pen yours?

Daj mi twoje piro. Czy to piro jest twoje?

Look at his car. That car is his.

Popatrz na jego samochd. Ten samochd jest jego.

Her dress is beautiful. I want to have a dress like hers.

Jej sukienka jest pikna. Chc mie sukienk jak {ta} jej.

The cat is drinking its milk.

Kot pije swoje {jego} mleko.

We will show you our house. This house is ours.

Poka ci nasz dom. Ten dom jest nasz.

Your room is so big. Is it really yours?

Wasz {twj} pokj jest tak duy. Czy jest naprawd wasz {twj}?

I want to show you their house. The one on the left is theirs.
Chc pokaza ci ich dom. Ten na lewo jest ich.

Zaimki zwrotne i emfatyczne

S to sowa, ktre speniaj rol zarwno zaimkw zwrotnych: si, siebie, sobie oraz emfatycznych: sam, sama, samo, sami (samodzielnie). Liczba pojedyncza: 1. myself 2. yourself 3. himself, herself, itself

10 Liczba mnoga: 1 ourselves 2 yourselves 3 themselves Przykady uycia: I made myself a cup of tea.
Zrobiem sobie filiank herbaty.

Take care of yourself.

Dbaj o siebie.

He washed himself.
Umy si.

The girl is so big that she dresses herself.

Ta dziewczynka jest tak dua, e ubiera si sama.

We kept it to ourselves.
Zachowalimy to dla siebie.

Enjoy yourselves tomorrow!

Bawcie si dobrze jutro!

They let themselves do it.

Pozwolili sobie samym to zrobi.

I wrote this story myself.

Napisaem to opowiadanie sam.

You should write your homework yourself.

Powiniene sam pisa swoje zadanie.

He made this shelf himself.

Zrobi t pk sam.

She cooked this wonderful dinner herself.

Ona ugotowaa ten wspaniay obiad sama.

We want to do it ourselves.
Chcemy zrobi to sami.

You can only trust yourselves.

Moecie ufa tylko samym sobie.

They will do the job themselves.

Oni wykonaj t prac sami.

Zaimki i okrelniki wskazujce

Zaimki wskazujce oraz analogiczne okrelniki wskazujce (Demonstrative Pronouns & Determiners) (rnica podobna jak w przypadku zaimkw i okrelnikw dzierawczych) dzielimy wedug liczby oraz wedug oddalenia przedmiotu lub osoby, o ktrych mwimy:

11
Bliej Dalej

L.poj L.mn. this these that those

Zaimki i okrelniki "this" i "these" odnosz si do osb lub przedmiotw w bezporedniej bliskoci mwicego (np. w zasigu rki), natomiast zaimki "that" i "those" - do osb lub rzeczy w pewnym oddaleniu. This is my friend.
To jest mj przyjaciel.

That is my friend on the other side of the road.

To {tamto} jest mj przyjaciel po drugiej stronie ulicy.

I want this book.

Chc t ksik.

I think that book on the other shelf is better.

Myl, e tamta ksika na innej pce jest lepsza.

These books in this room are mine, those in the next room are John's.
Te ksiki w tym pokoju s moje, tamte w nastpnym pokoju s Johna.

Czasem uywa si obu tych zaimkw, aby podkreli rnic: These are chairs and those are armchairs.
To s krzesa, a to {tamto} s fotele.

Wszystkim czterem zaimkom w jzyku polskim odpowiada czsto forma "to". This is a book.
To jest ksika.

These are books.

To s ksiki.

Zaimki i okrelniki pytajce

who what which whose whom
kto

co, czego, czym itp. ktry, ktrego, ktremu (odnosi si do rzeczy, nie osb) czyj, czyjemu, itp. komu, kim, itp.

Uywane do tworzenia pyta szczegowych: Who is that girl?

Kto (=kim) jest tamta dziewczyna?

Whom should I talk to?

Z kim powinienem porozmawia?

Whose are those books?

Czyje s te ksiki?

12 What is there on the table?

Co znajduje si na stole?

Which pen is yours?

Ktre piro jest twoje?

What books do you like?

Jakie ksiki lubisz?

Zaimki i okrelniki wzgldne

Wystpuj po rzeczownikach, do ktrych si odnosz i stanowi cznik midzy rzeczownikiem okrelanym a zdaniem przydawkowym (zob. Zdania przydawkowe typu Defining i Non-Defining), ktre je okrela. who - wystpuje zarwno w formie podmiotu, jak i dopenienia, w formie dopenienia uywa si take formy "whom" i oznacza "ktry", odnoszc si do osb. The boy who is sitting on the chair is my brother.
Chopiec, ktry siedzi na krzele jest moim bratem.

The girl whom I met is a medical student.

Dziewczyna, ktr spotkaem jest studentk medycyny.

which - wystpuje zarwno w formie podmiotu, jak i dopenienia, oznacza "ktry" i odnosi si do rzeczy. The table which I showed you yesterday was made by my grandfather.
St, ktry ci wczoraj pokazaem, zosta zrobiony przez mojego dziadka.

The car which we were looking at belonged to Mr Jones.

Samochd, na ktry patrzylimy, nalea do pana Jonesa.

that - wystpuje zarwno w formie podmiotu, jak i dopenienia, moe odnosi si zarwno do osb (rzadko), jak i rzeczy. what - oznacza "ten, ktry", czyli zawiera wasny wyraz okrelany i nie moe by poprzedzony rzeczownikiem: nie wystpuje zatem jako okrelnik. Please tell me what you saw.
Prosz, powiedz mi, co widziae.

Zaimki i okrelniki nieokrelone

a) Grupa wyrazw "some", "any", "none" "every" i ich zoenia. Wyraz "some" i jego zoenia wystpuj gwnie w zdaniach twierdzcych, wyraz "any" i jego zoenia - w zdaniach pytajcych i przeczcych. some
troch (z rzeczownikami niepoliczalnymi), kilka (z rzeczownikami policzalnym) someone, somebody kto something co anytroch (z rzeczownikami niepoliczalnymi), jakikolwiek (z rzeczownikami policzalnym) anyone, anybody kto, ktokolwiek

13 anything none nobody, no one nothing everybody, everyone everything Przykady uycia: If you need paper or pencils, I can give you some.
Jeli potrzebujesz papieru lub owkw, mog da ci troch {kilka}. co, cokolwiek aden nikt

nic
kady, wszyscy wszystko

Lend me some money, please.

Prosz, poycz mi troch pienidzy.

Give him some oranges.

Daj mu kilka pomaraczy.

Have you got any food?

Czy masz jakie jedzenie {troch jedzenia}?

I haven't got any potatoes.

Nie mam adnych {dos. jakichkolwiek} ziemniakw.

I haven't bought any stamps recently so I can give you none.

Nie kupowaem adnych {dos. jakichkolwiek} znaczkw ostatnio wic nie mog da ci adnych.

I know somebody who can do it.

Znam kogo, kto to moe zrobi.

Do you know anybody from England?

Czy znasz kogo z Anglii?

I didn't meet anyone yesterday.

Nie spotkaem wczoraj nikogo {dos. kogokolwiek}.

I know nobody here.

Nie znam tu nikogo.

I've something to do here.

Mam tu co do zrobienia.

Do you want anything from Warsaw?

Czy chcesz co z Warszawy?

It doesn't mean anything.

To nic nie znaczy.

I want nothing from you.

Nic od ciebie nie chc.

Everybody wants to win.

Kady chce wygra.

14 I told him everything.

Powiedziaem mu wszystko.

UWAGA: W zdaniach przeczcych moe wystpowa tylko jedno przeczenie, a zaimki "nothing", "none", "no one", "nobody" zawieraj ju w sobie element przeczcy, zatem orzeczenie w zdaniach, w ktrych wystpuj, przybiera form twierdzc (jest to tzw. zasada pojedynczego przeczenia): I know nothing. natomiat w zdaniach z "any" orzeczenie ma form przeczc: I don't know anything. mamy zatem dwa sposoby wyraenia tych samych treci: oba powysze zdania znacz "Nic nie wiem." Zamiast okrelnika "any" moe wystpowa okrelnik "no", np.: There aren't any books in this room. There are no books in this room.
W tym pokoju nie ma adnych ksiek, {dos. s adne ksiki}.

b) Wyrazy "each" i "every". Maj one ten sam polski odpowiednik: "kady", ale znaczenie ich jest nieco inne. "Every" opisuje cao pewnej grupy, zalicza przedmioty lub ludzi do tej grupy i znaczy "kady", lecz w sensie "wszyscy", natomiast "each" je wyodrbnia, majc znaczenie zblione do "kady z osobna". "Each"moe by zarwno zaimkiem, jak i okrelnikiem, natomiast "every" wystpuje wycznie jako okrelnik. Przykady uycia: Every student must work hard.
Kady student musi ciko pracowa.

Each of them passed this exam.

Kady z nich zda ten egzamin.

c) Wyrazy "either", "neither", "both", "all", "other", "another". Wyrazy "either" i "neither" znacz "aden z dwch" i uywane s w zalenoci od tego, czy orzeczenie wystpuje w formie przeczcej lub twierdzcej (zasada pojedynczego przeczenia), gdy "neither" zawiera element przeczcy: He was shown two cars, but he bought neither. tu przeczenie zawarte w sowie "neither"; He was shown two cars, but he didn't bought either. tu przeczenie jako "not" (w formie cignitej jako "n't"). Pokazano mu dwa samochody, ale adnego {z nich dwch} nie kupi. Poza tym "either" oznacza "ktrykolwiek z dwch": Which pen do you want? Either will be good.
Ktre piro chcesz? Ktrekolwiek bdzie dobre.

15 "Both" oznacza "oba", "oboje", "obie", itd. Moe by zarwno okrelnikiem, jak i zaimkiem: I liked both jackets, so I bought both.
Podobay mi si obie marynarki, wic kupiem obie.

"All" znaczy "wszystko", "wszyscy", "cao czego", itp.: All the workers were very busy.
Wszyscy robotnicy byli bardzo zajci.

We have used up all the petrol.

Zuylimy ca benzyn.

That's all.
To wszystko.

"Other" oznacza "inny" i moe wystpowa zarwno jako zaimek, jak i okrelnik. czy si w jeden wyraz z przedimkiem nieokrelonym tworzc sowo "another" - "jaki inny, jeszcze jeden", natomiast z przedimkiem okrelonym "the other" znaczy "ten drugi". W liczbie mnogiej wystpuje wycznie jako zaimek "others" - "inni". If you don't like this drink, try another.
Jeli nie smakuje ci ten drink, sprbuj innego.

We must find other profesionals.

Musimy znale innych fachowcw.

Others may do this, but I will not.

Inni mog to robi, ale ja nie bd.

d) Zaimek "one". Jest to tzw. zaimek bezosobowy trzeciej osoby i ma znaczenie zblione do sformuowa bezosobowych w jzyku polskim: One should always be honest.
Powinno si zawsze by uczciwym.

Posiada on form dzierawcz "one's". One should do one's job well.

Trzeba wykonywa swoj prac dobrze.

Zaimkiem tym mona take zastpowa rzeczownik z przedimkiem nieokrelonym, aby unikn jego powtrzenia: You really need a computer. Why don't you buy one?
Naprawd potrzebujesz komputera. Dlaczego go {dos. jednego} nie kupisz?

Zaimki "wzajemne"
S to dwie pary wyrazw: "one another" i "each other", znaczce "si nawzajem", "siebie nawzajem" i "sobie nawzajem". Dawniej "each other" odnosio si do dwch osb lub rzeczy, za "one another" do wikszej liczby, obecnie rozrnienie to nie jest ju przestrzegane.

16 Mary and her friends often telephone one another.

Mary i jej przyjaciele czsto do siebie telefonuj.

John and Paul talk to each other every day.

John i Paul rozmawiaj ze sob codziennie.

UWAGA: Naley wystrzega si czsto popenianego w takich konstrukcjach bdu, tj. uycia "themselves". Zdanie *"John and Paul often talk to themselves." oznacza w rzeczywistoci, e czsto John, jak i Paul rozmawiaj z samymi sob!

Zaimki i okrelniki "ilociowe"

S to wyrazy oznaczajce liczb, ilo lub kolejno, wystpujce zarwno jako zaimki, lub jako okrelniki. Oto ich znaczenie wraz z typem rzeczownikw, z jakimi wystpuj: many duo, wiele - z rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej Many people came to see the film.
Wielu ludzi przyszo zobaczy film.

few

nieduo, niewiele - z rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej

This problem is known to few people.

Ten problem jest znany niewielu ludziom.

fewer mniej - z rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej Fewer people like theatre nowadays.
Obecnie mniej ludzi lubi teatr.

fewest najmniej - z rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej I had fewest exams in my fourth year.
Miaem najmniej egzaminw na czwartym roku.

a few kilka - z rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej I had a few pounds to spare, so I bought some flowers.
Miaem kilka funtw do wydania, wic kupiem troch kwiatw.

several kilka - z rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej There are several problems we should talk about.
Jest kilka problemw, o ktrych powinnimy porozmawia.

much duo - z rzeczownikami niepoliczalnymi There isn't much bread left.

Nie zostao duo chleba.

little

mao - z rzeczownikami niepoliczalnymi

There is very little beer in the fridge.

17
Jest bardzo mao piwa w lodwce.

a little troch - z rzeczownikami niepoliczalnymi He is a little absent-minded.

On jest troch roztargniony.

less

mniej - z rzeczownikami niepoliczalnymi

I have less money than you have.

Mam mniej pienidzy ni ty.

least

najmniej - z rzeczownikami niepoliczalnymi

This trip gave me least pleasure.

Ta podr daa mi najmniej przyjemnoci.

more wicej - z rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej i niepoliczalnymi Bring more wine!
Przynie wicej wina!

We need more chairs.

Potrzebujemy wicej krzese.

most

najwicej - z rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej i niepoliczalnymi

He wrote the most books.

Napisa najwicej ksiek.

This accident caused the most trouble.

Ten wypadek spowodowa najwicej kopotu.

enough do,wystarczajco - z rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej i

niepoliczalnymi

There are enough apples for everybody.

Jest do jabek dla wszystkich.

We haven't enough water.

Nie mamy do wody.

Wyraenia "a lot of", "lots of", "plenty of" znacz "duo", "mnstwo", "masa" i wystpuj z rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej i niepoliczalnymi. He has a lot of friends in London.
On ma mnstwo przyjaci w Londynie.

This child causes lots of trouble.

To dziecko powoduje mnstwo kopotu.

We have plenty of time.

Mamy mnstwo czasu.

18

Przyimki (Prepositions)
Przyimki suce okrelaniu czasu
after at before between by during for from in on sinc till to until
po, np. after midnight - po pnocy o, np. at five o'clock - o godzinie pitej, take: at noon - w poudnie, at midnight - o pnocy przed, np. before dinner - przed obiadem midzy, np. between eight and nine - midzy sm a dziewit przed, do (jakiego terminu), np. by 7th July - do sidmego lipca podczas, w czasie, np. during the war - w czasie wojny przez (pewien czas), np. for two weeks - przez dwa tygodnie od (jakiego momentu), np. from Sunday - od niedzieli w, np. in June - w czerwcu, in summer - w lecie , in 1970 - w roku 1970, in the 20th century - w dwudziestym wieku, take: in the evening - wieczorem, in the morning - rano, in two minutes - za dwie minuty w, np. on Sunday - w niedziel, on January 15th - pitnastego stycznia od (jakiego momentu), np. since 1980 - od roku 1980 do, a do, np. till 4 o'clock - do czwartej do, zwaszcza w zwrocie from...to - od...do, np. from Monday to Wednesday - od poniedziaku do rody
a do, np. until tomorrow - do jutra

Przyimki suce okrelaniu miejsca

above across against along among at
nad, ponad, powyej, np. above the clouds - nad chmurami przez, poprzez, na drug stron, np. across the street - na drug stron ulicy o, np. against the wall - o cian (np. opiera si) wzdu, np. along the wall - wzdu ciany midzy (odnosi si do wicej ni dwch przedmiotw lub osb), np. among the hills - midzy wzgrzami na, przy, u, w, np. at home - w domu, at church - w kociele, at work - w pracy, at the bus-stop - na przystanku autobusowym, at the door - przy drzwiach, at school - w szkole, at the cinema - w kinie, at the bank - w banku, at her sister's u jej siostry, at the grocer's - w sklepie spoywczym za, np.behind the door - za drzwiami poniej, pod, np. below the window - pod oknem obok, np. beside the house - obok domu midzy (odnosi si do dwch przedmiotw lub osb), np. between you and me midzy mn a tob poza, za, np. beyond the horizon - za horyzontem obok, przy, np. by the window - przy oknie w d, na dole, np. down the river - w d rzeki, ale: down the street - ulic z, np. from London - z Londynu w, np. in London - w Londynie, in England - w Anglii ale: in the sky - na niebie, in the street- na ulicy przed, z przodu, np. in front of the house - przed domem wewntrz, np. inside the box - wewntrz pudeka do, w (rodka, wntrza), np. into the house - do rodka domu blisko, obok, w pobliu, np. near the railway station - w pobliu dworca na, np. on the table - na stole na (wierzch, powierzchni czego) z, ze rodka, na zewntrz, np. out of prison - z wizienia na zewntrz, np. outside the building - na zewntrz budynku

behind below beside between beyond by down from in in front of inside into near on onto out of outside

19 over round through to towards under up within

nad, ponad, powyej, np. over his head - nad jego gow dookoa, np. round the table - dookoa stou przez, na wskro, np. through the window - przez okno do, np. to Warsaw - do Warszawy w kierunku, w stron np. towards him - w stron jego pod, np. under the bed - pod kiem w gr, do gry, np. up the stairs - w gr po schodach wewntrz, w rodku

Inne przyimki
against besides by except in with without upon without
przeciwko, wbrew, np. against his opinion - wbrew jego opinii poza, oprcz przez, z pomoc, np. by bus - autobusem, by radio - przez radio poza, z wyjtkiem w, za pomoc,np. in a hurry - w popiechu, in ink - atramentem z, za pomoc, np. with a knife - noem, with difficulty - z trudnoci bez, np. without a word - bez sowa na, na wierzch bez

Liczebniki
Liczebniki gwne
1 one 2 two 3 three 4 four 5 five 6 six 7 seven 8 eight 9 nine 10 ten 1 eleven 30 thirty 2 twelve 40 forty 3 thirteen 50 fifty 4 fourteen 60 sixty 5 fifteen 70 seventy 6 sixteen 80 eighty 17 seventeen 90 ninety 18 eighteen 100 a hundred (one hundred) 19 nineteen 1000 a thousand (one thousand) 20 twenty 1000000 a million (one million)

25 twenty-five 107 one hundred and seven 2,451 two thousand four hundred and fifty-one 645,798 six hundred and forty five thousand seven hundred and ninety-eight 3,556,872 three million five hundred and fifty-six thousand eight hundred and seventy-two UWAGA: Przy podawaniu liczb liczebniki "hundred", "thousand" i "million" nie przybieraj kocwki liczby mnogiej. Kocwka ta wystpuje wycznie wtedy, gdy uywamy ktrego z tych liczebnikw na okrelenie bliej nie sprecyzowanej duej liczby: thousands of people hundreds of trees
tysice ludzi setki drzew

20

Liczebniki porzdkowe
1st first 11th eleventh 2nd second 12th twelfth 3rd third 13th thirteenth 4st fourth 14th fourteenth 5th fifth 15th fifteenth 6th sixth 16th sixteenth 7th seventh 17th seventeenth 8th eighth 18th eighteenth 9th ninth 19th nineteenth 10th tenth 20th twentieth 42nd forty-second 100th hundredth 1000th thousandth 1000000th millionth

Idiomy
S to wyraenia, o ktrych w duym uproszczeniu moemy powiedzie, e ich znaczenie nie jest sum znacze sw, z ktrych dane wyraenie si skada, tzn. kombinacja pewnych wyrazw daje zupenie nowe znaczenie, czsto niemoliwe do odgadnicia tylko na podstawie znacze poszczeglnych sw. Do idiomw mona take zaliczy tzw. phrasal verbs, czyli czasowniki zoone. Skadaj si one z czasownika oraz partukuy przyswkowej, ktre razem czsto maj znaczenie niemoliwe do odtworzenia na podstawie znaczenia czci skadowych, np. to see somebody off odprowadza kogo. Czsto take znaczenie zmienia si, jeli dany czasownik moe wystpowa zarwno w formie przechodniej, jak i nieprzechodniej, np.: take off 1. zdejmowa (np. ubranie) (przechodni): He took his jacket off.
Zdj swoj marynark.

2. startowa (o samolocie) (nieprzechodni) The plane took off at 10.00.

Samolot wystartowa o 10.00.

Czasowniki "specjalne": "to be", "to have" i "to do"

Czasowniki te charakteryzuj si tym, e mog wystpowa zarwno jako zwyke czasowniki o znaczeniach, jak poniej, jak te w funkcji czasownikw posikowych, tj. takich, ktre peni w zdaniu funkcje wycznie pomocnicze, suc do tworzenia odpowiednich form zda pytajcych i przeczcych. W jzyku angielskim wystpuj nastpujce czasowniki "specjalne";

Czasownik "to be"

Czasownik "to be" - czas teraniejszy
I am /I'm You are/You're I am not/I'm not You are not/You aren't/You're not Am I? Are you?

21 He is /He's She is/ She's It is/It's We are/ We're You are/You're They are/They're He is not/He isn't/He's not She is not/She isn't/She's not It is not/It isn't/It's not Is it? We are not/We aren't/We're not You are not/You aren't/You're not They are not/They aren't/They're not Is he? Is she? Are we? Are you? Are they?

Czasownik "to be" - czas przeszy

I was You were He was She was It was We were You were They were III forma: been I was not/I wasn't You were not/You weren't He was not/He wasn't She was not/She wasn't It was not/It wasn't We were not/We weren't You were not/You weren't They were not/They weren't Was I? Were you? Was he? Was she? Was it? Were we? Were you? Were they?

Czasownik "to be" jako czasownik pomocniczy

Czasownik "to be" jako czasownik pomocniczy jest uywany do tworzenia czasw typu Continuous (cigego): I am eating a cake now.
Teraz jem ciastko.

He was reading a newspaper.

On czyta gazet.

Czasownik "to be" jako zwyky czasownik

Czasownik "to be" jako zwyky czasownik jest uywany do przekazywania nastpujcych informacji: 1. miejsce pobytu czego albo kogo: The cat is in the garden.
Kot jest w ogrodzie.

2. informacji o osobie lub rzeczy: John is a teacher.

John jest nauczycielem.

3. wyraenia stanu lub cechy: It is cold.

Jest zimno.

She is nice.
Ona jest mia.

They will be happy.

Oni bd szczliwi.

4. okrelenia wieku:

22 She is 40.
Ona ma 40 lat.

Paul is 20 years old.

Paul ma 20 lat.

Czasownik "to have"

Czasownik "to have" - czas teraniejszy
I have/ I've I have not/I haven't Have I? You have/You've You have not/You haven't Have you? He has/He's He has not/He hasn't Has he? She has/She's She has not/She hasn'tHas she? It has/It's It has not/It hasn't Has it? We have/We've We have not/We haven't Have we? You have/You've You have not/You haven't Have you? They have/They'veThey have not/They haven't Have they?

Czasownik "to have" - czas przeszy

Identycznie dla wszystkich osb: I/you/he/she/it/we/you/they had I/you/he/she/it/we/you/they had not /hadn't Had I/you/he/she/it/we/you/they? III forma: "had"

Czasownik "to have" jako czasownik pomocniczy

Czasownik "to have" jako czasownik pomocniczy jest uywany do tworzenia czasw typu Perfect: I have worked for three hours.
Pracowaem przez trzy godziny.

Czasownik "to have" jako zwyky czasownik

Czasownik "to have" jako zwyky czasownik oznacza: 1. posiadanie: I have a new car.
Mam nowy samochd.

2. "spoywa (posiek)", "wydawa (przyjcie)", "bra (kpiel)": We are having breakfast now.
Teraz jemy niadanie.

Paul is having a party tomorrow.

Paul wydaje jutro przyjcie.

Susan is having a bath.

Susan bierze kpiel.

23 W tych przypadkach czasownik ten moe wystpowa w formie cigej.

Czasownik "to do"

Czasownik "to do" - czas teraniejszy
Odmiana czasownika "to do" jako czasownika posikowego: I do You do He does She does It does We do You do They do I do not/I don't Do I? You do not/You don't He does not/He doesn't She does not/She doesn't It does not/It doesn't We do not/We don't You do not/You don't They do not/They don't Do you? Does he? Does she? Does it? Do we? Do you? Do they?

Kiedy czasownik "to do" wystpuje w znaczeniu "robi", odmienia si jak zwyky czasownik, tzn. pytania i przeczenia tworzy si przy pomocy czasownika "to do" jako posikowego i czasownik ten uyty jest wwczas dwukrotnie: What do you do?
Co robisz?

Don't do that!
Nie rb tego!

Czasownik "to do" - czas przeszy

Dla wszystkich osb identycznie: I/you/he/she/it/we/you/they did I/you/he/she/it/we/you/they did not /didn't Did I/you/he/she/it/we/you/they? III forma: "done"

Czasownik "to do" jako czasownik pomocniczy

Czasownik "to do" jako czasownik pomocniczy suy do tworzenia form przeczcych i pytajcych w czasach: the Present Simple Tense (do, does) i the Past Simple Tense (did): Do you like him?
Czy go lubisz?

I don't know him.

Nie znam go.

Did you see him?

Czy widziae go?

I didn't go there.
Nie poszedem tam.

Czasownik "to do" jako zwyky czasownik

Czasownik "to do" jako zwyky czasownik oznacza "robi, czyni" i zachowuje si jak kady inny czasownik. W tym wypadku pytania w czasach typu Simple tworzone s w nastpujcy sposb:

24 Do you do it every day?

Czy robisz to codziennie?

Did you do it?

Czy to zrobie?

Czasowniki modalne
Wyraanie przyzwolenia
"Can" - wyraanie przyzwolenia
Formy: "can" we wszystkich osobach: I can, itd. Pytanie: Can I? - pozostae osoby analogicznie. Przeczenie: I cannot/ I can't - pozostae osoby analogicznie. Po "can" nastpuje czasownik w bezokoliczniku bez "to": I can take it.
Mog/wolno mi to wzi.

Uycie: wyraanie przyzwolenia (zezwolenia) na co w sytuacji odnoszcej si do czasu przyszego lub teraniejszego.

"May"- wyraanie przyzwolenia

Formy: "may" we wszystkich osobach: I may, itd. Pytanie: May I? - pozostae osoby analogicznie. Przeczenie: I may not/ I mayn't - pozostae osoby analogicznie. Po "may" nastpuje czasownik w bezokoliczniku bez "to": I may leave when I want to.
Mog/wolno mi wyj kiedy chc.

Uycie: wyraanie przyzwolenia (zezwolenia) na co w sytuacji odnoszcej si do czasu przyszego lub teraniejszego.

"Could"- wyraanie przyzwolenia

Formy: "could" we wszystkich osobach: I could, itd. Pytanie: Could I? - pozostae osoby analogicznie. Przeczenie: I could not/ I couldn't - pozostae osoby analogicznie. Po "could" nastpuje czasownik w bezokoliczniku bez "to": I could take it.
Mogem/wolno mi byo/ mgbym/wolno by mi byo to wzi.

Uycie: wyraanie przyzwolenia (zezwolenia) na co w sytuacji odnoszcej si do czasu przeszego lub w trybie warunkowym ("mgbym").

"Might"- wyraanie przyzwolenia

Formy: "might" we wszystkich osobach: I might, itd.

25 Pytanie: Might I? - pozostae osoby analogicznie. Przeczenie: I might not/ I mightn't - pozostae osoby analogicznie. Po "might" nastpuje czasownik w bezokoliczniku bez "to": I might take it.
Mogem/wolno mi byo/ mgbym/wolno by mi byo to wzi.

Uycie: wyraanie przyzwolenia (zezwolenia) na co w sytuacji odnoszcej si do czasu przeszego lub w trybie warunkowym ("mgbym").

"To be allowed to do something" - wyraanie przyzwolenia

"To be allowed to do something" oznacza "mie pozwolenie na robienie czego, wolno komu co zrobi". Za pomoc tego zwrotu mona wyraa przyzwolenie we wszystkich czasach: I am allowed to sit here.
Wolno mi tu siedzie.= Kto zezwala mi na siedzenie tutaj.

I was allowed to see him.

Pozwolono mi zobaczy si z nim.

She will be allowed to go with us.

Jej bdzie wolno i z nami.

Wyraanie moliwoci
Moliwo danego zdarzenia wyraamy za pomoc czasownikw: "can", "may", "could" i "might", a take zwrotw: "to be likely" by prawdopodobnym, "to be possible" by moliwym i sowa "perhaps" by moe.

"Can" - wyraanie moliwoci

Formy: jak "Can" - wyraanie przyzwolenia Uycie: 1. Wyraenie moliwoci oglnej: istniej warunki dla wykonania danej czynnoci lub zajcia zdarzenia. You can ski on this hill today.
Moesz dzi jedzi na nartach na tym wzgrzu. = Bo jest do niegu, warunki s odpowiednie, itp.

2. Wyraenie moliwoci wystpujcej od czasu do czasu. Skiing can be dangerous.

Narciarstwo moe by niebezpieczne. = Czasami, w pewnych warunkach jedenie na nartach moe okaza si niebezpieczne.

"May" i "might" - wyraanie moliwoci

Formy: jak "May" - wyraanie przyzwolenia. "Might" - wyraanie przyzwolenie.

26 Uwaga: w formie pytajcej w tym wypadku zamiast "May he..?" lub "Might he...?" itp. zazwyczaj pojawiaj si zwroty: to be likely
by prawdopodobnym

Is it likely that he will come?/Is he likely to come?

Czy jest prawdopodobne, e on przyjdzie?

lub Do you think...?

Czy sdzisz...?

Do you think he will come?

Czy sdzisz, e on przyjdzie?

Uycie: moliwo w teraniejszoci lub przyszoci. "Might" zwykle odnosi si do rzeczy nieco mniej prawdopodobnych. He may come here.
On moe tu przyjdzie. = Jest moliwe, e on przyjdzie.

Tom might lend you the money.

Tom mgby poyczy ci pienidze. = Ewentualnie jest to moliwe, ale niezbyt prawdopodobne.

"Could" - wyraanie moliwoci

"Could" moe by uywane zamiast "may" i "might" w zdaniach z "be" po czasowniku modalnym: Tom could be in his room.
Tom moe by w swoim pokoju. = Jest moliwe, e Tom jest w swoim pokoju.

They could be waiting for us at the office.

Oni mog czeka na nas w biurze. = Jest moliwe, e oni czekaj na nas w biurze.

Pozostae sposoby wyraania moliwoci

Moliwo moemy take wyrazi za pomoc zwrotw: to be likely
by prawdopodobnym

It is likely that she will help us. / She is likely to help us.
Jest moliwe, e ona nam pomoe.

to be possible by moliwym It is possible that they have taken it.

Jest moliwe, e oni to wzili.

perhaps

by moe

Perhaps she will know.

27
Moe ona bdzie wiedzie.

Wyraanie zdolnoci do zrobienia czego

Do wyraenia, e kto jest w stanie albo potrafi co zrobi lub jest zdolny do zrobienia czego uywamy czasownikw modalnych "can", "could", oraz zwrotu "to be able to do something.

"Can" - wyraanie zdolnoci

Formy: jak "Can" - wyraanie przyzwolenia. Uycie: wyraenie faktu, e kto jest w stanie co zrobi odnoszce si do czasu teraniejszego. I can drive a car.
Potrafi prowadzi samochd.

"Could" - wyraanie zdolnoci

Formy: jak "Could" - wyraanie przyzwolenia. Uycie: wyraenie faktu, e kto by w stanie co zrobi odnoszce si do czasu przeszego. I could drive a car when I was 17.
Potrafiem prowadzi samochd kiedy miaem 17 lat.

"To be able to do something" - wyraanie zdolnoci

Forma "to be able to do something" moe by stosowana dla wyraania zdolnoci do zrobienia czego we wszystkich czasach. I am able to lift this chair.
Jestem w stanie podnie to krzeso.

I was able to swim when I was five.

Potrafiem pywa kiedy miaem 5 lat.

I will be able to help you when I finish my work.

Bd w stanie ci pomc kiedy skocz moj prac.

Wyraanie powinnoci, przymusu, obowizku itp. lub ich braku

Powinno, przymus, zobowizanie itp. (bd ich brak) wyraamy za pomoc czasownikw: "should", "ought", "must", "to have to do something", "need".

"Should" i "ought" - wyraanie powinnoci

Formy: I should, itp. we wszystkich osobach. I ought itp. we wszystkich osobach. I should not/I shouldn't, itp. we wszystkich osobach. I ought not/ I oughtn't, itp. we wszystkich osobach. Should I?, itp. we wszystkich osobach. Ought I?, itp. we wszystkich osobach.

28 Uwaga: po "ought" nastpuje bezokolicznik z "to": You ought to do it.

Powinienie to zrobi.

Uycie: Stosowane dla wyraenia powinnoci, obowizku, itp. "Should" i "ought" maj zasadniczo to samo znaczenie "powinno si", ale "should" jest mniej formalne i czciej spotykane.

"Must" - wyraanie przymusu, koniecznoci, itp.

Forma: must we wszystkich osobach Must I? itp. we wszystkich osobach Uwaga: must not/mustn't nie oznacza "nie musie" (brak przymusu) lecz "nie wolno" (zakaz)! Po "must" nastpuje czasownik w bezokoliczniku bez "to". Uycie: wyraenie koniecznoci, przymusu, dania lub, w formie przeczcej, zakazu, odnoszce si do teraniejszoci lub przyszoci i wynikajce nie z okolicznoci zewntrznych, przepisw, regulaminw, itp., lecz z woli mwicego. You must wash your hands before you start eating!
Musisz umy rce zanim zaczniesz je! = Bo ja tak chc, jest to moje danie.

You mustn't read this book!

Nie wolno ci czyta tej ksiki! = Bo ja ci zabraniam.

"To have to do something" - wyraanie przymusu, koniecznoci, obowizku

Formy: I/you/we/they have (got) to do it He/she/it has (got) to do it Have I (got) to do it? Has he (got) to do it? I don't have to do it/ I haven't (got) to do it He doesn't have to do it/ He hasn't (got) to do it Uycie: wyraenie koniecznoci, przymusu, dania, lub ich braku w formie przeczcej, odnoszce si do teraniejszoci lub przyszoci i wynikajce nie z woli mwicego lecz z okolicznoci zewntrznych, praw, zarzdze, przepisw, regulaminw, itp. I will have to go there tomorrow.
Bd musia tam i jutro.

I have (got) to help him.

Musz mu pomc.

I don't have/ haven't (got) to be early at work.

Nie musz by wczenie w pracy.

Forma czasu przeszego "had" jest uywana zarwno dla wyraenia przymusu zewntrznego, jak i wynikajcego z woli mwicego, gdy czasownik "must" nie ma formy przeszej.

29 I had to cut my hair.

Musiaem ci wosy.

The girls hadn't (got) /didn't have to wear uniforms.

Dziewczta nie musiay nosi mundurkw.

"Need" - wyraanie koniecznoci bd jej braku

"Need" moe wystpowa zarwno jako czasownik modalny, suacy do wyraania koniecznoci, jak i zwyky czasownik (znaczcy "potrzebowa, wymaga"). W postaci modalnej zachowuje si jak kady czasownik modalny, tj. tworzy pytania przez przestawienie: Need I?, a przeczenia przez dodanie "not": You needn't, itd. W formie twierdzcej w tej funkcji wystpuje rzadko, w formie przeczcej suy za do wyraania braku koniecznoci, wynikajcej z woli mwicego: You needn't bring me this book. I've already got it.
Nie musisz przynosi mi tej ksiki. Ju j mam. = I nie chc, eby j przynosi.

Teacher: You needn't type your essays.

Nauczyciel: Nie musicie pisa swoich wypracowa na maszynie. = Bo ja zwalniam was z tego obowizku.

Inne zastosowania czasownikw modalnych i "specjalnych"

Krtkie odpowiedzi
Chcc udzieli krtkiej odpowiedzi na pytanie oglne (twierdzcej lub przeczcej), bez powtarzania caego zdania: - Are you reading now? Czy teraz czytasz? - Yes, I am reading now. Tak, czytam. uywamy czasownikw modalnych, gdy uycie samych sw "yes" lub "no" jest nieuprzejme. Stosujemy wwczas czasownik modalny lub pomocniczy waciwy dla zdania pytajcego: - Do you go there? - Yes, I do. - No, I don't. - Are you sleeping? - Yes, I am. - No, I' m not.
Czy tam chodzisz? Tak, chodz. Nie, nie chodz. pisz? Tak, pi. Nie, nie pi. Gotowae obiad? Tak, gotowaem. Nie, nie gotowaem.

- Were you cooking dinner? - Yes, I was. - No, I wasn't - Can you dance? - Yes, I can. - No, I can't

Czy umiesz taczy? Tak, umiem. Nie, nie umiem.

30

Zwroty typu "question tags"

S to zwroty na kocu zdania, bdce odpowiednikiem naszego "nieprawda?". Uywamy w nich czasownika pomocniczego lub modalnego takiego, jak w reszcie zdania, lecz w formie przeczcej (jeli cae zdanie jest twierdzce) lub twierdzcej (jeli cae zdanie jest przeczce). He will go with us, won't he?
On pjdzie z nami, nieprawda?

They won't help us, will they?

Oni nam nie pomog, nieprawda?

You are a doctor, aren't you?

Jeste lekarzem, nieprawda?

You can dance, can't you?

Umiesz taczy, nieprawda?

I'm late, aren't I?

Spniem si, nieprawda?

He didn't come, did he?

On nie przyszed, nieprawda?

You could do it, couldn't you?

Moge to zrobi, nieprawda?

Czasy
The Simple Present Tense
Budowa: Zdanie twierdzce: podmiot + czasownik w formie podstawowej (w trzeciej osobie liczby pojedynczej z kocwk -s) I eat my breakfast every day.
Jem moje niadanie codziennie.

John eats his breakfast every day.

John je swoje niadanie codziennie.

Uwaga: W przypadku czasownikw zakoczonych na -ss, -sh, -ch, -x, -o, dodajemy w trzeciej osobie liczby pojedynczej kocwk -es:"kisses", "watches", "goes". Jeli czasownik koczy si na y poprzedzone spgosk, y zamieniamy na i i dodajemy -es: "tries", "copies". Dla czasownikw zakoczonych na y poprzedzone samogosk dodajemy tylko -s: "says". Zdanie pytajce: Pytanie oglne: operator "do" (w trzeciej osobie liczby pojedynczej "does") + podmiot + czasownik w formie podstawowej (w trzeciej osobie bez -s) Do I eat my breakfast every day?
Czy ja codziennie jem moje niadanie?

31 Does he eat his breakfast every day?

Czy on codziennie je swoje niadanie?

Pytanie szczegowe: zaimek pytajcy + operator "do" (lub "does" w trzeciej osobie liczby pojedynczej) + podmiot + czasownik (bez -s) + reszta zdania (z opuszczeniem czci, o ktr pytamy). What do you eat every day?
Co jesz codziennie?

Zdanie przeczce: podmiot + operator "do" (lub "does") + not ("don't", "doesn't") + czasownik w formie podstawowej (w trzeciej osobie liczby pojedynczej bez "s"). I do not drink coffee every day.
Nie pijam kawy codziennie.

He does not smoke cigarettes.

On nie pali papierosw.

Uycie: 1. Czynnoci wykonywane zwykle, cyklicznie, regularnie, nawykowo. I go to school every day.
Chodz do szkoy codziennie.

Czsto uywa si wwczas wyrae takich, jak: always never occasionally sometimes from time to time usually rarely seldom every week twice a day on Sundays
zawsze nigdy czasami czasami od czasu do czasu zazwyczaj rzadko rzadko co tydzie (miesic, itp.) dwa razy dziennie w niedziele

2. Prawdy powszechnie znane i oczywiste, prawa, reguy, zasady, itp. The sun rises in the morning.
Soce wschodzi rano.

The Present Continuous Tense

Budowa: Zdanie twierdzce: podmiot + odpowiednia forma czasownika "to be" w czasie teraniejszym ("am", "is", "are") + czasownik z kocwk -ing Now I am eating my breakfast.
Teraz jem moje niadanie.

Zdanie pytajce:

32 Pytanie oglne: odpowiednia forma czasownika "to be" w czasie teraniejszym ("am", "is", "are") + podmiot + czasownik z kocwk -ing Am I eating my breakfast now?
Czy teraz jem moje niadanie?

Pytanie szczegowe: zaimek pytajcy + odpowiednia forma czasownika "to be" w czasie teraniejszym ("am", "is", "are") + podmiot + czasownik z kocwk -ing + reszta zdania (z opuszczeniem czci, o ktr pytamy) What are you eating now?
Co teraz jesz?

Zdanie przeczce: podmiot + odpowiednia forma czasownika "to be" w czasie teraniejszym ("am", "is", "are") + "not" + czasownik z kocwk -ing I am not drinking coffee now.
Nie pij teraz kawy.

He is not drinking tea now.

On nie pije teraz herbaty.

Uycie: 1. Czynno ciga wykonywana w chwili, kiedy o niej mwimy. We are cooking dinner now.
Teraz gotujemy obiad.

2. Czynno wykonywana w przedziale czasie umownie okrelonym jako "teraz", ale niekoniecznie w tej chwili, kiedy o niej mwimy: I am reading a novel by Nabokov.
Czytam powie Nabokova. - Czytam t ksik obecnie, ale niekoniecznie w tym momencie; jestem w trakcie jej czytania.

The Present Perfect Tense

Budowa: Zdanie twierdzce: podmiot + odpowiednia forma czasownika "to have" (have, has) + III forma czasownika (dla czasownikw regularnych: czasownik z kocwk -ed, dla nieregularnych - odpowiednia forma) I have worked for this firm for a year.
Pracuj dla tej firmy od roku.

He has worked for us for a week.

On pracuje dla nas od tygodnia.

I have just eaten my lunch.

Wanie zjadem swj lunch.

John has just eaten his lunch.

John wanie zjad swj lunch.

Zdanie pytajce:

33 Pytanie oglne: forma "to have" + podmiot + III forma czasownika Have you done your homework yet?
Czy ju odrobie swoje zadanie?

Pytanie szczegowe: zaimek pytajcy + forma "to have" + podmiot + czasownik w III formie + reszta zdania (z opuszczeniem czci, o ktr pytamy) What has he done yet?
Co on ju zrobi?

Zdanie przeczce: podmiot + odpowiednia forma "to have" + "not" ("haven't", "hasn't") + III forma czasownika I have not seen him before.
Nie widziaem go przedtem.

Uycie: Czas ten moe wyraa czynnoci przesze lub teraniejsze, zawsze jednak sugeruje silny zwizek z teraniejszoci. 1. Czynno, ktra wanie si zakoczya, np. kilka minut temu. He has just gone out.
On wanie wyszed.

2. Czynno przesza, w przypadku ktrej nie moemy poda czasu, kiedy ona si odbya, ani nie posiadamy adnej informacji, ktra pozwoliaby to ustali. I've read the article, but I don't understand a word.
Przeczytaem artyku, ale nie rozumiem ani sowa.

3. Czynno przesza, ktra ma wyrany skutek w teraniejszoci. Look! I have washed your car!
Popatrz! Umyem ci samochd! (Wida skutek w postaci czystego samochodu.)

4. Czynno, ktra odbya si w przedziale czasu, ktry jeszcze si nie zakoczy. I've seen John three times this morning.
Dzi rano widziaem Johna trzy razy. (Cigle jeszcze jest rano.)

5. Czynno, ktra rozpocza si w przeszoci i trwa nadal. She has worked for this company for two weeks.
Ona pracuje dla tej firmy od dwch tygodni. (Zacza pracowa dwa tygodnie temu i nadal tam pracuje.)

6. Czynno, ktra rozpocza si w przeszoci i zakoczya si w chwili, kiedy o tym mwimy. I haven't seen you for years!
Nie widziaem ci od lat! (Ale teraz ci widz, czyli "okres niewidzenia" wanie si skoczy.)

34 Charakterystyczne wyraenia: just wanie I have just done it.

Wanie to zrobiem.

W zdaniu wystpuje midzy form "to have" a czasownikiem. Wystpuje w zdaniach twierdzcych. already Wystpuje w zdaniach twierdzcych midzy form "to have" a czasownikiem i znaczy "ju". She has already washed her hands.
Ona ju umya rce.

yet wystpuje w zdaniach przeczcych na kocu zdania, gdzie oznacza "jeszcze", oraz w pytajcych (rwnie na kocu), gdzie znaczy "ju" I haven't seen him yet.
Jeszcze go nie widziaem.

Have you seen him yet?

Czy ju go widziae?

ever kiedykolwiek Have you ever seen a ghost?

Czy kiedykolwiek widziae ducha?

for uywane w okreleniach: for a year - przez rok (od roku), for two hours - przez dwie godziny; oznacza okres, przez jaki czynno bya wykonywana I have lived here for three years.
Mieszkam tu przez dwa lata.

since uywane dla okrelenia momentu, od ktrego czynno bya wykonywana, np. since Monday - od poniedziaku, since 1st May - od pierwszego maja, itp. I haven't seen him for a month.
Nie widziaem go przez miesic.

I haven't seen him since Friday.

Nie widziaem go od pitku.

The Present Perfect Continuous Tense

Budowa:

35 Zdanie twierdzce: podmiot + odpowiednia forma czasownika "to have" (have, has) + "been " (III forma czasownika "to be") + czasownik z kocwk -ing I have been waiting for him for an hour.
Czekam na niego od godziny.

Zdanie pytajce: Pytanie oglne: forma "to have" + podmiot + "been" + czasownik z kocwk -ing Have you been waiting long?
Czy dugo czekasz?

Pytanie szczegowe: zaimek pytajcy + forma "to have" + podmiot + "been" + czasownik z kocwk -ing (z opuszczeniem czci, o ktr pytamy) What has he been doing ?
Co on robi?

Zdanie przeczce: podmiot + odpowiednia forma "to have" + "not" + "been" + czasownik z kocwk -ing I have not been talking to him.
Nie rozmawiaem z nim.

Uycie: 1. Czynno, ktra rozpocza si w przeszoci i trwa nadal. She has been typing this letter since breakfast.
Ona pisze ten list od niadania. (Zacza po niadaniu i nadal go pisze.)

2. Czynno, ktra rozpocza si w przeszoci i zakoczya si w chwili, kiedy o tym mwimy. I have been waiting for you for two hours!
Czekam na ciebie od dwch godzin! (Ale wanie przyszede, wic ju nie czekam)

Uycie tego czasu czciowo pokrywa si z uyciem The Present Perfect Tense; czas typu Continuous jest w pewnych wypadkach lepszy ze wzgldw stylistycznych.

The Past SimpleTense

Budowa: Zdanie twierdzce: podmiot + II forma czasownika (czasownik z kocwk "-ed" dla regularnych) I worked as a teacher in 1980.
W 1980 pracowaem jako nauczyciel.

Zdanie pytajce: Pytanie oglne: "did" + podmiot + czasownik w formie podstawowej Did you meet him yesterday?
Czy spotkae go wczoraj?

36 Pytanie szczegowe: zaimek pytajcy + "did" + podmiot + czasownik w formie podstawowej (z opuszczeniem czci, o ktr pytamy) What did you read two days ago?
Co czytae dwa dni temu?

Zdanie przeczce: podmiot + "did" + "not" ("didn`t") + czasownik w formie podstawowej I didn`t talk to him last Monday.
Nie rozmawiaem z nim w ostatni poniedziaek.

Uycie: Czynno przesza, ktra miaa miejsce w okrelonym punkcie przeszoci i nie ma wpywu na teraniejszo: I went to the cinema yesterday.
Poszedem wczoraj do kina.

I met him a week ago.

Spotkaem go tydzie temu.

He died in 1970.
On zmar w 1970.

Czsto punkt w przeszoci nie jest podany w sposb konkretny, lecz z kontekstu wynika, e miao to miejsce w przeszoci. I drank a lot of wine when I was in Paris.
Pijaem mnstwo wina, kiedy byem w Paryu. (Ju tam nie jestem, zatem mj pobyt tam jest zakoczony i naley do przeszoci.)

The Past ContinuousTense

Budowa: Zdanie twierdzce: podmiot + forma czasownika "to be" w czasie przeszym (was lub were) + czasownik z kocwk -ing I was sitting in an armchair.
Siedziaem w fotelu.

Zdanie pytajce: Pytanie oglne: "was" lub "were" + podmiot + czasownik z kocwk -ing Were you reading a newspaper?
Czy czytae gazet?

Pytanie szczegowe: zaimek pytajcy + "was" lub "were" + podmiot + czasownik z kocwk -ing (z opuszczeniem czci, o ktr pytamy) What were you doing yesterday at six o'clock?
Co robie wczoraj o szstej?

Zdanie przeczce: podmiot + "was" lub "were" + "not" ("wasn't", "weren't") + czasownik z kocwk -ing

37 I wasn't talking to John, but to Mark.

Nie rozmawiaem z Johnem, tylko z Markiem.

Uycie: 1. Czynno ciga w przeszoci - taka, w przypadku ktrej granice czasowe nie s znane lub istotne. 2. Czynno, ktra rozpocza si przed pewnym punktem w przeszoci i prawdopodobnie trwaa po nim. He was having dinner at five o'clock.
O pitej jad obiad. (Zacz przed pit i o pitej by w trakcie jedzenia.)

Uwaga: He had dinner at five o'clock. oznacza, e zacz je o pitej. 3. W zdaniach typu: I was having breakfast when Tom came.
Jadem niadanie, kiedy Tom przyszed.

Czynno jednorazowa, wyraona w czasie The Simple Past Tense nastpuje w czasie trwania innej czynnoci cigej lub przerywa t czynno.

The Future Simple Tense

Budowa: Zdanie twierdzce: podmiot + "will" (lub "shall" - czasem uywane dla pierwszej osoby liczby pojedynczej i mnogiej) (skracany do "'ll" + czasownik w bezokoliczniku I will help you with this homework.
Pomog ci z tym zadaniem.

Zdanie pytajce: Pytanie oglne: "will" (lub "shall") + podmiot + czasownik w bezokoliczniku Will you do it for me?
Czy zrobisz to dla mnie?

Pytanie szczegowe: zaimek pytajcy + "will" (lub "shall") + podmiot + czasownik w bezokoliczniku (z opuszczeniem czci, o ktr pytamy) What will you do?
Co zrobisz?

Zdanie przeczce: podmiot + "will" (lub "shall") + "not" ("won't", "shan't") + czasownik w bezokoliczniku I will not talk to them.
Nie bd z nimi rozmawia.

Uycie:

38 1. Zamiar czynnoci przyszej powzity w momencie, kiedy o niej mwimy: - The phone is ringing!
Telefon dzwoni!

- OK, I'll answer it!

OK, ja odbior!

- Yesterday John said that your dress was terrible!

Wczoraj John powiedzia, e twoja sukienka jest okropna!

- Did he? I will never talk to him anymore!

Naprawd? Ju nigdy nie bd z nim rozmawia!

2. Opinie, przypuszczenia, spekulacje osoby mwicej na temat przyszoci. I think he will go to Africa this summer.
Myl, e on pojedzie w najblisze lato do Afryki.

They will probably wait for us.

Oni prawdopodobnie na nas poczekaj.

The Future Continuous Tense

Budowa: Zdanie twierdzce: podmiot + "will" (lub "shall" - czasem uywane dla pierwszej osoby liczby pojedynczej i mnogiej) (skracany do "'ll") + be + czasownik z kocwk -ing Tomorrow at ten o'clock I will be doing my homework.
Jutro o dziesitej bd odrabia zadanie.

Zdanie pytajce: Pytanie oglne: "will" (lub "shall") + podmiot + "be" + czasownik z -ing Will you be working as usual tomorrow?
Czy jutro bdziesz pracowa jak zwykle?

Pytanie szczegowe: zaimek pytajcy + "will" (lub "shall") + podmiot + "be" + czasownik z -ing (z opuszczeniem czci, o ktr pytamy) What will you be doing tomorrow at six o'clock?
Co bdziesz robi jutro o szstej?

Zdanie przeczce: podmiot + "will" (lub "shall") + "not" ("won't", "shan't") + "be" + czasownik z -ing I will not be meeting them next week.
Nie spotkam si z nimi w przyszym tygodniu.

Uycie: 1. Czynno ciga w przyszoci, ktra zacznie si przed okrelonym punktem w przyszoci i bdzie trwaa po nim: Tomorrow at six I will be watching this film.
Jutro o szstej bd oglda ten film. (Zaczn przed szst i o szstej bd w trakcie ogldania.)

39 2. Wyraenie czynnoci przyszej bez zaznaczenia, e jest to wola mwicego, jego zamiar lub wczeniejszy plan; po prostu stwierdzenie faktu. I will be helping them next week.
Bd im pomaga w przyszym tygodniu. (Nie wiemy, czy mwicy chce im pomaga, czy ustali to wczeniej - podaje tylko sam fakt bez jakiegokolwiek zabarwienia emocjonalnego.)

The Past Perfect Tense

Budowa: Zdanie twierdzce: podmiot + "had" + III forma czasownika (dla czasownikw regularnych: czasownik z kocwk -ed", dla nieregularnych - odpowiednia forma) I had worked for this firm for a year before I gave it up a month ago.
Pracowaem dla tej firmy przez rok zanim zrezygnowaem miesic temu.

Zdanie pytajce: Pytanie oglne: "had" + podmiot + III forma czasownika Had you done your homework before you left ?
Czy odrobie swoje zadanie zanim wyszede?

Pytanie szczegowe: zaimek pytajcy + "had" + podmiot + czasownik w III formie + reszta zdania (z opuszczeniem czci, o ktr pytamy) What had he done before we came?
Co on zrobi zanim przyszlimy?

Zdanie przeczce: podmiot + odpowiednia forma "had" + "not" (hadn't) + III forma czasownika I had not met him before we were introduced at the party yesterday.
Nie spotkaem go zanim nie przedstawiono nas wczoraj na przyjciu.

Uycie: 1. Odpowiednik czasu The Present Perfect Tense w przeszoci, tzn. jeeli opowiadamy o czym, co zdarzyo si w przeszoci i uylibymy czasu The Present Perfect Tense, gdyby wydarzyo si teraz, stosujemy czas The Past Perfect Tense. Teraz: She has just left.
Ona wanie wysza.

W przeszoci: She had just left when I arrived yesterday at five o'clock.
Ona wanie wysza kiedy przybyem wczoraj o pitej.

2. Czynno przesza, ktra odbya si, zanim nastpia inna czynno przesza. She had already finished writing when we came.
Ona ju skoczya pisa kiedy przyszlimy.

Zdania takie czymy za pomoc:

40 when before after

kiedy zanim po tym, jak

Forma "to be going to do something"

Budowa: Zdanie twierdzce: podmiot + odpowiednia forma czasownika "to be" w czasie teraniejszym + "going " + czasownik w bezokoliczniku z "to" I am going to help him.
Mam zamiar mu pomc.

Zdanie pytajce: Pytanie oglne: odpowiednia forma czasownika "to be" w czasie teraniejszym + podmiot + "going" + czasownik w bezokoliczniku z "to" Are you going to leave now?
Czy masz zamiar teraz wyj?

Pytanie szczegowe: zaimek pytajcy + odpowiednia forma czasownika "to be" w czasie teraniejszym + podmiot + "going" + czasownik w bezokoliczniku z "to" What are you going to do?
Co masz zamiar zrobi?

Zdanie przeczce: podmiot + odpowiednia forma czasownika "to be" w czasie teraniejszym + "not" + "going" + czasownik w bezokoliczniku z "to" I am not going to read this.
Nie mam zamiaru tego czyta.

Uycie: Zwrot ten oznacza "mie zamiar co zrobi" i jest uywany dla wyraenia zamiaru wykonania pewnej czynnoci przyszej. Zamiar ten zosta powzity wczeniej, nie w chwili, kiedy o tym mwimy.

Tryb rozkazujcy
Tryb rozkazujcy wyraamy za pomoc bezokolicznika w drugiej osobie liczby pojedynczej i mnogiej, natomiast w pozostaych przypadkach przy pomocy czasownika "to let". Liczba pojedyncza: I osoba: Let me do it.
Niech ja to zrobi.

II osoba: Bring me some tea.

Przynie mi troch herbaty.

III osoba: Let him/her/it listen.

Niech on/ona/ono sucha.

41 Liczba mnoga: I osoba: Let us (Let's) go there.

Chodmy tam.

II osoba: Bring me sugar.

Przyniecie mi cukier.

III osoba: Let them read it.

Niech oni/one to przeczytaj.

Tryby warunkowe
W jzyku angielskim wystpuj trzy podstawowe tryby warunkowe:

Typ 1
Budowa: "if" + the Present Simple Tense - the Future Simple Tense If you do it, I will be very angry.
Jeli to zrobisz, bd bardzo zy.

Moliwy jest odwrotny szyk zdania: I will be very angry if you do it. Bd bardzo zy jeli to zrobisz. Naley jednak pamita o tym, e po sowie "if" zawsze wystpuje czas the Present Simple Tense. Uycie: Odnosi si do teraniejszoci lub przyszoci. Warunek jest moliwy do spenienia lub nawet cakiem prawdopodobny.

Typ 2
Budowa: "if"+ the Past Simple Tense, podmiot + "would" + czasownik w bezokoliczniku If I had coffee, I would lend you some.
Gdybym mia kaw, poyczybym ci troch.

I would lend you coffee if I had some.

Poyczybym ci kaw gdybym mia troch.

Uycie: Odnosi si do teraniejszoci lub przyszoci. Uywamy go, kiedy warunek jest sprzeczny z faktami: jak w powyszym przykadzie (w rzeczywistoci mwicy nie posiada tej kawy) lub kiedy warunek jest moliwy lecz niezbyt prawdopodobny.

Typ 3
Budowa: "if" + the Past Perfect Tense, podmiot + "would" + "have" + III forma czasownika If I had known that he was dishonest, I would not have lent him the money.
Gdybym wiedzia, e on jest nieuczciwy, nie poyczabym mu tych pienidzy.

42 I would not have lent him the money if I had known that he was dishonest.
Nie poyczabym mu tych pienidzy gdybym wiedzia, e on jest nieuczciwy.

Uycie: Odnosi si do przeszoci i opisuje warunek niemoliwy do spenienia: nie zosta on speniony i czynno nie nastpia.

Mowa zalena
Mowa zalena jest to sposb wyraania treci czyjej wypowiedzi, lecz nie przez dosowne jej cytowanie, ale przez przekazanie treci, np.: John says: "I'm a doctor."
John mwi: "Jestem lekarzem."

John says that he is a doctor.

John mwi, e jest lekarzem.

Ta cz podrcznika skada si z nastpujcych tematw:

Tworzenie mowy zalenej

1. Opuszczamy znaki interpunkcyjne wskazujce na obecno cytatu (dwukropek i cudzysw). 2. Uzgadniamy zaimki zgodnie z sensem zdania, np.: He says: "I lost my keys."
On mwi: "Zgubiem moje klucze."

He says that he lost his keys.

On mwi, e zgubi swoje (jego) klucze.

3. Jeeli tzw. czasownik wprowadzajcy mow zalen jest w czasie przeszym, czas zdania podrzdnego zmienia si "o jeden stopie wstecz", tj. jeli w mowie niezalenej mamy czas teraniejszy, zmienia si on na przeszy, jeli za przeszy - na zaprzeszy (the Past Perfect Tense). He said: "I'm hungry."
Powiedzia; "Jestem godny."

He said that he was hungry.

Powiedzia, e jest godny.

He said: "I was hungry."

Powiedzia; "Byem godny."

He said that he had been hungry.

Powiedzia, e by godny.

4. Zmieniamy okrelenia dotyczce miejsca i czasu: today - that day yesterday - the day before the day before yesterday - two days before tomorrow - the next day /the following day next week/month/year - the following week/month/year

43 last week/month/year - the previous week/month/year a year/month ago - a year/month before here there

Tryb rozkazujcy w mowie zalenej

W zdaniach w mowie zalenej rozkazy wystpuj w bezokoliczniku: She said: "Help me!"
Powiedziaa: "Pomo mi!"

She asked me to help her.

Poprosia mnie, ebym jej pomg.

Pytania w mowie zalenej

W pytaniach, ktrych tre jest przekazana za pomoc mowy zalenej nie ma szyku zdania pytajcego: She asks: "What is he doing?'
Ona pyta: "Co on robi?"

She asks what he is doing.

Ona pyta, co on robi.

W przypadku pyta oglnych stosujemy swka "if" i "whether" jako "czy". Tom asks John: "Do you like her?"
Tom pyta Johna: "Czy j lubisz?"

Tom asks John if he likes her.

Tom pyta Johna czy on j lubi.

Tom asks John whether he likes her.

Strona bierna
Strony biernej uywamy, kiedy nie wiadomo, lub nie jest wane kto dokonuje danej czynoci lub kiedy chcemy podkreli przedmiot (lub osob) na ktrej czynno jest wykonywana, jako waniejsze od wykonujcego t czynno. Stron biern tworzymy przez wstawienie czasownika "to be" w czasie takim, jak zdanie w stronie czynnej oraz przeksztacenie czasownika na imiesw bierny. Ponadto dopenienie zdania w stronie czynnej staje si podmiotem zdania w stronie biernej: Strona czynna: John reads books.
John czyta ksiki.

Strona bierna: Books are read (by John).

Ksiki s czytane (przez Johna).

44

The Present Simple Tense w stronie biernej

Strona czynna: does Strona bierna: is done This work is done.
Ta praca jest zrobiona.

The Present Continuous Tense w stronie biernej

Strona czynna: is doing Strona bierna: is being done The research is being carried out.
Badania s prowadzone.

The Present Perfect Tense w stronie biernej

Strona czynna: have/has done Strona bierna: have/has been done This condition has already been fulfilled.
Ten warunek zosta ju speniony.

The Past Perfect Tense w stronie biernej

Strona czynna: had done Strona bierna: had been done It had been done before he came.
To zostao zrobione zanim on przyszed.

The Past Simple Tense w stronie biernej

Strona czynna: did Strona bierna: was done Tom was seen with Jane yesterday.
Toma widziano wczoraj z Jane.

The Past Continuous Tense w stronie biernej

Strona czynna: was doing Strona bierna: was being done I was waiting while my order was being prepared.
Czekaem, podczas gdy moje zamwienie byo przygotowywane.

The Future Simple Tense w stronie biernej

Strona czynna: will do Strona bierna: will be done This problem will be dealt with tomorrow.

45
Ten problem bdzie rozpatrywany jutro.

Zdanie zoone
Nastpstwo czasw
W zdaniach podrzdnie zoonych w jzyku polskim nie wystpuje zjawisko nastpstwa czasw. Np.: On mwi, e jest zimno. On powiedzia, e jest zimno. Natomiast w jzyku angielskim czas zdania gwnego ma wpyw na czas uyty w zdaniu podrzdnym. He says that he is hungry.
On mwi, e jest godny.

He said that he was hungry.

On powiedzia, e by godny. (Wtedy by godny, kiedy o tym mwi)

He says that he was hungry.

On mwi, e by godny.

He said that he had been hungry.

On mwi, e by godny. (By godny zanim o tym mwi.)

A oto schemat zmian czasw w zdaniu podrzdnym, jeli czasownik zdania gwnego wystpi w czasie przeszym: He thinks it will be nice.
On myli, e bdzie przyjemnie.

He thought it would be nice.

On myla, e bdzie przyjemnie.

("will" - "would") He sees that she has done it.

On widzi, e ona to zrobia.

He saw that she had done it.

On widzia, e ona to zrobia.

(the Present Perfect Tense - the Past Perfect Tense) They work so hard that they have no time.
Oni pracuj tak ciko, e nie maj czasu.

They worked so hard that they had no time.

Pracowali tak ciko, e nie mieli czasu.

(the Present Simple Tense - the Past Simple Tense) He says that they are playing golf.
On mwi, e oni graj w golfa.

46 He said that they were playing golf.

On mwi, e oni graj w golfa.

(the Present Continuous Tense- the Past Continuous Tense) She says that they were in Spain.
Ona mwi, e oni byli w Hiszpanii.

She said that they had been in Spain.

Ona powiedziaa, e oni byli w Hiszpanii.

Zdania czasowe
Zdania czasowe s to zdania ze spjnikami: "when" - "kiedy", "as soon as" - "kiedy tylko". W zdaniach takich, jeli odnosz si one do przyszoci, w zdaniu podrzdnym nie wystpuje czas przyszy, lecz czas teraniejszy. We'll try to do it when John comes.
Sprbujemy to zrobi kiedy John przyjdzie.

I'll serve dinner as soon as it is ready.

Podam obiad kiedy tylko bdzie gotowy.

Zdania okolicznikowe porwnania

Zdania okolicznikowe porwnania s to zdania, w ktrych porwnujemy ze sob dwie rzeczy,wielkoci, zjawiska, itp. than
ni

It is warmer today than it was yesterday.

Dzi jest cieplej ni byo wczoraj.

Susan is taller than Paul.

Susan jest wysza ni Paul.

as...as tak...jak Steve is as good at maths as Paul.

Steve jest tak dobry w matematyce jak Paul.

Fishing is as boring as knitting.

owienie ryb jest tak nudne jak robienie na drutach.

Zdania przydawkowe typu Defining

Zdania przydawkowe typu Defining s to zdania, w ktrych zdanie podrzdne peni rol przydawki i suy do wyodrbnienia jakiej osoby lub rzeczy z wikszej grupy, okrelenie jej, zdefiniowanie, wyodrbnienie. The boy who has red hair is my brother.
Chopiec, ktry ma rude wosy, jest moim bratem.

47 Zdanie "who has red hair" wyodrbnia chopca ze zbioru wszelkich moliwych chopcw. Nie moemy go opuci, gdy wwczas zdanie "The boy is my brother." nie miaoby sensu: nie wiedzielibymy, o kim mowa. Zaimki uywane w zdaniach przydawkowych typu Defining Odnoszce si do osb: who,that
ktry, ktra, itp.

The man who is wearing glasses is my boss.

Mczyzna, ktry nosi okulary, jest moim szefem.

The girl that looks tired has just been to a dentist.

Dziewczynka, ktra wyglda na zmczon, wanie bya u dentysty.

who,whom,thatktrym, ktrymi, ktrego, ktrych, itp. The people whom we met yesterday are students.
Ludzie, ktrych wczoraj spotkalimy s studentami.

whose

czyjego, czyich, czyjej, itp.

The woman whose shoes are lying on the table is my wife.

Kobieta, ktrej buty le na stole, jest moj on.

Odnoszce si do rzeczy: which, that This is the book which I know.

To jest ksika, ktr znam.

The paper which you burnt an hour ago was my Ph.D. thesis.
Papier, ktry spalie przed godzin to bya moja praca doktorska.

whose,of which The chair of which the bottom was made of wicker belongs to me.
Krzeso, ktrego spd zrobiono z wikliny, naley do mnie.

Zdania przydawkowe typu Non-Defining

Zdania przydawkowe typu Non-Defining s to zdania, w ktrych zdanie podrzdne peni rol przydawki nie sucej do wyodrbnienia jakiej osoby lub rzeczy z wikszej grupy, lecz podanie dodatkowej informacji o osobie lub rzeczy, ktra zostaa ju okrelona. My father, who is an engineer, knows everything about machines.
Mj ojciec, ktry jest inynierem, wie wszystko o maszynach.

Zaimki uywane w zdaniach przydawkowych typu Non-Defining Odnoszce si do osb: who Peter, who is a nice person, has helped me with pleasure.
Peter, ktry jest mi osob, pomg mi z przyjemnoci.

whom,who

48 Peter, whom we knew so well, turned out to be a murderer.

Peter, ktrego tak dobrze znalimy, okaza si morderc.

whose My husband, whose car is being repaired, went to his office by taxi.
Mj m, ktrego samochd si naprawia, pojecha do biura takswk.

Odnoszce si do rzeczy: which This book on the left, which has a pink cover, was written by my grandfather.
Ta ksika z lewej stony, ktra ma row okadk, zostaa napisana przez mojego dziadka.

whose,of which The biggest house in this town, whose walls are made of marble, was built in 1960.
Najwikszy dom w tym miecie, ktrego ciany s zrobione z marmuru, zosta wybudowany w 1960.